2 Esdras is an apocalyptic book in some English versions of the Bible. Tradition ascribes it to Ezra, a scribe and priest of the fifth century BC, but scholarship places its composition between 70 and 218 AD.

2. अध्य 1 द्
१ नबी एस्द् दी दू ई कतदब, ्रयद् दद पुतर, अजररयद् दद
पुतर, हेल्यद् दद पुतर, ्दमियद दद पुतर, ्ददक दद पुतर,
अकीतोब दद पुतरत
२ अमकयद् दद पुतर, मिने् दद पुतर, हेली दद पुतर, अिररयद्
दद पुतर, अजीई दद पुतर, िरीिोत दद पुतर, अनदन दद पुतर,
ओमजयद् दद पुतर, बोररथ दद पुतर, अबी्ेई दद पुतर , मिने् दद
पुतर, एमलयदजर दद पुतर;
३ लेवी गोत दद हदरन दद पुतर; जेडद िददी दे देश च, िदर्ी दे
रदजद आर्ले् दे रदज च क
ै द हदत
४ ते प्ु दद वचन िेरे कोल आयदत
५ जदइयै िेरे लोक
े गी उंदे पदपे दे कमे ते उंदे बचे गी उंदे बुरे
कमे गी दसो जेडे उने िेरे उपर मकते न; तदं जे ओह् अपने बचे
दे बचे गी दसनत
६ कोंमक उंदे मपतद दे पदप उने च बधदे न, की वे ओह मिगी
्ुली गे ते परदे देवतदएं गी चढदए दे नत
७ कद िै ओह नेईं जेडद उने गी मिस दे देश थिदं, गुलदिी दे घरै
थिदं कडी लेआ हद? लेकन उनै मिगी गुसे च उडदयद, ते िेरी
्लदह गी तुच ्िझेयदत
८ तदं तू अपने म्र दे बदल उतदररये उंदे उपर ्दरी बुरदई ्ुटी दे,
कीजे ओह िेरी ववसथद दद आजद नेई िनदे, लेकन ए बगदवत
करने आली लोक ऐत
९ मजने च िै इनद ्लद मकतद ऐ, िै उने गी कदूं तकर ्हन करदं?
१० िै उंदे आसे िते ्दरे रदजदएं गी नष करी ओडेयद; िै मिरौन
गी उंदे नौकरे ते उंदी ्दरी शल् कने िदरी ओडेयदत
११ िै उंदे ्दिने ्दरे जदमतये गी नष करी ओडेयद, ते पूरब च दो
पदंते दे लोक
े गी मततर-मबतर करी ओडेयद, ते उंदे ्दरे दुशने गी
िदरी ओडेयदत
१२ इ्े आसे तू उने कने आख, प्ु ए आखदद ऐत
१३ िै तु्े गी ्िुंदरे च लेई गेयद ते शुर च तु्े गी इक बडद ते
्ुरम्त रसद मदतद; िै तु्े िू्द गी इक ्रददर दे तौर उपर ते
हदरन गी यदजक दे तौर उपर मदतदत
१४ िै तु्े गी अग दे खं्े च रोशन मदतद, ते िै तुंदे बीच बडे-बडे
चितदर मकतद; मिरी बी तु् मिगी ्ुली गेदे ओ, प्ु आखदद
ऐत
१५ ्वनशल्िदन प्ु आखदद ऐ, “ बरेर तुंदे आ्् ते इक मनशदनी
दे रप च हे; िै तु्े गी तुंदी र्द आसै तमू मदतेत
१६ ते अपने दुशने दे नदश आसे िेरे नदं कने जीत नेई मकतद,
लेकन अज तकर तु् गुनगुनदंदे ओत
१७ मकते ओह िदयदे हन जो िै तुहदडे वदसे मकतद? जदुं तु्
जंगल च ्ूखे ते पद्े हे, तदं क
े तु् िेरे कोल नेई पुकदरे?
१८ ते आखयद, “ तू ्दनु िदरने आसे इ् जंगल च कीं लेई आयद
ऐ ? इ् जंगल च िरने थिदं ्दढे आसै मिम्ये दी ्ेवद करनद
बेह्तर हदत
१९ उ् बेले िै तुंदे शोक उपर तर् खदयद ते तु्े गी खदने आसे
िनद मदतद; इ् आ्् ते तु् ्ुगनदू ते दी रोरी खदंदे हेत
२० जदुं तु् पद्दे हे, ते क
े िै चटदन गी नेई िदडी मदतद ते पदनी
तुने ्रो्े गी बगदद हद? गि् दे कदरण िै तु्े गी बूह्रे दे पते
कनै ढकयदत
२१ िै तुंदे बीच इक िलददयी देश बंडी, ते कनदन, िरेज ते
पमलसी गी तुंदे ्दिने कडी ओडेयदत प्ु आखदद ऐत
२२ ्वनशल्िदन प्ु आखदद ऐ, “जदूं तु् जंगले च अिोररये दी
नमदये च पद्े हे ते िेरे नदं दी मनंदद करदे हेत
२३ िै तुगी तुंदी मनंदद दे कदरण अग नेई मदती, लेकन पदनी च इक
बूह्रे ्ुटी मदतद ते नमदये गी िीठद करी मदतदत
२४ हे यदक
ू ब, िै तेरे कने क
े करदं? तू, यहदद, िेरी आजद नेई िननद
चदंहदद, िै मिगी दू एं जदमतएं च िुडनद ऐं, ते उंदे गी िै अपनद नदं
देनद ऐं, तदंजे ओह
़ िेरे मनयिे गी िननत
२५ तु् मिगी छडी ओडे दे ओ, ते िै तु्े गी बी तदग देगद; जदुं
तु् िेरे उप् पर क
ृ पद करनद चदह
़ ंदे ओ, तदं अऊ
ं तुंदे उप् पर कोई
दयद नेई करगदत
२६ जदुं ्ी तु् िेरे कोल पुकदरगे, ते िै तुंदी गल नेई ्ुनी, कीजे
तु्े अपने हत खून कने अशुद करी ओडेयद ऐ, ते तुंदे पैर गैर
इरददतन च हतद करने च तेज नत
२७ प्ु आखदद ऐ क
े तु्े अपने आप गी छडी मदतद ऐत
२८ ्वनशल्िदन प्ु आखदद ऐ, “क
े िै तुगी अपने पुतरे दे रपै
च मपतद दे रपै च, अपनी धीएं दे ्िदन िदँ ते अपने जवदने गी दू ध
मपलदने दे ्िदन नेईं पदथननद कीती ऐत
२९ तदं जे तु् िेरद पजद बनो, ते िै तुंदद परिदतद बनो; क
े तु् िेरे
्ंतदन बनो, ते िै तुंदद मपतद बनो?
३० िै तु्े गी इकटद मकतद, मजयदं िुग् अपने क
ु ग् गी अपने पंखे
हेठ कटी करदी ऐ, लेकन हन िै तुंदे कने क
े करदं ? िै तुगी अपने
चेहरे थवदं कडी देगदत
३१ जदुं तु् िेरे कोल चढदई देगे, ते िै तुंदे कोलद िुंह िुडनद, की
क
े िै तुंदे तौहदर, तुंदे अिदवसद ते तुंदी खतनद गी तदग मदतद ऐत
३२ िै तुंदे कोल अपने दद् नबी ्ेजेयद, मजने गी तु्े पकडी लेतद
ते िदरी ओडेयद, ते उंदे शरीरे गी रुकडे-रुकडे करी ओडेयद, मजंदद
खून िै तुंदे हते थिदं िंगनद ऐ, प्ु आखदद ऐत
३३ ्वनशल्िदन प्ु आखदद ऐ, तेरद घर उजदड ऐ, िै तुगी उं'दे
्िदन बदहर कडी देगद मजयदं हवद ठ
ूं ठ करदी ऐत
३४ ते तेरे बचे पैदद नेईं होंगन; कीजे उने िेरे हु गी तुच ्िझी
लेतद ऐ, ते िेरे ्दिने बुरदई कीती ऐत
३५ तेरे घर आने आले लोक
े गी देगद; जेडे िेरे बदरे च नेई ्ुने दे
िेरे उपर मवशद् करंगन; मजने गी िै कोई मनशदनी नेई दसेयद,
लेकन ओह िेरे आजद दे ितदबक गै करंगनत
३६ उन् ने कोई ्मवषव्द नेई मदखेयद, मिरी ्ी ओह अपने
पदपे गी यदद करन ते उने गी सीकदर करंगनत
३७ िै आने आले लोक
