1. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว
ิ
ศูนย์ การเรียนที่ 3
การรับรู้ และตอบสนองของพารามีเซียม
เพือน ๆ อยากรู้ ว่าพารามีเซียมตอบสนองได้ อย่ างไร
่
มาศึกษาพร้ อมกันเลยนะจ๊ ะ

2. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 21
ิ
บัตรคาสั่งศูนย์ ที่ 3
การรับรู้และตอบสนองของพารามีเซียม
โปรดอ่านบัตรคาสั่งให้ เข้ าใจ แล้วปฏิบัติตามลาดับขั้นตอนด้ วยความตั้งใจ
1. หัวหน้ ากลุ่มแจกบัตรทั้งหมดให้ สมาชิก ยกเว้นบัตรเฉลย
2. หัวหน้ ากลุ่มให้ สมาชิ กอ่ านบัตรคาสั่ ง พร้ อมกับปฏิบัตตามคาสั่ ง
ิ
3. สมาชิกศึกษาบัตรเนือหา ใช้ เวลา 10 นาที
้
4. สมาชิกอ่านบัตรกิจกรรม และปฏิบัติตามบัตรงานที่ 3
5. สมาชิกอ่านบัตรคาถาม แล้วตอบคาถามลงในแบบบันทึกการปฏิบัติกจกรรม ิ
6. หัวหน้ าอ่านบัตรเฉลย
7. เวลาทากิจกรรม ประมาณ 20 นาที เมื่อปฏิบัติกจกรรมเรียบร้ อยแล้ว
ิ
ขอให้ ทุกคนเก็บบัตรทุกใบใส่ ในซองให้ เรี ยบร้ อยและถูกต้ อง
ยกเว้นแบบบันทึกการปฏิบัติกจกรรม ิ

3. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 22
ิ
บัตรเนือหาศูนย์ ที่ 3
้
การรับรู้และตอบสนองของพารามีเซียม
พารามีเซียม มีการรับรู้ และตอบสนองต่ อสิ่ งแวดล้อมอย่ างไร
ภาพแสดงรู ปร่ างลักษณะและโครงสร้ างของพารามีเซียม
ทีมา : www.lks.ac.th/bioweb/picbio/b87.JPG 298 x 199 - 14k ( 25 มีนาคม 2550 )
่
จุดประสงค์ การเรียนรู้
1. นักเรียนสามารถอธิบายรู ปร่ างลักษณะของพารามีเซียมได้
2. นักเรียนสามารถบอกโครงสร้ างทีใช้ ในการรับรู้ และตอบสนองของพารามีเซียมได้
่
3. นักเรียนสามารถอธิบายวิธีการรับรู้ และตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าของพารามีเซียมได้

4. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 23
ิ
การรับรู้และตอบสนองของพารามีเซียม
พารามีเซียม ยังไม่ มีเซลล์ ประสาท แต่ สามารถรับรู้ และตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าได้
เพราะพารามีเซียมมีเซลล์ ที่ปกคลุมด้ วยซิเลีย การโบกไปมาของซิเลียเกิดขึนโดยการทางาน
้
ของเส้ นใยเล็ก ๆ ที่เรียกว่า เส้ นใยประสานงาน (co – ordinating fiber)
รู ปร่ างและโครงสร้ างทีใช้ ในการรับรู้ และตอบสนองของพารามีเซียม
่
ทีมา : http://www.biologycorner.com/resources/paramecium.gif 341 x 242 - 25k
่
(25 มีนาคม 2550)
พารามีเซียมมีรูปร่ างคล้ ายกับรองเท้ าแตะ มีเส้ นใยประสานงานควบคุมการโบกพัด
ของซิเลียเมื่อมีสิ่งเร้ ามากระตุ้น ซึ่งโครงสร้ างของซิเลียประกอบด้ วย ไมโครทูบูล เรียงตัว
เป็ นวง 9 กลุ่ม ๆ ละ 2 หลอด ตรงแกนกลางมี 2 หลอด จึงเขียนสู ตรโครงสร้ างได้ เป็ น 9 + 2

5. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 24
ิ
ภาพแสดงโครงสร้ างของซิเลีย
ทีมา :www.promma.ac.th/.../muscle(2)/image/dynine1.gif 337 x 257 - 13k (25 มีนาคม 2550)
่
ภาพแสดง contractile fibril ของพารามีเซียม
รู ปซ้ าย ลักษณะภายนอกของพารามีเซียม
รู ปขวา ขยายส่ วนหนึ่งจากรู ปซ้ ายให้ ใหญ่ ขึนเพือแสดงการเชื่ อมโยงของเส้ นใย
้ ่
ทีมา : http://school.obec.go.th/saneh/k/A19.JPG - 835 x 464 - 322k (25 มีนาคม 2550)
่

6. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 25
ิ
บัตรกิจกรรม
การศึกษาพฤติกรรมการตอบสนองของพารามีเซียม
1. ศึกษาบัตรงานที่ 3 แล้วร่ วมกันอภิปราย
วางแผนการปฏิบัติงาน
ลงมือปฏิบัติตามขั้นตอน
2. ให้ แต่ ละกลุ่มศึกษาพฤติกรรมการตอบสนองของพารามีเซียม
3. สถานทีฝึกปฏิบัติโดยใช้ ห้องปฏิบัติการชีววิทยา ห้ อง 331 อาคาร 3
่
4. ร่ วมกันอภิปรายผลการศึกษาพฤติกรรมการตอบสนองของพารามีเซียม
ลงในแบบบันทึกผลการปฏิบัติงาน
5. รายงานผลการปฏิบัติงานหน้ าชั้นเรียน

7. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 26
ิ
บัตรงานที่ 3
กลุ่มสาระการเรียนรู้ วทยาศาสตร์ วิชาชี ววิทยา ( ว 42141 )
ิ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 5
การรับรู้ และการตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์ เดียว ิ
เรื่อง การศึกษาพฤติกรรมการตอบสนองของพารามีเซียม
..........................................................................................................................................................
จุดประสงค์ เพือให้ นักเรียนสามารถ
่
1. เตรียมพารามีเซียมเพือศึกษาด้ วยกล้ องจุลทรรศน์
่
2. สรุ ปและเปรียบเทียบพฤติกรรมของพารามีเซียมทีตอบสนองต่ อกรดอ่ อน ๆ ่
และสารละลายโซเดียมคลอไรด์
วัสดุอุปกรณ์
1. กล้ องจุลทรรศน์ 2. พารามีเซียม
3. สารละลายโซเดียมคลอไรด์ 4. สารละลายกรดแอซิติก
5. แผ่นสไลด์ 6. หลอดหยด
วิธีทดลอง
1. นักเรียนเตรียมพารามีเซียมไว้ล่วงหน้ า โดยต้ มนาฟางข้ าวแล้วตั้งทิงไว้ให้
้ ้
เย็นจากนั้นนานาจากแหล่งธรรมชาติ เช่ น นาในสระ หนองหรือบึงมาใส่ ในนาต้ มฟาง ตั้งทิงไว้
้ ้ ้ ้
ประมาณ 1 สั ปดาห์ จะได้ พารามีเซียม
2. ใช้ หลอดหยดดูดพารามีเซียมจากบริเวณ นาทีมีฝ้าขาว ๆ จับอยู่ ซึ่งเป็ น
้ ่
บริเวณทีมีพารามีเซียมอยู่หนาแน่ น หยดลงบนแผ่ นสไลด์ 1 หยด
่
3. ใช้ หลอดหยดดูดสารละลายโซเดียมคลอไรด์ หยดลงบนแผ่ นสไลด์ ให้ ชิด
กับหยดนาทีมีพารามีเซียม
้ ่
4. นาไปส่ องดูด้วยกล้ องจุลทรรศน์ สั งเกตพฤติกรรมการตอบสนองของ
พารามีเซียม โดยสั งเกตจากพารามีเซียมอยู่หนาแน่ นทีบริเวณใด ใกล้ หรือไกลสารเคมี ถ้ า
่
พารามีเซียมไปอยู่รวมกันหนาแน่ นด้ านตรงข้ ามกับสารเคมี แสดงว่ าพารามีเซียมเคลื่อนที่หนี
สารเคมีน้ ัน แต่ ถ้าอยู่ใกล้ หยดสารเคมี แสดงว่ าพารามีเซี ยมเคลือนทีเ่ ข้ าหาสารเคมี
่
บันทึกผลการทดลอง
5. ทาซ้าเหมือนข้ อ 2 – 4 แต่ เปลียนสารเคมีเป็ นสารละลายกรดแอซิติก
่

8. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 27
ิ
บันทึกผลการทดลอง (วาดภาพทีนักเรียนสั งเกตเห็นจากกล้ องจุลทรรศน์ )
่
สรุ ปผลการทดลอง
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

9. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 28
ิ
เฉลยบัตรงาน
บันทึกผลการทดลอง ภาพทีสังเกตเห็นจากกล้องจุลทรรศน์ ควรมีลกษณะดังนี้
่ ั
ยดสารละลายกรดแอซิติก 0.5 % ยดนาที่มี ารามีเซียม
ยดสารละลายโซเดียมคลอไรด์ 0.5 % ยดนาที่มี ารามีเซียม
สรุปผลการทดลอง
จากผลการทดลองเมื่อหยดน้าทีมีพารามีเซียมไว้ใกล้กบสารละลายโซเดียมคลอไรด์ แล้ว
่ ั
นาไปส่ องดูด้วยกล้ องจุลทรรศน์ ผลปรากฏว่ า พารามีเซียมเคลือนที่หนีสารละลายโซเดียม
่
คลอไรด์ และเมื่อหยดนาทีมีพารามีเซียมไว้ใกล้กบสารละลายกรดแอซิติก ปรากกว่า พารามีเซียม
่ ั
เคลือนทีเ่ ข้ าหากรดแอซิติก แสดงว่ า พารามีเซียมมีการรั บรู้ และตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าโดย
่
การเคลือนทีหนีหรือเข้ าหาขึนอยู่กบสิ่ งเร้ าว่ ามีประโยชน์ หรือมีโทษ
่ ่ ้ ั

10. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 29
ิ
บัตรคาถามศูนย์ ที่ 3
การรับรู้และตอบสนองของพารามีเซียม
คาชี้แจง ให้ นักเรียนเลือกคาตอบทีถูกต้ องทีสุดเพียงข้ อเดียว แล้วทาเครื่องหมาย X
่ ่
ทับตัวอักษร ก ข ค หรือ ง
1. พารามีเซียม คือข้ อใด
ก. สั ตว์เซลล์เดียว
ข. สั ตว์หลายเซลล์
ค. สั ตว์ ไม่ มีกระดูกสั นหลัง
ง. สั ตว์ มีกระดูกสั นหลัง
2. เราสามารถศึกษาการรับรู้ และตอบสนองของพารามีเซียมได้ โดยใช้ อุปกรณ์ ในข้ อใด
ก. กล้องโทรทรรศน์
ข. กล้ องจุลทรรศน์
ค. ดูด้วยตาเปล่ า
ง. กล้องดิจิตอล
3. โครงสร้ างทีใช้ ในการรับรู้ และตอบสนองของพารามีเซียมคือข้ อใด
่
ก. ไมโครทูบูล
ข. แฟลกเจลลัม
ค. เส้ นใยประสาท
ง. ซิเลีย
4. การโบกพัดของซิเลียอาศัยการทางานของโครงสร้ างใด
ก. เส้ นใยประสาท
ข. เส้ นใยประสานงาน
ค. ไมโครฟิ ลาเมนต์
ง. แฟลกเจลลัม
5. ข้ อใดต่ อไปนีไม่ ใช่ ลกษณะของพารามีเซียม
้ ั
ก. รู ปร่ างคล้ ายรองเท้ าแตะ
ข. มีโครงสร้ างของซิเลียเป็ น 9 + 2
ค. รับรู้ และตอบสนองโดยอาศัยซิเลีย
ง. มีเส้ นระบบประสาทสมบูรณ์

11. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 1 เรื่ อง การตอบสนองของสิ่ งมีชีวตเซลล์เดียว 30
ิ
บัตรเฉลยศูนย์ ที่ 3
การรับรู้และตอบสนองของพารามีเซียม
1. ก
2. ข
3. ง
4. ข
5. ง
ศึกษาศู นย์ การเรียนอืนต่ อไป หมุนเวียน
่
ให้ ครบ 4 ศู นย์ การเรียนนะคะ