Vai trò của chất lượng và an toàn thực phẩm trong hội nhập kinh tế quốc tế

1. PhÇn 2
Vai trß cña chÊt l­îng,
an toµn thùc phÈmtrong thêi kú
héi nhËp kinh tÕ

2. Kim n g ¹ c h x u Êt k h Èu t h u û s ¶ n
174 205 262 305 368
456
550
670
780 817
971
1400
1778
0
500
1000
1500
2000
1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
TriÖu USD
1. S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña Ngµnh thuû s¶n thêi gian qua
S¶n l ­ î n g t h u û s ¶n
1080 1167
1275 1388 1365
1588 1689
1828
2003 2170
1061
0
500
1000
1500
2000
2500
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Nu«i trång Khai th¸ c TængNgh×n tÊn

3. 2. Héi nhËp trong lÜnh vùc thuû s¶n
2.1. C¸c lo¹i rµo c¶n trong th­¬ng m¹i
TT C¸c lo¹i rµo c¶n Tr­íc héi nhËp Sau héi nhËp
1 ThuÕ
Mçi n­íc tuú ý ¸p
®Æt cho
BÞ dì bá
2 H¹n ng¹ch
hµng ho¸ nhËp
khÈu ®Ó b¶o
hé
BÞ dì bá
3 Kü thuËt (TBT)
hµng ho¸ néi
®Þa vµ ng­îc l¹i
Lµ néi dung hoÆc Phô lôc cña
HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i
4
An toµn thùc phÈm
vµ An toµn dÞch
bÖnh (SPS)
5 C¸c lo¹i rµo c¶n kh¸c
* Chèng c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng
* Chèng b¸n ph¸ gi¸ *
B¶o vÖ nh·n hiÖu, th­¬ng hiÖu *
B¶o vÖ chØ dÉn ®Þa lý
* B¶o vÖ kiÓu d¸ng c«ng
nghiÖp.

4. 2.2. C¬ héi, th¸ch thøc, nguy c¬
 C¬ héi: Cho quèc gia, ngµnh hµng cã s¶n phÈm ®Æc thï/ hµm l­îng
c«ng nghÖ cao, chÊt l­îng tèt, cã uy tÝn (th­¬ng hiÖu), gi¸ thµnh h¹.
 Th¸ch thøc: Cho quèc gia, ngµnh hµng cã s¶n phÈm hµm l­îng c«ng
nghÖ thÊp, chÊt l­îng vµ an toµn kh«ng cao, ch­a chiÕm ®­îc lßng tin
cña kh¸ch hµng, gi¸ cao h¬n so víi s¶n phÈm cïng lo¹i.
 Nguy c¬: G¾n liÒn víi th¸ch thøc lµ nguy c¬:
 S¶n phÈm kh«ng xuÊt khÈu ®­îc.
 BÞ s¶n phÈm cïng lo¹i cña n­íc ngoµi c¹nh tranh t¹i thÞ tr­êng néi
®Þa.

5. 2.3. rµo c¶n kü thuËt – technical barrie to trade (TBT)
§èi víi hµng thùc phÈm
 TÝnh kh¶ dông: ®¸nh gi¸ b»ng c¸c chØ tiªu: ®¹m, mì, muèi, mèc,
kho¸ng chÊt, ... ph¶n ¸nh gi¸ trÞ dinh d­ìng (cal/gr) vµ gi¸ trÞ sö dông
(thÞ hiÕu) cña ng­êi tiªu dïng.
 TÝnh kinh tÕ: ®¸nh gi¸ qua c¸c chØ tiªu loµi, lo¹i, h¹ng, kÝch cì, khèi l­
îng, ph¶n ¶nh trªn nh·n s¶n phÈm vµ sù thèng nhÊt gi÷a néi dung trªn
nh·n víi s¶n phÈm thùc tÕ.
 B¶o vÖ®éng vËt quÝ hiÕm: c¸c loµi ®éng vµ thùc vËt trong S¸ch §á.
 B¶o vÖm«i tr­êng: s¶n xuÊt kh«ng ph¸ vì c©n b»ng sinh th¸i, kh«ng
¶nh h­ëng m«i sinh.

