ใบความรู้+แผนการสอน และใบกิจกรรม ประถม 4-6 เรื่อง แรง ความดัน+ป.5+273+dltvscip5+P4 6 u04
•
5 likes•27,847 views
ใบความรู้+แผนการสอน และใบกิจกรรม ประถม 4-6 เรื่อง แรง ความดัน+ป.5+273+dltvscip5+P4 6 u04
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (9)
Similar to ใบความรู้+แผนการสอน และใบกิจกรรม ประถม 4-6 เรื่อง แรง ความดัน+ป.5+273+dltvscip5+P4 6 u04
Similar to ใบความรู้+แผนการสอน และใบกิจกรรม ประถม 4-6 เรื่อง แรง ความดัน+ป.5+273+dltvscip5+P4 6 u04 (20)
More from Prachoom Rangkasikorn
More from Prachoom Rangkasikorn (20)
ใบความรู้+แผนการสอน และใบกิจกรรม ประถม 4-6 เรื่อง แรง ความดัน+ป.5+273+dltvscip5+P4 6 u04
- 1. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 563 แนวการจัดกิจกรรมกระบวนการเรียนรู้ เพื่อสร้างคุณลักษณะ ดี เก่ง มีสุข ๔หน่วยการเรียนรู้ที่ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง แรง ความดัน สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้น ป.๔ - ๖
- 3. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 565 ๑. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ว ๔.๑ เข้าใจธรรมชาติของแรงแม่เหล็กไฟฟ้า แรงโน้มถ่วง และแรงนิวเคลียร์ มีกระบวนการสืบ เสาะหาความรู้ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์อย่างถูกต้องและมีคุณธรรม ตัวชี้วัด ป. ๕/๑ ทดลองและอธิบายการหาแรงลัพธ์ของแรงสองแรง ซึ่งอยู่ในแนวเดียวกันที่กระทำ�ต่อวัตถุ ป. ๕/๒ ทดลองและอธิบายความดันอากาศ ป. ๕/๓ ทดลองและอธิบายความดันของของเหลว ป. ๕/๔ ทดลองและอธิบายแรงพยุงของของเหลว การลอยตัว และการจมของวัตถุ มาตรฐาน ว ๔.๒ เข้าใจลักษณะการเคลื่อนที่แบบต่างๆ ของวัตถุในธรรมชาติ มีกระบวนการสืบเสาะหา ความรู้และจิตวิทยาศาสตร์ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์ ตัวชี้วัด ป. ๕/๑ ทดลองและอธิบายแรงเสียดทาน และนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์ ๒. กำ�หนดสาระสำ�คัญของการเรียนรู้ ๑. เมื่อมีแรงมากระทำ�ต่อวัตถุ จะทำ�ให้วัตถุมีการเปลี่ยนแปลงการเคลื่อนที่ คือ เปลี่ยนจากหยุดนิ่งเป็น การเคลื่อนที่ หรือวัตถุที่เคลื่อนที่อยู่แล้วเมื่อมีแรงกระทำ�จะทำ�ให้เคลื่อนที่เร็วขึ้นหรือช้าลง หรือหยุด นอกจากนี้ แรงยังทำ�ให้วัตถุเปลี่ยนรูปร่างได้ด้วย ๒. เมื่อดึงหรือผลักวัตถุ ด้วยแรงมากกว่าหนึ่งแรง แล้วทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่ ผลของการเคลื่อนที่นั้นจะเสมือน ว่ามีแรงหนึ่งแรงกระทำ�ต่อวัตถุ โดยแรงหนึ่งแรงนี้จะเป็นผลลัพธ์ของแรงหลายๆ แรงนั้น ๓. อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุโดยกระทำ�ในทุกทิศทุกทาง แรงที่กระทำ�ต่อวัตถุจะมีค่ามากหรือน้อยขึ้นอยู่กับ พื้นที่ของวัตถุ แรงที่อากาศกระทำ�ตั้งฉากต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ เรียกว่า ความดันอากาศ ๔. ของเหลวที่กระทำ�ต่อวัตถุที่อยู่ในของเหลวทุกทิศทุกทางโดยแรงลัพธ์ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุจะมีขึ้นใน แนวดิ่ง เรียกแรงลัพธ์นี้ว่า แรงลอยตัว การจมหรือลอยของวัตถุขึ้นอยู่กับนํ้าหนักของวัตถุ และแรงลอยตัว ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุนั้นๆ ๕. ในการออกแรงทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่ไปบนพื้นต่างๆ พื้นแต่ละชนิดจะมีแรงต้านการเคลื่อนที่ เรียกแรงต้าน การเคลื่อนที่นี้ว่า แรงเสียดทาน ซึ่งมีทิศทางตรงกันข้ามกับการเคลื่อนที่ แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง แรงและความดัน ระยะเวลาในการสอน ๑๓ ชั่วโมงป.๔-๖
- 4. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 566 ๓. คุณลักษณะที่ต้องการพัฒนา ๑. ให้ผู้เรียนเป็นคนดีโดยสร้างให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะด้านคุณธรรมจริยธรรมที่พึงประสงค์ด้านความมุ่งมั่น ขยันหมั่นเพียร ประหยัด อดออม มีความซื่อสัตย์ ๒. ให้ผู้เรียนเป็นคนเก่ง โดยมีความรู้ความเข้าใจ – ความหมายของแรง – แรงลัพธ์ – แรงเสียดทาน – ความดันของของเหลว – ความดันอากาศ – แรงลอยตัว ๓. ให้ผู้เรียนมีความสุข โดย – เห็นคุณค่า และมีเจตนคติที่ดีต่อวิทยาศาสตร์ และสร้างผลงานอย่างสร้างสรรค์ – ภูมิใจในผลงานของตนเอง ชื่นชมผลงานของผู้อื่น – มีความสนุกในการเรียนรู้ การทดลอง ๔. การวางแผนการจัดกิจกรรมแบบบูรณาการ การงานอาชีพและ เทคโนโลยี (กอท.) ✍ ออกแบบประดิษฐ์ เครื่องมือวัดความดันอากาศ ศิลปะ ✍ การวาดภาพการทดลอง ภาษาอังกฤษ ✍ คำ�ศัพท์เกี่ยวกับแรง ความดัน คณิตศาสตร์ ✍ การอ่านค่าจากตาชั่งสปริง สิ่งแวดล้อมและ เทคโนโลยีดีด้วย พระบารมีฯ (แรงและความดัน)
