Download Khóa Luận Tốt Nghiệp Ngành Kinh Tế Nông Nghiệp, 9 Điểm.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HỒ CHÍ MINH
PHÂN TÍCH RỦI RO TRONG SẢN XUẤT HỒ TIÊU CỦA NÔNG HỘ
TẠI XÃ EARAL, HUYỆN EAHLEO, TỈNH ĐĂK LĂK
TRẦN THỊ THÚY KIỀU
ĐỂ NHẬN BẰNG CỬ NHÂN
NGÀNH KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
CHUYÊN NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP
Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 09

MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Theo báo cáo của bộ Nông Nghiệp và phát triển nông thôn, từ năm 2001 đến nay, Việt
Nam là nước giữ ngôi vị đứng đầu về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu trên thế giới. Ở
Việt Nam, hồ tiêu đã và đang trở thành cây trồng có thế mạnh vì đem lại giá trị kinh tế
và giá trị xuất khẩu cao. Nó được đánh giá là cây trồng có hiệu quả cao nhất trong 5
loại câu công nghiệp lâu năm của Việt Nam. Trong chiến lược phát triển, Chính phủ
đã phê duyệt quy hoạch phát triển ngành hàng hồ tiêu đến năm 2020 và tầm nhìn đến
năm 2030 với các chỉ tiếu chính: sản xuất ổn định 50.000 ha, diện tích cho sản phẩm
47.000 ha, năng suất đạt 30 tạ/ha, sản lượng đạt 140.000 tấn, chú trọng phát triển bền
vững ngành hàng hồ tiêu phục vụ xuất khẩu. hiệp hội hồ tiêu Việt Nam (VPA) đã đưa
ra các giải pháp phát triển sản xuất hồ tiêu hiệu quả, bền vững, bảo vệ môi trường và
xây dựng được thương hiệu Hồ tiêu Việt Nam chất lượng cao, có uy tín trên thị trường
thế giới.
Đăklăk là một tỉnh nằm trung tâm vùng Tây Nguyên, đầu nguồn hệ thống sông
Serepok và một phần của sông Ba. Sở hữu lợi thế về khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt
vùng đất cao nguyên Đắk Lắk cho ra đời những hạt tiêu thơm và ngon hơn hẳn những
vùng khác. Đất đỏ bazan rộng lớn là điều kiện hoàn hảo cho sự phát triển của hồ tiêu.
Hơn thế nữa, loại đất này cũng giúp cho hồ tiêu sinh trưởng khỏe mạnh, ít sâu bệnh
hơn, từ đó mà sản lượng hồ tiêu mang lại cũng cao hơn. Đăk Lăk là địa phương trồng
hồ tiêu nổi tiếng khắp cả nước. Với trên 38.000 ha, Đăklăk hiện là địa phương có diện
tích trồng hồ tiêu lớn nhất cả nước. Những vùng sản xuất hồ tiêu chuyên canh lớn có
diện tích trên 5 ha xuất hiện ngày càng nhiều tại địa bàn các huyện: Cư Kuin, Ea
H’leo, Krông Pắk... Nếu như năm 2012, diện tích trồng hồ tiêu của tỉnh là 8.047 ha,
sản lượng đạt 15.639 tấn thì đến đầu năm 2017, diện tích đã lên tới 38.616 ha (tăng 4,8
lần), sản lượng đạt 71.711 tấn (tăng 4,58 lần). Thiên nhiên ưu đãi, người dân cần cù
chăm chỉ với kinh nghiệm trồng tiêu lâu đời đã vun trồng nên loại tiên đen có chất

lượng đứng nhất nhì cả nước. Không phải ngẫu nhiên mà người ta lại trân quý, gọi hồ
tiêu của vùng đất này là “vàng đen”.
Có một thực tế là dù đứng số 1 thế giới nhưng việc sản xuất hồ tiêu tại Việt Nam còn
nhiều bất ổn, chưa bền vững. Diện tích hồ tiêu tăng quá nhanh ngay cả ở những vùng
không phù hợp, thâm canh quá cao trong thời điểm giá tốt. Bên cạnh đó, tình trạng
dịch bệnh trên cây hồ tiêu vẫn chưa có biện pháp phòng trừ hiệu quả nhất là bệnh chết
nhanh, chết chậm; công tác giống còn hạn chế, trong đó có việc nghiên cứu, chọn tạo
giống mới, sản xuất giống hồ tiêu sạch bệnh, công tác bình tuyển và công nhận cây
đầu dòng và vườn cây đầu dòng chưa được các tỉnh quan tâm thực hiện; sản xuất GAP,
đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm chưa toàn diện... Tình trạng tiêu chết hàng loạt, giá
cả lao dốc đã khiến không chỉ nông dân mà ngay những đại gia tiêu lớn nhất Việt Nam
cũng lâm vào cảnh khó khăn, nhà cửa phải cầm cố ở ngân hàng. Điều này đã ảnh
hưởng đến thu nhập và hiệu quả kinh tế của nông hộ. Vì vậy, nghiên cứu sự biến động
hiệu quả kinh tế trong điều kiện sản xuất có rủi ro sẽ phản ánh toàn diện hoạt động sản
xuất hồ tiêu.
Từ thực tế nêu trên, tôi đã chọn xã Earal, huyện Eahleo, tỉnh Đăklak để khảo sát cho
đề tài nghiên cứu “Phân tích rủi ro trong sản xuất hồ tiêu của nông hộ tại xã Earal,
huyện Eahleo, tỉnh Đăklăk”.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát
Phân tích rủi ro trong sản xuất hồ tiêu của nông hộ tại xã Earal, huyện Eahleo,
tỉnh Đăklăk. Từ đó đề xuất những biện pháp nhằm giảm thiểu rủi ro trong sản xuất hồ
tiêu của nông hộ trên địa bàn.
Mục tiêu cụ thể
Phân tích thực trạng sản xuất hồ tiêu của nông hộ tại xã Earal, huyện Eahleo,
tỉnh Đăklăk.
Phân tích hiệu quả kinh tế trong sản xuất hồ tiêu của các nông hộ trên địa bàn.

Phân tích rủi ro thị trường trong sản xuất hồ tiêu của các nông hộ trên địa bàn.
Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và giảm thiểu rủi ro
trong quá trình sản xuất hồ tiêu trên địa bàn.
1.3. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi không gian: Đề tài được nghiên cứu tại xã Earal, huyện Eahleo, tỉnh
Đăklăk.
Phạm vi thời gian: thời gian thực hiện đề tài từ 09/2021 đến 01/2021.
Đối tượng nghiên cứu: rủi ro trong hoạt động sản xuất hồ tiêu của các hộ nông
dân.
Đối tượng khảo sát: Các nông hộ trồng hồ tiêu trên địa bàn.
1.4 Cấu trúc của khóa luận
Chương 1 Mở đầu
Khái quát về lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu chung, mục tiêu cụ thể, giới
hạn phạm vi nghiên cứu, trình bày các bước tiến hành nghiên cứu và cấu trúc bài luận.
Chương 2 Tổng quan
Trình bày tổng quan về đặc điểm địa bàn nghiên cứu, rủi ro trong sản xuất hồ
tiêu của nông hộ xã Earal, huyện Eahleo, tỉnh Đăklăk.
Chương 3 Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Nêu lên cơ sở lý luận để tiến hành đề tài, Nhận dạng những rủi ro trong sản
xuất; phân tích sự biến động hiệu quả kinh tế trong điều kiện sản xuất hồ tiêu có rủi ro.
Trình bày các phương pháp nghiên cứu gồm thống kê mô tả, chọn mẫu nghiên
cứu, thu thập số liệu, phân tích số liệu, xử lý số liệu, so sánh đánh giá số liệu.
Chương 4 Kết quả và thảo luận

Tổng hợp và xử lý số liệu, thực hiện tính toán lập bảng biểu cần thiết từ thông
tin mẫu điều tra, để phân tích rủi ro trong sản xuất hồ tiêu của nông hộ trên địa bàn.
Chương 5 Kết luận và kiến nghị
Kết luận nội dung và kết quả nghiên cứu chính, từ đó đề xuất một số giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và giảm thiểu rủi ro trong sản xuất hồ tiêu của nông
hộ trên địa bàn.
CHƯƠNG 2
TỔNG QUAN
2.1 Tổng quan tài liệu trong và ngoài nước
Đến nay, sau thời gian giảm giá để điều chỉnh nguồn cung toàn cầu, giá hồ tiêu
khôi phục, mang lại niềm vui cho người dân trồng tiêu. Tuy nhiên, nhiều nông dân
trồng tiêu vẫn còn rất thận trọng, không vì giá tiêu tăng mà vội vàng tăng diện tích,
chuyển sang trồng tiêu ồ ạt như trước đây. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tính
đến cuối tháng 6/2021, xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam đạt 154.000 tấn, kim ngạch
496 triệu USD, giảm 7% về lượng, tăng 39% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020, nhờ
giá hồ tiêu tăng trong 5 tháng liên tiếp.
Đại diện Hiệp hội Hồ tiêu quốc tế (IPC) cho biết, hiện tại, nguồn cung hồ tiêu toàn cầu
giảm do diện tích sản xuất hồ tiêu toàn cầu giảm. Điều này đã đẩy giá hồ tiêu tăng cao
bởi nhu cầu tiêu dùng không hề giảm theo nguồn cung. Thêm vào đó, biến đổi khí hậu
trong những năm gần đây đã gây bất lợi cho cây hồ tiêu phát triển, bệnh chết nhanh,
chết chậm vẫn ra ra trên cây tiêu, chăm sóc hồ tiêu ngày càng khó khăn hơn đã khiến
cho năng suất hồ tiêu giảm.
Trong quá trình sản xuất, ngoài việc chịu tác động trực tiếp của các yếu tố đầu vào và
đặc điểm của người sản xuất, các ngành hàng trong nông nghiệp còn chịu ảnh hưởng
của những biến động trên thị trường cũng như sự thay đổi của điều kiện thời tiết khí

hậu, sâu bệnh hại. Chính những yếu tố này đã tác động và gây ra nhiều rủi ro cho sản
xuất nông nghiệp. Vì vậy, trong thời gian qua đã có nhiều học giả thực hiện các nghiên
cứu về vấn đề rủi ro trong sản xuất nông nghiệp ở các khía cạnh khác nhau.
Nguyễn Tuấn Kiệt và Nguyễn Tấn Phát đã thực hiện nghiên cứu “ Ứng phó
của nông dân đối với rủi ro trong sản xuất nông nghiệp tại Thành Phố Cần Thơ” cho
biết bảo vệ thực vật để ứng phó rủi ro về sâu bệnh, dịch bệnh đối với cây trồng vật
nuôi; được họ hàng giúp đỡ; lao động thêm giờ/ngày; dùng tiền tiết kiệm; quản lý
nguồn nước; vay vốn ngân hàng; mua thiếu vật tư nông nghiệp; tìm kiếm thông tin; sử
dụng giống mới. Tuy nhiên, chỉ có 20% rủi ro đã được nông hộ khắc phục hoàn toàn,
46,9% chỉ khắc phục được một phần và 33,1% chưa được khắc phục.
Phạm Thị Thanh Xuân đã thực hiện nghiên cứu “ Hiệu quả kinh tế và rủi ro
trong sản xuất hồ tiêu trên địa bàn tỉnh Quảng Trị” cho biết trong quá trình sản xuất,
ngoài việc chịu tác động trực tiếp của các yếu tố đầu vào và đặc điểm của người sản
xuất, các ngành hàng trong nông nghiệp còn chịu ảnh hưởng của những biến động trên
thị trường cũng như sự thay đổi của điều kiện thời tiết khí hậu, sâu bệnh hại. Phân tích
rủi ro trong sản xuất nông nghiệp nói chung và sản xuất hồ tiêu nói riêng, các nghiên
cứu đã chỉ ra được những rủi ro mà hộ nông dân thường gặp trong 17 quá trình sản
xuất. Trong đó, rủi ro sản xuất (thay đổi thời tiết, tình hình sâu bệnh, kỹ thuật canh
tác), rủi ro thị trường (sự biến động giá yếu tố đầu vào và giá đầu ra) có ảnh hưởng lớn
đến hiệu quả sản xuất. Phương pháp tính giá trị kỳ vọng của chỉ tiêu NPV, phương
pháp xác suất, phương pháp hồi quy được sử dụng để đánh giá ảnh hưởng của rủi ro
đến hiệu quả kinh tế. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Những hoạt động sản xuất chịu tác
động của yếu tố rủi ro thường có mức hiệu quả kinh tế thấp hơn. Vì vậy, việc thực hiện
các biện pháp giảm thiểu rủi ro sẽ góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế.
Bùi Thị Minh Hà đã có nghiên cứu “ Rủi ro trong sản xuất của nông hộ vùng
chè Tân Cương thành phố Thái Nguyên”. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Tại vùng chè
Tân Cương, sản xuất chè thường gặp 3 rủi ro chính: rủi ro do thiên tai, rủi ro do sâu
bệnh hại và rủi ro do thị trường. Đây đều là những rủi ro có nguồn gốc khách quan nên
nông hộ rất khó chủ động kiểm soát. Hầu hết các rủi ro này đều diễn ra thường xuyên

