2. Layunin ng Pag-aaral:
1. Nalalaman ang mga mungkahing
gabay sa pagsulat ng lakbay-sanaysay
at nagagamit ito sa isang sulating
bubuoin; at
2. Nakababasa at nakapanonood ng
isang halimbawa ng lakbay-sanaysay
at nasusuri ang katangian nito.
7. Ngunit ang mga alaalang ito ay agad ding
naglalaho kasabay ng pagpanaw ng taong
nakaranas nito, kaya mahalagang
matutunang magkaroon ng paglalakbay na
maitatala at maisusulat upang ito ay
manatili at mapakinabangan ng mga taong
makakabasa.
8. LAKBAY-SANAYSAY
(n). Tinatawag ding travel essay o travelogue. Ito ay
isang uri ng lathalaing ang pangunahing layunin ay
maitala ang mga nagiging karanasan sa
paglalakbay.
9. Ayon kay Nonon Carandang,
ito ay tinawag niyang
sanaylakbay kung saan ang
terminolohiyang ito ay
binubuo ng tatlong konsepto:
Sanaysay,
Sanay, at
Lakbay.
Naniniwala siyang ang
sanaysay ang
pinakaepektibong pormat ng
sulatin upang maitala ang
mga naranasan sa
paglalakbay.
11. MAYROONG APAT NA PANGUNAHING DAHILAN NG PAGSULAT NG
LAKBAY-SANAYSAY
1. Upang itaguyod ang isang lugar at kumita ng pagsulat.
2.Upang maidokumento ang kasaysayan, kultura at heograpiya ng lugar sa
malikhaing pamamaraan.
3. Upang makalikha ng patnubay para sa mga posibleng manlalakbay.
4.Upang maitala ang pansariling kasanayan sa paglalakbay tulad ng
espiritwalidad, pagpapahilom o kaya'y pagtuklas sa sarili.
Ayon kay Dr. Lilia Antonio,et al. sa
Malikhaing Sanaysay (2013)
12. UPANG MAITAGUYOD ANG
ISANG LUGAR AT KUMITA SA
PAGSUSULAT
• Mga Travel Blog na itinuturing na
libangan at gayundin ay
maaaring pagkakitaan.
• Ang mga blog na ito ay naglalaman
ng mga pagsasalaysay ng may-akda
ng kanyang paglalakbay.
13. UPANG MAIDOKUMENTO ANG
KASAYSAYAN, KULTURA AT
HEOGRAPIYA NG LUGAR SA
MALIKHAING PARAAN.
• Magandang halimbawa nito ay ang
ginawa ni Antonio Pigafetta na tumungo
sa Pilipinas kasama ni Magellan. Siya ang
nagtala ng mahahalagang datos na
kanilang nakita sa Pilipinas.
• Mga datos patungkol sa hayop, klima,
heograpiya at kultura ng sinaunang
Pilipino.
14. UPANG MAIDOKUMENTO
ANG KASAYSAYAN,
KULTURA AT
HEOGRAPIYA NG LUGAR
SA MALIKHAING
PARAAN.
• Gayundin ang pagtatalang ginawa ni
Marco Polo sa kanyang librong “The
Travels of Marco”
• Ito aybunga ng kanyang pagtungo sa
Asya at resulta na rin ng kanyang
paninirahan sa Tsina sa loob ng 15 taon.
15. UPANG MAKALIKHA
NG PATNUBAY PARA
SA MGA POSIBLENG
MANLALAKBAY
• Sabi nga ni Rizal sa kanyang
nobelang Noli Me Tangere,
kung nais mong higit na
makilala ang katangian ng
kultura ng bansang iyong
pupuntahan, mahalagang
alamin mo muna ang taglay
nitong kasaysayan.
16. UPANG MAITALA ANG
PANSARILING KASAYSAYAN
SA PAGLALAKBAY TULAD NG
ESPIRITWALIDAD,
PAGPAPAHILOM O KAYA'Y
PAGTUKLAS SA SARILI
• Daily Journal o Diary.