े दे अनुगह दद गवदह बननद, मजंदे मनक
े
बचे खुशी च खुश होंदे न;
३८ ते हन ्ैयद, मदखो क
े हडी िमहिद; ते पूरब पद्े आने आले
लोक
े गी मदखोत
३९ मजनदं गी िै अबदहि, इ्हदक, यदक
ू ब, ओम्यद, आिो्, ते
िीमकयद, योएल, अल्यद् ते योनद् गी ्रददरे दे रप च देगदत
४० नहि, ते अबदक
ू क, ्ोिोमनयद, अगेय्, जकरयदह ते
िलदकी, मजनेगी प्ु दद दू त बी आखदे नत
अध्य 2 द्
१ प्ु आखदद ऐ, “िै इ् लोक
े गी गुलदिी थिदं कडी लेतद, ते नबी
दे दद्े दे जररए उनेगी अपने हु मदते; उन उदी गल नेई ्ुनी
लेते, लेकन िेरी ्लदह गी तुच ्िझदे हेत
२ उने पैदद करने आली िदं ने उने कने आखयद, हे बचे, जदओ;
कीहक
े िै इक मवधवद ते तदग होई गेदद हदंत
३ िै तुगी खुशी कने पदलयद; लेकन िै तु्े गी दुख ते ्दरी कने
खोई ओडेयद ऐ, की वे तु्े अपने परिदतद दे ्दिने पदप मकतद ऐ,
ते उदे ्दिने बुरद मकतद ऐत

3. ४ लेकन आऊ तुने कने क
े करदं ? िै इक मवधवद ते तदग दी ऐं, हे
िेरे बचे, जदओ, ते प्ु कोलद दयद िंगोत
५ िेरे बदरे च हे मपतद, िै तुगी इने बचे दी िदं उपर गवदही
आखनद ऐ, जेडी िेरी वदचद गी नेई िनदीत
६ तदं जे तू उने गी उलझन च पदओ, ते उंदी िदं गी लूर च पदओ,
तदं जे उंदे कोलद कोई ्ंतदन नेईं होऐत
७ ओह गैर-जदमतये च मबखरी जदन, ते उंदे नदं धरती थिदं कडी जद,
कीजे उनेगी िेरे वदचद गी तुच ्िझेयद ऐत
८ मधकदर ऐ, असुर, तेरे च अधि् गी छु पदने आलद! हे दुष लोक,
यदद करो मक िै ्दोि ते अिोरद कने क
े कीतद;
९ उनद जिीन खडे ते रदख दे ढेर च पेदद ऐ, ते िै उन लोक
े कने
बी करगद जेडे िेरी गल नेई ्ुने, प्ु प्ु आखदद ऐत
१० प्ु एस्द् गी ए आखदद ऐ, “िेरे लोक
े गी दसो क
े िै उनेगी
यरशलेि दद रदज देगद, जेडद िै इ्दएल गी देनद चदंहदद हदत”
११ िै उंदी िमहिद गी बी अपने कोल लेई लैगद ते इने गी ्नदतन
तमू देई देगद, जेडे िै उंदे आसै तैयदर कीते हेत
१२ उने कोल िीठे ्ुगंध दे िरहि दे रप च जीवन दद पेड होग;
ओह नद िेहनत करनगे ते नद थक जदंगनत
१३ जदओ, ते तु् पदगे, थोडे मदने तकर पदथननद करो, तदं जे ओह
छोरद होई जदत
१४ आकदश ते धरती गी गवदही देओ; कीजे िै बुरदई गी रुकडे-
रुकडे करी ओडेयद, ते ्लदई गी पैदद कीतद ऐ, कीजे िै मजंदद ऐं,
प्ु आखदद ऐत
१५ िदँ, अपने बचे गी गले लदओ ते उनेगी खुशी कने पदलनद, उंदे
पैरे गी खं्े दे ्िदन तेज करो, कीजे िै तुगी चुनेआ ऐ, प्ु
आखदद ऐत
१६ ते िरे दे लोक
े गी िै उंदे थदहरे थिदं मजंदद करगद ते कबरे थिदं
कडी लैनद, कीजे िै इ्दएल च अपनद नदं जदननद ऐत
१७ हे बचों दी िदं, ित डर, कोंमक िै तुगी चुनेयद ऐ, प्ु आखदद
ऐत
१८ तेरी िदद आसे िै अपने नौकर ए्दय ते यरेिी गी ्ेजगद,
मजंदे ्लदह दे ितदबक िै तुंदे आसै बक-बक िले कनै लदोए
दे बदरह बूह्रे तैयदर कीते नत
१९ ते मजनद दुद ते शहद कने बहने आले िवदरे, ते ्त परदकिी
पहदड, मजंदे उपर गुलदब ते क
ु िुद उगदे न, मजंदे कने िै तेरे बचे
गी खुशी कने ्रनद ऐत
२० मवधवद दे कने ठीक करो, अनदथ दद नदय करो, गरीबे गी देओ,
अनदथ दद बचदव करो, नंगे गी कपडे पदओ,
२१ रू रे ते किजोर गी चंगद करो, लंगडे गी मतरसदर करने आसे
ित ह्नद, अपंगे दद बचदव करो, ते अने गी िेरी ्दि-्िदई दे
्दिने आने देओत
२२ बुजुगन ते जवदन गी अपनी दीवदरे दे अंदर गै रखोत
२३ मजते बी तू िरे दे पदओ, उने गी लेइयै दिनदओ, ते िै तुगी
अपने जींदद होने च पैहलद सथदन देगदत
२४ हे िेरे लोक, लसथर रहो, ते आरदि करो, कोंमक तेरी शदंमत अजे
बी आई गेई ऐत
२५ हे ्लद पदमलकद, अपने बचे गी पो्; उंदे पैरे गी सथदमपत
करोत
२६ मजने दद्े गी िै तुगी मदतद ऐ, उंदे च इक बी नदश नेई होग;
कीहक
े िै उने तेरी ्ंखद चों िंगनद ऐत
२७ न थक जदओ, की वे जदुं िु्ीबत ते कष दद मदन औग, ते दू ए
रोनगे ते दुखी होनगे, लेकन तू िस होई जदओगे ते ्रो्ेिंद
होगेत
२८ जदमत तेरे कने ईषदन करंगन, लेकन ओह तेरे लखलदि मकश
नेई करी ्कन, प्ु आखदद ऐत
२९ िेरे हत तुगी ढक देगे, तदं जे तेरे बचे नरक नेईं मदकनत
३० हे िदँ, अपने ्ंतदने कने खुश हो; कोंमक िै तुगी छु डद देगद,
प्ु आखदद ऐत
३१ अपने ्ुते दे बचे गी यदद करो, की वे िै उनेगी धरती दे
मकनदरे थिदं कडी लैनद ते उंदे उपर दयद करगद;
३२ जदुं तकर अऊ
ं नेई औनद ते उंदे उप् पर दयद नेई करदद, तदं
तकर अपने बच् चे गी गले लदओ, कीजे िेरे क
ु एं गी ढदह
़ ई जंदद ऐ,
ते िेरी क
ृ पद खत नेई ह
़ ोगत ते प्ु दे िमहिद आले कपडे पदई लेदे
नत
४० हे म्योन, अपनी मगनती लै, ते अपने लोक
े गी बंद करी ओड,
जेडे ्ि
े द कपडे पदंदे न, जेडे प्ु दी ववसथद गी पूरद करदे नत
४१ तेरे ्ंतदन दी मगनती पूरी होई गई, मजनदं दी तू तर्दी ही, प्ु
दी शल् कोलद मवनती करो मक तेरे लोक, जेडे शुर थिद ्दे गेदे
हे, पमवत होनत
४२ िै एस्् ने म्योन पहदड उपर इक बडी लोक
े गी मदखयद,
मजनेगी िै मगननद नेई ्कदद हद, ते उने ्दरे गीते कने प्ु दी
सुमत मकतदत
४३ उने मबच इक उचद कद दद जवदन हद, जेडद बदकी ्दरे
कोलद बी लमद हद, ते उंदे हर इक म्र उपर िुक
ु र लदए दे हे ते
होर बी उचे हेत मज् पर िै बडद हैरदन होई गेआत
४४ इ् कररए िै ्ुगनदू त कोलद पुचयद, “ ्दहब, ए क
े हडे न ?
४५ उन ने जवदब मदतद, “ए ओह नशर कपडे उतदर क
े अिर
कपडे पद क
े परिदतद दद नदं कबूल करदे न;
४६ उ् बेले िै ्ुगनदू त गी आखयद, “ क
ु न जवदन ऐ जेडद उने
िुक
ु र पदंदद ऐ ते उने हते च हथेली देदद ऐ ?
