รำวงมาตรฐาน วิชานาฏศิลป์

2. พ.ศ.2483
ชาวบ้านนิยมเล่น
ราโทนกันอย่าง
แพร่หลาย
ใช้โทน ฉิ่ง ฉาบ กรับ
และโม่ง ประกอบ
จังหวะ
พ.ศ. 2484 - 2488
(ช่วงสงครามโลก
ครั้งที่ 2)ไทยได้รับความ
เสียหายอย่างมาก
ชาวบ้านจึงหาวิธีการ
คลายเครียดโดยนา
การเล่นราโทนกลับ
มาเล่นอีกครั้ง
รัฐบาลได้เล็งเห็น
ถึงความสาคัญและ
ความงดงามของการ
ละเล่นรื่นเริงประจาชาติ
จึงให้กรมศิลปากร
ปรับปรุงราโทนเสีย
ใหม่ให้ได้มาตรฐาน
พ.ศ.2487
ในสมัยจอมพล ป.พิบูล-
สงครามดารงตาแหน่ง
นายกรัฐมนตรี
พ.ศ. 2487
กรมศิลปากรได้แต่ง
บทร้องขึ้นมาใหม่ 4 บท
ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูล-
สงคราม ได้แต่งบทร้อง
ขึ้นมาใหม่อีก 6 บท
รวมทั้งสิ้น 10เพลง
14 ท่ารา

3. ผู้แสดง รำวงมำตรฐำนผู้ร่ำยรำเป็นชำย–หญิง รำคู่กันไม่จำกัดจำนวน
วิธีแสดง • เป็นกำรรำวงในงำนรื่นเริงต่ำง ๆ
• รำตำมท่ำรำที่กำหนดไว้ 10 เพลง 14 ท่ำ
• เคลื่อนไหวให้มือและเท้ำสัมพันธ์กับจังหวะและบทร้องของแต่ละเพลง
• เดินเป็นวงกลม
• ท่ำรำเหล่ำนี้เพียงแต่กำหนดไว้เป็นมำตรฐำนเท่ำนั้นอำจเปลี่ยนแปลงท่ำไปได้
สุดแล้วแต่จะเห็นว่ำสวยงำม เพียงแต่รักจังหวะมือและเท้ำให้เข้ำกับเพลง
สถำนที่แสดง ไม่จำกัดขอบเขต เนื่องจำกให้รำได้ในโอกำสรื่นเริงต่ำง ๆ จึงรำได้โดยทั่วไป
เครื่องดนตรี ใช้วงปี่พำทย์ไม้นวม มีระนำด ฆ้องวง ปีใน ตะโพน กลองทัด ฉิ่ง ฉำบ กรับ
และโทน
เครื่องแต่งกำย แยกได้ 4 แบบ(ตำมกรมศิลปำกร) คือ
แบบชำวบ้ำน แบบรัชกำลที่ ๕ แบบสำกลนิยม และ แบบรำตรีสโมสร

4. ชาย : นุ่งผ้าโจงกระเบน สวมเสื้อคอ
พวงมาลัย เอวคาดผ้าห้อยชาย
ด้านหน้า
หญิง : นุ่งโจงกระเบน ห่มผ้าสไบ
เกล้าผมครึ่งศีรษะ
ประดับดอกไม้ที่ผมด้านซ้าย คาดเข็ม
ขัด ใส่เครื่องประดับ
ชาย : นุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อราชประแตน
หญิง : นุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อลูกไม้ สไบ
พาดบ่าผูกเป็นโบว์ทิ้งชายไว้ข้างลำตัว
ใส่เครื่องประดับมุก ศีรษะทำผมเกล้าเป็น
มวยสูงใส่เกี้ยวสีเงิน
ชาย : นุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อราชทาน
ประแตน มีผ้าพาดบ่า
หญิง : นุ่งกระโปรงยาวจีบหน้านาง ใส่
เกาะอกด้านในห่มทับด้วยสไบลูกไม้
ชายสไบห้อยจากบ่าลงไปทางด้านหลัง
เปิดไหล่ขวา ใส่เครื่องประดับ
ศีรษะทำผมเกล้าเป็นมวยสูงใส่เกี้ยวและ
ประดับด้วยดอกไม้ด้านซ้าย
ชุดไทยประยุกต์หรือราตรีสโมสร
ชุดแบบรัชกาลที่ 5
ชุดแบบพื้นบ้าน

