Jenis ayat dalam bahasa Melayu

1. SINTAKSIS DALAM BAHASA MELAYU
JENIS AYAT
Oleh:
Nurlidyawati Jasmin
Noor Rahfizah Abd Rahman

2. Ayat penyata
Istilah untuk ayat penyata ini dalam bahasa inggeris ialah
statement atau pernyataan.
Menurut Nik Safiah Karim et al (2012) ayat penyata ialah
ayat yang diucapkan dengan maksud untuk menyatakan
atau menerangkan sesuatu perkara.
Ayat penyata ini menyatakan butir maklumat atau
pendapat dari pihak penutur kepada pihak kedua.
Ayat jenis ini juga disebut sebagai ayat berita atau ayat
keterangan.

3. 1.Kakak sedang menyiram bunga.
2. Lembu itu akan dijual.
4. Pelajar-pelajar sedang mengulang kaji pelajaran di
perpustakaan.
5. Datuk sedang berehat di ruang tamu.
CONTOH
3. Nadiah seorang jururawat.
6. Bunga Ros itu cantik.
Ayat ini diujarkan untuk menjelaskan bahawa bunga Ros tersebut cantik

4. AYAT PERINTAH
• Menurut Nik Safiah (2015) ayat perintah
ditakrifkan sebagai ayat yang bertujuan untuk
menimbulkan sesuatu tindakan atau
perbuatan.
• Selalu ditujukan kepada orang kedua (awak,
engkau) – biasanya digugurkan
• Terdapat empat jenis iaitu:
– Ayat suruhan
– Ayat larangan
– Ayat silaan
– Ayat permintaan

5. Ayat Suruhan
• Digunakan untuk memberi arahan atau
perintah. Contoh:
– Keluar dari rumah ini!
– Awak siapkan tugasan itu sekarang!
• Boleh menggunakan partikel –lah (untuk
melembutkan ayat perintah)
– Keluarlah dari rumah ini!
– Awak siapkanlah tugasan itu sekarang!

6. Ayat Suruhan
• Jika mengandungi kata kerja tak transitif dan
menerima awalan (imbuhan), awalan tersebut
tidak boleh digugurkan. Contohnya:
– Berkatalah sepuas-puas hatimu
– Berjanjilah untuk setia.

7. Ayat larangan
• Ayat yang menggunakan kata larangan
untuk menegah seseorang daripada
melakukan sesuatu. Contohnya:
– Jangan bising ketika berada dalam kelas ini.
– Usah tangisi orang yang telah tiada
• Sama seperti ayat perintah lain, dapat
ditambah partikel –lah
– Janganlah bising.
– Usahlah tangisi orang yang telah tiada

8. Ayat larangan
• Boleh dilembutkan dengan menggunakan
kata harap pada awal ayat. Contohnya:
– Harap jangan bising.
– Harap jangan berludah.
• Terdapat juga ayat larangan yang bersifat
umum iaitu tidak menggunkan kata
larangan dan partikel –lah
– Dilarang meludah di kawasan ini
– Ditegah mengambil gambar di kawasan ini.

9. Ayat silaan
• Berfungsi menjemput atau mempersilakan
seseorang. (kata silaan – sila / jemput)
– Sila datang ke rumah baharu saya.
– Sila berikan respons.
– Jemput masuk ke rumah saya
– Jemput makan
• Partikel –lah
– Silalah datang ke rumah baharu saya
– Jemputlah masuk ke rumah saya.

10. Ayat permintaan
• Bertujuan untuk meminta atau memohon
sesuatu. (kata permintaan – minta /
tolong). Contohnya:
– Tolong bukakan suis kipas itu.
– Minta perhatian hadirin dan hadirat sekalian
• Ayat permintaan tidak membawa kepada
makna yang negatif.

11. Ayat seruan
• Menurut Nik Safiah Karim et al (2012) ayat seruan ialah
ayat yang diucapkan yang menimbulkan nada atau
intonasi seruan. Hal ini bertujuan untuk untuk
menunjukkan perasaan seperti geram, marah, terkejut,
takjub, sakit, takut dan sebagainya.
• Ayat seruan ditandai (!) pada akhir ayat
• Menurut Asmah Haji Omar (2008) ayat seru termasuk
salah satu daripada dua subsistem iaitu ayat seru vokatif
dan ayat seru bukan vokatif. Di mana struktur ayat seru
merupakan ayat minimal, yakni ayat yang hanya wujud
sebagai kata atau frasa nama sahaja dan kata atau frasa
adjektif.

12. • Ayat seru vokatif
• Terdiri daripada kata atau frasa nama yang digunakan apabila kita
memanggil seseorang.
Contohnya: Oh, Makcik Minah
: Oh! Tuhanku
• Ayat seru bukan vokatif
• Terdiri daripada kata atau frasa adjektif atau kata kerja atau
didahului kata seru.
Contohnya:
i)Amboi, comelnya!
ii)Alangkah indahnya!
iii)Cis, tak malu!

13. • Kata seru yang sering digunakan ialah
Oh, amboi, cis, eh, aduh, syabas, wah, aduhai,
wahai.
Contoh ayat seruan ialah
i) Oh Tuhanku, selamatkanlah mereka!
ii) Amboi,garangnya kakak kamu itu!
iii) Wah, besarnya rumah baharu abang!
iv) Cis, tak ku sangka kau musuh dalam selimut!
v) Eh, ramlah rupanya yang datang!
vi) Aduh, sakitnya perut aku!
vii) Aduhai, malangnya nasibku!

14. Senarai rujukan
Nik Safiah Karim, Farid M.Onn, Hashim Haji Musa &
Abdul Hamid Mahmood. (2011). Tatabahasa Dewan Edisi
Ketiga. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Asmah Haji Omar. (2008).Nahu Kemas Kini Panduan
Bahasa Yang Baik dan Betul. Kuala Lumpur : PTS
Profesional Publishing Sdn Bhd.