Φυσική Στ΄ δημοτικού https://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_fisiki_st_to_mati_mas.htm

1. ΦΕ4: ΤΟ ΜΑΤΙ ΜΑΣ

2. Στην ελληνική γλώσσα υπάρχουν πολλές εκφράσεις που αναφέρονται στα
μάτια. Άλλες είναι αυστηρές, άλλες τρυφερές και άλλες αστείες.
Ξέρετε άλλες εκφράσεις που να αναφέρονται στα μάτια;
Ξέρετε ονομασίες από διάφορα μέρη του ματιού;

3. Ζήτησε από έναν συμμαθητή ή μία
συμμαθήτριά σου να ρίξει μερικές
σταγόνες νερό στο μέτωπό σου. Άφησέ
τις να κυλήσουν προς το φρύδι σου.
Τι πιστεύετις ότι θα συμβεί;
Τι παρατηρείτε;

4. Οι σταγόνες σταματούν στο φρύδι.

5. Τα φρύδια έχουν αρκετά σημαντικό ρόλο στο σώμα μας. Το κύριο έργο τους
είναι να προστατεύουν τα μάτια μας από υπερβολικό ηλιακό φως, σκόνη,
ιδρώτα και άλλα σωματίδια που μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμούς ή
βλάβες στα μάτια και να βοηθούν στη διατήρηση της υγρασίας γύρω από τα
μάτια.
Επίσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εκφραστικότητα του
προσώπου.
Μπορούν να
αλλάξουν τη
μορφή του
προσώπου
και να μετα-
δώσουν συ-
ναισθήματα,
όπως εκπληξη,
θυμό, λύπη,
ενδιαφέρον,
φόβο κλπ.

6. dreamstime.com

7. lΗ δασκάλα ή ο δάσκαλός σας κουνά
απότομα το χέρι μπροστά από τα μάτια
ενός συμμαθητή ή μιας συμμαθήτριάς σας.
Τι παρατηρείτε;
lΠροσπαθήστε να κρατήσετε τα βλέφαρά
σας ανοιχτά όσο περισσότερο
μπορείτε.
Τι παρατηρείτε;

8. Τα βλέφαρα κλείνουν γρήγορα μόνα τους.
Δεν είναι εύκολο να τα κρατήσουμε ανοιχτά, είναι κουραστικό και θέλει
προσπάθεια.

9. Τα βλέφαρα είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των ματιών και την
διατήρηση της όρασής μας. Λειτουργούν ως φυσική προστασία για τα μάτια
μας. Κατά τη διάρκεια του ξεκούραστου ύπνου, κλείνουμε τα βλέφαρα για να
προστατεύσουμε την ευαίσθητη επιφάνεια των ματιών από εξωτερικούς
παράγοντες όπως σκόνη ή κάποιο
ξένο αντικείμενο που θα μπορούσε
να προκαλέσει ερεθισμούς ή βλάβες.
Βοηθούν επίσης στην ομοιόμορφη
κατανομή των δακρύων στην
επιφάνεια των ματιών μας. Κατά το
κλείσιμο των βλεφάρων, τα δάκρυα
απλώνονται ομοιόμορφα στο
μπροστινό μέρος του
ματιού, προσφέροντας υγρασία
και λιπαντική προστασία.
Τα βλέφαρα τέλος συμβάλλουν
στη δημιουργία σκοτεινού
περιβάλλοντος που είναι
απαραίτητο για την οπτική
αντίληψη.

10. Ένα παιδί βάζει την παλάμη του
χεριού κάθετα στο πρόσωπο
ανάμεσα στα μάτια. Στρέφουμε
έναν μιρκό φακό στο ένα μάτι του
και παρατηρούμε την κόρη σε
κάθε μάτι.
Το πείραμα πρέπει να γίνει σε
όσο το δυνατόν πιο σκοτεινό
μέρος.
Τι παρατηρείτε;

11. Σε τι χρησιμεύουν
οι κόρες των ματιών;
Η κόρη μικραίνει.

12. Οι κόρες ρυθμίζουν την ποσότητα του φωτός που μπαίνει στα μάτια. Όταν
στο μάτι πέφτει δυνατό φως, η κόρη συστέλλεται αυτόματα. Αυτή η
αντίδραση της κόρης αποτελεί σοβαρή ένδειξη για τη λειτουργία ή μη
βασικών εγκεφαλικών λειτουργιών. Αντίθετα, η κόρη διαστέλλεται αν
κάποιος δει ένα αντικείμενο που προκαλεί ενδιαφέρον ή αν αισθανθεί
απειλή, κίνδυνο ή πόνο.

