ปิด Gap ห้องเรียนในยุคโควิด-19 ด้วยโรงเรียนพัฒนาตนเอง โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในงานเสวนา โรงเรียนเปลี่ยนใหม่ โดย กสศ. และภาคี วันที่ ๖ พฤศจิกายน ๒๕๖๔

1. โรงเรียนพัฒนาตนเอง
วิจารณ์ พานิช
Learning Gap ไม่ได้มีเฉพาะในยุค โควิด ๑๙
กล่าวนาเวทีเสวนา โรงเรียนเปลี่ยนใหม่ ครั้งที่ 1 “ปิด Gap ห้องเรียนในยุคโควิด-19” วันเสาร์ที่ 6 พฤศจิกายน 2564 จัดโดย กสศ. และภาคี
ปิด LG/LL ด้วย
พลังของ และครูผู้ก่อการ

2. ข้อจำกัด
• เป็นการเสนอจินตนาการ
• ของคนแก่ ที่อาจป้ าๆ เป๋ อๆ
• ที่อยากเห็นสังคมไทยมีความสุข หลังตนเองตายไปแล้ว
• ผ่านพลังของการศึกษา / การเรียนรู้
• ที่เชื่อว่า ขบวนการ โรงเรียนพัฒนาตนเอง / ครูผู้ก่อการ ร่วมกันทา
ให้บรรลุได้

3. ช่องว่างของการเรียนรู้
• ช่องว่างของการเรียนรู้ ที่เกิดจาก LAS ไม่ได้ ต้อง LAH ... โควิด
• ช่องว่างระหว่างนักเรียนต่างกลุ่ม ต่างคน
• ช่องว่างระหว่างโรงเรียน
• ช่องว่างระหว่างศักยภาพที่จะเรียนรู้ และที่ได้เรียนรู้จริง
• ช่องว่างระหว่างครูกับนักเรียน
• ช่องว่างระหว่างครูกับเพื่อนครู
• ช่องว่างระหว่างครูกับผู้บริหาร
• ช่องว่างระหว่างครู/โรงเรียนกับต้นสังกัด ... การบริหารระบบการศึกษา

4. ช่องว่างของการเรียนรู้
• ช่องว่างของการเรียนรู้ ที่เกิดจาก LAS ไม่ได้ ต้อง LAH ... โควิด
• ช่องว่างระหว่างนักเรียนต่างกลุ่ม ต่างคน
• ช่องว่างระหว่างโรงเรียน
• ช่องว่างระหว่างศักยภาพที่จะเรียนรู้ และที่ได้เรียนรู้จริง
• ช่องว่างระหว่างครูกับนักเรียน
• ช่องว่างระหว่างครูกับเพื่อนครู
• ช่องว่างระหว่างครูกับผู้บริหาร
• ช่องว่างระหว่างครู/โรงเรียนกับต้นสังกัด ... การบริหารระบบการศึกษา

5. ช่องว่างระหว่างนักเรียนต่างกลุ่ม ต่างคน
• เด็กบ้านนอก/เด็กหลังเขา กับ เด็กในเมือง
• เด็กต่างภาษา/วัฒนธรรม
• เด็กต่างสีผิว
• เด็กต่างเศรษฐฐานะ ต่างชนชั้นทางสังคม
• เด็กที่สมองต่างกัน ฉลาดต่างด้าน

6. ช่องว่างระหว่างนักเรียนต่างกลุ่ม ต่างคน
• เด็กบ้านนอก/เด็กหลังเขา กับ เด็กในเมือง
• เด็กต่างภาษา/วัฒนธรรม
• เด็กต่างสีผิว
• เด็กต่างเศรษฐฐานะ ต่างชนชั้นทางสังคม
• เด็กที่สมองต่างกัน ฉลาดต่างด้าน

7. ช่องว่างระหว่างโรงเรียน
• โรงเรียนห่างไกล - โรงเรียนในเมือง
• โรงเรียนย่านคนจน - โรงเรียนย่านคนรวย
• โรงเรียนลูกคนจน - โรงเรียนลูกคนรวย
• คนรวยดิ้นรนส่งลูกเข้าโรงเรียนเอกชน โรงเรียนนานาชาติ หรือไป
เรียนต่างประเทศ

