lakbay sanaysay

1. PAGSULAT NG LAKBAY-
SANASAY

2. Ang paglalakbay ay kinapapalooban
ng mayayamang karanasan.

3. Ngunit ang mga alaalang ito ay agad ding
naglalaho kasama ng pagpanaw ng taong
nakaranas nito, kaya mahalagang matutunang
magkaroon ng paglalakbay na maitatala at
maisusulat upang ito ay manatili at
mapakinabangan ng mga taong makakabasa.

4. LAKBAY-SANAYSAY
- Tinatawag ding travel essay o travelogue. Ito
ay isang uri ng lathalaing ang pangunahing
layunin ay maitala ang mga nagiging
karanasan sa paglalakbay.

5. Ayon kay Nonon Carandang ito ay tinatawag
niyang sanaylakbay kung saan ang
terminolohiyang ito ay binubuo ng tatlong
konsepto:
Sanaysay, Sanay, at Lakbay
Naniniwala siyang ang sanaysay ang pinaka-
epiktibong pormat ng sulatin upang maitala ang
naranasan
paglalakbay

6. - Aniya, nanghihinayang siya sa mga nakalipas niyang paglalakbay
sa iba't-ibang lugar sa Europa at marami pang bansa dahil
nakaligtaan niya o sadyang nabaliwala ang pagtatala.
- Maaring naikwento niya ang kanyang mga karanasan ngunit
kalaunan ito ay nakakalimutan.
- Kaya naman, sa kanyang panayam sa naganap na UP Writers
(Abril 2014) ay kanyang mga tagapakinig na sisikapin niyang isulat
ang mga nangyari at kanyang naranasan sa kanyang mga
paglalakbay sa pamamagitan ng paglalahad gamit ang sanaysay.

7. Mga Dahilan ng Pagsulat ng
Lakbay-Sanaysay

8. Ayon kay Dr. Lilia Antonio, et
al. Sa Malikhaing Sanaysay
MAYROONG APAT NA PANGUNAHING DAHILAN NG
PAGSULAT NG LAKBAY-SANAYSAY
1. Upang itaguyod ang isang lugar at kumita ng pagsulat.
2. Upang maidokumento ang kasaysayan, kultura at heograpiya ng lugar sa
malikhaing pamamaraan.
3. Upang makalikha ng patnubay para sa mga posibleng manlalakbay.
4. Upang maitala ang pansariling kasanayan sa paglalakbay tulad ng espiritwalidad,
pagpapahilom o kaya'y pagtuklas sa sarili.

9. UPANG MAITAGUYOD ANG ISANG
LUGAR AT KUMITA SA PAGSUSULAT
- Mga Travel Blog na itinuturing na libangan at
gayundin ay maaring pagkakitaan.
- Ang mga blog na ito ay naglalaman ng mga
pagsasalaysay ng may-akda ng kanyang
paglalakbay.

10. UPANG MAIDOKUMENTO ANG KASAYSAYAN, KULTURA
AT HEOGRAPIYA NG LUGAR SA MALIKHAING PARAAN
- Magandang halimbawa nito ay ang ginawa ni Antonio Pigafetta na tumungo sa
Pilipinas kasama ni Magellan. Siya ang nagtala ng mahalagang datos na
kanilang nakita sa Pilipinas.
- Mga datos patungkol sa hayop, klima, heograpiya at kultura ng sinaunang
Pilipino.
- Gayundin ang pagtatalang ginawa ni Marco Polo sa kanyang librong "The
Travels of Marco"
- Ito ay bunga ng kanyang pagtungo sa Asya at resulta na rin ng kanyang
paninirahan sa Tsina sa loob ng 15 taon.

11. UPANG MAKALIKHA NG PATNUBAY
PARA SA MGA POSIBLENG
MANLALAKBAY
- Sabi nga ni Rizal sa kanyang nobelang Noli
Me Tangere, kung nais mong higit na makilala
ang katangian ng kultura ng bansang iyong
pupuntahan, mahalagang alamin mo muna ang
taglay nitong kasaysayan.