và khả năng tái diễn là rất lớn. Mức độ gây thiệt hại của mỗi rủi ro khác nhau, trong đó
rủi ro do sâu bệnh hại được đánh giá là gây thiệt lại lớn nhất cho sản xuất, tiếp đến là
rủi ro do thị trường và cuối cùng là rủi ro do thiên tai.
Nguyễn Quốc Huy và Lê Thị Diệu Hiền với đề tài nghiên cứu “ Rủi ro thị
trường trong sản xuất nông nghiệp của nông hộ ở Đồng Bằng Sông Cửu Long”. Trong
quá trình sản xuất, nông dân luôn chịu rủi ro kép do thiên tai (hạn hán, lũ lụt, dịch
bệnh) và rủi ro thị trường (biến động giá cả, tỷ giá hối đoái, mất cân đối cung cầu).
Biến động giá đầu ra là một nguyên nhân quan trọng gây ra rủi ro trong nông nghiệp.
Giá nông sản thay đổi năm này qua năm khác và đặc biệt là biến động lớn theo mùa vụ
sản xuất trong một năm. Nhiều rủi ro có thể lường trước được nếu chu kỳ sản xuất là
rất ngắn nếu giá không kịp thay đổi. Nhưng nông nghiệp lại có chu kỳ sản xuất dài
thường là 3 – 4 tháng và thậm chí là lâu hơn. Do đó các quyết định sản xuất phải trước
đó 3 – 4 tháng, với thời gian đó đủ để giá các nông sản có thể thay đổi. Giá nông sản
thay đổi do vô số lý do mà nông dân không có khả năng kiểm soát. Cung nông sản
chịu tác động của quyết định sản xuất của từng người nông dân và thời tiết xảy ra năm
đó. Còn nhu cầu nông sản cũng chịu ảnh hưởng bởi vô số yếu tố: thu nhập của người
tiêu dùng, xuất khẩu và chính sách xuất khẩu, nền kinh tế nói chung, tất cả những cái
đó đều ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến nhu cầu thông qua chính sách của chính
phủ
Lê Thị Xuân Quỳnh đã tiến hành nghiên cứu tác động của rủi ro đến sản xuất
nông nghiệp của hộ gia đình nông thôn ở Việt Nam. Kết quả cho thấy, rủi ro thiên tai,
dịch bệnh và giá nông sản là thách thức lớn nhất đối với nông hộ. Các hộ gia đình
chưa chủ động trong việc sử dụng các công cụ quản lý để phòng tránh, giảm thiểu và
ứng phó với rủi ro. Hơn nữa cơ hội để lựa chọn các công cụ quản lý rủi ro đối với hộ
còn bị hạn chế. Để quản lý rủi ro cần nâng cao nhận thức của người dân về các công
cụ quản lý nhằm phòng tránh rủi ro, xây dựng hệ thống thông tin và tiếp cận thị
trường, xây dựng mô hình liên kết sản xuất, phát triển hình thức hợp tác sản xuất, phát
triển thị trường sản phẩm nông sản.

Nghiên cứu “ Khảo sát rủi ro biến động giá cả trong hoạt động sản xuất nông
nghiệp” của PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Trang cho biết. Rủi ro biến động giá cả là nhân
tố tác động lớn đến thu nhập của nhà sản xuất đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Bởi
lẽ khó khăn của người nông dân nước ta tập trung vào hai khía cạnh: họ không có khả
năng dự trữ để chờ bán vào lúc giá cả thuận lợi do không có cơ sở vật chất để cất giữ
và do không có tiền để thanh toán các chi phí đầu vào đã được vay mượn hay ứng
trước để trang trải cho cuộc sống gia đình. Tác giả đã đề xuất một hệ thống kho lưu trữ
hoạt động chuyên nghiệp, đẩy mạnh xây dựng và triển khai hoạt động các sàn giao
dịch hàng hóa.
2.2. Đặc điểm tổng quan địa bàn nghiên cứu
2.2.1 Điều kiện tự nhiên của tỉnh Đăklăk
2.2.1.1 Vị trí địa lý

Nguồn: congthongtindientudangbotinhdaklak.
Hình 2.1 Bản đồ hành chính tỉnh Đăklăk
Đắk Lắk là tỉnh nằm ở trung tâm vùng Tây Nguyên với diện tích 13.125,4 đầu
nguồn của hệ thống sông Sêrêpôk và một phần của sông Ba, trong khoảng tọa độ địa
lý từ 107°28'57"- 108°59'37" độ kinh Đông và từ 12°9'45" - 13°25'06" độ vĩ Bắc. Là
tỉnh có đường biên giới dài 70 km chung với nước Campuchia, trên đó có quốc lộ 14C
chạy dọc theo biên giới hai nước rất thuận lợi cho việc phát triển kinh tế vùng biên kết
hợp với bảo vệ an ninh quốc phòng. Phía Bắc giáp tỉnh Gia Lai. Phía Nam giáp
tỉnh Lâm Đồng. Phía Đông giáp tỉnh Phú Yên và tỉnh Khánh Hòa. Phía Tây giáp
Vương quốc Cam Pu Chia và tỉnh Đắk Nông.
Ea H'Leo là huyện cửa ngõ phía Bắc của tỉnh Đắk Lắk, cách trung tâm thành phố
Buôn Ma Thuột hơn 80 km. Diện tích tự nhiên 133.409 ha, Ea H'leo là đất miền trung
cao nguyên có nhiều tài nguyên về rừng và đất.
2.2.1.2 Khí hậu
Khí hậu toàn tỉnh được chia thành hai tiểu vùng khí hậu. Vùng phía Tây Bắc có
khí hậu nắng nóng, khô hanh về mùa khô; Vùng phía Đông có khí hậu mát mẻ, ôn hòa.
Nhiệt độ trung bình hàng năm là 24°C, tháng nóng nhất và lạnh nhất chênh lệch nhau
chỉ hơn 5°C.
Mùa mưa thường bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 10 kèm theo gió tây nam thịnh
hành, các tháng có lượng mưa lớn nhất là tháng 7,8,9, lượng mưa chiếm 80-90% lượng
mưa năm. Lượng mưa trung bình nhiều năm toàn tỉnh đạt từ 1600–1800 mm.
Nhìn chung đặc điểm khí hậu vừa bị chi phối của khí hậu nhiệt đới gió mùa,
vừa mang tính chất khí hậu cao nguyên với nhiệt độ ôn hoà gần như quanh năm, đã tạo
ra các vùng sinh thái nông nghiệp thích hợp với nhiều loại cây trồng, nhất là các loại
cây công nghiệp dài ngày có giá trị kinh tế cao như cà phê, tiêu, cao su, điều, bông
vải…

2.2.1.3 Địa hình
Đại bộ phận diện tích của tỉnh nằm ở phía Tây Trường Sơn, có hướng thấp dần
từ Đông Nam sang Tây Bắc. Địa hình đa dạng đồi núi xen kẽ bình nguyên và thung
lũng, khái quát có thể chia thành các dạng địa hình chính sau:
Địa hình vùng núi gồm: vùng núi cao Chư Yang Sin có nhiều dãy núi cao trên 1.500
m, địa hình hiểm trở và vùng núi thấp, trung bình Chư Dơ Jiu: nằm ở phía Tây Bắc của
tỉnh, độ cao trung bình 600 - 700 m.
Địa hình cao nguyên chiếm phần lớn diện tích tự nhiên của tỉnh, địa hình bằng phẳng,
đường Quốc lộ 14 gần như là đỉnh phân thuỷ, cao ở giữa và thấp dần về hai phía, địa
hình thấp dần từ Đông Bắc xuống Tây Nam, có 2 cao nguyên lớn là: cao nguyên Buôn
Ma Thuột và cao nguyên M'Drăk (cao nguyên Khánh Dương).
2.2.1.4 Tài nguyên thiên nhiên
Tài nguyên đất
Tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh là 1.312,5 nghìn ha. Đất Đắk Lắk được chia
thành các nhóm đất chính sau: đất xám (Acrisols) 579.309 ha (44,1%) hầu hết ở các
huyện, trên dạng địa hình có độ dốc, đất đỏ (Ferralson) 311.340 ha (23,7%) tập trung
tại các khối bazan Buôn Ma Thuột, phần lớn có độ dốc thấp, tầng đất mịn dày khả
năng giữ và hấp thu nước tốt. Nhóm đất này thích hợp với các loại cây công nghiệp dài
ngày như cà phê, cao su, dâu tằm..., Đất nâu (Lixisols) 146.055 ha (11,1%) ở địa hình
ít dốc , ngoài ra còn Đất phù sa (Fluvisols) 14.708 ha (1,1%); Đất Gley (Gleysols)
29.350 ha( 2,2%), Đất than bùn (Histosols), Đất đen (Luvisols), Đất nâu thẫm
(Phaeozems), Đất có tầng sét chặt, cơ giới phân dị (Planols) ký hiệu (PL), Đất mới
biến đổi (Cambisols) ký hiệu CM; Đất xói mòn trơ sỏi đá (Leptosols); Đất nứt nẻ
(Vertisols).
Chất lượng của một số loại đất như nhóm đất đỏ, phần lớn nằm trên địa hình tương đối
bằng phẳng rất phù hợp cho phát triển cây công nghiệp dài ngày như cà phê, cao su,
v.v... cho năng suất cao và chất lượng tốt. Ngoài ra còn có nhiều loại đất khác như đất
xám, đất nâu, đất nâu thẫm, thích nghi với nhiều loại cây trồng khác nhau như cây
công nghiệp ngắn ngày, cây ăn quả và một số cây lâu năm khác...

