Ang epiko ay isang akdang pampanitikang nagmula sa iba't ibang pangkat-etniko, rehiyon, o lalawigan ng bansa. Ito ay isang uri ng panitikang PASALINDILA.
Ang epiko ay isang akdang pampanitikang nagmula sa iba't ibang pangkat-etniko, rehiyon, o lalawigan ng bansa. Ito ay isang uri ng panitikang PASALINDILA.
Filipino 8 Lesson
Ang tulang romansa ay tulang pasalaysay tungkol sa pakikipagsapalaran at kabayanihan na karaniwang ginagalawan ng mga prinsipe’t prinsesa at mga mahal na tao.
Naging palasak ang mga tulang romansa sa Europa noong Edad Media at maaaring nakarating ito sa Pilipinas mula sa Mexico noong 1610. Ngunit noong dantaon 18 lamang ito naging palasak sa ating bansa kasabay ng pagkakilala sa imprenta at pagkatuto ng mga katutubo ng alpabetong Romano.
Ang panitikan ay isa sa mga paraang ginamit ng mga mananakop na Kastila sa pagpapalaganap ng relihiyong Kristyano, at ang mga tulang romansa ay lumaganap kasabay ng pagdagsa ng mga aklat-dasalan. Layunin ng tulang romansa na mapalaganap ang diwang Kristyano. Karaniwan, kung gayon, ang pagtawag sa Diyos ng mga tauhan at ang gantimpala ng langit sa mga nananalig. Karaniwan ding nagsisimula ang mga ito sa panalangin sa pag-aalay ng akda sa Birhen o ng isang santo.
Nagkasanib sa tulang romansa ang dayuhan at ang katutubo. Dayuhan ang (1) anyong pampanitikan na galing sa Europa at dinala rito ng mga prayle at sundalong Kastila; (2) ang mga tauhan, na may prinsipe at prinsesang may mga pangalang dayuhan; (3) ang tagpuan, na karaniwang isang malayong kaharian sa Europa; at (4) ang paksang relihiyoso na pinalalaganap sa pamamagitan ng anyong pampanitikang ito.
Ngunit binibihisan na ang tulang romansa ng katutubong pagkamalikhain. Katutubo ang (1) wikang ginamit sa mga tulang romansa; (2) ang tradisyon sa pagtula na dati nang ginagamit sa panitikang salimbibig, tulad ng bugtong, sawikain, at iba pa; (3) ang mga talinghagang likas sa wika; at (4) ang mga pagpapahalagang pamana ng ating mga ninuno, tulad ng pagmamahal samagulang, pagtulong sa nangangailangan at iba pa.
Ang tulang romansa, kung gayon, ay dayuhang anyo na binihisan ayon sa katutubong panlasa. Maging ang mga tauhan, bagama’t mga prinsipe at prinsesang may mga dayuhang pangalan, ay nagpapahayag ng mga kaisipan at pagpapahalagang katutubo.
Ang awit ay may
May labindalawang (12) pantig sa bawat taludtod.
Sadyang para awitin, inaawit sa tanging pagtitipon.
Ang himig ay mabagal o banayad, tinatawag na andante.
Nahaharap sa mga pakikipagsapalaran ang mga tauhan sa awit, ngunit higit na makatotohanan o hango sa tunay na buhay ang mga pangyayari. Walang kapangyarihang supernatural ang mga bida.
Maaaring maganap sa tunay na buhay ang mga pangyayari sa isang awit.
Halimbawa nito ang Florante at Laura.
Ang korido ay may
May walong pantig sa bawat taludtod.
Sadyang para basahin, hindi awitin.
Kapag inawit, sa himig na mabilis o allegro, ito ay dahil maikli ang mga taludtod, wawaluhing pantig lamang.
Ang mga tauhan ay may kapangyarihang supernatural o kakayahang magsagawa ng mga kababalaghan na hindi magagawa ng karaniwang tao, tulad ng pagpatag ng bundok, pag-iibang anyo, at iba pa.
Dahil dito, ang mga pakikipagsapalaran ng mga tauhan ay malayong maganap sa tunay na buhay.
