1. ฟันคุด มีอาการปวด บวม แต่บางคนกลับไม่มี กัน เนื่องจากทำาความสะอาดได้ยาก
อาการเลย และเศษอาหารจะติดค้างอยู่ทำาให้เกิด
ฟันคุด คืออะไร?? ฟันผุได้ทั้งสองซี่
ฟันคุด คือ ฟันที่ไม่สามารถขึ้น ทำาไมต้องเอาฟันคุดออก?? 4.การละลายของราก (pathologic
มาอยู่ในตำาแหน่งที่ปกติ หรือขึ้นมาทำา 1.เพื่อป้องกันการอักเสบของเหงือกที่ resorption) แรงดันของฟันคุดอาจ
ปกคลุมฟัน เพราะจะมีเศษอาหาร ทำาให้รากฟันกรามซี่ที่ 2 ละลาย
หน้าที่ในช่องปากได้ เนื่องจากถูกขัด
เข้าไปติดอยู่ใต้เหงือก หากทำาความ ทำาให้ฟนตายหรือเกิดอาการปวดได้
ั
ขวางโดยกระดูก เนื้อเยื่อหรือฟันข้าง สะอาดไม่ดี เชื้อแบคทีเรียที่มาสะสม 5.เพื่อป้องกันการเกิดถุงนำ้าหรือเนื้อ
เคียง โดยฟันคุดที่พบบ่อยที่สุดจะ อยู่จะทำาให้เหงือกอักเสบ ปวดและ งอก ฟันคุดที่เกิดอาจไม่มีอาการปวด
เป็นฟันกรามล่างซี่สุดท้าย รองลงมา เป็นหนอง ถ้าทิ้งไว้การอักเสบจะ และอาจเกิดเป็นถุงนำ้าล้อมรอบตัว ฟัน
คือฟันกรามบนซี่สุดท้ายและตำาแหน่ง ลุกลามไปใต้ และจนในที่สุดเกิดเป็นเนื้องอก
ที่มักพบได้อีกคือฟันเขี้ยว ทั้งนี้ไม่ คางหรือใต้ ทำาลายฟันซี่ข้างเคียง
จำาเป็นที่ทุกคนต้องมีฟันคุด หรือบาง ลิ้น และแพร่ 6.เพื่อป้องกันกระดูกขากรรไกรหัก
ของเชื้อโรค เนื่องจากมีฟันคุดฝังอยู่จะทำาให้
คนอาจจะมีเฉพาะฟันบน/ล่าง หรือ
ไปยังส่วน กระดูกบริเวณนั้นบางกว่าที่อื่น เกิด
เฉพาะข้าง ซ้าย/ขวา อื่นๆของ เป็นจุดอ่อนเมื่อเวลาได้รับอุบัติเหตุ
ช่วงอายุที่พบฟันคุดบ่อย ร่างกายได้ หรือกระทบกระแทก
อย่างง่าย 7.ฟันซ้อน เชื่อว่าแรงดันจากฟันคุด
ประมาณ 17-25 ปี อย่างไร
2.ป้องกันการเกิดโรคปริทันต์ เศษ จะทำาให้ฟันหน้าล่างเกซ้อนได้ จึง
ก็ตามพบว่า กลุ่มวัยรุ่นบางคนมีฟันคุด อาหารที่ติดระหว่างฟันคุดที่ขึ้นมาบาง แนะนำาให้ถอนฟันคุดในคนไข้จัดฟัน
ของฟันกรามซี่สุดท้ายตั้งแต่อายุ ส่วนกับฟันกรามซี่ติดกัน (second ก่อนหรือหลังการจัดฟัน
ประมาณ 17 ปี ฟันคุดที่มีนี้บางคนจะ molar) ทำาให้เกิดการอักเสบและเกิด
ร่องลึกปริทันต์ด้านหลังของฟันกราม จะรู้ได้อย่างไรว่ามีฟันคุด??