Tài nguyên rừng
Diện tích đất lâm nghiệp của Đắk Lắk có 604.293 ha, trong đó rừng tự nhiên là
585.939 ha, rừng trồng là 18.354 ha, tỷ lệ độ che phủ 46%. Tổng trữ lượng rừng trên
50 triệu m3
, trong đó trữ lượng rừng thường xanh 36,3 triệu m3
(rừng giàu và trung
bình 24,4 triệu m3
, rừng nghèo 8,9 triệu m3
, rừng non 2,9 triệu m3
), trữ lượng rừng
khộp 21,2 triệu m3
(rừng giàu và trung bình 4,7 triệu m3
, rừng nghèo 12,2 triệu m3
,
rừng non 4,2 triệu m3
), rừng hỗn giao 1 triệu m3
, rừng trồng 0,3 triệu m3
. Tổng trữ
lượng rừng tre nứa 335,9 triệu cây.
Rừng Đắk Lắk có nhiều loại gỗ, cây dược liệu trong đó có một số loại gỗ quý như
Cẩm Lai, Trắc, Lim, Sến, Táu, Cà te, Giáng hương, Thuỷ tùng ... ngoài ra còn nhiều
loại lâm thổ sản khác; nhiều loại động vật quý hiếm được ghi vào sách đỏ của nước ta
và sách đỏ của thế giới phân bố chủ yếu ở vườn quốc gia Yok Đôn, Chư Yang Sin, các
khu bảo tồn Nam Kar, Ea Sô ... Rừng Đắk Lắk nằm ở thượng lưu các sông suối lớn
nên đóng vai trò quan trọng về phòng hộ và bảo vệ nguồn sinh thủy không những cho
tỉnh và còn cho cả khu vực.
Tài nguyên khoáng sản
Đắk Lắk là tỉnh có tiềm năng về tài nguyên khoáng sản, nhất là khoáng sản
phục vụ cho phát triển công nghiệp vật liệu xây dựng. Các khoáng sản chủ yếu là:
Kaolin được dùng trong nguyên liệu gốm sứ có trữ lượng là 36,9 triệu tấn (mỏ ở
M'Đrăk 33,9 triệu tấn, mỏ Ea Knôp của huyện Ea Kar 3 triệu tấn), phân bố chủ yếu ở
M'Đrắk, Ea Kar. Fenspat có 2 mỏ với tổng trữ lượng 2,74 triệu tấn (mỏ Krông Hnăng
ở M'Đrăk có trữ lượng 0,74 triệu tấn, mỏ Iak Bo của huyện Ea Kar có trữ lượng 2 triệu
tấn. Cát, cuội sỏi xây dựng phân bố ở các thềm sông suối, các vùng trũng trong sông
suối tại các huyện Krông Ana, Lắk, Krông Bông, Krông Pắk, EaH'leo, Buôn Ma
Thuột. Riêng mỏ Bắc Chư Pông (Ea H'Leo) đã xác định có trữ lượng khoảng 8 triệu
m3
cát sỏi. Đá khai thác phục vụ cho xây dựng có đá granit ở Ea H'leo, Krông Bông,
trữ lượng ước tính gần 1 tỷ m3
; đá bazan...hiện đang được khai thác, tuy nhiên mức độ
khai thác chưa hợp lý và rất lãng phí. Than bùn với 20 khu vực chứa than bùn, phân bố
rải rác trên địa bàn tỉnh. Các mỏ than bùn điển hình như: Ea Pôk, Buôn JaWầm, Cuôr

Đăng, Krông Ana, Ea Ktur,... Ngoài các loại khoáng sản kể trên Đắk Lắk còn có thể
khai thác một số loại khoáng sản khác như quặng chì, kẽm, fluorit...
Tài nguyên nước
Hệ thống sông, suối trên địa bàn tỉnh khá phong phú, phân bố tương đối đồng đều.
Trên địa bàn tỉnh có hai hệ thống sông chính. Sông Sêrêpôk (có chiều dài sông chính
là 315 km và hai nhánh chính là Krông Ana và Krông Nô) với nhiều thác nước cao có
nguồn thuỷ năng lớn, khai thác thuỷ điện tốt như thác Buôn Kuốp, Dray Sáp, Dray
H'Ling. Sông Ba nằm về phía Đông Bắc của tỉnh và có hai thuỷ lưu chính chảy trong
phạm vi của tỉnh là Ea Krông Hin và Ea Krông Năng.
Bên cạnh hệ thống sông suối khá phong phú, trên địa bàn tỉnh hiện nay có rất nhiều hồ
tự nhiên và hồ nhân tạo, như hồ Lăk, Ea Kao, Buôn Triết....
Với lượng mưa bình quân 1.900mm, thì Đắk Lắk có 28,6 tỷ m³ nước, trong đó: lượng
nước mưa chuyển vào dòng chảy khoảng 14,5 tỷ m3
. Nguồn nước ngầm trên vùng đất
bazan tương đối lớn. Trữ lượng công nghiệp cấp C2 ở cao nguyên Buôn Ma Thuột
khoảng 21.028.000 m3
/ngày, tạo thành 2 tầng chứa nước khác nhau. Nước ngầm có trữ
lượng lớn ở độ sâu 40 - 90 m, tổng lượng nước ngầm sử dụng vào những tháng mùa
khô khoảng 482.400 m3
/ngày.
2.2.2 Đặc điểm kinh tế xã hội
2.2.2.1 Hành chính
Tỉnh Đắk Lắk bao gồm 15 đơn vị hành chính (01 thành phố, 01 thị xã và 13 huyện,
trong đó có 22 phường, 12 thị trấn, 181 xã): thành phố Buôn Ma Thuột, thị xã Buôn
Hồ, huyện Ea H’leo, huyện Ea Súp, huyện Cư M’gar, huyện Krông Năng, huyện Ea
Kar, huyện M’Đrắk, huyện Krông Bông, huyện Krông Pắk, huyện Krông Ana, huyện
Lắk, huyện Buôn Đôn, huyện Krông Búk và huyện Cư Kuin.
Bảng 2.1 đơn vị hành chính tỉnh Đăklăk.
Đơn vị hành chính Diện tích Dân số
Mật độ dân
số
Mã bưu
chính
Thành phố Buôn Ma
thuột 377,2 326.135 865 63100

Thị xã Buôn Hồ 282,1 96.685 343 64000
Huyện Buôn Đôn 1410,4 59.959 43 63800
Huyện Cư Kuin 288,3 99.551 345 64100
Huyện Cư M'Gar 824,4 163.6 198 63900
Huyện Eahleo 1335,1 120.968 91 63600
Huyện EaKar 1037,5 141.331 136 63300
Huyện Ea Sup 1765,6 58.579 33 63700
Huyện Krong Ana 356,1 81.01 227 64200
Huyện Krong Bông 1257,5 87.139 69 64400
Huyện Krong buk 358,7 57.387 160 63500
Huyện Krong Năng 614,8 118.223 147 63400
Huyện krong PẮc 625,8 198.009 316 63200
Huyện Lăk 1256 59.954 48 64300
Huyện M'Đrăk 1336,3 65.094 49 64500
Tổng số liệu 13125,8
1.733.62
4
Nguồn: congthongtindaklak (năm 2021)
Riêng huyện Ea H'leo có 12 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị
trấn Ea Drăng (huyện lỵ) và 11 xã: Cư A Mung, Cư Mốt, Ea Hiao, Ea H'leo, Ea
Khal, Ea Nam, Ea Ral, Ea Sol, Ea Tir, Ea Wy, Dliê Yang.
2.2.2.2 Kinh tế
Kinh tế chủ đạo của Đăk Lăk chủ yếu dựa vào sản xuất và xuất khẩu nông sản,
lâm sản. Tỉnh có tiềm năng về du lịch sinh thái. Trong bảng xếp hạng về Chỉ số năng
lực cạnh tranh cấp tỉnh của Việt Nam năm 2017, tỉnh Đắk Lắk xếp ở vị trí thứ 31/63
tỉnh thành. Đắk Lắk là tỉnh có diện tích và sản phẩm cà phê xuất khẩu lớn nhất cả
nước, với diện tích 182.343ha và sản lượng thu hoạch hàng năm đạt trên 400.000 tấn,
chiếm 40% sản lượng cả nước. Tỉnh cũng là nơi trồng bông, cacao, cao su,hồ tiêu, điều
lớn của Việt Nam. Đồng thời, là nơi phát triển các loại cây ăn trái khác, như cây bơ, hồ
tiêu, chôm chôm, xoài...

Năm 2016, Đánh giá về việc thực hiện 18 chỉ tiêu nhiệm vụ chủ yếu năm 2016
cho thấy, có 12 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch đề ra, nổi bật nhất là chỉ tiêu về tăng
trưởng kinh tế. Cụ thể, tổng sản phẩm xã hội (GRDP - theo giá so sánh 2010) khoảng
44.571 tỷ đồng, đạt 101,3% kế hoạch; tăng trưởng kinh tế 7,02%. Cơ cấu kinh tế (theo
giá hiện hành): nông - lâm - thủy sản đạt 44,81%; công nghiệp - xây dựng đạt 14,48%;
dịch vụ đạt 38,68% (kế hoạch năm 2016 tương ứng là: 43 - 44%, 16 - 17%, 36 - 37%).
-Ngành nông, lâm, thủy sản ước đạt 18.892 tỷ đồng, bằng 107,6% KH, tăng trưởng
4,25% (KH: 17.559 tỷ đồng, tăng 3,5-4%). Giá trị sản xuất của các loại cây trồng lâu
năm và hằng năm trên địa bàn tỉnh tăng khoảng 250,4 tỷ đồng, tương ứng giá trị tăng
thêm 118 tỷ đồng
-Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn ước đạt 4.100 tỷ đồng, bằng 97,6% kế hoạch do
HĐND tỉnh giao (kế hoạch: 4.200 tỷ đồng) và đạt 120,2% kế hoạch Trung ương giao
(kế hoạch: 3.671 tỷ đồng), tăng 20,2% so với thực hiện năm 2015.
2.2.2.3 Văn hóa – Xã hội
Dân số
Theo thống kê của tổng cục thống kê Việt Nam, tính đến ngày 1 tháng 4 năm
2019, dân số toàn tỉnh Đắk Lắk đạt 1.869.322 người, mật độ dân số đạt 135
người/km², dân số sống tại nông thôn đạt 1.407.309 người, chiếm 75,3% dân số.
toàn tỉnh Đắk Lắk có 47 dân tộc cùng người nước ngoài sinh sống. Trong đó dân
tộc kinh chiếm đông nhất với 1.161.533 người, thứ hai là Người Ê Đê có 298.534
người, thứ ba là Người Nùng có 71.461 người, thứ tư là Người Tày có 51.285 người.
Cùng các dân tộc ít người khác như M'nông có 40.344 người, Người Mông có 22.760
người, Người Thái có 17.135 người, Người Mường có 15.510 người.
Hiện tại, tỉnh Đăklăk có 13 Tôn giáo khác nhau chiếm 577.920 người. Trong
đó, nhiều nhất là Công giáo với 265.760 người, thứ hai là Đạo Tin Lành với 181.670
người, thứ ba là Phật giáo với 126.660, thứ tư là Đạo Cao Đài có 3.572 người, cùng
với các tôn giáo khác như Phật giáo Hòa Hảo có 162 người, Hồi giáo có 65
người, Bửu sơn kỳ hương có 23 người, Tịnh độ cư sĩ Phật hội Việt Nam có ba

người, Bahá'í có hai người, ít nhất là Minh Sư Đạo, Minh Lý Đạo và Đạo Tứ Ân Hiếu
Nghĩa mỗi đạo có một người.
Trong đó, huyện Eahleo có kết quả tổng điều tra, năm 2019 toàn huyện có
34.888 hộ; 135.745 nhân khẩu, trong đó 68.562 nam; 67.183 nữ; 19.532 nhân khẩu
thành thị, 116.213 nhân khẩu nông thôn. Toàn huyện có 29 dân tộc và 08 tôn giáo.
Giáo dục
Theo số liệu của Tổng cục thống kê, trên địa bàn tỉnh tính đến thời điểm ngày
30 tháng 9 năm 2011, trên địa bàn toàn tỉnh Đắk Lắk có 695 trường học ở cấp phổ,
trong đó có Trung học phổ thông có 53 trường, Trung học cơ sở có 221 trường, Tiểu
học có 417 trường và 5 trường phổ thông cơ sở, bên cạnh đó còn có 235 trường mẫu
giáo. Với hệ thống trường học như thế, nền giáo dục trong địa bàn Tỉnh Đắk Lắk cũng
tương đối hoàn chỉnh, góp phần giảm thiểu nạn mù chữ trong địa bàn tỉnh.
Y tế
Đắk Lắk là trung tâm về Y tế vùng Tây Nguyên. Với một số bệnh viện lớn cấp
Vùng như Bệnh viện Đa khoa Vùng Tây Nguyên với quy mô 800 giường bệnh nội trú.
Với nỗ lực của các Y - Bác sĩ, bệnh viện đã hạn chế được một phần về tình trạng bệnh
nhân cấp cứu phải chuyển tuyến đến các bệnh viện tuyến trên như: Bệnh viện Chợ
Rẫy (Hồ Chí Minh), Bệnh viện Đà Nẵng (Đà Nẵng), Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội).
Đến hết năm 2010 có 90,2% xã đạt chuẩn quốc gia về y tế (KH năm 2010 là 85%),
83,1% trạm y tế xã có bác sỹ (KH năm 2010 là 100%), 100% thôn, buôn có cán bộ y
tế; 27,7% trẻ em suy dinh dưỡng (KH năm 2010 còn dưới 25%).
Du lịch
Du lịch Đắk Lắk đang có lợi thế với nhiều địa danh cho phép khai thác theo
hướng kết hợp cảnh quan, sinh thái, môi trường và truyền thống văn hoá của nhiều dân
tộc trong tỉnh như hồ Lắk, Thác Gia Long, cụm du lịch Buôn Đôn, Thác Krông
Kmar, Diệu Thanh, Tiên Nữ… bên cạnh các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên
nhiên Chư Yang Sin, Easol.

