KAEDAH KOPERATIF

1. Fatin Zaima binti Madhi
Jecqveline Paulus
Mohd Zulhelmi bin Idrus
Mohd Zulkefli bin Muhammad
Rabiatul Adawiyah binti Wahid

2. Kaedah Koperatif

3. Konsep dan Model Kaedah Koperatif
– Menurut Effandi Zakaria (1998), Pembelajaran
koperatif adalah satu strategi pengajaran dan
pembelajaran di mana murid-murid saling bantu
membantu di antara satu sama lain di dalam
kumpulan kecil yang mempunyai matlamat
bersama.
– Dalam kaedah koperatif, guru perlu menentukan
pengetahuan dan kemahiran tertentu yang perlu
dipelajari oleh murid-murid.

4. – Dalam kaedah koperatif, guru perlu menentukan
pengetahuan dan kemahiran tertentu yang perlu
dipelajari oleh murid-murid.
– Selain itu, mereka hendaklah bertanggungjawab
ke atas pencapaian sama ada secara individu atau
secara berkumpulan, iaitu mereka perlu menolong
antara satu sama lain.

5. – Kaedah koperatif mengambil kira aspek kognitif,
tingkah laku, emosi dan sosial murid-murid.
– Dengan itu, guru mestilah menerangkan prosedur
tertentu untuk mengendalikan kumpulan masing-
masing. Sasaran adalah tahap pembelajaran yang
maksimum bukan sahaja untuk diri sendiri, tetapi
juga untuk rakan-rakan yang lain.

6. • Lima unsur asas dalam pembelajaran
koperatif:
– Saling bergantung di antara satu sama lain secara
positif
– Saling berinteraksi secara bersemuka
– Akauntabiliti individu atas pembelajaran diri
sendiri
– Kemahiran koperatif
– Pemprosesan kumpulan

7. JENIS PEMBELAJARAN KOPERATIF
• Terdapat beberapa jenis strategi yang boleh
digunakan dalam pembelajaran koperatif.
Antaranya ialah:
– Penyiasatan Berkelompok (Group Investigation)
– Student Team Achievement Division (STAD)
– Jigsaw
– Team Games Tournament (TGT)

8. PENYIASATAN BERKELOMPOK (GROUP
INVESTIGATION)
• Setiap ahli kumpulan akan melibatkan diri dalam
aktiviti sekolah untuk mendapatkan maklumat.
• Ini memerlukan muridmengenalpasti suatu topik yang
disiasat, merancang serta menjalankan penyiasatan.
• Semua maklumat yang telah diperolehi akan dianalisis
dengan cara terperinci untuk dipersembahkan dalam
bentuk yang kreatif dan menarik.
• Strategi pembelajaran ini mengintegrasikan interaksi
dan komunikasi dalam bilik darjah melalui proses
inkuiri akademik.

9. STUDENT TEAM ACHIEVEMENT
DIVISION (STAD)
• Murid-murid berada dalam kumpulan kecil
dan menggunakan lembaran kerja untuk
menguasai suatu cabang pengetahuan.
• Mereka saling membantu di antara satu sama
lain melalui tutorial, kuiz atau perbincangan
kumpulan.

10. JIGSAW
• Setiap kumpulan akan menghantar ahli untuk membentuk
kumpulan pakar.
• Ahli-ahli dalam kumpulan pakar akan membincangkan
sebahagian bahan akademik (yang telah disediakan oleh
guru).
• Selepas itu, semua ahli kumpulan pakar tadi akan kembali
ke kumpulan asal masing-masing untuk berkongsi
pengetahuan mereka dengan rakan sekumpulan.
• Motif utama dalam Jigsaw ialah setiap pelajar dalam satu
kumpulan akan menjadi pakar dalam topik tertentu dan
bertanggungjawab memberi tunjuk ajar kepada rakan
sekumpulan tentang apa yang telah mereka pelajari.

11. TEAM ACCELERATED INSTRUCTION
(TAI)
• Merupakan pendekatan secara menyeluruh di
mana murid mempunyai kebebasan bertindak
dan guru boleh membentuk kelas heterogeni.
• Murid yang mempunyai latar belakang yang
berbeza ditentukan kepada kumpulan yang
heterogenus.
• Hal ini bertujuan untuk memberi peluang kepada
murid yang rendah pencapaian supaya dapat
meningkatkan tahap pencapaiannya seiring
dengan pelajar lain yang mempunyai pencapaian
tinggi.

