Intervisie | Target Point, Guide to Change

Tekst
Mastering the Mystery
v
Krachtige methoden om jezelf te professionaliseren
Coaching | januari 2022
Intervisie

Tekst
v
Inhoud

Tekst
3
Intervisie
1. Intervisie 4
• context
• ontstaan
2. Aanpak 7
• drie leerniveaus
• diverse technieken
3. Vijf krachtige methoden 9
• hypothese stellen
• het verhaal, de case, toveren
• de constructieve roddel
4. Tot slot 19
• krachtige tips
Bijlage
• Een socratisch gesprek
‘In de 21e eeuw wordt succes bepaald
door ons vermogen om te leren, af te
leren en weer opnieuw te leren.’

Tekst
4
Context
Intervisie
Mensen blijven soms ‘hangen’ in hun aanpak, hun kijk op
bepaalde zaken of in hun aannames. Intervisie is een manier
om hieruit te komen.
Jezelf professionaliseren
Het is een middel om jezelf te professionaliseren, je vak te
ontstijgen, jezelf te laten zien in relatie tot je vak en tot
anderen én hoe je kunt groeien. Het gaat niet alleen om de
inhoud. Het gaat om jezelf in relatie tot verschillende
facetten. Inhoud, proces, interactie en gevoelens komen aan
bod in intervisie.
Intervisie helpt
• anders tegen het probleem aan te kijken;
• je waarden en normen te heroverwegen;
• je aannames te (h)erkennen en vast te stellen hoe deze
patronen de oplossing van het probleem beïnvloeden;
• een nieuwe aanpak te bedenken en te testen.
INHOUD
PROCEDURE
INTERACTIE
GEVOELENS
WAT
HOE

Tekst
5
Ontstaan
Intervisie
De run op therapieën in de jaren ’70 dwong therapeuten tot
efficiënter en effectiever werken. Creatieve geesten werkten
aan een handige oplossing en zo ontstond een nieuw
fenomeen; ‘de wachtkamertherapie’. Een groepje mensen met
vergelijkbare problemen ging aan de slag met minimale
begeleiding. Een ruimte, koffie en eenmalige aftrap was
alles wat daarvoor nodig was. De geboorte van de zelftherapie
was een feit. Dit zoethoudertje had een onverwacht effect.
Met wachtkamertherapie werd hetzelfde resultaat bereikt
als met andere therapievormen.
Leren met elkaar
Intervisie of intercollegiale coaching is een werkvorm die
uitstekend past in de netwerkeconomie, waar resultaat
behaald wordt in multidisciplinaire teams. Wanneer mensen
zelf verantwoordelijk zijn en zelf aan een oplossing werken,
is de kans dat die oplossing wordt toegepast groter. Juist in
groepsverband kunnen mensen iets leren van elkaars
ervaring, elkaars vragen en inzichten.
Co-creatie vereist dat je als groep in een diepere
laag van communicatie komt. In eerste instantie
kan dit gefaciliteerd worden door te oefenen met
communicatieprincipes. Die zorgen ervoor dat er
niet meteen gereageerd wordt op elkaar:
projecties, eigen wereldbeelden en aannames
worden helder. Door reflectie in te lassen en de
kwaliteit van spreken en luisteren te verhogen,
verbetert de communicatie.
Groepsleden ontdekken hun talenten en leren
deze te gebruiken ten dienste van het grotere
geheel. Als een groep mensen een team wordt,
komt er een fase waarin de zogenaamde ‘heilige
huisjes’ worden benoemd. Intervisie kan helpen
om te verwoorden wat er speelt, taboes te
doorbreken en beweging in gang te zetten.
ECHT CONTACT MAKEN

