1. UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS
Fakulti Pendidikan & Pembangunan Manusia
Disediakan Oleh: Kumpulan Kuliah : A
BAB 3 TOPIK:
TEORIKAJIAN SOSIAL
NAMA NO MATRIK TANDATANGAN
HAZIM AQIF BIN HAMIDI L20191011229
MOHAMAD RADHI BIN
MOHAMMED LOTFI
L20191011275
ABDUL HADI BIN IBRAHIM L20191011267
PENSYARAH: RIDZUAN BIN JAAFAR
SEM 1 2019/2020
2. BAB 3
TEORI KAJIAN SOSIAL
3.0.Pendahuluan
Teori penting untuk kita menginterprestasikan sesuatufenomena sosial. Pada kebiasaannya teori
berkait rapat dengan ramalan atau jangkaan mengenai sesuatu fenomena. Jangkaan tidak
berdasarkan anganan atau pemikiran kosong tetapi berasaskan fakta-fakta hasil dari kajian.
Seorang ahli kajian sosial menjangkakan jawapan kepada sesuatu fenomena baru apabila beliau
membandingkannya dengan fenomena lalu yang sama ; atau yang hampir sama ; atau
mempunyai ciri-ciri berkaitan dengan fenomena baru tersebut. Sering kali juga teori muncul hasil
daripada kajian-kajian sosial yang baru. Bagi ahli sosiologi, teori-teori yang mereka lahirkan
adalah berdasarkan pemikiran mengenai masyarakat yang menjadi objek dan subjek dalam
kajian. Ringkasnya pusat kepada pemikiran teori sosial adalah masyarakat.
Sememangnya teori sosial lahir daripada hasil kajian fenomena yang berlaku dalam masyarakat.
Teori-teori sosiologi yang ada pada hari ini adalah warisan daripada apa yang diasaskan oleh
tokoh-tokoh awal. Teori-teori asas telah diperkembangkan dan melahirkan pula teori-teori yang
di anggap baru. Pada asasnya terdapat tiga aliran teori sosiol utama iaitu teori fungsionalisme,
teori konflik dan teori interaksionisme simbolik. Untuk tujuan asas mengkaji masyarakat, tiga teori
utama iaitu fungsionalisme, konflik dan teori interaksionisme akan di gunakan.
3. 3.1. Isi kandungan
3.1.1 Teori Fungsionalisme
Teori fungsionalisme ini diperkenalkan oleh Auguste Comte, Herbert Spencer dan Emile
Durkheim. Mengikut teori ini masyarakat berkembang dan stabil berdasarkan peraturan sosial
dan perubahan semasa. Masyarakat diibaratkan sebagai satu organisma dan setiap organ
mempunyai peranan yang tersendiri.Teori ini mengkaji fungsi perlakuan sosial atau institusi
dalam kegiatan atau aktiviti yang menyumbang kepada penerusan masyarakat.Teori
fungsionalisme ini juga lebih menekankan kepentingan persefahaman dan kestabilan
masyarakat. Mengikut pemikiran ahli fungsionalisme, kita harus memerhati terlebih dahulu
fenomena sosial iaitu mengenalpasti struktur sosial. Perspektif teori ini juga melihat masyarakat
sebagai keseluruhan atau sistem sosial yang berpadu ,harmoni dan bertalian yang mana semua
berfungsi dengan unggul untuk mengekalkan keseimbangan persetujuan dan susunan sosial.
Teori ini mengkaji bagaimana sistem sosial itu berfungsi, kemudian menilai sejauh mana
perjalanan sistem tersebut membawa kepada keharmonian sebagai syarat untuk mengekalkan
ikatan masyarakat. Idea fungsionalisme ialah masyarakat adalah berasaskan konsesus (manusia
bersetuju kepada nilai-nilai asas masyarakat di mana mereka hidup dan mengiktiraf kebaikan-
kebaikannya). Adalah menjadi kemahuan setiap anggota bahawa konsesus yang berterusan
wujud supaya masyarakat dapat berjalan dengan lancar. Perspektif teori ini yang melihat
masyarakat sebagai keseluruhan atau sistem sosial yang berpadu, harmoni dan bertalian, yang
mana semua berfungsi dengan unggul untuk mengekalkan keseimbangan,persetujuan dan
susunan sosial. Agak sama dengan organisma atau badan, masyarakat dianalisis dari segi
bahagian sebahagian mereka,atau subsistem yang mana semuanya mesti berfungsi dengan
cekap jika kesihatan dan kesejahteraan keseluruhan organisma atau masyarakat hendak
dikekalkan. Dengan demikian perspektif ahli fungsionalisme tentang sebarang ciri masyarakat
atau kumpulan akan mempersoalkan fungsi utama yang dijalankan oleh ciri tersebut bagi
keseluruhan sosial. Misalnya apakah fungsi bahasa ,sistem media massa dan sebagainya.
Fungsionalisme dikatakan untuk menerangkan institusi dan kehidupan sosial dalam memenuhi
keperluan masyarakat dan individu. Sebagai institusi media keperluan dianggap hanya sesuai
dengan kesinambungan, berurutan, penyatuan, dorongan, bimbingan, sosialisasi, penyesuaian
contohnya masyarakat dilihat sebagai satu sistem yang bekerjasama dimana media massa
sebagai satu.
Teori ini juga dikenali sebagai teori structural-functional ataupun social system theory. Istilah
struktur dan fungsi ialah dua konsep yang berasingan tapi berkait rapat. Struktur boleh
dibandingkan dengan bahagian atau organ badan binatang ataupun manusia dan fungsi tadi
disamakan pula dengan fungsi yang dimainkan oleh struktur tadi atau organ-organ dalam badan
tadi. Contohnya. Bahagian perut merupakan satu struktur dan bertugas sebagi menghadam
4. makanan. Begitu juga pusat keselamatan atau pusat kesihatan merupakan struktur sosial dalam
masyarakat yang berfungsi menjaga kesihatan dan keselamatan negara. Seperti satu struktur
biologi, struktur sistem social atau masyarakat itu mengandungi banyak bahagian struktur yang
berkaitan atau berhubungan antara satu sama lain. Oleh yang demikian, teori fungsional banyak
dipengaruhi oleh bidang biologi. Ini berdasarkan persamaan antara organisma sosial maka
masyarakat seperti seperti organisma biologi, merupakan satu sistem yang bersifat integrasi atau
satu penyatuan fungsional dalam erti kata bahawa hubungan antara bahagian-bahagiannya
berada dalam keadaan harmoni.Fungsi setiap individu adalah untuk mengekalkan keadaan
harmoni tersebut. setiap struktur atau bahagian dalam masyarakat itu mempunyai fungsi yang
khusus dan perlu bagi melicinkan perjalanan system social. Oleh itu, system socialmenjadi stabil.
Walau bagaimanapun, menurut perspektif ini, disebabkan keadaan yang saling berkaitan, maka
perubahan dalam satu bahagian akan memberikan kesan terhadap bahagian yang lain.
