fil

2.  nakatutukoy ng mga tuntunin sa
pagbubuo ng mga salitang kilos sa
Filipino;
nakabubuo ng iba’t ibang salitang kilos
batay sa mga paraan ng pagbubuo nito;
at
napahahalagahan ang pandiwa bilang
sangkap sa komunikasyon tungo sa
pagiging mahusay na komyunikeytor.

3. Pandiwa – mga salitang nagsasaad
ng kilos, galaw, gawain o
kalagayan. Itinuturing na
pinakakaluluwa ng
pakikipagtalstasan. Binubuo ito sa
pamamagitan ng pagsasama ng
salitang-ugat na kilos at mga
panlaping makadiwa.

5. Nagpiket ang grupo ng kabataan sa
tanggapan ng Department of Education sa
National Capital Region (DepEd-
NCR) para ipanawagan ang pagbabasura ng
programang Kindergarten-to-12 Years (K-
12) sa sistema ng edukasyon sa bansa.
Ayon sa kanila, magdudulot ito ng lalong
pagdami ng murang lakas paggawa na
iluluwas palabas ng bansa.

6. Nagtungo ang grupong pinangunahan ng
League of Filipino Students (LFS) kasama ang
Migrante International at ang Kilusang Mayo
Uno sa tarangkahan ng opisina upang irehistro
ang panawagan. Kasama rin nila ang ilang
mga estudyanteng nakauniporme.
Ayon sa kanila, pag-iibayuhin ng K-12
ang pagsandig ng ekonomiya ng bansa sa
pag-eeksport ng lakas paggawa dahil sa
kawalan ng trabaho sa loob ng Pilipinas.
Itinuon din nila ang piket sa pagtuligsa sa
paggawa ng “marami pang Mary Jane Veloso”.

7. Kasalukuyang nakasalang
sa death row si Mary Jane sa
Indonesia sa kasong iligal na
pagdadala ng bawal na gamot
pero iginiit niyang biktima lang
siya ng human trafficking at
ginawang drug mule o
tagapagdala ng iligal na droga
nang di niya nalalaman.

8. “Malinaw na halimbawa si Mary
Jane sa kahihinatnan ng ating mga
Overseas Filipino Worker sa ilalim ng
labor export policy ng
administrasyong Aquino. Inaasahang
sasapitin ng milyong kabataan ang
ganitong uri ng kapahamakan kapag
tuluyan nang ipinatupad ang K-12,”
sabi ni Charisse Bañez,
tagapagsalita ng LFS.

9. “Pararamihin lang nito ang walang
trabaho sa pagpapalabas ng mga magtatapos
sa hayskul at may edad na hanggang 18
anyos. Ito ang minimum na edad upang
makapasok sa isang kontrata. Gagamitin
lamang ito ng mga kompanya para hatakin
pababa ang sahod para maseguro ang kita
nila,” paliwanag pa ni Bañez.
Dagdag pa niya na hindi pa rin
mareresolbahan ng K-12 ang kaseguruhan sa
trabaho pagkatapos ng pag-aaral.

10. Sa datos ng Ibon Foundation, 4 sa 10
Filipino na walang trabaho ay nakapagkolehiyo,
habang 2 naman sa 10 ang nakapagtapos ng
kolehiyo, samantalang 8 naman sa 10 na walang
trabaho ang nakapaghayskul.
“Kailangan talagang ipanawagan ang
pagbasura sa isang kontra mamamayan na
polisiya tulad ng K-12, at ipanawagan din ang
pagpapababa sa puwesto ni Pangulong Aquino
dahil sa pagpapasimuno ng isang depektibong
programa na nagsasalang sa ating kabataan sa
kapahamakan at pagsasamantala”, pagtatapos
ni Bañez.

11. Aksiyon–May aksiyon ang pandiwa
kapag may tagaganap o aktor ang
kilos na isinasaad nito.
–Mabubuo ang mga
pandiwang ito sa tulong ng mga
panlaping -um-; mag-; ma-; mang-;
maki-; mag-…-an.
–Maaaring tao o bagay ang
aktor o tagaganap.

12. Hal. Nagpiket ang grupo ng
kabataan sa tanggapan
ng Department of Education sa
National Capital Region (DepEd-
NCR) para ipanawagan ang
pagbabasura ng programang
Kindergarten-to-12 Years (K-12) sa
sistema ng edukasyon sa bansa.

13. Karanasan – Nagpapahayag ng
karanasan ang pandiwa kapag may
damdaming nasasangkot. Dahil dito,
may nakararanas ng damdaming
inihuhudyat ng pandiwa at ang
tagaranas nito ang siyang aktor ng
pandiwa.

14. Hal. Nagagalit ang mga estudyante
na miyembro ng LFS kay Pangulong
Aquino kaugnay ng pagpapatupad
ng programang K-12 sa sistma ng
edukasyon sa bansa.

