Cơ sở khoa học về quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI
THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH TỈNH
1.1. Tổng quan về chi thường xuyên ngân sách tỉnh
1.1.1. Một số vấn đề chung về chi ngân sách nhà nước
1.1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước và quản lý ngân sách nhà nước
của tỉnh
Ngân sách Nhà nước (NSNN) là một phạm trù kinh tế, lịch sử gắn liền với
sự hình thành, phát triển của Nhà nước và hàng hóa - tiền tệ, là một thành phần
trong hệ thống tài chính. Nhà nước với tư cách là cơ quan quyền lực thực hiện
chức năng chính trị duy trì và phát triển kinh tế - xã hội, quy định các khoản thu
chi của Nhà nước nhằm mục đích đảm bảo yêu cầu thực hiện các chức năng của
Nhà nước. Theo Luật ngân sách nhà nước Việt Nam năm 201 , “Ngân sách nhà
nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong
một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định
để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”.
Quản lý nói chung được quan niệm như một quy trình hoạt động mà chủ
thể quản lý tiến hành thông qua việc sử dụng các công cụ và phương pháp thích
hợp nhằm tác động và điều khiển đối tượng quản lý hoạt động phát triển phù hợp
với quy luật khách quan và đạt tới các mục tiêu đã định. Trong hoạt động quản lý,
các vấn đề về: chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, công cụ và phương pháp quản
lý, mục tiêu quản lý là những yếu tố trung tâm đòi hỏi phải xác định đúng đắn.
13

Quản lý NSNN là một nội dung trọng yếu của quản lý tài chính, do Nhà
nước điều hành và là một mặt quan trọng của quản lý kinh tế - xã hội cần được
nhận thức đầy đủ. Chủ thể quản lý NSNN là Nhà nước hoặc các cơ quan nhà nước
được Nhà nước giao nhiệm vụ thực hiện các hoạt động tạo lập và sử dụng các quỹ
NSNN. Chủ thể trực tiếp quản lý NSNN là bộ máy tài chính trong hệ thống các
cơ quan nhà nước. Đối tượng của quản lý NSNN là các hoạt động của NSNN. Nói
cụ thể hơn đó là các hoạt động thu, chi bằng tiền của NSNN. Trong quản lý NSNN,
các chủ thể quản lý có thể sử dụng nhiều phương pháp quản lý và nhiều công cụ
quản lý khác nhau như:
 Phương pháp tổ chức: được sử dụng để thực hiện ý đồ của chủ thể quản
lý trong việc bố trí, sắp xếp các mặt hoạt động của NSNN theo những khuôn mẫu
đã định và thiết lập bộ máy quản lý phù hợp với các mặt hoạt động đó của quản
lý NSNN.
- Phương pháp hành chính: được sử dụng khi các chủ thể quản lý NSNN
muốn các yêu cầu của mình phải được các khách thể quản lý tuân thủ một cách
vô điều kiện. Đó là khi các chủ thể quản lý ra các mệnh lệnh hành chính.
- Phương pháp kinh tế: được sử dụng thông qua việc dùng các đòn bẩy kinh
tế để kích thích tính tích cực của các khách thể quản lý, tức là tác động tới các tổ
chức và cá nhân đang tổ chức các hoạt động quản lý NSNN.
Công cụ pháp luật được sử dụng thể hiện dưới các dạng cụ thể là các chính
sách, cơ chế quản lý tài chính, các chế độ quản lý tài chính, kế toán, thống kê, các
định mức, tiêu chuẩn về tài chính, mục lục NSNN,…Hệ thống pháp luật thuộc
lĩnh vực quản lý NSNN được sử dụng để quản lý và điều hành các hoạt động quản
lý NSNN và được xem như một loại công cụ quản lý có vai trò đặc biệt quan
trọng.
Cùng với pháp luật, hàng loạt công cụ phổ biến khác được sử dụng trong
quản lý NSNN như: các đòn bẩy kinh tế, tài chính; kiểm tra, thanh tra; các tiêu
chí đánh giá hiệu quả quản lý NSNN. Mỗi công cụ kể trên có đặc điểm khác nhau
và được sử dụng khác nhau nhưng đều nhằm cùng một hướng là thúc đẩy nâng
cao hiệu quả quản lý NSNN.
14

Từ những phân tích kể trên có thể có khái niệm tổng quát về quản lý NSNN
như sau: Quản lý NSNN là hoạt động của các chủ thể quản lý NSNN thông qua
việc sử dụng có chủ đích các phương pháp quản lý và các công cụ quản lý để tác
động và điều khiển hoạt động của NSNN nhằm đạt được các mục tiêu đã định.
Quản lý NSNN thực chất là quản lý thu, chi NSNN và cân đối NSNN. Quản
lý thu NSNN là việc nhà nước dùng quyền lực của mình để tập trung một phần
nguồn tài chính quốc gia hình thành quỹ NSNN nhằm thỏa mãn các chi tiêu của
Nhà nước.
Ngân sách tỉnh là quỹ tiền tệ tập trung của tỉnh được hình thành bằng các
nguồn thu và đảm bảo các khoản chi trong phạm vi tỉnh.
Quản lý ngân sách tỉnh là quá trình quản lý hệ thống các quan hệ kinh tế
phát sinh trong quá trình tạo lập, phân bổ và sử dụng quỹ tiền tệ của chính quyền
Nhà nước cấp tỉnh; quản lý các khoản thu, chi của tỉnh đã dự toán và được thực
hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của cấp trên
giao và HĐND tỉnh đề ra.
1.1.1.2. Khái niệm chi ngân sách nhà nước
Chi NSNN là quá trình phân phối lại các nguồn tài chính đã được tập trung
vào NSNN và đưa chúng đến mục đích sử dụng. Do đó, chi NSNN là những việc
cụ thể không chỉ dừng lại trên các định hướng mà phải phân bổ cho từng mục tiêu,
từng hoạt động và từng công việc thuộc chức năng của Nhà nước. Quá trình phân
phối là quá trình cấp phát kinh phí từ NSNN để hình thành các loại quỹ trước khi
đưa vào sử dụng. Quá trình sử dụng là trực tiếp chi dùng khoản tiền cấp phát từ
NSNN từ các loại quỹ đã được hình thành trước khi đưa vào sử dụng.
Đặc điểm chi ngân sách nhà nước
Ở mỗi Quốc gia khác nhau, trong mỗi giai đoạn phát triển của lịch sử, chi
NSNN có quy mô và nội dung khác nhau, song nhìn chung, chi NSNN ở các nước
đều có những đặc trưng cơ bản như sau:
15