12. TEAM GAME TOURNAMENT (TGT)
• Model TGT memfokuskan kepada guru perlu memberitahu
pelajaran yang berkaitan sama ada dalam bentuk syarahan,
demonstrasi atau pertunjukan visual.
• Murid berbincang mengenai bahan yang disampaikan oleh
guru.
• Kemudian pelajar akan bekerja mengikut lembaran kerja
yang disampaikan oleh guru untuk menguasai konsep.
• Murid akan bermain suatu permainan berbentuk
pertandingan.
• Bagi setiap pertandingan, meja pertandingan akan diwakili
oleh 2 hingga 4 orang ahli dari setiap pasukan yang sama
kebolehan.

13. Kaedah Akses Kendiri

14. • Merupakan pendekatan pembelajaran yang memberi akses kepada
sumber pembelajaran.
• Membolehkan murid memperolehi pengetahuan dan kemahiran
secara berdikari.
• Bahan pembelajaran direka dan diurus agar murid belajar
mengikut minat, keperluan, tahap kemampuan serta gaya
pembelajaran mereka.
• Akhir sekali sebagai maklum balas dan pentaksiran kendiri
disediakan
Definisi

15.  Menggalakkan murid berinteraksi sesama sendiri dalam
kelas.
 Mewujudkan persekitaran pembelajaran yang memberi
peluang murid menguji kemampuan mereka.
 Membantu murid menyedari pelbagai strategi dalam
pembelajaran
 Melatih murid belajar secara kendiri.
 Membimbing dan membantu murid di mana perlu
tetapkan matlamat pembelajaran mereka, sediakan
rancangan pembelajaran mereka dan seterusnya
menyempurnakannya
Kepentingan

16. • Murid perlu proaktif dan tidak seharusnya pasif, bukan hanya
memberi respon kepada rangsangan guru sahaja.
• Murid harus menjana idea dan mencari peluang belajar.
• Guru berfungsi sebagai fasilitator, jurulatih dan kaunselor dalam
membantu murid memperoleh kemahiran yang diperlukan
• Program ini dibentuk bagi menggalakkan murid mempunyai
autonomi dan bertanggungjawab ke atas pembelajaran sendiri.
• Murid menyedari bahawa mereka adalah individu yang
mempunyai minat, kemampuan, gaya dan rentak pembelajaran
yang berbeza.
Ciri-ciri murid

17. Bagi mencapai tujuan itu, murid perlulah:
o Kenalpasti keperluan mereka
o Kenalpasti tahap kebolehan mereka
o Tetapkan matlamat pembelajaran sendiri
o Kenalpasti masa pembelajaran yang ada
o Sediakan pelan pembelajaran yang
realistik

18. Kriteria Penubuhan Pusat
Pembelajaran Akses Kendiri

19. i). Lokasi
Mudah dikunjungi
Senang diawasi oelh guru/pentadbir untuk jamin
keselamatan bahan, peralatan dan ruang bilik
ii). Reka bentuk
Ruang/sudut bilik harus ceria dan menarik – galakkan
kunjungan murid
Persekitaran selesa, bebas tekanan, kondusif dan tidak
formal

20. iii)Susun atur
Ada pelbagai sudut seperti sudut bacaan,
komputer, audio visual, permainan, bekerja,
pameran dan lembaran kerja
Susunan perabot kemas – memudahkan
pergerakan
vi). Ruang/ Sudut/Laluan
Tempat khas simpan bahan – kotak, almari,
peabot, tikar

21. Belajar cara belajar

22. • Belajar cara belajar ialah proses untuk
memperolehi teknik belajar sama ada bersama
guru ( formal ) atau tanpa guru ( non-formal ).
• Murid perlu menguasai beberapa kemahiran
belajar termasuklah:
Kemahiran mendengar dengan berkesan.
Kemahiran membaca.
Kemahiran mencatat nota.
Kemahiran menulis.
Kemahiran mengingat.

