बौद्ध धर्माच्या इतिहासामध्ये ह्या परिषदांना उद्देशून ‘संगीति’ असा शब्द वापरला जातो. जुन्या तत्त्वांचा प्रमाणभूत संग्रह किंवा नवीन तत्त्वांपैकी काहींना अधिकृत मान्यता देणे, ह्यांसारख्या उद्देशांनी एखाद्या विशिष्ट धर्मांतर्गत परिषदा झालेल्या दिसतात.
1. प्रमुख बौद्ध धममसभा
पहिली बौद्ध धममसभा :
♦ इ.स.पू ४८७ मध्ये आयोजन
♦ हिकाण : राजगृि
♦ मगधचा सम्राट : अजातशत्रू
♦ सभेला ५०० िून अधधक भभक्षू िजर िोते. त्यात गौतमाचा भशष्योत्तम आनंद िोता.
♦ गौतमाच्या भशकवणुकीतील तत्त्वे ह्यावेळी एकत्र करण्यात आली, त्यांना त्रत्रपपटक असे
म्िणतात.
दुसरी बौद्ध धममसभा :
♦ इ.स.पू ३८७ मध्ये आयोजन
♦ हिकाण : वैशाली
♦ मगधचा सम्राट : कालाशोक
♦ सभेला ७०० िून अधधक भभक्षू िजर िोते.
♦ या धममसभेत बौद्धधमामत मिायान व िीनयान पंथ ननमामण झालेत.
2. नतसरी बौद्ध धममसभा :
♦ इ.स.पू २४० मध्ये आयोजन
♦ हिकाण : पाटलीपुत्र
♦ मगधचा सम्राट : अशोक
♦ अध्यक्ष : मोग्गलीपुत्र नतस्स
♦ सभेला १००० िून अधधक भभक्षू िजर िोते.
♦ यात अनावश्यक गोष्टी काढून टाक
ू न धममग्रंथाना उजाळा देण्याचा प्रयत्न करण्यात आला. या
धममसभेत बौद्धधमामच्या प्रचारासािी धममप्रचारकांना परदेशात पािपवण्याचा अत्यंत मित्वाचा ननणमय
घेण्यात आला.
चौथी बौद्ध धममसभा :
♦ इ.सनाच्या पहिल्या शतकात आयोजन
♦ हिकाण : क
ुं डलवन
♦ मगधचा सम्राट : सम्राट कननष्क
♦ अध्यक्ष : वसुभमत्र ♦ उपाध्यक्ष :अश्वघोष
♦ सभेला ५०० िून अधधक भभक्षू िजर िोते.