2. พระราชดารัส

"สหกรณ์" แปลว่า การทางานร่วมกัน การทางาน
ร่วมกันนีลึกซึ้งมากเพราะว่าต้องร่วมมือกันในทุกด้าน ทั้งใน
ด้านงานที่ทาด้วยร่างกาย ทั้งในด้านงานการที่ทาด้วยสมอง
และงานการที่ทาด้วยใจ ทุกอย่างนี้ขาดไม่ได้ตองพร้อม...
้

3. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

1. สำนักงำนประมงจังหวัดเชียงใหม่
2. ศูนย์วิจัยพัฒนำประมงนำจืดเชียงใหม่
3. ส่วนโครงกำรอันเนื่องมำจำกพระรำชดำริ
4. สำนักพัฒนำและถ่ำยทอดเทคโนโลยีกำรประมง กรมประมง
5. สถำนีพัฒนำที่ดินเชียงใหม่ สำนักงำนพัฒนำที่ดินเขต 6 กรมพัฒนำ
ที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

4. ความเป็นมาของโครงการ

พระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว ทรงมีจุดมุ่งหมำยที่จะช่วยเหลือเกษตรกรโดยกำรจัด
ที่ดินป่ำเสื่อมโทรมให้เกษตรกรที่ยำกจนไม่มีที่ดินทำกินเป็นของตนเอง หรือมีเพียงเล็กน้อยไม่
พอที่จะหำรำยได้เลียงครอบครัวให้เข้ำอยู่อำศัยประกอบอำชีพและดำเนินธุรกิจร่วมกันใน
ระบบสังคมและกำรผลิตแบบสหกรณ์ โดยรัฐบำลจัดวำงพืนฐำนด้ำนกำรปรับปรุงที่ดิน จัดทำ
ถนน จัดหำแหล่งนำเพื่อกำรเกษตรและกำรบริโภค จัดระบบที่อยู่อำศัย สำธำรณูปกำร
ตลอดจนส่งเสริมอำชีพให้มีกำรผลิตที่มีประสิทธิภำพ ส่งเสริมระบบกำรดำรงชีวิตร่วมกัน
แบบกลุ่มเมื่อโครงกำรได้รับผลสำเร็จแล้วจะเป็นที่หวังได้ว่ำเกษตรกรในโครงกำรนีจะมีโอกำส
และมีขีดควำมสำมำรถที่จะพัฒนำตนเองหรือพัฒนำชุมชนของตนเองได้ตลอดไป
โครงกำรหมู่บ้ำนสหกรณ์อำเภอสันกำแพง เริ่มดำเนินกำรตังแต่ พ.ศ.2518 ในรูป
คณะกรรมกำรที่คณะรัฐมนตรีแต่งตัง จดทะเบียนเป็นสหกรณ์กำรเกษตรหมู่บ้ำนสหกรณ์สัน
กำแพง จำกัด เมื่อเดือนมิถุนำยน 2524 คณะกรรมกำรบริหำรชุดปัจจุบันคณะรัฐมนตรีแต่งตัง
เมื่อ 26 พฤษภำคม 2546 มีพลอำกำศตรีกำธน สินธุวำนนท์ องคมนตรี เป็นประธำนกรรมกำร
ปลัดกระทรวงพัฒนำสังคมและควำมมันคงของมนุษย์ และปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
่
เป็นรองประธำน อธิบดีกรมพัฒนำสังคมและสวัสดิกำรเป็นกรรมกำรแลเลขำนุกำร และอธิบดี
กรมปศุสัตว์ร่วมเป็นกรรมกำร