• Ginagawa ito upang maitala ang
baging bagay na kanyang
nakita, narinig, naranasan at iba
pa sa kanyang paglalakbay.
• Itinatala sa journal ang kanyang
mga realisasyon at natutunan sa
proseso ng paglalakbay.
17. Anuman ang dahilan sa paglalakbay, ang
lakbay-sanaysay ay kadalasang naglalaman ng
mga tala ng karanasan ng awtor. Ang
pagtatalang ito ay isang paraan ng manunulat
na maibahagi ang karanasan at kasiyahan sa
paglalakbay.
19. MAGKAROON NG KAISIPANG MANLALAKBAY SA
HALIP NA ISANG TURISTA
• Upang makagawa ng isang masining at makabuluhang
lakbay-sanaysay, dapat na isaisip ng taong naglalakbay na
siya tutungo sa isang lugar hindi bilang isang turista kundi
isang manlalakbay.
• Mahalagang malinaw sa kanyang isip ang kanyang
pakay at layunin.
20. MAGKAROON NG KAISIPANG MANLALAKBAY SA
HALIP NA ISANG TURISTA
• Ang isang turista ay karaniwang nagtatakda ng
itinerary o talaan ng magagandang pupuntahan.
• Ngunit, para sa manlalakbay ay pangalawa nalamang
ito. Sinisikap niyang maunawaan ang kultura,
kasaysayan, heograpiya, hanapbuhay,pagkain at maging
uri ng pang-araw- araw na pamumuhay ng mga tao.
1
21. SUMULAT SA UNANG PANAUHANG
PUNTO DE-BISTA
• Ang karamihan sa nilalaman ng sanaysay ay mula sa
mga nakita, narinig, naunawaan at naranasan ng
manunulat. Kadalasang napakapersonal ng tinig ng
lakbay-sanaysay.
• Ayon kay Antonio (2013), ang susi sa mainam na
pagsulat ay ang erudisyon o ang pagtataglay ng
sapat na kaalaman at pagkatuto sa paglalakbay.
2
22. SUMULAT SA UNANG PANAUHANG
PUNTO DE-BISTA
• Bukod sa matamang obserbasyon, mahalagang
maranasan din ng manlalakbay ang mga bagay- bagay
upang lubos na maunawwan at mabigyang kahulugan ang
pangyayari.
• Sikaping maisali ang sarili sa bawat bahagi ito ng
imersiyon sa paligid. Subukin ang iba’t ibang karanasan at
hamon na maaaring gawin sa lugar.
2
23. TUKUYIN ANG POKUS NG SUSULATING LAKBAY-
SANAYSAY
• Mahalagang matukoy ang pokus ng sulatin batay sa
human interest.
• Tandaang iba iba-iba ang kinahihiligang paksang maaaring
itampok sa paglalakbay at maging pagsulat ng lakbay-
sanaysay.
3
24. TUKUYIN ANG POKUS NG SUSULATING LAKBAY-
SANAYSAY
• Ito ay maaaring ibatay sa layunin o dahilan ng
paglalakbay.
• Ito ay maaaring tungkol sa espiritwal na
paglalakabay.
• Maaari ring gawing paksa ang tunkol sa hayop, halaman,
kakatwa, libangan, kultura, pagkain at iba pa.
3
25. MAGTALA NG MAHAHALAGANG DETALYE AT
KUMUHA NG MGA LARAWAN
• Ang pangunahing gamit na dapat dala ng taong susulat ng
lakbay-sanaysay ay ang panulat, kwaderno o dyornal at
kamera.
• Mahalagang maitala ang pangalan ng mahahalagang lugar,
kalye, restoran, gusali at iba pa.
• Ang wastong detalye ay nagbibigday ng kredibilidad sa
sanaysay.