Một là, chi NSNN luôn gắn liền với bộ máy Nhà nước và những nhiệm vụ
kinh tế, chính trị, xã hội mà Nhà nước đó đảm đương trong từng thời k . Nhiệm
vụ cơ bản của chi NSNN là đáp ứng nhu cầu về tài chính cho hoạt động của bộ
máy Nhà nước, cho phép Nhà nước thực hiện được chức năng và nhiệm vụ được
giao.Vì thế, quy mô, cơ cấu, phân cấp chi NSNN phụ thuộc vào quy mô, chức
năng, nhiệm vụ, cơ cấu và phân cấp bộ máy quản lý Nhà nước. Từ khi Nhà nước
tham gia điều chỉnh nền kinh tế, quy mô và cơ cấu chi NSNN không những tăng
lên mà còn khá phức tạp.
ai là chi NSNN th lu t đ nh. Nội dung chi NSNN ở mỗi cấp chính quyền
được quy định trong Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn thực
hiện.
a là chi NSNN hướng đ n l i ch chung của qu c gia và đ a hư ng. Các cơ
quan sử dụng NSNN không được vì lợi ích cục bộ của địa phương mình mà sử
dụng NSNN đi ngược lại lợi ích của quốc gia và địa phương. Hơn nữa, do chi
NSNN có mục tiêu duy trì ổn định và phát triển đất nước lâu dài, vì lợi ích của
nhân dân và của toàn xã hội, nên chi NSNN phải được kiểm soát nghiêm ngặt để
tránh sự lạm dụng, tham ô, tham nhũng của những người quản lý và sử dụng
NSNN.
n là các kh ản chi NSNN hần lớn đều mang t nh không h àn trả h ặc
h àn trả không trực ti . Thể hiện ở chỗ không phải mọi khoản chi NSNN đều
tương xứng với quy mô thu NSNN từ các địa phương và chủ thể xác định. Các
khoản chi NSNN thường không tương ứng với các đầu ra cả về số lượng, chất
lượng, thời gian và địa điểm.
N m là hiệu quả của chi NSNN đư c đ lường tầm v mô và mang t nh
t àn diện cả về mặt K l n ch nh tr và ng i gia . Thường người ta đánh
giá hiệu quả sử dụng các khoản chi của NSNN trên các mặt điều tiết nền kinh tế
thị trường như kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phát triển sản xuất, hỗ trợ các tầng lớp
dân cư có thu nhập thấp, xây dựng cơ sở hạ tầng KTXH, thiết lập các quan hệ
ngoại giao. Chi NSNN không được đánh giá dựa vào lợi ích cục bộ của các cơ
quan sử dụng NSNN.
16

Sáu là các kh ản chi NSNN gắn liền với sự v n động của các h m trù giá tr
khác như tiền lư ng giá cả lãi suất tỷ suất h i đ ái t n dụng… Nhận thức rõ mối
quan hệ này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc kết hợp chặt chẽ giữa chính sách
ngân sách với chính sách tiền tệ, thu nhập trong quá trình thực hiện các mục tiêu
kinh tế vĩ mô.
1.1.2. Khái niệm và đặc điểm chi thường xuyên ngân sách tỉnh
1.1.2.1. Khái niệm chi thường xuyên ngân sách tỉnh
Chi thường xuyên NSNN là quá trình phân phối, sử dụng quỹ ngân sách
nhà nước để đáp ứng nhu cầu chi gắn với việc thực hiện các nhiệm vụ thường
xuyên của nhà nước về quản lý kinh tế, xã hội.
Chi thường xuyên ngân sách tỉnh là quá trình phân phối, sử dụng nguồn lực
tài chính của chính quyền tỉnh nhằm trang trải những nhu cầu của các cơ quan nhà
nước, các tổ chức chính trị xã hội thuộc khu vực công tại một tỉnh, qua đó thực
hiện nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước, các hoạt động sự nghiệp kinh tế, giáo
dục và đào tạo, y tế, văn hóa, xã hội, thể dục thể thao, khoa học và công nghệ môi
trường và các hoạt động sự nghiệp khác trên phạm vi tỉnh đó.
1.1.2.2. Đặc điểm của chi thường xuyên ngân sách tỉnh
Đại bộ phận các khoản chi thường xuyên từ NSNN đều mang tính ổn định
và có tính chu k trong một khoảng thời gian hàng tháng, hàng quý, hàng năm.
Các khoản chi thường xuyên phần lớn nhằm mục đích tiêu dùng. Hầu hết
các khoản chi thường xuyên nhằm trang trải cho các nhu cầu về quản lý hành
chính, hoạt động sự nghiệp, về an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội và các
hoạt động xã hội khác do chính quyền tỉnh tổ chức. Các hoạt động này hầu như
không trực tiếp tạo ra của cải vật chất, tuy nhiên những khoản chi thường xuyên
lại có tác dụng quan trọng đối với phát triển kinh tế vì nó tạo ra một môi trường
kinh tế ổn định, nâng cao chất lượng lao động thông qua các khoản chi cho giáo
dục đào tạo.
Phạm vi và mức độ chi thường xuyên NSNN gắn liền với cơ cấu tổ chức
bộ máy chính quyền và việc thực hiện các chính sách kinh tế, chính trị, xã hội
17

của tỉnh trong từng thời k , vì phần lớn các khoản chi thường xuyên nhằm duy trì
hoạt động bình thường, hiệu quả của bộ máy quản lý nhà nước tại tỉnh.
Nguồn lực tài chính trang trải cho các khoản chi thường xuyên được phân
bổ tương đối đều giữa các quý trong năm, giữa các tháng trong quý và giữa các
năm trong k kế hoạch.
Việc sử dụng kinh phí thường xuyên được thực hiện thông qua hai hình
thức cấp phát thanh toán và cấp tạm ứng. Cũng như các khoản chi khác của NSNN,
việc sử dụng kinh phí thường xuyên phải đúng mục đích, tiết kiệm và có hiệu quả.
Chi thường xuyên chủ yếu chi cho con người, sự việc nên nó không làm
tăng thêm tài sản hữu hình của quốc gia.
Hiệu quả của chi thường xuyên không thể đánh giá, xác định cụ thể như chi
cho đầu tư phát triển. Hiệu quả của nó không đơn thuần về mặt kinh tế mà được
thể hiện qua sự ổn định chính trị, xã hội từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của
địa phương và đất nước.
1.1.3. Nội dung và vai trò chi thường xuyên ngân sách tỉnh
Xét trên lĩnh vực chi, chi thường xuyên ngân sách tỉnh có những nội dung
chi như sau :
Chi ch h t động sự nghiệ :
Đây là khoản chi cho các đơn vị sự nghiệp công lập nhằm cung cấp các
dịch vụ đáp ứng yêu cầu nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, chăm sóc
sức khỏe cộng đồng, tạo động lực để nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy phát
triển kinh tế theo chiều sâu. Cụ thể:
+ Chi cho hoạt động của các đơn vị sự nghiệp kinh tế của Nhà nước. Các
khoản chi này nhằm đảm bảo hoạt động cho các đơn vị cung ứng hàng hóa, dịch
vụ, dịch vụ phục vụ trực tiếp cho các hoạt động kinh tế như đơn vị sự nghiệp thuộc
lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, thủy lợi, khí tượng, thủy văn… mặc dù
các đơn vị sự nghiệp kinh tế có tạo ra sản phầm và chuyển giao được nhưng không
phải là đơn vị kinh doanh nên các khoản chi tiêu được coi như chi NSNN.
18