- 5. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 567 ๕. การวางแผนการจัดการเรียนรู้ ๘ ๗ ๖ ๕ ๔ ๓ ๒ ๑ครูสนทนากับนักเรียน แรงทำ�อะไรได้บ้าง ✍ผลลัพธ์ของแรง ✍ความดันของเหลว ✍อากาศมีแรงกระทำ�ต่อ วัตถุหรือไม่ นักเรียนร่วมกันอภิปราย ✍แรง ผลลัพธ์ของแรง ✍อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุอย่างไร ✍ความดันของเหลว แรงเสียดทาน ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูล ✍แรง แรงลัพธ์ ✍ความดันของเหลว ✍แรงลอยตัว ✍แรงเสียดทานนักเรียนปฏิบัติ การทดลอง เรื่อง ✍แรง ✍อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ ✍ของเหลวมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ ✍แรงลอยตัว ✍แรงเสียดทาน นักเรียนนำ�เสนอผลการ ทดลองและสรุป ✍นักเรียนปฏิบัติตามกิจกรรมใบ งานที่ครูมอบหมาย นักเรียนสร้างชิ้นงาน ตามความสนใจ นักเรียนนำ�เสนอผลงาน ของตนเอง ✍ครูและนักเรียนร่วมกัน แสดงความคิดเห็นและ ให้ข้อเสนอแนะ ครูและนักเรียนประเมิน ชิ้นงาน นำ�ผลงานมา จัดแสดงในชั้นเรียน และ แลกเปลี่ยนความรู้ ซึ่งกันและกัน ๖. รายละเอียดของกิจกรรม ๑. ครูสนทนากับนักเรียน แรงที่นักเรียนรู้จักมีแรงอะไรบ้าง แรงทำ�อะไรได้บ้าง ผลลัพธ์ของแรงเป็นอย่างไร ความดันของของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุอย่างไร อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุหรือไม่ ๒. นักเรียนร่วมกันอภิปราย แรง ผลลัพธ์ของแรง อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ แรงเสียดทาน ประโยชน์ของ แรงเสียดทาน ๓. นักเรียนสืบค้นข้อมูล แรง แรงลัพธ์ ความดันของของเหลวที่มีต่อวัตถุ อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ แรง เสียดทาน ประโยชน์ของแรงเสียดทาน สิ่งแวดล้อมและ เทคโนโลยีดีด้วย พระบารมีฯ (แรงและความดัน)
- 6. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 568 ๔. นักเรียนปฏิบัติทดลองเรื่อง – แรง – แรงลอยตัว – อากาศมีแรงกระทำ�วัตถุ – แรงเสียดทาน – ของเหลวมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ ๕. นักเรียนนำ�เสนอผลการทดลอง และสรุป และปฏิบัติตามกิจกรรมใบงานที่ครูมอบหมาย ๖. นักเรียนสร้างชิ้นงานตามความสนใจ ๗. นักเรียนนำ�เสนอผลงานของตนเอง ครูและนักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น และให้ข้อเสนอแนะ ๘. ครูและนักเรียนประเมินชิ้นงาน และนำ�ผลงานมาจัดแสดงในชั้นเรียน และแลกเปลี่ยนความรู้ซึ่งกัน และกัน ๗. สื่อการเรียนการสอน ๑. ตาชั่งสปริง ๒. ไม้เมตร ๓. ถุงทราย ๔. ดินนํ้ามัน ๕. เส้นเอ็น ๖. เทปกาว ๗. ลูกโป่งยาง ๘. แท่งไม้ ๙. กระดาษทราย ๘. การประเมินตามสภาพจริง กิจกรรม / พฤติกรรม / ผลงานที่ต้องประเมิน วิธีการ เครื่องมือ ๑. สังเกตการเข้าร่วมกิจกรรม การเข้าร่วมปฏิบัติกิจกรรม สังเกต แบบสังเกต ๒. ตรวจผลงานเป็นกลุ่ม รายบุคคล ความถูกต้อง ความสมบูรณ์ ความสะอาด ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ สังเกต การสัมภาษณ์ ๓. การนำ�เสนอผลงาน การรายงาน ตรวจผลงาน ใบกิจกรรม ผู้ประเมิน – นักเรียนและเพื่อนนักเรียน – ครู – ผู้ปกครอง หรือผู้ที่เกี่ยวข้องอื่นๆ ๙. สรุปผลการเรียนการสอน ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ w w w w w w w w
- 7. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 569 กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง แรงทำ�ให้เกิดอะไรได้บ้าง ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่................................. แผ่นที่ ๑ ใบกิจกรรม คำ�ชี้แจง จากการสังเกตภาพให้ตอบคำ�ถามต่อไปนี้ ๑. เพราะเหตุใด รถเข็นจึงเคลื่อนที่ไปได้ ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๒. เมื่อเด็กวิ่งหนีผึ้ง รถเข็นมีการเคลื่อนที่อย่างไร ทำ�ไมจึงเป็นเช่นนั้น ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๓. เมื่อรถเข็นชนเสาไฟฟ้า การเคลื่อนที่ของรถเข็นเป็นอย่างไร เพราะเหตุใด ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๔. เมื่อรถเข็นชนเสาไฟฟ้า รูปร่างของรถเข็นเป็นอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... w w w w w w w w