6. 2.4. rµo c¶n an toµn thùc phÈmvµ an toµn dÞch bÖnh ®éng vËt –
sanitary and phytosanitary (SPS)
a. An toµn thùc phÈm (Sanitary) :
ThÓ hiÖn c¸c mèi nguy sau ®©y ®­îc kiÓm so¸t:
 VËt lý: vËt cøng, s¾c nhän cã thÓ g©y th­¬ng tÝch cho hÖ tiªu ho¸
 Ho¸ häc:
 G¾n liÒn víi loµi: Histamine, Tetradotoxin, DSP, PSP, ASP.
 Cã trong tù nhiªn:, kim lo¹i nÆng, thuèc trõ s©u.
 Con ng­êi v« t×nh ®­a vµo s¶n phÈm: ®éc tè nÊm, kh¸ng sinh, ho¸
chÊt khö trïng. thuèc kÝch thÝch sinh s¶n vµ sinh tr­ëng.
 Con ng­êi ®­a vµo s¶n phÈm cã môc ®Ých: phô gia, chÊt t¹o mµu,
ho¸ chÊt b¶o qu¶n.
 Sinh häc:
 Virut: viªm gan A, B.
 Ký sinh trïng.
 Vi sinh vËt g©y bÖnh: v·ng lai vµ th­êng tró.
b. An toµn dÞch bÖnh:
 Danh môc c¸c lo¹i dÞch bÖnh cÇn kiÓm so¸t.
 Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm so¸t.

7. 2.5. Qui ®Þnh cña c¸c n­íc vµ tæ chøc quèc tÕ liªn quan ®Õn TBT
vµ SPS trong thùc phÈmthñy s¶n
2.5.1. qui ®Þnh cña mét sè n­íc
Tªn n­íc/tæ chøc VBph¸p chÕ Néi dung
EU QuyÕt ®Þnh, ChØ
thÞ
- C¸c chØ tiªu, møc giíi h¹n c¸c chØ tiªu liªn
quan ®Õn mèi nguy vËt lý, hãa häc vµ sinh
häc.
- Ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ ph©n tÝch
- ¸p dông HACCP trong kiÓm so¸t c¸c lo¹i
mèi nguy.
- Qui ®Þnh tr×nh tù kiÓm so¸t vµ xö lý khi vi
ph¹m.
Mü Ch­¬ng 123 LuËt
thùc phÈm
NhËt LuËt thùc phÈm
Canada LuËt thùc phÈm
Hµn Quèc LuËt thùc phÈm
Australia LuËt thùc phÈm
FAO – WHO Codex - ChØ tiªu, giíi h¹n
- Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, kiÓm so¸t
Tæ thøc th­¬ng m¹i
ASEAN (AFTA)
AFTA - ChØ tiªu, giíi h¹n
- Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, kiÓm so¸t
- ¸p dông HACCP trong kiÓm so¸t mèi nguy
- Nguyªn t¾c øng xö trong nu«i trång thñy
s¶n.
Tæ chøc th­¬ng m¹i
Ch©u ¸ -TBD (APEC)
HiÖp ®Þnh th­¬ng
m¹i
Tæ chøc th­¬ng m¹i
thÕ giíi WTO
GATT