Perubahan ini berkemungkinan akan menimbulkan keadaan yang tidak seimbang di kalangan
masyarakat. Bagaimanapun keadaan ini akan disesuaikan hingga menyebabkan keadaan ini
menjadi seimbang. Dalam erti kata yang lain andaian asas fungsionalisme ialah system social itu
berada dalam keadaan yang bersifat integrasi. Teori ini memberi penekanan tentang bagaimana
setiap institusi itu dapat memberi sumbangan dalam mengekalkan ikatan yang berpanjangan
dalam masyarakat.
Andaian-andaian teori fungsionalisme dapat dirumuskan sepeti berikut:
-Teori Fungsionalisme mengandaikan bahawa masyarakat merupakan suatu system yang stabil,
berintegrasi, tersusun rapi dan anggotanya bersetuju dengan nilai-nilai asas yang dipegang
bersama. Dalam keadaan biasa, elemen-elemen dalam system social seperti keluarga, sekolah
atau Negara biasanya saling teratur antar satu sama lain serta memberi sumbangan terhadap
kestabilan masyarakat keseluruhannya. Contohnya keluarga mengawal tingkah laku anak-anak
demi kestabilan masyarakat.
-Masyarakat akan sentiasa bergerak kearah keseimbangan hasil daripada penyesuaian terhadap
perubahan dan perkembangan. Contohnya perubahan pada satu bahagian dalam sistem
masyarakat biasanya akan menggerakkan perubahan pada bahagian lain.
-System social atau masyarakat akan berada dalam keadaan yang seimbang atau stabil akibat
daripada penyesuaian terhadap perubahan dan perkembangan yang berlaku dalam masyarakat
tersebut.
-Perubahan akan berlaku secara beransur-ansur dan bukan secara mendadak dan masyarakat
tersebut akan kembali kepada suatu keadaan yang stabil atau seimbang selepas suatu
pergolakan berlaku.
-Kewujudan sesuatu masyarakat bergantung kepaa ideologi anggotanya seperti nilai-nilai
bersama dan minat. Contohnya pegangan komunisme oleh masyarakat Rusia manakala
Amerika Syarikat pula mengamalkan sistem demokrasi, keadaan sama rata dan sebagainya.
-Teori ini menekankan aspek masyarakat dan kaitannya antara institusi dan bukannya dari segi
individu atau kelompok contohnya keluarga. Persoalan yang ditimbulkan di sini ialah bagaimana
aktiviti sosial dikekalkan dan seterusnya bagaimana ia sentiasa berterusan walaupun terdapat
perubahan dari satu generasi ke generasi yang lain. Jawapan yang diberikan pula ialah
5. kehidupan sosial berterusan kerana masyarakat sentiasa mencari makna (struktur) untuk
memenuhi kehendak-kehendak mereka (fungsi).
Pendekatan fungsional ini telah banyak memberi sumbangan kepada perkembangan
pemikiran dan penyelidikan sosiologi. Banyak ciri masyarakat yang tidak dapat difahami boleh
dijelaskan apabila dilihat dari segi fungsi mereka. Perspektif ini telah membuat kita lebih peka
terhadap berbagai-bagai fungsi fungsi penting yang menyumbang ke arah kehidupan sosialyang
berterusan. Contohya Durkheim telah menerangkan kesignifikan upacara awam sebagai sesuatu
yang boleh meningkatkan perpaduan sosial.Kepekaan dalam hubungan kepada elemen-elemen
telah meningkatkan pemahaman perubahan sosial. Kesedaran bahawa perubahan dalam
sesuatu bahagian masyarakat memberi kesan penting terhadap bahagian-bahagian yang lain
dalam sesuatu sistem. Ini telah memperluas perspektif kita untuk memahami dengan lebih tepat
mengapa sering inovasi lambat diterima serta mengapa perubahan yang diperkenalkan untuk
mempengaruhi sesuatu tujuan tertentu itu sering kali memberi kesan yang berbeza dariapada
apa yang diinginkan.
Ciri-ciri Fungsionalisme
Media massa kini cukup pengaruh dalam mencorak dan mewarnai pandangan masyarakat
kekuatan media massa adalah dalam menyebarkan maklumat demi pembangunan negara dan
masyarakat. Tanpa media massa adalah sukar bagi mana-mana negara untuk membentuk
masyarakatnya sebagai sebuah masyarakat yang berilmu pengetahuan. Begitulah hebatnya
peranan media massa kini dalam revolusi maklumat apatah lagi dengan perkembangan pesat
rangkaian telekomunikasi global dan ledakan teknologi maklumat.
Tugas dan tanggungjawab media yang utama perlu diutamakan adalah dengan menyediakan
berita yang adil tetap, cepat dengan sikap professional, beretika dan bertanggungjawab. Memang
tidak dinafikan bahawa peranan media banyak memberikan perkembangan atau banyak
maklumat kepada masyarakat terutamanya berkaitan hal-ehwal semasa, berita dalam negeri
hinggalah berita luar negara.
Konsep asas fungsionalisme ialah masyarakat adalah satu sistem yang sangat komplek dengan
pelbagai aktiviti yang saling berkaitan dimana bekerja bersama-sama dan memastikan
ketertibaan, ada ketua dan pengikut untuk memastikan sistem tidak tergugat. Keharmonian dan
susunan masyarakat akan berpecah belah apabila mereka berpecah sesama sendiri. Kalau tidak
bersatu hati, ia akan meningkatkan ancaman pecah belah dalam masyarakat dan dalam situasi
seperti ini seseorang individu itu perlu mempunyai perasaan untuk berada bersama dengan
sesuatu yang lebih berkuasa dan sesuatu yang bergantung harap. Menurut Durkheim proses
sosial untuk bertidakbalas kepada ketidakseimbangan dalam masyarakat dan mengekalkan
sistem masyarakat adalah melalui perubahan dan pengadaptasian.
Fungsionalisme dan Media menyatakan masyarakat adalah satu sistem yang saling berkait,
dalam satu organisasi yang mempunyai aktiviti tertentu. Masyarakat ini cenderung untuk
membentuk sebuah negara yang mempunyai keseimbangan dinamik. Jika berlaku
ketakharmonian kuasa akan digunakan untu membetulkan keadaan. Kesemua aktiviti yang
bercorak tertentu berulang-ulang dalam masyarakat memberi sumbangan antara satu sama lain
6. untuk mengekalkan keseimbangan negeri.Terdapat aktiviti yang bercorak tertentu dan berulang-
uang dalam masyarakat adalah perlu untuk memastikankewujudannya berterusan. Media massa
dan proses komunikasi massa adalah satu bentuk aktiviti yang bercorak tertentu dan berulang-
ulang dimana memberi sumbangan kestabilan masyarakat. Komunikasi massa boleh dilihat
sebagai satu komponen struktur sosial dimana tanpanya masyarakat tidak boleh wujud.