8. ช่องว่างระหว่างโรงเรียน
• โรงเรียนห่างไกล - โรงเรียนในเมือง
• โรงเรียนย่านคนจน - โรงเรียนย่านคนรวย
• โรงเรียนลูกคนจน - โรงเรียนลูกคนรวย
• คนรวยดิ้นรนส่งลูกเข้าโรงเรียนเอกชน โรงเรียนนานาชาติ หรือไป
เรียนต่างประเทศ

9. การเรียนรู้ที่เกิดพัฒนาการเต็มศักยภาพ
• ตามความแตกต่างของเด็ก
• High Expectation, High Support
• Teach Less, Learn More
• Competency-Based Learning
• Inquiry-Based Learning
• Active Learning

10. การเรียนรู้ที่เกิดพัฒนาการเต็มศักยภาพ
• ตามความแตกต่างของเด็ก
• High Expectation, High Support
• Teach Less, Learn More
• Competency-Based Learning
• Inquiry-Based Learning
• Active Learning

11. ความเป็นกัลยาณมิตร ครู – นักเรียน - นักเรียน
• พลังของปฏิสัมพันธ์
• จิตวิทยาเชิงบวก
• พลังศรัทธา, ความเชื่อมั่น, High Expectation, คา
ครูที่ก้องอยู่ในหูเด็ก
• Learning Community
• Positive/Constructive Feedback
• AfL, AaL, Self-assessment, Peer Assessment,
Self Feedback, Peer Feedback

12. ความเป็นกัลยาณมิตร ครู - ครู
• ครูทางานเป็นทีม
• เรียนรู้ร่วมกันผ่านการตั้งเป้า ปฏิบัติ ตามด้วยการใคร่ครวญสะท้อน
คิดร่วมกัน – PLC
• เป็นวงจรเรียนรู้สองชั้น (double-loop learning)
• ยกระดับผลลัพธ์การเรียนรู้ต่อเนื่อง
• ยกระดับสมรรถนะครู และวิญญาณครู ต่อเนื่อง

13. ความเป็นกัลยาณมิตร ครู - ครู
• ครูทางานเป็นทีม
• เรียนรู้ร่วมกันผ่านการตั้งเป้า ปฏิบัติ ตามด้วยการใคร่ครวญสะท้อน
คิดร่วมกัน – PLC
• เป็นวงจรเรียนรู้สองชั้น (double-loop learning)
• ยกระดับผลลัพธ์การเรียนรู้ต่อเนื่อง
• ยกระดับสมรรถนะครู และวิญญาณครู ต่อเนื่อง

14. ความเป็นกัลยาณมิตร ครู - ครู
• ครูทางานเป็นทีม
• เรียนรู้ร่วมกันผ่านการตั้งเป้า ปฏิบัติ ตามด้วยการใคร่ครวญสะท้อน
คิดร่วมกัน – PLC
• เป็นวงจรเรียนรู้สองชั้น (double-loop learning)
• ยกระดับผลลัพธ์การเรียนรู้ต่อเนื่อง
• ยกระดับสมรรถนะครู และวิญญาณครู ต่อเนื่อง

15. ความเป็นกัลยาณมิตร ครู - ผู้บริหาร
• ร่วมกันเติบโตด้วยผลงาน ... ผลลัพธ์การเรียนรู้ และความสาเร็จใน
ชีวิตของศิษย์
• จับมือกันพัฒนาความเป็น agentic teachers, agentic educators
ร่วมกันพัฒนาระบบการศึกษาไทย โดยไม่ต้องรอคาสั่ง
• ร่วมกันพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะจากจุดปฏิบัติ
• ร่วมกันพัฒนาวิชาชีพครู ศักดิ์ศรีความเป็นครู

16. ความเป็นกัลยาณมิตร ครู - ผู้บริหาร
• ร่วมกันเติบโตด้วยผลงาน ... ผลลัพธ์การเรียนรู้ และความสาเร็จใน
ชีวิตของศิษย์
• จับมือกันพัฒนาความเป็น agentic teachers, agentic educators
ร่วมกันพัฒนาระบบการศึกษาไทย โดยไม่ต้องรอคาสั่ง
• ร่วมกันพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะจากจุดปฏิบัติ
• ร่วมกันพัฒนาวิชาชีพครู ศักดิ์ศรีความเป็นครู

17. ความเป็นกัลยาณมิตร ครู - ผู้บริหาร
• ร่วมกันเติบโตด้วยผลงาน ... ผลลัพธ์การเรียนรู้ และความสาเร็จใน
ชีวิตของศิษย์
• จับมือกันพัฒนาความเป็น agentic teachers, agentic educators
ร่วมกันพัฒนาระบบการศึกษาไทย โดยไม่ต้องรอคาสั่ง
• ร่วมกันพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะจากจุดปฏิบัติ
• ร่วมกันพัฒนาวิชาชีพครู ศักดิ์ศรีความเป็นครู