5. 1) แสดงเป็นคู่ ชำย–หญิง
จะใช้กี่คู่ก็ได้ขึ้นอยู่กับสถำนที่
2) ก่อนเริ่มรำ หญิง – ชำย ทำควำมเคำรพกัน
ด้วยกำรไหว้ หรือ หญิงพนมมือไหว้ ชำยโค้ง
3) ก่อนรำแต่ละเพลง ดนตรีนำ 1 วรรค เพื่อให้
กำรเดินเท้ำในจังหวะแรกพร้อมเพรียงกัน
4) มีควำมพร้อมเพรียงในกำรรำ
ระยะคู่ไม่ห่ำงหรือชิดกันเกินไป
5) ใช้ท่ำรำตำมที่กำหนดไว้ในแต่ละเพลง
6) พนมมือไหว้ซึ่งกันและกัน
ก่อนที่จะออกจำกวงรำ
ชาย : นุ่งกางเกง สวมสูท ผูกไท้
หญิง : นุ่งกระโปรงป้ายข้าง ยาวกรอมเท้า ใส่เสื้อ
คอกลม แขนกระบอก
ชุดแบบสากลนิยม

6. เพลงงามแสงเดือน
เพลงรามาซิมารา
เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ
เพลงหญิงไทยใจงาม
เพลงยอดชายใจหาญ
เพลงชาวไทย
เพลงคืนเดือนหงาย
เพลงดอกไม้ของชาติ
เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้ า
เพลงบูชานักรบ
กรมศิลปำกร ประพันธ์
ท่ำนผู้หญิงละเมียด พิบูลสงครำม ประพันธ์
****ผู้ประดิษฐ์ท่ำรำวงมำตรฐำนคือ หม่วมต่วน (ศุภลักษณ์ ภัทรนำวิก)
นำงมัลลี คงประภัศร์ และ คุณครูละมุล ยมะคุปต์

7. คำร้อง จมื่นมานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์)
หัวหน้ากองการสังคีต กรมศิลปากร
(ประพันธ์ในนามกรมศิลปากร)
ทำนอง อาจารย์มนตรี ตราโมท
ความหมาย
ของเพลง
ยามที่แสงจันทร์ส่องมายังโลกทำให้โลกนี้
ดูสวยงาม ผู้คนที่มาเล่นรำวงยามที่แสง
จันทร์ส่องก็มีความงดงามด้วย การรำวงนี้
เพื่อให้มีความสนุกสนาน มีความสามัคคีกัน
และละทิ้งความทุกข์ให้หมดสิ้นไป
เนื้อเพลง งามแสงเดือนมาเยือนส่องหล้า งามใบหน้า
เมื่ออยู่วงรำ (ซ้า)
เราเล่นกันเพื่อสนุก เปลื้องทุกข์วายระกำ
ขอให้เล่นฟ้อนรำ เพื่อสามัคคีเอย
ท่ารำ สอดสร้อยมาลา
http://www.youtube.com/watch?v=WeYZcCbpW1k Ngam Sang Duan

8. คำร้อง จมื่นมานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์)
หัวหน้ากองการสังคีต กรมศิลปากร (ประพันธ์
ในนามกรมศิลปากร)
ทำนอง อาจารย์มนตรี ตราโมท
ความหมาย
ของเพลง
หน้าที่ที่ชาวไทยพึงมีต่อประเทศชาติ นั้นไม่ควร
ละเลย ในการที่เราได้มาเล่นรำวงกันอย่าง
สนุกสนาน ปราศจากทุกข์โศกทั้งปวงนี้ก็
เพราะว่าประเทศไทยเรามีเอกราช ดังนั้นเราจึง
ควรช่วยกันเชิดชูชาติไทยให้เจริญรุ่งเรือง เพื่อ
ความสุขยิ่ง ๆ ขึ้นของไทยเราตลอดไป
เนื้อเพลง ชาวไทยเจ้าเอ๋ย ขออย่าละเลยในการทำหน้าที่
การที่เราได้เล่นสนุก เปลื้องทุกข์สบายอย่างนี้
เพราะชาติเราได้เสรี มีเอกราชสมบูรณ์
เราจึงควรช่วยชูชาติ ให้เก่งกาจเจิดจำรูญ
เพื่อความสุขเพิ่มพูน ของชาวไทยเราเอย
ท่ารำ ชักแป้งผัดหน้า
http://www.youtube.com/watch?v=vl6nrrqyGvA Chaw Thai