4
26. MAGTALA NG MAHAHALAGANG DETALYE AT
KUMUHA NG MGA LARAWAN
• Makakatulong rin maglagay ng litrato o larawan.
Mahalaga ito para sa wastong dokumentasyon ng
sanaysay.
• Para sa mgalarawan, mahalagang maglagay ng mga
impormasyon para sa mambabasa. (Eksaktong
lokasyon, maikling deskripsyon o kaya naman
maikling kasaysayan).
4
27. ILAHAD ANG MGA REALISASYON O MGA NATUTUNAN
SA GINAWANG PAGLALAKBAY
5
• Mahalaga ring maisama ang mga bagay na natutuhan
habang isnasagawa ang paglalakbay.
• Ito ang magsisilbing pinakapuso ng sanaysay kung saan
dito ibabahagi ang gintong aral mula sa paglalakbay.
• Maaaring talakayin kung paano nagbago ang buhay o
pananaw, paano umunlad ang kanyang pagkatao mula sa
karanasan at ano ang mga karagdagang kaalaman na
nakuha.
28. GAMITIN ANG KASANAYAN SA PAGSULAT NG
SANAYSAY
6
• Mahalagang taglayin ng magy-akda ang sapat na kasanayan sa
paggamit ng wika. Sikaping ang susulating sanaysay ay
malinaw, organisasdo , lohikal at malaman.
• Maaari ring gumamit ng mga tayutay, idyoma o
matatalinhagang salita upang mas maging masining ang
pagkakasulat nito.
29. GAMITIN ANG KASANAYAN SA PAGSULAT NG
SANAYSAY
6
• Sa pangkalahatan, maging obhetibo sa paglalatag ng mga
impormasyon. Sikaping mailahad ang katotohanan sa
pamamagitan ng paglalahad ng posetibo at negatibon
karanasan at maging ang kondisyon ng lugar na
pinuntahan.
• Sikaping hindi nakatuon sa sarili ang mga larawan, kung
hindi sa mahahalagang larawang kailangan upang
mapagtibay ang sanaysay.
30. GAMITIN ANG KASANAYAN SA PAGSULAT NG
SANAYSAY
• Sa pagsulat, laging baunin sa isipan ang depenisyong
ibinigay ni Nonon Carandang na ang lakbay-sanaysay ay
laging kinapapalooban ng tatlong mahalagang
konsepto:
SANAYSAY SANAY
LAKBAY,
6
31. Narito ang halimbawa
ng isang mahusay na
lakbay-sanaysay na
ginawa nina Gng. Teresita.
Buensuceso at G. Ariel Marasigan.
Ito ay nakabase sa balangkas na makikita sa
loob ng kahon.
• Uri ng kaisipan ng sumulat.
• Panauhang ginamit sa pagsulat.
• Pokus ng lakbay-sanaysay.
• Mga realisasyon o mga natutuhan sa ginawang paglalakbay.
• Teknikal na pagkakasulat ng sanaysay (kaisahan, kalinawan,
kawastuhan, kaangkupan).
32.
33. Takdang Aralin:
Gumawa ng sariling
lakbay sanaysay o
travelogue base sa mga
lugar na iyong
napasyalan.
Sabi pa niya nakakalungkot at hindi niya naitala ang paglalakbay niya sa Europa maaring maikwento niya ito ngunit kalaunan ay makalimutan na din kaya sa kanyang seminar workshop noong abril 2014 sa UP sinabi niya ay kanyang winika sa kanyang mga tagapakinig na sisikapin niyang isulat ang mga nangyari at kanyang naranasan sa kanyang mga paglalakbay sa pamamagitan ng paglalad gamit ang sanaysay.
Sanaysay ayon kay alejandro abadilla ang sanaysay ay nakasulat na karanasan ng isang sanay sa pagsasalaysay ito ay panitikang btuluyan na naglalahad ng mga kuro kuro damdamin kaisipan saloobin reaksiyon hinggil sa isang napapanahong isyu o paksa