- 8. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 570 กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง ผลลัพธ์ของแรงหลายแรงเป็นอย่างไร ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่................................. แผ่นที่ ๒ ใบกิจกรรม ตอนที่ ๑ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้ ๑. ตารางบันทึกค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง ชื่อวัตถุ ค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง ๒ อัน (นิวตัน) ค่าของแรงที่อ่านได้จาก ตาชั่งสปริง ๑ อัน (นิวตัน)อันที่ ๑ อันที่ ๒ รวม ๑. ............................................................ ...................................... ...................................... ...................................... ...................................................................... ๒. ............................................................ ...................................... ...................................... ...................................... ...................................................................... ๓. ............................................................ ...................................... ...................................... ...................................... ...................................................................... ๔. ............................................................ ...................................... ...................................... ...................................... ...................................................................... ๒. ค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง ๑ อัน เมื่อเปรียบเทียบกับผลรวมของค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง ๒ อัน เป็นอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๓. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... w w w w w w w w
- 9. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 571 กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง อากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุหรือไม่ ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่................................. แผ่นที่ ๓ ใบกิจกรรม ตอนที่ ๑ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้ ๑. ในการดึงก้นถุงพลาสติกออกจากแก้ว ดึงได้ง่ายหรือยาก เพราะเหตุใด ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๒. ในการดึงก้นถุงพลาสติกออกจากก้นแก้ว แรงที่ต้านการดึงถุงมีทิศทางใด ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๓. ควํ่าแก้วลง หรือตะแคงแก้ว แล้วดึงก้นถุงพลาสติกออกจากก้นแก้ว แรงที่ต้านการดึงถุงในแต่ละกรณี จะมีทิศทาง อย่างไร ดึงก้นถุงลง ดึงก้นถุงไปทางขวา ดึงก้นถุงไปทางซ้าย ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ๔. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................................................................................
- 10. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 572 ตอนที่ ๒ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้ ๑. ในการดึงกระดาษขึ้นตรงๆ จากพื้นเรียบอย่างรวดเร็ว ผลเป็นอย่างไร ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ๒. ในการดึงกระดาษขนาดต่างๆ กันให้ออกจากพื้นเรียบอย่างรวดเร็ว แรงที่ใช้ดึงกระดาษเหมือนหรือต่างกันอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๓. มีแรงต้านการเคลื่อนที่ของกระดาษหรือไม่ ทราบได้อย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๔. แรงที่ต้านการเคลื่อนที่ของกระดาษเกิดจากอะไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๕. ในการดึงกระดาษแผ่นใหญ่ให้ออกจากพื้นเรียบ แรงที่ต้านการเคลื่อนที่ของกระดาษมากกว่าหรือน้อยกว่า เมื่อดึง กระดาษแผ่นเล็ก ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๖. แรงที่ใช้ดึงกระดาษให้ออกจากพื้นสัมพันธ์กับพื้นที่ของกระดาษหรือไม่ อย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๗. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... w w w w w w w w
- 11. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 573 กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง ของเหลวมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุหรือไม่ ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่................................. แผ่นที่ ๔ ใบกิจกรรม ตอนที่ ๑ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้ ๑. เมื่อเอานํ้าใส่ลูกโป่ง ลูกโป่งจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร วาดภาพประกอบ ๒. ใส่นํ้าในขวดจนเต็ม แล้วดึงไม้ที่ปิดรูออก นํ้าจะพุ่งออกจากขวดในทิศทางใดบ้าง วาดภาพประกอบ ๓. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................................................................................