23. a. Kemahiran Mendengar dengan Berkesan
Mendengar ialah aktiviti aktif dari segi mental kerana kemahiran ini melibatkan
kefahaman dan pemprosesan maklumat yang didengar.
Kemahiran mendengar melibatkan beberapa proses :
1. Apa yang didengar - teks puisi, muzik, ucapan, arahan, lakonan, lagu, berita,
pengumuman, syarahan
2. Mengapa perlu mendengar - mendapatkan maklumat, fakta,data dan
pengetahuan dari apa yang didengar, menghayati keindahan bahasa dan muzik,
Untuk mengetahui perkembangan semasa, Untuk mendengar penjelasan guru
tentang sesuatu.
3. Siapa yang didengar - Sesiapa sahaja yang dapat memberikan maklumat,
memberikan penjelasan, membuat pertanyaan dan mereka yang memberikan
pendapat.

24. b. Kemahiran Membaca
• Kemahiran membaca ialah penting untuk
mendapatkan maklumat, pengetahuan, dan
fakta mengenai sesuatu perkara. Membaca
ialah proses kompleks yang melibatkan proses
komunikasi antara pembaca dengan penulis
melalui tulisan yang dibaca.
• Biasanya terdapat empat gaya bacaan, iaitu:

25. 1. Skimming / Luncuran
• Skiming ialah kemahiran membaca untuk mendapatkan
maklumat ringkas dan pantas mengenai sesuatu bahan
atau maklumat.
• Ia bertujuan untuk mendapatkan maklumat ringkas
tetapi menyeluruh mengenai sesuatu bahan atau
dokumen.
• Bacaan skimming boleh dilakukan dengan cara
membaca tajuk, pendahuluan dan rumusan sesuatu
bahan atau dokumen, begitu juga dengan membaca
menggunakan pergerakan mata yang cepat dan
memberikan tumpuan sepenuhnya pada bahan yang
dibaca.

26. 2. Scanning / Imbasan
• Imbasan ialah kemahiran membaca untuk
mendapatkan maklumat yang lebih mendalam
daripada skimming.
• Antara tujuannya ialah untuk mendapatkan
maklumat tertentu sebagai jawaban kepada
sesuatu persoalan.
• Membaca secara imbasan adalah membaca
pendahuluan dan rumusan teks secara
mendalam, membaca kandungan bab dengan
pantas sambil mencatatkan kata kunci dan
konsep yang dinyatakan.

27. 3. Bacaan intensif
• Bacaan intensif ialah kemahiran membaca untuk
mendapatkan maklumat terperinci. Bacaan intensif
memerlukan penumpuaan yang teliti terhadap bahan
atau dokumen yang dibaca.
• Ketekunan dalam pembacaan juga mesti tinggi dan
selalunya bacaan secara intensif ini mengambil masa
yang lebih panjang untuk mendapatkan makna apa
yang dibaca.
• Tujuan bacaan secara intensif adalah untuk
mendapatkan semua maklumat dengan mendalam dan
catatan perlu dibuat untuk mengumpulkan maklumat
tersebut.

28. • Bacaan laju ialah teknik bacaan yang memerlukan
kebolehan seseorang membaca dengan laju dan
mampu memahami dengan serentak apa yang dibaca.
• Membaca laju menumpukan perhatian pada pemikiran
atau idea utama. Ini boleh dibuat dengan membaca
cepat seluruh buku, membaca cepat senarai bab,
membaca cepat semua bahagian dan membaca cepat
semua perenggan.
• Tujuan bacaan laju adalah untuk menggunakan masa
terhad dengan lebih produktif, dapat menjimatkan
masa, dan untuk memperolihi maklumat tambahan
pada kadar yang cepat.
4. Bacaan Laju

29. c. Kemahiran Mencatat Nota
• Mencatat nota ialah aktiviti merekod fakta,
maklumat dan isi penting daripada bahan yang
dibaca, dilihat atau didengar. Mencatat nota berlaku
dalam semua situasi belajar seperti kuliah, ceramah,
penerangan, temuduga, membaca buku atau bahan
lain.
• Perlunya mencatat nota adalah untuk mendapatkan
isi-isi penting sebagai bahan rujukan. Daripada isi-isi
penting ini dapatlah ia dikembangkan kepada fakta
asas. Catatan nota yang telah dikumpul akan dapat
membantu sebagai bahan rujukan tambahan pada
masa hadapan.

