Download luận văn thạc sĩ ngành chính trị học với đề tài: Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở các trường trung học phổ thông từ thực tiễn huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận, cho các bạn tham khảo 20119

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TRẦN HUY SEN
THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TỪ THỰC TIỄN HUYỆN ĐỨC LINH, TỈNH BÌNH THUẬN
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC
HÀ NỘI, năm 2018

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TRẦN HUY SEN
THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TỪ THỰC TIỄN HUYỆN ĐỨC LINH, TỈNH BÌNH THUẬN
Ngành : Chính trị học
Mã số : 8 31 02 01
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN THẾ NGHĨA
HÀ NỘI, năm 2018

3. LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận
đƣợc sự quan tâm, hƣớng dẫn tận tình của quý thầy, cô đang công tác, giảng
dạy tại Học viện Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
Từ đó, giúp tôi có điều kiện tiếp cận và cập nhật, bổ sung thêm kiến thức về
khoa học chính trị, phục vụ tốt hơn cho công tác chuyên môn của bản thân.
Đến nay, tôi đã hoàn thành chƣơng trình học và hoàn chỉnh luận văn tốt
nghiệp, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, Khoa Triết học và tập thể
giảng viên đang công tác tại Học viện Khoa học xã hội đã giúp đỡ, tạo điều
kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu trong suốt thời gian qua.
Tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS Nguyễn Thế Nghĩa,
ngƣời đã dành thời gian và tâm huyết để truyền đạt cho tôi kinh nghiệm,
phƣơng pháp nghiên cứu, tận tình hƣớng dẫn tôi với tinh thần trách nhiệm cao
trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi gửi lời cảm ơn chân thành đến Lãnh đạo các trƣờng THPT trên địa
bàn huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận đã quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho
tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi
những thiếu sót và hạn chế. Tôi rất mong nhận đƣợc sự chia sẻ và những ý
kiến đóng góp quý báu của các thầy, cô và các bạn học viên để luận văn có
giá trị thực tiễn hơn.
Trân trọng cảm ơn!

4. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn “Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở
các trường trung học phổ thông từ thực tiễn huyện Đức Linh, tỉnh Bình
Thuận” này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, đƣợc thực hiện
trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và xuất phát từ thực tiễn tại địa phƣơng, dƣới
sự hƣớng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Thế Nghĩa.
Các số liệu và những kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực,
chƣa từng đƣợc công bố dƣới bất cứ hình thức nào trƣớc khi trình, bảo vệ và
công nhận bởi Hội đồng đánh giá Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Chính trị học.
Một lần nữa tôi xin khẳng định sự trung thực của lời cam kết trên.
Ngƣời cam đoan
Trần Huy Sen

5. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: DÂN CHỦ VÀ THỰC HIỆN DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ - MỘT
SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN .................................................9
1.1. Lý luận chung về dân chủ .......................................................................9
1.2. Thực hiện dân chủ ở cơ sở....................................................................19
Tiểu kết Chƣơng 1 .......................................................................................28
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN QUY CHẾ
DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN ĐỨC LINH, TỈNH BÌNH THUẬN............................................29
2.1. Khái quát đặc điểm phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa- con ngƣời, tỉnh
Bình Thuận trong thời kỳ đổi mới ...............................................................29
2.2. Thực trạng việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở các trƣờng trung học
phổ thông huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận ..............................................33
2.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở
trong các trƣờng trung học phổ thông - từ huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
.....................................................................................................................59
Tiểu kết Chƣơng 2 .......................................................................................68
KẾT LUẬN.................................................................................................70
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

6. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBGV-CNV : Cán bộ giáo viên - Công nhân viên
THPT : Trung học phổ thông
GD&ĐT : Sở Giáo dục và Đào tạo
XHCN : Xã hội chủ nghĩa
UBND : Uỷ ban nhân dân
Nxb : Nhà xuất bản

7. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chúng ta có thể khẳng định rằng: nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền
dân chủ tiến bộ nhất trong lịch sử cho đến nay; việc vận dụng lý luận về dân
chủ xã hội chủ nghĩa để giải quyết tốt những vấn đề đang đặt ra đối với việc
phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nƣớc ta trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội hiện nay là vô cùng cấp thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu
sắc.
Tuy nhiên, vấn đề xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nƣớc ta
vẫn tồn tại một số bất cập: Hiện nay, “Tình trạng suy thoái về chính trị, tƣ
tƣởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, tệ
quan liêu, tham nhũng, lãng phí còn nghiêm trọng”; “Quyền làm chủ của nhân
dân ở một số nơi, trên một vài lĩnh vực còn bị vi phạm. Tình trạng này làm
ảnh hƣởng nghiêm trọng đến bản chất tốt đẹp của chế độ dân chủ nƣớc ta, làm
suy giảm động lực phát triển của đất nƣớc. Chừng nào quan liêu, tham nhũng
và suy thoái nêu trên còn diễn ra trầm trọng, thì chừng đó chƣa thể nói chúng
ta đã xây dựng và phát huy tốt dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của
nhân dân trong đời sống hiện thực. Nhận thức còn hạn chế của một bộ phận
cán bộ, công chức, viên chức và ngƣời dân, tổ chức bộ máy nhà nƣớc còn
cồng kềnh, hoạt động kém hiệu quả.. Hàng loạt vấn đề về lý luận và thực tiễn
trong xây dựng, hoàn thiện Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam trong bối cảnh kinh tế thị trƣờng hiện nay đang đặt ra những đòi hỏi cấp
bách mà Đảng, nhà nƣớc và nhân dân ta cũng nhƣ các nhà khoa học cần phải
tập trung giải quyết.
Đáng lƣu ý là, tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở còn chƣa
vững chắc, rộng khắp và chƣa thƣờng xuyên liên tục. “Dân chủ hình thức còn
nhiều… Tình trạng vi phạm quyền làm chủ của nhân dân cũng nhƣ tình trạng

8. 2
lợi dụng dân chủ, vi phạm kỷ cƣơng pháp luật còn xảy ra nhiều nơi… Việc
giám sát, kiểm tra thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở còn nhiều hạn chế”[17].
Trên địa bàn huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận có 03 trƣờng THPT
(Trƣờng THPT Đức Linh, Trƣờng THPT Quang Trung, Trƣờng THPT Hùng
Vƣơng) thực hiện nhiệm vụ giảng dạy cho đối tƣợng là con em địa phƣơng và
vùng lân cận, cho nên việc thực hiện có hiệu lực và hiệu quả Quy chế dân chủ
ở cơ sở, phát huy đƣợc quyền làm chủ của cán bộ giáo viên - công nhân viên
(CBGV-CNV) trong nhà trƣờng không những là yêu cầu cấp bách của sự
nghiệp đổi mới trong ngành GD&ĐT mà còn có tác động tích cực đến học
sinh, phụ huynh kích thích và lôi cuốn họ phát huy quyền làm chủ để cùng
tham gia vào sự nghiệp trồng ngƣời, vì mục tiêu “Dân giàu, nƣớc mạnh, xã
hội dân chủ, công bằng, văn minh”.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Thực hiện quy chế
dân chủ ở cơ sở các trường trung học phổ thông từ thực tiễn huyện Đức
Linh, tỉnh Bình Thuận”làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ ngành
Chính trị học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Hiện nay, đề tài dân chủ vẫn luôn thu hút sự quan tâm của nhiều học
giả với nhiều cách tiếp cận khác nhau; đó là các bài viết trên các tạp chí, các
báo, đó là các luận án, luận văn, đề tài nghiên cứu khoa học; đó là các công
trình nghiên cứu dƣới dạng tài liệu tham khảo; có thể khái quát các công trình
nghiên cứu có liên quan trực tiếp đến đề tài luận văn dƣới đây:
Phạm Ngọc Quang (1997), Dân chủ và chủ nghĩa xã hội - Từ di sản
của Lênin đến công cuộc đổi mới ở nước ta , Tạp chí Triết học số 1 (95). Bài
viết tập trung nghiên cứu những vấn đề về dân chủ và chủ nghĩa xã hội trong
di sản của Lênin và quá trình vận dụng vào công cuộc đổi mới ở Việt Nam.

9. 3
Ban Tổ chức - Cán bộ Chính phủ (2001), ban hành cuốn “Hướng dẫn
triển khai quy chế dân chủ cơ sở”. Thông qua tổng kết việc ban hành và tổ
chức thực hiện quy chế dân chủ. Các tác giả chỉ ra những thành tựu đạt đƣợc
trong quá trình thực hiện dân chủ và nhấn mạnh: Thực hiện quy chế dân chủ ở
cơ sở đã tạo ra động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc;
và từ thực tiễn đổi mới đang đặt ra nhiều vấn đề về thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Phạm Ngọc Dũng (2003), Mối quan hệ giữa thực hiện dân chủ cơ sở và
đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo trong xây dựng hệ thống chính trị cơ
sở: Một số nguyên lý cơ bản, Tạp chí Triết học số 6 (145). Bài viết phân tích
một số nguyên lý cơ bản về mối quan hệ giữa thực hiện dân chủ cơ sở và đổi
mới nội dung, phƣơng thức lãnh đạo trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở
ở Việt Nam.
Nguyễn Trọng Thóc (2003), Phát huy quyền làm chủ của nhân dân
trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay,
Tạp chí Triết học số 7 (146). Tác giả phân tích vấn đề phát huy quyền làm chủ
của nhân dân trong bối cảnh xây dựng nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam và đƣa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện nhà nƣớc pháp quyền
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay.
Lƣơng Đình Hải (2006), Xây dựng Nhà nước pháp quyền và vấn đề dân
chủ xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay, Tạp chí Triết học số 1 (176).Trong
bài báo này tác giả tập trung phân tích vấn đề xây dựng nhà nƣớc pháp quyền
và vấn đề dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay.Đồng thời, tác giả
luận chứng một số giải pháp thúc đẩy sự phát triển đồng bộ, biện chứng giữa
nhà nƣớc pháp quyền và dân chủ.
Lê Thi (2006), Công bằng, dân chủ và bình đẳng giới ở Việt Nam, Tạp
chí Triết học số 10 (185). Tác giả bài viết tập trung phân tích vấn đề công
bằng và bình đẳng về cơ hội, làm rõ vai trò của Nhà nƣớc trong việc tạo ra

10. 4
các cơ hội về kinh tế, chính trị, cơ hội tiếp cận với các quỹ phúc lợi công
cộng. Đồng thời, đề xuất một số kiến nghị với Nhà nƣớc về vấn đề này.
PGS.TS.Nguyễn Thế Nghĩa (chủ biên), Những nguyên lý triết
học(2016), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội; Trong công trình này tác giả chỉ
ra: sự phát triển của các hình thức dân chủ trong lịch sử, và nhấn mạnh rằng
“dân chủ là quyền làm chủ của nhân dân trong mọi lĩnh vực của đời sống xã
hội”; “dân chủ đƣợc thể chế hóa vào chế độ nhà nƣớc và nó trở thành hình
thức chính quyền nhà nƣớc”; “dân chủ thể hiện mình nhƣ là nguyên nhân, nhƣ
là kết quả của tiến bộ xã hội, đồng thời lại là tiêu chuẩn của nó.”[42,tr.429 -
430]
TS. Lƣơng Gia Ban (chủ biên), công trình „„Dân chủ và việc thực hiện
Quy chế dân chủ ở cơ sở‟‟ (2003), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. Tác giả
đã đề cập đến những khía cạnh rất cơ bản của vấn đề dân chủ dƣới quan điểm
cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và đƣờng lối của
Đảng ta. Tác giả đã rút ra những bài học và ý nghĩa lịch sử từ di sản tƣ tƣởng
quý báu của V.I.Lênin và chủ tịch Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp xây dựng
nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nƣớc ta hiện nay; đồng thời, làm rõ quan điểm
của Đảng và Nhà nƣớc ta về xây dựng cơ chế thực hiện dân chủ và những
yếu tố đảm bảo cho quá trình dân chủ hóa đời sống xã hội.
PGS. TS Nguyễn Cúc với công trình „„Thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ
sở trong tình hình hiện nay - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn‟‟, Nxb. Chính
trị quốc gia, Hà Nội (2002). Tác giả đã đi sâu phân tích một số khía cạnh cơ
bản về lý luận và thực tiễn của việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trong
điều kiện lịch sử cụ thể hiện nay.
Trong bài viết của tác giả Trần Bạch Đằng, „„Dân chủ ở cơ sở một sức
mạnh truyền thống của dân tộc Việt Nam‟‟, Tạp chí Cộng sản, số 35
(12/2003). Tác giả khẳng định việc thực hiện dân chủ ở cơ sở là một khâu rất