४७ उन उन मिगी आखयद, “ ए परिदतद दद पुतर ऐ, मज्ी उने
्ं्दर च कबूल मकतद ऐत” मिरी िै उंदी बडी तदरीि करनद शुर
करी मदतद जेह्डे प्ु दे नदंऽ आसै इनद कठोर खडोते दे हेत
४८ उ् बेले ्ुगनदू त ने मिगी आखयद, “ जदइयै िेरे लोक
े गी दसो
क
े तू अपने प्ु परिदतद दे मकनी बमडयदं किदल मदलखयदं नत
अध्य 3 द्
१ शैहर दे बबदनद होने दे ती्वे ्दल च िै बदबुल च हद, ते अपने
मबसर उपर घबरदई गेदद हद, ते िेरे मदलै उपर मवचदर आई गेत
२ की वे िै म्योन दे उजदड ते बदबुल च रौहने आले दी धन-दौलत
मदकी हीत
३ ते िेरी आतद बडी चमकत होई गेई, ते िै परिदतद दे ्दिने डर
कने ्रोचे दे श् बोलनद शुर करी मदतदत
४ हे प्ु, जेडद शद्न धदरण करने आलद, तू शुर च गै बोलदद हद,
जदुं तू धरती गी रोपदद हद, ते अपने आप गी अक
े ले, ते लोक
े गी
आजद मदती हीत
५ ते आदि गी मबनद पदण दे इक शरीर देई मदतद, जेडद तेरे हते दद
कम हद, ते उदे च जीवन दी ्दं् मदती, ते ओह तेरे ्दिने मजंदद
होई गेआत
६ ते तू उ्ी जनत च लेई जदंदे ओ, जेकद तेरे ्जे हत ने धरती दे
्दिने आने कोलद पैहले लदयद हदत
७ ते तू उ्ी अपने रसद कने पेि करने दद हु मदतद, ते उने उदे
च ते उदी पीमढये च िौत दद मनधदनरण मकतद, मजंदे कोलदं जदमत,
कबीले, लोक ते ररशेददर पैदद होएत
८ हर लोक अपनी िज् दे ितदबक चलदे हे, ते तेरे ्दिने अद् ्ुत
कम करदे हे, ते तेरे हुे गी तुच ्िझदे हेत

4. ९ ते मिरी ्िे दे कि च तूं ्ं्दर च रौहने आले उपर जलपलय
लदयद ते उनेगी नदश करी ओडेयदत
१० उने च हर इक च मजयदं आदि दी िौत होई, उयदं गै जल-
पलय इने गी बी हदत
११ मिरी बी तू उने च इक गी छडी ओडेयद, ओह नूह गी अपने
घरै दे कने, मजदे कोलद ्दरे धि् िनुख मनकलेत
१२ ते जदुं धरती उपर रौहने आले लोक बधने लगे, ते उंदे कोलद
िते बचे पैदद होई गे ते इक बडी लोक बनी गे, तदं ओह मिरी
पैहले लोक
े कोलद बी अ्् होने लगेत
१३ जदुं ओह
़ तेरे पैह
़ लै इय् यदं बुरी चदली जींदे हे, तदं तू उंदे च
इक िदनू चुनेयद, मज्दद नदं अबदह
़ ि हदत
१४ तू उ्ी पदर मकतद, ते म्ि
न उ्ी गै अपनी िज् दसीत
१५ ते उदे कने अनन कदल दद वददद मकतद मक तू उदे वंशज गी
कदे बी नेई छडनदत
१६ ते इ्हदक गी इ्हदक गी देई मदतद, ते इ्हदक गी यदक
ू ब ते
ए्दव बी मदतदत यदक
ू ब दी तदं तू उ्ी अपने आसे चुनी लेतद ते
ए्दव दे कोल रखेयद;
१७ जदुं तू उदे वंशज गी मि् थवदं कडी लैदे ओ, तदं तू उनेगी ्ीनै
पहदड उपर लेई आयदत
१८ ते आकदश गी झुकदे होई धरती गी तेज मकतद, ्दरे ्ं्दर गी
महलदयद, ते गहरदई गी कदँपयद, ते उ् युग दे लोक
े गी परेशदन
कीतदत
१९ ते तेरी िमहिद अग ते ्ूंचदल, हवद ते ठं ड दे चदर िदरक
े कोलदं
गुजरी गेईत तदं जे तू यदक
ू ब दे वंश गी ववसथद देई ओडो, ते
इ्दएल दी पीढी गी लगन देई ओडोत
२० ते मिरी बी तू उने कोलद इक दुष मदल नेई हरदयद तदं जे तुंदी
ववसथद उंदे च िल देई ्क
ै त
२१ की वे पैलद आदि जेडद दुष मदल कने धदरण करदद हद, उदे
अपरदध मकतद, ते ओने परदस होई गेयद; ते उदे कोलद पैदद होने
आले ्दरे बी इयदं गै होनत
२२ इ् चदली किजोरी सथदयी होई गेई; ते जड दी दु्दनवनद कने
लोक
े दे मदल च ववसथद (इ बी); इ् चदली ्लदई चली गेई, ते
बुरदई लसथर रेई गेईत
२३ उ् बेले ्िे बीती गे ते ्दले दद अंत होई गेआ;
२४ तू उ्ी अपने नदं कने इक नगर बनदने ते उ् च धूप ते
बमलददन चढदने दद हु मदतदत
२५ जदुं इय् यदं िते ्दले तकर होई गेयद, तदं शैह
़ रे च रौह
़ ने आले
तुगी छडी गेत
२६ ते आदि ते ओ् दी ्दरी पीमढये दे ्िदन ्दरे कम मकतद,
की वे उंदे च बी दुष मदल हदत
२७ ते इ् चदली तू अपने नगर गी अपने दुशने दे हते च ्ौंपी
मदतदत
२८ तदं क
े बदबुल च रौहने आले उंदे कमे च बेहतर ऐ, तदं जे ओ
म्योन उपर रदज करी ्कन?
२९ जदुं िै उथे आई गेयद ते बेशुिदर अधिन मदखयद, ते इ् ती्वीं
्दल च िेरे पदणी ने िते ्दरे बुरे गी मदक
् खेयद
३३ िै एस्द् गी ओरेब पहदड उपर प्ु दद हु लेतद जे िै
इ्दएल च जद; लेकन जदुं िै उंदे कश आयद, तदं उन् ने मिगी
बेईिदन करी ओडेयद, ते प्ु दे हु गी तुच ्िझेयदत
३४ ते इ् आ्् ते िै तु्े गी आखनद ऐ, हे गैर-यहदी, जेडे ्ुनदे
ओ ते ्िझदे ओ, अपने चरवदहे दी तलदश करो, ओह तु्े गी
अनन मवशदि देग; की वे ओह नेडे ऐ, जेडद ्ं्दर दे अंत च औगत
३५ रदज दे इनदि आसे तैयदर रवो, कोंमक अनन रौशनी तुंदे
उपर हिेशद लेई चिकगत
३६ इ् ्ं्दर दी परछदई तों ्दग जदओ, अपनी िमहिद दद
आनन पदओ, िै अपने उददरकतदन दी खुलेआि गवदही मदंदद हदंत
३७ हे जेडद वरददन तु्े गी मदतद गेदद ऐ, उ्ी गहण करो, ते उ्
दद शुमकयद अदद करदे होई खुश होओ, मज्ने तु्े गी सग्य
रदज च लेई गेदद ऐत
३८ उठ क
े खडोते दे, प्ु दे पवन च िुहर लदए जदने आले दी
मगनती मदखो;
३९ जो ्ं्दर दी परछदई मवचों हर गए हन; कदन, तदं जे िेरद मदल
ि
े ल होई गेआत
३० की वे िै मदखयद क
े तू उनेगी पदप करने च मकय् यदं बखदे ओ,
ते बुरे करने आले गी बखदे ओ, ते अपने लोक
े गी नदश करी
ओडेयद, ते अपने दुश् िने गी बचदई ओडेयद, ते उ्ी नेई दसेयदत
३१ मिगी यदद नेई ऐ क
े ए रसद मकय् यदं छडी मदतद जदई ्कदद ऐ,
की क
े ओह
़ म्योन दे लोक
े शद बी बदबुल दे ह
़ न?
३२ यद इ्दएल दे अलदवद कोई होर लोक तुगी जदनदद ऐ ? जदं क
ु ्
पीढी ने यदक
ू ब दे ्िदन तेरे वददे उपर मवशद् मकतद ऐ ?
३३ मिरी बी उंदद इनदि नेई मदखदद, ते उंदी िेहनत दद कोई िल
नेई मिलदद, कीजे िै इतै-उते जदमत-जदमत च जदइयै मदकनद जे
ओह् धन-दौलत च बगदे न, ते तेरे हुे उपर नेई ्ोचदेत
३४ इ्े आसे तू ्दडी बुरदई गी तरदजू च ते उंदे ्ं्दर च रौहने
आले गी बी तौलनदत ते तेरद नदं इ्दएल दे अलदवद क
ु तै बी नेई
लबगत
३५ जदं कदूं धरती उपर रौहने आले तेरे ्दिने पदप नेई मकतद?
जदं क
ु न लोक
े तेरे हुे गी इनद िनदे न ?
३६ तू गी पतद लगनद ऐ क
े इ्दएल दे नदं कने तेरे हु िनदे न;
पर गैर-यहदी नेईत
अध्य 4 द्
१ ते िेरे कोल ्ेजेयद ्ुगनदू त, मज् दद नद उरीएल हद, ने मिगी
जवदब मदतदत
२ ते आखयद, “ तेरद िन इ् ्ं्दर च दू र चली गेदद ऐ, ते क
े तू
परिे्रे दे रसे गी ्िझने आलद ऐ?
३ मिरी िै आखद, “हदं, िेरे सदिीत” उन मिगी जवदब मदतद, “िै
तु्ेगी तै रसे दसने ते तुंदे ्दिने तै ्िदनतदएं गी दसने आसै
्ेजेआ गेदद ऐत
४ उदे च जेकर तू मिगी इक घोमशत करी ्कदे ओ, ते िै तुगी
ओह रसद दसी देगद, मज्ी तू मदखनद चदहंदे ओ, ते िै तुगी दसी
देगद जे दुष मदल क
ु तुआं आयद ऐत
५ ते िै आखद, “ िेरे प्ु, दसोत” उ् बेले ओ् ने मिगी आखयद,
“ जदओ, अग दद वजन तौल, यद हवद दे धिदक
े गी नदप, यद बीते
मदन गी मिरी ्दोत
६ उ् बेले िै जवदब मदतद, “ क
ु न िनुख ऐ्द कर ्कदद ऐ मक तू
िेरे कोलद ऐ्ी गलदं िंगी जद ?
७ उन मिगी आखयद, “ जे िै तुंदे कोलद पुचनद जे ्िुंदरे दे मबच
मकनी बडे आवद् न, जदं गहरे दे शुर च मकतने झरने न, जदं
आकदश दे उपर मकतने झरने न, जदं क
ु न दे बदहर मनकलदे न
्ुरग:
८ शदयद तू मिगी आखगे, “िै कदे बी गहरे च नेईं उतरेआ, ते नद गै
नरक च, ते नद गै ्ुगन च चढेआत
९ मिरी बी ह
़ ुन िै तुंदे कोलद म्ि
न अग ते हवद दे बदरे च, ते उ्
मदन दे बदरे च गै िंगेयद ऐ, मजत् थे तू गुजरी गेदद ऐ, ते उने चीजे दे
बदरे च मजत् थे थवदं तू अलग नेई ह
़ ोई ्कदद, ते फही बी तू उंदे दद
कोई जवदब नेई देई ्कददत

5. १० उन ने िीगी आखयद, “ तेरी अपनी चीजदं ते जेडे तेरे कने बडे
न, ते तू नेई जदन ्कदे;
११ तदं तेरद बतनन परिदतद दे रसे गी मक् चदली ्िझी ्कदद ऐ,
ते ्ं्दर हण बदहरले रप च भष होई गेदद ऐ तदं जे िेरी नजर च
पगर होने आली भषतद गी ्िझी ्क
ै ?