Walaubagaimanapun komunikasi masa boleh menjadi tidak berfungsi apabila ia mula
mewujudkan ketakharmonian. Contohnya, ia mencetuskan satu sikap yang melencong daripada
masyarakat itu.
Fakta sosial adalah satu konsep penting dalam pemikiran Durkheim. Ianya rupakan asas kepada
cara Durkheim melihat dan cuba mengkaji masyarakat. Dalam kajian sains, perkara paling asas
adalah pengukuran bahan-bahan tertentu yang berkaitan rapat dengan bahan asal yang hendak
dikaji dengan tujuan untuk mencari hukum-hukum yang mengaitkan semua bahan-bahan
tersebut. Mengikut pemikiran sains diatas, Durkheim cuba mencari bahan-bahan di dalam
masyarakat yang telah diukur, dengan harapan bahawa terhadap bahan-bahan didalam
masyarakat yang boleh diukur, dengan harapan bahawa penelitian terhadap bahan-bahan ini
mampu menghasilkan hukum-hukum yang membolehkan kita menjangkakan bagaimana
masyarakat akan bertindak pada masa akan datang.
Fakta sosial ditakrifkan sebagai satu cara bertindak, sama ada tetap atau tidak yang mempunyai
satu sekatan luar; atau satu cara bertindak yang umum dalam sesuatu masyarakat, yang wujud
dengan sendirinya iaitu bebas daripada menifestasi individunya. Menurut Durkheim, fakta sosial
mempunyai empat ciri yang membezakannya dengan fakta bukan sosial. Ciri-ciri tersebut ialah
fakta sosial merupakan sesuatu yang wujud di luar orang perseorangan. Fakta sosial juga
mengenakan paksaan atau sekatan ke atas individu. Ia juga bersifat umum dan bebas daripada
menifestasi atau melampaui menifestasi orang perseorangan. Durkheim mendesak bahawa
fakta-fakta sosial mesti dianggap dalam kajian sebagai ’benda’. Desakan ini agak mengelirukan
kerana ia seolah-olah membayangkan bahawa segala fakta sosial dan kuasa paksaannya boleh
dilihat secara langsung. Adalah lebih mudah diterima kalau apa yang Durkheim maksudkan ialah
fakta-fakta sosial dan kuasa paksaannya perlu dikaji secara objektif.
Pemikir-pemikir selepas beberapa dekat Perang Dunia kedua mula mengenalpasti dan
menggunakan fungsi media. Lasswell menjelaskan tiga fungsi utama iaitu pengawasan rapi,
korelasi dan tranmisi. Melalui fungsi pengawasan media memastikan masyarakat yang berlaku
disekelilingi mereka dan mengenalpasti ancaman dan peluang. Fungsi kolerasi pula membawa
individu dan bahagian yang berbeza dalam masyarakat bersama untuk memberi respon kepada
peluang dan ancaman semasa proses penerangan dan penjelasan sesuatu kejadian. Tranmisi
pula membenarkan warisan budaya dan sosial diwariskan dari satu generasi kepada generasi
yang lain. Malah media boleh menjadi agen sosialisasi.
Seterusnya kajian dilakukan untuk melihat bagaimana struktur masyarakat berfungsi. Menurut
teori ini, struktur –struktur sosial akan menentukan kelancaran perjalanan atau keharmonian
masyarakat. Terdapat tiga andaian utama ahli-ahli fungsionalisme iaitu stabiliti, harmoni dan
evolusi. Stabiliti merupakan kriteria penilaian utama untuk menentukan sejauh mana sesebuah
masyarakat dapat dikekalkan. Harmoni menunjukkan bagaimana semua bahagian atau struktur-
struktur dalam masyarakat bekerjasama untuk mencapai tujuanya.
Evolusi pula menggambarkan perubahan-perubahan yang berlaku kepada masyarakat melalui
proses adptasi stuktur sosial kepada pembaharuan. Di samping itu proses evolusi juga akan
7. melenyapkan segala apa yang ada pada struktur yang tidak lagi diperlukan oleh masyarakat.
Oleh itu jelas bahawa teori ini menekankan kepentingan persefahaman anggta-anggota
masyarakat atau konsensus untuk mencapai keharmonian dan kestabilan masyarakat
berkenaan. Maka kadang-kadang teori ini juga dipanggil sebagai teori konsensus. Maksud
konsesus ialah manusia bersetuju kepada nilai-nilai asas masyarakat di mana mereka hidup dan
mengiktiraf kebaikan-kebaikanya. Adalah menjadi kemahuan setiap anggota bahawa konsesus
berterusan wujud supaya masyarakat dapat berjalan lancar.
Untuk melihat kesan stuktur sosial, Merton (1957) telah membezakan antara apa yang dikenali
sebagai fungsi ketara dan fungsi tersembunyi. Fungsi ketara ialah sesuatu yang diketahui dan
dihendaki dalam aktiviti sosial tertentu seperti tugas guru atau sekolah yang dirancangkan iaitu
memberi pengajaran.Manakala fungsi tersembunyi ialah bermaksud tidak dirancang atau tidak
disedari. Di mana pada waktu rehat murid tidak berkeliaran tetapi mereka dapat mengsisi masa
itu dengan berfaedah. Sekiranya sesuatu hasil stuktur adalah merupakan apa yang dikehendaki
an diiktiraf dalam sistem ia telah menjalankan fungsi ketara. Sebaliknya sekiranya hasil adalah
sesuatu yang tidak dikehendaki dan tidak diiktiraf maka jadilah ia fungsi tersembunyi.
Merton juga membuat perbezaan antara fungsi dan disfungsi. Fungsi bermaksud struktur sosial
sesuatu masyarakat telah mengalami kesan positif hasil daripada kefungsian sistem. Disfungsi
pula bermakna kesan negatif yang dialami oleh masyarakat akibat daripada sistem yang tidak
berfungsi. Struktur yang dianggap berfungsi adalah yang mengekalkan apa yang sedia ada dan
diharapkan dalam masyarakat manakala yang tidak mengikut kehendak masyarakat dianggap
tidak berfungsi. Teori fungsionalisme menyatakan bahawa masyarakat, pihak sekolah dan media
massa memainkan peranan yang sangat penting dalam mewujudkan kestabilan, keharmonian
serta evolusi dalam sesebuah masyarakat.
Wright 1960 menambah fungsi hiburan yang menyediakan individu dengan ketenangan, istirehat
dan keseronokan menyebabkan manusia boleh meneruskan kehidupandan membantu dalam
mengekalkan susunan sosial. Fungsi sosial yang lain juga telah diketengahkan seperti Lazarfiez
(1948) membincangkan fungsi media dalam penganugerahan status dan penguatkuasaan
norma-norma sosial. Manakala Mcqueail 2000 menumpukan perhatian kepada fungsi media
massa untuk mempengaruhi manusia bagi turut serta dalam pembangunan dan perubahan
sosial. Terdapat perbezaan segi sosialogi dan psikologidalam fungsionalisme. Sosialo memberi
tumpuan kepada media dan sistem sosial. Psikoloi memberi tumpuan kepada fungsi media di
dalam kehidupan seseorang individu.