Tekst
LEREN VAN
ÉN MET ELKAAR

Tekst
7
Drie leerniveaus
Aanpak
Intervisie verbreedt je spectrum. Je leert om het probleem
heen te kijken. Je maakt de oplossing groter dan het
probleem. En dat realiseert nieuwe mogelijkheden. Bij de
aanpak van problemen zijn er drie niveaus te onderscheiden:
directe toepassing van kennis, reflectie op je probleem en
reflectie op je denkwijze.
Directe toepassing van kennis
• ‘dit probleem is voorhanden en zo ga ik ermee om’
• ‘de klant heeft een klacht en die los ik op’
Reflectie op je probleem
• je leert omdat je nadenkt over het probleem en nagaat
welke alternatieven er zijn;
• ‘de klant heeft een klacht, die los ik op en ik pas de
routines aan om problemen voor te zijn’.
Reflectie op je denkwijze
• je denkt na over de manier waarop je denkt, niet alleen
over probleem of oplossing;
• waarom koos je voor een bepaald gevoel, een opstelling,
een oplossing, een tool?
• neem afstand, doe alsof het probleem van een ander is en
emotioneel niet van jou;
• bekijk het van de andere kant, houd het tegen het licht;
• ‘de klant heeft een klacht en ik denk na hoe die klacht
heeft kunnen ontstaan’.
Intervisie is een waardevolle methode om de kern van je
probleem te achterhalen. Een objectieve benadering en de
feiten centraal stellen is belangrijk om tot een doeltreffende
oplossing te komen.

Tekst
8
Diverse technieken
Aanpak
In het Handboek Intervisie van Jeroen Hendriksen vind je veel
intervisietechnieken beschreven. Onze vijf favoriete
methoden vind je op de volgende pagina’s stap voor stap
beschreven. Kies voor één specifieke werkvorm. Voor alle
vormen geldt dat je zorgvuldig omgaat met de deelnemers
en vooraf goed afspreekt hoeveel cases worden ingebracht.
1. Hypothese stellen
Door een hypothese te stellen en deze met elkaar te
bespreken ontstaan er nieuwe inzichten om de ingebrachte
casus op te lossen of verder te brengen.
2. Het verhaal
Door je omgeving als klankbord te gebruiken ontstaan
nieuwe oplossingsrichtingen.
3. De case
Effectief om de essentie van ‘je probleem’ naar boven te
halen en eenvoudig op te lossen. Er zijn veel manieren om
een case of incident te bespreken. We schetsen drie
varianten.
4. Toveren
In zeven stappen gestructureerd een gesprek voeren; elke
letter staat voor een stap.
5. De constructieve roddel
Baanbrekend, snel tot de kern komend, beetje gewaagd met
veel positieve impact. Kort, krachtig en grensverleggende
methode voor alle betrokkenen.

Tekst
9
Hypothese stellen
Vijf krachtige methoden
Deze intervisiemethode is een variant waarbij het belangrijk
is om eigen ervaring, gevoelens en feiten te onderscheiden.
De methode is vooral bedoeld om de inbrenger aan het
denken te zetten en zelf tot een oplossing te laten komen.
Tijd & setting
• totale duur intervisie: 60 minuten
• een flipover, stiften en plakband
• aantekenblokjes en pennen
• stoelen in een kring geeft intimiteit
Huiswerk
• de inbrenger stelt de casus van tevoren op schrift;
• deelnemers sturen na afloop feedback naar inbrenger;
• de inbrenger maakt een verslag, met reflectie(s) op de
opbrengst van de sessie;
• feedback en verslag worden binnen 48 uur gemaakt, vers
uit het geheugen.
Start - naar de kern van het probleem
• deelnemers krijgen casus en
lezen zich 5 minuten in
• 10 minuten toelichting van inbrenger
(feiten en gevoelens)
• 10 minuten hypothese stellen (samen)
Reactie - deelnemers brengen ervaring in
• mogelijkheden ernaast zetten
• bespreken wat zij zouden doen in 20 minuten
Vraag - laatste vraag aan de inbrenger
• kun je hier iets mee en hoe?
• wat ga je doen, in 5 minuten
Afsluiting - reflectie in 10 minuten
• wat heeft je geraakt?
• welk inzicht heeft dat opgeleverd?
• wat ga je daarmee doen?
WERKWIJZE
1
2
3
4

Tekst
EEN STEILE
LEERCURVE EN
JEZELF AANPASSEN

Tekst
11
Het verhaal
Een probleem kan je vastzetten, soms helpt het om je
omgeving te laten spiegelen. Dit daagt je als
probleemeigenaar uit opnieuw te kijken en andere
perspectieven in overweging te nemen. Zo ontdek je nieuwe
oplossingsrichtingen.
Tijd & setting
• 20 minuten per case-inbrenger
• maximaal zeven deelnemers
• aantekenpapier voor scribent
Tips voor uitvoering
• stel open vragen, voer geen discussie
• houd discipline; wijk niet af van de instructie
• benoem iemand tot procesbegeleider, dat is nodig!
• de case-inbrenger wijst zijn scribent aan
• de case-inbrenger luistert goed naar de feedback
Vertellen
De inbrenger vertelt zijn/haar verhaal.
De kaders
De inbrenger geeft aan wat hij wil van de
deelnemers; een advies, een oplossing of…
Reflectie
Wat resoneert; woord, zin, meest geraakt; noteer
en spreek je gevoelens uit. Hoe denk je dat de
ander zich voelt?
Het advies
Wat kan er gedaan worden aan het probleem;
deelnemers delen hun advies en oplossingen.
Evaluatie
Doornemen van de aantekeningen en ruimte
voor vervolgvragen; de inbrenger bepaalt wat te
doen met de input.
WERKWIJZE
1
2
3
4
5