+ Chi cho hoạt động khoa học công nghệ là các khoản chi cho nghiên cứu,
ứng dụng, phổ biến tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới nhằm hiện đại hóa
khoa học, công nghệ từ đó giúp nâng cao năng suất lao động, cải thiện môi trường
làm việc, tăng năng lực cạnh tranh cho mỗi địa phương cả về kinh tế và xã hội.
+ Chi cho hoạt động giáo dục, đào tạo là các khoản chi cho hệ thống giáo
dục, đào tạo từ giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông đến đào tạo đại học và sau
đại học. Nhu cầu giáo dục, đào tạo của xã hội ngày càng đòi hỏi gia tăng về số
lượng và chất lượng, với nguồn tài chính có hạn, NSNN không thể đáp ứng
cho đủ các nhu cầu này mà chỉ đáp ứng một phần nhu cầu trong khuôn khổ nhất
định, cho một số đối tượng nhất định. Khuôn khổ chi tiêu, đối tượng thụ hưởng
phụ thuộc vào quan điểm của Nhà nước và nguồn lực tài chính quốc gia
+ Chi cho hoạt động sự nghiệp y tế là các khoản chi cho đảm bảo sức khỏe
cộng đồng, khám chữa bệnh cho người dân. Trong khuôn khổ nhất định, chi tài
chính công phải đáp ứng kinh phí cho hoạt động khám chữa bệnh của một số đối
tượng như trẻ nhỏ, những người thuộc diện chính sách xã hội
+ Chi cho hoạt động sự nghiệp văn hóa, thể dục thể thao là các khoản chi
cho hoạt động văn học, nghệ thuật, bảo tàng, truyền thanh, truyền hình, thể dục,
thể thao… khoản chi này không chỉ nhằm mục đích nâng cao trình độ dân trí, nâng
cao sức khỏe về tinh thần cho người dân mà còn góp phần giữ gìn, phát huy bản
sắc văn hóa dân tộc, góp phần khẳng định và nâng cao hình ảnh quốc gia trên
trường quốc tế.
+ Chi cho hoạt động xã hội là các khoản chi cho đảm bảo xã hội và cứu trợ
xã hội. Khoản chi này nhằm đảm bảo cuộc sống của người dân khi gặp khó khăn
do ốm đau, bệnh tật hoặc những người già không nơi nương tựa nhằm ổn định xã
hội
Chi ch các h t động quản lý nhà nước (quản lý hành ch nh) : là các khoản
chi để đảm bảo hoạt động của hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước từ Trung
ương đến địa phương như chi cho hệ thống cơ quan quyền lực, cơ quan hành
chính, cơ quan chuyên môn các cấp, viện kiểm sát và tòa án. Trong xu
19

hướng phát triển của xã hội, các khoản chi quản lý hành chính không chỉ dừng lại
ở việc duy trì hoạt động quản lý của bộ máy Nhà nước để cai trị mà còn nhằm
mục đích phục vụ xã hội. Hoạt động này nhằm bảo vệ và hỗ trợ cho các chủ thể
và các họat động kinh tế phát triển, chẳng hạn hoạt động cấp phép, chứng thực.
Chi cho hoạt động an ninh, quốc phòng và trật tự an toàn xã hội : Khoản
chi cho an ninh nhằm đảm bảo trật tự an toàn xã hội, tạo ra sự yên bình cho người
dân. Chi quốc phòng nhằm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, chống lại sự xâm
lấn các thế lực bên ngoài.
Chi khác: ngoài các khoản chi trên, một số khoản chi không phát sinh đều
đặn và liên tục trong các tháng của năm nhưng vẫn thuộc về chi thường xuyên
như chi trợ giá theo chính sách của Nhà nước, chi trả lãi tiền vay do chính phủ
vay, chi hỗ trợ quỹ bảo hiểm xã hội.
Xét nhiệm vụ chi, chi thường xuyên có các nội dung chi như sau
Các kh ản chi thanh t án ch cá nhân: tiền công, tiền lương, phụ cấp, các
khoản đóng góp theo lương, tiền thưởng, phúc lợi tập thể và các khoản thanh
toán khác cho cá nhân theo quy định.
Các kh ản chi nghiệ vụ chuyên môn: Chi thanh toán dịch vụ công cộng, chi
thuê mướn, chi vật tư văn phòng, chi công tác phí, chi các khoản đặc thù, chi sửa
chữa thường xuyên tài sản cố định phục vụ công tác chuyên môn, chi đoàn ra đoàn
vào.
Chi mua sắm tài sản trang thi t b hư ng tiện v
chương trình dự án sử dụng nguồn kinh phí thường xuyên
Các kh ản chi thường xuyên khác
Các kh ản chi hục vụ ch công tác thu h và lệ
gồm: chi cho lao động trực tiếp thu phí lệ phí
t tư không theo các
h th quy đ nh ba
Vai trò của chi thường xuyên ngân sách tỉnh.
Chi thường xuyên có vai trò trong nhiệm vụ chi của NSNN, chi thường
xuyên đã giúp cho bộ máy nhà nước của tỉnh duy trì hoạt động bình thường để
thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước, đảm bảo an ninh, an toàn xã hội trên
20

địa bàn tỉnh. Thực hiện tốt nhiệm vụ chi thường xuyên còn có ý nghĩa rất quan
trọng trong việc phân phối và sử dụng có hiệu quả nguồn lực tài chính của tỉnh,
tạo điều kiện giải quyết tốt mối quan hệ giữa tích lũy và tiêu dùng. Chi thường
xuyên hiệu quả và tiết kiệm sẽ tăng tích lũy vốn NSNN để chi cho đầu tư phát
triển, thúc đẩy kinh tế phát triển, nâng cao niềm tin của nhân dân vào vai trò quản
lý điều hành của chính quyền tỉnh.
1.2. Quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh
1.2.1. Khái niệm quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh
Quản lý chi thường xuyên NSNN được hiểu là tổng hợp tất cả các cách
thức, biện pháp được áp dụng để quản lý chi thường xuyên NSNN theo một quy
trình thống nhất nhằm đạt các mục tiêu chi thường xuyên NSNN đã định.
Vậy, quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh là quá trình chính quyền tỉnh
vận dụng các quy luật khách quan, sử dụng hệ thống các phương pháp, công cụ
quản lý tác động đến các hoạt động chi thường xuyên NSNN phục vụ tốt nhất việc
thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước trên địa bàn nhằm đạt được các
mục tiêu thúc đẩy phát triển KTXH của tỉnh.
Thực chất quản lý chi thường xuyên NSNN là quá trình thực hiện có hệ
thống các biện pháp phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung nhằm phục vụ chi
tiêu cho bộ máy và thực hiện các chức năng của chính quyền tỉnh; quản lý từ khâu
lập kế hoạch đến khâu sử dụng, quyết toán ngân sách nhằm đảm bảo quá trình chi
thường xuyên NSNN tiết kiệm và hiệu quả, phù hợp với yêu cầu của thực tế đang
đặt ra theo đúng chính sách chế độ Nhà nước, phục vụ các mục tiêu KTXH của
tỉnh. Vấn đề quan trọng trong quản lý chi thường xuyên NSNN là việc tổ chức
quản lý, giám sát các khoản chi sao cho tiết kiệm và có hiệu quả cao, muốn vậy
cần phải quan tâm các mặt sau:
- Bảo đảm yêu cầu tiết kiệm, hiệu quả trong việc bố trí và quản lý các
khoản chi tiêu NSNN.
- Quản lý chi thường xuyên NSNN phải gắn chặt với việc bố trí các khoản
chi thường xuyên NSNN làm cơ sở cho việc quản lý xây dựng quy chế kiểm tra,
21