Selain itu, sebab asas yang menyebabkan media massa menjadi pnting kepada perjalanan
masyarakat moden adalah menikut dalil bahawa bila hubungan tidak formal yang merupakan ciri
masyarakat bukan industri yang lebih tradisional semakin menurun, keperluan untuk maklumat
yang tidak dipenuhi semakin meningkat. Untuk lanjutan dalil ini, seharusnya manusia begantung
kepada salura-saluran media masa bila saluran-saluran tidak formal yang membawa maklumat
kepada kumulan-kumpulan terdekat mula terganggu. Saluran-saluran tidak formal ini menjadi
lebih sukar untuk dikekalkan bila masyarakat bergerak daripada kesatuan mekanikal kepada
organik, daripada Gemeinschaft kepada sekutu (birokratik). Akibat daripada pergerakan seperti
itu jurang perbezaan sosial meningkat, struktur masyarakat menjadi lebih kompleks, da manusia
mempunyai kontrak yang semakin kurangdengan sistem sosial pada keseluruhannya. Dengan
kata lain tanpa media, manusia dalam masyarakat moden tidak dapat diberitahu tentang
peristiwa-peristiwa yang berlaku diluar kedudukan mereka dalam struktur itu. Kesemua analisis
tentang kompleksiti masyarakat yang semakin bertamabah meletakkan asas teoritis untuk
8. membuat kesipulan bahawa media massa masyarakat moden memainkan peranan yang penting
dalam kehidupan manusia.
Kelemahan teori fungsional secara keseluruhan ialah mereka menolak perubahan sosial yang
menjejaskan kestabilan sistem sosial. Alasanya mahu ke arah peraturan sosial.Misalnya dalam
masyarakat yang sedang membangun masih lagi terdapat golongan yang miskin, tercicir dan
tidak mendapat kerjasama dengan kumpulan masyarakat yang kaya. Oleh itu masih wujud lagi
jurang susun lapis dalam sesebuah masyarakat.
Tokoh Fungsionalisme
Antara tokoh sarjana yang mendokong teori fungsionalis ialah seperti Emile Durkheim , Talcott
Parsons, Robert Merton dan Jeffry Alexender. Emile Durkheim merupakan pendokong teori
fungsional klasik, manakala yang lain pendokong teori struktural-fungsional moden. Pada
asasnya para sarjana mementingkan soal kestabilan dan keharmonian dalam kehidupan
masyarakat.
I. EMILE DURKHEIM (1858-1917)
Emile Durkheim, seorang berketurunan yahudi dilahirkan pada 15 April 1858 di Epinal, Perancis.
Beliau merupakan salah seorang daripada pengasas (founding fathers) ilmu sosiologi saintifik .
antara karya yang terkenal ialah division of labour society (1893) , the rules of sociologikal method
(1895), suicide (1897) dan elementary forms of religious life (1912). Beliau meninggal dunia pada
15 nov 1917.
Pada mulanya beliau teologi untuk menjadi pendeta Yahudi, kemudia beliau belajar
kesusateraan Perancis di suatu Lycee di Paris.Pemikirannya sangat dipengaruhi oleh Auguste
Comte, yang merupakan seorang sosiologi yang sangat mengimpikan pendekatan ilmiah dalam
memahami fenomena sosial. Pada awalnya teori beliau bermula dari pemahaman bahawa
kelompok manusia memiliki sifat yang lebih dari atau sama dengan jumlah dari sifat-sifat
individual yang menyusun kelompok tersebut. fungsionalisma atau fungsionalisme struktur
menjadi teras yang utama digunakan di Amerika Syarikat sepanjang tahun 1940-andan 1950-an
dan menjadi teras utama dalam banyak hasil kerja tentang komunikasi dan komunikasi massa.
Teori Emile ini berawal dari pemahaman bahawa kelompok manusia memiliki sifat yang lebih dari
atau sama dengan jumlah dari sifat-sifat individual yang menyusun kelompok tersebut. Ini
bermakna bahawa sistem sosial yang seimbang adalah disebabkan adanya nilai-nilai yang
dimiliki oleh seseorang individu seperti nilai moral dan agama, inilah yang mengikat individu dan
kelompok masyarakat. Rosaknya nilai-nilai ini bererti rosaklah keseimbangan sosial.
Emilie Durkheim merumuskan fungsionalisme sebagai satu perbandingan antara masyarakat
dengan organisma biologi ataupun anggota badan. Untuk berfungsi, sesebuah masyarakat sama
seperti badan manusia yang memerlukan beberapa keperluan yang harus dipertemukan. Analisis
fungsional ini termasuklah mengenalpasti cara-cara supaya keperluan tadi dapat dipertemukan.
Prinsip asas fungsionalisme pula ialah sesebuah masyarakat itu merupakan suatu sistem yang
rumit yang bekerjasama dengan seimbang untuk memastikan susunan sosial dapat dikekalkan .
namun begitu susunan sosial dan keharmonian akan terjejas apabila individu-individu dipisahkan
antara satu sama lain.
9. Emilie Durkheim menekankan kepentingan komunikasi dalam proses mengekalkan dan
mengubah semula masyarakat melalui persetujuan terhadap sesuatu isu atau tingkah laku dalam
mengekalkan keseimbangan dalam masyarakat. Beliau percaya bahawa melalui pemerhatian ia
adalah sesuatu yang tidak mustahil untuk mengenalpasti sesuatu tindakan sama ada ’fungsional’
atau ’bukan fungsional’. Namun begitu terdapat juga kritikan terhadap sumbangan Emilie
Durkheim dalam bidang media dan komunikasi yang telah diabaikan atau disalahtafsir.
II. Herbert Spencer
Teori ini sebenarnya berkait rapat dengan fungsi.Herbert Spencer telah melihat persamaan
antara masyarakat dan organisma. Menurut beliau setiap organisasi mempunyai struktur iaitu
terdiri daripada beberapa bahagian yang berkaitan seperti kepala, tangan jantung , kaki dan
sebagainya. Setiap bahagian ini mempunyai struktur yang tersendiri dalam seluruh kehidupan
organisma tersebut. melalui idea yang sama, Spencer berpendapat sesuatu masyarakat itu
mempunyai ‘struktur’ dan masyarakat juga terdiri daripada bahagian-bahagian yang berkaitan
seperti keluarga, agama, negara dan sebagainya.
III. Malinowski dan Raclife-Brown
Dua versi teori fungsionalism dikembangkan sekitar tahun 1910 dan 1930: biocultrual (atau
psikologikal) fungsionalism, pendekatan ini disokong oleh Malinowski, dan struktural-
fungsionalism, pendekatan ini disokong oleh Racliffe-Brown.