१२ उ् बेले िै उ्ी आखयद, “अ् बुरीतद च जीनद ते कष ्ोगनद
ते मक् कदरण दद पतद नेईं चलनद, इ् थिदं बेहतर ऐ जे अ्
मकश बी नेईं होचेत
१३ उन मिगी जवदब मदतद, “िै इक िैददन च इक जंगल च चली
गेआ, ते रके दी िंथन होई गेईत
१४ ते आखयद, “ आओ, अ् जदइए ्िुंदरे कने लडदई करचे, तदं
जे ओह ्दढे कोलद पैहले चली जद ते अ् होर जंगल बनदई
्कचेत”
१५ ्िुंदरे दे बदढ ने बी इ्ी चदली ि्ले लैदे होई आखेआ,
“ आओ, चली जदइए िैददन दे जंगले गी अपनद वश च करी लैचे,
तदं जे उते बी अ् दुए िुल बनदई ्कचेत
१६ लकडी दे बदरे च ्ोचनद बेकदर होई गेआ, कीजे अग आई ते
उ्ी ्स करी मदतदत
१७ ्िुंदरे दे बदढ दे बदरे च बी इयदं गै बेकदर होई गेआ, कीजे रेत
खडोई गेई ते उनेगी रोकी मदतीत
१८ जे तू हन इने दऊ
ं दे बीच नदयी ओतद ते क
ु ् गी धि् ठहरदनद
शुर करगे ? जदं क
ु ् दद मनंदद करनद चदह्ने ओ ?
१९ िै जवदब मदतद, “ ्चे गै एह् िूखनतदपूणन मवचदर ऐ जे उ’ने
दऊ
ं नीं दी कलनद कीती ऐ, कीजे जिीन जंगले गी मदती गेदी ऐ, ते
्िुंदरे गी बी उंदी बदढ गी ्हन करने आसै अपनी जगह ऐत
२० उ् बेले उने मिगी जवदब मदतद, “ तू ्ही नदय मकतद, लेकन
तू अपने आप गी बी कीं नदय नेईं करदद ?
२१ की वे मजयदं जिीन जंगल गी, ते ्िुं् उदी बदढ गी मदतद गेदद
ऐ, उयदं गै धरती उपर रौहने आहे धरती उपर होने आहे चीजे दे
म्वद होर मकश नेई ्िझी ्कदे, ते जेकद आकदश थिदं उपर
रौंदद ऐ, उ्ी गै चीजे गी ्िझी ्कदद ऐ जो आकदश दी ऊ
ं चदई
तों उपर हनत
२२ उ् बेले िै जवदब मदतद, “हे प्ु, तेरे कोलद मवनती करनद,
मिगी ्िझ आनद देत
२३ की वे िेरे िन च उची चीजे दे बदरे च उतुकतद नेईं ही, लेकन
उन चीजे दे बदरे च मजजद्द करनद हद जेडद रोज ्दढे कोलद
गुजरदद ऐ, यदनी इ्रदइल गी गैर-जदमतये गी मनंदद दे तौर उपर
मकय् यदं ्ौंपी मदतद गेदद ऐ, ते मजनेगी तू पदर मकतद ऐ, उ्ी मक्
कदरण मदतद गेदद ऐ अ्् जदमतये गी ते कीं ्दढे पुरखे दी
ववसथद गी खत करी मदतद जंदद ऐ, ते मलखे गेदे वददे दद कोई
अ्र नेई होई जंदद ऐत
२४ ते अ् मरमडये दे रप च ्ं्दर च चली जंदे आं, ते ्दढद
जीवन अचरज ते डर ऐ, ते अ् दयद करने दे कदमबल नेईं आंत
२५ ते उदे नदं कने क
े करग, मज्दे कने अ् बोले गेदे आं? इने
गले दद िै पुचे आ ऐत
२६ उ् बेले उने मिगी जवदब मदतद, “ मजनद तू खोजी लैगे, उनद गै
तू अचंम्त होगे; की वे ्ं्दर जलबदजी च खत होने च जली ऐत
२७ ते आने आले ्िे च धि् लोक
े कने जेडी वददद कीती गेदी ऐ,
उ्ी ्िझी नेई ्कदद, कीजे ए ्ं्दर अधिन ते किजोररये कने
्रोचे दद ऐत
२८ लेकन थी दे बदरे च ngs मज्दे बदरे च तू मिगी पुचदे ओ, िै
तुगी दसनद; कीजे बुरदई बोई गेई ऐ, लेकन उदद नदश अजे नेई
आयद ऐत
२९ जे बोई दी चीज उलद नेई होई जद, ते जदुं बुरदई बोई जंदी ऐ,
ओ् थदहर नेई बीती जद, तदं ्लदई बोई गेदी जगह नेई आई
्कदीत
३० की वे आदि दे मदल च शुर थिदं गै बुरे बीज दद ददनद बोयद
गेदद ऐ, ते इ् ने अज तकर मकनद अ्ल् पैदद कीती ऐ? ते जदुं
तकर करदई दद ्िदं नेई औग, तदं तकर ए मकनी पैदद करग ?
३१ ह
़ ुन अपने आप गै मचंतन करो क
े बुरे बीज दे ददने मकनी बडद
बुरदई दद िल पैदद मकतद ऐत
३२ जदुं कदन कटे जदंगन, जेडे अनमगनत न, तदं ओह मकनद बडद
तल ्री जदंगन?
३३ उ् बेले िै जवदब मदतद, “ ए गलदं मक् चदली ते कदूं होंगन ?
की वे ्दढे ्दल घट ते बुरे न ?
३४ उन मिगी जवदब मदतद, “ तू परिदतद कोलदं उपर नेईं जदओ,
कीजे तेरी जलबदजी उंदे कोलद उपर होने च बेकदर ऐ, कीजे तू
ितद मकश करी चुक
े दद ऐत”
३५ क
े धि् लोक
े दे बी अपने कोठरी च इने गले उपर ्वदल
नेई पुच् छे यद, “ अऊ
ं कदूं तकर इ् चदली दी उमीद करगद ?
्दढे इनदि दे तल दद िल कदूं औग ?
३६ ते उरीएल पधदन ्ुगनदू त ने उने जवदब देईये आखयद, “जदूं
बीज दी ्ंखद तुने च ्री जदनी ऐ;
३७ नदप नदल ओह कदल नदपयद; ते मगनती दे ितदबक कदल
मगनेयद ऐ; ते नद गै उनेगी महलदंदद ऐ ते नद गै उनेगी महलदंदद ऐ, जदूं
तकर जे उक िदपदंड पूरद नेई होई जंददत
३८ उ् बेले िै जवदब मदतद, “ हे रदज करने आलद प्ु, अ् ्दरे
अधिन कने ्रोचे दे आंत”
३९ ते ्दढे आसै शदयद एह् ऐ जे धरती उपर रौहने आहे दे पदपे
दे कदरण धि् लोक
े दे तलहरी नेईं ्री जंमदयदं नत
४० इ् कररए उन मिगी जवदब मदतद, “ ग्नवती जनदनी दे कोल
जदइयै उ्ी पुचो जे ओह्दे नौ मीने पूरद होई जद तदं जे ओह्दी
कोख होर बी उंदे अंदर गै पैदद होई ्कदी ऐत
४१ उ् बेले िै आखयद, हे प्ु, ओह नेईं करी ्कदीत उन िीगी
आखयद, “ कबर च आतदएं दे कोठरी जनदनी दे ग्न दे ्िदन नत
४२ मजयदं प्व करने आली जनदनी प्व दे जररत कोलद बचने
च जलबदजी करदी ऐ, उयदं गै इ'ने थदहरे उ'ने चीजे गी बचदने च
जलबदजी करदे नत
४३ शुर तों ही देखो, जो तू मदखनद चदहंदे हो, ओह तुगी दसेयद
जदवेगदत
४४ उ् बेले िै जवदब मदतद, “जेकर िै तेरे नजर च अनुगह पदई
लेयद, ते जेकर होई ्कदद ऐ, ते जेकर िै उमचत ऐं;
४५ मिरी मिगी दसो जे बीते कोलद बी ितद आने आलद ऐ, जदं
आने आले कोलद बी बीती दद ऐत
४६ जेडद बीती गेदद ऐ, िै जदननद ऐ, लेकन आने आलद क
े िै नेईं
जदनददत
४७ उन मिगी आखयद, “ ्जे पद्े खडोई जद, ते िै तुगी इ्
गलै गी ्िझद देगदत”
४८ इ् आ्् ते िै खडोईये मदक
् खेयद, ते मदक
् खयद क
े िेरे ्दिने
इक गरि जलदी ्ंडदर गुजरी गेई, ते जदुं लौ चली गेई तदं िै मदक
्
खेयद, ते मदक
् ख, धुंआ लसथर रेह
़ ई गेयदत
४९ इ्दे बदद िेरे ्दिने पदनी दद बददल गुजरी गेयद, ते तूिदन
कने बडी बरखद कीती; ते जदूं तूिदनी बरखद बीती गेई तदं बूंदे
लसथर रेई गेइयदंत
५० उ् बेले उन मिगी आखयद, “ अपने आप गी मवचदर कर;
मजयदं बरखद बूंदे कोलद बी िती ऐ, ते अग धुंए कोलद बी बडी ऐ;

6. पर बूंदे ते धुंआ मपचे रेह् न, इ् करी जेह्डी िदतद बीती गेई ऐ,
ओह् बी िती होई गेईत
५१ उ् बेले िै पदथननद मकती, “तु् ्ोचदे ओ क
े िै उ् ्िे तकर
मजंदद होई ्कनद ऐ?” यद उने मदने च क
े होग ?