kiểm soát. Quản lý chi thường xuyên NSNN phải thực hiện các biện pháp đồng
bộ, kiểm tra giám sát trước, trong và sau khi chi.
- Quản lý chi thường xuyên NSNN phải kết hợp quản lý các khoản chi ngân
sách thuộc nguồn vốn nhà nước với các khoản chi thường xuyên NSNN thuộc
nguồn vốn của các thành phần kinh tế để tạo ra sức mạnh tổng hợp, nâng
cao hiệu quả các khoản chi.
- Phân cấp quản lý các khoản chi thường xuyên NSNN cho các cấp chính
quyền địa phương và các tổ chức trên cơ sở phải phân biệt rõ nhiệm vụ phát triển
KTXH của các cấp để bố trí các khoản chi thường xuyên NSNN cho thích hợp.
1.2.2. Mục tiêu quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh
Đảm bảo kinh phí hoạt động thường xuyên của bộ máy chính quyền địa
phương một cách đầy đủ, hiệu quả và kịp thời.
Đảm bảo kinh phí thực hiện các chính sách an sinh xã hội; các chính sách,
chế độ, nhiệm vụ phát sinh được cấp có thẩm quyền phê duyệt, chỉ đạo phục vụ
phát triển kinh tế - xã hội một cách đầy đủ và kịp thời.
Đảm bảo công tác lập, xét duyệt, cấp phát dự toán kinh phí chi thường
xuyên ngân sách địa phương của các đơn vị dự toán đầy đủ, hiệu quả.
Đảm bảo hoạt động chi thường xuyên của các đơn vị sử dụng dự toán được
thực hiện theo đúng quy định, chế độ, chính sách hiện hành trên tinh thần tiết
kiệm.
Hạn chế việc sử dụng dự toán chi sai mục đích ban đầu được cấp có thẩm
quyền giao.
1.2.3 Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách
* Nguyên tắc quản lý th dự t án: Dự toán là khâu mở đầu của một chu
trình NSNN. Việc đòi hỏi quản lý chi thường xuyên NSNN phải theo dự toán từ
những cơ sở lý luận và thực tiễn sau:
hứ nhất hoạt động ngân sách nhà nước, đặt biệt là cơ cấu thu, chi của
NSNN phụ thuộc vào sự phán quyết của cơ quan quyền lực nhà nước đó. Do vậy,
mọi khoản chi từ NSNN chỉ có thể trở thành hiện thực khi và chỉ khi khoản
22

chi đó nằm trong cơ cấu chi theo dự toán đã được cơ quan quyền lực nhà nước
xét duyệt và thông qua.
hứ hai phạm vi chi của NSNN rất đa dạng liên quan tới nhiều loại hình
đơn vị thuộc nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau. Mức chi cho mỗi loại hoạt
động được xác định theo đối tượng riêng, định mức riêng; hoặc ngay giữa các cơ
quan trong cùng một lĩnh vực hoạt động nhưng điều kiện về trang bị cơ sở vật
chất có sự khác nhau, quy mô và tính chất có sự khác nhau sẽ dẫn đến các mức
chi từ NSNN cho các cơ quan đó cũng có sự khác nhau.
hứ ba có quản lý theo dự toán mới đảm bảo được yêu cầu cân đối
NSNN; tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều hành NSNN; hạn chế được tính
tùy tiện (về nguyên tắc) trong quản lý và sử dụng kinh phí ở các đơn vị thụ
hưởng NSNN.
* Nguyên tắc ti t kiệm hiệu quả: tiết kiệm, hiệu quả là một trong những
nguyên tắc quan trọng hàng đầu của quản lý kinh tế, tài chính, bởi lẽ nguồn lực
thì luôn có giới hạn nhưng nhu cầu thì không có giới hạn. Do vậy, trong quá
trình phân bổ và sử dụng nguồn lực khan hiếm đó luôn phải tính toán sao
cho với chi phí ít nhất nhưng phải đạt được kết quả cao nhất.
Mặt khác, do đặc thù hoạt động NSNN diễn ra trên phạm vi rộng, đa dạng
và phức tạp, nhu cầu chi từ NSNN luôn gia tăng với tốc độ nhanh trong khi khả
năng huy động nguồn thu có hạn, nên càng phải tôn trọng nguyên tắc tiết kiệm,
hiệu quả trong quản lý chi thường xuyên của NSNN.
Nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả chỉ có thể được đảm bảo khi quá trình
quản lý chi thường xuyên của NSNN, phải làm tốt và làm đồng bộ một số
nội dung sau:
- Phải xây dựng được các định mức, tiêu chuẩn chi tiêu phù hợp với từng
đối tượng hay tính chất công việc, đồng thời phải có tính thực tiển cao.
- Phải thiết lập được các hình thức cấp phát đa dạng và lựa chọn hình
thức cấp phát áp dụng cho mỗi loại hình đơn vị, hay yêu cầu quản lý của từng
nhóm mục chi một cách phù hợp.
23

- Biết lựa chọn thứ tự ưu tiên cho các loại hoạt động hoặc theo các nhóm
mục chi sao cho với tổng số chi có hạn nhưng khối lượng công việc vẫn hoàn
thành và đạt chất lượng cao.
- Khi đánh giá tính hiệu quả của chi thường xuyên NSNN phải xem xét
mức độ ảnh hưởng của mỗi khoản chi thường xuyên NSNN tới các mối quan hệ
kinh tế, chính trị khác và xã hội khác và phải tính đến thời gian phát huy tác
dụng của nó. Vì vậy khi nói đến hiệu quả của chi thường xuyên NSNN người ta
hiểu đó là những lợi ích về kinh tế - xã hội mà toàn xã hội được hưởng.
*Nguyên tắc chi trực ti qua kh b c nhà nước: Một trong những chức năng
quan trọng của kho bạc nhà nước là quản lý quỹ NSNN. Chi tiếp qua kho bạc
nhà nước là phương thức thanh toán chi trả có sự tham gia của ba bên: Đơn vị
sử dụng ngân sách Nhà nước; kho bạc nhà nước; tổ chức và hoặc cá nhân được
nhận các khoản tiền do đơn vị sử dụng ngân sách Nhà nước thanh toán chi trả
(gọi chung là người được hưởng) bằng hình thức thanh toán không dùng tiền
mặt. Cách thức tiến hành cụ thể là: Đơn vị sử dụng ngân sách Nhà nước ủy
quyền cho kho bạc nhà nước trích tiền từ tài khoản của mình để chuyển trả vào
tài khoản cho người được hưởng ở một trung gian tài chính nào đó, nơi người
được hưởng mở tài khoản giao dịch. Vì vậy, kho bạc nhà nước vừa có quyền,
vừa có trách nhiệm phải kiểm soát chặt chẽ mọi khoản chi ngân sách nhà nước,
đặc biệt là các khoản chi thường xuyên. Để tăng cường vai trò của KBNN trong
kiểm soát chi thường xuyên của NSNN, hiện nay ở nước ta và đang thực hiện
việc chi trực tiếp qua KBNN như là một nguyên tắc trong quản lý khoản chi
này.
Để thực hiện được nguyên tắc chi trực tiếp qua kho bạc nhà nước cần
phải giải quyết tốt một số vấn đề sau:
hứ nhất, tất cả các khoản chi thường xuyên NSNN phải được kiểm tra,
kiểm soát trước,trong và sau quá trình cấp phát, thanh toán. Các khoản chi phải
có trong dự toán NSNN được duyệt, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cấp
có thẩm quyền quy định và phải được thủ trưởng đơn vị sử dụng kinh phí NSNN
hoặc người được ủy quyền quyết định chi.
24