11. 5
quan trọng nhằm hoàn thiện cơ chế nhân dân làm chủ xã hội trong công cuộc
đổi mới ở Việt Nam.Theo tác giả, đây là một vấn đề không chỉ mang ý nghĩa
thời sự mà còn là một sự tiếp nối truyền thống, phát huy sức mạnh của dân tộc
đƣợc hình thành trong lịch sử mấy nghìn năm đấu tranh dựng nƣớc và giữ
nƣớc của dân tộc ta.
Nhóm các công trình nghiên cứu về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở:
“Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa theo chế độ một đảng ở nước ta”
của PGS Vũ Hữu Ngoạn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004; “Một số suy
nghĩ về xây dựng nền dân chủ ở Việt Nam hiện nay” của TS Đỗ Trung Hiếu,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004; “Dân chủ trên một số lĩnh vực ở Việt
Nam hiện nay” của GS. TS Phạm Ngọc Quang, Tạp chí Lý luận chính trị, số
11/2008; “Về quá trình dân chủ hóa xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay”
của Lê Minh Quân, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011; “Ý thức dân chủ xã
hội chủ nghĩa của sinh viên các trường đại học ngành khoa học xã hội và
nhân văn ở Hà Nội hiện nay”, luận văn thạc sĩ chuyên ngành CNXHKH của
tác giả Lƣu Duy Toàn, Hà Nội, 2013; và nhiều bài báo khác.
Các công trình khoa học trên đã đi sâu nghiên cứu về vấn đề dân chủ,
dân chủ XHCN, thực hiện dân chủ trên một số lĩnh vực. Từ quan điểm về dân
chủ của chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, các tác giả đã đƣa ra
quan niệm riêng về góc độ dân chủ của mình, luận giải tƣơng đối rõ những cơ
sở lý luận và thực tiễn về dân chủ, dân chủ XHCN, đồng thời đánh giá đúng
thực trạng kết quả thực hiện dân chủ ở các địa phƣơng, đơn vị, từ đó đề xuất
phƣơng hƣớng và những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lƣợng thực
hiện dân chủ trong thời gian tiếp theo.
Ngoài ra, còn có các đề tài khác nhƣ “Thực hiện Quy chế dân chủ và
xây dựng chính quyền cấp xã ở nước ta hiện nay” do TS. Nguyễn Văn Sáu -
GS. Hồ Văn Thông đồng chủ trì. Đề tài “Hệ thống chính trị cơ sở - Đặc điểm,

12. 6
xu hướng và giải pháp” của TS. Vũ Hoàng Công - Học viện Chính trị Quốc
gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 2002 cũng tập trung nghiên cứu với những khía
cạnh khác nhau của vấn đề dân chủ và thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Tuy nhiên, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong các trƣờng trung
học phổ thông ở tỉnh Bình Thuận hiện chƣa có đề tài nào đi sâu nghiên cứu.
Đề tài luận văn này đƣợc thực hiện dựa trên sự kế thừa, phát triển những kết
quả của các tài liệu có liên quan trƣớc đó để đánh giá, phân tích, từ đó đề xuất
ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong
các trƣờng trung học phổ thông từ thực tiễn huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở làm rõ thực trạng việc thực hiện quy
chế dân chủ ở cơ sở trong các trƣờng trung học phổ thông ở huyện Đức Linh,
tỉnh Bình Thuận, luận văn đề xuất phƣơng hƣớng và giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở các trƣờng trung học phổ thông
của huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận trong những năm tiếp theo.
Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt đƣợc mục đích nêu trên, luận văn thực
hiện các nhiệm vụ sau đây:
Một là, phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về dân chủ và thực
hiện quy chế dân chủ ở cơ sở ở các trƣờng THPT nói chung và ở tỉnh Bình
Thuận nói riêng.
Hai là, trên cơ sở phân tích thực trạng nhằm đánh giá, so sánh việc thực
hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong các trƣờng THPT ở huyện Đức Linh, tỉnh
Bình Thuận trong thời gian qua.
Ba là, đề xuất một số nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả của việc thực
hiện quy chế dân chủ ở cơ sở ở các trƣờng THPT ở huyện Đức Linh, tỉnh
Bình Thuận hiện nay.

13. 7
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
Đối tượng nghiên cứu:Luận văn nghiên cứu việc thực hiện Quy chế dân
chủ cơ sở trong các trƣờng trung học phổ thông.
Phạm vi nghiên cứu:Phạm vi không gian: Khảo sát Quy chế dân chủ cơ
sở trong các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận.
Phạm vi thời gian: Luận văn nghiên cứu việc thực hiện Quy chế dân
chủ cơ sở trong các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Đức Linh, tỉnh Bình
Thuận từ 2010 đến nay thông qua khảo sát thực tế tại 03 trƣờng THPT ở
huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận.
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận: Luận văn đƣợc thực hiện dựa trên cơ sở thế giới quan và
phƣơng luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và
tƣ tƣởng Hồ Chí Minh; các quan điểm, đƣờng lối của Đảng Cộng sản Việt
Nam về dân chủ, dân chủ hóa và quy chế dân chủ ở cơ sở.
Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu và trình bày luận
văn, chúng tôi sử dụng các phƣơng pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng và
chủ nghĩa duy vật lịch sử. Đồng thời, sử dụng các phƣơng pháp cụ thể nhƣ: hệ
thống cấu trúc, lịch sử và lôgích, phân tích và tổng hợp, so sánh, quy nạp và
diễn dịch, khái quát hóa…
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Về mặt lý luận:
Luận văn nghiên cứu về mặt lí luận, hệ thống hóa nhận thức về dân chủ
và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Qua đó, góp phần cung cấp luận chứng,
căn cứ khoa học của việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trong trƣờng học
nói chung và trƣờng THPT trên địa bàn huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận nói
riêng.

14. 8
Kết quả nghiên cứu một số vấn đề lý luận về dân chủ và thực hiện quy
chế dân chủ ở cơ sở đã làm sáng tỏ, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu
quả thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong các trƣờng trung học phổ thông.
Về mặt thực tiễn:
Luận văn đã nêu lên một số vấn đề lý luận và thực tiễn về dân chủ và
thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở để từ đó nâng cao hiệu quả thực hiện quy
chế dân chủ ở cơ sở trong các trƣờng trung học phổ thông.
Luận văn cũng là một cơ sở khoa học có ý nghĩa thiết thực cho các
trƣờng học nói chung và các trƣờng THPT nói riêng trên địa bản tỉnh Bình
Thuận trong quá trình thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở và luận văn cũng là
một tài liệu tham khảo có giá trị cho những ai quan tâm nghiên cứu đến vấn
đề này.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn, không tính phần mở đầu thì đƣợc chia làm 2 chƣơng, phần
kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, cụ thể:
Chƣơng 1: Dân chủ và thực hiện dân chủ ở cơ sở - một số vấn đề lý
luận và thực tiễn
Chƣơng 2: Thực trạng và giải pháp thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở
các trƣờng trung học phổ thông, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận

15. 9
Chƣơng 1
DÂN CHỦ VÀ THỰC HIỆN DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ - MỘT SỐ VẤN ĐỀ
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Lý luận chung về dân chủ
1.1.1. Khái niệm dân chủ
Thuật ngữ "dân chủ" ra đời trong xã hội Hy Lạp cổ đại, nó đƣợc tạo
thành bởi hai từ: Demos có nghĩa là nhân dân và Kratos có nghĩa là quyền
lực. Nhƣ vậy, dân chủ (Démoskratos), theo nguyên tiếng Hy Lạp, có nghĩa là
quyền lực thuộc về nhân dân và do chính nhân dân thực hiện quyền lực của
mình trong tất cả các lĩnh vực của đòi sống xã hội.
Quyền lực, trƣớc hết là quyền uy và sức mạnh của con ngƣời đƣợc thể
hiện trong những tổ chức xã hội nhất định. Trong xã hội công xã nguyên thủy,
quyền lực của nhân dân đƣợc bộc lộ và thực hiện trong những tổ chức tự quản
của công xã. Trong các xã hội có giai cấp và nhà nƣớc, quyền lực ấy đƣợc thể
chế hóa vào chế độ nhà nƣớc và pháp luật, Vì vậy, ở đây dân chủ mang hình
thức mới - hình thức nhà nƣớc với những tên gọi khác nhau: chính thể dân
chủ, nền dân chủ hay chế độ dân chủ. Chính thể dân chủ, theo V.I.Lênin: đó
là chính quyền của nhân dân.
Dân chủ ra đời gắn liền với hình thức nhà nƣớc, dân chủ mang trong mình
những đặc trƣng cơ bản sau:
Một là: Thừa nhận quyền sống, quyền tự do, bình đẳng của công dân trƣớc
pháp luật.
Hai là: Dựa trên nguyên tắc đa số quyết định, thiểu số phục tùng.
Ba là: Đƣợc thực hiện bằng những công cụ, phƣơng pháp và phƣơng tiện
có hiệu quả (giáo dục và cƣỡng bức, tự do và pháp luật..).
C.Mác cho rằng, dân chủ là cái chung, cái bản chất, nó đƣợc thể hiện ở
một mức độ nào đó trong các chế độ nhà nƣớc khác nhau. Với tƣ cách là chế

16. 10
độ dân chủ thì nhà nƣớc phả xem xét và đặt con ngƣời vào vị trí trung tâm để
phục vụ.
Tuy nhiên, trong lịch sử đã tồn tại những nhà nƣớc phi dân chủ. Chẳng
hạn, nhƣ trong xã hội chiếm hữu nô lệ và xã hội phong kiến, hoặc những chế
độ độc tài nhƣ chế độ phát xít Hítle trƣớc đây là những chế độ bóp nghẹt
quyền làm chủ và tự do của con ngƣời.
. Trong xã hội không có giai cấp và không có nhà nƣớc, thì dân chủ đƣợc
bộc lộ và đƣợc thực hiện dƣới những hình thức tổ chức tự quản của xã hội.
Trong xã hội có giai cấp và nhà nƣớc, dân chủ đƣợc thể chế hóa vào chế độ
nhà nƣớc và nó trở thành hình thức chính quyền nhà nƣớc.
Với biểu hiện quyền làm chủ của nhân dân, dân chủ thể hiện trình độ văn
minh của con ngƣời trong mỗi thời kỳ lịch sử nhất định; nó mang một ý nghĩa
nhân văn sâu sắc. Trong mỗi thời kỳ lịch sử, dân chủ thể hiện mình vừa là
nguyên nhân, vừa là kết quả của sự tiến bộ xã hội.
Mặc dù xuất hiện từ rất sớm, nhƣng cho đến nay, khái niệm dân chủ vẫn
còn những quan niệm khác nhau. Các trào lƣu triết học phi mácxít thƣờng coi
nguyên tắc thiểu số phục tùng đa số và sự bình đẳng của công dân là đặc
trƣng cơ bản của dân chủ. Họ xem xét dân chủ tách rời với những điều kiện
kinh tế - xã hội, với vấn đề sở hữu về tƣ liệu sản xuất và với vấn đề giai cấp
và đấu tranh giai cấp để giành quyền lực chính trị, quyền bình đẳng tham gia
vào các quyết định quản lý của nhà nƣớc. Đó chỉ là những quan niệm mang
tính chất hình thức về dân chủ, nhằm che đậy cho các mục đích chính trị ẩn
náu trong các thể chế chính trị của giai cấp thống trị, bóc lột.
Trên cơ sở thế giới quan duy vật biện chứng, triết học mácxít đƣa ra
quan niệm đúng đắn về bản chất của dân chủ. Trong đó khẳng định: dân chủ
là mọi ngƣời dân bình đẳng với nhau và đƣợc quyền tham gia trực tiếp hay
gián tiếp vào các quyết định quản lý xã hội của nhà nƣớc, nhờ đó mà họ đều

