More Related Content
Similar to Lecture №12 (9)
More from NasanjargalP (13)
Lecture №12
- 3. Хүмүүс хоорондоо ямар нэгэн тэмдэгт
ашиглан өөрсдийн санаа бодлыг хуваалцах
процессыг коммуникаци гэнэ. Коммуникаци нь
communication гэсэн үгнээс гаралтай харилцаа
холбоо гэсэн үг юм.
Коммуникаци нь
- Үйлдлийг загварчлах, бүтцэд өөрчлөлт оруулах
- Мэдээллийг бодит үр дүнд хүргэх
- Зорилтыг хэрэгжүүлэх хэрэгсэл болно.
Коммуникаци гэж юу вэ?
- 4. • Коммуникацийн зорилго
байгууллагын зорилтыг хэрэгжүүлэх, бусдын үйл
ажиллагаанд нөлөөлөх, өөрчлөлт оруулах явдал юм.
• Коммуникацийн хариуцлага
тухайн байгууллагад ажиллаж байгаа хүн бүхэнд
ногддог / бүх ажилчид мэдээллийн эх сурвалж
дамжуулагчид /
• Байгууллага доторх мэдээлэл солилцоо буюу
харилцааг хамгийн үр ашигтайгаар зохион байгуулах
нь менежерийн үүрэг, хариуцлага юм.
• Коммуникаци нь нэг талаас зорилго, ажлын
үзүүлэлтийн гүйцэтгэлийн стандартын боловсруулалт
нөгөө талаас ажилтны гүйцэтгэл хоёрын гүүр юм.
- 5. Мэдээлэл дамжуулах хэлбэр
• Аман /Амнаас ам дамжих яриа. Жишээ
нь хов жив/
• Бичгээр /Цаасан дээр үйлдэж мэдээлэл
түгээх хэлбэр.Жишээ нь: тушаал, захиа/
• Дохио зангаагаар /Биеийн
хэлэмжээр дамжуулан мэдээлэл түгээх
хэлбэр. Жишээ нь: гарын дохио зангаа/
- 6. Коммуникацийн зарчим
• Тодорхой байх / Мэдээ хүлээн авч байгаа
хүнд ойлгомжтой байхаар томъёологдож
дамжуулагдах ёстой./
• Бүхэл бүтэн байх / Мэдээлэл шаардлагатай
хүн бүрт хүрч байх ёстой. Өөрөөр хэлбэл
дамжих ёстой шат дамжлага, албан тушаал
бүрийг мэдээлэл дамжуулах процесст зөв
ашиглах хэрэгтэй./
• Албан ёсны бус сувгын давуу талыг ашиглах
/цуу яриа хурдан тархдаг/
- 9. Харилцааны үндсэн загвар
Илгээгч
Кодлох
Суваг
Код
тайлах
Хүлээн авагч
Буцах холбоо
Чимээ шуугиан
Илгээгч гэдэг нь мэдээллийг дамжуулж буй сувьект.
Кодлох гэдэг нь тодорхой үзэл санааг ямар нэг тэмдэг буюу үг, аялгуу,
дүрс, дохио зангааг ашиглан мэдээний хэлбэрт оруулах үйл явц.
Суваг гэдэг нь кодлогдсон мэдээллийг илгээгч аман болон бичгийн,
видео бичлэг, компьютерийн сүлжээний аль оновчтой гэсэн сувгаар нь
дамжуулдаг.
Саад чимээ гэдэг нь харилцааны үед мэдээний утга санааг гажуудуулж
байгаа хөндлөнгийн хүчин зүйл юм. Хэл яриа, мэдрэхүй, биеийн
харилцан үйлчлэлийн гэх мэт хүчин зүйлийн нөлөөллөөр мэдээллийн
утга алдагдана.
Код тайлах гэдэг нь илгээгчийн дамжуулагдсан мэдээллийг хүлээн авагч
өөрийн санаанд хувиргах үйл явц юм.
Хүлээн авагч нь мэдээллийн утгыг тайлж ойлгож буй сувьект.
Буцах холбоо гэдэг нь дамжуулсан мэдээг хүлээн авагч тал хэрхэн
хүлээн авсанаа буцах холбооны тусламжтайгаар илэрхийлнэ.
Харилцааны үйл явцад илгээгч, хүлээн авагч гэсэн хоёр сувьект
оролцох бөгөөд дараах загвараар мэдээлэл солилцоо явагддаг.
