chapter10 การประเมินคุณภาพสื่อการเรียนรู้

3. ท่านเป็นศึกษานิเทศก์ซึ่งรับผิดชอบหน้าที่ในการพัฒนาครูเกี่ยวกับการออกแบบ
และผลิตสื่อ วันหนึ่งมีครูสองคนมาปรึกษาว่าจะมีวิธีการที่ทา ให้รู้ว่าสื่อที่สร้างขึ้นมานั้นมี
คุณภาพได้อย่างไร ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
ครูสายใจเป็นครูสังคมศึกษาได้พัฒนาชุดการสอน
ครูสมหญิงเป็นครูสอนวิชาวิทยาศาสตร์ได้พัฒนาสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้
ครูมาโนชเป็นสอนวิชาภาษาได้พัฒนาชุดสร้างความรู้
ครูประพาสเป็นครูสอนวิชาคอมพิวเตอร์ได้พัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนเพื่อใช้ใน
การเรียนของตนเอง

4. 1. เลือกวิธีการประเมินคุณภาพสื่อให้สอดคล้องกับลักษณะของสื่อ
ของครูแต่ละคนพร้อมทั้งให้เหตุผล
2. อธิบายข้อจา กัดของการประเมินสื่อการสอน
3. เปรียบเทียบความแตกต่างของแนวคิดการประเมินสื่อการสอน
สื่อการเรียนรู้และสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้

5. 1. เลือกวิธีการประเมินคุณภาพสื่อให้สอดคล้องกับลักษณะของสื่อ
ของครูแต่ละคนพร้อมทั้งให้เหตุผล
ครูสายใจ เป็นครูสังคมศึกษาได้พัฒนาชุดการสอน
ใช้การทดสอบประสิทธิภาพตามเกณฑ์ประสิทธิภาพ E1/E2
เพราะเป็นแนวคิดประเมินที่เกิดขึ้นเพื่อประเมินประสิทธิภาพของชุดการสอน
และสื่อการสอนประเภทต่างๆ ซึ่งตั้งอยู่บนพื้นฐานของกลุ่มพฤติกรรมนิยมที่
ต้องการประเมินผลพฤติกรรมของผู้เรียนใน2 ประเภท คือ พฤติกรรมต่อเนื่อง
(กระบวนการ) และพฤติกรรมสุดท้าย (ผลลัพธ์) โดย กา หนดค่าประสิทธิภาพ
เป็น E1 (ประสิทธิภาพของกระบวนการ) E2 (ประสิทธิภาพของผลลัพธ์)

6. คำนวณโดยกำรใช้สูตร ดังนี้
E1 หมายถึง ค่าประสิทธิภาพของกระบวนการเรียนรู้
ΣX หมายถึง ผลรวมของคะแนนกิจกรรมระหว่างเรียนของผู้เรียนทุกคน (N คน)
N หมายถึง จานวนผู้เรียนที่ใช้ในการประเมินประสิทธิภาพสื่อการสอนครั้งนี้
A หมายถึง คะแนนเต็มของกิจกรรมระหว่างเรียน
E2 หมายถึง ค่าประสิทธิภาพของผลลัพธ์การเรียนรู้
ΣF หมายถึง ผลรวมของคะแนนกิจกรรมระหว่างเรียนของผู้เรียนทุกคน (N คน)
N หมายถึง จานวนผู้เรียนที่ใช้ในการประเมินประสิทธิภาพสื่อการสอน ครั้งนี้
B หมายถึง คะแนนเต็มของแบบทดสอบหลังเรียน

7. ครูสมหญิง เป็นครูสอนวิชาวิทยาศาสตร์ได้พัฒนา
สิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้
วิธีการประเมินคุณภาพชุดการสอนที่สอดคล้องกับครูสมหญิง คือ การ
ออกแบบ สิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ในการออกแบบตามแนวคอนสตรัคติวิสต์
ผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบ จะ ทา การตรวจสอบการออกแบบการสอนที่อาศัย
พื้นฐานทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ซึ่ง นา หลักการสาคัญของCognitive
constructivism ของ Piajet และ Social constructivism ของ
Vygotsky มาเป็นพื้นฐานในการออกแบบ หรือเรียกว่า การนา ทฤษฎีสู่การปฏิบัติ
ที่อยู่ในลักษณะองค์ประกอบที่สา คัญ ได้แก่ สถานการณ์ปัญหา ธนาคารความรู้ ฐาน
การช่วยเหลือ การร่วมมือกันแก้ปัญหา ดังรายละเอียด ต่อไปนี้