15. Pangyayari – Masasabing ang
pandiwa ay isang pangyayari kapag
ito ay nagsasaad ng resulta o bunga
ng isang pangyayari.
Hal. Magdudulot ang programang
K-12 ng lalong pagdami ng murang
lakas paggawa na iluluwas palabas
ng bansa.

16. Ang aspekto ng pandiwa ay nagpapakita
kung kalian nangyari, nangyayari, mangyaayari
o isasaagawa pa lamang ang kilos.
1.Aspektong Naganap o Perpektibo at
Aspektong Katatapos o Perpektibong
Katatapos
Hal. Nagpiket ang grupo ng kabataan sa
tanggapan ng DepEd sa
NCR para ipanawagan…
Hal. Kagagaling lang ng grupo ng kabataan sa
tanggapan ng DepEd sa
NCR para ipanawagan…

17. Ang aspekto ng pandiwa ay nagpapakita
kung kalian nangyari, nangyayari, mangyaayari
o isasaagawa pa lamang ang kilos.
2.Aspektong Nagaganap o Imperpektibo
Pinararami lang ng programang K-12 ang
walang trabaho sa pamamagitan ng
pagpapalabas ng mga magtatapos sa hayskul
na may edad na hanggang 18 anyos.

18. Ang aspekto ng pandiwa ay nagpapakita
kung kalian nangyari, nangyayari, mangyaayari
o isasaagawa pa lamang ang kilos.
3.Aspektong Magaganap o Kontemplatibo
Hal. Ayon sa kanila, magdudulot ito ng lalong
pagdami ng murang lakas paggawa na iluluwas
palabas ng bansa.

19. Ang pandiwa ay maaaring mauri sa
dalawa…
1.Palipat (Transitive) - nangangailangan pa ng
tuwirang layon na siyang tumatanggap ng
kilos ng pandiwa. Laging kasunod ng pandiwa
Hal. Kasalukuyang nakasalang sa death row si
Mary Jane sa Indonesia sa kasong iligal na
pagdadala ng bawal na gamot

20. Ang pandiwa ay maaaring mauri sa
dalawa…
1.Palipat (Transitive) - nangangailangan pa ng
tuwirang layon na siyang tumatanggap ng
kilos ng pandiwa. Laging kasunod ng pandiwa
Hal. Gumawa ng effigy ni PNoy ang
grupo ng kabataang nagrali sa
tanggapan ng DepEd sa NCR

21. Ang pandiwa ay maaaring mauri sa
dalawa…
2.Katawanin (Intransitive) – hindi na
nangangailangan pa ng tuwirang layon na
siyang tumatanggap ng kilos ng pandiwa.
Pwede nang mag-isa.
Hal. Nagpiket ang grupo ng kabataan sa tanggapan
ng Department of Education sa National Capital
Region (DepEd-NCR) para ipanawagan ang
pagbabasura ng programang Kindergarten-to-12
Years (K-12) sa sistema ng edukasyon sa bansa.

22. Ang pandiwa ay maaaring mauri sa
dalawa…
2.Katawanin (Intransitive) – hindi na
nangangailangan pa ng tuwirang layon na
siyang tumatanggap ng kilos ng pandiwa.
Pwede nang mag-isa.
Hal. Nagsisigawan ang mga raliyista
para ipanawagan ang...

23. Paano naging mabisa ang
paggamit ng mga pokus ng
pandiwa sa daloy ng
pangungusap? Ano ang
kahalagahan nito sa
komunikasyon at edukasyon
gamit ang Filipino?
Pagtalakay:

24. Ang kaalaman at kakayahan sa
paggamit ng wastong gramatika
at retorika ay mahalaga upang
makita ang estilo ng may-akda sa
wastong gamit ng mga salita; at
masundan nang may
pagkakaugnay-ugnay ang mga
kaisipang nais ilahad ng sumulat.
Mahalagang Kaisipan:

25. Bilang isang komyunikeytor
sa Wikang Filipino, paano
mo ito pauunlarin upang
lalo pang maging mabisang
sandata sa mataas na
antas ng edukasyon at
komunikasyon?
Paglalahat:

26. Kompletuhin ang pahayag:
Sa araw na ito, nalaman ko
na ___. Dahil dito, sisikapin
kong ___ ang aking
pagpapahayag.
Paglalahat:

27. Tukuyin ang hinihingi sa bawat
kolum ng talahanayan:
Pagsusulit:
Alin ang pandiwa sa pangungusap? Palipat o
Katawanin?
Perpektibo o
Imperpektibo o
Kontemplatibo?
Hal. Inaresto sa Indonesia si Mary Jane
Veloso dahil sa pagpupuslit ng 2.6 kg. ng
heroin
1.Sumunod ang mga raliyista sa protokol ng
gobyerno.
2.Hinatulan ng parusang kamatayan si Mary
Jane Veloso sa Indonesia dahil sa pagpuslit ng
droga.
3.Humiling ng executive clemency ang
Pilipinas para kay Mary Jane Veloso