Malinowski mengatakan bahawa individu mempunyai keperluan psikologikal dan bahawa institut
sosial dapat memberikan keperluan ini. Ada juga keperluan budaya dan empat asas keperluan
instrumental iaitu ekonomi, pendidikan, kontrol sosial dan organisasi politik yang memerlukan
institut sosial. Setiap institut mempunyai keperibadian, karakter, undang-undang, aktiviti dan
teknologi. Malinowski percaya bahawa respon psikologis berhubungan erat dengan keperluan
psikologis.
Radcliffe-Brown memfokuskan kepada pada perhatiannya kepada struktur sosial. Beliau
menyatakan bahawa sebuah masyarakat adalah suatu sistem yang dapat menjaga
hubungannya sendiri melalui suatu umpan balik cibernatik (cybernatic feedback), manakala
institut adalah gabungan daripada pelbagai hubungan yang fungsinya adalah untuk menjaga
masyarakat sebagai satu sistem. Mengikut Auguste Comte, Radcliffe-Brown percaya bahawa
individu dapat digantikan.
10. Rajah 3.1: Huraian Teori Fungsionalisme Mengenai Perubahan Sosial
Masyarakat
Masyarakat dianalogikan seperti organisma biologi
Organ-organ masyarakat dikenali sebagai struktur
Setiap struktur mempunyai fungsi
Perubahan secara evolusi berlaku apabila berlaku disfungsi pada struktur
Peringkat perubahan makro :
teologikal - metafizikal - positif
Ciri-ciri tradisional
Fakta sosial non-metarial
Ikatansosial kukuh:agama
Unsur ketuhanan
Kurangmasalahsosial
Statik
Ciri-ciri moden
Fakta sosial metarial
Ikatansosial longgar:pembahagian
tugas
Unsur keduniaan
Banyakmasalahsosial
Dinamik
11. 3.2 Teori Konflik
Teori konflik sering dikaitkan dengan pandangan awal dari tokoh-tokohMarx dan Weber yang
kemudiannya dikembangkan oleh tokoh-tokohlain. Dalam bahagian ini akan digunakan dua
pandangan tokoh iaituMarx dan Weber mengenai teori konflik.
3.2.1 Aliran Weber
Teori konflik dikatakan hasil pengaruh Marx dan Weber. Persamaan yang wujud di antara Marx
dan Weber adalah kedua-duanya menganggap kelas sosial sebagai faktor penting dalam
menentukan kedudukan individu dalam masyarakat. Weber dikatakan mendalami konsep Marx
mengenai kuasa dan kelas. Tetapi telah mengkritik pandangan determinisme ekonomi Marx.
Weber telah mempersoalkan andaian Marx bahawa ciri-ciri semua institusi sosial adalah
berpunca atau ditentukan oleh factor ekonomi. Mengikut Weber perubahan sosial bukan sahaja
ditentukan oleh konflik kelas, tetapi juga oleh beberapa faktor-faktor lain. Mengikut Weber
terdapat beberapa faktor yang boleh wujud secara serentak dalam menggerakkan perubahan
sosial. Justeru, Weber telah menggunakan tiga dimensi utama iaitu status, kelas dan parti dalam
menghuraikan alirannya.
Weber (1958) mengatakan bahawa perkembangan kapitalisme di negara barat bukannya hanya
ditentukan oleh faktor pengeluaran semata-mata malah turut mencakupi faktor keagamaan. Bagi
Weber,kapitalisme telah berkembang di negara Kristian yang mengamalkan fahaman Calvinisme
dalam Mazhab Protestan. Mengikut fahaman Calvinisme, manusia perlu mementingkan
kehidupan pada masa kini bukannya kehidupan selepas mati. Pegangan ini adalah berpandukan
kepada doktrin predestinasi dimana fahaman ini menekankan bahawa Tuhan yang menentukan
siapa yang akan dipilih olehnya. Ini bermakna masa depan seseorang itu telah ditentukan oleh
Tuhan. Mengikut doktrin ini, seseorang manusia itu tidak perlu fikirkan tentang masa depan
mereka, malah apa yang penting adalah berusaha bersungguh-sungguh pada masa kini agar
dipilih oleh Tuhan. Justeru, masyarakat Calvinisme telah berusaha bersungguh-sungguh dengan
mengumpul kekayaan material. Sikap mereka ini mengikut Weber adalah etika Protestant di
mana ciri-ciri etika Protestant samadengan minda orang yang mempunyai semangat kapitalisme.
Pergabungan kedua-duanya melahirkan masyarakat kapitalisme. Dari segi konsep kuasa dan
kelas, mengikut Weber kuasa merupakan konsep yang penting dalam menentukan kumpulan
kelas yang dominan.Menurut Weber konsep kuasa mempunyai hubungan dengan konsep status
dan parti. Status adalah penghormatan sosial di mana status terdapat dalam kumpulan-kumpulan
sosial yang mempunyai prestij dan kehormatan sosialyang tersendiri. Status bukan hanya dimiliki
melalui kekayaan, kuasa dan kelas sosial tetapi turut ditentukan oleh amalan dangaya hidup.
Status mungkin boleh dicapai berdasarkan jenis pekerjaan. Lazimnya, kumpulan status akan
mencipta gaya hidup dan ritual yangtersendiri untuk membezakan kumpulan mereka dengan
kumpulan-kumpulan lain dalam masyarakat seperti sistem kasta di India.
Manakala parti pula merujuk kepada struktur yang berperanan dalam memperolehi kuasa atau
dominasi. Kuasa merupakan kepimpinan iaitu seseorang boleh mempengaruhi dan memaksa
orang lain mengikut kehendaknya walaupaun bukan mengikut kehendak individu berkenaan. Ini
12. bermakna kelas wujud dalam hubungan ekonomi, status pula wujud dalam hubungan sosial dan
parti wujud dalam hubungan politik. Olehitu, kumpulan-kumpulan status dan kelas akan
menggunakan parti bagi memperjuangkan objektif mereka. Parti boleh melibatkan individu
daripada kumpulan-kumpuan status dan kelas yang berlainan namun mereka mempunyai
matlamat dan visi yang sama.
Mengikut Weber, konflik dan perjuangan yang wujud dalam kelas bukan sahaja disebabkan oleh
faktor ekonomi tetapi juga disebabkan keinginan dalam memperjuangkan hak kumpulan status
masing-masing supaya dilihat sebagai tahap yang tinggi di kalangan masyarakat. Weber
menyifatkan proses ini sebagai proses legitimisasi atau proses keabsahan. Melalui proses
legitimisasi barulah proses wibawa atau autoriri boleh dicapai oleh sesuatu kumpulan status atau
kelas sosial. Manakala wibawa melibatkan tiga asas utama iaitu karisma, rasional dan tradisi.
Penggembelengan ketiga-tiga faktor ini menjadi kekuatan kepada kumpulan minoriti untuk
menguasai kumpulan majoriti. Maka, perubahan sosial boleh wujud akibat dari kewujudan
kumpulan-kumpulan minoriti ini.