17. 11
có quyền đƣợc hƣởng thụ những lợi ích từ các quyết định đó mang lại. Khi đề
cập đến vấn đề đó, C. Mác đã viết: Dân chủ là mọi công dân đều có quyền
tham gia trực tiếp hay gián tiếp vào những quyết định trong quá trình quản
lý, điều hành xã hội của nhà nước và đều có quyền được hưởng lợi từ trong
các quyết định đó một cách bình đẳng. V.I.Lênin còn nhấn mạnh: Phát triển
dân chủ một cách đầy đủ, nghĩa là làm cho toàn thể quần chúng nhân dân lao
động tham gia thật sự, bình đẳng và thật sự rộng rãi vào mọi hoạt động của
nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã đề cập đến bản chất của dân chủ
một cách ngắn gọn, khái quát: “Dân chủ là dân làm chủ”.
Từ thực tiễn lịch sử ra đời và phát triển của dân chủ, chủ nghĩa Mác -
Lênin đã nêu ra những quan niệm cơ bản về dân chủ nhƣ sau:
Thứ nhất, dân chủ là sản phẩm tiến hóa của lịch sử, là nhu cầu khách
quan của con ngƣời nhằm thỏa mãn những nhu cầu về mọi mặt ngày càng đầy
đủ hơn và thực chất hơn.
Thứ hai, dân chủ với tƣ cách là một phạm trù chính trị gắn với một
phƣơng thức sản xuất và một kiểu nhà nƣớc và một giai cấp cầm quyền nhất
định. Vì vậy, dân chủ luôn mang tính giai cấp, tính lịch sử cụ thể; không có và
không thể có thứ “dân chủ trừu tƣợng”, phi giai cấp, phi lịch sử.
Thứ ba, dân chủ với cách tiếp cận là giá trị và hệ giá trị mang lại công
bằng và bình đẳng có nghĩa là đã xóa bỏ áp bức, bóc lột, bất công. Theo
V.I.Lênin, dân chủ đó chính là bình đẳng. Rõ ràng là cuộc đấu tranh của giai
cấp vô sản để giành quyền bình đẳng có một ý nghĩa rất lớn, nghĩa là phải
hiểu bình đẳng cho đúng, hiểu theo nghĩa xóa bỏ giai cấp.
Trong xã hội có giai cấp và nhà nƣớc, quyền lực của nhân dân đƣợc thể
chế hóa bằng chế độ nhà nƣớc, pháp luật và cũng từ khi xã hội có giai cấp,
dân chủ đƣợc thực hiện dƣới hình thức mới - hình thức nhà nƣớc với tên gọi
là “chính thể dân chủ” hay “nền dân chủ”.

18. 12
Buớc chuyền từ xã hội công xã nguyên thủy sang xã hội chiếm hữu nô
lệ đã đánh dấu bƣớc ngoặt quan trọng của dân chủ. Dân chủ là quyền lực của
nhân dân đƣợc thực hiện bởi những tổ chức tự quản một cách tự nguvện, theo
truyền thống đã chuyển sang một hình thức mới gắn với nhà nƣớc. Từ đây
dân chủ đƣợc thể chế hóa bằng chế độ nhà nƣớc, bằng pháp luật của giai cấp
thống trị chủ nô và đƣợc thực hiện chủ yếu bằng cƣỡng chế. Nên dân chủ hay
chế độ dân chủ đầu tiên trong lịch sử của xã hội có giai cấp xuất hiện.Do đó,
nền dân chủ luôn gắn với nhà nƣớc nhƣ là cơ chế để thực thi dân chủ và
mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị.
Nƣớc ta đang trong thời kỳ quá độ lên CNXH, hƣớng đến xây dựng
thành công CNXH và nền dân chủ XHCN. Đây là khát khao, nguyện vọng
của cả dân tộc Việt Nam, đồng thời nó cũng là động lực to lớn cho những
thắng lợi của sự nghiệp đổi mới của cách mạng nƣớc ta những năm vừa qua.
Trong tƣ tƣởng và hoạt động thực tiễn của mình, chủ tịch Hồ Chí
Minh luôn trung thành với lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung, lý
luận về dân chủ nói riêng, phấn đấu cho sự nghiệp xây dựng một nền dân
chủ thực sự cho dân tộc. Nghiên cứu nền dân chủ ở Mỹ và Pháp chủ tịch
Hồ Chí Minh cho rằng đó là nền dân chủ tƣ sản, tiếng là cộng hòa và dân
chủ nhƣng dân chủ với thiểu số trong xã hội, đó là dân chủ của giai cấp tƣ
sản, còn đại bộ phận các giai cấp nhƣ giai cấp công nhân, nông dân và
ngƣời lao động khác vẫn bị bóc lột nặng nề. Chính dân chủ kiểu tƣ sản
không phải là mẫu hình cho Việt Nam đi theo. Để có dân chủ, chính quyền
cách mạng phải thực hiện tự do cho dân chúng, một chính quyền có nhiệm
vụ to lớn thì “Bao nhiêu cái xấu, thối nát, bất công, áp bức của chế độ cũ,
của các Hội đồng kỳ mục trƣớc sẽ không thể tồn tại trong các Uỷ ban nhân
dân bây giờ” [32, tr.23]. Trong nhà nƣớc của dân, thì dân là chủ, ngƣời
dân đƣợc hƣởng mọi quyền dân chủ, nghĩa là có quyền làm bất cứ việc gì

19. 13
mà pháp luật không cấm và có nghĩa vụ tuân theo pháp luật. Nhà nƣớc của
dân phải bằng mọi nỗ lực, hình thành đƣợc các thiết chế dân chủ để thực
thi quyền làm chủ của ngƣời dân, trên ý nghĩa đó, các vị đại diện của dân,
do dân cử ra, chỉ là thừa ủy quyền của dân, chỉ là công bộc của dân.
Dân chủ là khát vọng muôn đời của con ngƣời. Theo đó, “Dân là chủ”
là cách diễn đạt ngắn gọn, rõ ràng, đi thẳng vào bản chất của khái niệm
trong cơ cấu quyền lực của xã hội.
Tóm lại, dân chủ là một phạm trù chính trị - xã hội. Quan niệm về dân
chủ có một quá trình phát triển từ thấp đến cao, phụ thuộc vào những điều
kiện kinh tế, chính trị, xã hội nhất định trong từng giai đoạn cụ thể của lịch
sử. Quan niệm về dân chủ trong lịch sử là hết sức phức tạp, theo các chiều
hƣớng khác nhau và chịu sự chi phối bởi lợi ích kinh tế và hệ tƣ tƣởng của
các giai cấp khác nhau. Chỉ có dƣới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin thì
vấn đề dân chủ mới đƣợc đề cập một cách đầy đủ nhất, bản chất nhất và khoa
học nhất. Cũng phải khẳng định rằng, chỉ có dƣới CNXH, thì mới đảm bảo có
đƣợc một nền dân chủ thực sự cho nhân dân lao động, dân chủ với ý nghĩa
đích thực của nó.
1.1.2. Vai trò của dân chủ trong xã hội và trong trường học
Vai trò của dân chủ trong xã hội:
Ngay từ xã hội công xã nguyên thủy, để duy trì sự tồn tại của mình, con
ngƣời đã biết tự tổ chức ra những hoạt động có tính cộng đồng, các thành viên
công xã đều bình đẳng tham gia vào mọi công việc của xã hội. Việc cử ra
những ngƣời đứng đầu các cộng đồng và phế bỏ những ngƣời đứng đầu nếu
không thực thi đúng những quy định chung đƣợc giao do mọi thành viên công
xã quyết định thông qua đại hội nhân dân. Đây đƣợc coi là hình thức dân chủ
sở khai, chất phác của những tổ chức cộng đồng tự quản trong xã hội chƣa có
giai cấp.

20. 14
Khi chế độ chiếm hữu tƣ nhân về tƣ liệu sản xuất ra đời, giai cấp và bất
bình đẳng xuất hiện, các hình thức tự quản của xã hội trƣớc đây đã không còn
thích hợp, xã hội cần đến những tổ chức chính trị với những công cụ bạo lực,
cƣỡng bức để điều chỉnh hoạt động của xã hội, giai cấp và công dân. Trong
điều kiện nhƣ vậy, một tổ chức đặc biệt đã ra đời, đó là nhà nƣớc. Trong xã
hội chiếm hữu nô lệ, giai cấp chủ nô đã lập ra cơ quan quyền lực nhằm trƣớc
hết bảo vệ lợi ích của mình và sau nữa nhằm đáp ứng nhu cầu ổn định trật tự
xã hội. Cơ quan quyền lực đó chính là nhà nƣớc dân chủ đối với chủ nô, thực
hiện sự thống trị của thiểu số đối với đại đa số những ngƣời lao động, tức
những ngƣời nô lệ. Nhƣng cũng từ đây, nhà nƣớc do giai cấp chủ nô nắm giữ
đã quy định dân bao gồm chủ nô, quý tộc, tăng lữ, thƣơng gia, một số trí thức
và ngƣời tự do, còn tuyệt đại đa số nô lệ thì không đƣợc coi là dân.
Sau hàng ngàn năm lịch sử, các giai cấp địa chủ phong kiến và giai cấp
tƣ sản đã bằng mọi cách tiếp tục chiếm đoạt quyền lực của nhân dân lao động.
Với sự thành công của Cách mạng Tháng Mƣời Nga năm 1917 đã mở ra một
thời đại mới: lần đầu tiên trong lịch sử loài ngƣời, nhân dân lao động đã giành
lại đƣợc quyền lực chính trị của mình. Nhà nƣớc xã hội chủ nghĩa do giai cấp
công nhân lãnh đạo thông qua chính đảng của nó đã trở thành nhà nƣớc đầu
tiên thực hiện quyền lực của nhân dân.
Nghiên cứu quá trình xuất hiện, tồn tại và phát triển của các nền dân
chủ trong lịch sử, đặc biệt là phân tích kỹ quy luật phát triển của nền dân chủ
chủ nô, dân chủ tƣ sản, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đã
khẳng định: đấu tranh cho dân chủ là một quá trình lâu dài và không thể dừng
lại ở dân chủ tƣ sản. Sự tất yếu diễn ra và thắng lợi của cách mạng xã hội chủ
nghĩa cùng là sự tất yếu ra đời của một nên dân chủ mới - dân chủ xã hội chủ
nghĩa. Quá trình đó gắn liền với quá trình ra đời của chủ nghĩa xã hội.

21. 15
Tuy nhiên, sự hình thành và phát triển của nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa là một quá trình lâu dài. Cách mạng xã hội chủ nghĩa tạo ra những điều
kiện cần thiết để giải phóng quần chúng nhân dân lao động, để mở rộng dân
chủ và trên cơ sở đó cách mạng xã hội chủ nghĩa cũng lôi cuốn nhân dân lao
động vào công cuộc cải tạo xã hội, xây dựng nền dân chủ mới.
Chính vì vậy, dân chủ vừa là mục tiêu, vừa là động lực, tiền đề quan
trọng xây dựng thành công xã hội chủ nghĩa và dân chủ xã hội chủ nghĩa sẽ
đƣợc nâng lên tầm cao mới, từng bƣớc phù hợp với quá trình phát triển của
kinh tế, chính trị và văn hóa, xã hội.
Trong quá trình hình thành và phát triển, dân chủ xã hội chủ nghĩa có
những đặc trƣng cơ bản sau đây:
Một là, với tƣ cách là chế độ nhà nƣớc đƣợc sáng tạo bởi quần chúng
nhân dân lao động dƣới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản, dân chủ xã hội chủ
nghĩa bảo đảm mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân. Nhà nƣớc bảo đảm thỏa
mãn ngày càng cao các nhu cầu và lợi ích của nhân dân, trong đó có lợi ích
của giai cấp công nhân – giai cấp tiên tiến nhất và cách mạng nhất . Đây chính
là đặc trƣng bản chất chính trị của dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Hai là, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa phải lấy chế độ công hữu về tƣ
liệu sản xuất để phát triển kinh tế. Chế độ sở hữu đó phù hợp với quá trình xã
hội hóa ngày càng cao của sản xuất nhằm thỏa mãn nhu cầu không ngừng
tăng lên về vật chất và tinh thần của tất cả quần chúng nhân dân lao động.
Đây là đặc trƣng kinh tế của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đặc trƣng này
đƣợc hình thành và bộc lộ ngày càng đầy đủ cùng với quá trình hình thành và
hoàn thiện của nền kinh tế xã hội chủ nghĩa. Đó là quá trình cải tạo và xây
dựng lâu dài kể từ khi bƣớc vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội cho đến
khi chủ nghĩa xã hội thực sự trƣởng thành.