५२ ओ् ने मिगी जवदब मदतद, “मज् मचने दे बदरे च तू मिगी
िंगदद ऐ, िै तुगी उंदे बदरे च मकश-मकश दसी ्कनद ऐ; कीहक
े
अऊ
ं ए नेई जदनददत
अध्य 5 द्
१ मिरी बी मजयदं गै मनशदन औंदे न, मदखो, ओह मदन औंगन, जे
धरती उपर रौहने आले बडी ्ंखद च लेई जदंगन, ते ्चदई दद
रसद छु पदई जदग, ते देश मवशद् कने बंजर होई जदगत
२ लेकन अधिन उदे कोलद बी बधी जदग जेडद तू ह
़ ुन मदखदे ओ, जदं
जेक
े तू िते पैह
़ लै ्ुनेयद ऐत
३ ते जे् दे् गी तू हन जडे कने मदखदे ओ, उ्ी अचदनक उजदड
मदखनद ऐत
४ लेकन जेकर परिदतद तुगी मजंदद रौहग, ते तीए तुरही दे बदद
तुगी मदखनद ऐ क
े रदत च अचदनक ्ूरज ते मदन च तै बदरी चं्िद
मिरी चिकदद ऐत
५ लकडी च खून बूह्ग, ते पतर अपनी आवदज देग, ते लोक
घबरदई जदंगनत
६ ते ओह रदज करग जेडद ओह धरती उपर रौहने आले दी
पती्द नेईं करदे, ते मचमडयदं इकटे होईये ्गदई लैगनत
७ ्दोि दद ्िुं् िछमलयदं कडी लैग, ते रदतीं च शोर िचदग,
जेकद िते ्दरे लोक नेई जदनदे हे, लेकन ्दरे उंदी आवदज ्ुनी
लैगनत
८ िते ्दरे थदहरे च उलझन होनी ऐ, ते अग गी बदर-बदर मिरी
्ेजी मदतद जदग, ते जंगली जदनवर अपनी जगह बदली लैगन, ते
िदम्क धिन आली जनदमनयदं रद्् पैदद करंगनत
९ ते िीठे पदनी च खदरे पदनी मिलग, ते ्दरे दोस इक दुए गी नदश
करंगन; मिरी बुलद अपने आप गी लुकदई लैग, ते ्िझ अपने
आप गी अपने गुप क् च वदप् लेई लैगत
१० ते िते ्दरे कोलदं खोजे जदंगन, लेकन नेईं लबे;
११ इक देश दू जे कोलद पुछग, ते आखग, “कद धिन जेडद िनुख गी
धि् बनदंदी ऐ, ओह चली गेई ऐत” hrough तेरे? ते आखग, “नहींत”
१२ उसै ्िे िनुख आशद करंगन, लेकन क
ु ्े गी बी नेई मिलदद,
ते िेहनत करंगन, लेकन उंदी रसद ठीक नेई होगत
१३ तुगी ऐ्े मनशदन दसने आ्् ते मिगी छडी मदतद ऐ; ते जेकर तू
मिरी पदथननद करो, ते अजै आलद रोनद, ते मदने तकर उपवद्
करगे, तदं तू होर बी बडी गलदं ्ुनी लैगेत
१४ उ् बेले िै जदगदद हद, ते िेरे ्दरे शरीर च बडद डर आई गेआ,
ते िेरद िन घबरदई गेआ, ते बेहोश होई गेआत
१५ इ् आ्् ते जेडद ्ुगनदू त िेरे कन् ने गल् ल करने आ्् ते
आयद हद, उदे ने मिगी पकडी लेतद, मिगी मदलद्द मदतद ते मिगी
अपने पैरे उप् पर खडोतदत
१६ दू ्री रदत च लोक दद ्रददर ्लदमथयल िेरे कोल आयद ते
पुछयद, “ तू मकते होयद ? ते तेरद िुंह इनद ्दरी कीं ऐ ?
१७ कद तू नेई जदनदद क
े इ्दएल गी अपने क
ै द दे देश च तुंदे कने
्ौंपी गेदद ऐ?
१८ तदं उठो ते रोरी खदओ, ते ्दनु नेई छडो, मजयदं ओह चरवदहद
जेडद अपने ्ेडे गी क
ू र ्ेमडये दे हते च छोडी जंदद ऐत
१९ उ् बेले िै उ्ी आखयद, “िेरे कोलदं दू र जद, ते िेरे कोल ित
आओत” ते िेरी गल ्ुनी ते िेरे कोलद चली गेयदत
२० इ् आ्् ते िै ्त मदने दद उपवद् ते शोक ते रोंदे रेह
़ यद,
मजय् यदं उरीएल ्ुगनदू त ने मिगी आजद मदती हीत
२१ ते ्दत मदने दे बदद िेरे मदलै दे मवचदर मिरी बडद दुखी होई गेत
२२ ते िेरी आतद गी ्िझने दी आतद ठीक होई गेई ते िै मिरी
परिदतद कने गल करनद शुर करी मदतदत
२३ ते आखयद, “हे प्ु, जेडद धरती दे हर लकडी ते उदे ्दरे बूह्रे
च रदज करने आलद, तू इक गै बेल चुनी ऐत
२४ ते ्दरे ्ं्दर दे ्दरे देशे च तू इक खडद चुनेयद ऐ, ते ओ् दे
्दरे ि
ु ले च इक क
ु िुद चुनेयद ऐत
२५ ते ्िुंदरे दी ्दरी गहरदई च तू इक नमदयद ्री ओडेयद, ते
्दरे बने दे शैहरे च तू म्योन गी अपने आसै पमवत मकतद ऐत
२६ ते ्दरे पंमछये च तू इक कबूतर रखेयद ऐ, ते ्दरे िवेमशये च तू
इक ्ेडे दद इंतजदि मकतद ऐत
२७ ते ्दरे लोक
े दी ्ीड च तू इक गै लोक पदई लेदद ऐ, ते इ्
लोक
े गी, मजनेगी तू पदर करदद हद, उ्ी इक मनयि मदतद जेडद
्दरे गी िंजूर ऐत
२८ ह
़ ुन हे प्ु, तू इ् इक पजद गी िते ्दरे गी कीं ्ौंपी मदतद ऐ?
ते इक जड उपर गै दू एं गी तैयदर कीतद ऐ, ते अपने इकलौते लोक
े
गी िते ्दरे च कीं मबखरी मदतद ऐ ?
२९ ते जेडे तेरे वददे दद उलंघन मकतद, ते तेरे वददे उपर मवशद्
नेई मकतद, उने गी दबदयदत
३० जे तू अपने लोक
े कने इनद निरत करदद हद, ते मिरी बी
उनेगी अपने हते कने ्जद देनद चदइददत
३१ जे् ले िै ए गलदं बोली लेयद, ते ओह ्ुगनदू त जेडद पैहली रदत
िेरे कोल आयद हद, िेरे कोल ्ेजेयद गेयदत
३२ ते िीगी आखयद, “िेरी ्ुनो, ते िै तुगी मश्द देगद; जेडी गल
िै आखनद ऐ, उ्ी ्ुनो, ते िै तुगी होर बी दसनदत
३३ ते िै आखयद, “हे िेरे प्ु, बोलोत” उ् बेले उन मिगी आखयद,
“ तू इ्दएल दे कदरण बडद घबरदई गेदद ऐं;
३४ ते िै आखयद, हे प्ु, लेकन िै बडद दुखी गल आलद हदं, की
वे हर घडी िेरी लगदि दुखी करदी ऐ, जदुं िै परिदतद दे रसे गी
्िझने ते उंदे नदय दे मकश महसे गी तुपने च िेहनत करदद हदंत
३५ उन मिगी आखयद, “ तू नेई करी ्कददत” ते िै आखयद, “हे
प्ु, कीं? उ् वेले िै मक् च पैदद होयद ? यद तदं िेरी िदं दद पेर
िेरी कब कों नेईं ही, तदं जे यदक
ू ब दी पीड ते इ्दएल दी थकदऊ
िेहनत नेईं मदकी ्कदं?
३६ उन िीगी आखयद, “िेरे कोल जेडी चीजदं अजे नेईं आईयदं न,
उ’ने चीजे गी मगननद, ते मबखरे दे कचरे गी इकटद करो, ते ्ुकी
गेदे ि
ु ले गी मिरी हरे बनदओत
३७ बंदे दे थदहरे गी खोमलयै उंदे च बंद हवदएं गी मिगी ्दिने
लदओ, ते मिगी इक आवदज दी िूमतन दसो;
३८ ते िै आखयद, हे रदज करने आलद प्ु, इने गले गी क
ु न
जदनदद ऐ, लेकन जेडद िनुखे कने रौहनद नेईं ऐ?
३९ िेरे बदरे च अऊ
ं अबुलदिदन ऐं;
४० उ् बेले उन मिगी आखयद, “ मजयदं तू इने गले चद कोई बी
नेई करी ्कदद, मजयदं िै आखेयद ऐ, उयदं गै तू िेरे ि
ै ्ले दद
पतद नेई लगदई ्कदद, ते अन च ओह पेि दद पतद नेई लगदई
्कदद जेडद िै अपने लोक
े कने वददद कीतद ऐत
४१ ते िै आखयद, “हे प्ु, तू अन तकर ्ुरम्त होने आले दे नेडे
गै ओ, ते ओह क
े करन जेडे िेरे कोलद पैहले आए हे, जदं अ्
अजै दे न, जदं ्दढे बदद औने आले न?