9. คำร้อง จมื่นมานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์) หัวหน้ากอง
การสังคีต กรมศิลปากร (ประพันธ์ในนามกรม
ศิลปากร)
ทำนอง อาจารย์มนตรี ตราโมท
ความ
หมายของ
เพลง
ขอพวกเรามาเล่นรำวงกันให้สนุกสนานเถิดในยาม
ว่างเช่นนี้จะได้คลายทุกข์ ถึงเวลางานเราก็จะทำงาน
กันจริง ๆ เพื่อจะได้ไม่ลำบาก และการรำก็จะรำอย่าง
มีระเบียบแบบแผน ตามวัฒนธรรมไทยของเราแล้วจะ
ดูงดงามยิ่ง
เนื้อเพลง รำมาซิมารำ เริงระบำกันให้สนุก
ยามงานเราทำงานกันจริง ๆ ไม่ละไม่ทิ้งจะเกิดเข็ญขุก
ถึงยามว่างเราจึงรำเล่น ตามเชิงเช่นเพื่อให้สร่างทุกข์
ตามเยี่ยงอย่างตามยุค เล่นสนุกอย่างวัฒนธรรม
เล่นอะไรให้มีระเบียบ ให้งามให้เรียบจึงจะคมขำ
มาซิมาเจ้าเอ๋ยมาฟ้อนรำ มาเล่นระบำของไทยเราเอย
ท่ารำ ท่ารำส่าย
http://www.youtube.com/watch?v=Vb89lHJrTI Ram ma si ma ram

10. คำร้อง จมื่นมานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์) หัวหน้า
กองการสังคีต กรมศิลปากร (ประพันธ์ในนาม
กรมศิลปากร)
ทำนอง อาจารย์มนตรี ตราโมท
ความ
หมายของ
เพลง
เวลากลางคืน เป็นคืนเดือนหงาย มีลมพัดมาเย็น
สบายใจ แต่ก็ยังไม่สบายใจเท่ากับการที่ได้ผูก
มิตรกับผู้อื่น และที่ร่มเย็นไปทั่ว ทุกแห่งยิ่งกว่า
น้าฝนที่โปรยลงมา ก็คือการที่ประเทศไทยเป็น
ประเทศที่เป็นเอกราช มีธงชาติไทยเป็นเอกลักษณ์
ทำให้ร่มเย็นทั่วไป
เนื้อเพลง ยามกลางคืนเดือนหงาย
เย็นพระพายโบกพริ้วปลิวมา
เย็นอะไรก็ไม่เย็นจิต เท่าเย็นผูกมิตรไม่เบื่อระอา
เย็นร่มธงไทยปกไปทั่วหล้า
เย็นยิ่งน้าฟ้ามาประพรมเอย
ท่ารำ ท่ารำสอดสร้อยมาลาแปลง
http://www.youtube.com/watch?v=XWMZSJRu9us
Ken Dern Ngai

11. คำร้อง ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม
ทำนอง อาจารย์มนตรี ตราโมท
ความหมาย
ของเพลง
พระจันทร์เต็มดวงที่ลอยอยู่บนท้องฟ้าช่างดู
สวยงาม เพราะเป็นพระจันทร์ทรงกลด มีแสงเลื่อม
กระจายออกรอบดวงจันทร์ทั้งดวง แต่ถึงจะงามก็
ยังไม่งามเท่าดวงหน้าหญิงสาว ที่ดูผุดผ่องมีน้ามี
นวล อีกทั้งรูปร่างก็ดูสมส่วน กิริยาวาจาก็
อ่อนหวานไพเราะ สมแล้วกับที่เปรียบว่า
หญิงไทยนี้คือดอกไม้
เนื้อเพลง ดวงจันทร์วันเพ็ญ ลอยเด่นอยู่ในนภา
ทรงกลดสดสี รัศมีทอแสงงามตา
แสงจันทร์อร่าม ฉายงามส่องฟ้า
ไม่งามเท่าหน้า นวลน้องยองใย
งามเอยแสงงาม งามจริงยอดหญิงชาติไทย
งามวงพักตร์ยิ่งดวงจันทรา จริตกิริยานิ่มนวลละไม
วาจากังวาน อ่อนหวานจับใจ
รูปทรงสมส่วน ยั่วยวนหทัย
สมเป็นดอกไม้ ขวัญใจชาติเอย
ท่ารำ ท่ารำแขกเต้าเข้ารังและท่าผาลาเพียงไหล่
http://www.youtube.com/watch?v=a4jF_h5Yd0I
Dong jan wan pen