22. 16
Ba là, trên cơ sở của sự kết hợp hài hòa lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể
và lợi ích của toàn xã hội (do nhà nƣớc của giai cấp công nhân đại diện), nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa có sức động viên, thu hút mọi tiềm năng sáng tạo,
tính tích cực xã hội của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng xã hội mới. Trong
nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, tất cả các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn
thể và mọi công dân đều đƣợc tham gia vào công việc của nhà nƣớc (bằng
thảo luận, góp ý kiến xây dựng chính sách, hiến pháp, pháp luật...). Mọi công
nhân đều đƣợc hƣởng quyền và thực hiện nghĩa vụ trong mọi lĩnh vực .
Bốn là, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa cũng phải có những nhu cầu tồn
tại để mƣu cầu lợi ích của tuyệt đại đa số cho tuyệt đại đa số. Thực hiện dân
chủ rộng rãi với đông đảo quần chúng nhân dân, đồng thời hạn chế dân chủ và
thực hiện trấn áp thiểu số những thế lực phản động chống phá chủ nghĩa xã
hội.Đây chính là chuyên chính kiểu mới và dân chủ theo lối mới trong lịch sử.
Năm là, nếu dân chủ xã hội chủ nghĩa không ngừng đƣợc mở rộng cùng
với sự phát triển kinh tế, xã hội; hoàn thiện hệ thống luật pháp, cơ chế hoạt
động và trình độ dân trí.
C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin đã có những luận điểm khái quát về
chủ nghĩa xã hội, về dân chủ xã hội chủ nghĩa và tính tất yếu của việc xây
dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Theo các nhà kinh điển của chủ nghĩa
Mác - Lênin, động lực của quá trình phát triển xã hội, của quá trình xây dựng
chủ nghĩa xã hội là dân chủ. Với việc phát triển chế độ dân chủ một cách đầy
đủ. Thực hiện dân chủ đầy đủ, rộng rãi trở thành một yêu cầu khách quan,
một động lực của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội Chủ nghĩa xã hội chỉ
có thể có đƣợc bằng phƣơng pháp thực hành dân chủ một cách rộng rãi trong
mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Thực hành dân chủ rộng rãi trên mọi lĩnh
vực của đời sống xã hội cũng chính là quá trình xây dựng nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa, một nền dân chủ mới bảo đảm cho sự thành công của chủ nghĩa xã

23. 17
hội. Bởi vì, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa bắt nguồn từ bản chất của chế độ xã
hội chủ nghĩa. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa cũng là quá trình vận
động và thực hành dân chủ; là quá trình vận động biến dân chủ từ khả năng
thành hiện thực trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; là quá trình đƣa các
giá trị, chuẩn mực, nguyên tắc của dân chủ vào thực tiễn xây dựng cuộc sống
mới. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa thực sự trở thành một cuộc cách
mạng của đông đảo quần chúng nhân dân lao động dƣới sự lãnh đạo của đảng
cộng sản. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là cuộc cách mạng thực
hiện chuyển giao quyền lực thực sự về cho nhân dân với mục đích lôi cuốn
nhân dân vào quá trình sáng tạo xã hội mới.
Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là quá trình tất yếu diễn ra
nhằm xây dựng, phát triển và hoàn thiện dân chủ, đáp ứng nhu cầu của nhân
dân. Trƣớc hết, nó trở thành điều kiện, tiền đề thực hiện quyền lực, quyền làm
chủ của nhân dân; là điều kiện cần thiết, tất yếu để mỗi công dân đƣợc sống
trong bầu không khí thực sự dân chủ.
Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa cũng chính là quá trình thực
hiện dân chủ hóa đời sống xã hội dƣới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân
thông qua chính đảng của nó, Đảng Cộng sản. Đây cũng là nhân tố quan trọng
chống lại những biểu hiện của dân chủ cực đoan, vô chính phủ, ngăn ngừa
mọi hành vi coi thƣờng kỷ cƣơng, pháp luật.
Nhƣ vậy, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là một quá trình tất
yếu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, của quá trình vận động biến
dân chủ từ khả năng trở thành hiện thực, để nền dân chủ “ngày càng hƣớng
tới cơ sở hiện thực của nó, tới con ngƣời hiện thực, nhân dân hiện thực, và
đƣợc xác định là sự nghiệp của bản thân nhân dân”[38].
Tại Đại hội IX, Đảng ta đã khẳng định :“Thực hiện tốt quy chế dân chủ,
mở rộng dân chủ trực tiếp ở cơ sở, tạo điều kiện để nhân dân tham gia quản lý

24. 18
xã hội, thảo luận và quyết định những vấn đề quan trọng”. Theo đó, việc phát
huy quyền làm chủ của nhân dân trong xây dựng nhà nƣớc pháp quyền xã hội
chủ nghĩa ở nƣớc ta hiện nay là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt. Cũng vậy,
việc phát huy dân chủ và mở rộng dân chủ ở cơ sở trong các trƣờng THPT là
vấn đề có vai trò hết sức quan trọng và là vấn đề thời sự rất quan trọng của
bản thân tổ chức, hoạt động của các cơ sở giáo dục và đào tạo hiện nay.
Vai trò của dân chủ trong trƣờng học
Đổi mới toàn diện đất nƣớc, trong đó đổi mới giáo dục – đào tạo có ý
nghĩa quan trọng đối với xây dựng con ngƣời, phát triển nguồn nhân lực phục
vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nƣớc ta. Để tạo ra động lực cho đổi mới
trƣớc hết cần phải thực hiện dân chủ hóa, nhất là dân chủ hóa ở cơ sở. Trên
tinh thần đó, ngày 18/2/1998, Bộ Chính trị Trung ƣơng Đảng đã ban hành Chỉ
thị số 30-CT/TW về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Ngày 08
tháng 9 năm 1998, Chính phủ đã ra Nghị định số 71/1998/NĐ-CP ban hành
Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan. Đây là cơ sở pháp lý
để triển khai và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở của ngành GD&ĐT nói
chung và ở các trƣờng học nói riêng. Việc đƣa Quy chế dân chủ vào nhà
trƣờng có vai trò và ý nghĩa rất quan trọng:
Một là, thực hiện Quy chế dân chủ ở trƣờng học góp phần nâng cao
nhận thức về quyền và nghĩa vụ, phát huy quyền làm chủ, khơi dậy đƣợc sức
sáng tạo, của cán bộ, giáo viên và của ngƣời học.Cho nên cần đánh giá đúng
mối quan hệ giữa các cá nhân với tập thể . Điều đó đòi hỏi đối với mỗi
CBGV-CNV trong nhà trƣờng phải ý thức đƣợc quyền làm chủ của mình, tự
giác thực hiện nghĩa vụ đƣợc giao, góp phần nâng cao ý thức xây dƣợng nhà
trƣờng. Nhƣ vậy, một khi Quy chế dân chủ cơ sở đƣợc tổ chức thực hiện tốt
không những sẽ khắc phục đƣợc những tiêu cực mà còn khơi dậy đƣợc tính

25. 19
sáng tạo của mỗi cá nhân, tạo đƣợc sức mạnh đoàn kết của tập thể, do đó sẽ
thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của nhà trƣờng.
Thứ hai, thực hiện Quy chế dân chủ ở trƣờng học sẽ tăng cƣờng nề nếp,
kỷ cƣơng, khắc phục đƣợc các hiện tƣợng tiêu cực, nâng cao hiệu lực, hiệu
quả quản lý, sử dụng tài sản, tài chính, trong thi, cử tuyển sinh, đánh giá v.v...
dân chủ gắn liền với kỉ cƣơng, tình thƣơng và trách nhiệm thì hiệu quả về mọi
mặt trong nhà trƣờng sẽ đƣợc nâng lên.
Thứ ba, thực hiện Quy chế dân chủ ở trƣờng học sẽ góp phần niềm tin
và xây dựng mối quan hệ chặt chẽ giữa nội bộ trƣờng học với cấp ủy Đảng
và Chính quyền, giữa giáo viên với học sinh và phụ huynh học sinh. Trong
đó, giáo viên và học sinh đƣợc biết, đƣợc bàn, đƣợc làm những gì và kiểm tra
những gì? Điều đó góp phần tạo ra cơ chế tự điều chỉnh và tự kiểm tra giám
sát trong quản lý của nhà trƣờng góp phần ngăn chặn đƣợc những hành vi
quan liêu, sai trái, của cán bộ, công chức, viên chức tạo ra niềm tin của
CBGV-CNV với lãnh đạo nhà trƣờng.
1.2. Thực hiện dân chủ ở cơ sở
1.2.1. Sự cần thiết phải thực hiện dân chủ ở cơ sở
Trƣớc yêu cầu của thời đại, thực tiễn đặt ra vấn đề phải đổi mới và hội
nhập quốc tế, yêu cầu của đổi mới chính trị ở cơ sở đòi hỏi phải thực hiện dân
chủ ở cơ sở nhƣ là một tất yếu khách quan. Đây là nơi đông đảo ngƣời lao
động sinh sống và làm việc. Hay nói cách khác, nhân dân ở đây là những
ngƣời lao động ở xã, phƣờng, thị trấn. Chính vì vậy, cơ sở là nơi ngƣời dân có
nhu cầu về làm chủ, có điều kiện thuận lợi nhất để thể hiện quyền làm chủ của
mình và thực hành dân chủ ở cơ sở.
Bác Hồ sinh thời thƣờng hay nói với cán bộ, chiến sĩ là: “Dễ trăm lần
không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”, nhắc nhở cán bộ,
chiến sĩ luôn tâm niệm về một chế độ dân chủ, đất nƣớc của nhân dân, chính

26. 20
quyền của nhân dân, sức dân vô cùng to lớn và mỗi chúng ta phải phục vụ
nhân dân. Dân chủ không chỉ là biện pháp mà còn là mục tiêu và động lực của
cách mạng, nhân dân phải luôn đƣợc trân trọng và tạo điều kiện tốt để làm
chủ, cán bộ phải nhận thức đầy đủ về trách nhiệm phục vụ nhân dân và phát
huy dân chủ để xây dựng xã hội văn minh, tiến bộ. Rõ ràng, dân chủ vừa là
mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Thời gian qua, Đảng Cộng sản
Việt Nam đã không ngừng nỗ lực nâng cao chất lƣợng của hình thức hoạt
động dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp. Kể từ khi Quy chế dân chủ đƣợc
ban hành, quá trình thực hiện dân chủ mới đƣợc thực hiện và bảo đảm dân
chủ trong các lĩnh vực đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực giáo dục và đào
tạo. Sự tham gia của cộng đồng ngƣời dân vào quá trình quản lý, nghĩa là
những công việc dù to hay nhỏ đều liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích
của nhân dân, cho nên cần thiết phải có sự tham gia của họ ở mức độ đáng kể
vào công việc quản lý Nhà nƣớc theo cơ chế vận hành của hệ thống chính trị
“Đảng lãnh đạo, Nhà nƣớc quản lý, Nhân dân làm chủ”.Điều này khẳng định
bƣớc tiến trong tƣ duy của Đảng Cộng sản Việt Nam về dân chủ hóa xã hội,
đồng thời mở rộng điều kiện thực tế để nhân dân tham gia vào quá trình phát
triển kinh tế - xã hội, tham gia quản lý nhà nƣớc và chống lại mọi biểu hiện
tham nhũng, lãng phí và quan liêu đang tồn tại trong xã hội.
1.2.2. Nội dung và ý nghĩa quy chế dân chủ ở cơ sở
Dân chủ đƣợc thực hiện dƣới hai hình thức đó là dân chủ trực tiếp và
dân chủ gián tiếp.Tuy nhiên, để tổ chức thực hiện có hiệu quả phải có trình
tự, thủ tục và những quy chế bắt buộc. Có thể nói: “Quy chế là tổng thể nói
chung những điều được quy định thành chế độ để mọi người theo đó mà thực
hiện trong những hoạt động nhất định nào đó” [43, tr.1042].Theo đó, Quy chế
dân chủ cơ sở là những văn bản có tính pháp lý, yêu cầu mọi người , mọi tổ
chức đều phải nghiêm chỉnh thực hiện những điều quy định về quyền dân chủ

