1. BS.CKII -LÊ PHONG VŨ
TRƯỞNG KHOA
BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG TÂM TIỀN GIANG
KHOA : RĂNG HÀM MẶT
2. UNG THƢ LÀ GÌ?
“Ung thư là bệnh lý ác tính của tế bào. Khi
bị kích thích bởi các tác nhân sinh ung thư, tế
bào tăng sinh một cách vô hạn độ, vô tổ
chức, không tuân theo các cơ chế kiểm soát
về phát triển của cơ thể”.
2BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
4. SO SÁNH
U lành tính
Chỉ phát triển tại chổ
thƣờng rất chậm, có vỏ bọc
xung quanh nên ranh giới
rõ, mật độ thƣờng mềm
hoặc chắc, không xâm lấn,
không di căn, khi bóc đi sẽ
khỏi bệnh.
U ác tính
Thƣờng phát triển
nhanh, u không có ranh giới
rõ, xâm lấn ra xung quanh
và thƣờng di căn xa theo
đƣờng bạch mạch và
đƣờng máu.
4BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
5. DỊCH TỂ
Ung thƣ miệng chiếm từ 5-10% tổng số các loại ung thƣ và
chiếm 2-3% tổng số các bệnh nhân tử vong vì ung thƣ.
Trên thế giới hàng năm, ƣớc tính có khoảng 500.000
trƣờng hợp mắc ung thƣ mới và có khoảng 1,5 triệu ngƣời
đang sống chung với bệnh ung thƣ miệng.
98% > 40 tuổi. (60-70).
Tỷ lệ ung thƣ miệng trong cộng đồng càng tăng dần lên,
đặc biệt với ngƣời trẻ.
Ung thƣ khoang miệng là một trong 10 bệnh ung thƣ
thƣờng gặp nhất ở Việt Nam.
Hằng năm, số lƣợng bệnh nhân mới ung thƣ khoang miệng
tới 20.000, chiếm từ 6%-15% tổng số các loại ung thƣ.
Tỉ lệ 5/100.000 nam & 3,8/ 100.000 nữ (TTUB, 1994 )
5BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
6. • Bệnh viện Ung bƣớu TP HCM năm 2012 ghi nhận có
gần 1.200 ca ung thƣ khoang miệng mới.
• Trong các loại ung thƣ khoang miệng, vị trí lƣỡi
chiếm 43%, sàn miệng 14%, nƣớu răng 13%, niêm mạc
miệng 8%, tam giác hậu hàm 7%, vòm khẩu cái cứng
4%, còn lại 11% ở các vị trị khác.
Bác sĩ Lâm Đức Hoàng, Phó Khoa Xạ 3, Bệnh viện
Ung bướu (TP HCM)
6BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
DỊCH TỂ
9. CAÙC YEÁU TOÁ THAM GIA HAY HOÃ TRÔÏ
ÑOÁI VÔÙI UNG THÖ MIEÄNG
Nhieãm HPV, ñaëc bieät HPV-16, -18
Tia naéng maët trôøi
Nhieãm naám Candida albicans
Suy giaûm mieãn dòch
Thieáu maùu
Thieáu chaát dinh döoõng, ñaëc bieät vitamin A,C,E &
saét
Yeáu toá di truyeàn hay gia ñình
Kích thích hay tình traïng nhieãm truøng maïn tính do
raêng, haøm giaû,VSRM keùm
9BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
10. YẾU TỐ NGUY CƠ
Nguyên nhân chính gây ung thư miệng đến nay chưa
rõ, nhưng chắc chắn đã xác định được các yếu tố nguy
cơ cao gây ung thư miệng là:
Sử dụng thuốc lá ở các dạng khác nhau. Những ngƣời
dùng thuốc lá có kèm uống rƣợu thì nguy cơ bị mắc bệnh
cao hơn lên rất nhiều;
Nhai trầu thuốc;
Nghiện rƣợu nặng;
Nhiễm virus HPV (Human Papiloma Virus);
Các tổn thƣơng của khoang miệng nhƣ: bạch sản, hồng
sản, viêm nấm candida quá sản mạn tính, các vết loét do
sang chấn liên tục kéo dài...
10BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
11. TRIỆU CHỨNG, BIỂU HIỆN UNG THƢ
KHOANG MIỆNG
1. Những thay đổi màu sắc bất thƣờng ở niêm mạc miệng: vết,
mảng hơi đỏ hoặc trắng.
2. Vết thƣơng ở khoang miệng khó liền. Bất kỳ điểm sùi hoặc loét
nào ở lƣỡi, niêm mạc má hay lợi đã đƣợc điều trị 2 tuần mà
không khỏi.