Các địa điểm du lịch ở Đắk Lắk có vẻ đẹp tự nhiên, đa đạng, phong phú, thơ
mộng và hùng vĩ với cấu tạo địa hình thể hiện sự hòa hợp của những dòng sông xen
lẫn núi đồi, thung lũng, ao hồ và những khu vực rừng nguyên sinh tạo nên nhiều thác,
ghềnh hùng vĩ. Ngoài ra, Đắk Lắk còn là vùng đất nổi tiếng với những sản vật có giá
trị cao về kinh tế và văn hóa như cà phê, cao su, tiêu, ca cao, voi…
Tỉnh Đăklăk nổi tiếng với các địa danh như: đá voi mẹ, bảo tàng dân tộc
Đăklăk, bảo tàng cà phê, cụm thác Dray Nu Dray sap, vườn quốc gia Yok Đôn, hồ
Lawk và biệt thự Bảo Đại, khu du lịch sinh thái Kotam, chùa khắc tứ Khải Đoan, làng
cà phê Trung Nguyên, vườn cảnh Trohbu, khu điện gió…
Bên cạnh đó các món ẩm thực từ lâu đã nổi tiếng như: bún đỏ, bún giò chìa, bò
nhúng me, canh chua cá lăng….
2.3 Tình hình sản xuất hồ tiêu tại tỉnh Đăklăk những
năm gần đây.
Trước lợi ích kinh tế từ cây hồ tiêu, đồng bào ở Đắk Lắk đã không ngừng mở rộng
diện tích, xóa bỏ vườn tạp, cây trồng kém hiệu quả để chuyển sang trồng hồ tiêu. Nếu
như năm 2012, diện tích trồng hồ tiêu của tỉnh là 8.047 ha, sản lượng đạt 15.639 tấn thì
đến đầu năm 2017, diện tích đã lên tới 38.616 ha (tăng 4,8 lần), sản lượng đạt 71.711
tấn (tăng 4,58 lần). Khối lượng hạt tiêu xuất khẩu tháng 5/2021 đạt 30 nghìn tấn, đem
về giá trị đạt 102 triệu USD. Lũy kế 5 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu hạt tiêu đạt 124
nghìn tấn và 387 triệu USD, giảm 15,6% về khối lượng nhưng tăng 25,2% về giá trị so
với cùng kỳ năm 2020...Tuy nhiên, một nghịch lý đang diễn ra với cây hồ tiêu trên địa
bàn tỉnh Đắk Lắk, là diện tích cây trồng tăng nhưng giá bán lại giảm sâu, gây ảnh
hưởng không nhỏ đến thu nhập của đồng bào và tính bền vững của loại cây này. Vì
chạy theo lợi nhuận, ít quan tâm đến giống, thiếu kiến thức canh tác, chăm sóc không
theo đúng quy trình kỹ thuật... nên sản lượng và chất lượng hồ tiêu bị suy giảm nghiêm
trọng. Qua nắm bắt thông tin về tình hình thu mua hồ tiêu trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk
trong thời gian qua diễn ra bình thường, giá tiêu các doanh nghiệp mua vào hiện nay

khoảng 78.000 đồng/kg - 80.000 đồng/kg thấp hơn nhiều so với tháng 8/2017 (93.000
đồng/kg - 95.000 đồng/kg).
Cục Chế biến và Phát triển thị trường đưa ra dự báo, tình hình xuất khẩu hồ tiêu
đang có dấu hiệu lạc quan hơn, khi giá hồ tiêu đang tăng mạnh. Hiện tại, nhiều doanh
nghiệp xuất khẩu đã nhận được đơn hàng, trong bối cảnh nguồn cung cạn dần do vụ
thu hoạch tiêu đã kết thúc. Nguyên nhân giá tiêu tiếp tục tăng là do nguồn cung tại
Việt Nam - nước sản xuất tiêu lớn nhất thế giới giảm mạnh so với năm trước.
Theo Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, diện tích trồng hồ
tiêu cả nước năm 2001 chỉ có 35,3 nghìn ha. Năm 2015, diện tích trồng tiêu đạt 86.000
ha. Đến năm 2017 tăng vọt lên 152 ngàn ha, năm 2018, diện tích hồ tiêu có dấu hiệu
giảm dần còn 149,8 ngàn ha và năm 2019 còn khoảng 140 ngàn ha.Diện tích trồng hồ
tiêu cả nước tính đến cuối năm 2020 còn 130 nghìn ha, giảm hơn 10 nghìn ha so với
năm trước, trong đó đang cho thu hoạch là 110 nghìn ha.Xuất khẩu hồ tiêu của Việt
Nam năm 2016 đạt 176,6 nghìn tấn, kim ngạch đạt kỷ lục 1.422 triệu USD. Năm 2017,
cả nước xuất khẩu được khoảng 214 ngàn tấn tiêu, kim ngạch đạt 1,11 tỷ USD; giảm
21% so với năm 2016.
Năm 2018, xuất khẩu được 232 ngàn tấn, kim ngạch đạt 758,8 triệu USD giảm 32,1%
về giá trị so với năm 2017. Năm 2019, Việt Nam xuất khẩu được 287 ngàn tấn hồ tiêu,
trị giá 722 triệu USD, tăng tới 23,4% về lượng nhưng giảm 4,8% về giá trị so năm
2018. Xuất khẩu tiêu năm 2020 đạt 288 nghìn tấn và 666 triệu USD, tăng 1,2% về khối
lượng nhưng lại giảm 6,8% về giá trị so với năm 2019. Trong 5 tháng đầu năm cho
thấy, xuất khẩu tiêu đang đổi chiều: giảm về lượng nhưng tăng về giá trị. Hiện hồ tiêu
Việt Nam được xuất khẩu đến 108 quốc gia và vùng lãnh thổ, là quốc gia hàng đầu thế
giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu khi chiếm trên 40% về sản lượng và trên 60% về
thị phần xuất khẩu hồ tiêu.
Các chuyên gia cho rằng, nguyên nhân khiến giá hồ tiêu tăng cao trong niên vụ 2020-
2021 là do giá hồ tiêu xuống thấp liên tiếp nhiều năm qua, cho nên nông dân ở nhiều

địa phương đã phá bỏ cây tiêu, chuyển sang trồng cây khác, dẫn đến sản lượng tiêu thu
hoạch và xuất khẩu giảm mạnh.
Ông Huỳnh Quốc Thích, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk
Lắk (Sở NN&PTNT Đắk Lắk) cho biết: Về lâu dài, Sở NN&PTNT Đắk Lắk đã có chỉ
đạo đồng bào không nên mở mới diện tích trồng hồ tiêu và không tái canh trên diện
tích tiêu đã chết mà cần chuyển đổi sang cây trồng khác phù hợp lâu dài, có giá trị
kinh tế cao. Những diện tích tiêu còn thì hướng dẫn đồng bào chăm sóc đúng kỹ thuật.
Sở cũng mở các lớp tập huấn cách trồng an toàn, sử dụng phân bón hữu cơ, hạn chế
dùng phân hóa học, vừa giảm được chi phí đầu tư vừa không làm ảnh hưởng đến năng
suất cây trồng…
CHƯƠNG 3
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1 Cơ sở lý luận
3.1.1 Khái niệm về hiệu quả kinh tế
Hiệu quả kinh tế là phạm trù kinh tế khách quan, là thước đo quan trọng để
đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh của các chủ thể trong nền kinh tế. Đây cũng là
mục tiêu quan trọng nhất mà các chủ thể kinh tế muốn đạt được. Việc nâng cao HQKT
là một đòi hỏi khách quan của các chủ thể sản xuất và của nền sản xuất xã hội. Vì vậy,
việc hiểu đúng bản chất của HQKT, xác định đúng các chỉ tiêu để đo lường, đánh giá
HQKT là vấn đề quan trọng cần làm rõ khi phân tích hiệu quả sản xuất của một hoạt
động trong nền kinh tế
3.1.2 Khái niệm về hiệu quả kinh tế trong sản xuất hồ tiêu
Trong sản xuất nông nghiệp nói chung và sản xuất hồ tiêu, hiệu quả kinh tế là
mối quan tâm hàng đầu của người sản xuất, bởi xác định đúng hiệu quả kinh tế là một

trong những căn cứ quan trọng để lựa chọn chiến lược phát triển phù hợp. Cũng như
các hoạt động sản xuất khác, HQKT sản xuất hồ tiêu phản ánh trình độ sử dụng và
khai thác các nguồn lực (đất đai, lao động, tiền vốn, khoa học kỹ thuật) để đạt được
những mục tiêu mà người sản xuất đề ra.
Hồ tiêu là cây trồng dài ngày, chu kỳ sản xuất chia làm 2 giai đoạn: thời kỳ kiến
thiết cơ bản và thời kỳ kinh doanh. Thời kỳ kiến thiết cơ bản dài 3 năm, lượng chi phí
đầu tư lớn mà chưa cho thu hoạch. Thời kỳ kinh doanh kéo dài 15 – 20 năm, năng suất
và sản lượng thay đổi theo tuổi cây. Trong thời kỳ kinh doanh, năng suất hồ tiêu có thể
chia làm ba giai đoạn: giai đoạn đầu tiên năng suất tăng nhanh theo tuổi cây, giai thứ
hai năng suất đạt cao nhất và giai đoạn cuối cùng là năng suất biến động giảm. thuộc
vào cách thức đầu tư, chăm sóc của năm đó mà còn phụ thuộc vào cách thức 24 đầu tư,
chăm sóc của các năm trước. Do vậy, đánh giá HQKT sản xuất hồ tiêu không chỉ thực
hiện trong một năm mà đòi hỏi phải thu thập số liệu và phân tích trong toàn bộ chu kỳ
sản xuất.
3.1.2.1 Tổng quan về sản xuất hồ tiêu
Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế sản xuất hồ tiêu bao gồm:
Điều kiện tự nhiên – khí hậu
Cây hồ tiêu rất mẫn cảm với sự thay đổi của các yếu tố về điều kiện tự nhiên,
khí hậu. Các yếu tố về điều kiện tự nhiên, khí hậu như đặc điểm đất đai, thời tiết khí
hậu, lượng mưa, độ ẩm, gió, ánh sáng,…có ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình sinh
trưởng, phát triển cũng như năng suất hồ tiêu.
● Nhiệt độ: Cây tiêu nguyên chủng là loại mọc dưới tán cây rừng, bởi thế
nhiệt độ lý tưởng thông thường duy trì ở mức 22 – 280
Trong đó, đảm bảo có
thể sinh trường bình thường ở mức nhiệt độ trung bình từ 18 – 350
C.
● Lượng mưa: về lượng mưa hàng năm duy trì ở mức từ 1250 – 2500
mm/năm, được phân bố đều trong năm là điều kiện lý tưởng để hồ tiêu phát
triển. Với hệ thống rễ ăn cạn, không chịu được hạn hán kéo dài, song cũng
không chịu được ngập úng thì lượng mưa phân bố đều giúp cây có thể phát