12. UPANG MAITALA ANG PANSARILING KASAYSAYAN SA
PAGLALAKBAY TULAD NG ESPIRITWALIDAD,
PAGPAPAHILOM O KAYA'Y PAGTUKLAS SA SARILI
- Daily Journal o Diary.
- Ginagawa ito upang maitala ang baging bagay na
kanyang nakita, narinig, naranasan at iba pa sa
kanyang paglalakbay.
- Itinatala sa journal ang kanyang mga realisasyon at
natutunan sa proseso ng paglalakbay.

13. Anuman ang dahilan sa paglalakbay, ang
lakbay-sanaysay ay kadalasang naglalaman
ng mga tala ng karanasan ng awtor. Ang
pagtatalang ito ay isang paraan ng
manunulat na maibahagi ang karanasan at
kasiyahan sa paglalakbay.

14. Mga Dapat Tandaan
sa Pagsulat ng
Lakbay-Sanaysay

15. MAGKAROON NG KAISIPANG
MANLALAKBAY SA HALIP NA ISANG
TURISTA
- Upang makagawa ng isang masining at
makabuluhang lakbay-sanaysay, dapat na isaisip ng
taong naglalakbay na siya tutungo sa isang lugar
hindi bilang turista kundi isang manlalakbay.
- Mahalagang malinaw sa kanyang isip ang kanyang
pakay at layunin.

16. - Ang isang turista ay karaniwang nagtatakda ng
itinerary o talaan ng magagandang pupuntahan.
- Ngunit, para sa manlalakbay ay pangalawa
nalamang ito. Sinisikap niyang maunawaan ang
kultura, kasaysayan, heograpiya, hanapbuhay,
pagkain at maging uri ng pang araw-araw na
pamumuhay ng mga tao.

17. SUMULAT SA UNANG PANAUNAHANG
PUNTO DE-BISTA
- Ang karamihan sa nilalaman ng sanaysay ay mula sa mga
nakita, narinig, naunawaan, at naranasan ng manunulat.
Kadalasang nakapersonal ng tinig ng lakbay-sanaysay.
- Ayon kay Antonio (2013), ang susi sa mainam na pagsulat
ay ang erudisyon o ang pagtataglay ng sapat na kaalaman
at pagkatuto sa paglalakbay.

18. - Bukod sa matamang obserbasyon mahalagang maranasan
din ng manlalakbay ang mga bagay-bagay upang lubos na
maunawaan at mabigyang kahulugan ang pangyayari.
-Sikaping maisali ang sarili sa bawat bahagi ito ng imersiyon
sa paligid. Subukin ang iba't-ibang karanasan at hamon na
maaring gawin sa lugar.

19. TUKUYIN ANG POKUS NG SUSULATING
LAKBAY-SANAYSAY
- Mahalagang matukoy ang pokus ng sulatin batay sa human
interest.
- Tandaang iba-iba ang kinahihiligang paksang maaring itampok sa
paglalakbay at maging pagsulat ng lakbay-sanaysay.
- Ito ay maaring ibatay sa layunin o dahilan ng paglalakbay.
- Ito ay maaring tungkol sa espiritwal na paglalakbay.
- Maaari ring gawing paksa ang tungkol sa hayop, halaman,
kakatwa, libangan, kultura, pagkain, at iba pa.

20. MAGTALA NG MAHAHALAGANG DETALYE AT
KUMUHA NG MGA LARAWAN
- Ang pangunahing gamit na dapat dala ng taong susulat ng
lakbay-sanaysay ay panulat, kwaderno o dyornal at kamera.
- Mahalagang maitala ang pangalan ng mahahalagang lugar,
kalye, restoran, gusali, at iba pa.
- Ang wastong detalye ay nagbibigay ng kredibilidad sa
sanaysay.

21. - Makakatulong rin maglagay ng litrato o larawan.
Mahalaga ito para sa wastong dokumentasyon ng
sanaysay.
- Para sa mga larawan, mahalagang maglagay ng mga
impormasyon para sa mambabasa. (Eksatong
lokasyon, maikling deskripsyon o kaya naman maikiling
kasaysayan).

