การเรียนการสอนแห่งศตวรรษที่ ๒๑ โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในวันที่ ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๖๒ ในจัดการอบรมหลักสูตรนักบริหารระดับคณะ รุ่นที่ ๒ ระหว่างวันที่ ๘ - ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๖๒ จัดโดยมหาวิทยาลัแม่โจ้ part 1

1. การเรียนการสอนในศตวรรษที่ ๒๑
วิจารณ์ พานิช
บรรยายในการอบรมหลักสูตรนักบริหารระดับคณะ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๖๒

2. ข้อจากัด
• ไม่เคยเรียนในสาขาการศึกษา ไม่ใช่ “ผู้รู้”
• เรียนรู้จากการอ่าน และสังเกต และไต่ถาม
• ไม่ได้ปฏิบัติในหัวข้อที่พูด
• ไม่รู้จริง ไม่รู้ลึก
• พึงฟังอย่างมีวิจารณญาณ ปฏิบัติตามกาลามสูตร

3. ประเด็นนาเสนอ / เสวนา
• เป้าหมาย
• หลักการเรียนรู้ (Learning Science)
• วิธีการ
• feedback
• บทบาทของผู้บริหาร
• สรุป
ถามหรืออภิปราย
โต้แย้ง ได้ตลอดเวลา

4. ประเด็นนาเสนอ / เสวนา
• เป้าหมาย
• หลักการเรียนรู้ (Learning Science)
• วิธีการ
• feedback
• บทบาทของผู้บริหาร
• สรุป

5. ชีวิตที่ดีของมนุษย์ในศตวรรษที่ ๒๑
• อยู่ได้ในโลก/สังคม VUCA (Volatile, Uncertain, Complex,
Ambiguous)
• สังคมที่เปลี่ยนแปลงเร็ว พลิกผัน
• ต้องเปลี่ยนแปลงตัวเองเป็น เรียนรู้เป็น : Learn, Unlearn, Relearn
• ต้องเป็นผู้นาการเปลี่ยนแปลง (Change Agent)

6. มี “ปัจจัยสี่” เพื่อชีวิตในสามโลก
• ใช้ความรู้เป็น (Literacy) : อ่านออกเขียนได้, คิดเลขเป็น,
รู้ธรรมชาติ, รู้ ICT, รู้การเงิน, รู้วัฒนธรรมและความเป็นพลเมออง,
รู้เรอ่องสุขภาพ
• มีสมรรถนะ (Competency) : วิจารณญาณ, สร้างสรรค์,
สอ่อสาร, ร่วมมออ
• มีบุคลิก/คุณลักษณะ (Character) : ใคร่รู้ ริเริ่ม มานะ
อดทน ปรับตัว ภาวะผู้นา สังคมวัฒนธรรม เห็นแก่ส่วนรวม
• เรียนรู้ตลอดชีวิต (Learning Skils / Affinity)
โลกประจาวัน
โลกซับซ้อน
โลกเปลี่ยนแปลง

7. “การเรียนรู้” มีหลายความหมาย หลายมิติ
• A(Attitude), S(Skills), K (Knowledge)
• Bloom’s Taxonomy of
Learning
• Transformative Learning
มีความซับซ้อน

8. 1965 / 1988

9. เรียนอะไร
• 21st Century Skills
• ASK
• Civic Literacy
• คิด

10. การเรียนรู้เป็นการฝึกฝน (practice)

11. Growth Mindset ของตนเอง ของกลุ่ม และขององค์กร
https://www.gotoknow.org/posts/645908
https://www.gotoknow.org/posts/599905
รักการเรียนรู้ ปฏิเสธการเรียนรู้
กระบวนทัศน์พัฒนา กระบวนทัศน์หยุดนิ่ง
รู้วิธีพัฒนา

12. รู้วิธีพัฒนา Grit ของตนเอง
ความมุมานะต่อเนื่องเพื่อบรรลุเป้าหมายที่ยิ่งใหญ่ในระยะยาว
• Passion (ฉันทะ)
• Perseverance (วิริยะ
+ จิตตะ + วิมังสา)
https://www.gotoknow.org/posts/613528
อิทธิบาท ๔
Talent x Effort = Skills
Skills x Effort = Achievement

13. รู้จักใช้ความฉลาดของผู้อื่น
https://www.gotoknow.org/posts/638734
จิตจดจ่อ (attention) ๓ แบบ
• Focused attention
• Sorting attention
• Open attention
Talent 35 ชนิดของมนุษย์

14. Innate
Cultivated
Critical Reflection
Compassion Meditation เมตตาภาวนา
การปลูกฝังคุณสมบัติความรัก
และความเห็นแก่ผู้อื่น เป็นคุณต่อชีวิต
รู้วิธีพัฒนา
ความเสียสละ
เห็นแก่ผู้อื่น

15. สมรรถนะ
อารมณ์
อิสระ -
เกอ้อกูลกัน
มนุษยสัมพันธ์
อัตลักษณ์
เป้าหมาย
ชีวิต
มั่นคง
คุณธรรม
พัฒนาตัวตน ๗ ด้าน ของ Chickering

16. บันได ๖ ขั้นของการพัฒนาคุณธรรม
• ขั้นที่ ๑ ปฏิบัติเพราะความกลัว ไม่อยากเดือดร้อน
• ขั้นที่ ๒ ปฏิบัติเพราะอยากได้รางวัล
• ขั้นที่ ๓ ปฏิบัติเพราะอยากเอาใจคนบางคน
• ขั้นที่ ๔ ปฏิบัติเพราะต้องปฏิบัติตามกฎ
• ขั้นที่ ๕ ปฏิบัติเพราะต้องการให้ตนดูดี ให้ได้ชื่อว่าเป็นคนดี ให้ได้ชื่อว่ามีน้าใจ
• ขั้นที่ ๖ ปฏิบัติตามหลักการ หรืออุดมการณ์ของตน ไม่ต้องการให้มีคนยกย่องชมเชยหรือให้รางวัล
Lawrence Kohlberg's stages of moral development

17. เป้าหมายสุดท้าย
• ชีวิตที่ดี มีความสุข
• wellbeing

18. ต่อ part 2