triển tốt. Ngoài ra, cần có một khoảng thời gian khô hạn ngắn để quá trình
phân hóa mầm hoa được đảm bảo, thông thường thời gian khô hạn duy trì từ
20 – 30 ngày là thích hợp.
● Ánh sáng: hồ tiêu là loài cây ưa sáng tán xạ, vì vậy khi mới trông cây cần
được che bóng một cách cẩn thận, đúng kỹ thuật. Trong thời kỳ cây đang ra
hoa, nuôi quả thì lượng ánh sáng cần nhiều hơn, có thể che bóng ít hoặc
không che đều thích hợp.
● Gió: khả năng chịu gió yếu nên cần có hàng cây che chắn gió đầy đủ, hoàn
thiện đạt tiêu chuẩn để hồ tiêu có điều kiện sinh trường và phát triển tốt nhất.
Kỹ thuật chăm sóc hồ tiêu
❖ Chăm sóc hồ tiêu mùa khô
Cây hồ tiêu khi trồng và chăm sóc muốn có được tốc độ phát triển cao, năng
suất tốt cần có sự điều chỉnh, cân đối theo từng mùa. Đối với mùa khô yêu cầu về kỹ
thuật chăm sóc cũng có những khác biệt như:
● Yêu cầu giữ ẩm: áp dụng một số phương pháp giúp giữ ẩm tốt cho cây hồ
tiêu như bón phân chuồng ủ hoai mục vào cuối mùa mưa, sử dụng rơm xả bả
thực vật, trồng trụ sống xen canh lạc dại giữ ẩm, tưới nước thường xuyên,…
nhằm duy trì độ ẩm lý tưởng, tránh tình trạng khô hạn.
● Yêu cầu với dinh dưỡng: tưới nước hợp lý và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ
giúp cây hồ tiêu có được điều kiện lý tưởng để sinh trường trong mùa khô.
Nếu là cây đang mang quả cần bổ sung dinh dưỡng với phân bón hàm lượng
kali cao, có thể sử dụng dòng phân bón Hà Lan NPK 17-7-17 hoặc NPK
Windmill,…. Đối với cây trong giai đoạn kiến thiết, hoặc sau khi thu hoạch
sau thì sử dụng phân bón NPK là thích hợp để hỗ trợ cho bộ rễ phát triển,
đâm chồi nảy lộc.
● Yêu cầu trong phòng trừ sâu bệnh: thời điểm mùa khô là giai đoạn rệp sáp
phát triển mạnh cần chú ý kiểm tra thường xuyên, phát hiện kịp thời để xử lý

hiệu quả. Có biện pháp phòng ngừa triệt để, trừ rệp sáp xuất hiện sớm để
giảm tác hại tiêu cực cho hồ tiêu.
❖ Chăm sóc hồ tiêu mùa mưa
● Mỗi lần xới đất nên kết hợp bón thêm phân. Đối với vườn chưa ra trái nên
bón phân thúc, sau thu hoạch bón phân để cho nhiều hoa, đậu trái.
● Lượng phân bón trong mùa mưa sử dụng bao nhiêu tùy thuộc vào tình trạng
đất tốt hoặc xấu. Trong đó lượng bón cho mỗi gốc là: phân chuồng hoai mục
15 – 20kg, đạm u rê 100 – 200gam, lân 200 – 300 gam, kali từ 60 – 100
gam. Đối với vùng đất chua chú ý bón thêm vôi với lượng từ 100 – 200 gam
cho mỗi gốc.
● Thực hiện việc làm hệ thống rãnh thoát nước phụ thuộc vào điều kiện thời tiết,
địa hình của từng vùng. Nước đọng trên mặt đất, nước ngầm đều tăng cao trong
giai đoạn mùa mưa. Vì thế đào mương, hoàn thiện hệ thống rãnh thoát nước sau
từng trận mưa cần được chú ý thực hiện.
● Không nên đi lại quá nhiều khi đất trong vườn hồ tiêu còn ướt, nhão bùn.
● Thực hiện làm cỏ, bón phân, hay phun thuốc chỉ thực hiện trong điều kiện thời
tiết tạnh ráo, đất đủ độ ẩm, dễ dàng làm tơi xốp.
● Đối với những vườn trồng có độ dốc cao cần có hệ thống thoát nước đầy đủ,
phù hợp để chống xói mòn, rửa trôi lớp đất màu giàu dinh dưỡng cho cây.
● Tại khu vực đất bằng phẳng, gần nguồn nước cần có hệ thống rãnh thoát nước
hạ thấp so với mực nước ngầm, đảm bảo đất màu có độ thoáng khí cần thiết.
❖ Bón phân
Nhìn chung, nhu cầu về dinh dưỡng của hồ tiêu khá cao, đòi hỏi cần bón
nhiều loại khác nhau theo đúng số lượng mới giúp cây có điều kiện phát
triển và sinh trường lý tưởng nhất. Trong đó, nhiều nhất là đạm, tới kali và
lân, vôi, ma giê, các chất khoáng. Tìm hiểu và chọn mua phân bón từ nhà

máy uy tín nhằm cung cấp đầy đủ lượng dưỡng chất cần thiết cho quá trình
phát triển của cây hồ tiêu.
● Bón lót vào đầu mùa mưa: sử dụng toàn bộ phân chuồng, vôi và 1/3 lượng
đạm, lân, kali cần sử dụng cho mỗi năm.
● Bón phân vào giữa mùa mưa: 1/3 lượng đạm, lân và kali cần dùng cho mỗi
năm.
● Bón phân vào cuối mùa mưa: 1/3 lượng đạm, lân và kali sử dụng cho cả
năm.
Chọn giống
Hiện nay, có nhiều giống tiêu khác nhau như sẻ đất đỏ, tiêu Di Linh, tiêu Ấn
Độ, tiêu Vĩnh Linh,… có kỹ thuật trồng trọt khác nhau. Trong đó, tiêu Vĩnh Linh và
tiêu Ấn Độ được khuyến khích trồng nhiệt bởi khả năng sinh trưởng tốt, chống chịu
bệnh lý tưởng và năng suất cao. Việc chọn giống cần cân nhắc với điều kiện thực tế để
có được giống phù hợp, hỗ trợ trồng trọt cho năng suất tốt. Trong quá trình chọn giống
thì yêu cầu cơ bản, điều quan trọng nhất cần chú ý chính là việc chọn những bụi tiêu
khỏe mạnh, không sâu bệnh, khả năng sinh trưởng tốt. Ngoài ra, tiêu giống cần có độ
tuổi dưới 18 tháng tuổi là thích hợp nhất.
Điều kiện sản xuất của hộ
Kiến thức và kỹ năng của hộ góp phần quan trọng trong việc nâng cao HQKT.
Khả năng tiếp thu, nắm bắt và áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất có
liên quan chặt chẽ với kiến thức và trình độ văn hóa của hộ
Tình hình kinh tế của hộ: hồ tiêu là cây công nghiệp có chu kỳ sản xuất dài,
lượng vốn đầu tư ban đầu nhiều và sau ba năm mới bắt đầu cho thu hoạch. Để đầu tư
phát triển cây hồ tiêu đòi hỏi người sản xuất phải có một lượng vốn đầu tư ban đầu
lớn.

Các yếu tố nguồn lực như đất đai, lao động có ảnh hưởng đến việc lựa chọn quy
mô sản xuất của hộ. Những vườn hồ tiêu có quy mô lớn thường thuận lợi hơn cho việc
đầu tư thâm canh.
3.1.3. Khái niệm về rủi ro
● Trường phái truyền thống: Theo trường phái truyền thống, rủi ro được xem là sự
không may mắn, sự tổn thất mất mát, nguy hiểm. Nó được xem là điều không lành,
điều không tốt, bất ngờ xảy đến. Đó là sự tổn thất về tài sản hay là sự giảm sút lợi
nhuận thực tế so với lợi nhuận dự kiến. Rủi ro còn được hiểu là những bất trắc
ngoài ý muốn xảy ra trong quá trình kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp, tác
động xấu đến sự tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp.Tóm lại, theo quan
điểm này thì rủi ro là những thiệt hại, mất mát, nguy hiểm hoặc các yếu tố liên
quan đến nguy hiểm, khó khăn hoặc điều không chắc chắn có thể xảy ra cho con
người.
● Trường phái hiện đại: Theo trường phái hiện đại, rủi ro là sự bất trắc có thể đo
lường được, vừa mang tính tích cực, vừa mang tính tiêu cực. Rủi ro có thể mang
đến những tổn thất mất mát cho con người nhưng cũng có thể mang lại những lợi
ích, những cơ hội. Nếu tích cực nghiên cứu rủi ro, người ta có thể tìm ra những
biện pháp phòng ngừa, hạn chế những rủi ro tiêu cực, đón nhận những cơ hội mang
lại kết quả tốt đẹp cho tương lai.
Sản xuất nông nghiệp nói chung và sản xuất hồ tiêu nói riêng thường có những
tiềm ẩn nhiều yếu tố không tốt làm ảnh hưởng đến quá trình sản xuất. Quá trình sản
xuất phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, sinh trưởng phát triển của cây trồng vật
nuôi và những biến động trên thị trường. Ví dụ: những thay đổi về thời tiết, khí hậu,
tình trạng sâu bệnh, công nghệ sản xuất, sự biến động giá cả sẽ ảnh hưởng lớn đến
năng suất, sản lượng, chi phí và thu nhập trong sản xuất nông nghiệp. Mức độ ảnh
hưởng của rủi ro đến kết quả sản xuất không giống nhau vào những thời điểm khác
nhau. Nó tùy thuộc vào khả năng kiểm soát của con người và các yếu tố ảnh hưởng rủi
ro.

3.1.3.1. Rủi ro sản xuất
Trong nông nghiệp thì quá trình sản xuất được diễn ra với chu kì dài và tiến
hành ngoài trời. Vì vậy, rủi ro từ các điều kiện tự nhiên là điều không thể tránh khỏi
trong quá trình sản xuất. Rủi ro không dự đoán trước được trong sản xuất bao gồm: rủi
ro thời tiết, rủi ro sâu bệnh hại, rủi ro liên quan đến áp dụng kỹ thuật trong sản xuất.
Những rủi ro này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất.
-Rủi ro do thời tiết:
Điều kiện thời tiết khí hậu có ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp nói
chung và sản xuất hồ tiêu nói riêng. Hồ tiêu rất mẫn cảm với sự thay đổi của thời tiết
khí hậu. Ảnh hưởng của việc mưa đến sớm, mưa nhiều và cơn mưa kéo dài, dai dẳng
đúng vào đợt tiêu ra hoa khiến cho việc phân hóa mầm hoa diễn ra không thuận lợi.
Nguy cơ thất thu về năng suất cũng như sản lượng. Tương tự, hạn hán và thiếu nguồn
nước sẽ làm cho đất khô cằn không đủ độ ẩm cũng sẽ làm ảnh hưởng đến năng suất.
Sự biến đổi khí hậu là điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh hại phát triển.
-Rủi ro do sâu bệnh hại:
Sâu bệnh hồ tiêu là điều khó khăn mà người sản xuất phải đối mặt. Từng loại
sâu bệnh sẽ có ảnh hưởng khác nhau. Có nhiều loại sâu bệnh hại lan rộng, lan nhanh
gây nên hủy diệt vườn tiêu. Một số loại bệnh chính trên hồ tiêu là: bệnh vàng lá(bệnh
chết chậm), bệnh chết nhanh do nấm Phytophthora, bệnh khảm lá và xoăn lá, bệnh
nấm hồng và các bệnh khác trên lá. Các bệnh này gây thiệt hại nghiêm trọng đến kinh
tế của các vùng trồng tiêu, làm giảm năng suất hồ tiêu.
-Rủi ro do kỹ thuật sản xuất: liên quan đến các yếu tố đầu vào, chăm sóc, thu
hoạch.
Hoạt động chăm sóc, bón phân, cắt tỉa cành, tạo tán có tác dụng góp phần thúc
đẩy sự tăng trưởng, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Kỹ thuật chăm sóc
cây hồ tiêu có ảnh hưởng lớn đến năng suất. Ví dụ: tưới quá nhiều nước vào mùa khô
thì cây vẫn phát triển nhưng các chùm quả ra rải rác, không đều giảm sản lượng.