22. ILAHAD ANG MGA REALISASYON O MGA
NATUTUNAN SA GINAWANG PAGLALAKBAY
- Mahala ring maisama ang mga bagay na natutuhan habang
isinasagawa ang paglalakbay.
- Ito ang magsisilbing pinakapuso ng sanaysay kung saan dito ibabahagi
ang gintong aral mula sa paglalakbay.
- Maaring talakayin kung paano nagbago ang buhay o pananaw, paano
umunland ang kanyang pagkatao mula sa karanasan at ano ang mga
karagdagang kaalaman na nakuha.

23. GAMITIN ANG KASANAYAN SA
PAGSUSULAT NG SANAYSAY
- Mahalagang taglayin ng may akda ang sapat na kasanayan sa
paggamit ng wika. Sikaping ang susulating sanaysay ay
malinaw, organisasdo, lohikal, at malaman.
- Maaari ring gumamit ng mga tayutay, idyoma o
matatalinhagang salita upang mas maging masining ang
pagkakasulat nito.

24. - Sa pangkalahatan, maging obhetibo sa paglalatag ng mga
impormasyon. Sikaping mailahad ang mga katotohanan sa
pamamagitan ng paglalahad ng posetibo at negatibong karanasan at
maging ang kondisyon ng lugar na pinuntahan.
- Sikaping hindi nakatuon sa sarili ang mga larawan, kung hindi sa
mahahalagang larawang kailangan upang mapatibay ang sanaysay.
- Sa pagsulat, laging baunin sa isipan ang depenisyong ibinibigay ni
Nonon Caradang na ang lakbay-sanaysay ay laging kinapapalooban
ng tatlong mahalang konsepto:
Sanaysay, Sanay, at Lakbay

25. Narito ang halimbawa ng isang mahusay na lakbay-
sanaysay na ginawa nina Gng. Teresota
Buensuceso at G. Ariel Maragisan. Ito ay nakabase
sa balangkas na makikita sa loob ng kahon
- Uri ng kaisipan ng sumulat
- Panaunahang ginamit sa pagsulat
- Pokus ng lakbay-sanaysay
- Mga realisasyon o mga natutuhan sa ginawang paglalakbay
- Teknikal na pagsusulat ng sanaysay (kaisahan, kalinawan,
kawastuhan, kaangkupan)

26. Ano ang photo
essay o sanaysay
ng larawan?

27. Photo Essay (Sanaysay ng Larawan) –
Isang koleksiyon ng mga imahe na
inilagay sa isang partikular na
pagkakasunod-sunod upang ipahayag
ang mga pangyayari, mga damdamin,
at mga konsepto sa pinakapayak na
paraan.

28. Ano-ano ang mga
dapat tandaan sa
paggawa ng photo
essay?

29. 1. Maghanap ng isang paksa
na ayon sa iyong interes.
2. Magsagawa ng
pananaliksik bago
isagawa ang photo essay.

30. 3. Hanapin ang “tunay na kuwento.”
Matapos ang pananaliksik, maaari
munang matukoy ang anggulo na gusto
mong dalhin ang iyong kuwento kahit
na ang bawat ideya ng kuwento ay
pareho. Ang pangunahing mga dahilan
ng bawat larawan ay nararapat na
lumikha ng isang kapani-paniwala at
natatanging kuwento.

31. 4. Ang kuwento ay binuo upang
gisingin ang damdamin ng
mambabasa. Pinakamahusay na
paraan upang ikonekta ang iyong
sanaysay larawan sa madla ay ang
mga damdamin nakapaloob sa
kuwento at gamitin ito sa mga
larawan.

32. 5. Pagpasyahan ang mga kukunang larawan.
Magsimula sa paglikha ng isang listahan ng
mga kuha para sa kuwento. Ang bawat
“shot” ay tulad ng isang pangungusap sa
isang kuwento sa isang talata. Maaari kang
magsimula sa 10 “shots.” Ang bawat “shot”
ay dapat bigyang-diin ang iba’t ibang mga
konsepto o emosyon na maaaring
pinagtagpi kasama ng iba pang mga
larawan.

33. Pangkatang gawain
GUMAWA NG SARILING PHOTO
ESSAY