Kakayahang diskorsal

1. Kakayahang
diskorsal
Ipinasa Kay:
Ma’am Raulemar.
Conci Nagangdang

3. Kakayahang Diskorsal
• Ang paggamit ng wika sa
pakikipagtalastasan ay
nangangahulugan rig
pagsasama-sama at pag-
uugnay ng mga
pangungusap upang
makabuo ng makabuluhang
pahayag. Maaaring ang mga
pahayag ay naipapamalas sa
ugnayan ng dalawa o higit
pang taong nag-uusap.
• Maaaring magpahayag din
nang mag-isa, gaya sa mga
interbyu, talumpati, o
pagkukuwento.
Samakatuwid, ang mataas
na kasanayan sa wika rig
isang tao ay pina-tutunayan
din sa kaniyang kapasidad
na makilahok sa mga
kumbersasyon at makalikha
ng mga naratibo.

4. • Ano ang Kakayahang Diskorsal?
• Ayon sa UP Diksiyonaryong Filipino (2010), ang diskurso ay
nangangahulugan ng “pag-uusap at palitan ng kuro” (2010).
Mula rito, mahihinuha na ang kakayahang diskorsal ay
tumutukoy sa kakayahang umunawa at makapagpahayag sa
isang tiyak na wika.

5. • Dalawa sa karaniwang uri ng kakayahang diskorsal ay ang
kakayahang tekstuwal at ang kakayahang retorikal. Tumutukoy
ang kakayahang tekstuwal sa kahusayan ng isang indibidwal sa
pagbasa at pag-unawa ng ibang teksto gaya ng mga akdang
pampanitikan, gabay instruksiyonal, transkripsiyon, at iba
pang pasulat na komunikasyon. Sa kabilang bands, ang
kakayahang retorikal ay tumutukoy naman sa kahusayan ng
isang indibidwal na makibahagi sa kumbersasyon. Kasama rito
ang kakayahang unawain ang iba’t ibang tagapagsalita at
makapagbigay ng mga pananaw o opinyon.

6. • Kung ang isang bisita sa
programang pantelebisyon ay
sumasagot lamang nang paisa-
isang salita sa mga tanong ng
tagapanayam, mahuhusgahan
siyang mahina sa kakayahang
diskorsal, partikular sa
kakayahang retorikal, at
malamang ay hindi na muling
maimbitahan.

7. • Gayundin naman, ang isang taong hindi binibigyan ng
pagkakataon ang iba na magsalita o palagiang
nagpapahayag hinggil sa paksang taliwas sa pinag-
uusapan ay masasabi ring may suliranin sa ganitong
kakayahan. Ayon kay Grice (1957, 1975; sipi kay Hoff
2001), may dalawang batayang panuntunan sa
pakikipagtalastasan.

8. • Ang unang tuntunin ay ang pagkilala sa pagpapalitan ng
pahayag. Ang ikalawa naman ay ang pakikiisa, na
kinapapalooban ng mga panuntunan hinggil sa kantidad,
kalidad, relasyon, at paraan ng kumbersasyon:

9. • Panuntunan sa Kumbersasyon (Grice 1957, 1975)
• Sa pagtamo ng mataas na kakayahang diskorsal, mahalagang
sangkap sa paglikha ng mga pahayag ang kaugnayan at
kaisahan.

10. • Ang kaugnayan ay tumutukoy sa kung paanong napagdidikit
ang kahulugan ng mga pangungusap o pahayag sa paraang
pasalita o pasulat. Tingnan ang halimbawa:
•
• A: Ang kalat naman dito!
• B: Aayusin ko lang ang mga libro.

11. • Mapapansin sa senaryo na
walang pang-ugnay na
gramatikal o leksikal ang
mga pahayag. Gayunman,
ang palitan ng pahayag ay
may kaugnayan dahil
naunawaan ni B ang
pagkadismaya ni A at mula
rito ay tumugon nang
nararapat.