27. 21
và phát huy quyền tự do, bình đẳng của nhân dân, để nhân dân theo đó mà
thực hiện trong những hoạt động của mình ở cơ sở.
Nói một cách khác, Quy chế dân chủ cơ sở là một định chế cụ thể đảm
bảo quyền làm chủ của nhân dân ở cơ sở, tức là mức độ tham gia của ngƣời
dân vào công việc quản lý của nhà nƣớc.
Một trong những quy chế nền tảng đầu tiên ở cơ sở đó là Chỉ thị 30-
CT/TW của Bộ Chính trị về việc ban hành các quy chế thực hiện dân chủ cho
từng loại hình cơ sở cụ thể nhƣ sau:
Một là, Quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở là xã, phường, thị trấn (ban
hành kèm theo Nghị quyết số 29-NĐ/CP, ngày 11 tháng 5 năm 1998), gồm 7
chƣơng, 25 điều. Quy chế quy định các việc cụ thể theo các vấn đề sau:
Những việc dân đƣợc biết: Có 14 việc, bao gồm: Chính sách, pháp luật
của Nhà nƣớc. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai. Các nghị quyết của Hội
đồng nhân dân, và quyết định của Uỷ ban nhân dân xã và của cấp trên liên
quan đến địa phƣơng. Dự toán và quyết toán ngân sách xã hàng năm.
Những việc dân đƣợc bàn và ra quyết định trực tiếp: Có 6 việc. Các
công việc trong nội bộ cộng đồng dân cƣ thôn, làng, ấp, bản, phù hợp với
pháp luật của Nhà nƣớc. Thành lập ban giám sát công trình xây dựng do dân
đóng góp. Tổ chức bảo vệ sản xuất, kinh doanh.
Hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân xã, của cán bộ Uỷ ban nhân
dân và cán bộ, công chức Nhà nƣớc hoạt động tại địa phƣơng. Giải quyết
khiếu nại, tố cáo củacông dân. Dự toán và quyết toán ngân sách xã.
Hai là,Quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở trong hoạt động của cơ quan
(ban hành kèm theo Nghị định số 71-NĐ/CP, ngày 08 tháng 09 năm 1998).
Cơ quan nói trong quy chế này là các cơ quan hành chính nhà nƣớc từ Trung
ƣơng đến cấp huyện. Mục đích của quy chế: Thực hiện dân chủ trong sinh
hoạt của cơ quan nhằm phát huy quyền làm chủ của cán bộ, công chức, góp

28. 22
phần xây dựng cơ quan trong sạch, vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ,
công chức là công bộc của nhân dân, có đủ phẩm chất, năng lực, làm việc có
năng suất, chất lƣợng, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển và đổi mới của đất
nƣớc, ngăn chặn và chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, phiền hà, sách
nhiễu dân. Vì vậy, quy chế tập trung vào các vấn đề sau:
Những việc cán bộ, công chức phải đƣợc biết. Kế hoạch công tác hàng
năm, hàng quý của cơ quan. Ngân sách hoạt động hàng năm, bao gồm các
nguồn do ngân sách cấp và các nguồn tài chính khác và quyết toán ngân sách
hàng năm của cơ quan. Thuyên chuyển, luân chuyển tuyển dụng, khen
thƣởng, kỷ luật, nâng bậc lƣơng, nâng ngạch và đề bạt cán bộ nguồn, công
chức lãnh đạo. Các vụ việc tiêu cực, tham nhũng trong cơ quan đã đƣợc kết
luận. Kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong nội bộ cơ quan. Nội quy, quy
chế cơ quan.
Tổ chức phong trào thi đua, báo cáo sơ kết, tổng kết của cơ quan, các
biện pháp cải tiến tổ chức và lề lối làm việc, thực hành tiết kiệm, chống lãng
phí, chống tham nhũng, quan liêu, phiền hà, sách nhiễu dân. Kế hoạch tuyển
dụng, đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức, đề bạt cán bộ, công chức trong
cơ quan theo quy định. Thực hiện các chế độ, chính sách đảm bảo việc hƣởng
quyền và lợi ích của cán bộ, công chức, nội quy, quy chế cơ quan.
Những việc cán bộ, công chức giám sát, kiểm tra. Sử dụng kinh phí
hoạt động, chấp hành chính sách, chế độ quản lý và sử dụng tài sản của cơ
quan. Thực hiện nội quy, quy chế cơ quan. Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong
nội bộ cơ quan.
Ba là, Quy chế thực hiện dân chủ ở doanh nghiệp nhà nước (ban hành
kèm theo Nghị định số 07/1999/NĐ-CP, ngày 13 tháng 02 năm 1999). Với
Mục đích là đƣa quy chế dân chủ vào đời sống, làn thế nào để dân biết, dân
bàn, dân kiểm tra, phát huy quyền dân chủ thông qua tổ chức công đoàn và

29. 23
dân chủ trực tiếp của ngƣời lao động, phát huy sáng tạo của tập thể và cá nhân
để nâng cao hiệu quả hoạt động, bảo toàn và phát triển vốn nhà nƣớc, thực
hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng, chống vi phạm dân chủ, vi
phạm kỷ luật, gây rối nội bộ, phát huy vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nƣớc
trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
1.2.3. Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong trường học
Trƣờng học là nơi, cơ sở trực tiếp để cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh
viên và ngƣời lao động thực hiện, nghĩa vụ, trách nhiệm của họ, nhƣng đồng
thời đây là môi trƣờng để mọi ngƣời thực hiện quyền dân chủ của mình thông
qua các quy định, quy chế về dân chủ của nhà trƣờng.
Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm phát triển toàn diện
con ngƣời Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Giáo
dục là sự nghiệp có tính chiến lƣợc. Mục tiêu của sự nghiệp giáo dục là nâng
cao dân trí, phát triển nhân lực, đào tạo nhân tài, trên nền tảng phát triển nhân
cách con ngƣời Việt Nam vừa “hồng”, vừa “chuyên”. Phƣơng hƣớng nhiệm
vụ của sự nghiệp giáo dục là phải giải quyết tốt quan hệ đào tạo và sử dụng,
giải quyết tốt việc làm cho ngƣời lao động; nâng cao dân trí và phát triển
nguồn nhân lực; nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đào tạo; tiếp tục đổi mới
toàn diện công tác giáo dục đào tạo phù hợp với yêu cầu của đất nƣớc trong
thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và cuộc cách mạng công
nghiệp 4.0 hiện nay.
Một trong những vấn đề mang tính nguyên tắc trong thực hiện dân chủ
ở cơ sở là bảo đảm sự tham gia đông đảo của cán bộ, viên chức và ngƣời lao
động vào công việc quản lý hoạt động giáo dục và đào tạo ở trƣờng trung học
phổ thông.
Việc lôi cuốn sự tham gia tích cực và chủ động của cán bộ, viên chức
và ngƣời lao động tham gia công tác quản lý hoạt động giáo dục và đào tạo ở

30. 24
trƣờng trung học phổ thông là nguyên tắc thể hiện bản chất dân chủ ở cơ sở,
một mặt tạo khả năng phát huy tính tích cực chính trị - xã hội, quyền làm chủ
của họ và trí tuệ của đông đảo cán bộ, công nhân viên và ngƣời lao động tham
gia công việc quản lý, mặt khác là một trong những phƣơng pháp tốt nhất để
ngăn chặn bệnh quan liêu, cửa quyền vốn rất dễ dàng phát sinh trong hoạt
động của tổ chức bộ máy, cơ quan và đơn vị.
Những ngƣời công tác ở trƣờng trung học phổ thông tham gia vào công
việc của cơ quan, đơn vị mình dƣới nhiều hình thức khác nhau: trực tiếp tham
gia vào công việc của cơ quan, đơn vị, bầu ra các đại diện của mình vào các vị
trí đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của họ, biểu quyết lấy ý kiến, đối thoại
và thảo luận các vấn đề liên quan đến chiến lƣợc phát triển của Nhà trƣờng,
tham gia giám sát và kiểm tra hoạt động của các bộ phận, cơ quan, đơn vị và
cá nhân chịu sự quản lý của trƣờng học nói chung và trƣờng trung học phổ
thông nói riêng.
Trong quá trình tổ chức và hoạt động giáo dục và đào tạo, Nhà trƣờng
thƣờng xuyên lắng nghe và tiếp thu những ý kiến của cá nhân, tổ chức, đoàn
thể thông qua họp hội đồng giáo dục, sinh hoạt tổ, hoạt động đoàn thể, hội
phụ huynh học sinh… có biện pháp giải quyết đúng theo chế độ, chính sách
hiện hành của Nhà nƣớc, theo nội quy, quy chế, điều lệ của nhà trƣờng; thực
hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lý nhà trƣờng; phối
hợp chặt chẽ với các tổ chức, đoàn thể, các cá nhân trong nhà trƣờng, phát
huy dân chủ trong tổ chức hoạt động của nhà trƣờng; hƣớng dẫn, đôn đốc,
kiểm tra hoạt động của cấp dƣới trực tiếp trong việc thực hiện dân chủ và giải
quyết kịp thời những kiến nghị của cấp dƣới theo thẩm quyền đƣợc giao.
Thƣờng xuyên hoặc định kỳ hàng tuần, tổ chức họp hội ý giữa Hiệu trƣởng và
các Phó Hiệu trƣởng. Hàng tháng, họp giao ban Ban Giám hiệu với Bí thƣ
Chi bộ, các tổ trƣởng, đại diện Ban Chấp hành Công đoàn và Đoàn Thanh

31. 25
niên để đánh giá việc thực hiện công việc, lắng nghe ý kiến đóng góp, từ đó,
định ra những công việc chủ yếu thực hiện trong tháng tới; các đồng chí tổ
trƣởng, tổ phó chuyên môn đƣợc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trƣớc
Ban Giám hiệu nhà trƣờng.
Quy chế thực hiện dân chủ cơ sở ở trƣờng trung học phổ thông là cơ sở,
quy tắc xử sự cần thiết bảo đảm sự tham gia của cán bộ, viên chức, ngƣời lao
động vào công việc quản lý ở trƣờng trung học phổ thông, khi quá trình dân
chủ hóa đang đƣợc mở rộng ở mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có
lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Một trong những vấn đề cũng mang tính nguyên tắc, xuyên suốt trong
quá trình thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Đó là, nguyên tắc tập trung dân
chủ đƣợc ghi nhận trong tổ chức và hoạt động của các trƣờng trung học phổ
thông. Tập trung dân chủ là nguyên tắc thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa sự chỉ
đạo tập trung, thống nhất của cơ quan, tổ chức và cá nhân lãnh đạo ngành
giáo dục và đào tạo cấp trên với việc mở rộng dân chủ rộng rãi để phát huy
tính chủ động, sáng tạo của cấp dƣới nhằm đạt hiệu quả cao trong công tác
quản lý giáo dục và đào tạo ở cấp trung học phổ thông. Ở đó, các vấn đề quan
trọng thuộc thẩm quyền của trƣờng trung học phổ thông đƣợc thảo luận tập
thể và quyết định theo đa số, đối với chế độ một thủ trƣởng (Hiệu trƣởng) thì
các vấn đề quan trọng đƣợc đƣa ra các hội đồng khác nhau để bàn bạc, ngƣời
đứng đầu trƣờng trung học phổ thông quyết định và chịu trách nhiệm về quyết
định đó. Cần thực hiện triệt để, khoa học nguyên tắc này nhằm loại trừ tệ
quan liêu, tình trạng vô tổ chức, vô kỷ luật trong trƣờng học, gây mất đoàn kết
nội bộ hoặc gây tâm lý hoang mang của ngƣời tham gia công tác tại trƣờng
trung học phổ thông, góp phần tăng cƣờng kỷ luật, nề nếp và quy củ trong
quản lý giáo dục và đào tạo của trƣờng trung học phổ thông; đồng thời, thu
hút đông đảo của các bên liên quan trong thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở.