5. พื้นที่ดาเนินการ

พืนทีโครงกำรครอบคลุม 8 หมู่บ้ำน หมู่ที่ 1 - 8 ต.สหกรณ์ กิ่ง อ.แม่ออน จ.
่
เชียงใหม่ เมื่อเริ่มโครงกำร สำนักงำนเร่งรัดพัฒนำชนบทได้รับอนุญำตจำกกรมป่ำไม้
ให้ใช้พืนที่ป่ำสงวนแห่งชำติป่ำแม่ออน เนือที่ 21,671 ไร่ บริเวณ ต.ออนหลวย อ.สัน
กำแพง จ.เชียงใหม่ จัดสรรเป็นแปลงขนำด 8-10 ไร่ รวม 355 แปลง จัดสำธำรณูปโภค
ครบ แต่ละแปลงแบ่งพืนที่เป็นที่อยู่อำศัยปลูกผักสวนครัวเลียงสัตว์ 2-3 งำน และที่ทำ
กินไม่มีกรรมสิทธิ์ในที่ดินแต่ตกทอดเป็นมรดกให้ลูกหลำนได้ จัดที่ดินแปลงกลำง
หมู่บ้ำนละ 30 ไร่ ให้เยำวชนและวัยหนุ่มสำวได้ทำงำนร่วมกัน จัดที่ดินเพื่อสร้ำงแปลง
สำธิตหรือศูนย์กลำงกำรทดลองเกษตรรวม 2 แห่ง คือ แปลงสำธิตกำรเกษตร หมู่ที่ 5
พืนที่ประมำณ 85 ไร่ และแปลงสำธิตกำรเกษตรทฤษฎีใหม่ หมู่ที่ 3 พืนที่ 5 ไร่ พืนที่
จัดสรรทังหมดอยู่หมู่ที่ 1-6 ส่วนหมู่ที่ 7,8 เป็นพืนที่ที่คณะกรรมกำรรับเข้ำเป็นพืนที่
โครงกำรเพิ่มเติมตำมควำมต้องกำรของเกษตรกรทัง 2 หมู่บ้ำน รวม 8 หมู่บ้ำนเมื่อปี
2549 จำนวน 1,076 ครัวเรือน อำศัยอยู่จริง 889 ครัวเรือน ประชำกร 2,706 คน

6. วัตถุประสงค์

๑. เพื่อเพิ่มผลผลิตสัตว์นำในแหล่งนำธรรมชำติ
โดยคัดเลือกพันธุ์สตว์นำที่เหมำะสมกับสภำพพืนที่
ั
และภูมิประเทศ เพื่อสร้ำงแหล่งอำหำรโปรตีนให้
แก่เกษตรกรไว้บริโภค
๒. เพื่อส่งเสริมอำชีพกำรเลียงสัตว์นำ
ไว้บริโภคในครัวเรือน
๓. เพื่อเป็นศูนย์กลำงกำรสำธิตและกำร
เรียนรู้ ด้ำนกำรประมงให้แก่สมำชิกหมู่บ้ำนสหกรณ์
๔. เพื่อพัฒนำชีวิตแก่เกษตรกรในเขตโครงกำรให้มีควำมเป็นอยู่ที่ดขึน
ี

7. ลักษณะโครงการ

โครงกำรหมู่บ้ำนสหกรณ์อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ มีวัตถุประสงค์
เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรที่มีฐำนะยำกจน ไม่มีที่ดินทำกินเป็นของตนเอง ให้ได้ถือครอง
ที่ดินเพื่ออยู่อำศัยและทำกำรเกษตร ในรูปหมู่บ้ำนสหกรณ์กำรเกษตร โดยเกษตรกร
สมำชิกโครงกำรจะไม่ได้รับกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ที่ดินที่เกษตรกรได้รับยังคงเป็นของ
โครงกำรอยู่ แต่สำมำรถตกทอดถึงลูกหลำนได้ ซึ่งเริ่มดำเนินกำรตำมโครงกำร เมื่อ
ประมำณปลำยปี 2518 โดยสำนักงำนเร่งรัดพัฒนำชนบท ได้ขอใช้พืนที่ป่ำแม่สอนจำก
กรมป่ำไม้ เนือที่ประมำณ 22,296.25 ไร่ นำมำจัดสรรให้รำษฎรเข้ำทำประโยชน์และ
กันไว้เป็นพืนที่สมบัติส่วนกลำงจำนวน 9,264 ไร่ ส่วนที่เหลืออีกจำนวน 13,032.25 ไร่
เป็นพืนที่ป่ำไม้ และภูเขำ ไม่เหมำะที่จะนำมำจัดสรรเพื่อทำกำรเกษตร