- 12. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 574 ตอนที่ ๒ ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้ ๑. เมื่อมีนํ้าในขวด รูหมายเลขใดอยู่ในตำ�แหน่งที่มีความลึกมากที่สุด ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๒. เมื่อดึงไม้ที่ปิดรูออกจะเกิดอะไรขึ้น ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๓. นํ้าจากรูหมายเลขใดพุ่งไปได้ไกลสุด และใกล้สุดตามลำ�ดับ แรงที่ทำ�ให้นํ้าพุ่งออกจากแต่ละรู แตกต่างกันหรือไม่ อย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๔. ความดันของนํ้าในระดับที่ตรงกับรูหมายเลขใดมีค่ามากที่สุด ทราบได้อย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๕. เมื่อดึงไม้ที่ปิดรูในระดับเดียวกันออกทีละคู่ นํ้าที่พุ่งออกไปจะเป็นอย่างไร ความดันของนํ้าที่ระดับเดียวกันจะ แตกต่างกันหรือไม่ อย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๖. การทดลองนี้ จะสรุปผลว่าอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... w w w w w w w w
- 13. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 575 กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง แรงลอยตัวคืออะไร ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่................................. แผ่นที่ ๕ ใบกิจกรรม ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้ ๑. ใช้เชือกผูกดินนํ้ามันแล้วนำ�ไปแขวนกับตาชั่งสปริง ค่าของแรงที่อ่านได้...............................................นิวตัน ๒. นำ�ดินนํ้ามันที่แขวนกับตาชั่งสปริงจุ่มลงในนํ้า ค่าของแรงที่อ่านได้...............................................นิวตัน ๓. ใช้มือพยุงดินนํ้ามันที่แขวนกับตาชั่งสปริงขึ้นเล็กน้อย ค่าของแรงที่อ่านได้...............................................นิวตัน ๔. ใช้วัตถุอื่นแขวนกับตาชั่งสปริงแทนดินนํ้ามัน บันทึกค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริงเมื่อชั่งวัตถุในอากาศและ ชั่งวัตถุในนํ้า ชื่อวัตถุ ค่าของแรงที่อ่านได้จากตาชั่งสปริง ในอากาศ (นิวตัน) ในนํ้า (นิวตัน) ๑. ................................................................................. ......................................................................................... ......................................................................................... ๒. ................................................................................. ......................................................................................... ......................................................................................... ๓. ................................................................................. ......................................................................................... ......................................................................................... ๕. การทดลองนี้สรุปผลได้ว่าอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... w w w w w w w w
- 14. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 576 กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง แรงเสียดทานเป็นอย่างไร ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่................................. แผ่นที่ ๖ ใบกิจกรรม ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้ ๑. ในการดึงเชือกเพื่อให้แท่งไม้เริ่มเคลื่อนที่บนพื้นแต่ละชนิด พื้นมีแรงต้านการเคลื่อนที่หรือไม่ ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๒. เมื่อดึงแท่งไม้ให้เคลื่อนที่ไปบนพื้นกระดาษทราย พื้นโต๊ะและพื้นกระดาษหนังสือพิมพ์ ออกแรงดึงเท่ากันหรือไม่ อย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๓. แรงต้านการดึงแท่งไม้บนพื้นแต่ละชนิดเท่ากันหรือไม่ อย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๔. การทดลองนี้จะสรุปผลว่าอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... w w w w w w w w