Tekst
DE CASE - DRIE VARIANTEN
IEDEREEN IN GESPREK
Toelichting
• inbrenger licht zijn case toe
Drie vragen
• elke deelnemer drie vragen
Warm/koud
• de inbrenger geeft aan wat de
vraag voor hem/haar betekent
• warm - het beantwoorden brengt
mij een stap verder
• koud - deze vraag brengt me niet
verder of deze vraag heb ik mezelf
al gesteld
Antwoorden
• inbrenger geeft vervolgens
antwoord op alle vragen
Achtergrondgesprekken op tafel
• deelnemers spreken hun
achtergrondgesprek uit
• alle vooroordelen, meningen,
aannames op tafel
Ruimte
• voor reactie van de inbrenger
AAN HET WERK IN ROLLEN
1. Eén persoon brengt een case in en
één persoon stelt de vragen om tot
de kern van het probleem te
komen; de anderen observeren.
2. Gedurende het proces mag
iedereen een time-out aanvragen.
3. Case-eigenaar en vragensteller
vertellen wat ‘de oogst van het
gesprek’ is (delen van de winst)
4. De observanten vertellen wat zij
hebben gezien en gehoord: alle
vooroordelen, meningen,
aannames op tafel.
ZONDER OORDEEL
1. Heldere casebeschrijving (wat)
2. Inbrenger geeft aan waarom hij de
case inbrengt.
3. De anderen luisteren en noteren
wat ze voelen en welke vragen ze
hebben ter verduidelijking.
4. Vragenrondje, zonder oordeel en
met open vragen.
5. De case-inbrenger luistert maar
geeft nog geen antwoord; dit kan
lastig zijn bij vragen die ‘raak’ zijn.
6. Na alle vragen te hebben gehoord,
reageert de case-inbrenger en
start met het beantwoorden van
vragen.
Herhaal zo vaak als nodig om zaken te
verduidelijken.
7. Conclusie en vervolg
de case-inbrenger deelt zijn
inzichten en geeft aan welke
vervolgstappen er zijn.

Tekst
13
De case
Er zijn drie varianten om een case te bespreken. ‘Iedereen in
gesprek’ (A) werkt het best in een kleine groep. ‘Zonder
oordeel’ (B) is krachtig omdat het de toehoorders vraagt hun
gevoel te delen.‘Aan het werk in drie rollen’ (C) kan in een
grote groep als methode worden gehanteerd. In alle
varianten is het onderscheiden van gevoelens, gedachten en
gedrag een belangrijk item.
Tijd & setting
• varieert per werkvorm
• eventueel aantekenblokjes en pennen voor deelnemers
Huiswerk na afloop
geldt voor alle drie de varianten
• deelnemers sturen terugkoppeling naar inbrenger
• verslag bevat reflectie, die de intervisie tijdens
en na afloop heeft opgeleverd
• zorg dat dit binnen 48 uur geschiedt (vers uit geheugen)

Tekst
TIJD
ONDERWERP
VRAGEN
ERVARINGEN
REACTIES
Spreek af hoeveel tijd er besteed wordt aan de dialoog, 30 minuten met een
kleine en getrainde groep, reken anders op 45-60 minuten.
Bepaal het onderwerp van het gesprek. Geef een aftrap, een inleiding over de inhoud
en het belang van het onderwerp. Schrijf het onderwerp in enkele woorden op een flipovervel.
Geef ieder de gelegenheid vragen bij het onderwerp te formuleren, die in het
gesprek onderzocht kunnen of moeten worden.
Laat ieder die wil ervaringen inbrengen uit de eigen praktijk over het onderwerp.
Hoe kom je het onderwerp tegen in je werk?
De ingebrachte ervaringen roepen bij andere deelnemers iets op: vragen, opmerkingen,
voors en tegen. Bewaar de sfeer van gezamenlijk onderzoek (geen discussie of debat).
ESSENTIES
NAKAARTEN
Neem tot slot wat tijd om terug te kijken op dit gesprek. Hoe liep het? Wat vond je goed gaan?
Wat zou je een volgende keer in het oog moeten houden?
Na de ruimte voor reacties vraag je ieder nog eens te benoemen wat de essentie is.
Wat gaat je hier aan je hart? Wat moeten we ons ter harte nemen? Noteer de essenties.
TOVEREN