8. โดยสานักงานเร่งรัดพัฒนาชนบทขอใช้พื้นที่บริเวณตาบลออนหลวย อาเภอสัน
กาแพง จังหวัดเชียงใหม่ จากกรมป่าไม้ จานวน 22,296.25 ไร่ และคัดเลือกเกษตรกร

ผู้ด้อยโอกาสในภาคเหนือ ได้แก่ อาเภอดอยสะเก็ด อาเภอเมือง อาเภอสันกาแพง จังหวัด
เชียงใหม่ จังหวัดน่าน จังหวัดเชียงราย จังหวัดลาพูน จังหวัดลาปาง จังหวัดกาแพงเพชร
จังหวัดพะเยา และจังหวัดแม่ฮ่องสอน เข้าร่วมโครงการฯ โดยสมาชิกได้รับการจัดสรรที่ดิน
เป็นที่อยู่อาศัยครอบครัวละ 2,000 ตารางวา และที่ดินสาหรับเกษตรกรครอบครัวละ 4-7 ไร่
และได้มีการจัดตั้งสหกรณ์การเกษตรหมู่บ้านสหกรณ์สันกาแพงจากัด เมื่อวันที่15 มิถุนายน
2524
ในปี 2540 กรมเร่งรัดพัฒนาชนบท สานักงานพัฒนาที่ดิน กองพัฒนาเกษตรที่สูง
และสานักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ ได้เข้าไปสารวจพื้นที่เพื่อจัดทาแปลงสาธิตการเกษตร
จานวน 85 ไร่ ตั้งอยู่หมู่ที่ 5 ตาบลสหกรณ์ กิ่งอาเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งในส่วนของ
หน่วยงานของกรมประมงโดยสานักงานประมงจังหวัดเชียงใหม่ เป็นหน่วยงานร่วมรับผิดชอบ
ดาเนินกิจกรรมในพื้นที่แปลงสาธิต 85 ไร่ และพื้นที่โครงการฯ ใน 8 หมู่บ้าน ครอบคลุมทั้ง
ตาบลสหกรณ์ โดยมีหน้าที่บริหารจัดการแหล่งน้าโครงการฯ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่
สมาชิก รวมถึงการจัดทาแผนงานโครงการพัฒนาและส่งเสริมความรู้เรื่องการเลี้ยงปลาในบ่อ
ดิน การเลี้ยงปลาในกระชัง และการตลาดแก่สมาชิกของสหกรณ์

9. กิจกรรมโครงการ

กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นงของมนุษย์ จัดทำแผนแม่บท
(Master plan) และแผนปฏิบัติกำร (Action plan) โครงกำรหมู่บ้ำนสหกรณ์
อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2550-2554) ภำยใต้กรอบแนวคิด
ของแผนยุทธศำสตร์หลักขององค์กรอยู่เหนือแผนปฏิบัติกำรและโครงกำรพัฒนำระดับ
พืนที่นันๆ และจัดกลไกของระบบกำรบริหำรจัดกำรที่เป็นมำตรฐำนชัดเจนอย่ำงเป็น
สำกลในกำรขับเคลื่อนระบบบริหำรจัดกำรแผนแม่บทและแผนปฏิบัติกำรให้สำมำรถ
บรรลุได้อย่ำงมีประสิทธิภำพและประสิทธิผลมำกที่สุด เพื่อใช้เป็นแนวทำงดำเนินกำร
พัฒนำคุณภำพชีวิตของประชำชนในโครงกำรฯ และกำรพัฒนำท้องถิ่นที่ยั่งยืน และ
สำมำรถสนองตอบตำมแนวทำงพระรำชดำริฯได้อย่ำงมีประสิทธิภำพและประสิทธิผล
เพื่อเป็นกำรเฉลิมฉลองเนื่องในวโรกำสพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว ทรงครองรำชย์
สมบัติครบ 60 ปี

10. ทังนี โครงกำรหมู่บ้ำนสหกรณ์อำเภอสันกำแพง ดำเนินกำรตังแต่เดือน
ตุลำคม 2552 ถึง เดือนกันยำยน 2553 ผลสำเร็จ สรุปได้ดังนี