8. 2.5.2. ThÞtr­êng EU
 ChÝnh s¸ch chung:
- White paper: cho an toµn thùc phÈm (SPS)
- Green paper: cho b¶o vÖ m«i tr­êng bÒn v÷ng vµ ®éng vËt quÝ hiÕm
 Qui ®Þnh cô thÓ: c¸c ChØ thÞ vµ QuyÕt ®Þnh yªu cÇu n­íc xuÊt khÈu ph¶i t­¬ng
®­¬ng vÒ:
 LuËt lÖ kiÓm so¸t chÊt l­îng vµ an toµn thùc phÈm;
 C¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn;
 §iÒu kiÖn an toµn vÖ sinh cña doanh nghiÖp chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû
s¶n;
 KiÓm so¸t an toµn vÖ sinh vïng thu ho¹ch nhuyÔn thÓ hai m¶nh vá;
 KiÓm so¸t d­ l­îng ho¸ chÊt ®éc h¹i trong thuû s¶n nu«i.
 Qu¸ tr×nh cho phÐp nhËp khÈu:
 Danh s¸ch 2: c¬ b¶n ®¹t c¸c qui ®Þnh.
 Danh s¸ch 1: hoµn toµn ®¹t c¸c qui ®Þnh.
 Khi cã sù vi ph¹m:
 KiÓm tra hÖ thèng – vÒ danh s¸ch 2
 §­a ra khái danh s¸ch (cÊm nhËp khÈu).

9. 2.5.3. thÞtr­êng Mü
 VÒ SPS - LuËt Thùc phÈm – Ch­¬ng 123 vÒ An toµn thùc phÈm:
 Doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµo Mü ph¶i ¸p dông HACCP
- HACCP ph¶i ®­îc FDA xem xÐt vµ chÊp thuËn.
- §Þnh kú FDA thùc hiÖn kiÓm tra viÖc chÊp hµnh HACCP.
 C¬ quan cã thÈm quyÒn n­íc xuÊt cã thÓ ®­îc FDA c«ng nhËn khi:
- Tr¶ lêi ®Çy ®ñ c¸c c©u hái vÒ HACCP cña FDA
- Cã n¨ng lùc ho¹t ®éng ®­îc FDA c«ng nhËn
 VÒ TBT:
 KiÓm so¸t chÆt chÏ t¹p chÊt, nh·n
 B¶o vÖ c¸ heo
 B¶o vÖ rïa biÓn

10. 2.6. Mét sè vÝ dô vÒ rµo c¶n TBT vµ SPS víi
hµng Thuû s¶n ViÖt Nam
N¨m¸p
dông
Lo¹i rµo
c¶n
N­íc ¸p ®Æt
Nhãmhµng bÞ
¸p ®Æt
Néi dung
1995 TBT Mü
Kh«ng nhËp khÈu
s¶n phÈm c¸ ngõ
NÕu cã sö dông l­íi cã thÓ ®¸nh
b¾t c¸ heo
1997 TBT Mü
Kh«ng nhËp t«m
biÓn
NÕu l­íi kÐo kh«ng l¾p thiÕt bÞ xua
®uæi rïa biÓn
1997 SPS
Mü, NhËt,
Canada, HQ
Tr¶ hµng hoÆc
tiªu huû
NÕu ph¸t hiÖn cã VSV hoÆc mèi
nguy ho¸ häc
1998 SPS Mü
DN kh«ng ®­îc
xuÊt hµng vµo Mü
NÕu kh«ng cã ch­¬ng tr×nh HACCP
®­îc US FDA c«ng nhËn
2000 TBT Mü C¸ tra, basa Kh«ng cho mang tªn catfish
2001 SPS óc, Th¸i Lan
Kh«ng nhËp khÈu
t«m nu«i
BÞ nhiÔm bÖnh ®èm tr¾ng hoÆc
thu ho¹ch ch¹y bÖnh
2001 SPS EU Tiªu huû hµng
NÕu ph¸t hiÖn cã kh¸ng sinh bÞ
cÊm
2002 SPS
Canada, TLan,
HQ, Thuþ Sü
Tr¶ hµng vÒ NÕu ph¸t hiÖn kh¸ng sinh bÞ cÊm
2002 TBT EU
Kh«ng nhËp khÈu
c¸ ngõ
V× cho r»ng cã lo¹i l­íi lµm h¹i c¸ heo