hứ hai, tất cả các cơ quan đơn vị, các chủ dự án,… sử dụng kinh phí
NSNN (gọi chung là ĐVSD ngân sách nhà nước) phải mở tài khoản tại kho bạc
nhà nước; chịu sự kiểm tra, kiểm soát của cơ quan, tổ chức, kho bạc nhà nước
trong quá trình lập dự toán, phân bổ dự toán, cấp phát thanh toán, hạch toán kế
toán và quyết toán NSNN.
hứ ba, Bộ tài chính, Sở tài chính – vật giá tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương, phòng tài chính kế hoạch quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh
(gọi chung là các cơ quan tổ chức) có trách nhiệm thẩm định dự toán và thông
báo dự toán đã được thẩm tra cho các đơn vị thụ hưởng kinh phí ngân sách;
kiểm tra việc sử dụng kinh phí, xét duyệt quyết toán chi của các đơn vị và tổng
hợp quyết toán chi thường xuyên NSNN.
hứ tư, KBNN có trách nhiệm kiểm soát các hồ sơ, chứng từ, điều kiện
chi và thực hiện cấp phát, thanh toán kịp thời các khoản chi thường xuyên
NSNN theo đúng quy định; tham gia với các CQTC, cơ quan QLNN có thẩm
quyền trong việc kiểm tra tình hình sử dụng NSNN và xác định số thực chi
NSNN. KBNN có quyền tạm đình chỉ, từ chối thanh toán, chi trả và thông
báo cho các ĐVSD NSNN biết đồng gửi cho CQTC đồng cấp giải quyết trong
các trường hợp sau:
- Chi không đúng mục đích, đối tượng theo dự toán được duyệt.
- Chi không đúng chế độ, định mức chi tiêu tài chính nhà nước.
- Không đủ các điều kiện về chi theo qui định.
hứ n m, mọi khoản chi thường xuyên NSNN được hạch toán bằng đồng
Việt Nam theo từng niên độ NS, từng cấp NS và MLNSNN. Các khoản chi
thường xuyên NSNN bằng ngoại tệ, hiện vật, ngày công lao động được qui
đổi và hạch toán bằng đồng Việt Nam theo tỷ giá ngoại tệ, giá hiện vật, ngày
công lao động do cơ quan có thẩm quyền qui định.
hứ sáu, trong quá trình quản lý, cấp phát, quyết toán chi thường xuyên
NSNN, các khoản chi sai phải thu hồi giảm chi. Căn cứ vào quyết định của
CQTC hoặc quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, KBNN thực hiện
việc thu hồi giảm chi thường xuyên NSNN.
25

1.2.4. Nội dung quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh
Quá trình quản lý chi thường xuyên NS tỉnh gồm bốn nhóm nội dung: lập,
xét duyệt và phê chuẩn NS chi thường xuyên; chấp hành dự toán chi thường
xuyên; quyết toán chi thường xuyên NS và kiểm tra, thanh tra chi thường xuyên.
Dưới đây nghiên cứu nội dung quản lý chi thường xuyên NS tỉnh với bốn nội dung
đó.
1.2.4.1. L xét duyệt và hê chuẩn dự t án chi thường xuyên.
Dự toán chi thường xuyên NS tỉnh là một bộ phận của dự toán NSNN cấp
tỉnh, vì vậy việc lập, xét duyệt và phê chuẩn dự toán chi thường xuyên nằm trong
quy trình lập dự toán NSNN tỉnh nói chung.
Quá trình việc lập, xét duyệt và phê chuẩn ngân sách được thực hiện như
sau: Hàng năm vào quí II, UBND tỉnh căn cứ vào chỉ thị của Chính phủ và thông
tư hướng dẫn của Bộ Tài chính và định hướng phát triển kinh tế - xã hội của địa
phương giao cho Sở Tài chính tỉnh hướng dẫn cụ thể các ngành, huyện... trong
tỉnh lập kế hoạch ngân sách theo phạm vi được giao.
Các ngành, UBND các huyện chỉ đạo các đơn vị trực thuộc các ngành lập
dự toán thu, chi ngân sách và gửi lên theo từng cấp, Sở Tài chính - Vật giá tổng
hợp thành dự toán ngân sách tỉnh.
Sở Tài chính có trách nhiệm giúp UBND tỉnh trình HĐND tỉnh quyết định
phân bổ dự toán thu, chi NSĐP. Căn cứ Nghị quyết của HĐND về dự toán thu,
chi NSĐP, UBND quyết định giao chỉ tiêu thu, chi ngân sách và mức bổ sung cân
đối, tỷ lệ điều tiết cho các huyện và chỉ tiêu thu, chi ngân sách cho các ngành (bao
gồm cả kinh phí ủy quyền, chương trình mục tiêu, các cấp dưới trình tự cũng làm
tương tự).
Sau khi nhận được dự toán thu, chi ngân sách được cấp có thẩm quyền giao,
các đơn vị dự toán phải tổ chức phân bổ và giao dự toán thu, chi ngân sách cho
các đơn vị trực thuộc, đảm bảo khớp về tổng mức và báo cáo lên cơ quan cấp trên
và cơ quan tài chính đồng cấp, cơ quan tài chính cùng cấp có trách
26

nhiệm kiểm tra dự toán nếu có vấn đề chưa phù hợp thì điều chỉnh lại, sau 1
ngày nhận được báo cáo nếu không có ý kiến thì coi như chấp nhận.
Dự toán NSĐP còn phải tổng hợp theo từng lĩnh vực thu, chi theo cơ cấu
giữa chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển, chi trả nợ. Ngoài ra, dự toán ngân
sách của các năm trong thời k ổn định phải cân đối giữa số thu và chi trên cơ sở
số thu của ngân sách gồm các khoản thu ngân sách được hưởng 100%, các khoản
thu phân chia theo tỷ lệ đã được quy định, số dự kiến huy động vốn trong nước để
đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng (nếu có) và số bổ sung từ ngân sách cấp trên. Hệ
thống định mức, tiêu chuẩn chi tiêu NSNN đã được sửa đổi, bổ sung, việc giao dự
toán có tiến bộ hơn.
1.2.4.2.Chấ hành dự t án chi thường xuyên
Đây là nội dung rất quan trọng trong chi thường xuyên NSNN, là khâu thứ
hai trong chu trình quản lý ngân sách. Mục tiêu chính của việc tổ chức chấp hành
dự toán chi thường xuyên NSNN là đảm bảo phân phối, cấp phát, sử dụng kinh
phí được phân bổ một cách hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả.
Trong quá trình tổ chức chấp hành dự toán chi thường xuyên NSNN cần
dựa trên những căn cứ sau:
hứ nhất, dựa vào mức chi của từng chỉ tiêu (hoặc tổng mức chi nếu đó là
kinh phí đã nhận khoán) đã được duyệt trong dự toán.
hứ hai, dựa vào khả năng nguồn kinh phí có thể dành cho nhu cầu chi
thường xuyên trong mỗi k báo cáo.
hứ ba, dựa vào các chính sách, chế độ chi thường xuyên NSNN hiện hành.
Đây là căn cứ mang tính pháp lý cho công tác tổ chức chấp hành dự toán chi
thường xuyên NSNN.
Để đạt được các mục tiêu đó, trong quá trình tổ chức chấp hành dự toán chi
thường xuyên NSNN cần chú trọng các yêu cầu sau: phân phối nguồn vốn một
cách hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm trên cơ sở dự toán chi đã xác định; đảm bảo
cấp phát vốn kịp thời; tuân thủ đúng nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả trong sử dụng
vốn NSNN.
27