32. 26
Dân chủ hóa đời sống xã hội là một quá trình xây dựng tiền đề, điều
kiện cho mọi hoạt động của con ngƣời đƣợc thực hiện trên cơ sở dân chủ, bảo
đảm cho giá trị dân chủ xã hội chủ nghĩa đƣợc thể hiện đầy đủ trong đời sống
xã hội nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, sáng tạo của con ngƣời.
Để thực hiện dân chủ hóa, cần tập trung một số giải pháp cơ bản. Trƣớc
hết, cần phải thu hút rộng rãi các đối tƣợng viên chức và ngƣời lao động tham
gia quản lý giáo dục và đào tạo, thực sự làm chủ trong các hoạt động và tổ
chức của trƣờng học; phối hợp chặt chẽ dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp;
khắc phục mọi biểu hiện dân chủ hình thức, dân chủ cực đoan, đồng thời phát
huy dân chủ đi đôi với tăng cƣờng kỷ luật, nội quy, quy chế của trƣờng học;
lấy dân chủ trong Đảng làm nòng cốt cho dân chủ xã hội chủ nghĩa; đổi mới,
cải cách giáo dục và đào tạo, kiện toàn tổ chức của các trƣờng trung học phổ
thông nhằm khắc phục biểu hiện quan liêu, tham nhũng, xa rời quần chúng;
thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở, tăng cƣờng dân chủ, giải phóng mọi năng
lực sáng tạo nhằm ổn định chính trị xã hội, tạo điều kiện cho sự nghiệp đổi
mới căn bản và toàn diện ngành giáo dục và đào tạo thắng lợi.
Thực hiện dân chủ trong ngành giáo dục và đào tạo nói chung và thực
hiện dân chủ trong các trƣờng trung học phổ thông nói riêng góp phần xây
dựng nền nếp, trật tự, kỷ cƣơng trong các hoạt động của nhà trƣờng. Một
trong vấn đề hết sức quan trọng và mang tính bản chất của dân chủ trong
trƣờng học là thực hiện tốt quy chế dân chủ, nhằm tạo đà cho sự ổn định và
phát huy sự đoàn kết, nhất trí cao trong tập thể đội ngũ cán bộ, giáo viên, từng
bƣớc khắc phục khó khăn, chung sức góp phần vào sự nghiệp giáo dục đào
tạo của nhà trƣờng. Hoạt động của nhà trƣờng, Ban Giám hiệu đối với xây
dựng các văn bản: Quy chế Văn hóa ứng xử cơ quan; quy chế chuyên môn;
quy chế chi tiêu nội bộ; quy chế dân chủ; tiêu chuẩn thi đua của giáo viên, học
sinh và nội quy học sinh,... làm cơ sở, căn cứ pháp lý để cán bộ, giáo viên,

33. 27
học sinh thực hiện đúng, đủ, chính xác, nghiêm túc và triệt để. Phát huy tốt
tính dân chủ trong trƣờng học nói chung và trƣờng trung học phổ thông nói
riêng nhằm góp phần tăng cƣờng kỷ cƣơng, nề nếp của nhà trƣờng đƣợc thực
hiện tốt, ý thức chấp hành của học sinh đƣợc nâng cao.
Thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng học là một yêu cầu khách
quan, nghĩa là xác lập quyền dân chủ trong giáo dục. Vì thế, thực hành và mở
rộng dân chủ trong trƣờng học kể từ ngày đất nƣớc đổi mới đến nay vẫn đang
còn ở bƣớc đầu của một quá trình. Thực hiện dân chủ trong trƣờng học có tầm
quan trọng và ý nghĩa rất to lớn vì những lý do sau:
Thứ nhất, thực hiện quy chế dân chủ trong nhà trƣờng nhằm thực hiện
tốt nhất, có hiệu quả nhất những điều Luật Giáo dục quy định với phƣơng
châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra" trong mọi hoạt động của
nhà trƣờng thông qua các hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện. Đồng
thời, đảm bảo cho công dân, tổ chức chính trị và các tổ chức chính trị - xã hội
đƣợc quyền giám sát, kiểm tra và đóng góp ý kiến để tham gia xây dựng sự
nghiệp giáo dục của đất nƣớc, làm cho sự nghiệp giáo dục thực sự là của dân,
do dân và vì dân.
Thứ hai, thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng học nhằm phát huy
quyền làm chủ và huy động tiềm năng trí tuệ của hiệu trƣởng, nhà giáo, ngƣời
học, đội ngũ cán bộ, công chức trong nhà trƣờng theo quy định của pháp luật,
góp phần xây dựng nề nếp, trật tự, kỷ cƣơng trong mọi hoạt động của trƣờng
học, ngăn chặn các hiện tƣợng tiêu cực và tệ nạn xã hội.
Thứ ba, thực hiện quy chế dân chủ trong nhà trƣờng là điều kiện để
phát triển lực lƣợng sản xuất cho xã hội, phục vụ cho sự nghiệp phát triển
kinh tế đất nƣớc, đáp ứng nhu cầu về đời sống của nhân dân vì mục tiêu “Dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

34. 28
Tiểu kết Chƣơng 1
Thực hiện dân chủ ở cơ sở giữ vai trò quan trọng trong quá trình xây
dựng, phát triển nguồn lực, củng cố tổ chức chính trị và xây dựng nhà nƣớc
pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nƣớc ta hiện nay, đặc biệt là củng cố hệ thống
chính trị, trong cơ chế vận hành của hệ thống chính trị “Đảng lãnh đạo, Nhà
nƣớc quản lý, Nhân dân làm chủ”. Thu hút sự tham gia tích cực và chủ động
của cộng đồng ngƣời dân vào hoạt động quản lý xã hội, cũng nhƣ các các bên
tham gia trong tổ chức và hoạt động của ngành giáo dục và đào tạo.
Trong Chƣơng 1, tác giả đã đi sâu nghiên cứu, trình bày một cách rõ
ràng lý luận chung về dân chủ và thực hiện dân chủ ở cơ sở; nêu ra khái niệm
về dân chủ, những nội dung thực hiện quy chế dân chủ cơ sở. Dƣới góc độ
tiếp cận của chính trị học, cho thấy sự cần thiết phải thực hiện dân chủ cơ sở
để nâng cao hiệu lực và hiệu quả của quản lý nhà nƣớc, xây dựng, phát triển
nguồn lực và củng cố tổ chức chính trị. Dân chủ ở cơ sở trong trƣờng học
đƣợc thể hiện trong toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân, cho đến từng cơ sở
trƣờng học ở các cấp học, bậc học theo phƣơng châm: “được biết, được bàn,
được tham gia ý kiến, được giám sát kiểm tra mọi mặt hoạt động của nhà
trường”. Dân chủ gắn với kỷ cƣơng,tình thƣơng và trách nhiệm; thực hiện
dân chủ nhƣng vẫn đảm bảo các nguyên tắc dân chủ tập trung sự lãnh đạo của
Đảng và quản lý của Nhà nƣớc đối với sự nghiệp phát triển giáo dục và đào
tạo. Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong trƣờng học cần tuân thủ chủ
trƣơng, đƣờng lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nƣớc về lĩnh vực
giáo dục và đào tạo. Đặc biệt là trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện
giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu đặt ra của đời sống kinh tế - xã hội.

35. 29
Chƣơng 2
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ Ở
CƠ SỞ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN ĐỨC LINH, TỈNH BÌNH THUẬN
2.1. Khái quát đặc điểm phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa- con
ngƣời, tỉnh Bình Thuận trong thời kỳ đổi mới
2.1.1. Đặc điểm phát triển kinh tế- xã hội tỉnh Bình Thuận
Về kinh tế
Từ khi đổi mới (12/1986) cho đến nay, tình hình kinh tế - xã hội của
tỉnh Bình Thuận có sự phát triển đáng kể trên tất các lĩnh vực của đời sống xã
hội. Tổng sản phẩm quốc nội của tỉnh (GDP) tăng khá, bình quân 5 năm
2010-2015 đạt 12,8%. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hƣớng, đến năm 2015
tỷ trọng nhóm ngành nông lâm thủy sản giảm còn 20,5%, công nghiệp – xây
dựng tăng lên 35,7%, thƣơng mại – dịch vụ tăng lên 44,6%. Một số chỉ tiêu
chủ yếu đạt và vƣợt mục tiêu.
Sản xuất nông – lâm – ngư nghiệp tiếp tục phát triển theo hướng nâng dần
chất lượng,hiện đại và hiệu quả
Nét nổi bật là các công trình thủy lợi đƣợc tập trung đầu tƣ và nâng
cấp, nhờ đó diện tích tƣới chủ động tiếp tục đƣợc mở rộng, tạo điều kiện thâm
canh, tăng vụ, hệ số sử dụng đất đƣợc nâng lên. Việc ứng dụng tiến bộ kỹ
thuật vào sản xuất nông nghiệp đƣợc mở rộng, cơ giới hóa các khâu làm đất
gần 80%; các mô hình luân canh, xen canh đƣợc áp dụng khá phổ biến, hạn
chế đƣợc các loại dịch bệnh; cơ cấu cây trồng tiếp tục chuyển dịch theo
hƣớng tích cực, diện tích trồng lúa giảm và giữ ổn định khoảng 40.000 ha;
cao su, thanh long và các loại cây có giá trị kinh tế cao tăng nhanh, hình thành
khá rõ các vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Chăn nuôi từng bƣớc phát triển
theo hƣớng công nghiệp, bán công nghiệp. Thu nhập trên một đơn vị diện tích

36. 30
tăng từ 17 triệu đồng/ha (năm 2005) lên 34 triệu đồng/ha (năm 2009). Năm
2010, diện tích trồng thanh long đạt 13.000 ha, tăng 30%; cao su đạt 33.400
ha, tăng 67% so với kế hoạch. Công tác lâm nghiệp chuyển mạnh theo hƣớng
xã hội hóa, nâng dộ che phủ của rừng từ 36,7% (năm 2005) lên 38,4% (năm
2010). Trong 5 năm, diện tích rừng trồng mới đạt 29.456 ha, nâng tổng diện
tích có rừng 300.123 ha; nếu tính cả 84.000 ha cây dài ngày thì độ che phủ đạt
49,5%. Kinh tế thủy sản tiếp tục phát triển theo hƣớng coi trọng chất lƣợng.
Nuôi trồng thủy sản tiếp tục phát triển, mang lại hiệu quả cao. Năm 2010, sản
lƣợng khai thác đạt 170.000 tấn, tăng 22.537 tấn so với năm 2005.
Sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp có bước phát triển khá
Đã cơ bản hoàn thành quy hoạch các khu công nghiệp – tiểu thủ công
nghiệp, đang triển khai đầu tƣ hạ tầng và thu hút đầu tƣ. Giá trị sản xuất công
nghiệp tăng bình quân 16,4%/năm; các doanh nghiệp đã quan tâm đến việc
đổi mới công nghệ, nâng cao chất lƣợng và sức cạnh tranh của các sản phẩm
lợi thế. Các sản phẩm công nghiệp chủ lực nhƣ: nƣớc mắm, nƣớc khoảng
Vĩnh Hảo, tảo,.. tăng khá; có thêm một số sản phẩm mới nhƣ phong điện,
nhựa composite, đồ gỗ trang trí nội thất, tole mạ màu.
Các ngành thương mại, dịch vụ, du lịch phát triển tương đối mạnh
Thị trƣờng đƣợc mở rộng, lƣu thông hàng hóa giữa các vùng, địa bàn
thôn suốt, thuận lợi. Kết cấu hạ tầng thƣơng mại từng bƣớc đƣợc đầu tƣ. Công
tác quản lý thị trƣờng đƣợc tăng cƣờng. Tổng mức bán lẻ hàng hóa xã hội
tăng, bình quân 19,5%/năm. Khối lƣợng luân chuyển hàng hóa tăng bình quân
10,2%/năm; luân chuyển hàng hóa tăng bình quân 10,2%/năm; luân chuyển
hành khách tăng bình quân 5,8%/năm.
Du lịch tiếp tục tăng trƣởng khá; qua hàng năm, lƣợng du khác tăng
thêm, thời gian lƣu trú dài hơn, doanh thu khá hơn, cơ sở nghĩ dƣỡng và các
dịch vụ du lịch tăng, chất lƣợng đƣợc chú trọng hơn. Tổng lƣợng khác đến