Hoạt động thu hoạch gồm các phương tiện thu hái, sấy, sàng lọc tạp chất. Quá
trình thu hoạch phải đảm bảo chất lượng không bị ảnh hưởng bới các yếu tố từ môi
trường bên ngoài.
3.1.3.2 Rủi ro về thị trường
Thị trường tác động trực tiếp đến sản xuất và HQKT sản xuất hồ tiêu. Sản phẩm hồ
tiêu chủ yếu sản xuất để xuất khẩu. Vì vậy, nhu cầu và giá cả hồ tiêu trên thị trường
thế giới ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất hồ tiêu trong nước. Biến động giá các yếu tố
đầu vào như phân bón, giống, cây trụ, lao động, thuốc BVTV sẽ ảnh hưởng đến khả
năng và mức độ đầu tư. Giá đầu vào biến động tăng làm tăng chi phí sản xuất, từ đó
làm tăng giá thành sản phẩm hoặc làm giảm mức đầu tư vì thế làm giảm sản lượng.
Giá sản phẩm hồ tiêu biến động cũng ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế và tâm lý của
người sản xuất hồ tiêu. Giá hồ tiêu giảm sẽ làm giảm thu nhập của người sản xuất. Giá
hồ tiêu tăng cao, như những năm gần đây, giúp tăng thu nhập và lợi nhuận cho người
sản xuất nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro do việc mở rộng sản xuất không theo quy
hoạch. Như vậy, các nhân tố như giá đầu vào, giá sản phẩm biến động sẽ ảnh hưởng
đến chi phí sản xuất, đến thu nhập, hiệu quả kinh tế và các quyết định sản xuất của hộ
trồng hồ tiêu. Mặt khác, lượng cung nông sản chịu ảnh hưởng bởi quyết định của
người sản xuất và các điều kiện thời tiết, dịch bệnh xảy ra năm đó. Cầu nông sản cũng
có thể biến động. Với những thay đổi của lượng cung, cầu trên thị trường và thời gian
sản xuất dài đủ để giá nông sản có thể thay đổi. Giá nông sản thay đổi do vô số lý do
mà người sản xuất không thể kiểm soát. Chính điều này gây ra rủi ro. Đặc biệt đối với
những sản phẩm có chu kỳ sản xuất dài như cây hồ tiêu thì việc dự đoán những biến
động của thị trường là rất khó.

3.1.4 Chỉ tiêu tính toán
3.1.4.1 Chỉ tiêu kết quả
Kết quả sản xuất là khái niệm để chỉ kết quản thu được sau những đầu tư về vốn
và lao động. Kết quả sản xuất được biểu hiện qua: chi phí sản xuất, sản lượng, thu
nhập sau một kỳ sản xuất kinh doanh (SXKD).
Chi phí sản xuất là số tiền mà nông hộ chi trả cho các yếu tố đầu vào cần thiết
cho quá trình sản xuất. Trong đó, chi phí sản xuất bao gồm chi phí vật chất và chi phí
lao động.
Tổng chi phí sản xuất (TC): tất cả chi phí bỏ ra trong quá trình sản xuất
Công thức: TC= CPVC + CPLĐ
Trong đó:
CPVC: Chi phí vật chất bao gồm chi phí giống, phân bón, thuốc trừ sâu, chi phí cho
các dụng cụ, máy móc, thiết bị hỗ trợ sản xuất…
CPLĐ: Chi phí lao động là chi phí mà người sản xuất bỏ ra để trả công cho lao động.
Chi phí lao động có 2 hình thức: chi phí lao động nhà và chi phí lao động thuê.
Doanh thu là toàn bộ số tiền thu được từ quá trình sản xuất của nông hộ.
Tổng doanh thu (TR):
Công thức: TR=P*Q
Trong đó:
P: Giá bán trên một đơn vị sản phẩm
Q: sản lượng thu hoạch

Lợi nhuận (𝜋): là khoảng chênh lệch giữa doanh thu vào và chi phí bỏ ra của hộ nông
dân trong quá trình sản xuất.
Công thức: 𝜋 = TR – TC
Thu nhập (I): Để đánh giá kết quả một cách đầy đủ ta sử dụng chi tiêu lợi nhuận,
nhưng đối với nông hộ khó có thể xác định chính xác chỉ tiêu này vì trong quá trình
sản xuất có sự tham gia của lao đọng nhà trong các khaai và việc ghi chép của nông hộ
không chi tiết.
Trong chừng mực nhất định chúng ta sử dụng thu nhập là khoản mà nông hộ thu được
sau khi trừ đi các khoảng chi phí mà không kể đến chi phí lao động nhà.
Công thức: I = 𝜋 + chi phí lao động nhà.
3.1.4.2. Chỉ tiêu hiệu quả
Hiệu quả kinh tế là phạm trù kinh tế mà trong đó sản xuất đạt cả hiệu quả kỹ
thuật (số lượng sản phẩm có thể đạt được trên một đơn vị chi phí đầu vào sản xuất
trong những điều kiện cụ thể về kỹ thuật hay công nghệ áp dụng vào nông nghiệp) và
hiệu quả phân bổ( hiệu quả trong các yếu tố giá đầu vào và đầu ra sản phẩm phản ánh
giá trị thu thêm khi bỏ thêm 1 đồng chi phí). Điều đó có nghĩa là cả hai yếu tố hiện vật
và giá trị đều tính đến khi xem xét việc sử dụng các nguồn lực trong nông nghiệp.
Phản ánh mối quan hệ đầu ra, đầu vào được sử dụng. Đầu vào có thể tính theo
số lao động, vốn hay thời gian lao động hao phí, chi phí thường xuyên. Chất lượng
nông sản là phần thu được từ quá trình sản xuất.
Dạng hiệu số
Hiệu quả SXKD = Kết quả đầu ra – Chi phí đầu vào
Trong đó:

Kết quả đầu ra do bằng các chỉ tiêu khối lượng sản phẩm, dịch vụ (doanh thu)
Chi phí đầu vào bao gồm: lao động, tư liệu lao động, đối tượng lao động và vốn kinh
doanh…
Dạng phân số
Hiệu quả SXKD =
𝐾ế𝑡 𝑞𝑢ả đầ𝑢 𝑟𝑎
𝐶ℎ𝑖 𝑝ℎí đầ𝑢 𝑣à𝑜 𝑛ℎà
Công thức này phản ánh mức sản xuất của các chi tiêu phản ảnh chi phí đầu vào. Với
cách tính này sẽ khắc phục những tồn tại khi tính theo dạng hiệu số. Nó tạo điều kiện
nghiên cứ hiệu quả SXKD một cách toàn diện.
3.2 Phương pháp nghiên cứu
3.2.1 Phương pháp thu thập số liệu
Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các Phòng Ban của xã Earal, huyện Eahleo, tỉnh Đăklăk,
cục thống kê của tỉnh Đăklăk, Sở Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Đăklăk,
sách báo, tạp chí có liên quan chủ đề nghiên cứu; các báo cáo, các tài liệu liên quan
đến điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội…của địa bàn nghiên cứu. Ngoài ra, số liệu sơ
cấp còn được thu thập thông qua sách, báo, internet, tạp chí, các giáo trình, bài giảng
chuyên ngành và các đề tài nghiên cứu đã được công bố trước đó.
Dữ liệu sơ cấp:
- Phương pháp chọn mẫu
Đề tài sử dụng phương pháp chọn mẫu phi xác suất với kĩ thuật chọn
mẫu thuận tiện.
- Đối tượng khảo sát

Thu thập qua phỏng vấn trực tiếp tại các nông hộ ở xã Earal, huyện
Eahleo, tỉnh Đăklăk. Đối tượng điều tra là những người lao động
trong hộ trồng hồ tiêu sẵn lòng tham gia cuộc phỏng vấn thông qua
bảng câu hỏi khảo sát.
3.2.2. Phương pháp xử lý số liệu
Phương pháp thống kê mô tả:
Sử dụng phương pháp thống kê mô tả bằng công cụ Excel, mô tả những đặc
tính cơ bản của dữ liệu thu thập được từ nghiên cứu thực nghiệm, cung cấp những tóm
tắt về vấn đề nghiên cứu.
Phân tích mô hình hồi quy đa biến theo phương pháp bình phương bé nhất
(OLS)
để phân tích các yếu tố tác động đến thu nhập của nông hộ tại xã Earal, huyện Eahleo,
tỉnh Đăklăk với mô hình được xây dựng như sau:
ln=[
𝑃(𝑌=1)
𝑃(𝑌=0)
] = β0 +β1X1+β2X2+…+βiXi
Trong đó:
Y là biến phụ thuộc. Y chỉ nhận hai giá trị hoặc bằng 1 hoặc bằng 0. Y nhận giá
trị 1 nếu nông hộ vẫn tiếp tục trồng hồ tiêu. Y nhận giá trị 0 khi nông hộ chuyển đổi cơ
cấu cây trồng.
Với các yếu tố tác động đến thu nhập từ sản xuất hồ tiêu của nông hộ bao gồm:
X1: Tuổi chủ hộ (Tuổi)
X2: Giới tính người sản xuất chính (1. Nam; 0. Nữ)
X3: Trình độ văn hóa (Số năm đi học)
X4: Số năm kinh nghiệm (năm)
X5: Diện tích hồ tiêu (ha)
X6: Hình thức canh tác

Kỳ vọng dấu
X1: Tuổi chủ hộ. Tuổi chủ hộ càng trẻ thì khả năng tiếp xúc với KH-KT càng
nhiều, bản lĩnh chịu rủi ro càng cao. Kỳ vọng âm (-)
X2: Giới tính người sản xuất chính. Nam giới mang tính chất mạnh mẽ, bản
lĩnh, có khuynh hướng sản xuất liều lĩnh chấp nhận rủi ro nhiều hơn nữ. Kỳ vọng
dương (+)
X3: Trình độ văn hóa. Số năm đi học càng nhiều sẽ có khả năng tính toán chi
phí và lợi ích kỹ lưỡng. Dễ dàng xử lí rủi ro trong sản xuất càng cao. Kỳ vọng dương
(+)
X4: Số năm kinh nghiệm. Kinh nghiệm trồng hồ tiêu càng cao thì khả năng giải
quyết rủi ro càng cao. Kỳ vọng dương (+)
X5: Diện tích hồ tiêu. Diện tích sản xuất hồ tiêu càng nhỏ thì khả năng quản lý
rủi ro càng cao. Kỳ vọng âm (-)
X6: Hình thức canh tác. Độc canh sẽ dễ kiểm soát quá trình sản xuất và dễ quản
lí rủi ro hơn. Kỳ vọng âm (-)
X7:Mức giá hồ tiêu. Mức giá thị trường cao hơn mức giá kì vọng thì nông hộ
chấp nhận sản xuất với rủi ro cao hơn. Kỳ vọng dương (+).
CHƯƠNG 4
Kết quả và thảo luận
4.1 Phân tích nhân khẩu học
Trong tổng cộng 50 hộ tham gia nghiên cứu, độ tuổi trung bình là 47; trong đó
người cao tuổi nhất là 60 tuổi, người thấp nhất là 35 tuổi. Như vậy, đa số hộ tham gia
nghiên cứu đều trong độ tuổi lao động. Tổng số lao động phục vụ nuôi trồng hồ tiêu

trong 50 hộ gia đình là 197 lao động, trung bình 4 lao động trên một hộ gia đình. Như
vậy, có thể thấy rằng đa số người trong mỗi hộ gia đình đều được huy động vào quá
trình nuôi trồng hồ tiêu.
Số năm kinh nghiệm trong nghề trồng hồ tiêu tại 50 hộ gia đình là 12,44 năm;
diện tích canh tác trung bình là 3,36 ha; trong đó trung bình 2,39 ha dành cho canh tác
hồ tiêu, tương đương 71,13% tổng diện tích canh tác. Trung bình độ tuổi mỗi vườn là
12,22 năm. Hình thức canh tác đa dạng giữa độc canh và xen canh; trong đó 19 hộ gia
đình độc canh, 31 hộ gia đình còn lại thực hiện canh tác xen canh. Như vậy, trung
bình mỗi lao động thực hiện canh tác trên 0,85 ha diện tích nuôi trồng và trung bình
0,61 ha đất dành cho nuôi trồng hồ tiêu.
Như vậy, các hộ gia đình trồng hồ tiêu đều đã có nhiều năm kinh nghiệm trong
lĩnh vực trồng và chăm sóc hồ tiêu. Đa số các hộ đều huy động đầy đủ nhân lực để tiến
hành canh tác, tỷ trọng trồng hồ tiêu cũng chiếm diện tích canh tác lớn nhất.