30. e. Kemahiran Mengingat
• Mengingat ialah proses pembelajaran yang berkaitan dengan
kefahaman dan penggunaan deria dengar dan deria lihat yang
baik.
• Jenis ingatan adalah ingatan jangka pendek dimana maklumat
yang diterima akan hanya diingat dan tersimpan dalam jangka
masa yang singkat sahaja manakala ingatan jangka panjang
adalah maklumat yang disimpan dan kekal dalam ingatan.
• Proses ingatan dapat dibahagikan kepada tiga langkah iaitu:
 Mendaftar maklumat hingga boleh dikekalkan dalam
ingatan.
 Menyimpan maklumat
 Mengingat kembali maklumat.

31. RASIONAL BELAJAR CARA BELAJAR
Belajar cara belajar yang diperkenalkan dalam pendidikan
adalah berdasarkan kepada beberapa sebab:
 Proses pengajaran dan pembelajaran oleh guru di dalam
kelas adalah terhad.
 Pengetahuan dan maklumat yang diterima oleh murid di
dalam kelas juga terhad.
 Sikap tanggungjawab murid perlu ada terhadap
pembelajaran mereka.
 Murid perlu belajar untuk memperolihi maklumat tambahan
di luar waktu persekolahan.
 Murid perlu meningkatkan keupayaan mereka untuk
mempelajari sesuatu.
 Kemahiran belajar cara belajar sejajar dalam matlamat
pendidikan untuk menyemai kemahiran belajar seumur hidup
di kalangan murid

32. Kemahiran Berfikir

34. Konsep
• Edward de Bono ( 1976 )
- Kemahiran berfikir ini membolehkan manusia melihat
pelbagai perspektif untuk menyelesaikan masalah dalam
sesuatu situasi tertentu.
• Menurut pandangan Islam, berfikir ialah fungsi akal yang
memerlukan tenaga supaya otak manusia dapat bekerja
dan beroperasi. Tenaga ini diperolehi melalui tafakur.

35. • Kemahiran berfikir diajarkan kepada murid
melalui soalan dan aktiviti yang memerlukan
pemikiran kritis dan kreatif
• E.g - Aktiviti mendengar, bertutur, membaca,
dan menulis. Kemahiran berfikir sama ada dari
segi mengkonsepsikan idea, menyelesaikan
masalah atau membuat keputusan adalah
penting dalam kehidupan harian dan kerjaya
murid pada masa

36. Kemahiran
Berfikir
Kreatif Kritis

37. Apakah kemahiran berfikir secara
kreatif?
• Kecekapan menggunakan minda untuk:
• menjana dan menghasilkan idea,
• mencipta sesuatu yang baru, asli, luar biasa,
pelbagai, dan bernilai sama ada bersifat
maujud, abstrak, idea atau gagasan.
• menerokai dan mencari makna ,
pemahaman dan penyelesaian masalah
seacara inovatif.

38. Contoh kemahiran berfikir secara kreatif:
• mencipta analogi
• menjana dan menghasilkan idea baru
• mencipta metafora

39. Apakah kemahiran berfikir secara kritis?
• KB secara kritis ialah kecekapan dan
keupayaan menggunakan minda untuk menilai
kemunasabahan dan kewajaran sesuatu idea,
meneliti kebernasan dan kelemahan sesuatu
hujah, dan membuat pertimbangan yang
wajar dengan menggunakan alasan dan bukti.

40. Apakah contoh-contoh kemahiran berfikir bagi
setiap komponen itu?
Contoh-contoh kemahiran berfikir secara kritis:
• membanding dan membeza:
• membuat kategori,
• meneliti bahagian-bahagian kecil dan keseluruhan.
• menerangkan sebab.
• membuat sekuen / urutan.
• menentukan sumber yang dipercayai,
• membuat ramalan,
• mengusul periksa andaian,
• membuat inferens

41. Ciri-ciri utama pemikiran kritis
• Reaktif
Pemikiran kritis adalah reaksi atau gerak balas
terhadap idea-idea yang sedia ada dan bukan
penghasilan idea yang baru. Penghasilan idea yg
baru melibatkan pemikiran yang kreatif dan bukan
kritis.
Hasilan pemikiran yang kritis disampaikan secara
menyakinkan, munasabah dan bernas.