3.2.2 Aliran Marx
Teori konflik yang diperkenalkan oleh Marx banyak melibatkan tafsiran-tafsiran sosiologikal. Teori
ini bukan hanya sebagai satu cara untukmenganalisa sosiologi malah melibatkan cara
perlaksanaan reformasisosial. Fatimah Daud (1992) berpendapat bahawa konsep
sejarahmaterialisme Marx mengandungi tiga elemen utama iaitu satu teori atau kaedah ilmiah,
satu ajaran politik dan satu pandangan hidup yang mempunyai kekuatan yang sama dengan
agama. Menurut Brinkerhoff dan White (1989) terdapat tiga andaian penting teori konflik iaitu
(i) Faktor utama yang menyumbang kepada konflik ialah perubahansosial dan bukannya evolusi.
(ii) Asas kepada perubahan sosial ditentukan oleh faktor-faktorpersaingan ekonomi.
(iii) Tujuan analisis sosial ialah untuk menghasilkan kritikan sosial.
Teori konflik turut membincangkan tentang peranan struktur sosial.Dalam teori ini, konsep-
konsep utama yang sering dibincangkan sepertisoal pembahagian kelas, konflik, perubahan
sosial, kuasa dan ideologi.Perkara utama yang ditekankan dalam teori ini juga melibatkan
duaperkara asas yang utama akibat dari wujud konsep ketidaksamaan yang menimbulkan
perebutan. Pertama, teori ini melihat peluang yang tidaksama terhadap sumber-sumberyang ada
dalam struktur sosial. Kedua, bagaimana ketegangan yang berpunca daripada ketidaksamaan
memberikesan kepada kestabilan dan perubahan.
Teori ini melihat masyarakat mengikut perspektif konflik dan perubahan.Konflik merupakan
sesuatuyang tidak boleh dihindari untuk berubah. Misalnya, berlaku perselisihan pendapat antara
kelas atas dan kelas rendah, juga berlaku dalam kelas yang sama dalam keluarga atau kumpulan
tertentu yang semuanya akan melibatkan perubahan. Konflik yang tercetus menyebabkan satu
pihak menang dan satu pihak lagi kalah. Keadaan kalah-menang inilah yang menyebabkan
13. perubahan berlaku. Justeru, konflik dan perebutan dalam masyarakat ini akan mendorong
kepada perubahan. Ini sekaligus akan menimbulkan perubahan sosialdalam masyarakat itu
sendiri. Konflik akan mencetuskan sama ada perubahan itu berbentuk revolusi ataupun adaptasi.
Marx berpendapat bahawa asas pembentukan masyarakat adalah faktor-faktor pengeluaran
seperti tanah, modal, ekonomi dan perdagangan. Pembentukan sesebuah masyarakat baru
adalah hasil daripada perjuangan antara kelas untuk menguasai ekonomi. Mengikut Marx faktor-
faktor yang berkaitan dengan pengeluaran ekonomi akan menjadi asas kepada perubahan
masyarakat. Manakala faktor-faktor lain yang menjadi superstruktur termasuklah agama, institusi
politik, institusi kekeluargaan dan institusi pendidikan. Superstruktur masyarakat ini dipengaruhi
oleh struktur asas masyarakat iaitu ekonomi.
Perubahan yang berlaku kepada superstruktur masyarakat hanya berlaku jika terdapat
perubahan kepada struktur asasnya. Contohnya, masyarakat kapitalis terbentuk kerana
pertentangan antara tuan tanah aristocrat dengan kelas yang baru di mana kekayaan kelas baru
berasaskan kepada industri dan perdagangan. Faktor-faktor pengeluaran ini dikuasai oleh
kumpulan baru yang disebut oleh Marx sebagai borjuis. Golongan ini yang menguasai
perdagangan dan perindustrian mempunyai buruh dari kalangan mereka yang tidak mempunyai
harta dan dikenali sebagai kelas pekerja.
Golongan borjuis menjadi golongan minoriti manakala kumpulan majoriti dikuasai oleh golongan
Proletariat. Golongan Proletariat yang menguasai ekonomi pada masaitu memandangkan kuasa
mereka lebih besar. Dengan kuasa yang ada mereka merupakan golongan yang mendominasi
kumpulan minoriti. Ekoran itu, sering timbul konflik antara kedua-dua kumpulan ini. Kelas pekerja
mendakwa mereka sering ditindas oleh majikan mereka menggunakan kuasa yang ada.
Inimenyebabkan kaum minoriti sering melancarkan mogok untuk mendapatkan hak mereka
seperti mendapatkan gaji yang lebih tinggi.Golongan borjuis ini sentiasa menjaga kepentingan
mereka untuk mencapai keuntungan yang maksimum dengan melakukan pengeksploitasian.
Akibat dari konflik dan ketegangan yang berterusan menyebabkan perubahan sosial yang ketara.
Dalam tahap tertentu sejarah kapitalisme telah menyaksikan bahawa perjuangan yang dibuat
oleh golongan pekerja ini telah menyebelahi mereka. Apabila mereka telah berjaya
memperjuangkan hak mereka, maka mereka memperolehi kuasa dan ini telah menyaksikan
berlaku perubahan dalam masyarakat. Justeru, dalam masyarakat baru yang dipanggil sosialis
tidak ada individu yang menguasaifaktor-faktorpengeluaran. Selain itu, wujud perkongsian antara
kedua-dua pihak dalam menguasai faktor-faktor pengeluaran. Justeru, kelas sosial dan
ketidaksaksamaan dalam pengagihan kekayaan akan terhapus dan semua orang mempunyai
peluang yang sama.
Institusi-institusi yang mula wujud dalam masyarakat kapitalisme berperanan mempertahankan
faktor-faktor pengeluaran. Institusi sosialyang wujud adalah atas kepentingan pihak kelas
memerintah untuk mengekalkan kedudukan dan kekuasaan mereka. Misalnya, institusi
kekeluargaan yang wujud adalah untuk melahirkan dan membekalkan generasi pekerja akan
datang. Kuasa undang-undang digunakan untuk menjaga kepentingan minoriti serta menjadi
peraturan untuk mengawal mereka yang menetang hak individu mengikut sistem kapitalisme.
14. Pendidikan telah mengajar anak-anak kelas pekerja untuk menduduki kedudukan yang lebih baik
dalam struktur masyarakat.
Rajah 3.2: Huraian Teori Konflik Aliran Marx Mengenai Perubahan Sosial
3.3 Teori Interaksionisme Simbolik
Antara tokoh yang memperkenalkan teori ini adalah George Herbert Mead yang membuat
kajian sosiologi secara mikro. Teori ini akan membincangkan peranan individu dalam sesuatu
sistem sosial di mana ia mengkaji bagaimana seseorang menginterpretasikan dan bertindak
mengikut kemahuan masing-masing dalam masyarakat. Ahli-ahli interaksionisme akan mentafsir
makna perlakuan atau aksi individu dan memperjelaskan makna-makna perlakuan manusiayang
subjektif.Perlakuan-perlakuan ini turut dikongsi secara bersama dalam masyarakat. Ahli
interaksionisme akan melihat bagaimana makna-makna subjektif itu dikongsi di kalangan
anggota masyarakat. Justeru, teori ini akan mengkaji dua asas pemerhatian yang penting.