४२ उन िीगी आखयद, “िै अपने नदय दी तुलनद अंगूठी कने करदं,
मजयदं आखरी दी ढील नेईं होंदी, उयदं गै पैहे दी बी तेज नेईं
होंदीत

7. ४३ ते िै जवदब मदतद, “ कद तू उन जेडे पैदद होए न, ते हन ते आने
आले गी इक बदरी फही नेईं बनदई ्कदे; तदं जे तू जली गै अपनद
ि
ै ्लद दसी ्को ?
४४ उ् बेले उने मिगी जवदब मदतद, “ पदणी बनदने आले कोलद
जददद जली नेईं करी ्कदद; नद ही ्ं्दर उने गी इक बदरी च
पकडी ्कदद ऐ जेडद उदे च पैदद होगत
४५ ते िै आखयद, मजयदं तू अपने दद् गी आखयद ऐ क
े तू ्दरे गी
जीवन देने आले पदणी गी इक बदरी च मजंदद करी ओडेयद ऐ, ते
पदणी उ्ी पैदद करी ओडेयद हन इक बदरी च हदमजर हो जदओत
४६ उन िीगी आखयद, “ इक जनदनी दे कोख कोलद पुछो ते
आखयो, “जे तू ्ंतदन पैदद करो, ते इक दे बदद इक कने की नेईं
बनदंदे? इ् आ्् ते उ्ी द् बचे पैदद करने दी पदथननद करो एन
इक बदरी चत
४७ ते िै आखयद, “ ओह नेईं करी ्कदी, लेकन दू र ्िे उपर गै
करनी पौनी ऐत”
४८ उ् बेले उन मिगी आखयद, “ इयदं गै िै धरती दद ग्न अपने
्िे च उदे च बोए जदने आले गी देई मदतद ऐत”
४९ मजयदं इक मनक
े बचे बुजुग् दी चीजदं पैदद नेईं करी ्कदद,
उयदं गै िै उ् ्ं्दर गी जेडद िै बनदयद ऐ, उयदं गै ्ुलझदयद ऐत
५० ते िै पुचयद, “तु् ह
़ ुन मिगी र्् तद देई ओडेयद ऐ, ते अऊ
ं तेरे
्दिने बोलनद ऐं, कीजे ्दढी िदं, मज्ी तू मिगी द्् ्ेयद ऐ क
े
ओह
़ जवदन ऐ, ओह
़ ह
़ ुन उिर दे नेडे आई गेई ऐत
५१ उन मिगी जवदब मदतद, “ इक जनदनी कोलद पूछो जेडी बचे
पैदद करदी ऐ, ते ओह तुगी दसी देगत”
५२ उ्ी आख, “ मजने गी तू ह
़ ुन पैदद मकतद ऐ, उंदे आ्् ते पैह
़ लै
दे लोक
े दे ्िदन कीं ऐ, लेकन कद बी घट ऐ?
५३ ते तुगी जवदब देग, “जवदनी दे बल च पैदद होने आले इक
मकस दे होंदे न, ते जेडे उम दे ्िे च पैदद होंदे न, जदूं ग्न च
्ीण होंदद ऐ, ओह होर मकश नत
५४ इ्े आसे तू ए ्ी ्िझो मक तु् अपने कोलद पैहले दे लोक
े
कोलद मकनद कद दे ओत
५५ ते तुंदे मपचे औने आले बी तुंदे कोलद घट न, मजयदं ओह पदणी
जेडे हन बुढद होने लगी पेदे न ते जवदनी दी तदकत कोलद बीती गेदे
नत
५६ उ् बेले िै आखयद, हे प्ु, िै तेरे कोलद मवनती करदद हदं मक
जे िेरे उपर अनुगह मिली ऐ, तदं अपने दद् गी दसो, मज्दे
ददरद तू अपने पदणी दद दशनन करदद ऐत
अध्य 6 द्
१ उन मिगी आखयद, “ शुर च, जदुं धरती बनी ही, तदं ्ं्दर दे
्ीिदएं दे ्दिने खडोते दे हे, जदं कदे हवदएं चली जंदी हीत
२ गरजने ते ह्
े होने कोलद पैहे, जदं कदे जनत दी नींह् रकी
गेई हीत
३ गोरे ि
ु ले दे मदखने कोलद पैहे, जदं कदे बी चलने आही
शल्यदं सथदमपत होने कोलद पैहे गै ्ुगनदू ते दी अनमगनत ्ीड
इकटी होई गेई हीत
४ यद कदे हवद दी ऊ
ं चदइयदं उपर चुकी लैमतयदं गेइयदं, इ् थिदं
पैहे गै आकदश दे नदपे दद नदंऽ नेईं लैतद जंदद हद, जदं कदे बी
म्योन च मचिनी गिन होई जंदी हीत
५ ते इ् थिदं पैहे जे अजै दे ब'रे दी खोज कीती गेई ही, ते जदं
कदे पदप करने आहे दे आमवषदरे गी िुहर लदने कोलद पैहे जेह्डे
मवशद् गी खजदने आसै कटे करदे हेत
६ उ् बेले िै इने गले उपर मवचदर मकतद, ते ओह ्दरे िेरे कने
गै पैदद होए न, ते मक्े होर दे जररए नेईंत
७ उ् बेले िै जवदब मदतद, “ ्िे दद बखरदब क
े ह होग ? यद पैले
दद अंत कदूं होग ते ओ् दे बदद दी शुरआत कदूं होग ?
८ उन मिगी आखयद, “ अबदहि कोलद लेइयै इ्हदक तकर, जदुं
यदक
ू ब ते ए्दव उंदे कोलद पैदद होए, तदं यदक
ू ब दे हत पैहे ए्दव
दी एडी गी पकडी लेतद हदत
९ की वे ए्दव ्ं्दर दद अंत ऐ, ते यदक
ू ब ओ् दे बदद आने आले
दद आरं् ऐत
१० िनुख दद हत एडी ते हत दे मबच ऐ, हे ए्द्, तू ित पुछोत
११ उ् बेले िै जवदब मदतद, “ हे रदज करने आलद प्ु, जे तेरे
उपर अनुगह पदई लेयदत
१२ आऊ तुगी मवनती करनदं, अपने दद् गी अपने मनशदने दद अंत
दसो, मजदे च तू आखरी रदत मिगी महसद दसेयद हदत
१३ उन उन मिगी आखयद, “अपने पैरे उपर खडोइयै इक पबल
आवदज ्ुनोत”
१४ ते इक बडी गमत दे ्िदन होग; लेकन मजत् थे तू खडोते ओ,
उह थदं नेई महलगत
१५ ते जदुं ए बोलदद ऐ तदं डरनद नेई, कीजे वचन अन दद ऐ, ते
धरती दी नींह् ्िझी गेई ऐत
१६ ते कों? कीहक
े इने गले दी गल कदँपदी ऐ ते महलदी ऐ;
१७ ते ्ुमनयै िै अपने पैरे उपर खडोइयै ्ुनेआ, ते मदखो, इक
आवदज बोलदी ही, ते उदी आवदज िते ्दरे पदनी दी आवदज दे
्िदन हीत
१८ ते आखयद, “ मदखो, ओह मदन आंदे न, मज् वेले िै नेडे औनद
ते धरती उपर रौहने आले दद िुलदकदत करनद शुर करी देगदत
१९ ते उंदे कोलद पूछतदछ करनद शुर करी देग क
े ओह क
े हडे न
जेडे अपने अधिन कने बेईिदनी कने चोर पजदंदे न, ते कदूं म्योन
दद दुःख पूरद होगत
२० ते जदुं ्ं्दर, जेडद लुप होने लगी ऐ, तदं िै ए मचने गी दसी
देगदत
२१ ते इक ्दल दे बचे अपनी आवदज कने बोलन, ते ग्नवती
जनदमनयदं तै-चदर िहीने दे अ्िय बचे पैदद करंगन, ते ओह
मजंदद होंगन ते मजंदद होंगनत
२२ अचदनक बोए दे थदहर मबनद बोए दे पकर होंगन, ते ्रे ्ंडदर
अचदनक खदली पदए जदंगनत
२३ ते तुरही इक आवदज देग, जे् जदुं हर कोई ्ुनग, ते
अचदनक डरी जदह्गत
२४ उ् बेले दोस दुशने दे ्िदन इक दुए कने लडन, ते धरती
उदे च रौहने आले कने डरदे होई खडोग, िवदरे दे झरने खडोई
जदंगन, ते तै घंरे च नेईं दौडनत
२५ जेडद कोई इने ्दरे कोलदं बची जदह्ग जेडद िै तुगी दसेयद ऐ,
ओह बचग, ते िेरद उददर ते तेरे ्ं्दर दद अंत मदखगत
२६ ते जेडे िनुख गहण कीते जदंदे ने, ओह मदखग, जेडे अपने
जन थिद िौत दद सदद नेईं चखदे, ते मनवदम्ये दद मदल बदली
जदह्ग ते दू ए अथन च बदली जदह्गत
२७ कीहक
े बुरदई गी दू र करी मदतद जदग, ते धोखद मिरदयद जदगत
२८ मवश् वद् दी तदं ओह िलदद-ि
ू लदद रौह्ग, भषदचदर उपर
मवजय पदई जदग, ते ्चदई जेडी इतनी देर तकर िल नेईं रेई गेई
ऐ, उ्ी पचदररत कीतद जदगत
२९ जदुं ओह