4.2 Phân tích các thông tin sản xuất
Hiện trạng nuôi trồng hồ tiêu: tại thời điểm nghiên cứu, tất cả các hộ gia đình
đều đưa ra kết luận rằng hiện trạng cây hồ tiêu đang trong trạng thái bình thường,
không có dấu hiệu các bệnh thường gặp trên cây hồ tiêu. Sản lượng tiêu thụ trên thị
trường khá tốt, hầu như toàn bộ sản lượng nuôi trồng đều được tiêu thụ qua các kênh
đại lý hoặc tiểu thương thay vì mang ra tiêu thụ trực tiếp tại thị trường. Việc tiêu thụ
qua các kênh đại lý có thể giảm nhiều vấn đề cho các hộ gia đình trong việc tìm nguồn
cung lẻ. Việc tiêu thụ này giúp các hộ gia đình có thể tập trung vào sản xuất hồ tiêu.
Giá hồ tiêu: theo báo Kinh tế đô thị, giá tiêu trên thị trường 2021 đang dao động
tại mức giá 78.500 - 81.000 VND, trong khi đó giá tiêu tại các hộ gia đình đang chào
bán ra thị trường là 80.000 VND; như vậy với mức giá này, các hộ gia đình đang chào
bán tiệm cận mức giao dịch cao nhất trên thị trường, có thể thấy rằng đa số các hộ gia
đình đều bán cho các thương lái, nhà sản xuất và sức tiêu thụ thị trường tương đối tốt.
Ngoài ra, mức giá hồ tiêu trên thể hiện sự biến động tương đối ít trong thời gian qua.
Trong đó, đa số hộ gia đình bán trực tiếp cho các công ty sản xuất, chỉ một số ít bán
cho đại lý và thương lái nhỏ lẻ.
Phân bón: các hộ gia đình sử dụng hai nguồn phân bón chính là phân hữu cơ và
phân hóa học. Tổng sản lượng phân bón hóa học đạt 108.385 kg; trung bình mỗi hộ gia
đình sử dụng 2.167,7 kg mỗi năm. Tổng sản lượng phân bón hữu cơ đạt 434,948 kg;
trung bình mỗi hộ gia đình sử dụng 8.698,96 kg mỗi năm. Các hộ gia đình đều sử dụng
nhân công thuê ngoài để thực hiện; trung bình các hộ gia đình thuê ngày 6 ngày công,
trong đó 3 ngày công để sử dụng phân bón hóa học và 3 ngày công để sử dụng phân
bón hữu cơ. Giá thuê mỗi ngày công thuê ngoài được các hộ gia đình ghi nhận với
mức giá ổn định là 200.000 VNĐ/ngày công. Ngoài ra, các hộ gia đình còn sử dụng
thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình canh tác nuôi trồng. Tổng chi phí thuốc của 50
hộ là 225 triệu đồng, trung bình mỗi hộ tiêu dùng 4,5 triệu đồng cho mỗi mùa vụ.
Phương pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cũng được các hộ gia đình thuê ngoài với
3 ngày/mùa vụ; giá thuê tăng lên 300.000 VNĐ, cao hơn so với hai hình thức trước do
sự phức tạp và nguy hiểm hơn.

Phương pháp tưới: các hộ gia đình đang sử dụng phương pháp Béc và tay là hai
hình thức tưới chủ yếu. Trong đó 22 hộ gia đình sử dụng phương pháp tưới Béc, 28 hộ
còn lại sử dụng phương pháp tưới bằng tay.

Số lượt tưới: tổng số lượt tưới trong cả mùa mưa và mùa nắng là 320 lượt; trong
đó đa số lượt tưới tập trung vào mùa nắng với 255 lượt, mùa mưa đạt 65 lượt. Đa số
các hộ gia đình chọn mùa nắng tưới do mùa nắng cây hồ tiêu sinh trưởng nhanh có thể
bón nhiều phân lân; thời vụ trồng tiêu ở một số vùng trồng tại Tây Nguyên thường vào
mùa hè và mùa thu là những mùa nắng nóng. Không chỉ gia tăng tưới nước mà còn gia
tăng tưới thêm phân bón cho cây trồng. Mùa mưa thì các hộ giảm hoặc tránh bón các
loại phân bón dễ tan.
Cỏ: tất cả hộ gia đình đều đánh giá việc loại bỏ cỏ nhằm tránh gây hại cho hồ
tiêu phải sử dụng phương pháp cắt cỏ thay vì sử dụng thuốc diệt cỏ nhằm tránh gây hại
cho cây. Việc nhỏ cỏ mặc dù tốn tổng cộng hơn 13 triệu chỉ tính riêng cho việc thuê
mướn nhân công ngoài; chưa kể sử dụng nhân công gia đình. Đơn giá cũng tương
đương việc thuê lao động phun thuốc với mức giá 300.000 VNĐ/ngày công.
Sản lượng: tổng sản lượng 50 hộ gia đình đạt 332.176 kg, tương đương 6.644
kg; trung bình mỗi lao động người nhà đạt 2.000 kg / mùa vụ. Để thu hoạch toàn bộ số
sản lượng trên, tổng cộng 50 gia đình cần 23.414 ngày công; trung bình mỗi hộ gia
đình cần 468 ngày công. Tổng chi phí xây sát đạt 89 triệu đồng. Sản lượng ba năm
2018, 2019 và 2020 không có sự biến động nhiều với 325.182kg, 331.291kg và
318.994kg; lần lượt.
Biến động giá: trong nghiên cứu này thực hiện đánh giá sự biến động giá trong
giai đoạn 2018 đến 2020. Giá 2018 ghi nhận trung bình là 55.000/kg, năm 2019 là

32.000/kg và năm 2020 ghi nhận 48.000/kg. Trong khi đó, giá 2021 đạt 80.000
VNĐ/kg; tỷ lệ biến động tương đối mạnh so với ba năm trước đó.
2020 2019 2018
Giá Sản lượng Thành tiền Giá Sản lượng Thành tiền Giá Sản lượng Thành tiền
2.300 318.994 10.750.000 1.616 331.291 11.318.685 2,755 325.182 19.150.920
4.3. Các yếu tố tác động đến thu nhập của các hộ nông dân
Kết quả mô hình hồi quy như sau:
Bảng: Kết quả mô hình hồi quy
Variables Entered/Removeda
Model Variables Entered Variables
Removed
Method
1 Hinhthuccanhtac,
Hocvan, Gioitinh,
Dientich, Tuoi,
Kinhnghiemb
Enter
a. Dependent Variable: Thunhap
b. All requested variables entered.
Model Summaryb

Model R R Square Adjusted
R Square
Std. Error of
the Estimate
Durbin-
Watson
1 ,424a
.180 .065 52875.216 2.496
a. Predictors: (Constant), Hinhthuccanhtac, Hocvan, Gioitinh, Dientich, Tuoi,
Kinhnghiem
b. Dependent Variable: Thunhap
ANOVAa
Model Sum of Squares df Mean Square F Sig.
1 Regression 26,363,978,141 6 4393996356.864 1.572 ,179b
Residual 120,218,902,659 43 2795788433.926
Total 146,582,880,800 49
b. Predictors: (Constant), Hinhthuccanhtac, Hocvan, Gioitinh, Dientich, Tuoi,
Kinhnghiem
Bảng: Hệ số hồi quy
Coefficientsa
Model Unstandardized
Coefficients
Standardize
d
Coefficient
t Sig. 95,0% Confidence
Interval for B

s
B Std. Error Beta Lower
Bound
Upper
Bound
1 (Constant) 342044.06
5
110738.1
11
3.089 .004 118719.3
81
565368.74
9
Gioitinh -
35063.547
15139.52
8
-.321 -2.316 .025 -
65595.31
4
-4531.779
Tuoi -1722.387 1089.505 -.224 -1.581 .121 -3919.582 474.809
Hocvan -7222.656 6364.046 -.158 -1.135 .263 -
20056.97
8
5611.666
Kinhnghiem 4132.715 4626.769 .134 .893 .377 -5198.055 13463.484
Dientich 1462.132 6886.000 .032 .212 .833 -
12424.81
0
15349.074
Hinhthuccanht
ac
14058.039 16210.25
0
.126 .867 .391 -
18633.04
6
46749.123
Bảng: Hệ số tương quan
Coefficient Correlationsa
Model Hinhthuccanh
tac
Hocvan Gioitinh Dientich Tuoi Kinhnghiem

1 Correlati
ons
Hinhthuccanh
tac
1.000 .027 -.057 -.197 -.097 .253
Hocvan .027 1.000 .015 -.033 .121 .026
Gioitinh -.057 .015 1.000 -.036 .075 -.012
Dientich -.197 -.033 -.036 1.000 -.130 -.341
Tuoi -.097 .121 .075 -.130 1.000 .052
Kinhnghiem .253 .026 -.012 -.341 .052 1.000
Covarian
ces
Hinhthuccanh
tac
262772204.9
14
2753996.57
7
-
14031222.3
59
-
21939636.2
34
-
1705897.3
76
18962613.5
31
Hocvan 2753996.577 40501079.7
64
1493254.92
5
-
1456894.67
6
840301.38
3
754338.008
Gioitinh -
14031222.35
9
1493254.92
5
229205297.
311
-
3756760.44
0
1241031.0
97
-
864234.024
Dientich -
21939636.23
4
-
1456894.67
6
-
3756760.44
0
47416992.4
24
-
972748.49
0
-
10878007.7
84
Tuoi -1705897.376 840301.383 1241031.09
7
-972748.490 1187020.3
13
260431.416
Kinhnghiem 18962613.53
1
754338.008 -864234.024 -
10878007.7
84
260431.41
6
21406995.9
90
Kiểm định đa cộng tuyến và tự tương quan:

Đa cộng tuyến: Từ kết quả bảng trên, Hệ số tương quan giữa các biến độc lập
trong mô hình có kết quả nhỏ hơn giá trị so sánh 0,7 và lớn hơn - 0,7. Như vậy, mối
quan hệ giữa các biến độc lập được nghiên cứu trong mô hình đề xuất không có dấu
hiệu đa cộng tuyến. Giá trị của các hệ số tương quan trong ma trận hệ số tương quan
cho biết các biến có ít hoặc không có mối tương quan với nhau; vì vậy theo các tiêu
chuẩn nghiên cứu thông thường, mô hình đó không có đa cộng tuyến.
Tự tương quan - Kiểm định Durbin Watson: Giá trị DW tính toán từ thống kê là
2.496. Quy tắc kiểm tra Durbin-Watson:
- Nếu 1 <DW <3: mô hình không có tự tương quan;
- Nếu 0 <DW <1: mô hình có tự tương quan dương;
- Nếu 3 <DW <4: mô hình có tự tương quan âm.
Như vậy, với các giá trị 2.496; Mô hình không có tự tương quan.
Kiểm định F:
Thống kê F là một tỷ lệ biểu thị sự thay đổi giữa giá trị trung bình của mẫu và
sự thay đổi trong các mẫu. Chỉ số này trong quá trình kiểm định giả thuyết nghiên cứu
nhằm đánh giá các trường hợp sự khác biệt giữa giá trị trung bình của mẫu điều tra là
ngẫu nhiên hay không. Công thức:
Các giả định:
Ho: b1 = b2 = b3 = b4 = b5 = b6 = 0
H1: bj # 0
Trong mô hình này, giá trị stat F = 1.57
Với độ tin cậy của mô hình là 5%, F stat <
Như vậy, kết luận: Chưa đủ cơ sở để bác bỏ Ho
Kiểm tra mô hình - kiểm tra t:

Phép thử t là một phương pháp quan trọng được sử dụng để kiểm tra sự khác biệt giữa
giá trị trung bình của một biến được thử nghiệm và giá trị thử nghiệm được chấp nhận chung.
Công thức:
Các giả định:
Ho: bj = 0
H1: bj # 0
Trong tổng số 6 biến của mô hình, chỉ có duy nhất biến giới tính có Pvalue là nhỏ hơn
5%. Do đó có thể bác bỏ H0 đối với biến này. Như vậy, giới tính có tác động tới thu nhập của
người dân.
5 biến còn lại bao gồm X1: Tuổi chủ hộ, Trình độ văn hóa, Số năm kinh nghiệm,
Diện tích hồ tiêu và hình thức canh tác không có tác động đến thu nhập của người dân.
Hệ số R^2 của mô hình là 0.18, như vậy mô hình có thể giải thích được 18% sự
tác động của các biến phụ thuộc vào biến độc lập.
4.4 Phân tích nhận thức rủi ro
Mô hình hồi quy

Nhận thức rủi ro = b0 + b1 * đầu vào sản xuất + b2 * Kỹ thuật chăm sóc + b3 *
Điều kiện tự nhiên + b4 * Thị trường + b5 * nhân tố hỗ trợ
Kết quả chạy mô hình hồi quy
Variables Entered/Removeda
Model Variables Entered Variables
Removed
Method
1 Nhan to ho tro, Thi
Truong, Tu Nhien, Ky
Thuat, Dau vaob
Enter
a. Dependent Variable: Nhan dinh rui ro
b. All requested variables entered.
Model Summaryb
Model R R Square Adjusted R
Square
Std. Error of
the Estimate
Durbin-
Watson
1 ,207a
.043 -.066 1.06567 1.912
a. Predictors: (Constant), Nhan to ho tro, Thi Truong, Tu Nhien, Ky Thuat, Dau vao
b. Dependent Variable: Nhan dinh rui ro
ANOVAa
Model Sum of
Squares
df Mean Square F Sig.

1 Regression 2.237 5 .447 .394 ,850b
Residual 49.968 44 1.136
Total 52.205 49
b. Predictors: (Constant), Nhan to ho tro, Thi Truong, Tu Nhien, Ky Thuat, Dau vao
Coefficientsa
Model Unstandardized
Coefficients
Standardize
d
Coefficients
t Sig.
B Std. Error Beta
1 (Constant) 4.654 1.410 3.301 .002
Dau vao -.427 .378 -.178 -1.128 .265
Ky Thuat -.031 .169 -.028 -.181 .857
Tu Nhien -.131 .222 -.091 -.593 .556
Thi
Truong
-.031 .263 -.019 -.116 .908
Nhan to ho
tro
.070 .197 .057 .356 .724

Coefficient Correlationsa
Model Nhan to ho
tro
Thi
Truong
Tu Nhien Ky Thuat Dau vao
1 Correlations Nhan to
ho tro
1.000 -.150 -.166 .236 -.173
Thi
Truong
-.150 1.000 -.109 -.219 -.269
Tu Nhien -.166 -.109 1.000 .148 -.016
Ky Thuat .236 -.219 .148 1.000 -.033
Dau vao -.173 -.269 -.016 -.033 1.000
Covariances Nhan to
ho tro
.039 -.008 -.007 .008 -.013
Thi
Truong
-.008 .069 -.006 -.010 -.027
Tu Nhien -.007 -.006 .049 .006 -.001
Ky Thuat .008 -.010 .006 .028 -.002
Dau vao -.013 -.027 -.001 -.002 .143
Kiểm định đa cộng tuyến và tự tương quan:
Đa cộng tuyến: Từ kết quả bảng trên, Hệ số tương quan giữa các biến độc lập
trong mô hình có kết quả nhỏ hơn giá trị so sánh 0,7 và lớn hơn - 0,7. Như vậy, mối
quan hệ giữa các biến độc lập được nghiên cứu trong mô hình đề xuất không có dấu
hiệu đa cộng tuyến. Giá trị của các hệ số tương quan trong ma trận hệ số tương quan

cho biết các biến có ít hoặc không có mối tương quan với nhau; vì vậy theo các tiêu
chuẩn nghiên cứu thông thường, mô hình đó không có đa cộng tuyến.
Tự tương quan - Kiểm định Durbin Watson: Giá trị DW tính toán từ thống kê là
1.912. Quy tắc kiểm tra Durbin-Watson:
- Nếu 1 <DW <3: mô hình không có tự tương quan;
- Nếu 0 <DW <1: mô hình có tự tương quan dương;
- Nếu 3 <DW <4: mô hình có tự tương quan âm.
Như vậy, với các giá trị 1.912; Mô hình không có tự tương quan.
Kiểm định F:
Các giả định:
Ho: b1 = b2 = b3 = b4 = b5 = b6 = 0
H1: bj # 0
Trong mô hình này, giá trị stat F = 0.394
Với độ tin cậy của mô hình là 5%, F stat <
Như vậy, kết luận: Chưa đủ cơ sở để bác bỏ Ho
Kiểm tra mô hình - kiểm tra t:
Các giả định:
Ho: bj = 0
H1: bj # 0
Cả 5 biến đều có Pvalue là lớn hơn 5%. Do đó, chưa đủ cơ sở để bác bỏ H0, do đó các
yếu tố trên đều không có tác động đến rủi ro
Hệ số R^2 của mô hình là 0.043, như vậy mô hình có thể giải thích được 4.3%
sự tác động của các biến phụ thuộc vào biến độc lập.

CHƯƠNG 5
Kết luận và kiến nghị
5.1 Kết luận
Nghiên cứu này thực hiện đánh giá và phân tích những khó khăn của các hộ gia
đình nuôi trồng hồ tiêu tại xã Earal, huyện Eahleo, tỉnh Đăk Lăk. Tổng số mẫu nghiên
cứu là 50 nông hộ tập trung tại một xã nên đa số các chỉ tiêu về đặc tính nuôi trồng cây
hồ tiêu và các đặc điểm nhân khẩu học có nét tương đồng nhau. Tiếp theo, nghiên cứu
đề xuất một mô hình nghiên cứu tổng thể các khó khăn mà các nông hộ gặp phải trong
quá trình nuôi trồng hồ tiêu, các yếu tố nghiên cứu gồm Đầu vào sản xuất, Kỹ thuật
chăm sóc, Điều kiện tự nhiên, thị trường và nhân tố hỗ trợ.
Đối với mô hình nghiên cứu, trong tổng số các biến thu thập được thì chỉ có
duy nhất biến giới tính có tác động đến thu nhập của người dân. Các yếu tố khác đều
không có đủ cơ sở để khẳng định là có tác động hay không. Như vậy, bằng các dẫn
chứng thực nghiệm, nghiên cứu này kết luận rằng 50 nông hộ trồng hồ tiêu đều không
gặp khó khăn gì trong quá trình sản xuất liên quan đến các yếu tố như Đầu vào sản
xuất, Kỹ thuật chăm sóc, Điều kiện tự nhiên, thị trường và nhân tố hỗ trợ.
Giá hồ tiêu trong thời gian qua tăng trưởng khá nhanh đã giải quyết được nhiều
vấn đề phát sinh về phía khó khăn trong quá trình nuôi trồng hồ tiêu cũng như thúc đẩy
thêm sự mở rộng canh tác. Thị trường hồ tiêu đang chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ về
cầu, khiến giá hồ tiêu tăng tương đối nhanh so với các giai đoạn trước. Các nông hộ sử
dụng đầy đủ các trang thiết bị và nguồn lao động dồi dào để thực hiện canh tác nhằm
mang lại hiệu quả kinh tế cao.
5.2 Kiến nghị
Các nông hộ trồng hồ tiêu tại xã Earal, huyện Eahleo, tỉnh Đăk Lăk trong thời
điểm nghiên cứu đều đánh giá việc nuôi trồng và sản xuất hồ tiêu đang gặp nhiều
thuận lợi; mặc dù có một số khó khăn và thách thức nhưng các nông hộ đều đánh giá

những vấn đề này không ảnh hưởng nhiều đến quá trình nuôi trồng hồ tiêu của họ.
Việc giá hồ tiêu tăng đã thúc đẩy nhiều nông hộ gia tăng diện tích canh tác. Nghiên
cứu này tập trung đánh giá và phân tích các yếu tố trong thời gian nghiên cứu; trong đó
đề xuất kế hoạch mở rộng sản xuất của các nông hộ cần xem xét kỹ lưỡng sự biến
động giá và tránh chạy theo biến động giá trên thị trường.
Nghiên cứu được thực hiện trong thời điểm mà giá hồ tiêu đang tăng mạnh, các
nông hộ đều phản ánh năm 2021 là một năm bội thu hồ tiêu và nhiều nhà tiêu thụ lớn
đều mong muốn gia tăng sản lượng thu mua. Chính vì vậy, điều này có ảnh hưởng
nhiều tới tâm lý của các nông hộ về triển vọng kinh doanh nên có thể các thông tin mà
các nông hộ cung cấp chưa phản ánh đầy đủ những khó khăn mà thực tế họ gặp phải.
Các nghiên cứu tiếp cần đánh giá đầy đủ các vấn đề liên quan đến thời điểm nghiên
cứu, trong các giai đoạn giá khác nhau của thị trường.

Tài liệu tham khảo.
báo tin tức kinh tế “ tương lai sáng cho ngành hồ tiêu việt nam”
https://baotintuc.vn/kinh-te/tuong-lai-sang-cho-nganh-ho-tieu-viet-nam-
20210701120220789.htm
báo cáo thị trường hồ tiêu.
https://cdn.vietnambiz.vn/171464876016439296/2021/7/25/bao-cao-thi-truong-ho-
tieu-quy-ii-2021-1627149241967396054629.pdf
Nguyễn Tuấn Kiệt và Nguyễn Tấn Phát, 2019. Ứng phó của nông dân đối với
rủi ro trong sản xuất nông nghiệp tại thành phố Cần Thơ. Tạp chí Khoa học Trường
Đại học Cần Thơ. https://sj.ctu.edu.vn/ql/docgia/tacgia-710/baibao-66128.html
Phạm Thị Thanh Xuân, 2015. Hiệu quả kinh tế và rủi ro trong sản xuất hồ tiêu trên địa
bàn tỉnh Quảng Trị. Trường Đại học Huế. https://www.slideshare.net/trongthuy1/luan-
an-hieu-qua-kinh-te-va-rui-ro-trong-san-xuat-ho-tieu-hay
Rủi ro trong sản xuất của nông hộ vùng chè Tân Cương thành phố Thái
NguyênBùi Thị Minh Hà, Nguyễn Hữu Thọ, Nguyễn Văn Tâm, Lê Thị Minh, Lê Thị
Hồng Phương Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Đại học Thái Nguyên,
Trường Đại học Nông Lâm Huế. https://123docz.net/document/5995306-rui-ro-trong-
san-xuat-cua-nong-ho-vung-che-tan-cuong-thanh-pho-thai-nguyen.htm
Nguyễn Quốc Huy và Lê Thị Diệu Hiền với đề tài nghiên cứu “ Rủi ro thị
trường trong sản xuất nông nghiệp của nông hộ ở Đồng Bằng Sông Cửu Long”
Khảo sát rủi ro biến động giá cả trong hoạt động sản xuất nông nghiệp” của
PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Trang

Download Khóa Luận Tốt Nghiệp Ngành Kinh Tế Nông Nghiệp, 9 Điểm.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Download Khóa Luận Tốt Nghiệp Ngành Kinh Tế Nông Nghiệp, 9 Điểm.docx

Similar to Download Khóa Luận Tốt Nghiệp Ngành Kinh Tế Nông Nghiệp, 9 Điểm.docx (20)

More from Zalo/Tele: 0973.287.149 Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói

More from Zalo/Tele: 0973.287.149 Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Download Khóa Luận Tốt Nghiệp Ngành Kinh Tế Nông Nghiệp, 9 Điểm.docx