3. Chảy máu ở khoang miệng thậm chí đối với vết thƣơng nhỏ.
4. Có những vết loét, nốt sùi ở khoang miệng
5. Cảm thấy khó khăn, trở ngại trong việc nói và nuốt. Có những
tổn thƣơng bị tái phát nhiều lần trong miệng. Bị tê dại hoặc mất
cảm giác ở bất cứ điểm nào trong miệng.
6. Hầu hết các bệnh nhân bị ung thƣ miệng không có cảm giác đau
ở giai đoạn sớm. Triệu chứng đầu tiên thƣờng là cảm giác khó
chịu do kích thƣớc của khối u gây ra.
11BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
12. CÁC LOẠI UNG THƢ KHOANG MIỆNG
Ung thƣ miệng là một thuật ngữ chung áp dụng cho
tất cả các bệnh ung thƣ xảy ra ở môi và trong miệng.
Những tên gọi cụ thể cho từng loại ung thƣ bao gồm:
1. Ung thƣ ảnh hƣởng đến phần bên trong của má
(ung thƣ niêm mạc miệng).
2. Ung thƣ sàn miệng.
3. Ung thƣ nƣớu.
4. Ung thƣ môi.
5. Ung thƣ vòm miệng.
6. Ung thƣ tuyến nƣớc bọt.
7. Ung thƣ lƣỡi.
12BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
13. TIỀN UNG THƢ MIỆNG
Các tổn thương tiền ung thư miệng có liên
quan đến bệnh ung thư biểu mô niêm mạc
miệng. Những tổn thương này thường tồn trong
nhiều tháng, nhiều năm rồi chuyển thành dạng
ác tính hoặc tồn tại cùng với ung thư biểu mô
niêm mạc miệng.
13BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
15. Tieàn ung thö mieäng
Chẩn đoán Bạch sản
– Mảng trắng đồng nhất hay
không đông nhất
– Cạo không tróc
– Giới hạn rõ, sờ mềm, không
đau, tiến triển chậm
– Nguy cơ hóa ác: 3 - 17,5%
15
BAÏCH SAÛN
BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
23. Tieàn ung thö mieäng
Chẩn đoán:
– Sờ: dải sợi dọc ở niêm mạc
môi, má
– Hay:
a. Cảm giác nóng bỏng
b. Há miệng hạn chế
c. Bề mặt láng, màu
trắng
– Thói quen ăn trầu
23
XÔ HOÙA DÖÔÙI NIEÂM MAÏC MIEÄNG
BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
24. 24
Tieàn ung thö mieäng
XÔ HOÙA DÖÔÙI NIEÂM MAÏC MIEÄNG
Nguy cơ hóa ác: 7%BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
25. Tieàn ung thö mieäng
• Chẩn đoán:
– Môi khô, nứt nẻ, đóng vảy
– Nghề nghiệp có
phơi nắng nhiều
• Xử trí:
– Hạn chế tiếp xúc trực tiếp
ánh nắng
25
VIEÂM MOÂI HOÙA CHUN DO TIA NAÉNG MAËT
TRÔØI
BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
26. Tieàn ung thö mieäng
• Chẩn đoán:
– Nuốt vướng
– Niêm mạc miệng-hầu
teo mỏng, nhợt nhạt
– Viêm lưỡi teo láng mất gai
• Xử trí:
– Xét nghiệm máu và điều trị
26
THIEÁU MAÙU DO THIEÁU SAÉT
BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
27. Tieàn ung thö mieäng
• Xử trí:
– Loại bỏ nguyên nhân
– Kháng sinh, kháng viêm
– Theo dõi 2 tuần không lành Sinh Thiết
27
VIEÂM LOEÙT MAÏN TÍNH DO CHAÁN THÖÔNG
HAØM GIAÛ
BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
28. Tieàn ung thö mieäng
28
VIEÂM LOEÙT MAÏN TÍNH DO CHAÁN THÖÔNG RAÊNG
BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
29. Tieàn ung thö mieäng
• Chẩn đoán:
– Tổn thƣơng trắng, cạo
tróc
– Bệnh sử: nguyên nhân
toàn thân hay tại chỗ
• Xử trí:
– Soi & cấy nấm
– Điều trị kháng nấm tại
chỗ & toàn thân
29
NHIEÃM CANDIDA
MAÏN TÍNH
BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
30. • Chẩn đoán Lupus đỏ
mạn tính: vùng đỏ hay
chợt, loét , xung quanh
có những đƣờng trắng
• Nguy cơ hóa ác: 0,5%
30
LUPUS ĐỎ
Tieàn ung thö mieäng
BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
50. CÁC MỨC ĐỘ - THEO HỆ THỐNG TNM
T (TUMOR) N (NODE) M (METASTASE)
T0: Khối u không xác
định được trên lâm sàng
N0: Không có hạch M0: Chưa có di căn xa
T1: Khối u ĐK <2cm N1: Xác định được hạch đơn cùng bên
<3cm
M1: Có biểu hiện di căn
xa
T2: 2cm < Khối u ĐK
<4cm
N2:
- N2a: 3cm<Hạch đơn cùng bên <6cm
- N2b: Nhiều hạch cùng bên nhưng
không có hạch nào >6cm
- N2c: Hạch hai bên đơn hoặc nhiều hạch
không có hạch nào >6cm
T3: Khối u >4cm N3: Bất kz hạch đơn hoặc đa KT>6cm
50BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
51. CÁC GIAI ĐOẠN - THEO HỆ THỐNG TNM
GIAI ĐOẠN T N M
I T1 N0 M0
II T2 N0 M0
III T1 N1 M0
T2 N1 M0
T3 N0,N1 M0
IV T4 N0,N1 M0
Bất kz T N2,N3 M0
Bất kz T Bất kz N M1
51BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
52. TIÊN LƯỢNG VÀ BIẾN CHỨNG
GIAI ĐOẠN THỜI GIAN SỐNG SAU 5 NĂM
I 57 – 84%
II 49 – 70%
III 25 – 59%
IV 7 – 47%
1. Tiên lượng
2. Biến chứng
Bội nhiễm
Chảy máu
Di căn: tuỳ loại ung thƣ mà có thể di căn vào phổi,
não, trung thất 52BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
53. CÁC PHƢƠNG PHÁP ĐiỀU TRị
Tùy theo từng bệnh nhân, ở giai đoạn nào, K loại tế bào gì
mà lựa chọn các phƣơng pháp thích hợp.
1. Phương pháp phẫu thuật:
• Là phƣơng pháp điều trị tốt nhất, Phẫu thuật sớm kết quả
sống trên 5 năm hơn 50 %.
2. Phương pháp tia xạ:
• Tia xạ có tác dụng tốt với ung thƣ tổ chức liên kết và ung
thƣ biểu mô ít biệt hoá
3. Điều trị miễn dịch:
• Nguyên tắc: làm tăng sinh sản tế bào Lympho T, tăng khả
năng miễn dịch cơ thể.
53BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
54. CÁC PHƢƠNG PHÁP ĐiỀU TRị
4. Phương pháp hoá trị liệu:
• Dùng trong những trƣờng hợp: trƣớc mổ để thu nhỏ u,
không phẫu thuật đƣợc, phẫu thuật không triệt để, dùng hoá
trị liệu có 3 đƣờng: uống, động mạch, tĩnh mạch.
• Thuốc thƣờng dùng là: Cyclophosphamid (Endoxan),
Triethyleaminobenzochinon (Trenion).
• Hoá trị liệu có nhƣợc điểm là gây tổn thƣơng cả tế bào lành
5. Phẫu thuật lạnh:
• Nguyên tắc dùng nhiệt độ thấp để diệt tế bào K. Dùng Ni tơ
lỏng –196 độ C.
54BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
56. PHÒNG NGỪA UNG THƢ KHOANG MIỆNG
1. Ngừng sử dụng thuốc lá hoặc không bắt
đầu sử dụng,
2. Uống rƣợu ở mức vừa phải,
3. Ăn nhiều trái cây và rau xanh,
4. Tránh tiếp xúc ánh nắng mặt trời quá nhiều,
5. Vệ sinh răng miệng,
6. Khám nha sĩ thƣờng xuyên, định kỳ.
56BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
57. VAI TRÒ CỦA BS RHM Đ/V UNG THƢ MiỆNG
1. Khám toàn diện
2. Tìm yếu tố nguy cơ
3. Phát hiện tổn thương nghi ngờ
4. Giải thích, hướng dẫn, động viên bệnh nhân
5. Xét nghiệm
6. Xử lý
7. Theo dõi
57BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
58. KẾT LUẬN
• Ung thƣ là bệnh hiểm nghèo, chỉ có thể chữa khỏi
nếu đƣợc phát hiện sớm. Chẩn đoán ung thƣ phụ thuộc
vào sự thăm khám của thầy thuốc và sự hiểu biết của
ngƣời bệnh.
• Ngƣời bác sĩ đầu tiên khám bệnh là ngƣời có trách
nhiệm nặng nề trong việc chẩn đoán sớm giúp ngƣời
bệnh có nhiều hy vọng đƣợc chữa khỏi. Ngoài những
hiểu biết chung về y học, tất cả các thầy thuốc cần phải
có những kiến thức ung thƣ học, nắm vững các phƣơng
pháp chẩn đoán ung thƣ.
58BS.CKII.LÊ PHONG VŨ