- 15. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 577 กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ สิ่งแวดล้อมและเทคโนโลยีดีด้วยพระบารมีฯ เรื่อง แรงเสียดทานมีประโยชน์อย่างไร ชื่อ..................................................................................................................ชั้น............................................เลขที่................................. แผ่นที่ ๗ ใบกิจกรรม ผลที่สังเกตได้จากการทำ�กิจกรรมเป็นดังนี้ ๑. มือที่เปื้อนนํ้ายาสระผมจะสามารถเปิดจุกขวดหรือยกขวดขึ้นได้ง่ายหรือยาก เพราะเหตุใด ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๒. จากข้อ ๑ มีแรงเสียดทานระหว่างมือและจุกขวดมากหรือน้อย ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๓. ล้างมือและขวดให้สะอาดเช็ดให้แห้ง แล้วเปิดจุกขวด จะสามารถเปิดได้ง่ายกว่าเมื่อมือลื่น แสดงว่าแรงเสียดทาน ขณะนั้นเป็นอย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ๔. การทดลองนี้จะสรุปผลได้อย่างไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... w w w w w w w w
- 16. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 578 ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ เรื่อง ความดันอากาศ เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน เมื่อนักเรียนออกแรงดึงก้นถุงพลาสติกให้ออกจากแก้วจะรู้สึกว่าดึงออกได้ยาก เนื่องจากมีแรงที่อากาศดัน ก้นถุงพลาสติกเอาไว้และไม่ว่าจะออกแรงดึงก้นถุงพลาสติกไปในทิศทางใดก็มีแรงต้านมือทั้งสิ้น แสดงว่าแรงที่อากาศ กระทำ�ต่อวัตถุจะกระทำ�ในทุกทิศทาง ในการดึงกระดาษขึ้นตรงๆ จากพื้นเรียบจะดึงขึ้นได้ยากเพราะมีแรงที่อากาศกดกระดาษไว้ โดยแรงที่อากาศ กระทำ�จะมีค่ามากเมื่อพื้นที่ของกระดาษมาก และแรงที่อากาศกระทำ�จะมีค่าน้อยเมื่อพื้นที่ของกระดาษน้อย และถ้าพื้นที่ ของกระดาษเท่ากันแรงที่อากาศกระทำ�จะมีค่าน้อยเมื่อพื้นที่ของกระดาษน้อยและถ้าพื้นที่ของกระดาษเท่ากันแรงที่อากาศ กระทำ�ก็จะเท่ากัน เรียกแรงที่อากาศกระทำ�ตั้งฉากต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ว่า ความดันอากาศ ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู ความดันอากาศ ณ ระดับความสูงต่างๆ มีค่าไม่เท่ากัน กำ�หนดให้ความดัน ๑ บรรยากาศ คือ ความดันของ อากาศที่ระดับนํ้าทะเล ซึ่งมีค่า ๑.๐๑×๑๐๕ นิวตันต่อตารางเมตร และยิ่งสูงจากระดับนํ้าทะเลขึ้นไปความดันของอากาศ ก็จะยิ่งลดลง จึงเป็นเหตุให้เมื่อขึ้นไปบนภูเขาจะรู้สึกว่าหูอื้อ เนื่องจากความดันอากาศภายนอกน้อยกว่าความดัันภายในหู ข้อเสนอแนะ ครูอาจจะตั้งปัญหาต่างๆ เกี่ยวกับความดันอากาศให้นักเรียนร่วมอภิปรายหาคำ�ตอบ เช่น – ทำ�ไมเมื่อเอาหลอดดูดจุ่มลงไปในแก้วนํ้าแล้วเอานิ้วปิดปากหลอดดูดด้านบนเมื่อยกหลอดให้ออกจากแก้วนํ้า นํ้ายัังคงค้างอยู่ในหลอดได้ และเมื่อเอานิ้วที่ปิดปากหลอดออกนํ้าจะไหลลงมา w w w w w w w w
- 17. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 579 ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ เรื่อง ความดันบรรยากาศ เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน อากาศที่ปกคลุมโลกเราเป็นชั้นๆ เรียกว่า ชั้นบรรยากาศ แต่ละชั้นมีส่วนประกอบและปริมาณของแก๊ส แตกต่างกันเนื่องจากอากาศเป็นสสารซึ่งมีมวลและนํ้าหนัก จึงถูกแรงโน้มถ่วงของโลกดึงดูดให้อากาศตกลงมา เช่นเดียว กับที่กระทำ�ต่อวัตถุอื่นๆ นํ้าหนักของอากาศที่กดลงบนพื้นโลกเนื่องจากแรงดึงดูดของโลกต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ เรียกว่า ความดันบรรยากาศ ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู ในการสอนเรื่องความดันบรรยากาศ ครูอาจสาธิตการทดลองนี้โดยให้นักเรียนเป็นผู้สังเกต โดยครูเอาหนังสือ วางบนโต๊ะ แล้วคั่นด้วยก้อนดินนํ้ามัน และกระดาษไขตามลำ�ดับ ทำ�เช่นเดิมโดยเอาหนังสือซ้อนขึ้นไปอีก