12. คำร้อง ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม
ทำนอง อาจารย์มนตรี ตราโมท
ความหมา
ยของเพลง
ผู้หญิงไทยเปรียบเสมือนดอกไม้อันเป็น
เอกลักษณ์ของประเทศไทย การร่ายรำด้วย
การแสดงออกอย่างอ่อนช้อย งดงามตาม
รูปแบบความเป็นไทยแสดงให้เห็นถึงความ
เจริญทางด้านวัฒนธรรมของคนไทย นอกจาก
ผู้หญิงจะดีเด่นทางด้านความงามแล้วยังมี
ความอดทน สามารถทำงานบ้าน ช่วยเหลือ
งานผู้ชายหรือแม้งานสำคัญ ๆ ระดับประเทศก็
สามารถช่วยเหลือได้เป็นอย่างดีไม่แพ้ผู้ชาย
เนื้อเพลง ขวัญใจดอกไม้ของชาติ
งามวิลาศนวยนาดร่ายรำ (ซ้า)
เอวองค์อ่อนงาม ตามแบบนาฏศิลป์
ชี้ชาติไทยเนาว์ถิ่น เจริญวัฒนธรรม
งามทุกสิ่งสามารถ สร้างชาติช่วยชาย
ดำเนินตามนโยบาย สู้ทนเหนื่อยยากตรากตรำ
ท่ารำ ท่ารำยั่ว
http://www.youtube.com/watch?v=nOjds30ScV4 Dok mai kong chat

13. คำร้อง ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม
ทำนอง ครูเอื้อ สุนทรสนาน
ความหมาย
ของเพลง
ดวงจันทร์ที่ส่องแสงอยู่บนท้องฟ้าช่างงดงามยิ่งได้
แสงอันระยิบระยับของดวงดาวด้วยแล้ว ยิ่งทำให้
ดวงจันทร์นั้นงามเด่นยิ่งขึ้น เปรียบเหมือนกับดวง
หน้าของหญิงสาวที่มีความงดงามอยู่แล้ว ถ้ามีคุณ
ความดีด้วย ก็จะทำให้หญิงนั้นงามเป็นเลิศ ผู้
หญิงไทยนี้เป็นขวัญใจของชาติ เป็นที่เชิดหน้าชูตา
ของชาติ รูปร่างก็งดงาม จิตใจก็กล้าหาญ
ดังที่มีชื่อเสียงปรากฏอยู่ทั่วไป
เนื้อเพลง เดือนพราว ดาวแวววาวระยับ
แสงดาวประดับ ส่งให้เดือนงามเด่น
ดวงหน้า โสภาเพียงเดือนเพ็ญ
คุณความดีที่เห็น เสริมให้เด่นเลิศงาม
ขวัญใจ หญิงไทยส่งศรีชาติ
รูปงามพิลาศ ใจกล้ากาจเรืองนาม
เกียรติยศ ก้องปรากฏทั่วคาม
หญิงไทยใจงาม ยิ่งเดือนดาวพราวแพรว
ท่ารำ ท่าพรหมสี่หน้า และท่ายูงฟ้อนหาง
http://www.youtube.com/watch?v=44oRU5tNByc
Ying Thai Jai Ngam

14. คำร้อง ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม
ทำนอง ครูเอื้อ สุนทรสนาน
ความหมาย
ของเพลง
ในเวลาค่าคืนท้องฟ้ามีดวงจันทร์ประจำ
อยู่ ในใจของชายก็มีหญิงอันเป็นสุดที่รัก
ประจำอยู่เช่นกัน สิ่งที่เทิดทูนยกย่องไว้ก็
คือ ชาติไทยที่เป็นเอกราช มีอิสระแก่ตน
ไม่ขึ้นกับใคร และสิ่งที่แนบสนิทอยู่ในใจ
ของชายก็คือหญิงอันเป็นสุดที่รัก
เนื้อเพลง ดวงจันทร์ขวัญฟ้า ชื่นชีวาขวัญพี่
จันทร์ประจำราตรี แต่ขวัญพี่ประจำใจ
ที่เทิดทูนคือชาติ เอกราชอธิปไตย
ถนอมแนบสนิทใน คือขวัญใจพี่เอย
ท่ารำ ท่าช้างประสานงา
ท่าจันทร์ทรงกลดแปลง
http://www.youtube.com/watch?v=e0eFn7nOSeA
Dong Jan Kwan Fa