़ िेरे कन् ने गल् ल मकती, मदखो, िै थोह् डी-िती
उ्ी मदखदद रेआ, मज्दे ्दिने िै खडोते दद हदत
३० ते ए गल उन िीगी आखयद; िै तुगी आने आली रदत दद ्िदं
दसने आलद आंत

8. ३१ जे तू होर बी पदथननद करो, ते ्त मदने दद उपवद् करो, तदं िै
तुगी मदनै च मजनद ्ुनेयद ऐ, उदे कोलद बी बडी गलदं दसनदत
३२ की वे तेरी आवदज परिे्रे दे ्दिने ्ुनी जंदी ऐ, की वे
परिदतद ने तेरे धि् ववहदर गी मदखयद ऐ, ते तेरी पमतवतद गी बी
मदखयद ऐ, जेडी तेरी जवदनी थिदं गै रेई ऐत
३३ इ् आ्् ते उन् ने मिगी ़् ेज् जेयद क
े ओह
़ तु्ेगी एह
़ ्दरी
गल् लदं द्नद ते तु्ेगी एह
़ ग् लदनद, ' ह
़ ोर ्दंतनद देओ ते ित
डरत'
३४ ते बीते ्िे च जलबदजी नेईं करो, ते बेकदर गलदं ्ोचने च
जली नेईं करो, तदं जे आखरी ्िे थिदं जली नेई जदओत
३५ इ्दे बदद िै मिरी रोयद ते ्त मदन उपवद् कीतद तदं जे उन
जेडे तै हफे मिगी दसे हे, उनेगी पूरद करी ्कदंत
३६ अठिी रदत च िेरद मदल मिरी िेरे अंदर वमथत होई गेआ ते िै
परिदतद दे ्दिने बोलनद शुर करी मदतदत
३७ की वे िेरी आतद गी बडी आग लगी गेई ही, ते िेरी पदण
मवपमत च पेई गेई हीत
३८ ते िै आखयद, हे प्ु, तू ्ृमष दे शुर तों पैहले मदन तों ही
आखदद हद, ते इयदं आखदद हद; अंबर ते धरती बनी जद; ते तेरद
वचन इक म्द कम हदत
३९ उ् बेले आतद ही, ते हर पद्े नेरद ते चुपी ही; िनुख दी
आवदज दी आवदज अजे बी नेई बनी हीत
४० उ् बेले तू अपने खजदने च इक ्ुंदर रोशनी मनकलने दद
हु मदतद तदं जे तेरद कम पगर होई ्क
ै त
४१ दू ए मदन तू आकदश दद आतद बनदयद ते उ्ी मव्दमजत करने
ते पदनी दे बीच बंडने दद हु मदतद तदं जे इक महसद चली जद ते
दू आ थले रेई जदत
४२ तीए मदन तूने आजद मदती मक धरती दे ्तिे महसे च पदनी
कटद कीतद जद, ते छह महसे ्ुकी लेतद ते रखेयद, इ् आसे मक
इने च मकश परिदतद दे लदए गेदे ते जोतने आले तेरी ्ेवद करनत
४३ कीहक
े मजयदं गै तेरद वचन मनकली गेयदत
४४ की वे तुरत बडे ते अनमगनत िल, ते सदद आसे िते ्दरे ते
गोतदखोर ्ुख, ते अरल रंग दे ि
ु ल, ते अद् ्ुत गंध आली गंध
आएत
४५ चौथे मदन तू आजद मदती मक ्ूरज चिक
े , ते चं्िद उ्ी रोशन
दे, ते तदरे किबद होनत
४६ ते उने िनुख दी ्ेवद करने दद आजद मदतीत
४७ पंजवे मदन तू ्तिे महसे गी आखयद हद, मजते पदनी कटद
होयद हद, मक ओ जीव-जंतु, मचमडयदं ते िछमलयदं पैदद करनत
४८ की वे गूंगे पदनी ते मबनद जीवन दे परिदतद दे हु दे ितदबक
जीव पैदद मकतद, तदं जे ्दरे लोक तेरे अचंकदरी कमे दी सुमत
करनत
४९ उ् बेले तू दो जीव-जंतुएं गी मनयु् मकतद, इक गी तू हनोक
ते दू ए गी लेमवयथन आखयदत
५० ते इक गी दुए कोलद बख करी मदतद, कीजे ्तिे महसे, मजते
पदनी इकटद हद, उने दोने गी नेई पकडी ्कदद हदत
५१ तू हनोक गी इक महसद मदतद जेडद तीए मदन ्ुकी गेआ हद,
तदं जे ओह् उ् महसे च रौह, मजते इक हजदर पहदमडयदं नत
५२ लेमवयदथन गी तू ्तवदं महसद निदं देई मदतद; ते मज्ी चदह्ने
ओ ते कदूं खदइयै रके दद ऐत
५३ छठे मदन तू धरती गी आजद मदती मक ओह तेरे ्दिने जदनवर,
िवेशी ते रेगने आली चीजदं पैदद करनत
५४ इने दे बदद आदि ्ी, मज्ी तू अपने ्दरे पदणी दद सदिी
बनदयद हद;
५५ हे प्ु, ए ्ब िै तेरे ्दिने आखद, कोंमक तू ्दडे वदसे
्ं्दर बनदयद
५६ आदि कोलदं आए दे दुए लोक
े दे बदरे च, ते तू आखयद ऐ क
े
ओह थूक दे म्वदय होर मकश नेईं न, ते उंदी ्रिदर गी इक बतनन
थिदं मडगने आही बूंद कनै तुलनद कीती ऐत
५७ ते ह
़ ुन हे प्ु, मदक
् खो, ए गैर-यह
़ू मदये गी, जेक
े कदे बी मकश
नेई ्िझेयद जंदद हद, ते ्दढे उप् पर सदिी बननद शुर करी
ओडेयद ऐ ते अ्ेगी ़् लदनद शुर करी ओडेयद ऐत
५८ लेकन अ् तेरे लोक, मजने गी तू अपने पैहले पुतर, तेरद
इकलौते ते अपने ्ख पेिी आखयद ऐ, उंदे हते च ्ौंपी गेदे आंत
५९ जे ्ं्दर ह
़ ुन ्दढे आ्् ते बनदयद गेदद ऐ, ते अ् ्ं्दर दे
कन् ने मकय् यदं नेई ह
़ ोईये? एह् मकनी देर तकर मरकी रौह्ग ?
अध्य 7 द्
१ जदुं िै ए गलदं आखनद खत करी ओडेयद, ते उ् ्ुगनदू त ने िेरे
कोल ्ेजेयद, जेकद पैहली रदते िेरे कोल ्ेजेयद गेदद हदत
२ उन िीगी आखयद, “ उठो एस्द्, ते ्ुनो, जो िै तुहदनू दसन
आयद हदंत”
३ ते िै आखयद, “हे िेरे परिदतद, बोलोत” उ् बेले उन मिगी
आखयद, “ ्िुं् इक चौडी थदहर उपर बैठे दद ऐ, तदं जे ओ गहरद
ते बडद होऐत”
४ लेकन क
े ् च पवेश ददर ्ंकरी ते नमदयद दे ्िदन हे;
५ मिरी क
ु न ्िुंदरे च जदइयै उ्ी मदखनद ते उ् पर रदज करी
्कदद हद? जेकर ओह ्ंकीणन च नेईं जदंदद तदं चौडे च मकयदं
आई ्कदद हद ?
६ इक होर गल बी ऐ; इक नगर बनदयद जंदद ऐ, ते चौडे खेतर
उपर रकेआ जंदद ऐ, ते ्दरे ्लदई-बेह्तर चीजे कनै ्रोचे दद
ऐत
७ उदद पवेश ददर ्ंकीणन ऐ, ते मगरने आली खतरनदक जगह
उपर रखे दद ऐ, मजयदं ्जे पदसे आग होवे, ते बदएं पदसे गहरद
पदनी होवेत
८उंदे दोनों दे बीच इक ही रसद, अग ते पदनी दे बीच ्ी, इनद
छोरद मक ओ ने आदिी इक बदरी उथे जदओत
९ जे इ् नगर गी ह
़ ुन क
ु ्े गी मवरद्त दे तौर उपर मदतद गेदद ऐ,
ते जेकर ओह
़ कदे बी उ् खतरे गी नेई पदर करी ्कदद, तदं उ्ी
एह
़ मकय् यदं मिलग?
१० ते िै आखयद, हे प्ुत उ् बेले उन मिगी आखयद, “ इ्दएल
दद महसद बी इयदं गै ऐत”
११ कोंमक िै उंदे आसे ्ं्दर बनदई लेयद, ते जदुं आदि ने िेरे
मनयिे दद उलंघन मकतद, तदं हन ए ि
ै ्लद मकतद गेयदत
१२ उ् बेले इ् ्ं्दर दे दरवदजे ्ंकीणन होई गे, दुख ते कष कने
्रोचे दे हे, ते थोडे ते बुरे, खतरे कने ्रोचे दे न, ते बडद दुखी नत
१३ कोंमक बुजुगन ्ं्दर दे पवेश ददर चौडे ते पकद हे, ते अिर
िल देदे हेत
१४ जेकर मजंदे लोक इने दुखी ते वथन चीजे च पवेश करने दी
िेहनत नेईं करन, तदं ओह कदे बी अपने आसै रखे गेदे लोक
े गी
नेईं पदई ्कदेत
१५ ते तू इक नदशवदन िनुख होने दे नदते अपने आप गी कीं
परेशदन करदे ओ ? ते तू मकय् यदं महलदद ऐ, जदुं क
े तू नशर ऐ?