และคั่นด้วย ก้อนดินนํ้ามันขนาดเท่าเดิมและกระดาษไขขึ้นไปให้สูงหลายๆ ชั้น ดังภาพ ถ้าชั้นบรรยากาศแต่ละชั้นประกอบด้วยแก๊ส ชนิดต่างๆ ในปริมาณมากน้อยแตกต่างกันเปรียบเหมือนหนังสือแต่ละกลุ่มที่หนักแตกต่างกัน นักเรียนคิดดูว่าความดัน ของบรรยากาศแต่ละชั้นจะเท่ากันหรือไม่ ให้นักเรียนหาคำ�ตอบ โดยค่อยๆ ยกหนังสือออกทีละชั้น แล้วลองสังเกตก้อน ดินนํ้ามันแต่ละก้อนเปรียบเทียบกัน ถ้าพื้นโต๊ะเปรียบเหมือนพื้นโลก บริเวณยิ่งใกล้พื้นโลกนํ้าหนักของชั้นบรรยากาศจะยิ่งกดลงมามาก ความดัน บรรยากาศที่ระดับนํ้าทะเล ซึ่งมีค่ามากกว่าบนยอดเขา นอกจากระดับความสูงความดันบรรยากาศจะเกี่ยวข้องกับอุณหภูมิของอากาศอากาศร้อนจะขยายตัวมีปริมาตร เพิ่มขึ้น อากาศจะเบาบางลง ความดันของบรรยากาศจึงลดลง w w w w w w w w
- 18. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 580 ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ เรื่อง ความดันของเหลว เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน ของเหลวมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุเช่นนํ้ามีแรงกระทำ�ต่อเขื่อนนํ้ามีแรงกระทำ�ต่อเรือที่ลอยอยู่ในนํ้าเมื่อใส่นํ้าเข้าไป ในลูกโป่ง นํ้าจะมีแรงกระทำ�ต่อลูกโป่งในทุกทิศทาง ทำ�ให้ลูกโป่งมีขนาดใหญ่ขึ้น จากเรื่องอากาศมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุแรงที่อากาศกระทำ�ตั้งฉากต่อหน่วยพื้นที่เรียกว่าความดันอากาศในทำ�นอง เดียวกันแรงที่ของเหลวกระทำ�ตั้งฉากต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่เรียกว่า ความดันของเหลว ความดันของเหลวจะมีค่ามากหรือน้อยขึ้นอยู่กับความลึกของของเหลว โดยที่ระดับความลึกมาก ความดัน ของเหลวก็จะมีค่ามาก ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู ✍ ความดันของเหลว นอกจากจะขึ้นอยู่กับความลึกแล้วยังขึ้นอยู่กับความหนาแน่นของของเหลวด้วย โดยที่ ระดับความลึกเดียวกันของเหลวที่มีความหนาแน่นมากจะมีความดันมากกว่าของเหลวที่มีความหนาแน่นน้อย ✍ เมื่อดึงไม้ที่ปิดรูออก นํ้าจะพุ่งออกไป โดยที่ระดับความลึกมากมีความดันมาก ทำ�ให้นํ้าที่พุ่งออกไป มีความเร็วมาก นํ้าที่พุ่งออกไปจะไปได้ไกลหรือไม่ ขึ้นอยู่กับความเร็วของนํ้าขณะออกจากขวดและเวลาที่ใช้ในการตก ถึงพื้น ที่ระดับความลึกมาก นํ้าพุ่งออกไปได้ด้วยความเร็วมาก แต่ก็จะตกถึงพื้นเร็วด้วยเพราะเป็นจุดที่อยู่ใกล้พื้น ส่วน จุด ที่อยู่สูงขึ้นไปนํ้าจะพุ่งออกด้วยความเร็วน้อยเพราะความดันน้อยแต่จะตกถึงพื้นช้ากว่าจึงทำ�ให้ระยะทางในแนวราบของ นํ้าจากทั้ง ๒ ระดับอาจเท่ากัน ดังนั้นเพื่อให้เวลาในการตกถึงพื้นไม่แตกต่างกันมากนัก ระยะห่างของแต่ละรู ต้องต่างกัน ไม่มาก จึงจะทำ�ให้เห็นว่านํ้าที่ระดับความลึกมากไปได้ไกลมาก ✍ ความดันของเหลว คือ แรงที่ของเหลวกระทำ�ตั้งฉาก ต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ ดังนั้นถ้าพิจารณาในพื้นที่ ๑ ตารางเมตร ที่ระดับความลึกต่างๆ นํ้าหนักของเหลวในพื้นที่ ๑ ตารางเมตร นั้นก็จะต่างกันยิ่งลึกมากขึ้นนํ้าหนักของเหลวที่กระทำ�ก็จะมากขึ้น ด้วยดังรูป จึงทำ�ให้ยิ่งลึกมาก ความดันของเหลวก็จะมีค่ามาก
- 19. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 581 ความดันอากาศ คือแรงที่อากาศกระทำ�ตั้งฉากต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่ ถ้าสมมติว่า บรรยากาศที่ห่อหุ้มโลกเป็น ดังรูปแล้วพิจารณาใน๑หน่วยพื้นที่จะได้ว่าจุดที่สูงจากพื้นโลกมากขึ้นลำ�อากาศที่กระทำ�ต่อพื้นที่นั้นจะสั้นลงทำ�ให้แรง ที่อากาศกระทำ�ต่อพื้นที่นั้นน้อยลงเป็นเหตุให้ยิ่งสูงมากขึ้นความดันอากาศยิ่งน้อยลง ข้อเสนอแนะ ในการเจาะรูข้างขวดพลาสติกควรใช้ตะปูเผาจนร้อน เจาะรูขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒ มิลลิเมตร พยายามเจาะรูให้แนวตรงกัน ในการเผาตะปูอย่าลืมใช้ฉนวนความร้อนหุ้มบริเวณส่วนหัวตะปู ในการเติมนํ้าลงไปในขวดควรเติมให้ระดับนํ้าสูงกว่ารูบนสุดไม่มากนักประมาณ ๓ - ๔ เซนติเมตร ไม้ที่ใช้ในการอุดรูควรมีความยาวประมาณ ๔ - ๕ เซนติเมตรโดยเหลาปลายให้แหลม w w w w w w w w