18. ร่วมกันสร้างสรรค์ความสัมพันธ์แนวราบในระบบ กศ.
• เพื่อให้ทุกจุดของระบบมี “พลังสร้างสรรค์”
• ส่งพลังถึงกันเป็น “เครือข่ายสร้างสรรค์”
• สัมพันธ์แบบ peer interaction ไม่ใช่ “สายการบังคับบัญชา”
• สื่อสาร ผลงานเลิศ (what), วิธีการ (how), ข้อเรียนรู้ (why) จากการ
ปฏิบัติ ตีความสู่ “กรอบแนวทาง” (guideline) ในการสร้างผลงาน
• เกิด synergy ภายในระบบ และปฏิสัมพันธ์กับภาคีเครือข่าย
ต้นสังกัด – โรงเรียน – ครู

19. ร่วมกันสร้างสรรค์ความสัมพันธ์แนวราบในระบบ กศ.
• เพื่อให้ทุกจุดของระบบมี “พลังสร้างสรรค์”
• ส่งพลังถึงกันเป็น “เครือข่ายสร้างสรรค์”
• สัมพันธ์แบบ peer interaction ไม่ใช่ “สายการบังคับบัญชา”
• สื่อสาร ผลงานเลิศ (what), วิธีการ (how), ข้อเรียนรู้ (why) จากการ
ปฏิบัติ ตีความสู่ “กรอบแนวทาง” (guideline) ในการสร้างผลงาน
• เกิด synergy ภายในระบบ และปฏิสัมพันธ์กับภาคีเครือข่าย
ต้นสังกัด โรงเรียน ครู

20. ร่วมกันสร้างสรรค์ความสัมพันธ์แนวราบในระบบ กศ.
• เพื่อให้ทุกจุดของระบบมี “พลังสร้างสรรค์”
• ส่งพลังถึงกันเป็น “เครือข่ายสร้างสรรค์”
• สัมพันธ์แบบ peer interaction ไม่ใช่ “สายการบังคับบัญชา”
• สื่อสาร ผลงานเลิศ (what), วิธีการ (how), ข้อเรียนรู้ (why) จากการ
ปฏิบัติ ตีความสู่ “กรอบแนวทาง” (guideline) ในการสร้างผลงาน
• เกิด synergy ภายในระบบ และปฏิสัมพันธ์กับภาคีเครือข่าย
ต้นสังกัด โรงเรียน ครู

21. ร่วมกันสร้างสรรค์ความสัมพันธ์แนวราบในระบบ กศ.
• เพื่อให้ทุกจุดของระบบมี “พลังสร้างสรรค์”
• ส่งพลังถึงกันเป็น “เครือข่ายสร้างสรรค์”
• สัมพันธ์แบบ peer interaction ไม่ใช่ “สายการบังคับบัญชา”
• สื่อสาร ผลงานเลิศ (what), วิธีการ (how), ข้อเรียนรู้ (why) จากการ
ปฏิบัติ ตีความสู่ “กรอบแนวทาง” (guideline) ในการสร้างผลงาน
• เกิด synergy ภายในระบบ และปฏิสัมพันธ์กับภาคีเครือข่าย
ต้นสังกัด โรงเรียน ครู

22. เชื่อว่าขบวนการ โรงเรียนพัฒนาตนเองจะ...
• ยิ่งกว่าปิด gap
• แต่จะเป็นพลังค้นพบแนวทาง/วิธีการ/คุณค่า ใหม่ๆ ที่เรายังนึกไม่ถึง
• ด้วยพลังของวงจร “เป้าหมาย ปฏิบัติ สะท้อนคิด ปรับปรุง” ที่
ดาเนินต่อเนื่อง จนเกิด impact ที่ประจักษ์ชัด
• ด้วยพลัง “ผู้ก่อการ” (agency) ในระดับปฏิบัติ ร่วมกับระดับนโยบาย
และระดับจัดการระบบ ภายใต้ปฏิสัมพันธ์แนวราบ
• สู่การสื่อสารและเรียนรู้ร่วมกันจากความสาเร็จเล็กๆ ที่เกิดขึ้น
• ประกอบกันเข้าเป็นพลัง transformation ที่ยิ่งใหญ่