१६ तू इ् आने आली गल उपर की नेईं ्ोचेयद, जेडी िौजूद ऐ?
१७ उ् बेले िै जवदब मदतद, “ हे शद्न करने आले प्ु, तूं अपनी
ववसथद च तैनदत मकतद ऐ क
े धि् लोक
े गी ए गलदं दद वदरर्
मिलै, लेकन अ््े दद नदश होई जदत”

9. १८ मिरी बी धि् लोक
े गी तंग दुखे दद ्दिनद करनद पौग, ते
वदपक उमीद करनद पौग, कीजे बुरदई करने आले गी तंग कष
्ुगतनद पेआ ऐ, लेकन चौडदई गी नेई मदखनद ऐत
१९ ते उन मिगी आखयदत परिदतद कोलदं उपर कोई नदयी नेई ऐ,
ते कोई बी परिदतद कोलदं उपर ्िझददर नेई ऐत
२० की वे इ् जीवन च िते ्दरे नदश होंदे न, की क
े ओह
परिदतद दी ववसथद गी तुच ्िझदे न जेडी उंदे ्दिने रखी
गेदी ऐत
२१ की वे परिदतद ने आने आले गी ्ख हु मदतद ऐ क
े ओह
मजयदं आए दे ्िदन जीने आसे क
े करन ते ्जद कोलद बचने
आसे क
े क
े पदलन करनत
२२ मिरी बी ओह उदे आजद नेई िनदे हे; लेकन उदे खलदि
बोलदे हे, ते बेकदर गलदं ्ोचे;
२३ ते अपने बुरे कमे कने अपने आप गी धोखद देई लेदे हेत ते
परिे्रे दे बदरे च ग् लदयद क
े ओह
़ नेई ऐ; ते उदे रसे नेई जदनदद
हदत
२४ लेकन उदी ववसथद गी तुच ्िझयद ते उदे वददे दद इनदर
मकतद; उदे मनयिे च विदददर नेई रेयद, ते उदे कमे गी नेई पूरद
मकतदत
२५ ते इ् आ्् ते हे ए्द्, की वे खदली चीजदं खदली चीजदं न, ते
्रीयदं आली चीजदं नत
२६ मदखो, ओह ्िदं औग जे ए मनशदन जेडे िै तुगी दसे दे न,
ओह होनगे, ते दुलन पगर होग, ते ओह बदहर मनकलदी मदकी
जदग, जेडी ह
़ ुन धरती थवदं हरी गेदी ऐत
२७ ते जेडद बी उकी बुरदइये कोलद िु् होई जद, ओह िेरे
चितदरे गी मदखगत
२८ कीजे िेरे पुतर यीशु उंदे कने होने आले कने पगर होग, ते
जेडे बचे दे न, ओह चदर ्ौ ्दले दे अंदर खुश होंगनत
२९ इने ्दले दे बदद िेरद पुतर ि्ीह ते जीवन रखने आले ्दरे
िनुख िरी जदंगनत
३० ते ्ं्दर ्त मदने तकर पुरदने चुपी च बदली जदग, मजयदं पैहे
नदये च हद, तदं जे कोई बी नेई रेह्गत
३१ ्दत मदने दे बद'द ओह ्ं्दर, जेडद अजे तकर जदगदद नेईं ऐ,
ओह मजंदद होई जदग, ते जेडद भष होई गेदद ऐ, ओह िरग
३२ ते धरती उदे च ्ोए दे लोक
े गी मिरी करी देग, ते चुपी च
रौहने आले गी धूड बी, ते गुप थदहर उन पदणे गी बचदई देग जेडे
उंदे कने ्ौंपे गेदे हेत
३३ ते परिदतद नदय दे आ्न उपर पगर होग, ते दुख खत होई
जदग, ते लमी धीरज दद अंत होई जदगत
३४ लेकन म्ि
न नदय ही रेहग, ्चदई खडी होग, ते मवशद्
िजबूत होगत
३५ ते कम दे बदद औग, ते इनदि दसी जदह्ग, ते नेक कमे दद
जोर होग, ते बुरे कमे दद कोई मनयि नेई होगत
३६ उ् बेले िै आखयद, “ अबदहि ने पैहले ्दोमियों आसे
पदथननद मकतद, ते िू्द ने जंगल च पदप करने आले मपतदएं आसे
पदथननद मकतीत
३७ आकदन दे ्िे च इ्दएल आ्् ते उदे मपचे यीशुत
३८ शिूएल ते ददऊद गी नदश करने आ्् ते ते ्ुलेिदन पमबतर
थदहर च औने आले आ्् तेत
३९ ते बरखद पदने आले लेई हेमलयद्; ते िरे दे लोक
े आ्् ते मजंदद
रौह
़ नत
४० ्नहेररब दे ्िे च लोक
े आसै इजमकयद् ते िते ्दरे लोक
े
आसैत
४१ ह
़ ुन बी इय् यदं गै नदश ह
़ ोई गेई ऐ, ते अध
़ ितद बधी गेई ऐ, ते
ध
़ रिी लोक
े अ््े आ्् ते परदथनद मकती ऐत
४२ उन मिगी जवदब मदतद, “ ए वतनिदन जीवन ओह अंत नेईं ऐ
मजते िती िमहिद बनी दी ऐ; इ् आ्् ते उनेगी किजोरे आ्् ते
परदथनद मकती ऐत
४३ लेकन पलय दद मदन इ् ्िे दद अंत होग ते आने आले
अिरतद दद आरं् होग, मज् च मवनदश बीती गेदद ऐत
४४ ्ंयि दद अंत हो जदंदद है, बेविदई कर जदंदी है, धिन उगदद है,
ते ्चदई उगदी हैत
४५ उ् बेले कोई नदश होने आले गी बचदई ्कग, ते नद जीत पदने
आले गी दिन नेईं करी ्कददत
४६ िै उ् बेले जवदब मदतद, “ ए िेरी पैहली ते आखरी गल ऐ क
े
धरती आदि गी नेईं देनद बेह्तर हद, नेईं ते जदुं उ्ी मदती गेई ही
तदं उ्ी पदप करने थिदं रोकी मदतदत
४७ कीहक
े इ् ्िे च िनुखे गी कौनो िदयदद ऐ जे ओह् ्दरी
्दवे च जीन ते िरने दे बदद ्जद दी िेद करन ?
४८ हे आदि, तूं क
े कीतद? की वे पदप करने आलद तू ही हद, पर तू
अक
े लद नेई, लेकन अ् ्दरे तेरे थिद आए दे ओत
४९ कीहक
े जेकर ्दहडे कोल अिर ्िे दद वददद मकतद गेदद ऐ
तदं ्दहडे कोल क
े िदयदद होग s अ् ओह कमे गी मकतद ऐ
जेह्डे िौत गी लेई जंदे न ?
५० ते ्दहडे कोल इक अनन आशद दद वददद मकतद गेदद ऐ,
लेकन अपने आप गी बडे दुष होने दे नदते बेकदर होई गेदे आं ?
५१ ते क
े ्दढे आ्् ते ्ेहत ते ्ुरम्त वद् रखे गेदे ह
़ न, जदुं
अ् बुरे तरीक
े कन् ने जींदे आं?
५२ ते क
े परिदतद दी िमहिद उने बचदने आसे रखेयद जंदद ऐ,
जेडे ्दवधदन जीवन जींदे न, जदुं अ् ्दरे कोलद बुरे रसे च
चलदे आं?
५३ ते इक जनत दद दशनन होवे, मज् दद िल हिेशद मरकदद रौह्ग,
मजदे च ्ुर्द ते दवदई ऐ, की जे अ् उ् च नेईं जदई ्कगे?
५४ (मकजोकी अ्ीं अमपय थदं ते चलदे हदंत)
५५ ते परहेज करने आले दे चेहरे तदरे दे उपर चिकी जदंगन, ते
्दढे चेहरे नेरे कोलद बी कदलद होंगन?
५६ की वे जदुं अ् जींदे हे ते अधिन करदे हे, तदं अ् ए नेई
्ोचेयद क
े िरने दे बद'द इ् आसे दुखी ्ोगनद शुर करी
ओडचेत
५७ उ् बेले उने मिगी जवदब मदतद, “ इ् लडदई दी हदलत ऐ,
मज् कने धरती उपर पैदद होए दद िनुख लडग;
५८ मक जे ओह परदस होई जद ते तेरे आखे दे ्िदन दुखी होवेगद,
लेकन जे ओह जीत पदग ते ओह जो िै आखदद हदं, ओह पदई लैगत
५९ कोंमक िू्द ने मजंदे च लोक
े कने आखयद हद, “ मजंदद रौहने
आसे अपने जीवन गी चुनोत”
६० मिरी बी उने उदे उपर मवशद् नेई मकतद, ते नद उदे बदद दे
्मवषव्द, ते नद िै उंदे कने गल मकतदत
६१ मक उने नदश च इनद ्दरी नद होवे, मजनद उददर आसे िनदने
आले उपर खुशी होगत
६२ िै उतर मदतद, “हे प्ु, िै जदननद ऐ क
े परिदतद गी दयदलु
आखयद जंदद ऐ, की जे ओह उन उपर दयद करदद ऐ जेडे अजे
तकर ्ं्दर च नेईं आए नत
६३ ते उदे ववसथद च िुडने आले उपर बी;
६४ ते ओह धीरज रखदद ऐ ते पदप करने आले गी अपने पदणी दे
्िदन लंबे ्िय तक ्हन करदद ऐ;
६५ ते ओह उददर ऐ, की क
े ओह मजते जररत होवे, ददन करने
आसे तैयदर ऐ;