42. • Penilaian
– Menentukan sama ada sesuatu idea itu patut
dipercayai atau sesuatu tindakan patut dibuat.
– Dibuat berdasarkan set kriteria, termasuk
keaslian, kebenaran, kejituan, kemunasabahan
dan nilai idea berkenaan

43. • Analisis
melibatkan penggunaan operasi dan
kemahiran berfikir yg asas untuk menganalisis
sesuatu hujah supaya hujah dapat ditafsir
dengan jelas. Analisis perlu dibuat secara
terperinci, objektif dan gigih

44. • Logik
– merangkumi kaedah menaakul secara logik,
bersepadu dengan mempertimbangkan andaian
yang dibuat, serta sedar tentang hujah yang bias.
– Digunakan untuk membuat keputsan,
menyelesaikan masalah dan mempelajari konsep
yang baru.

45. Kaedah Kontekstual

46. Secara umum, kontekstual membawa pengertian:
- Yang berkenaan, relevan, ada hubungan atau
kaitan langsung, mengikut konteks
- Yang membawa maksud, makna dan kepentingan
(meaningful)

47. mengaitkan isi pelajaran dengan pengalaman
harian murid, masyarakat dan alam pekerjaan
membawa pelajar ke matlamat pembelajaran
isi dan konsep yang berkenaan atau releven
bagi mereka, dan juga memberi makna dalam
kehidupan seharian mereka
membuat kaitan antara apa yang mereka
pelajari dengan bagaimana pengetahuan itu
dapat dimanfaatkan

48. PRINSIP
kandungan pelajaran disampaikan
dalam persekitaran yang pelbagai
berpusatkan murid
berasaskan
kecekapan dengan
melibatkan latih
amal (hands-on)
dan berfikir
. menekankan
interaksi
menekankan
pembelajaran secara
konkrit
pembelajaran
koperatif
akses kepada
maklumat

49. BENTUK PEMBELAJARAN
KONTEKSTUAL

50. R (relating/menghubung kait) iaitu pelajar belajar dalam konteks
menghubungkaitkan pengetahuan baru dengan pengalaman hidup
E (experiencing/mengalami) iaitu pelajar belajar dalam konteks
penerokaan, penemuan dan reka cipta
A (applying/mengaplikasikan) iaitu pelajar belajar dalam konteks bagaimana
pengetahuan atau informasi boleh digunakan dalam situasi lain
C (cooperating/bekerjasama) iaitu pelajar belajar dalam konteks
bekerjasama, memberi maklum balas dan berkomunikasi
T (transfering/memindahkan) iaitu pelajar belajar dalam konteks
pengetahuan sedia ada dan menggunakan atau membina daripada apa yang
diketahui

51. Relating (Menghubung kait)
- aktiviti mengutip sampah di
sekitar sekolah untuk menanam sikap cintakan
Kebersihan
-murid dapat mengaitkan aktiviti yang dilakukan
oleh ibu bapa mereka semasa membersihkan
kawasan tempat tinggal mereka

52. Experiencing (Mengalami)
• Menyaksikan demontrasi serta membuat
latihan amali
• menyambungkan wayar kepada plug 3 pin.
• Pengalaman ini boleh digunakan di rumah
apabila berlakunya situasi wayar plug 3 pin
sterika tertanggal

53. Applying (Mengaplikasi)
• mempelajari teori dan konsep tuas
• Dapat aplikasikan pengetahuan ini apabila
bertemu situasi sebuah kereta yang tayarnya
pancit tidak mempunyai jek.
• menggunakan konsep tuas untuk
menggantikan jek kereta bagi membolehkan
penukaran tayar

54. Cooperating (Bekerjasama)
• ditugaskan secara berkumpulan untuk
selesaikan masalah pencemaran alam
• Hasil yang diperolehi adalah lebih baik -
menyelesaikan masalah secara bekerjasama

55. Transfering (Memindahkan)
• mempelajari cara untuk mendapatkan sudut
tegak dengan menggunakan Teorem Pythagoras
• boleh pindahkan pengetahuan segitiga bersisi
3m, 4m dan 5m untuk hasilkan sudut tegak
dalam aktiviti mengecat garisan gelanggang
permainan

56. Terima Kasih