15. คำร้อง ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม
ทำนอง ครูเอื้อ สุนทรสนาน
ความหมาย
ของเพลง
ขอผูกมิตรไมตรีกับชายผู้กล้าหาญ และ
จะขอมีส่วนในการทำประโยชน์ทำหน้าที่
ของชาวไทย แม้จะลำบากยากแค้น ก็จะ
ขอช่วยเหลือจนเต็มความสามารถ
เนื้อเพลง โอ้ยอดชายใจหาญ ขอสมานไมตรี
น้องขอร่วมชีวี กอร์ปกรณีกิจชาติ
แม้สุดยากลำเค็ญ ไม่ขอเว้นเดินตาม
น้องจักสู้พยายาม ทำเต็มความสามารถ
ท่ารำ (หญิง) ท่าชะนีร่ายไม้
(ชาย) ท่าจ่อเพลิงกาฬ
http://www.youtube.com/watch?v=rhdZZWzJ5qs Yod Shy Jai Han

16. คำร้อง ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม
ทำนอง ครูเอื้อ สุนทรสนาน
ความหมาย
ของเพลง
น้องรักและบูชาพี่ เพราะมีความกล้าหาญ เป็นนักสู้ที่
เก่งกล้าสมกับเป็นชายชาตินักรบที่มีความมานะอดทน
แม้ว่าจะยากเย็นแสนเข็ญ พี่ก็ต่อสู้จนชื่อเสียงเลื่องลือ
ไปทั่ว นอกจากนี้ ยังขยันขันแข็งในงานทุกอย่าง พี่ยังมี
ความรักในชาติบ้านเมืองยิ่งกว่าชีวิต ยอมสละได้แม้
ชีวิตและเลือดเนื้อเพื่อให้ชาติไทยคงอยู่คู่โลกต่อไป
เนื้อเพลง น้องรักรักบูชาพี่ ที่มั่นคงที่มั่นคงกล้าหาญ
เป็นนักสู้เชี่ยวชาญ สมศักดิ์ชาตินักรบ
น้องรักรักบูชาพี่ ที่มานะที่มานะอดทน
หนักแสนหนักพี่ผจญ เกียรติพี่ขจรจบ
น้องรักรักบูชาพี่ ที่ขยันที่ขยันกิจการ
บากบั่นสร้างหลักฐาน ทำทุกด้านทำทุกด้านครันครบ
น้องรักรักบูชาพี่ ที่รักชาติที่รักชาติยิ่งชีวิต
เลือดเนื้อพี่พลีอุทิศ ชาติยงอยู่ยงอยู่คู่พิภพ
ท่ารำ เที่ยวแรก (หญิง) ขัดจางนาง (ชาย)จันทร์ทรงกลด
เที่ยวสอง (หญิง) ล่อแก้ว (ชาย)ขอแก้ว
http://www.youtube.com/watch?v=ErYm1f5ti2I
Boo Cha Nak Rop

17. เวลามีงานสำคัญต่างๆ เราจะนำรำวงมาตรฐานมาแสดง เช่น วันพ่อ วันแม่ วัน
ลอยกระทง เป็นต้น เราสามารถจัดบอร์ดเกี่ยวกับประวัติรำวงมาตรฐาน
และ เชิญชวนคนให้มารู้จักเกี่ยวกับรำวงมาตรฐานได้
ด.ญ.ณัฐกานต์ อรรณพ ณ อยุธยา เลขที่ 15
การนำรำวงมาตรฐานมาบรรจุในหลักสูตรการเรียนการสอนก็เป็นแนวทางการ
อนุรักษ์อยู่แล้ว หากการนำรำวงมาตรฐานไปออกแสดงตามที่ต่างๆจะยิ่งทำให้
แพร่หลายมากขึ้น อาจมีการจัดประกวดรำวงมาตรฐานระหว่างโรงเรียน หรือจัด
แสดงในเวทีใหญ่ ให้ชาวไทยและชาวต่างชาติได้เห็น เช่น แสดงในวันสงกรานต์ แสดง
ในวันปีใหม่ หรือแสดงกลางสนามหลวงในวันสำคัญอื่นๆ
ด.ญ.วโรดม เตชศรีสุธี เลขที่ 23

18. ข้อมูลเพิ่มเติม
http://elearningrumwong.com/index.php?page=costume