Masyarakat
Perubahan masyarakat adalah berasaskan prinsip dialektik matarielisme
Sejarah masyarakat adalah dipenuhi oleh konflik dan pertentangan untuk menguasai ekonomi
Peringkat perubahan makro :
Perhambaan – feudalisme – kapitalisme – sosialisme – komonisme
Ciri-ciri kapitalisme yangtidakdiingini
Ketidaksamaan
hak milikdikuasaiindividu
konfliksosial
penindasanberleluasaterhadapmasa
stratifikasi dankelassosial yangnyata
dominasi golonganminoriti borgous
Ciri-ciri sosialisme yangdikehendaki
kesaksamaan
hak milikdikuasaibersama
kesejahteraansosial
tiadapenindasankeranatiadapihak
dominan
tiadastratifikasi dantiadakelassosial
dominasi golongan massaproletariat
15. Pertama, mengkaji makna simbolik atau makna yang tersirat secara subjektif. Kedua, mereka
melihat bagaimana makna yang simbolik itu digunakan dalam interaksi sesama manusia.
Mengikut Blumer(1969) terdapat tiga asas penting dalam memahami konsep makna ini. Pertama,
kepentingan memahami konsep makna mengikut konteks penggunaannya. Kedua, makna
simbolik adalah penting kerana makna berkenaan mempunyai kesan dalam membentuk
hubungan yang mesra. Ketiga, makna adalah sesuatu yang boleh diubahsuai iaitu kita tidak
semestinya menerima sesuatu makna yang diutarakan oleh pihak lain tetapi memberi makna
yang sesuai untuk sesuatu perkara. Justeru, interaksi ini dikatakan melihat bagaimana individu
membentuk dan dibentuk oleh interaksinya dengan orang lain.Ia menekankan peranan yang aktif
oleh seseorang individu dalam perhubungan sosial dan tidak dibentuk oleh persekitaran yang
pasif.
Terdapat pelbagai bentuk simbol untuk memahami makna-makna simbolik seperti perkataan,
perlakuan, objek dan bahasa. Perkataan yang digunakan sebagai simbol mencakupi bentuk-
bentuk simbol tertentu seperti perkataan, perlakuan, objek dan bahasa. Perlakuan yang
digunakan sebagai simbol melibatkan pemikiran dan niat seseorang. Manakala perkataan pula
mewakili objek-objek fizikal, nilai, idea atau perasaan. Objek pula merujuk kepada perkara nyata
yang dapat dilihat. Bahasa pula adalah alat komunikasi secara lisan untuk berhubung antarasatu
sama lain. Herbert Mead menyifatkan bahasa sebagai alat yang membolehkan manusia menjadi
makhluk sedar kendiri atau sedar sebagai seorang individu. Penggunaan simbol merupakan satu
kaedah untuk mengenali sesuatu. Simbol adalah sesuatu yang wujud sebagai wakil kepada
sesutau perkara lain sama ada yang diwakili itu wujud dalam bentuk nyata atau abstrak. Misalnya,
perkataan ‘kereta’ adalah simbol mewakili sesebuah objek kereta. Pada masatersebut, kita boleh
membayangkan objek kereta berkenaan jika kita sudah memahami konsep simbol tersebut. Oleh
itu, pemikiran simbolik bukan hanya terhad kepada perkara-perkara seperti lihat, dengar, hidu
dan rasa sahaja, malah melibatkan aspek lain termasuklah perkataan.
Dalam memahami teori interaksi ini, para pengkaji lebih berfokus kepada hubungan yang
bersemuka dalam konteks kehidupan seharian. Manusia pada setiap hari saling berintekasi di
antara satu sama lain. Jalinan hubungan antara manusia ini akan melibatkan simbol. Ini kerana
kehidupan manusia dipenuhi dengan simbol-simbol. Simbol membolehkan seseorang itu melihat
drinya dan juga orang lain dipersekitarannya. Misalnya, penggunaan simbol ‘saya’ merujuk
kepada objek yang dipanggil oleh orang lain sebagai ‘awak’ merupakan tahap permulaan
kesedaran kendiri. Ini membolehkan kita melihat diri kita sebagaimana orang lain melihat diri kita.
Proses menginterpretasikan simbol ini adalah sesuatu yang kompleks. Apabila kita berhubung
dengan seseorang, kita sering mencari ‘petanda-petanda’ jenis tingkah laku dalam konteks
hubungan tersebut. Kita sering menginterpritasikan simbol yang wujud semasa berhubungan
antara satu sama lain. Misalnya, apakah kemahuan mereka, apa mereka akan kata atau apa
mereka akan buat. Misalnya, apabila kita baru berkenalan dengan seseorang, kita seringkali
menunjukkan sikap yang baik dan menggunakan simbol-simbol yang disesuaikan dengan
perlakuan yang berhati-hati.
16. 3.4 Analisis SWOT
3.4.1 Teori Fungsionalisme
I. STRENGTHS (kekuataan)
Secara umumnya teori ini sangat baik kerana ia memandang masyarakat keseluruhan dan
mengenal pasti struktur, fungsi sesuatu bahagian dalam masyarakat dan juga gelagat mereka.
Pada tahun sekitar 1970an, teori fungsionalisme mulai menurun. Akan tetapi, sumbangan
daripada teori ini tetap menjadi insiprasi kepada antroplogi hingga sekarang. Functional analysis
memberikan nilai kepada institut sosial dengan cara mengganggap mereka aktif dalam sistem
sosial. Meskipun pendekatan Radcliffe-Brown dan Malinowski terhadap interpretasi fungsional
berzeda, mereka berdua menyumbang untuk “perpindahan dugaan etologi, daripada kekuatiran
dengan mereka yang terabaikan dalam kehidupan sosial”.
II. WEAKNESS (kelemahan)
Kelemahan teori fungsionalisme ini ialah mereka menolak perubahan sosial yang menjejaskan
kestabilan sistem sosial. Contohnya masyarakat yang sedang membangun masih lagi terdapat
golongan yang miskin, tercicir dan tidak mendapat kerjasama dengan kumpulan masyarakatyang
kaya, oleh itu masih wujud lagi jurang susun lapis dalam sesebuah masyarakat.
Teori ini tidak mengambil kira aspek sejarah dan proses perubahan sosial. Teori ini hanya
memandang kepada proses integrasi dan kestabilan tanpa mengambil kira proses konflik,
perpecahan dan ketidakstabilan. Contohnya dapat dilihat daripada sistem ekonomi laissez-faire
walaupun dikuasai oleh mekanisme pasaran namun pihak kerajaan masih campur tangan dan
pihak tertentu untuk memperbetulkan keseimbangan pasaran.
