8) Praktijkervaring onroerenderfgoedgemeente Leuven: Joke Buijs, adviseur Monumentenbeleid stad Leuven

1. Onroerenderfgoedgemeente Leuven

3. > 100.000 inwoners
> 50.000 studenten
57 km²

5. Groot-Leuven
Beschermde monumenten 235
Beschermde stadsgezichten 40
Beschermde landschappen 11
Beschermde archeologische sites 2
UNESCO 2
Vastgestelde relicten bouwkundig 1496
(> 4500
gebouwen
)
Vastgestelde archeologische zones 1

6. Extra (beperkte?) bevoegdheden
maar geen bijkomende financiële ondersteuning
Is het sop de kool waard…
Waarom erkenning?

7. Extra bevoegdheden, extra werklast
• Behandelen van toelatingen en doorsturen van erfgoedpremie-aanvragen
49 toelatingen behandeld in 2018: gemiddeld drie à vier uur per toelating
• Behandelde archeologienota’s
31 archeologienota’s en 7 nota’s behandeld in 2018: gemiddeld 1,5 uur per
(archeologie)nota
• Meldingen van archeologisch vooronderzoek met ingreep in de bodem
3 meldingen in 2018, gemiddeld 1 uur per melding
• Meldingen van aanvang van vooronderzoek of opgraving
10 (7 vooronderzoek, 3 opgraving) werfbezoeken, gemiddeld 50 min per bezoek
• Begeleiden van de erkende archeologen bij de uitvoering van hun taak,
opvolgen opgravingen, controleren correcte toepassing code
Gemiddeld 20 min per week
 Verschillende expertises ‘in huis’ noodzakelijk !

8. Erkenningsvoorwaarden, extra werklast?
• Beschikken over een onderbouwde beleidsvisie
• Ondersteunen van vrijwilligers die zich inzetten voor het onroerend
erfgoed
• Acties ondernemen om een lokaal draagvlak voor de
onroerenderfgoedzorg te creëren
• Opnemen van een voorbeeldfunctie over het duurzame behoud en
beheer van het onroerend erfgoed en integreren van de visie op dat
onroerend erfgoed in de beslissingen en plannen van de gemeente
• Een consultatienetwerk met het oog op expertiseverwerving uitbouwen
met de diensten en organisaties die betrokken zijn bij de zorg voor het
onroerend erfgoed.
• Een door de gemeenteraad erkende adviesraad oprichten, waarin de
aanwezige onroerenderfgoedactoren vertegenwoordigd zijn en
betrokken worden bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het
gemeentelijke onroerenderfgoedbeleid

9. Erkenningsvoorwaarden, extra werklast?
• Beschikken over een onderbouwde beleidsvisie
Uitschrijven beleidsplan: enkele maanden werk
• Ondersteunen van vrijwilligers die zich inzetten voor het onroerend
erfgoed
• Acties ondernemen om een lokaal draagvlak voor de
onroerenderfgoedzorg te creëren
• Opnemen van een voorbeeldfunctie over het duurzame behoud en
beheer van het onroerend erfgoed en integreren van de visie op dat
onroerend erfgoed in de beslissingen en plannen van de gemeente
• Een consultatienetwerk met het oog op expertiseverwerving uitbouwen
met de diensten en organisaties die betrokken zijn bij de zorg voor het
onroerend erfgoed.
• Een door de gemeenteraad erkende adviesraad oprichten, waarin de
aanwezige onroerenderfgoedactoren vertegenwoordigd zijn en
betrokken worden bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het
gemeentelijke onroerenderfgoedbeleid
Gemiddeld 1 dag per maand (vergadering, secretariaat, agendapunten voorstellen)

10. Onroerenderfgoedbeleid stad Leuven
Visie en missie:
Onroerend erfgoed als deel van de strategie om duurzaam te ontwikkelen, door:
1. Cultureel erfgoed integraal te benaderen
2. Erfgoed te benoemen
3. Instrumenten voor behoud, gepast beheer en maximale integratie van onroerend
erfgoed te ontwikkelen
4. In te zetten op duurzame erfgoedzorg
5. Belang van erfgoed voor de maatschappij breed uit te dragen
6. Inspirerende herbestemmingsprojecten en architectuurkwaliteit stimuleren
7. Eigen stadspatrimonium vakkundig te beheren en open te stellen
! In een geïntegreerde werking met andere beleidsdomeinen !