Tekst
15
Toveren
Kenmerkend voor de socratische dialoog is het expliciteren
van de onderliggende factoren die het eigen denken en
handelen bepalen. Deze ‘verborgen bestuurders’ brengen
diepgang als het gaat om het reflecteren op de eigen
houding. In een dergelijk gesprek reik je verder dan het
oplossen van een probleem of advisering.
Een variant op het socratisch gesprek
In veel situaties, bijvoorbeeld tijdens het werkoverleg,
ontbreekt de tijd voor een grondig socratisch onderzoek.
Toch zijn er wel mogelijkheden om zo’n onderzoek in een
kort tijdsbestek uit te voeren. Daarvoor is een wat lossere
aanpak ontwikkeld. De kunst is het middendeel – vragen,
ervaringen en reacties – enigszins los te hanteren zonder de
structuur en de tijd uit het oog te verliezen. In een klein uur
kan een dergelijk gesprek met veel diepgang worden
gevoerd. Toveren in zeven stappen, zie vorige pagina.
Van instrumenteel naar substantieel
Niet alleen werken naar de oplossing, maar op
zoek naar de ‘waarheid’ in een kwestie, naar
onderliggende overtuigingen.
Verantwoorden versus beantwoorden
In de socratische dialoog verplaatst ieder zich in
het voorbeeld en wordt gevraagd om de eigen
opvattingen te verantwoorden. Zo groeit
bewustzijn van het eigen voelen, denken en
handelen.
Intersubjectiviteit versus individualiteit
Bij veel gespreksvormen blijft ieder spreken
vanuit het eigen standpunt; de case-inbrenger
bepaalt wat het meest waardevol is. De
socratische dialoog richt zich ook op het vinden
van een gemeenschappelijk antwoord.
VOORDELEN

Tekst
1. Vraagintroductie
Persoon 1 introduceert zijn issue en geeft toelichting.
2. Probleemverkenning
Deelnemers verkennen het issue door het stellen van
vragen; persoon 1 geeft kort antwoord
3. Roddelen
Persoon 1 keert de anderen de rug toe en bemoeit zich
niet met het komende gesprek. Deelnemers roddelen
ongecensureerd met elkaar over de vraag en mogelijke
achtergronden, oorzaken en oplossingen; deelnemers
komen tot een gezamenlijk advies.
4. Reactie
Persoon 1 draait zich om en vertelt zijn ervaring als
waarnemer van de roddelfase. Wat valt op of heeft
geraakt? Verwerpt of accepteert hij het advies?
5. Rolwissel
Een van de andere personen is aan de beurt en brengt
een nieuwe case in.
6. Eindgesprek
Wat heeft het de inbrengers opgeleverd; hoe is men met
hun vraag omgegaan?
DE CONSTRUCTIEVE RODDEL

Tekst
17
Constructieve roddel
De constructieve roddel is een zeer effectieve manier van
intervisie, met als belangrijke voorwaarde dat de groep
veilig is én een ‘appetite’ voor groei en ontwikkeling heeft.
Deze methode maakt gebruik van vooroordelen, aannames
en ‘beren op de weg’. De deelnemers nemen hiervoor echter
de verantwoordelijkheid, door ze open en eerlijk uit te
spreken. Dat werkt alleen als je de ander niet in de ogen kunt
kijken. Dus letterlijk ‘achter iemands rug’ wordt er over de
case-inbrenger gesproken. Toch blijft de case-inbrenger aan
zet. Als hij genoeg gehoord heeft, stopt hij de roddel en geeft
terug wat dit hem of haar heeft opgeleverd.
Tijd & setting
• 15-20 minuten per case
• in groepen van max. vijf personen
• roddelen doe je met de rug naar de ander
• uit je comfortzone en toch zorgvuldig zijn