Sudut ini diabaikan oleh ahli fungsional.Walaupun teori ini mengutamakan kepentingan fungsi
tetapi apa yang nyata ialah sesuatu yang fungsional kepada sesuatu masyarakat mungkin tidak
fungsional kepada masyarakat lain contohnya, penghambaabdian do zaman Greek , purba. Jadi
perspektif tidak mengambil kira kepentingan individu dan kehendaknya berbanding dengan
kumpulan.
Satu lagi kelemahan ialah apabila sesuatu masyarakat menekankan tradisi kelas dalam
masyarakat sebagai sesuatu yang berfungsi untuk kestabilan. Tetapi dalam sesetengah
masyarakat, kelas sosial seseorang itu ditetapkan semasa seseorang itu dilahirkan. Contohnya,
kanak-kanak dari kelas bawahan akan cuba dikekalkan dalam kelas ibu bapa mereka termasuk
kerjayanya. oleh itu, teori ini telah menjadi justifikasi untuk meneruskan sistem kelas sosial dalam
masyarakat tersebut. walau bagaimanapun, teori fungsional ini telah banyak menyumbang ke
arah pemahaman masyarakat secara lebih terperinci.
Teori ini juga mempunyai kelemahan kerana melihat keadaan sesuatu masyarakat secara statik
iaitu hanya pada masa dan ketika itu sahaja.
17. III. OPPORTUNITIES (peluang)
Pakar fungsionalism memperkenalkan pendekatan teoritikal dan metodologikal dengan tujuan
untuk memperluaskan sosio-budaya. Jelas di sini bahawa teori ini mengkaji bagaimana sistem
sosial itu berfungsi, kemudian menilai sejauh mana perjalanan sistem tersebut membawakepada
keharmonian sebagai syarat untuk mengekalkan ikatan masyarakat
IV. THREATS (ancaman)
Fungsionalism mendominasidi Amerika Syarikat sekitar tahun 1950-1960. Pada masaitu, kritikan
pada teori ini meningkat sebagai hasil penurunan pada awal tahun 1970. Ahli teori lain mengkritik
teori fungsionalism yang gagal membuat konsep yang cukup tentang kompleks semula jadi
pelaku dan proses interaksi. Teori Marxist menentang teori fungsionalism dari segi kontravesi
dan statis semula menjadi analisis yang menekankan sumbangan sosial fenomena untuk
menstabilkan status.
3.4.2 Teori Konflik
I. STRENGTHS (kekuataan)
Dahrendorf melihat teori konflik sebagai perspektif alternatif yang dapat digunakan menurut
situasi. Bila kita tertarik terhadap konflik, kita dapat menggunakan teori konflik; bila kita ingin
meneliti ketertiban kita harus menggunakan perspektif fungsional. Pendirian ini nampaknya tidak
memuaskan, kerana ada permintaan yang sangat besar terhadap perspektif teoritis yang mampu
menerangkan konflik dan ketertiban sekaligus.
II. WEAKNESS (kelemahan)
Bila dibandingkan dengan fungsionalisme struktural, teori konflik ini sangat ketinggalan
perkembangannya, teori ini hampir tak secanggih fungsionalisme, kerana merupakan teori
keturunan.
III. OPPORTUNITIES (peluang)
Apabila kelompok-kelompok kepentingan saling berhubung dalam beberapa sosialisasi dan
dalam beberapa pertikaian, maka semua kuasa yang mereka gunakan akan disatukan dan
sebuah konflik kepentingan akan lahir.
18. IV. THREATS (ancaman)
Ada nilai-nilai integrasi di dalam masyarakat dan juga ada konflik kepentingan dan penggunaan
kekerasan. Sistem sosial dipersatukan oleh ”ketidakbebasan yang dipaksakan”.
3.5 Kesimpulan
Teori-teori ini mempunyai perspektif yang berbeza dalam menerangkan kehidupan masyarakat
dari segi sosiologi. Teori fungsional melihat fungsi yang dimainkan oleh kumpulan tertentu dalam
masyarakat. Manakala teori institusional melihat simbol-simbol mempunyai perkaitan dengan
perjalanan kehidupan manusia. Institusi yang wujud menggunakan simbol dalam menerangkan
sesuatu perkara. Teori konflik pula mengenegahkan pandangan Marx dan Weber dalam
menghuraikan konflik yang wujud semasa zaman kapitalisme yang seterusnya mewujudkan
masyarakat sosialisme.
3.5 Rujukan
1. Buku Sekolah Dan Masyarakat oleh Amir Hasan Dawi
2. Psikologi sosial oleh Azizi Yahaya
3. Pengenalan teori-teori sosiologi oleh Fatimah Daud
4. https://www.academia.edu/15291898/Modul_GMGM2013_Organisasi_dan_Masyarakat
5. https://www.academia.edu/29769591/Definisi_Dan_Konsep_Teori_Fungsionalisme
6. http://rakansemalaya.blogspot.com/2011/10/media-note-fungsionalisme.html#!/tcmbck
7. https://www.youtube.com/watch?v=2g0T5N7euVM
3.6 Soalan
1. Bincangkan pendekatan yang terdapat dalam Teori Fungsionalisme?
2. Jelaskan pandangan Marx mengenai Teori Konflik.?
19. Skema jawapan
1. Teori fungsionalisme ialah mengkaji fungsi perlakuan sosial atau institusi dalam kegiatan
yang menyumbang kepada penerusan masyarakat. Ia membincangkan mengenai
organisasi sosial dan menerangkan bagaimana sesuatu organisasi dikekalkan. Setiap
bahagian masyarakat mempunyai tujuan dan kehendak yang berbeza antara satu sama
lain. Berdasarkan teori fungsional struktur-struktur sosial akan menentukan perjalanan
dan kesejahteraan kelompok masyarakat berkenaan. Terdapat beberapa andaian teori
fungsionalisme:
(i) Evolusi merujuk kepada perubahan-perubahan yang berlaku dalam masyarakat
melalui proses penerimaan struktur sosial kepada pembaharuan. Proses evolusi
akan melenyapkan kriteria-kriteria struktur yang tidak diperlukan lagi oleh
masyarakat.
(ii) Stabiliti merujuk kepada kriteria penilaian utama dalam melihat sesebuah
masyarakat dapat dikekalkan.
(iii) Harmoni pula disifatkan sebagai keadaan di mana semua bahagian atau struktur
masyarakat saling bekerjasama untuk mencapai matlamat
2. Teori konflik yang diperkenalkan oleh Marx banyak melibatkan tafsiran-tafsiran
sosiologikal. Terdapat tiga andaian penting teori konflik iaitu
(i) Faktor utama yang menyumbang kepada konflik adalah perubahan sosial dan
bukannya evolusi.
(ii) Asas kepada perubahan sosial adalah ditentukan oleh faktor-faktor persaingan
ekonomi.
(iii) Tujuan analisis sosial adalah untuk menghasilkan kritikan sosial
