ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stup

1. Тэорыя і практыка
мовы
Найбагацейшы
або багацейшы?

2. Найвышэйшая
ступень
параўнання
прыметнікаў

3. Простая форма
1. вышэйшая ступень
параўнання прыметніка +
прыстаўка най-:
вышэйшы - найвышэйшы
НЕЛЬГА – найвысокі!!!
2. Зыходная форма прыметніка
+ прыстаўка най- і суфікс –ш-:
найноўшы, найбагатшы,
найдарожшы (рэдка!)

4. Складаная форма
1.зыходная форма прыметніка +
словы самы, найбольш,
найменш:
дарагі – самы дарагі
найбольш дарагі
найменш дарагі
НЕЛЬГА – самы даражэйшы,
найбольш даражэйшы!!!

5. 2. простая форма вышэйшай
ступені параўнання
прыметніка + словы за ўсіх,
за ўсё, з усіх, сярод усіх:
даражэйшы за ўсіх
лепшы за ўсё
НЕЛЬГА – даражэй за ўсіх!!!

6. Найвышэйшая ступень
патрабуе пры сабе аб’ект
параўнання ў форме:
1. РС з прыназоўнікамі з, сярод:
Малодшы сын быў
найспакайнейшы з (сярод)
дзяцей;
2. ВС з прыназоўнікам за і
займеннікам усё або ўсіх:
найлепшы за ўсіх / за ўсё

7. Формы найвышэйшай ступені
параўнання прыметнікаў
могуць абазначаць самую
высокую ці самую нізкую
ступень якасці прадмета без
параўнання з іншымі:
найлепшы дзень,
найбагацейшы чалавек
НЕЛЬГА – лепшы дзень!!!

8. Увага!
У рускай мове формам
лучший, сильнейший
(найвышэйшая ступень
параўнання) адпавядаюць
беларускія формы найлепшы,
наймацнейшы (найвышэйшая
ступень параўнання)
НЕ лепшы, мацнейшы!!!

9. Прыметнікі, што ўтвараюць
толькі складаныя формы
найвышэйшай ступені:
- некаторыя невытв. якасныя
прыметнікі: упарты, бадзёры;
- вытворныя прыметнікі:
а) з суфіксамі -н-: радасны,
надзейны, марозны, сумны;
б) з суфіксамі -ічн- (-ычн-):
крытычны, паэтычны;

10. в) з суф-мі -льн-, -альн-, -яльн-:
натуральны, максімальны;
г) з суф-мі -ів- (-ыв-), -лів-:
бурлівы, імклівы, фальшывы;
д) з суф-мі -ат-, -аст-, -іт-,
-авіт-:
касматы, стракаты,
выгінасты;

11. е) з суфіксамі -к-, -ск- (-цк-):
вёрткі, геройскі, таварыскі,
здрадніцкі;
ж) з суфіксамі -ав-, -іст-, -аўн-,
-ат-, -к-: перадавы, агністы,
сакаўны, шурпаты, ліпкі.

12. Ступені параўнання не
ўтвараюць:
1) адносныя і прыналежныя
прыметнікі: гарадскі, Сашаў;
2) складаныя прыметнікі:
сінявокі, лапавухі, светла-
зялёны;
3) прыметнікі з суфіксамі
-ават-, -яват- : сіняваты,
караткаваты, малаваты;

13. 4) прыметнікі, якія абазначаюць
колькасна нязменную якасць:
сляпы, глухі, жывы, халасты;
5) прыметнікі, якія абазначаюць
масці жывёл: буланы, руды,
рыжы, буры;
6) прыметнікі, якія абазначаюць
колер прадметаў праз іх
адносіны да іншых прадметаў:
карычневы, васільковы;

14. 7) прыметнікі ў пераносным
значэнні:
залаты чалавек,
каменнае сэрца;
8) прыметнікі, якія ўжываюцца
ва ўстойлівых спалучэннях са
спецыялізаваным значэннем:
лёгкая атлетыка,
Далёкі Усход.

15. Утварыце ўсе магчымыя
формы найвышэйшай
ступені параўнання ад
наступных прыметнікаў:

16. Дрэнны
Сонечны
Слабы
Босы
Садовы

17. Дрэнны – найгоршы, самы
горшы, горшы за ўсіх
Сонечны - найбольш / найменш
сонечны, самы сонечны
Слабы – найслабейшы,
найбольш / найменш слабы,
самы слабы, слабейшы за ўсіх
Босы – не ўтварае
Садовы – не ўтварае

18. Старажытны
Гнуткі
Звычайны
Горкі

19. Старажытны –
найстаражытнейшы,
найбольш / найменш /самы
старажытны,
найстаражытнейшы за ўсё
Гнуткі - найбольш / найменш
гнуткі, самы гнуткі
Звычайны - найбольш / найменш
звычайны, самы звычайны
Горкі – найгарчэйшы, найбольш /
найменш горкі, самы горкі,

20. Новы
Вішнёвы
Радасны
Вялікі

21. Новы – найноўшы, найбольш /
найменш новы, самы новы,
навейшы з усіх
Вішнёвы – не ўтварае
Радасны - найбольш / найменш
радасны, самы радасны
Вялікі – найбольшы, самы вялікі,
большы з усіх;
найвялікшы, найбольш / найменш
вялікі, самы вялікі (вялікшы з усіх)