- 11. Коммуникацийн чиглэл
Босоо коммуникаци: Удирдлагын өөр өөр
түвшингийн хооронд өгсөх, уруудах чиглэлээр мэдээлэл
дамжих үйл явц.
Уруудах
Өгсөх
Хэвтээ
Коммуникацийн процесс явагдаж байгаа сувгуудын иж
бүрдлийг коммуникацийн чиглэл гэнэ.
Хэвтээ коммуникаци: Удирдлагын нэг түвшингийн
буюу ижил түвшингийн нэгж хэсэг, хувь хүмүүсийн
хооронд явагддаг харилцаа.
Диагональ коммуникаци: Өөр өөр түвшингийн
хүмүүсийн хоорондын харилцаа. Энэ харилцаагаар
хоорондоо огт харилцдаггүй нэгж бүлэг, хувь хүмүүсийг
холбож өгдөг.
Солбицох
Солбицох коммуникаци: Нэг нэгж хэсгийн ажилтан
өөр нэгжийн адил албан тушаалын бусад ажилтануудын
хооронд явагдах харилцаа.
- 13. Уруудах коммуникаци
• Давуу тал : Дээд түвшний удирдлагаас үүссэн коммуникаци нь
байгууллагын бүхий л үе шатыг дамжин гүйцэтгэгчид хүрдэг
учраас шийдвэр гаргах цаг хугацаа, хамрах асуудлын хүрээ,
ашиглах хэрэгсэл зэрэг нь маш оновчтойгоор зохион
байгуулагдсан байдаг.
• Сул тал: Дээд түвшний менежерүүдийн гаргасан шийдвэр нь
ажилчидад тэр болгон хүрдэггүй бөгөөд энэ нь энэ процест
удирдах ажилчид голлох үүрэг гүйцэтгэдэгтэй холбоотой. Зарим
тохиолдолд дээд удирдлагаас шаардлагатай мэдээллийг
санаатайгаар хянаж, хязгаарлах замаар ажилчидыг мэдээллийн
хараат байдалд оруулдаг. Удирдагч ажилчиддаа бүрэн
итгэдэггүй тохиолдолд ийм байдал бий болно.
- 14. Өгсөх коммуникаци
• Давуу тал: Анхан шатны нэгжээс дамжигдаж байгаа мэдээлэл
нь холбогдох удирдлагын хяналт шүүлтэнд ордог. Удирдлага
мэдээллийн өөр өөр эх үүсвэртэй байдаг бөгөөд энэ тохиолдолд
мэдээлэл тогтонги байна.
• Сул тал: Дээд удирдлага руу мэдээлэл муу дамждаг шалтгаан
нь ажлын үзүүлэлтийн тухай бодит мэдээллийг ажилтнууд нуун
дарагдуулдаг. Байгууллагын доторх зан үйл нь дээд ба доод
хязгаараар хүлээн зөвшөөрөгдөх хүрээнд явагдаг.
• Өгсөх коммуникацийг үр ашигтай болгохын тулд ажилчидынхаа
итгэлийг өсгөх, ажилтнуудтайгаа үнэнч хандах зэрэгт менежер
гол анхаарлаа хандуулах, олсон итгэлээ хадгалах хэрэгтэй.
- 15. Ташуу буюу диагональ коммуникаци
• Давуу тал: Мэдээллийг уламжлалт хэлбэрээс хурдан тараадаг.
Хоорондоо бараг харьцдаггүй, нэгж хэсгүүдийн хувь хүмүүсийг
холбож өгдөг. Өөр өөр нэгж хэсгүүдийн мэдлэг, дадлага
туршлагатай хүмүүсийг асуудал шийдвэрлэхэд татан
оролцуулдаг. Байгууллагын нөөц ашиглалтыг сайжруулдаг.
• Сул тал: Байгууллагын тогтсон бүтцэд хөндлөнгөөс оролцдог.
Байгууллагын зүгээс энэ харилцааг үр ашигтай хянах
боломжгүй.
• Ач холбогдол: Бүлгүүдийг хооронд нь холбож өгдөг. Төрөл
бүрийн мэдлэгтэй хүмүүсийг байгууллагын өөр өөр хэсгүүдийн
асуудал шийдвэрлэхэд хувь нэмрээ оруулах боломж өгдөг.