37. 31
tỉnh du lịch, nghỉ dƣỡng năm 2010 đạt 2.500.000 lƣợt ngƣời, tăng bình quân
14,85%/năm; trong đó khách quốc tế năm 2010 đạt 250.000 lƣợt ngƣời, tăng
bình quân 14,23%; chiếm 10% tổng lƣợng du khách, thời gian lƣu trú bình
quân của du khách quốc tế từ 1,96 ngày/khách (năm 2005) tăng lên 3,4
ngày/khách (năm 2009) và 3,8 ngày/khách (năm 2010). Doanh thu năm 2010
đạt 2.500 tỷ đồng, tăng bình quân 32,5%/năm trong giai đoạn 2006-2010.
Hoạt động kinh tế đối ngoại tiếp tục có chuyển biến. Toàn tỉnh có 74 dự
án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký 1.081 triệu USD, trong đó có 34 dự
án đã hoạt động sản xuất kinh doanh. Tổng giá trị thực hiện các dự án viện trợ
nƣớc ngoài đạt 40 triệu USD, trong đó 34 triệu USD vốn ODA, 6 triệu USD
vốn NGO, giá trị giải ngân đạt 34 triệu USD.
Công tác tài chính, tín dụng có tiến bộ, thu ngân sách tăng khá, cá
nguồn lực được huy động cho đầu tư phát triển nhiều hơn
Thu ngân sách nhà nƣớc trong 5 năm 2006-2010 đạt 22.523 tỷ đồng, tăng
bình quân 14,4%/năm; trong đó thu nội địa 9.327 tỷ đồng, tăng 18,4%/năm
góp phần tạo nguồn lực cho đầu tƣ phát triển và giải quyết các vấn đề xã hội
bức xúc. Điều hành chi ngân sách có nhiều cố gắng, ƣớc tổng chi ngân sách
nhà nƣớc trong 5 năm là 14.331 tỷ đồng, cơ bản đáp ứng những nhu cầu thiết
yếu; trong đó chi đầu tƣ phát triển 5.126 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 35,7% trên tổng
chi ngân sách.
Các nguồn vốn xã hội huy động cho đầu tƣ tăng nhanh, 5 năm đã huy
động 44.500 tỷ đồng, chiếm 53% GDP; trong đó vốn đầu tƣ của các thành
phần kinh tế ngoài nhà nƣớc 32.000 tỷ đồng, chiếm 71,9% tổng số vốn huy
động. Đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc đƣợc bố trí có trọng tâm, trọng điểm,
khắc phục tình trạng đầu tƣ dàn trải, hiệu quả sử dụng vốn đƣợc nâng lên.
Bƣớc đầu đã thu hút đƣợc một số dự án đầu tƣ theo hình thức BTO, BOT
trong một số lĩnh vực.

38. 32
Về xã hội:
Sự nghiệp giáo dục – đào tạo, khoa học – công nghệ tiếp tục chuyển
biến tiến bộ
Quy mô các ngành học, bậc học tiếp tục phát triển; cơ sở vật chất, trang
thiết bị phục vụ dạy và học đƣợc quan tâm đầu tƣ theo hƣớng chuẩn hóa.
Toàn tỉnh hiện có 100% xã, phƣờng, thị trấn giữ vững chuẩn quốc gia về phổ
cập giái dục tiểu học – chống mù chữ, tỉ lệ ngƣời biết chữ trong độ tuổi năm
2015 đạt 99%, tăng so với năm 2010 là 4,12%.
Các chính sách an sinh xã hội được thực hiện khá tốt, đời sống đại bộ
phận nhân dân được cải thiện; các hoạt động văn hóa xã hội chuyển biến tích
cực.
Đã triển khai nhiều giải pháp tích cực để giải quyết việc làm. Trong 5
năm 2010-2015 đã giải quyết việc lầm cho 115.980 ngƣời, bình quân hàng
năm tạo việc làm cho trên 23 ngàn ngƣời, góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp
thành thị đến năm 2015 xuống còn 4,33%, số ngƣời đi làm việc ở nƣớc ngoài
giai đoạn 2010-2015 là 1.447 ngƣời, tăng 6,49 lần so với giai đoạn 2006-
2010.
Đời sống của các tầng lớp nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số,
gia đình chính sách, gia đình có công với cách mạng đƣợc chăm lo ngày càng
tốt hơn. Đã hoàn thành mục tiêu cơ bản xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ
nghèo và cận nghèo trong toàn tỉnh.( Niên giám thống kê 2010- 2015; Cục
thống kê tỉnh Bình Thuận)
2.1.2. Đặc điểm phát triển văn hóa và con người tỉnh Bình Thuận
Bình Thuận là tỉnh cuối cùng của vùng cực Nam duyên hải miền Trung,
nối liền Trung Bộ với miền Đông Nam Bộ và Nam Tây Nguyên, có tọa độ địa
lý 100
34‟
11” - 110
33‟
25” độ vĩ bắc, 1070
23‟
05”- 1080
23‟
24” kinh độ Đông.
Đây là địa bàn sinh tụ lâu đời của nhiều dân tộc thiểu số - tạo sự đa dạng và

39. 33
phong phú về đặc điểm con người và văn hóa Bình Thuận.Chính điều này,
phần nào quy định tính cách, ứng xử, cũng như lối sống của con người Bình
Thuận.
Bình Thuận có bề dày lịch sử, văn hóa lâu đời, nhất là văn hóa Chăm
Pa. Cƣ dân tỉnh Bình Thuận chủ yếu gồm ngƣời Việt và ngƣời Chăm. Kiến
trúc nhà cửa, phong tục tập quán đều in đậm nét văn hóa của ngƣời xứ Quảng,
kể cả những tên gọi các loài vật, cây cối, nghi lễ và văn hóa bản địa. Tất nhiên
về ngôn ngữ, cách phát âm ngƣời Bình Thuận có những đặc điểm, phƣơng
ngữ riêng, tạo nên sắc thái văn hóa riêng có nơi đây. Xuất phát từ nhiều gốc
gác khác nhau cho nên vì thế mà giọng nói của ngƣời Bình Thuận đa mau sắc
và đa loại giọng. Trong cái sự đa dạng về giọng nói địa phƣơng đã có sự pha
trộn giữa giọng của ngƣời dân của Bình Thuận cũ . Từ đây mà hình thành một
giọng nói đặc biệt từ cấu trúc, âm ngũ và từ ngữ hoàn toàn mới và không còn
giống miền Trung nữa. Giọng nói ở nơi đây trở nên uyển chuyển hơn, mềm
mại và đã bỏ những gì thô cứng, cộc cằn của xử sở miền Trung mang lại. Đã
hình thành một thƣơng hiệu riêng một nét đặc trƣng cho tỉnh Bình Thuận.
2.2. Thực trạng việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở các trƣờng
trung học phổ thông huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
2.2.1 Tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trong các trường
trung học phổ thông và những kết quả đạt được
Các căn cứ vào chính sách pháp luật về tổ chức và hoạt động của
trƣờng THPT nhƣ sau:
Luật Giáo dục đƣợc Quốc hội Nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam Việt Nam thông qua ngày 14/06/2005; Luật sửa đổi, bổ sung một số
điều của Luật Giáo dục ngày 25 tháng 11 năm 2009;
Điều lệ trƣờng trung học cơ sở, trung học phổ thông kèm theo Thông tƣ
số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trƣởng Bộ GD&ĐT;

40. 34
Quy chế thực hiện dân chủ trong nhà trƣờng ban hành kèm theo quyết
định số 04/2000/QĐ-BGDĐT ngày 1/3/2000 của Bộ GD&ĐT;
Nghị quyết của Hội nghị CB-CC-VC trƣờng của từng trƣờng THPT
trên địa bàn huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận.
Sau khi trao đổi thống nhất với các đoàn thể và các thành viên trong
nhà trƣờng. Trƣờng các THPT ban hành Quy chế dân chủ năm học theo kế
hoạch.
Trong công tác giáo dục, ở địa bàn huyện Đức Linh đƣợc các cấp, các
ngành quan tâm. Cơ sở vật chất, trang thiết bị đƣợc tu bổ nhằm phục vụ cho
việc dạy và học ngày càng tốt hơn ở tất cả các cấp học, trƣờng ra trƣờng, lớp
ra lớp. Học sinh và phụ huynh học sinh đã dần thay đổi về nhận thức, nề nếp
học tập khá hơn, tỷ lệ học sinh bỏ học giảm, đội ngũ giáo viên ngày càng
đƣợc chuẩn hoá, tiêu chuẩn hóa, thậm chí vƣợt chuẩn. Vì vậy, chất lƣợng dạy
và học ngày càng đƣợc nâng lên, trong 11 xã, 2 thị trấn, hiện có 3 trƣờng học
THPT (Trƣờng THPT Đức Linh, Trƣờng THPT Hùng Vƣơng, Trƣờng THPT
Quang Trung). Trong đó, có 2 trƣờng đạt chuẩn quốc gia (Trƣờng THPT Đức
Linh, Trƣờng THPT Hùng Vƣơng).
Đức Linh là huyện miền núi với vị trí khá thuận lợi về kinh tế - xã hội
và đƣợc đầu tƣ phát triển giáo dục đào tạo, trƣờng THPT tạo nguồn cán bộ,
đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của địa phƣơng, trƣờng có vị trí
quan trọng trong sự nghiệp phát triển giáo dục ở miền núi, vùng dân tộc trên
địa bàn tỉnh Bình Thuận. Đây là trƣờng phổ thông dành cho thanh thiếu niên
ở địa phƣơng, các dân tộc thiểu số, bản thân và gia đình thƣờng trú ở địa
phƣơng hoặc học sinh các vùng lân cận. Học sinh đƣợc đảm bảo các điều kiện
khá đầy đủ để đảm bảo môi trƣờng học tập.
Đƣợc sự quan tâm của Đảng bộ và chính quyền tỉnh Bình Thuận, ngành
giáo dục và đào tạo của tỉnh đã chú trọng đầu tƣ phát triển giáo dục THPT