1. รำษฎรบ้ำนสหกรณ์ ตำบลสหกรณ์และตำบลใกล้เคียง อำเภอแม่ออน
จังหวัดเชียงใหม่สำมำรถเปลี่ยนระบบกำรผลิตภำคเกษตรเคมีเป็นเกษตรอินทรีย์
รวมทังพฤติกรรมบริโภคของประชำชนให้เกิดสุขอนำมัย
2. รำษฎรสำมำรถใช้ระบบเกษตรอินทรีย์ในกำรปรับปรุงบำรุงดินและลด
ค่ำใช้จ่ำยในกำรซือปุ๋ยเคมีและลดกำรในสำรเคมี
3. สำมำรถยกระดับควำมเป็นอยู่ของรำษฎรในพืนที่โครงกำรฯ ให้มีคุณภำพ
ชีวิตที่ดี
4. สำมำรถปรับปรุงบำรุงดิน เพื่อเพิ่มผลผลิตในพืนที่กำรเกษตรให้สูงขึน
5. สำมำรถจัดทำระบบอนุรักษ์ดินและนำโดยวิธีกำรทำงพืชเพื่อป้องกันกำร
ชะล้ำงพังทลำยของดินได้อย่ำงยั่งยืน
6. เกษตรกรได้รับควำมรู้ด้ำนกำรใช้ประโยชน์ที่ดินอย่ำงถูกต้อง

11. ความสาเร็จของโครงการ
 อแปรรูป กำรรับฝำกเงิน และกำร
จำกกำรดำเนินงำนของโครงกำรหมู่บ้ำนสหกรณ์สันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ มีกำร
รวบรวมผลผลิตทำงกำรเกษตรจำกสมำชิกมำจัดกำรขำยหรื
ส่งเสริมอำชีพทำงกำรเกษตร ส่งผลให้สมำชิกมีกำรอยู่ดีกินดีด้วยวิธีสหกรณ์ และจำกผลกำร
ดำเนินงำนของสหกรณ์ได้ประสบควำมสำเร็จเป็นที่น่ำพอใจ ที่สำคัญคือควำมภำคภูมใจของ ิ
มวลสมำชิกสหกรณ์เป็นอย่ำงยิ่ง คือ สหกรณ์ได้รับรำงวัลดีเด่นประจำปี พ.ศ. 2520 รับโล่
พระรำชทำนจำกพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว โครงกำรสหกรณ์กำรเกษตรหมู่บ้ำนสหกรณ์
สันกำแพง จำกัด อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ ถือเป็นต้นแบบของสหกรณ์ที่ประสบ
ผลสำเร็จในกำรบริหำรในรูปแบบของสหกรณ์ไปด้วยดี สำมำรถขยำยผลและต่อยอดเป็น
ธุรกิจที่ค่อนข้ำงจะครบวงจร ทำให้สมำชิกคุณภำพชีวิตของชุมชนดีขึนเรื่อยๆ
คุณสมจิตร เตชะหมื่น ทำอำชีพค้ำขำยผักในตลำดชุมชนสหกรณ์สันกำแพง จำก
ตำบลแม่ออน ซึ่งเป็นสมำชิกสหกรณ์มำตังแต่แรก และเดิมทีมีอำชีพด้ำนกำรเกษตรเลียงไก่
บ้ำน บำงครังก็รับจ้ำง ต่อมำรำว 4-5 ปี ก่อนหันมำปลูกผักขำย พอมีตลำดของสหกรณ์ขึนมำ
จึงมำขำยเอง เป็นผักปลอดสำรพิษ มีทังแตงกวำ ผักกำด ตะไคร้ ถั่วฝักยำว เป็นต้น ในแต่ละ
วันจะขำย 2-3 ชั่วโมง ได้ประมำณวันละ 400-500 บำท

12. 
จัดทาโดย
นำงสำวกุลสตรี นำมสำมล
ชันมัธยมศึกษำปีที่4/6 เลขที่ 6