Ингэснээр ажилчны ур чадвар дээшилдэг. Албан ёсны сувгийг
ашиглахгүйгээр ажилтнуудад мэдээллийг хурдан дамжуулах
боломж олгодог.
- 16. Байгууллагын харилцаа
Хэвтээ шугаман харилцаа
Албан бус харилцаа
Харилцааны сүлжээ
1. Гүйцэтгэх захирал
2. Үйлдвэрийн ерөнхий
менежер
3. Борлуулалтын
ерөнхий менежер
4. Ерөнхий нягтлан бодогч
5. Борлуулалтын
менежер
6. Дэлгүүрүүд
7. Борлуулалтын
ажилтан
8. Мастер 9. Дизайнер
10. Өртөг
тооцоологч
11. Нягтлан бодогч 12. Нярав
1-2, 2-9 Уруудах харилцаа
2-1, 6-3 Өгсөх харилцаа
10-11, 10-12 Хажуугийн харилцаа
10-6, 10-7 Диагональ харилцаа
- 17. Харилцааны сүлжээний хэлбэрүүд
Гинжин сүлжээ Хэрээсэн сүлжээ
Захирал
Ерөнхий
нягтлан
Нягтлан
бодогч
Хэвлэлийн
цаасны
менежер
Захирал
Хайрцаг
уутны
менежер
Бичгийн
цаасны
менежер
Дэвтрийн
менежер
Y маягийн сүлжээ
Үйлдвэрийн
менежер
Хайрцаг уутны
менежер
Жолооч
Борлуулалтын
ерөнхий
менежер
Борлуулалтын
ажилтан
- 18. Харилцааны сүлжээний хэлбэрүүд
Олон сувгийн сүлжээ Тойрог сүлжээ
Нягтлан
бодогч
Борлуулагч
Нярав
Өртөг
тооцоологч
Мастер
Мастер
Чанар
шалгагч
Хэвлэх
хэсэг
Огтолгооны
хэсэг
Хэв дарах
хэсэг
- 20. Албан бус харилцаа
Нэг шугам /нэг нь нөгөөдөө үг
дамжуулна/
Хов жив /нэг хүн олон хүнд
хандана/
Хэвлэгч
Хэв дарагч
Дизайнер
Хэв хийгч
Мастер
Хүний
нөөц
Борлуулагч
Нярав
Өртөг
тооцоологч
Захиалга
хүлээн
авагч
- 22. Электрон харилцаа
Давуу тал
• Шуурхай
• Хүртээмжтэй
• Ойлгомжтой
• Олон хүмүүсийг зэрэг хамрах
• Цаг хугацааг хэмнэх
• Чадварыг сайжруулна
• Орон зай, байршилаас үл
хамааран ажлаа явуулна
• Зардал хэмнэх
Техник хэрэгсэл
• Телефон /Хөдөлгөөнт болон
суурин/
• Дотоод сүлжээ
• Интернет
• Аудио, видео бусад техник
• Цагийн бүртгэл /хурууны хээ/
- 23. Харилцаанд учрах саадууд
Илгээгчийн тодорхойлолтууд
• Зөрчилтэй болон тогтворгүй дохионууд
• Үйл явдлын болзошгүй /магадлалт/ шинж
• Харилцах хүсэлгүй байх
Хүлээн авагчийн тодорхойлолтууд
• Хүлээн авах чадвар сул
• Үйл явдлыг урьдчилан таамаглах
Илгээгч ба хүлээн авагчийн хоорондын харилцаа
• Үг хэллэгийн утга зүйн ялгаа
• Байр суурь, эрх мэдлийн ялгаа
• Ойлголтын ялгаа
Орчны хүчин зүйл
• Шуугиан /цуурхал/
• Хэт ачаалал
- 24. Харилцааны үр дүнг дээшлүүлэх
Илгээгчийн арга техник
• Хоёр талын /буцах холбоо бүхий/ харилцааг дэмжих
• Хэл яриа, утгыг тодорхой гаргах
• Үйл явдлын үнэн зөвийг нотлох
• Хүлээн авагчдаа мэдрэмжтэй хандах
Хүлээн авагчийн арга техник
• Сонсох чадвараа сайжруулах
• Илгээгчдээ мэдрэмжтэй хандах
Илгээгч, хүлээн авагчийн хамтарсан арга техник
• Үр дүнг хамтран гаргах
• Мэдээллийн урсгалыг зохицуулах
• Мэдээллийн олон талт хэрэгслийг ашиглах