13. Κλείστε το ένα μάτι και προσπαθήστε να
ενώσετε τις μύτες δύο μολυβιών,
όπως στην εικόνα. Δοκιμάστε ξανά και με τα
δύο μάτια ανοικτά.
Τι παρατηρείτε;

14. Με το ένα μάτι κλειστό δεν καταφέρνω να ενώσω τις μύτες των μολυβιών.

15. Κοιτάξτε τον χώρο γύρω σας χωρίς να
γυρίζετε το κεφάλι σας ενώ έχετε το
αριστερό μάτι κλειστό. Κάντε το ίδιο
έχοντας κλειστό το δεξί μάτι. Κάντε το ίδιο
έχοντας και τα δύο μάτια ανοιχτά.
Τι παρατηρείτε;

16. Όταν κλείνω ένα μάτι, δε βλέπω κάποια πλαϊνά αντικείμενα.

17. Λοιπόν έχουμε δύο μάτια συμμετρικά τοποθετημένα στο πρόσωπο για να
υπολογίζουμε καλύτερα την απόσταση των αντικειμένων, να έχουμε
μεγαλύτερο οπτικό πεδίο και για να βλέπουμε τα αντικείμενα
τρισδιάστατα. Έχοντας δύο μάτια που βρίσκονται σε θέσεις λίγο
απομακρυσμένες η μία από την άλλη, μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε
περισσότερα αντικείμενα και να εκτελούμε αποτελεσματικότερες
δραστηριότητες, όπως να προσανατολιζόμαστε στον χώρο, να
ανιχνεύουμε κινούμενα αντικείμενα και να εκτιμούμε αποστάσεις.

18. Τι μπορούμε να συμπεράνουμε;

19. Τα φρύδια και τα βλέφαρα προστατεύουν τα μάτια. Η κόρη ρυθμίζει
πόσο φως μπαίνει στο μάτι. Έχουμε δύο μάτια, ώστε να καταλαβαίνουμε
τη θέση και την απόσταση των αντικειμένων γύρω μας.

20. Ερώτηση των 2 πόντων
Κάποιοι άνθρωποι έχουν μπλέ μάτια, άλλοι καστανά και άλλοι γκρι.
Γιατί συμβαίνει αυτό;

21. Το ανθρώπινο σώμα παράγει μία ουσία, τη μελανίνη, που είναι υπεύθυνη για
τον χρωματισμό του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών.
Το χρώμα στα μάτια του κάθε ανθρώπου εξαρτάται από τη μελανίνη που
υπάρχει στην ίριδα των ματιών του. Τα μπλε μάτια οφείλονται στην έλλειψη
μελανίνης ενώ τα σκούρα καστανά μάτια έχουν αρκετά μεγάλη ποσότητα.
Αυτός είναι και ο λόγος που συνήθως οι άνθρωποι με ανοιχτόχρωμη
επιδερμίδα (έλλειψη μελανίνης) έχουν ανοιχτόχρωμα μάτια ενώ εκείνοι που
έχουν σκουρόχρωμη επιδερμίδα έχουν περίσσεια μελανίνης και τις
περισσότερες φορές και σκουρόχρωμα μάτια.
Η έλλειψη μελανίνης εξηγεί επίσης γιατί τα μωρά όταν γεννιούνται με
ανοιχτόχρωμα μάτια (συνήθως μπλε) και
μετά σκουραίνουν. Αυτό συμβαίνει γιατί
αρχίζουν και παράγουν μελανίνη και
έτσι σκουραίνει το χρώμα
των ματιών τους.

23. 3. Λύσε το σταυρόλεξο
1. Επάνω από τα μάτια μας βρίσκονται τα...
2. Προστατευτικές τριχούλες στο μάτι μας.
3. Ανοίγουν και κλείνουν μπροστά από το μάτι.
4. Η εικόνα των αντικειμένων σχηματίζεται στον ... χιτώνα.
5. Το χρωματιστό μέρος του ματιού λέγεται ...
6. Οπτικό ...
7. Το φως μπαίνει στο μάτι από την ...

24. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