Sau khi NSĐP được các cơ quan quyền lực nhà nước địa phương thông qua
bằng các nghị quyết của HĐND và quyết định của UBND, việc chấp hành NSĐP
được thực hiện thống nhất theo văn bản quy định của Trung ương và chỉ đạo của
UBND. Trong quá trình chấp hành ngân sách, cơ quan tài chính căn cứ vào kế
hoạch thu của cơ quan thuế lập để lập dự toán thu, chi ngân sách hàng quí và chi
tiết một số mục chi theo qui định. Các đơn vị dự toán hàng tháng, quí phải lập dự
toán gửi cơ quan tài chính cùng cấp xem xét cấp phát. Cơ quan KBNN cùng cấp
có trách nhiệm kiểm soát và thanh toán chi trả.
Như vậy, HĐND các cấp có trách nhiệm giám sát UBND các cấp và các cơ
quan chấp hành NSĐP.
1.2.4.3. Quy t t án chi thường xuyên
Quyết toán NSĐP là tổng kết đánh giá thực hiện quá trình lập và chấp hành
ngân sách. Nguyên tắc quyết toán ngân sách phải được quyết toán từ cơ sở lên và
phải quyết toán thống nhất về chứng từ thu, chi NSNN, về hệ thống tài khoản, sổ
biểu mẫu kế toán và mục lục ngân sách theo qui định chung.
Về quá trình l quy t t án ngân sách. Các đơn vị dự toán cơ sở lập quyết
toán của đơn vị gửi lên đơn vị dự toán cấp I, các đơn vị dự toán cấp I xét duyệt
quyết toán của đơn vị trực thuộc lập quyết toán đơn vị mình để gửi cho cơ quan
tài chính. Cơ quan tài chính các cấp ở địa phương có trách nhiệm thẩm tra báo cáo
quyết toán thu, chi ngân sách cấp dưới lập báo cáo quyết toán thu, chi ngân sách
cấp mình và tổng hợp báo cáo quyết toán thu, chi NSĐP trình UBND đồng cấp
phê duyệt để gửi cơ quan tài chính cấp trên. Cơ quan KBNN các cấp có trách
nhiệm tổ chức thực hiện công tác kế toán và lập báo cáo quyết toán xuất nhập quỹ
NSNN theo chế độ qui định.
Về xét duyệt và quy t đ nh NSĐP: Sau khi UBND các cấp phê duyệt quyết
toán NSĐP sẽ trình ra HĐND cùng cấp xem xét phê duyệt. HĐND có thể nêu các
vấn đề chất vấn yêu cầu UBND và các cơ quan chức năng giải đáp trước khi phê
chuẩn.
28

1.2.4.4. Kiểm tra thanh tra chi thường xuyên
Trên cơ sở dự toán được duyệt và các chính sách chế độ chi thường xuyên
NS tỉnh, thanh tra tài chính có nhiệm vụ thanh tra việc chấp hành chi thường xuyên
và quản lý chi thường xuyên NS các ngành, các cấp, các đơn vị sử dụng NSNN.
Thực hiện kiểm tra, thanh tra theo định k bằng việc thẩm định các báo cáo chi
thường xuyên NS hàng quý của các đơn vị sử dụng NSNN thuộc tỉnh. Thanh tra
tài chính phải chịu trách nhiệm về kết luận thanh tra của mình.
Thực hiện kiểm tra, giám sát một cách đột xuất tại đơn vị bằng việc tổ chức
thanh tra tài chính. Hình thức này sẽ do cơ quan chức năng chuyên trách của ngành
hoặc của Nhà nước thực hiện, mỗi khi phát hiện thấy có dấu hiệu không lành mạnh
trong quản lý tài chính của đơn vị nào đó.
Mục đích thực hiện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát là nhằm phòng ngừa, phát
hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, phát hiện tham nhũng, lãng phí, phát
hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ
quan Nhà nước có thẩm quyền góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ lợi ích
hợp pháp của tổ chức kinh tế và cá nhân. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra
việc chấp hành NS các đơn vị nhằm đảm bảo tính hiệu quả và trung thực trong
quản lý NSNN, ngăn ngừa sai phạm, tiêu cực trong quản lý, điều hành và sử dụng
NSNN góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế địa phương một cách bền vững hơn.
1.2.5. Các tiêu chí đánh giá kết quả quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh.
Đáp ứng kinh phí hoạt động thường xuyên của bộ máy chính quyền địa
phương một cách đầy đủ và kịp thời;
Đảm bảo thời gian giao dự toán bổ sung kinh phí thực hiện các đề án, nhiệm
vụ phát sinh trong năm được cấp có thẩm quyền chỉ đạo thực hiện;
Đảm bảo thẩm tra phân bổ kịp thời dự toán cho các đơn vị sử dụng dự toán để
thực hiện nhiệm vụ chuyên môn được cấp có thẩm quyền giao thực hiện; Mức
độ bảo đảm tiến độ lập dự toán và quyết toán chi thường xuyên của
các cấp dự toán ngân sách;
29

Tỷ lệ giảm số vụ sai sót, vi phạm pháp luật trong chu trình ngân sách chi
thường xuyên của các đơn vị dự toán năm dự toán so với năm trước;
Giảm tỷ lệ chuyển nhiệm vụ chi sang năm sau thực hiện so với dự toán
được giao trong năm.
Giảm tỷ lệ dự toán bị huỷ do không thực hiện được nhiệm vụ hoặc nhiệm
vụ đã thực hiện nhưng còn thừa dự toán so với dự toán được cấp đầu năm.
1.2.6. Các nhân tố ảnh hưởng quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh
Các nhân tố khách quan
C ch ch nh sách và các quy đ nh của Nhà nước về quản lý chi NSNN. Môi
trường pháp lý là nhân tố có ảnh hưởng rất lớn tới quản lý chi NSNN
ở địa phương. Chẳng hạn, định mức chi tiêu là một trong những căn cứ quan trọng
để xây dựng dự toán, phân bổ dự toán và kiểm soát chi thường xuyên NSNN, cũng
là một trong những chỉ tiêu để đánh giá chất lượng quản lý và điều hành NSNN
của các cấp chính quyền địa phương. Việc ban hành các định mức chi một cách
khoa học, cụ thể, kịp thời sẽ góp phần không nhỏ trong việc quản lý chi tiêu NSNN
được chặt chẽ hơn, hiệu quả hơn. Trên cơ sở phân công trách nhiệm, quyền hạn
rõ ràng của từng cơ quan, địa phương sẽ tạo điều kiện cho công tác quản lý chi
thường xuyên NSNN đạt hiệu quả, không lãng phí công sức, tiền của. Qua đó
công việc được tiến hành trôi chảy, dựa trên nguyên tắc rõ ràng, minh bạch không
đùn đẩy trách nhiệm, và trách nhiệm giải trình rõ ràng sẽ góp phần nâng cao chất
lượng quản lý chi NSNN.
Khả n ng về nguồn lực NSNN
Dự toán về chi NSNN được lập luôn luôn dựa vào tính toán có khoa học về
nguồn lực tài chính công huy động được, tức là căn cứ vào thực tiễn thu ngân sách
và các khoản thu khác các năm trước và dự báo tăng thu trong năm nay mà đề ra
kế hoạch huy động nguồn thu. Vì vậy, chi NSNN không được vượt quá
nguồn thu huy động được, đồng thời cũng căn cứ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế
- xã hội ở địa phương để lập dự toán chi NSNN hàng năm. Đối với các địa phương
có nguồn thu lớn thì không phụ thuộc vào ngân sách Trung ương cấp thì chủ động
hơn trong việc lập dự toán chi tiêu và quản lý chi NSNN.
30