11. Stadsbrede erfgoedzorg zorgt voor geïntegreerd beleid
Studiedienst gebouwen (beheer, restauratie en renovatie stadspatrimonium)
- 2 architecten-monumentenzorg (bijvoorbeeld Abdij van Park)
- Binnenkort aanwerving van een derde
Afdeling Ruimtelijk en Duurzaamheidsbeleid
- Dienst Onroerend Erfgoed:
- Opgericht in 2012 met 1 adviseur monumentenbeleid
- Sinds 2016 3 adviseurs monumentenbeleid
- Binnenkort aanwerving adviseur archeologiebeleid
- Daarna aanwerving adviseur landschapsbeleid
Studiedienst Weg- en Waterbeheer (Openbaar domein)
- Sinds begin 2018: stadsarcheoloog
Afdeling groenbeheer
- 1 deskundige landschapsbeheer waardevolle landschappen
(bijvoorbeeld Abdij van Park)
Erfgoedcel
- 3,5 medewerkers

12. Stadsbrede erfgoedzorg zorgt voor geïntegreerd beleid

13. Adviesraad Onroerend Erfgoed
deskundigen bouwkundig erfgoed
deskundigen landschappelijk erfgoed
deskundigen archeologisch erfgoed
deskundige ruimtelijk beleid
deskundige cultureel erfgoed
deskundige duurzaamheid
voorzitter GECORO
middenveldorganisaties (Natuurpunt, Leuvens Historisch Genootschap)
Stadsbrede erfgoedzorg zorgt voor geïntegreerd beleid

14. 1. Integraal beleid
 Cultureel erfgoed integraal benaderen!
Bouwkundig, archeologisch en landschappelijk erfgoed
Maar ook onroerend, roerend en immaterieel

15. 2. Erfgoed benoemen
Inventarisatie bouwkundig erfgoed deelgemeenten
Afbakening erfgoedclusters
In de toekomst:
archeologisch waardevolle
zones,
waardevolle landschappen
en landschapselementen

16. 3. Lokale instrumenten voor behoud, gepast beheer en maximale
integratie van onroerend erfgoed in ontwikkelingen
▪ Ruimtelijk structuurplan Leuven
▪ Erfgoedverordening
▪ Verankering in masterplannen, inrichtingsplannen, RUP’s en vergunningen
▪ Beheersplannen
▪ …

17. 4. Duurzame erfgoedzorg

18. 5. Belang van erfgoed uitdragen - draagvlak creëren
Film Mussenbuurt en film Vismarkt

21. 6. Inspirerende herbestemmingsprojecten stimuleren
©Kris Vandevorst

22. 6. Kwalitatieve architectuur stimuleren
Erfgoedverordening vraagt ‘denken over gebouw en context’ om context van eeuwenlange
ontwikkelingsgeschiedenis met haar bijhorende erfgoed in de toekomst leesbaar te houden.
Kennis van het gebouw, van de architectuurpraktijk en de architectuurgeschiedenis is nodig om
aanknopingspunten te vinden waarop een nieuw verhaal kan worden gebaseerd.

23. 7. Waardevol stadspatrimonium vakkundig beheren en openstellen
Sint-Pieterskerk
Stadsschouwburg
Restauratie
Duurzaamheid Toegankelijk voor het publiek
DraagvlakMasterplanLandschapsbeheer
Archeologie
Herbestemming

24. Conclusie
De titel van erkende onroerenderfgoedgemeente versterkt de uitbouw van
een
gedragen
lokaal verankerd
erfgoedbeleid
dat zowel op het niet-beschermd erfgoed als op het beschermd erfgoed kan
doorgetrokken worden.