12. • Tumutukoy ang kaisahah sa kung paano napagdidikit ang
dalawang ideya sa lingguwistikong paraan. Nakapaloob dito
ang paggamit ng mga panghalip (halimbawa: siya, sila, ito)
bilang panghalili sa mga natukoy na sa simula ng pahayag at
pagdaragdag ng mga kataga, panuring, at kumplemento
upang pahabain ang mga pangungusap. Gayundin, maaari
ding pagtambalin ang mga payak na pangungusap o sugnay.

13. • Pagpapahaba sa Pangungusap
• Pagpapahaba sa pamamagitan ng kataga –
napahahaba ang pangungusap sa pamamagitan
ng mga katagang gaya ng pa, ba, naman, nga,
pala, at iba pa.
•
• Halimbawa:
•
• May ulam.
• May ulam ba?
• May ulam pa.
• May ulam pa ba?

14. Pagpapahaba sa pamamagitan ng panuring – napahahaba ang
pangungusap sa tulong ng mga panuring na na at ng.
Halimbawa:
Siya ay anak.
Siya ay anak na babae.
Siya ay anak na bunsong babae

15. • Pagpapahaba sa pamamagitan ng komplemento –
napahahaba ang pangungusap sa pamamagitan ng
komplemento o ang bahagi ng panaguri na nagbibigay ng
kahulugan sa pandiwa. Ang iba’t ibang uri ng komplemento
ng pandiwa ay tagaganap, tagatanggap, ganapan, dahilan o
sanhi, layon, at kagamitan.

16. • Komplementong tagaganap – isinasaad
ang gumagawa ng kilos. Pinangungu-
nahan ng panandang ng, ni, at
panghalip.

17. • Halimbawa:
•
• Ibinalot ni Jay ang mga tirang pagkain.
• Ibinalot niya ang mga tirang pagkain.
• Ibinalot ng kaniyang kaibigan ang mga tirang pagkain.

18. • Komplementong tagatanggap – isinasaad kung sino ang
nakikinabang sa kilos. Pinangungunahan ng mga pang-ukol
na para sa, para kay, at para kina.

19. • Naghanda ng regalo si Thea para sa kaniyang kapatid.
• Bumili ng laruan si Bryan para kay Jaye.
• Nagpaluto ng pansit si Will para kina Eugene at Elyrah.

20. • Komplementong ganapan – isinasaad ang.pinangyarihan ng
kilos. Pinangu-ngunahan ng panandang sa at mga panghalili
nito.
•
• Halimbawa:
•
• Namalagi sila sa evacuation area.
• Namalagi sila rito.
• Namalagi sila roon.

21. • Komplementong sanhi – isinasaad ang dahilan ng pangyayari
o ng kilos. Pinangungunahan ng panandang dahil sa o kay at
mga panghalili nito.
•
• Halimbawa:
•
• Nabaon sa utang si Delia dahil sa pagkakalulong sa sugal.
• Dahil kay Alvin, naparusahan ni Michelle.

22. • Komplementong layon –
isinasaad ang bagay na
ipinahahayag ng pandiwa.
Pinangungunahan ng panandang
ng.
•
• Halimbawa:
•
• Regular na umiinom ng gamot
ang aking lola.
• Naglalako ng turon si Aling Pising

23. • Komplementong kagamitan – isinasaad ang instrumentong
ginamit upang maisakatuparan ang kilos. Pinangungunahan
ng pariralang sa pamamagitan ng at mga panghalili nito.
•
• Halimbawa:
•
• Sa pamamagitan ng Internet, napapabilis ang pagkuha ng
impormasyon.
• Magkakasundo lamang Gila sa pamamagitan mo.

24. • Pagpapahaba sa pamamagitan ng pagtatambal –
napagtatambal ang dalawang payak na pangungusap sa
pamamagitan ng mga pangatnig na at, ngunit, datapwat,
subalit, saka, at iba pa. Ang mabubuong pangungusap ay
tinatawag na tambalang pangungusap.

25. • Halimbawa:
•
• Nagtatrabaho sa pabrika ang kaniyang tatay at nagtitinda sa
palengke ang kaniyang nanay.
• Matagal siyang mag-aral ng aralin subalit tiyak namang
matataas ang kaniyang marka sa mga pagsusulit.

31. Group Members:
All of the students Who didn’t comply for tarpapel