1. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 2 การตอบสนองของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง
ศูนย์ การเรียนที่ 1
การรับรู้ และตอบสนองของไฮดรา
สวัสดี เพือน ๆ เราจะพาไปศึกษาว่าไฮดรา
่
มีการรับรู้ และตอบสนองได้ อย่ างไร

2. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 2 การตอบสนองของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 6
บัตรคาสั่งศูนย์ ที่ 1
การรับรู้และตอบสนองของไฮดรา
โปรดอ่านบัตรคาสั่งให้ เข้ าใจ แล้วปฏิบัติตามลาดับขั้นตอนด้ วยความตั้งใจ
1. หัวหน้ ากลุ่มแจกบัตรทั้งหมดให้ สมาชิ ก ยกเว้ นบัตรเฉลย
2. หัวหน้ ากลุ่มให้ สมาชิ กอ่ านบัตรคาสั่ ง พร้ อมกับปฏิบัตตามคาสั่ ง
ิ
3. สมาชิกศึกษาบัตรเนือหา ใช้ เวลา 15 นาที
้
4. สมาชิกอ่านบัตรคาถาม แล้วตอบคาถามลงในแบบบันทึกการปฏิบัติกจกรรม ิ
5. หัวหน้ าอ่านบัตรเฉลย
6. เวลาทากิจกรรม ประมาณ 20 นาที เมื่อปฏิบัติกจกรรมเรียบร้ อยแล้ว
ิ
ขอให้ ทุกคนเก็บบัตรทุกใบใส่ ในซองให้ เรี ยบร้ อยและถูกต้ อง
ยกเว้นแบบบันทึกการปฏิบัติกจกรรม ิ

3. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 2 การตอบสนองของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 7
บัตรเนือหาศูนย์ ที่ 1
้
การรับรู้และตอบสนองของไฮดรา
ไฮดรามีรูปร่ างอย่ างไร สามารถรับรู้ และตอบสนอง
ต่ อสิ่ งแวดล้อมได้ อย่ างไร
รู ปร่ างลักษณะของไฮดราของไฮดรา
ทีมา : http://www.zo.utexas.edu/faculty/sjasper/images/41.11.gif 474 x 600 - 52k
่
( 27 มีนาคม 2550 )
จุดประสงค์ การเรียนรู้
1. บอกรู ปร่ างลักษณะของไฮดราได้
2. อธิบายวิธีการรับรู้ และตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าของไฮดราได้
3. อธิบายโครงสร้ างทีใช้ ในการรับรู้ และตอบสนองของไฮดราได้
่

4. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 2 การตอบสนองของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 8
ลักษณะทั่วไปของไฮดรา
ไฮดราเป็ นสั ตว์จาพวกซีเลนเตอเรต เป็ นสั ตว์ พวกแรกที่เริ่มมีเซลล์พเิ ศษ ทาหน้ าทีเ่ ป็ น
เซลล์ประสาท แต่ ยงไม่ มีปมประสาท โดยเซลล์ประสาทของไฮดราจะส่ งแขนงมาเชื่อมกันเป็ นตา
ั
ข่ ายคล้ายร่ างแห จึงเรียกว่า ร่ างแหประสาท ( nerve net ) แผ่กระจายไปทัวร่ างกาย
่
ภาพแสดงรู ปร่ างลักษณะของไฮดรา
ทีมา : http://www.zo.utexas.edu/faculty/sjasper/images/41.11.gif 474 x 600 - 52k
่
(27 มีนาคม 2550)

5. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 2 การตอบสนองของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 9
การรับรู้และตอบสนองของไฮดรา
เมื่อไฮดราถูกกระตุ้นทีจุดใดจุดหนึ่ง กระแสประสาทจะแผ่ ออกทุกทิศทาง ทาให้ ไฮดรา
่
เกิดการรับรู้ และตอบสนอง เช่ น เมื่อใช้ เข็มแทงทีปลายเทนตาเคิล (tentacle)
่
ไฮดราจะหดตัวทุกส่ วนของร่ างกายลง เป็ นการแสดงว่ า กระแสประสาทเคลือนทีจากจุดกระตุ้น
่ ่
ไปยังส่ วนต่ าง ๆ ของร่ างกายด้ วย
ลักษณะร่ างแหประสาทของไฮดรา
ทีมา : หนังสื อเรียนชีววิทยา เล่ม 3 สสวท. 2547
่
เซลล์ รับสั มผัสของไฮดราแผ่ กระจายอยู่ใต้ เนือเยื่อชั้ นนอก ดังภาพข้ างบน
้
นอกจากพบร่ างแหประสาทในไฮดราแล้ว ยังพบร่ างแหประสาทในอวัยวะบางส่ วนของสั ตว์
มีกระดูกสั นหลังด้ วย เช่ นที่ ผนังลาไส้ ร่ างแหประสาทจะควบคุมกระบวนการเพอริลทัลซีส
ของลาไส้ ทาให้ เกิดการบีบไล่ อาหารผ่านไปได้

6. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 2 การตอบสนองของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 10
บัตรคาถามศูนย์ ที่ 1
การรับรู้และตอบสนองของไฮดรา
คาชี้แจง ให้ นักเรียนเลือกคาตอบทีถูกต้ องทีสุดเพียงข้ อเดียว แล้วทาเครื่องหมาย X
่ ่
ลงในกระดาษคาตอบ
1. ไฮดรา คือข้ อใด
ก. สั ตว์เซลล์เดียว
ข. สั ตว์จาพวกซีเลนเตอเรต
ค. สั ตว์ เซลล์ เดียวไม่ มีกระดูกสั นหลัง
ง. สั ตว์ หลายเซลล์ ทีมกระดูกสั นหลัง
่ ี
2. โครงสร้ างทีใช้ ในการรับรู้ และตอบสนองของไฮดราคือข้ อใด
่
ก. เทนตาเคิล
ข. ปมประสาท
ค. เซลล์ประสาท
ง. ร่ างแหประสาท
3. ลักษณะร่ างแหประสาทของไฮดรา พบได้ ในบริเวณใดของสั ตว์ มีกระดูกสั นหลัง
ก. บริเวณใกล้สมอง
ข. บริเวณผนังลาไส้
ค. ไม่ พบ ในสั ตว์ มีกระดูกสั นหลังเพราะไฮดราเป็ นสั ตว์ ช้ ั นต่ามาก
ง. ไม่ พบ เพราะสั ตว์ มีกระดูกสั นหลังระบบประสาทพัฒนาไปมากแล้ ว
4. ข้ อใดต่ อไปนีไม่ ใช่ ลกษณะของไฮดรา
้ ั
ก. ร่ างแหประสาทมีการเชื่อมโยง
ข. มีทศทางของกระแสประสาทแน่ นอน
ิ
ค. ไม่ มีทศทางการเคลือนที่ของกระแสประสาท
ิ ่
ง. สามารถรับรู้ และตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าได้ ทวทุกส่ วนของร่ างกาย
่ั
5. กระแสประสาท สามารถเคลื่อนทีไปยังทุกส่ วนของไฮดรา เพราะอะไร
่
ก. ไฮดรามีรูปร่ างเพรียว
ข. ไฮดรามีเทนตาเคิล
ค. ไฮดรามีร่างแหประสาท
ง. ไฮดรามีอวัยวะรับสั มผัสมาก

7. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 2 การตอบสนองของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 11
บัตรเฉลยศูนย์ที่ 1
การรับรู้และตอบสนองของไฮดรา
1. ข
2. ง
3. ข
4. ข
5. ค
เก่งมากครับ ศึกษาศู นย์ การเรียนอืนต่ อไป
่
หมุนเวียนให้ ครบ 4 ศู นย์การเรียนนะครับ