Tekst
IN DE ANDER ZIE
JE DUIDELIJKER
DAN IN DE SPIEGEL

Tekst
19
Krachtige tips
Tot slot
Intervisie is onmiddellijk toepasbaar. Het behandelt immers
eigen praktijkvragen en je hoeft er niet voor op training.
Intervisie is laagdrempelig; je werkt samen met gelijken of
collega’s. Intervisie heeft een leereffect op de organisatie.
Waar het management de samenwerking niet altijd kan
vlottrekken en waar kennismanagement vastloopt in
systemen, is intervisie een informele, collegiale, niet-
bedreigende vorm van leren, die vaak wél werkt.
Randvoorwaarden
• bied een rustige omgeving; zorg voor veiligheid
• voer een open gesprek; zonder oordeel, met respect
• stuur niet op output en faciliteer in het gesprek
Als intervisiebegeleider bied je een hoog
professioneel rendement op het snijvlak van
organisaties, teams en mensen.
Je stimuleert leiderschap- en
organisatieontwikkeling. Je krijgt en geeft
inzicht in groepsdynamische processen en leert
lastige zaken bespreekbaar te maken. Als ‘Guide
to Change’ verbind je zo hard en zacht.
GUIDE TO CHANGE

Tekst
v
Bijlage

Tekst
VERSCHILLENDE MINDSETS
DISCUSSIE
• achtervolgen
• advocaat van de duivel
• tell & sell
• op zoek naar het goede antwoord
• schuld uitdelen
• wie is verantwoordelijk?
• oordelen
• overtuigen
• overeenstemming is wenselijk
• waardeert advies
• expertise delen
• aansluiting op ‘inhoud’
DIALOOG
• exploreren
• onderzoeken en reflecteren
• luisteren en samenvatten
• meer antwoorden mogelijk
• meer alternatieven OK
• kan leven met variatie
• neutraal
• waarnemen zonder oordeel
• overeenstemming is essentieel
• nieuwsgierig, naïef
• steunverlenend
• aansluiting op ‘gevoel’

Tekst
22
Het Socratische gesprek
Neem de tijd | een dialoog is een vorm van
langzaam denken, gericht op diepgang.
Luister | stel vragen, verplaats je in een ander
en bekijk de wereld door diens ogen.
Er hoeft geen beslissing uit te komen | begrip
kweken en zicht krijgen op elkaars denkbeelden
is het resultaat.
Denk niet tegen de anderen | ‘ja, maar’, denk
met de anderen, denk samen, denk als één
hoofd - ‘ja, en’.
Fixeer je niet op oplossingen | onderzoek de
onderliggende redenen, waarden of visies van
een probleem of een oplossing.
Maak ruimte voor nieuw denken | ga voorbij je
oude denken.
DE JUISTE MINDSET
1.
Luister
Met respect om te
begrijpen
Houd je primaire
oordeel in
Vragen, vragen en
doorvragen
Wat vind jij?
Kort en met passie
2.
Niet
oordelen
3.
Vraag
5.
Persoonlijk
4.
Perspectief
Verwelkom ieder
nieuw gezichtspunt

Tekst
EEN KORTE SOCRATISCHE DIALOOG
VERHELDER DOOR VRAGEN
• Vragen, vragen, vragen
• Open vragen
• Oordelen of meningen
zijn niet geoorloofd
1.
3.
2.
4.
VERTEL KORT
• Wat is er gebeurd (feiten)
• Wat heb je zelf gedaan (handeling)
• Wat betekent dit (gevoel, beleving)
• Wat is te onderzoeken (vraag)
VERPLAATS JE IN…
• Wat betekent de situatie voor jou (gevoel, beleving)
• Wat zou je doen in de situatie (handeling)
• Wat is je antwoord op de vraag (oordeel)
• Op grond van welke onderliggende redenen (visie)
REFLECTIE
• Wat moet worden opgegeven?
• Wat heb je onder ogen te zien?
• Wat gaat je aan het hart, moeten we ter harte nemen?
• Welke moed is er nodig om daaraan recht te doen ?
• Wat is dus nodig?
1.
Vertel kort
wat je hebt
ervaren
2.
De anderen
stellen vragen
ter verheldering
4.
Reflectie,
waar draait
het hier om
3.
Verplaats je
in de situatie
van de ander

Intervisie | Target Point, Guide to Change

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Intervisie | Target Point, Guide to Change

Similar to Intervisie | Target Point, Guide to Change (20)

More from Angela van de Loo

More from Angela van de Loo (20)

Intervisie | Target Point, Guide to Change