41. 35
trên địa bàn huyện Đức Linh để tạo điều kiện thuận lợi đến trƣờng và tiết
kiệm thời gian, kinh phí (nếu nhƣ trƣớc đây học sinh trong huyện phải đi xa
nhà để học). Điều này cho thấy sự quan tâm của Nhà nƣớc, Nhà trƣờng và xã
hội để phát triển giáo dục tại địa phƣơng. Do đó, có thể xem nhiệm vụ trọng
tâm là đầu tƣ thỏa đáng cho giáo dục phổ thông trên địa bàn, thu hút đội ngũ
giáo viên đáp ứng yêu cầu giảng dạy và học tập của học sinh.
Những kết quả đã đạt đƣợc
Hiện nay, kinh tế - xã hội của tỉnh Bình Thuận có sự phát triển đáng kể
đã ảnh hƣởng trực tiếp tới quá trình giáo dục và đào tạo của tỉnh Bình Thuận
nói chung và huyện Đức Linh nói riêng. Mặc dù, các trƣờng THPT ở huyện
Đức Linh là những trƣờng địa phƣơng, thuộc huyện miền núi, vùng sâu và
vùng xa nhƣng đã chịu ảnh hƣớng rất lớn của nền kinh tế thị trƣờng và sự
quan tâm của Đảng và Nhà nƣớc về phát triển giáo dục và đào tạo trên địa bàn
tỉnh. Đây là nguyên nhân khách quan đã tác động không nhỏ đến nhận thức
của cán bộ, viên chức và ngƣời lao động trong các trƣờng THPT trên địa bàn
huyện.
Đối với giáo dục THPT, đã đƣợc sự quan tâm của các Tỉnh ủy, UBND
tỉnh, các Sở, ngành có liên quan và đƣợc sự chỉ đạo sát sao của UBND tỉnh,
hệ thống các trƣờng phổ thông đã đƣợc đầu tƣ xây dựng theo hƣớng hiện đại
hóa, kiên cố hóa. Trang thiết bị phục vụ dạy và học cũng đã đƣợc đầu tƣ đáp
ứng nhu cầu dạy và học, trong đó phải kể đến việc đầu tƣ trang thiết bị phục
vụ công tác giảng dạy ở cấp học này.
Thời gian qua, việc tổ chức quán triệt, học tập nội dung Nghị quyết số
44/NQ-CP ban hành Chƣơng trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị
quyết số 29-NQ/TW, Chƣơng trình hành động của Tỉnh ủy, Kế hoạch UBND
tỉnh và Kế hoạch hành động của ngành Giáo dục để cán bộ quản lý giáo dục,

42. 36
nhà giáo, học sinh, sinh viên, nhân dân hiểu đƣợc yêu cầu của đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban
nhân dân tỉnh cho đến Sở GD&ĐT là nguyên nhân cơ bản bảo đảm bảo Quy
chế dân chủ ở cơ sở trong các trƣờng THPT đƣợc xây dựng và thực hiện có
hiệu quả bƣớc đầu và có những thành tựu đáng khích lệ.
Trên tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ƣơng
Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Sở GD&ĐT
đã xây dựng quy chế làm việc, phân công trách nhiệm, quy định về tiếp dân
theo mẫu hƣớng dẫn của UBND tỉnh. Trên cơ sở đó, Sở GD&ĐT tỉnh đã
hƣớng dẫn các trƣờng THPT triển khai thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở.
Qua sơ kết 3 năm và tổng kết 5 năm việc thực hiện, Sở GD&ĐT Bình Thuận
đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm, tìm ra giải pháp phù hợp để tiếp tục chỉ
đạo việc thực hiện Quy chế dân chủ của các trƣờng trong những năm tiếp
theo. Theo số liệu báo cáo và thống kê của các trƣờng THPT từ thực tiễn
huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận. Sau đây, xin đề cập lần lƣợt việc thực hiện
quy chế dân chủ ở cơ sở từ thực tiễn huyện Đức Linh nhằm đánh giá sự phát
triển mạng lƣới trƣờng, lớp, học sinh cụ thể các trƣờng nhƣ sau:
Đánh giá việc phát triển mạng lưới trường, lớp, học sinh Trường
THPT Đức Linh, cụ thế như sau:
Quy mô trƣờng, lớp: Trƣờng hạng I, tổng số lớp 31 (Khối 10: 10 Lớp,
khối 11: 10 lớp, khối 12: 11 lớp). Số học sinh: Tổng số học sinh đầu năm học
là 1163 học sinh, số học sinh cuối năm là: 1146 học sinh, giảm: 17 (trong đó:
Chuyển trƣờng 4, học nghề 5, bỏ học 8); tỷ lệ học sinh bỏ học năm học 2017
– 2018 là 0.69% giảm 1.81% so với năm học 2016 – 2017 (tỷ lệ bỏ học 2016
– 2017 là 2.50%).

43. 37
Tổng số cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trƣờng là 108; trình độ thạc
sỹ: 5 giáo viên, công tác đào tạo sau ĐH: hiện tại trƣờng có 3 giáo viên đang
học thạc sỹ, 2 giáo viên chuẩn bị đi học thạc sỹ; Trong năm học giáo viên đã
thực hiện đƣợc 235 tiết thao giảng, 100% đạt khá tốt; Kết quả xếp loại tay
nghề giáo viên: 65 tiết xếp loại giỏi, 30 tiết xếp loại khá; Kết quả xét thi đua
trong năm học: 96 ngƣời đƣợc đề xuất đạt LĐTT; 09 ngƣời đƣợc đề xuất đạt
danh hiệu CSTĐCS. Đánh giá, xếp loại Công chức, viên chức năm 2017 (
Tổng số đánh giá, phân loại: 108 ngƣời, trong đó: 30 ngƣời HTXSNV, 63
ngƣời HTTNV, 14 ngƣời HTNV, 01 Công chức Sở xếp loại).
Công tác tổ chức dạy học 2 buổi/ngày: Trƣờng THPT Đức Linh đã triển
khai đầy đủ các văn bản và chủ trƣơng chỉ đạo dạy học 2 buổi/ngày của Bộ
GD&ĐT, Sở GD&ĐT và đã tổ chức họp lấy ý kiến trong toàn thể CB-GV-
NV. Tuy nhiên, do tình hình thực tế có nhiều khó khăn trong công tác tổ chức
dạy học 2 buổi/ngày nên năm học 2017 - 2018 không thực hiện đƣợc, mà thay
vào đó là việc tổ chức dạy ôn tập cho học sinh theo hƣớng dẫn của Sở GD-
ĐT.
Tình hình và kết quả công tác chỉ đạo, tổ chức, quản lý hoạt động
chuyên môn trong trƣờng trung học theo định hƣớng phát triển phẩm chất và
năng lực học sinh. Tình hình và kết quả triển khai thực hiện công văn
2331/SGDĐT-GDTrH ngày 17/10/2017 (triển khai công văn 4612/BGDĐT-
GDTrH ngày 03/10/2017 của Bộ GD&ĐT) về việc hƣớng dẫn thực hiện
chƣơng trình GDPT hiện hành theo định hƣớng phát triển phẩm chất và năng
lực học sinh từ năm học 2017-2018 và công văn số 2718/SGDĐT-GDTrH
ngày 08/12/2017 (triển khai công văn 5131/BGDĐT-GDTrH ngày
01/11/2017 của Bộ GDĐT) về việc hƣớng dẫn thực hiện kế hoạch giáo dục và
sơ kết học kỳ I năm học 2017-2018 của Bộ GDĐT; các mô hình tổ chức các
hoạt động giáo dục sáng tạo của địa phƣơng: Nhà trƣờng đã triển khai và xây

44. 38
dựng các kế hoạch cụ thể theo nội dung Công văn của cấp trên, của ngành đến
toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh; Thực hiện có hiệu quả các
kế hoạch đề ra.
Công tác giáo dục đạo đức, lối sống của giáo viên, học sinh; khắc phục
tình trạng bạo lực học đƣờng và các hiện tƣợng tiêu cực khác:
Tiếp tục thực hiện: “Học tập tƣ tƣởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh “; “Mỗi thầy giáo, cô giáo là tấm gƣơng đạo đức; tự học và sáng tạo”...
đã góp phần định hƣớng phẩm chất đạo đức, lối sống lành mạnh trong học
sinh; Ban giám hiệu nhà trƣờng đã phối hợp chặt chẽ với Ban đại diện Cha
mẹ học sinh và Tổ Giám thị để làm tốt công tác giáo dục học sinh, đặc biệt là
học sinh cá biệt, kiểm tra ý thức chấp hành Luật Giao thông, tích cực ngăn
chặn các tệ nạn xã hội,... Nhìn chung chất lƣợng giáo dục đạo đức cho học
sinh có chuyển biến khá tốt, đa số học sinh ngoan và lễ phép với Thầy Cô, có
tinh thần đoàn kết giúp đỡ bạn bè, có ý thức tự giác chấp hành nội quy trƣờng
lớp. Năm học 2017 - 2018 trong trƣờng không xảy ra tình trạng bạo lực học
đƣờng, không có các hiện tƣợng tiêu cực khác liên quan đến tệ nạn ma túy.
Trong sinh hoạt chuyên môn tập trung vào việc đổi mới phƣơng pháp dạy học
theo hƣớng phát huy tính tích cực chủ động của học sinh, chú trọng rèn luyện
phƣơng pháp tự học cho học sinh. Duy trì kỷ cƣơng, nề nếp dạy và học, xây
dựng môi trƣờng giáo dục lành mạnh gắn với việc “Học tập làm theo tƣ
tƣởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, trung thực trong kiểm tra, thi cử,
minh bạch trong sử dụng các nguồn tài chính, ngăn chặn các biểu hiện tiêu
cực và các tệ nạn xã hội xâm nhập vào nhà trƣờng.
Xây dựng môi trƣờng giáo dục an toàn, vệ sinh, có tính tham gia và dân
chủ: đổi mới cơ chế quản lý chuyên môn; sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn dựa
trên nghiên cứu bài học; công tác bồi dƣỡng các nội dung chuyên môn, nâng
cao tay nghề cho giáo viên: Tiếp tục thục hiện Chỉ thị số 40/2008/CT –

45. 39
BGDĐT ngày 22 tháng 7 năm 2008 của Bộ GDĐT và kế hoạch số 307/KH-
BGDĐT ngày 22 tháng 7 năm 2008 về việc triển khai phong trào thi đua
“Xây dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực”. Thực hiện chăm sóc,
trồng mới các bồn hoa trong khuôn viên trƣờng học. Tăng cƣờng các giải
pháp đảm bảo công tác an ninh, trật tự, vệ sinh trƣờng học.
Tăng cƣờng điều kiện đảm bảo và sử dụng hiệu quả công nghệ thông
tin trong quản lý; tình hình tổ chức và quản lý các hoạt động chuyên môn trên
trang mạng "trƣờng học kết nối": Quán triệt và chỉ đạo tốt việc ứng dụng
CNTT trong dạy học và công tác quản lý, đáp ứng tốt cho nhu cầu công việc.
Tất cả giáo viên đều tham gia biên soạn và thực hiện giảng dạy bằng giáo án
điện tử đúng số tiết quy định. Năm học 2017-2018 toàn trƣờng đã thực hiện
giảng dạy 297 tiết bằng giáo án điện tử. Tất cả CB-GV-NV của trƣờng đều có
hộp thƣ điện tử và sử dụng với hiệu quả tốt. Đa số công việc về quản lý, chỉ
đạo công tác của trƣờng đƣợc thực hiện qua email thuận lợi, nhanh chóng và
đạt hiệu quả cao. Tất cả các bộ môn đều thực hiện đƣa CNTT vào soạn bài.
Các tổ, nhóm chuyên môn đều có sinh hoạt chuyên môn qua mạng, chuyển
nội dung lên mạng theo đúng quy định, hƣớng dẫn, đƣa lên “Trƣờng học kết
nối”: có 9 chuyên đề đƣợc đƣa lên. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong
giảng dạy đƣợc thực hiện đối với tất cả giáo viên trong trƣờng. Nhiều tiết dạy
bằng giáo án điện tử hiệu quả đã tạo đƣợc hứng thú học tập và khơi dậy sự
sáng tạo trong tƣ duy học tập của học sinh. Trƣờng sử dụng Vn.Edu để quản
lý hồ sơ, nhập điểm; lập sổ điểm điện tử có chất lƣợng tốt. Năm học 2017 -
2018 sử dụng có hiệu quả phòng học thông minh.
Nhà trƣờng đã triển khai: Thông tƣ số 17/2102/TT-BGDĐT ngày 16
tháng 5 năm 2012 của Bộ trƣởng Bộ GD&ĐT ban hành Quy định về dạy
thêm – học thêm; Quyết định số 13/2013/QĐ-UBND ngày 29 tháng 3 năm
2013 của chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận về việc ban hành Quy định dạy