Các nhân tố chủ quan
Nhóm nhân tố chủ quan bao gồm: năng lực quản lý của người lãnh đạo và
trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ trong bộ máy quản lý chi NSNN, tổ chức
bộ máy quản lý chi NSNN cũng như quy trình nghiệp vụ, công nghệ quản lý chi
NSNN.
N ng lực quản lý của người lãnh đ và trình độ chuyên môn của đội ngũ
cán bộ tr ng bộ máy quản lý chi NSNN.
Năng lực quản lý của người lãnh đạo bộ máy chi NSNN, bao gồm các nội
dung sau: năng lực đề ra chiến lược trong hoạt động ngân sách; đưa ra được các
kế hoạch triển khai các công việc hợp lý, rõ ràng; tạo nên một cơ cấu tổ chức hợp
lý, có hiệu quả, có sự phân định rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn giữa các nhân
viên, cũng như giữa các khâu, các bộ phận của bộ máy quản lý chi NSNN
ở địa phương. Năng lực quản lý của người lãnh đạo có tầm quan trọng đặc biệt
đối với công tác quản lý tài chính công ở Trung ương cũng như địa phương. Nếu
năng lực của người lãnh đạo yếu, bộ máy tổ chức không hợp lý, các chiến lược
không phù hợp với thực tế thì việc quản lý chi tiêu nguồn lực tài chính công sẽ
không hiệu quả, dễ gây tình trạng chi vượt quá thu, phân bổ chi thường xuyên
không hợp lý; có thể dẫn đến tình trạng thất thoát, lãng phí ngân sách, không thúc
đẩy được sự phát triển của nền kinh tế, đảm bảo các vấn đề xã hội…
Năng lực chuyên môn của các bộ phận quản lý các khoản chi NSNN ở địa
phương lại là yếu tố quyết định hiệu quả chi NSNN. Nếu cán bộ quản lý có năng
lực chuyên môn cao sẽ giảm thiểu được sai lệch trong cung cấp thông tin của đối
tượng sử dụng nguồn lực tài chính công, kiểm soát được toàn bộ nội dung chi,
nguyên tắc chi và tuân thủ theo các quy định về quản lý nguồn tài chính công đảm
bảo theo dự toán đã đề ra.
ổ chức bộ máy quản lý chi NSNN
Tổ chức bộ máy quản lý chi NSNN trên địa bàn địa phương và việc vận
dụng quy trình nghiệp vụ quản lý vào thực tiễn địa phương: hoạt động quản lý chi
NSNN được triển khai có thuận lợi và hiệu quả hay không phụ thuộc rất lớn vào
tổ chức bộ máy quản lý chi NSNN và quy trình nghiệp vụ, trong đó đặc biệt
31

là quy trình nghiệp vụ quản lý. Tổ chức bộ máy và quy trình quản lý, quyền hạn
trách nhiệm của từng khâu, từng bộ phận, mối quan hệ của từng bộ phận trong
quá trình thực hiện từ lập, chấp hành, quyết toán và kiểm toán chi NSNN có tác
động rất lớn đến quản lý chi NSNN. Tổ chức bộ máy quản lý phù hợp sẽ nâng cao
chất lượng quản lý, hạn chế tình trạng sai phạm trong quản lý. Quy trình quản lý
được bố trí càng khoa học, rõ ràng thì càng góp phần quan trọng làm nâng cao
chất lượng của thông tin tới cấp ra quyết định quản lý chi NSNN, giảm các yếu tố
sai lệch thông tin. Từ đó nâng cao được hiệu quả quản lý chi NSNN trên địa bàn
địa phương.
Công nghệ quản lý chi NSNN trên đ a bàn đ a hư ng.
Việc ứng dụng công nghệ tin học vào trong cuộc sống ngày nay đã và đang
thực sự chứng tỏ vai trò không thể thiếu được của nó. Thực tế đã chứng minh với
việc ứng dụng công nghệ tin học vào trong công tác quản lý chi NSNN ở địa
phương sẽ giúp tiết kiệm được thời gian xử lý công việc, đảm bảo được tính chính
xác, nhanh chóng và thống nhất về mặt dữ liệu, tạo tiền đề cho những quy trình
cải cách về mặt nghiệp vụ một cách hiệu quả. Chính vì lẽ đó mà công nghệ tin
học là một trong những nhân tố ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả quản lý chi
NSNN hiện đại trên địa bàn địa phương.
1.3. Kinh nghiệm về quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh của Việt Nam
và những bài học cho Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh tại Việt Nam
1.3.1.1. Kinh nghiệm của thành h Đà Nẵng
Đà Nẵng là đô thị loại I, thành phố lớn nhất miền Trung Việt Nam, có hệ
thống giao thông đa dạng và thuận tiện: có quốc lộ 1A, 14A, đường sắt, hàng
không, đường thủy; có cảng nước sâu Tiên Sa và Liên Chiểu. Hệ thống thông tin
liên lạc của thành phố phát triển mạnh, là một trong ba trung tâm viễn thông lớn
nhất nước. Trong quản lý chi NSNN gắn với quá trình CNH-HĐH, Đà Nẵng đã
thực hiện một số chính sách:
- Chính sách phân phối tài chính trong thời k trung hạn theo hướng phục vụ
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh, ổn định bền vững, chuyển dịch có hiệu
32

quả cơ cấu kinh tế, thực hiện phân phối, sử dụng có hiệu quả nguồn lực tài chính
nhà nước. Gắn kết việc phân phối NSNN với việc huy động các nguồn lực xã
hội đáp ứng yêu cầu thực hiện các mục tiêu KT-XH của tỉnh đề ra trong thời k
trung hạn.
- Tập trung nguồn lực NSNN đầu tư vào những lĩnh vực, nhiệm vụ phát
triển hạ tầng KT-XH, lĩnh vực giáo dục đào tạo, công nghiệp, dịch vụ, du lịch…
Đồng thời đẩy mạnh thực hiện xã hội hoá, huy động nguồn lực ngoài xã hội để
đáp ứng yêu cầu phát triển.
- Điều chỉnh cơ cấu chi NSNN theo hướng đảm bảo yêu cầu chi thường
xuyên, phát triển các hoạt động giáo dục, y tế, văn hoá, xã hội phục vụ nhu cầu
đời sống của nhân dân.
- Thực hiện việc giao quyền tự chủ tài chính đầy đủ cho các đơn vị sự
nghiệp có thu (giáo dục đào tạo, y tế, văn hoá, giao thông vận tải…) trên cơ sở
sửa đổi Nghị định số 43/2006/NĐ-CP, thực hiện chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm
về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý hành chính đối với cơ quan hành chính
nhà nước theo Nghị định số 130/200 /NĐ-CP của Chính phủ. Đẩy mạnh xã hội
hoá các hoạt động sự nghiệp theo hướng tập trung cho các nhiệm vụ mang tính xã
hội (chi đào tạo nhân tài, chi cho người nghèo, đối tượng chính sách…) còn lại
huy động nguồn lực xã hội để phát triển.
- Thực hiện chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia các
dịch vụ xã hội.
Một trong những yếu tố có tính quyết định để Đà Nẵng phát triển mạnh mẽ
trong những năm qua là sự quan tâm đúng mức và thực hiện một cách khoa học
hoạt động quản lý chi thường xuyên NSNN từ NSNN trên địa bàn thành phố.
1.3.1.2. Kinh nghiệm quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của
tỉnh ắc Ninh
Trong các khoản chi thì chi thường xuyên giữ vai trò thúc đẩy toàn bộ
guồng máy xã hội hoạt động trơn tru. Với ý nghĩa đó, nhiều năm qua, UBND tỉnh
Bắc Ninh đặc biệt chú trọng công tác quản lý loại chi này.
33