- 20. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 582 ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ เรื่อง แรงกระทำ�ต่อวัตถุ เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน เมื่อมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ แรงจะทำ�ให้วัตถุมีการเปลี่ยนแปลงสภาพการเคลื่อนที่ได้ โดยเปลี่ยนจากหยุดนิ่ง ให้เคลื่อนที่ เช่น เตะลูกบอล ดันประตูให้เปิด และสำ�หรับวัตถุที่เคลื่อนที่อยู่แล้วเมื่อถูกแรงกระทำ�ก็อาจเคลื่อนที่เร็วขึ้น ช้าลง หรือหยุดการเคลื่อนที่ได้นอกจากนี้แรงยังทำ�ให้รูปร่างของวัตถุมีการเปลี่ยนแปลงได้ เช่น ดึงหนังยางให้ยึด ทุบ ดินนํ้ามันก้อนกลมให้แบน ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู – วัตถุที่เคลื่อนที่อยู่จะเคลื่อนที่เร็วขึ้นหรือช้าลงขึ้นอยู่กับทิศของแรงที่มากระทำ�ต่อวัตถุ โดยถ้าแรงมีทิศเดียว กับทิศทางเคลื่อนที่เดิมของวัตถุจะทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่เร็วขึ้นและถ้าแรงมีทิศตรงข้ามกับทิศการเคลื่อนที่ของ วัตถุ จะทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่ช้าลง แต่ในบางกรณี แรงที่มีทิศตรงข้ามการเคลื่อนที่อาจทำ�ให้วัตถุเปลี่ยนทิศทาง การเคลื่อนที่หรือเคลื่อนที่เร็วขึ้นได้ เช่น การตีลูกปิงปอง การตีลูกเทนนิส – การที่ลูกโป่งเคลื่อนที่ไปได้เพราะเมื่อปล่อยให้อากาศออกจากลูกโป่ง อากาศภายในดันอากาศภายนอก จะเกิด แรงปฏิกิริยาจากอากาศภายนอกดันอากาศภายใน ทำ�ให้ลูกโป่งเคลื่อนที่ไปได้ หลอดดูดซึ่งติดกับลูกโป่งจึง เคลื่อนที่ไปได้ ซึ่งหลอดดูดจะไปได้ไกลและเร็วขึ้นอยู่กับปริมาณอากาศในลูกโป่ง เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน เมื่อนักเรียนดันหรือผลักวัตถุ นักเรียนต้องออกแรงโดยถ้าเพื่อนๆ หลายคนดันโต๊ะแล้วทำ�ให้โต๊ะเคลื่อนที่ไป ได้ระยะทางเท่ากับที่นักเรียนดันโต๊ะให้เคลื่อนที่ในเวลาเท่ากันถือว่าแรงที่นักเรียนดันโต๊ะเท่ากับผลรวมแรงของเพื่อน หลายๆ คนนั้น ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่าถ้ามีแรงหลายๆแรงกระทำ�ต่อวัตถุจะเสมือนว่ามีแรงเพียงหนึ่งแรงกระทำ�ต่อวัตถุจะเสมือน ว่ามีแรงกระทำ�ต่อวัตถุ โดยแรงนี้จะเป็นผลลัพธ์ของแรงหลายแรงนั้น
- 21. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 583 ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู แรงเป็นปริมาณที่มีขนาดและทิศทางเรียกว่าปริมาณเวกเตอร์สามารถเขียนแทนด้วยลูกศรความยาวของลูกศร แทนขนาดของแรงและหัวลูกศรแทนทิศทาง มีหน่วยเป็นนิวตัน แรง ๓ นิวตัน แรง ๕ นิวตัน การเตรียมล่วงหน้า ให้นักเรียนจัดเตรียมสิ่งของที่จะนำ�มาชั่ง เช่น ของเล่น ก้อนหิน รวมทั้งเตรียมถุงพลาสติกที่มีหูหิ้วสำ�หรับใส่ ของที่จะนำ�ไปชั่ง ประเมินผล ๑. ประเมินทักษะภาคปฏิบัติของนักเรียนระหว่างทำ�การทดลอง โดยใช้แบบประเมินเป็นกลุ่ม ๒. ประเมินความสามารถของนักเรียนในการรายงานผล และสรุปผลการทดลอง ๓. ประเมินความร่วมมือในการอภิปรายและแสดงความคิดเห็น w w w w w w w w
- 22. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 584 ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ เรื่อง แรงลอยตัว เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน เมื่อนำ�วัตถุไปอยู่ในของเหลวจะมีแรงที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุโดยแรงลัพธ์ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุนั้นจะ เป็นแรงที่พยุงวัตถุขึ้นทำ�ให้รู้สึกวัตถุเบาขึ้นเมื่อชั่งวัตถุในของเหลว แรงที่ของเหลวพยุงวัตถุขึ้นนี้เรียกว่า แรงลอยตัว วัตถุที่อยู่ในของเหลวต่างชนิดกัน แรงลอยตัวก็จะแตกต่างกันการจมและลอยของวัตถุในของเหลว ขึ้นอยู่กับ นํ้าหนักของวัตถุและแรงลอยตัวที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุนั้น โดยถ้าแรงลอยตัวค่าน้อยกว่านํ้าหนักของวัตถุ วัตถุจะ จมลงไปในของเหลว แต่ถ้าแรงลอยตัวมีค่าเท่ากับนํ้าหนักของวัตถุ วัตถุจะลอยในของเหลวนั้น ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู เมื่อวัตถุอยู่ในของเหลว ของเหลวจะมีแรงกระทำ�ต่อวัตถุใน