ซี่ที่ 2 และฟันโยกได้ ส่วนใหญ่จะรู้เมื่อมีอาการปวด
3.เพื่อป้องกันการผุที่ซอกฟันระหว่าง อักเสบ บวม มีกลิ่นเหม็นหรือเป็น
ฟันคุดกับฟันกรามซี่ที่ ٢ ที่อยู่ชิดติด หนอง อ้าปากได้น้อย ทั้งนี้ในเด็กควร

2. สังเกตุว่าฟันแท้ซี่ไหนไม่ขึ้นทั้งที่ควร เวลา 24 ชั่วโมงรวมทั้งห้ามรับ
ขึ้นมาได้แล้ว ส่วนวัยรุ่นให้สังเกตดูว่า ประทานอาหารรสจัด
ฟันครบสามสิบสองซี่หรือไม่ ฟันซี่ ข้อปฏิบัติหลังการถอนฟัน/ผ่าฟัน 8. ห้ามออกกำาลังกายเกินควร
สุดท้ายหายไปหรือไม่ หากหายไปให้ คุด ٩. ถ้ามีอาการผิดปกติควรกลับพบ
ไปพบทันตแพทย์เพื่อถ่ายภาพรังสีดู ١. หลังการถอนฟัน กัดผ้าก๊อซให้ ทันตแพทย์
แน่นพอสมควร 1 ชัวโมง แล้วคายผ้า
่ ١٠. แผลที่มีการเย็บให้กลับมาตัด
จะผ่าฟันคุดเมื่อไหร่?? ทิ้ง หากเลือดไหลไม่หยุดให้ทำาใหม่ ไหมภายใน 5-7 วัน
ควรทำาในวัยหนุมสาว เพราะ
่ อีก 1 ชั่วโมง และกลืนนำ้าลายตาม
สุขภาพแข็งแรงแผล ปกติ ภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าฟันคุด
หายเร็ว หากทำาในผู้ ٢. ถ้าเลือดไหล ที่พบบ่อยคือ อาการปวดและ
สูงอายุจะทำาได้ยาก ไม่หยุด ควรใช้นำ้า บวม อาการบวมเกิดจากการอักเสบ
กว่าเพราะฟันจะติด แข็งประคบ นอก และมีเลือดคั่งในแผลและเนื้อเยื่อ ซึ่ง
แน่นกับกระดูก การ ปากบริเวณที่ถอน โดยทั่วไปจะยุบลงใน 3-4 วันในกรณี
หายของแผลจะช้ากว่าในเด็ก และ ฟัน ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ ทันตแพทย์จะ
ควรทำาเมื่อไม่มีอาการและร่างกาย ٣. ห้ามบ้วนนำ้า ให้ยาปฏิชีวนะประมาณ 5 วัน ผู้ป่วย
แข็งแรง หรือนำ้ายาใดๆ ใน อาจมีอาการอ้าปากได้น้อย แต่หากว่า
ขั้นตอนการผ่าฟันคุด วันแรก วันต่อไป หลังคายผ้าก๊อซหลังจากผ่าฟันคุด
ทันตแพทย์จะใช้ยาชาเฉพาะที่ ให้ใช้นำ้าเกลือ อุ่นๆ บ้วนเบา ๆ หลังรับ แล้วแล้วยังมีเลือดไหลจากแผลผ่าตัด
เพื่อระงับความรู้สึก ในกรณีที่ฟันขึ้น ประทานอาหาร มากผิดปกติ มีไข้หรือมีการติดเชื้อ
มาเต็มซี่แล้ว สามารถถอนออกได้เลย ٤. แปรงฟันได้ตามปกติ แต่เวลาแปรง หลังการผ่าตัด หลังผ่าตัด 2 - 3 วัน
แต่หากฟันขึนมาไม่เต็มซี่ ทันตแพทย์
้ ฟัน ระวังไม่ให้โดนแผลที่ ผ่าฟันคุด แล้วอาการปวดบวมยังไม่ทุเลา แต่
จะเปิดเหงือกให้เห็นฟัน แล้วใช้กรอก ٥. รับประทานตามที่ทันตแพทย์สั่งให้ กลับมีอาการเพิ่มมากยิ่งขึ้น หรือมี
ระดูกและตัดฟันออกมา ล้างทำาความ ครบตามกำาหนด อาการ ชาของ
สะอาดและเย็บแผลปิด หลังจากนั้น 6. ห้ามดูดแผลหรือเอาสิ่งใด ๆ มา ริม ฝีปาก
จึงนัดมาติดตามอาการและตัดไหม ใน แคะบริเวณแผล ล่าง นานผิด
1 อาทิตย์ต่อมา 7. ห้ามดื่มสูบบุหรี่และสุราในระยะ ปกติทั้ง ที่หมด

3. ฤทธิ์ของยาชาแล้ว ควรรีบกลับไปพบ
ทันตแพทย์ได้ทันที เพื่อหาทางแก้ไข
จัดทำาโดย
นศ.ทพ ขวัญกมล ลาวัณย์รัตนากุล
นักศึกษาคณะทันตแพทย์ศาสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์