Halimbawa ng isang korido ang Ibong Adarna.
2. Kasanayang Pampagkatuto
• Naipaliliwanag ang kaligirang impormasyon
kaugnay ng batayang diskursong
pagsasalaysay at paglalarawan,
• Nakapagsasalaysay ng karanasan kaugnay
ng akademikong sulatin;
• Nakabubuo ng masining na paglalarawan
upang makahikayat, mang-aliw o magbahagi
ng iba’t ibang impormasyon.
3. GAWAIN
• Gumawa ng isang maikling liham
para sa iyong kaibigan na
nagsasalaysay ng iyong
masayang karanasan at
makapigil-hiningang
paglalarawan sa ilang mga piling
lugar sa ating bayan na totoong
nagbibigay lugod at kasiyahan.
7. Saysay ng Pagsasalaysay
• Ang pagsasalaysay ay diskurso na
naglalahad ng mga pangyayari na
madalas ay tapos na.
• Masasabi natin na ang
pagsasalaysay ang pinakamatandang
uri ng pagpapahayag sapagkat dito
nagsimula ang alamat, epiko, at mga
kuwentong bayan.
8. • Ito ay nagsasaad ng
mga pangyayari o
karanasang
magkaugnay, gaya ng
pagkukuwento ng mga
kawili-wiling pangyayari,
pasulat man o pasalita.
9. • Karaniwan ay gumagamit ng mga
salitang kilos para ilarawan ang kawil
na pangyayari.
• Ang pagsasalaysay ay kapaki-
pakinabang na gamit para sa
pagsusunod-sunod o pagsasaayos
ng mga detalye at impormasyon sa
lohikal na kaayusan, madalas na
kronolohikal.
10. Mga Katangian
1. Ang pagsasalaysay ay may maayos na
pagkakasunod-sunod.
2. Ginagawa ang pagsasalaysay nang
malinaw at may tiyak na kaayusan.
3. Ang binibigyang pansin lamang ay ang
mga pangyayaring totoong mahalaga.
4. Gumagamit ng punto de vista sa
pagsasalaysay.
11. 5. Naghahatid ng mahalagang detalye.
6. Nangangailangan ng mahusay na
paggamit ng wika.
12. Kahalagahan
• Nagagawa ng pagsasalaysay na
maibahagi,maihatid at
mapahalagahan ng impormasyon
nang may maayos na pagkakasunod-
sunod. Dagdag pa rito, nakagagamit
ito ng mabisa, masining, at angkop na
wika na makatutulong sa
akademikong sulatin.
13. • Ang palarawang diskurso ay
pagbibigay hugis, anyo, kulay,
katangian sa mga tao, bagay, lugar o
pangyayari. Layunin nitong
makapagbigay ng pangkaisipang
imahen.
14. • Nakatuon sa pangunahing katangian.
• Gumagamit ng mga salitang makahulugan
at matalinghaga.
• Nasasangkot sa iba't ibang pandama.
15. • Nagagawa ng paglalarawan na
maipakita ang kagandahan ng
daigdig sa pamamagitan ng
paningin at pandama. Gayundin
nagawang maging konkreto ang
abstrakto.
16. Sulating Akademikong Maiuugnay
sa Pagsasalaysay at Paglalarawan
• Dyornal
Ayon kay Bisa at Sayas (1995), ang
dyornal ay pansariling tala na naglalaman
ng mga obserbasyon, kaisipan, at
damdamin ng manunulat.
17. • Talaarawan
–Ang talaarawan ay pang-araw-
araw na tala ng mga pansariling
karanasan,damdamin, at
kaisipan ng isang tao.
18. • Talambuhay
Pansariling tala ng mga pangyayari sa
buhay ng isang nilalang ang talambuhay.
• Repleksyon
Ito ay personal na pagpapahayag ng
tao ng kaniyang mga saloobin.
19. • Paano makatutulong
ang kaalaman sa
pagsasalaysay at
paglalarawan sa
pagbuo ng sulating
akademiko?
20. • Saang mga sulatin
makatutulong ang
kaalaman sa
pagsasalaysay at
paglalarawan?