ทุกทิศทาง แรงลัพธ์ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุจะอยู่ในทิศขึ้นเพราะว่า – ความดันที่ผิวล่างของวัตถุมากกว่าความดันที่ผิวบนของ วัตถุเพราะจุดล่างอยู่ลึกกว่าจุดบนจึงทำ�ให้แรงที่ของเหลว กระทำ�ต่อวัตถุทางด้านล่าง ซึ่งมีทิศขึ้นมากกว่าแรงที่ ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุทางด้านบนซึ่งมีทิศลง แรงลัพธ์ ที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุจึงมีทิศขึ้น – แรงที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุด้านหน้าเท่ากับด้านหลัง ด้านซ้ายเท่ากับด้านขวา ทำ�ให้แรงลัพธ์ของของเหลวที่ กระทำ�ต่อวัตถุด้านข้างของวัตถุเป็นศูนย์ ข้อเสนอแนะ – หลังจากการทำ�กิจกรรมแล้ว ครูอาจตั้งปัญหาให้นักเรียนช่วยคิดหาคำ�ตอบเพื่อนำ�ไปสู่การทำ�โครงงานต่อไป เช่นวัตถุที่อยู่ในของเหลวที่ต่างชนิดกันแรงที่ของเหลวกระทำ�ต่อวัตถุจะเท่ากันหรือไม่จะมีวิธีทดสอบอย่างไร – ครูอาจเสนอกิจกรรมเพิ่มเติมให้นักเรียนปั้นดินนํ้ามันให้ลอยนํ้าได้แล้วแข่งกันเอาลูกแก้วใส่ลงไปในดินนํ้ามัน ที่ปั้นแล้วให้มากที่สุดที่ดินนํ้ามันยังสามารถลอยนํ้าได้ w w w w w w w w
- 23. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๓ 585 ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ เรื่อง แรงเสียดทาน เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน ในการออกแรงดึงหรือผลักให้วัตถุเคลื่อนที่ต้องออกแรงเนื่องจากพื้นมีแรงต้านการเคลื่อนที่เรียกแรงต้านการ เคลื่อนที่นี้ว่าแรงเสียดทาน โดยถ้าแรงดึงหรือผลักวัตถุเท่ากับแรงเสียดทานวัตถุก็จะยังคงอยู่นิ่งไม่เคลื่อนที่ไป แต่ถ้า แรงดึงหรือผลักวัตถุมากกว่าแรงเสียดทานวัตถุก็จะเคลื่อนที่ไปได้แรงที่ใช้ในการทำ�ให้วัตถุเคลื่อนที่บนพื้นต่างชนิดกันมี ค่าต่างกัน แสดงว่าพื้นต่างชนิดกันแรงเสียดทานก็จะต่างกันด้วย ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู แรงเสียดทาน เกิดขึ้นระหว่างผิวสัมผัสของวัตถุทั้งสองโดยแรงเสียดทานจะมีค่ามากหรือน้อย จะขึ้นอยู่กับ ลักษณะของผิวสัมผัสของวัตถุคู่นั้นๆว่ามีความฝืดมากหรือฝืดน้อยซึ่งเรียกว่าสัมประสิทธิ์ความเสียดทานระหว่างผิวสัมผัส ตารางค่าสัมประสิทธิ์ความเสียดทาน (μ) เหล็กกับเหล็ก ๐.๗๔ อะลูมิเนียมกับเหล็ก ๐.๖๑ ทองแดงกับเหล็ก ๐.๕๓ ยางกับคอนกรีต ๑.๐๐ ไม้กับไม้ ๐.๒๕ - ๐.๕ แก้วกับแก้ว ๐.๙๔ นํ้าแข็งกับนํ้าแข็ง ๐.๑ เทฟล่อนกับเทฟล่อน ๐.๐๔ ข้อเสนอแนะ ๑. ในการดึงแท่งไม้ให้เคลื่อนที่ไปบนพื้นกระดาษ หรือพื้นกระดาษหนังสือพิมพ์ ให้ตรึงกระดาษทรายหรือ กระดาษหนังสือพิมพ์ไว้กับพื้นโต๊ะ โดยใช้เทปใส และตรึงให้เรียบ ๒. ให้การดึงแท่งไม้ไปบนพื้นต่างชนิดกันให้เคลื่อนที่ ครูอาจให้นักเรียนใช้ตาชั่งสปริงเกี่ยวกับตะขอแล้วดึง ตาชั่งสปริงพร้อมอ่านค่าแรงที่กดตาชั่งขณะวัตถุเริ่มเคลื่อนที่ แล้วเปรียบเทียบค่าที่อ่านได้
- 24. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง 586 เนื้อหาสาระสำ�หรับนักเรียน ในชีวิตประจำ�วันของนักเรียน มีกิจกรรมต่างๆ ที่มีความสัมพันธ์กับแรงเสียดทานอยู่เสมอ เช่น การเดินไป บนพื้น การถือของ การดึงหรือผลักวัตถุให้เคลื่อนที่ไป กิจกรรมบางอย่างต้องการแรงเสียดทานจึงจำ�เป็นต้องเพิ่มให้แรงเสียดทานมากขึ้น เช่น การขี่รถจักรยานไปบน พื้นซีเมนต์ รถจะไปได้ดีกว่าขี่รถจักรยานไปบนพื้นดินที่เปียกลื่น กิจกรรมบางอย่างไม่ต้องการแรงเสียดทานจึงจำ�เป็นต้องลดแรงเสียดทานให้ลดลง เช่น ลากวัตถุไปบนพื้นลื่น ออกแรงน้อยกว่าลากวัตถุไปบนพื้นฝืด ความรู้ส่วนนี้สำ�หรับครู ขณะที่คนเดินไปข้างหน้าแรงเสียดทานที่พื้นกระทำ�ต่อเท้าคนจะมีทิศไปข้างหน้าซึ่งจะทำ�ให้คนสามารถเดินไป ข้างหน้าได้โดยไม่ล้มไถล ซึ่งคนทั่วไปมักจะเข้าใจผิดว่าขณะที่คนเดินไปข้างหน้า จะมีแรงเสียดทานไปทางด้านหลัง แสดง ทิศแรงเสียดทานได้ดังรูป ข้อเสนอแนะ ๑. ในการทำ�กิจกรรมเปิดจุกขวดอาจใช้สบู่แทนแชมพูได้ ๒. ครูอาจนำ�อภิปรายเกี่ยวกับลักษณะของฝาขวดว่าทำ�ไมต้องมีรอยหยัก ๓. ครูอาจเพิ่มกิจกรรมให้นักเรียนหาวิธีลดแรงเสียดทานในการดันโต๊ะครูให้เคลื่อนที่ w w w w w w w w