Nhiệm vụ chi thường xuyên được HĐND tỉnh thông qua bao gồm nhiều
nội dung, hạng mục chi được quy định bởi các chính sách, chế độ cụ thể. Tuy
nhiên việc phân định, phân bổ ngân sách, thực chi, hiệu quả cuối cùng và hệ quả
của nó luôn có chênh lệch giữa kế hoạch với thực tế sử dụng tài chính, giữa các
thời k , các địa phương, vùng, miền mức độ cũng khác nhau.
Chi thường xuyên trong chi ngân sách Nhà nước các cấp luôn tồn tại nhiều
áp lực bởi ngành nào, lĩnh vực nào cũng quan trọng và đòi hỏi nguồn ngân sách
cấp đúng hạn nhằm triển khai hiệu quả nhiệm vụ được giao. Việc quản lý tốt chi
thường xuyên công bằng, công tâm, đúng đối tượng luôn là đòi hỏi cấp thiết. Mặt
khác, nó còn là động lực quan trọng thúc đẩy cả hệ thống chính trị và các cơ quan
chuyên môn vận hành trơn tru, đạt hiệu suất cao nhất, đóng góp tích cực vào quản
lý xã hội, phát triển kinh tế -xã hội tăng trưởng theo đúng kế hoạch đề ra.
Xây dựng dự toán chi thường xuyên sát thực tế và đúng quy định. Khi cân
đối ngân sách, chi thường xuyên lệ thuộc định mức phân bổ từ Trung ương, nhưng
mỗi cơ sở thụ hưởng thường viện dẫn căn cứ tính dự toán là định mức chi; nếu lấy
định mức phân bổ thì không đáp ứng hết nhu cầu thực tế, nếu lấy định mức chi thì
dễ phá vỡ cơ cấu. Để làm tốt việc xây dựng dự toán chi thường xuyên, tỉnh Bắc
Ninh đồng thời giải quyết các vấn đề:
- Tinh gọn bộ máy, phân định rạch ròi chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ
quan, đơn vị, mỗi cấp. Việc hợp nhất, tách chia, lồng ghép nhiệm vụ để có bộ máy
tinh gọn giúp cho cơ quan xây dựng dự toán cân đối ngân sách phù hợp bảo đảm
đủ nguồn để hoạt động. Giải quyết tốt vấn đề này sẽ xác định chuẩn xác đối tượng
hưởng chi ngân sách.
- Giải quyết hài hoà định mức chi trong tổng định mức phân bổ được giao
yêu cầu phải đạt được là định mức chi có căn cứ thuyết phục của từng loại công
việc thuộc danh mục tổng nguồn, tổng các cơ cấu được phân định. Chỉ xử lý một
số trường hợp đặc biệt khi cơ quan có thẩm quyền cho phép.Với cách làm đó, dự
toán chi thường xuyên của các đối tượng thụ hưởng ở Bắc Ninh đã được hài hoà,
công khai, công bằng và đảm bảo để các đơn vị hoạt động.
34

Quản lý chặt chẽ chi tiêu trong năm kế hoạch nhằm hạn chế tối đa thất
thoát, sử dụng sai mục đích ngân sách. HĐND-UBND tỉnh Bắc Ninh yêu cầu mỗi
đơn vị thụ hưởng phải quản lý chặt chẽ quá trình thực hiện. Chẳng hạn, khi mua
sắm phải tìm nguồn cung cấp, đấu giá, đấu thầu nhằm tiết kiệm nhất, phải tuân
thủ quy tắc quản lý, sử dụng tài sản công…Hàng năm tỉnh luôn đặt ra mục tiêu
tiết kiệm chi trong khuôn khổ quy định, nhờ đó 100% các đơn vị dự toán không
bị phá vỡ, không để nợ đọng phải thu, phải trả.
Tỉnh Bắc Ninh gắn việc chấp hành dự toán chi thường xuyên, mức độ thực
hiện nhiệm vụ chuyên môn, chính trị trong các cuộc sơ kết, tổng kết, chấm điểm
thi đua hàng năm, bình xét các tổ chức đảng, công đoàn, đoàn thanh niên theo
khối. Việc làm thường xuyên nề nếp này có tác dụng khuyến khích từng đơn vị tự
xác định được mức độ thi đua và tạo lập thói quen sử dụng hiệu quả nguồn ngân
sách.
Nhiều năm qua, bằng những biện pháp đồng bộ, dự toán ngân sách nhà
nước tỉnh Bắc Ninh liên tục hoàn thành xuất sắc, chi thường xuyên được đảm bảo,
kết quả tích cực đó đã góp phần xây dựng nền tài chính lành mạnh, thúc đẩy toàn
bộ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá của tỉnh tiến bộ vững chắc, tạo được
dấu ấn: Tăng trưởng kinh tế bình quân năm qua là 13,8%/năm, an sinh xã hội
được đảm bảo, đời sống nhân dân được nâng cao rõ rệt, từng bước phát triển kinh
tế - xã hội theo hướng bền vững.
1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho tỉnh Luangprabang nước Cộng hòa
dân chủ nhân dân Lào
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về chi thường xuyên
NSNN, quản lý chi thường xuyên NSNN, có thể rút ra một số kinh nghiệm có ý
nghĩa tham khảo, vận dụng vào quản lý chi thường xuyên NSNN của tỉnh
Luangprabang như sau:
- Để thực hiện mục tiêu giảm chi phí thì cần có sự lựa chọn nhiều hơn
những vấn đề mà chính quyền các cấp nên can thiệp, cũng như việc giảm quy mô
bộ máy chính quyền.
35

- Tăng cường tính hiệu quả hoạt động của chính quyền trong khi các nguồn
lực còn hạn chế, hợp lý hoá việc điều tiết, tăng cường việc trao quyền tự quyết
cao hơn cho các nhà quản lý liên quan đến ngân sách và nhân sự.
- Cần có nỗ lực hơn nhằm nâng cao sự đáp ứng về hành chính và chất lượng
dịch vụ và đưa các dịch vụ đến gần với người sử dụng hơn. Tức là người dân cần
được thông báo về công việc của chính quyền, chính quyền cũng cần phải có sự
hợp tác với công dân để hoàn thành nhiệm vụ của mình, cung cấp các dịch vụ phù
hợp với hoàn cảnh cụ thể của người dân hay tạo điều kiện thuận lợi để họ có thể
tiếp cận trực tiếp với chính quyền. Chính quyền cũng cần đề ra các tiêu chuẩn về
dịch vụ bằng các văn bản chính thức hay thực hiện đơn giản hoá gánh nặng hành
chính nhằm giảm nhẹ gánh nặng đối với người dân, nhất là đối với doanh nghiệp.
- Cần kiểm tra toàn bộ công việc thực hiện cùng với những đánh giá khác
nhau để đảm bảo cho việc đưa ra các quyết định một cách hợp lý.
- Cần đảm bảo việc sử dụng thông tin thực hiện, không chỉ cho mục đích
báo cáo, mà còn cho mục đích học tập quản lý và đưa ra các quyết định. Những
nhà quản lý cần nhận thấy những hữu ích này trong hệ thống lập ngân sách theo
kết quả đầu ra.
- Cần gắn kết chặt chẽ quyền tự chủ và trách nhiệm của người quản lý
trong hệ thống lập ngân sách theo kết quả đầu ra.
- Minh bạch ngân sách
Kinh nghiệm của các tỉnh ở Việt Nam là rất quý báu, tuy nhiên, do thể chế
chính trị, đặc điểm KTXH, điều kiện tự nhiên và chính sách phát triển trong từng
giai đoạn của từng địa phương khác nhau nên việc vận dụng kinh nghiệm của địa
phương khác phải sáng tạo, hợp lý, linh hoạt, tránh rập khuôn, máy móc.

Cơ sở khoa học về quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở khoa học về quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh.docx

Similar to Cơ sở khoa học về quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤ (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở khoa học về quản lý chi thường xuyên ngân sách tỉnh.docx