8. 1.การเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้แสวงหาความรู้โดยการปฏิบัติจริง
2.เปิดโอกาสให้ผู้เรียนควบคุมการเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง
3.สถานการณ์ปัญหา กระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดแรงจูงใจในการเสาะแสวงหาความรู้ หรือ
ค้นหา ค้นพบคา ตอบด้วยตนเอง
4.ระดับภารกิจการเรียนรู้กระตุ้นให้ผู้เรียนได้พัฒนาความสามารถในการคิดขั้นสูง
ภาระกิจการเรียนรู้กระตุ้นให้ผู้เรียนได้คิดวิเคราะห์ ไตร่ตรองประเด็นปัญหาที่
ต้องการค้นหาคา ตอบ
5.ธนาคารความรู้ มีการออกแบบที่สนับสนุนข้อมูลให้ผู้เรียนสามารถ ค้นหา
สารสนเทศจากแหล่งต่างๆอย่างหลากหลาย เพื่อนามาใช้ในการแก้ สถานการณ์ปัญหา
ที่กา หนดให้รวมทั้งช่วยสนับสนุนในการสร้างความรู้ของผู้เรียน

9. ครูมาโนช เป็นครูสอนวิชาภาษาได้ พัฒนา
ชุดสร้างความรู้
วิธีการประเมินคุณภาพชุดการสอนที่สอดคล้องกับครูสมหญิง คือ การ
ออกแบบ สิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้
การประเมินด้านผลผลิต(ด้านสื่อ) ผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อจะทา การตรวจสอบ
เกี่ยวกับคุณภาพการออกแบบสื่อ
มีหลักการสา คัญที่นา มาเป็นพื้นฐานในการพิจารณาคุณลักษณะของสื่อดังนี้
• การนา เสนอเนื้อหาที่ดึงดูดความใส่ใจของผู้เรียน ได้แก่ การใช้ตัวหนังสือที่มีการ
เน้นด้วยสี การนาเสนอด้วยภาพนิ่ง
• การออกแบบองค์ประกอบทางศิลปะ มีความเหมาะสม สะดุดตา น่าสนใจ

10. • ภาพประกอบมีความสอดคล้องกับเนื้อหาและส่งเสริมการเรียนรู้ ขนาดของ
ตัวอักษรที่ใช้มีความสอดคล้องกับเนื้อหา
• การใช้ขนาดตัวอักษรเหมาะกับผู้เรียน มีจุดดึงดูดความสนใจและอ่านง่าย
• ภาพกราฟิกที่ใช้ประกอบ มีความเหมาะสม สอดคล้องกับเนื้อหา และทา ให้
สามารถเรียนรู้ได้ดีและง่ายมากยิ่งขึ้น
• การใช้สีมีความเหมาะสม กลมกลืน ดึงดูดความสนใจ

11. ครูประพาส เป็นครูสอนวิชาคอมพิวเตอร์ได้พัฒนา
บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนเพื่อใช้
ในการเรียนของตนเอง
วิธีการประเมินคุณภาพชุดการสอนที่สอดคล้องกับครูสมหญิง คือ บทเรียน
คอมพิวเตอร์ช่วยสอน
• เกณฑ์มาตรฐาน 90/90 เป็นวิธีการที่ได้รับการพัฒนามาเพื่อประเมิน ประสิทธิภาพ
ของบทเรียนโปรแกรม มีพื้นฐานมาจากการเรียนรู้แบบรอบรู้
นิยามของเกณฑ์มาตรฐาน 90/90 นั้นได้อธิบายไว้ว่า
90 ตัวแรกเป็นคะแนนของทั้งกลุ่ม ซึ่งหมายถึงนักเรียนทุกคน เมื่อสอนครั้งหลังเสร็จ
ให้คะแนนเสร็จ นาคะแนนมาหาค่าร้อยละให้หมดทุกคะแนน แล้วหาค่าร้อยละ เฉลี่ย
ของทั้งกลุ่ม ถ้าบทเรียนโปรแกรมถึงเกณฑ์ค่าร้อยละเฉลี่ยของกลุ่มจะต้อง เป็น 90 หรือ
สูงกว่า 90 ตัวที่สองแทนคุณสมบัติที่ว่า ร้อยละ 90 ของนักเรียน ทั้งหมด ได้รับ
ผลสัมฤทธ์ิตามมุ่งหมายแต่ละข้อ และทุกข้อของบทเรียนโปรแกรม

12. • วิธีการคา นวณค่าประสิทธิภาพสื่อ
1. สร้างตารางบันทึกผลการสอบหลังเรียน โดยนา ผลการทดสอบหลังเรียนของ ผู้เรียนมาบันทึกค่า
คะแนนไปในแต่ละวัตถุประสงค์การเรียนรู้ที่กา หนดไว้
2. ตรวจผลการสอบของผู้เรียนแต่ละคน ดา เนินการตรวจผลการสอบว่าผู้เรียนแต่ ละคนได้คะแนนจาก
การสอบหลังเรียนกี่คะแนน
3. พิจารณาผลการสอบว่าผ่านเกณฑ์ตามที่กา หนดไว้ในวัตถุประสงค์เชิง พฤติกรรมเท่าใด ดา เนินการ
พิจารณาผู้เรียนเป็นรายบุคคลว่ามีวัตถุประสงค์ใดบ้าง ที่ผ่านและไม่ผ่านเกณฑ์
4. คา นวณประสิทธิภาพโดยใช้สูตรคา นวณดังนี้
90 ตัวแรก ={(ΣX /N) X 100)}/R
• 90 ตัวแรก หมายถึง จา นวนร้อยละของคะแนนเฉลี่ยของการทดสอบหลังเรียน
• ΣX หมายถึง คะแนนรวมของผลการทดสอบที่ผู้เรียนแต่ละคน ทา ได้ถูกต้องจาก การทดสอบหลังเรียน
• N หมายถึง จา นวนผู้เรียนทั้งหมดที่ใช้เป็นกลุ่มตัวอย่างในการคา นวณ ประสิทธิภาพครั้งนี้
• R หมายถึง จา นวนคะแนนเต็มของแบบทดสอบหลังเรียน

