ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 scl

1. Тэорыя і практыка мовы
Любові ці любві?

2. Скланенне назоўнікаў
жаночага роду
адзіночнага ліку з
нулявым канчаткам

3. Канчаткі назоўнікаў 3 скланення
залежаць ад зычнага, на які
заканчваецца аснова:
1.мяккі зычны
2.губны б, ф, ў
3.зацвярдзелы ж, ш, ч, ц
4.р

4. У родным, давальным і месным
склонах назоўнікі на мяккі і на
губны зычны маюць канчатак –і
столь – столі, верф – верфі
назоўнікі на зацвярдзелы зычны
маюць канчатак –ы
ціш – цішы, Сібір – Сібіры

5. Фанетычная з’ява чаргавання
націскнога о з ненаціскным
ы адбываецца ў формах
роднага, давальнага і
меснага склону назоўнікаў
кроў, свякроў – крыві,
свекрыві

6. Агульны назоўнік:
любоў - любві і любові
Уласны назоўнік:
Любоў - Любові

7. У творным склоне назоўнікі
на мяккі, губны і р маюць
канчатак –ю
столлю, верф’ю, Сібір’ю
на зацвярдзелы – у
цішшу, ноччу

8. У творным склоне апошні зычны
асновы, за выключэннем губных і
зацвярдзелага р, падаўжаецца, калі
стаіць пасля галоснага:
медзь – меддзю, столь – столлю
Падаўжэнне не адбываецца, калі
аснова назоўніка заканчваецца на
збег зычных: смеласць – смеласцю

9. Калі назоўнік заканчваецца на губны
зычны або на р, падаўжэння
таксама не адбываецца!
Пасля б, п, ф, і р будзе пісацца
апостраф: верф – верф’ю, глыб –
глыб’ю, Сібір – Сібір’ю.
Калі слова заканчваецца на ў,
апостраф не пішацца: кроў – кроўю,
любоў - любоўю.

10. Назоўнік моц у творным
склоне мае канчатак –ай:
моц – моцай
(як назоўнікі жаночага роду
першага скланення кшталту
тысяча)

11. Існуе цэлы шэраг словаў з
варыянтнымі канчаткамі: -у/-ю
і -яй (-яю) / -ёй (-ёю):
далонь – далонню і далоняй
(далоняю)
кроў - кроўю і крывёй (крывёю)
Сёння нарматыўным лічыцца толькі
першы варыянт

12. Пастаўце назоўнікі ў
творным склоне

13. Гар
Павець
Прыстань
Аповесць
Ціш
Цемень
Цень

14. Гар – гар’ю
Павець - павеццю
Прыстань - прыстанню
Аповесць - аповесцю
Ціш – цішшу і цішай
Цемень - цеменню
Цень – ценем (муж. р.!)

15. Смерць
Шыр
Далонь
Верф
Шынель
Годнасць
Гусь

16. Смерць - смерцю
Шыр – шыр’ю
Далонь – далонню і далоняй
Верф - верф’ю
Шынель – шынялём (муж. р.!)
Годнасць - годнасцю
Гусь – гуссю (жан. р.)

17. Вільгаць
Сібір
Сенажаць
Роспач
Мазоль
Гразь
Об

18. Вільгаць - вільгаццю
Сібір - Сібір’ю
Сенажаць - сенажаццю
Роспач - роспаччу
Мазоль – мазалём (муж. р.!)
Гразь – граззю і гразёй
Об - Об’ю

19. Веліч
Гладзь
Кішэнь
Глыб
Медаль
Радасць
Свіслач

20. Веліч - веліччу
Гладзь - гладдзю
Кішэнь – кішэнню і кішэняй
Глыб - глыб’ю
Медаль – медалём (муж. р.!)
Радасць - радасцю
Свіслач – Свіслаччу