13. 90 ตัวหลัง = (Y x 100)/ N
• 90 ตัวหลัง หมายถึง จา นวนร้อยละของผู้เรียนที่สามารถทา แบบทดสอบผ่าน
ทุกวัตถุประสงค์
• Y หมายถึง จา นวนผู้เรียนที่สามารถทา แบบทดสอบผ่านทุกวัตถุประสงค์
• N หมายถึง จา นวนผู้เรียนทั้งหมดที่ใช้เป็นกลุ่มตัวอย่างในการคา นวณ
ประสิทธิภาพ ครั้งนี้

14. 2. อธิบายข้อจา กัดของการประเมินสื่อการสอน
ข้อจา กัดของการประเมินสื่อการสอน
การประเมินประสิทธิภาพของสื่อการสอนมีขั้นตอนการหาประสิทธิภาพ
เริ่มตั้งแต่ การทดลองแบบกลุ่มต่อหนึ่ง (One to one testing) แล้วนา สื่อ
มา ทดลองกับกลุ่มเล็ก (Small group testing) และท้ายสุดทา การ
ทดลองภาคสนาม (Field testing) และอาจใช้วิธีการหาค่าประสิทธิภาพ
กระบวนการ (E1)/ผลลัพธ์ (E2) หรืออาจใช้วิธีการหาค่าดัชนีประสิทธิผล
(Effectiveness index หรือ E.I.) ค่าประสิทธิภาพดังกล่าว ล้วนแต่เป็น
ค่าที่ได้จากการทา แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิ ซึ่งจะได้เป็นเพียงเฉพาะค่าคะแนนที่
เป็นตัวเลขเชิงปริมาณเท่านั้น

15. 3. เปรียบเทียบความแตกต่างของแนวคิดการประเมินสื่อการสอน
สื่อการเรียนรู้และสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้
การประเมินสื่อการสอน หมายถึง การนา ผลจากการวัดผลสื่อ
การเรียนการสอน มา ตีความหมาย และตัดสินคุณค่า เพื่อที่จะรู้ ว่าสื่อนั้น
ทา หน้าที่ตามที่วัตถุประสงค์กา หนดไว้ได้แค่ไหน มีคุณภาพดีหรือไม่ดี
เพียงใด มีลักษณะถูกต้องตรงตามที่ต้องการหรือไม่ ประการใด จะเห็นว่า
การประเมินผลสื่อการเรียนการสอน กระทา ได้โดยการ พิจารณาข้อมูลที่
ได้จากการวัดผลสื่อนั้นเทียบกับวัตถุประสงค์ ที่กา หนดไว้ ข้อมูลที่ ได้จาก
การวัดผลสื่อจึงมีความสา คัญ การวัดผลจึงต้องกระทา อย่างมีหลักการ
เหตุผลและเป็นระบบเพื่อที่จะได้ข้อมูล ที่เที่ยงตรง สามารถบอกศักยภาพ
ของสื่อได้ ถูกต้องตรงตามความเป็นจริงเพื่อประโยชน์ของการ
ประเมินผลสื่ออย่างเที่ยงตรง ต่อไป

16. การประเมินสื่อการเรียนรู้และสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้เป็นการ
ประเมินที่อาศัยข้อมูลเชิงปริมาณที่เป็นค่าคะแนนหรือตัวเลข ตลอดจน
สัญลักษณ์ของสื่อที่พิจารณาคุณลักษณะของสื่อในลักษณะภาพ เสียง ที่ส่งผล
ต่อการประมวลสารสนเทศในกระบวนการรู้คิดของผู้เรียนรวมทั้งยังอาศัย
ข้อมูลเชิงคุณภาพซึ่งจะช่วยให้สามารถนา มาปรับปรุงสื่อนวัตกรรมการ
เรียนรู้หรือ สิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ให้มีคุณภาพหรือมีประสิทธิภาพเพิ่ม
มากขึ้น
หลักการสาคัญที่ควรพิจารณา ได้แก่ การประเมินด้านผลผลิต , การประเมิน
บริบท,การประเมินด้านความคิดเห็น ,การประเมินด้านความ
สามารถทางสติปัญญา และการประเมินผลสัมฤทธ์ิ