ebd

1. As we mentioned, emotional disturbance is a commonly used umbrella term for a number
of different mental disorders. Let’s take a brief look at some of the most common of these.
(Gaya ng nabanggit namin, ang emosyonal na kaguluhan ay isang karaniwang ginagamit na payong
terminopara sa ilang iba't ibangmga sakit sa pag-iisip.Tingnan natin ang ilan sa mga pinakakaraniwan
sa mga ito.)
Anxiety Disorders
We all experience anxiety from time to time, but for many people, including children,
anxiety can be excessive, persistent, seemingly uncontrollable, and overwhelming. An
irrational fear of everyday situations may be involved. This high level of anxiety is a
definite warning sign that a person may have an anxiety disorder.
(Lahat tayo ay nakakaranas ng pagkabalisa paminsan-minsan, ngunit para sa
maraming tao, kabilang ang mga bata, ang pagkabalisa ay maaaring maging labis,
paulit-ulit, tila hindi makontrol, at napakalaki. Ang isang hindi makatwirang takot sa
pang-araw-araw na sitwasyon ay maaaring kasangkot. Ang mataas na antas ng
pagkabalisa ay isang tiyak na senyales ng babala na ang isang tao ay maaaring
magkaroon ng anxiety disorder)
The term “anxiety disorder” is a broad term covering several different disabilities that
share the core symptom of irrational fear. These include such different disorders as
generalized anxiety disorder, panic disorder, obsessive-compulsive disorder (OCD), post-
traumatic stress disorder (PTSD), social anxiety disorder (also called social phobia), and
specific phobias. (9)
According to the Anxiety Disorders Association of America, anxiety disorders are the
most common psychiatric illnesses affecting children and adults. (10) They are also
highly treatable. Unfortunately, only about 36.9% of those affected receive treatment. (11)
(Ang terminong "karamdaman sa pagkabalisa" ay isang malawak na termino na
sumasaklaw sa ilang magkakaibang mga kapansanan na kapareho ng pangunahing
sintomas ng hindimakatwirangtakot.Kabilangdito angiba't ibang karamdamangaya
ng generalized anxiety disorder, panic disorder, obsessive-compulsive disorder
(OCD), post-traumatic stress disorder (PTSD), social anxiety disorder (tinatawag ding
social phobia), at mga partikular na phobia. (9)
Ayon sa Anxiety Disorders Association of America, ang mga karamdaman sa
pagkabalisa ay ang pinakakaraniwang sakit sa isip na nakakaapekto sa mga bata at
matatanda. (10) Ang mga ito ay lubos na magagamot. Sa kasamaang palad, halos
36.9% lamang ng mga apektado ang tumatanggap ng paggamot. (11)

2. Bipolar Disorder
Also known as manic-depressive illness, bipolar disorder is a serious medical condition
that causes dramatic mood swings from overly “high” and/or irritable to sad and hopeless,
and then back again, often with periods of normal mood in between. Severe changes in
energy and behavior go along with these changes in mood. (12)
(Kilala rin bilang manic-depressive na sakit, ang bipolar disorder ay isang seryosong
kondisyong medikal na nagdudulot ng mga dramatikong pagbabago ng mood mula sa
sobrang "mataas" at/o iritable hanggang sa malungkot at walang pag-asa, at
pagkatapos ay bumalik muli, madalas na may mga panahon ng normal na mood sa
pagitan. Ang matinding pagbabago sa enerhiya at pag-uugali ay sumasabay sa mga
pagbabagong ito sa mood.) (12)
For most people with bipolar disorder, these mood swings and related symptoms can be
stabilized over time using an approach that combines medication and psychosocial
treatment. (13)
(Para sa karamihan ng mga taong may bipolar disorder, ang mga mood swing na ito at
mga kaugnay na sintomas ay maaaring patatagin sa paglipas ng panahon gamit ang
isang diskarte na pinagsasama ang gamot at psychosocial na paggamot. (13)
Conduct Disorder
Conduct disorder refers to a group of behavioral and emotional problems in youngsters.
Children and adolescents with this disorder have great difficulty following rules and
behaving in a socially acceptable way. (14) This may include some of the following
behaviors:
 aggression to people and animals;
 destruction of property;
 deceitfulness, lying, or stealing; or
 truancy or other serious violations of rules. (15)
(Ang karamdaman sa pag-uugali ay tumutukoy sa isang grupo ng mga problema sa pag-
uugali at emosyonal sa mga kabataan. Ang mga bata at kabataan na may ganitong
karamdaman ay may malaking kahirapan sa pagsunod sa mga alituntunin at pag-uugali sa
paraang katanggap-tanggap sa lipunan. (14) Maaaring kabilang dito ang ilan sa mga
sumusunod na pag-uugali:
• pagsalakay sa mga tao at hayop;
• pagkasira ng ari-arian;
• panlilinlang, pagsisinungaling, o pagnanakaw; o

3. • pag-alis o iba pang malubhang paglabag sa mga tuntunin. (15)
Treatment will depend on the child’s symptoms, age, and general health. It will also
depend on how severe the condition is. Treatment may include:
 helping the child learn how to better solve problems, communicate, and handle
stress, as well as how to control impulses and anger (what’s known as cognitive-
behavioral therapy);
 family therapy;
 peer group therapy (to help better social and interpersonal skills); and
 medications (although these are not typically used to treat conduct disorder). (16)
(Ang paggamot ay depende sa mga sintomas, edad, at pangkalahatang kalusugan ng
bata. Ito ay depende rin sa kung gaano kalubha ang kondisyon. Maaaring kabilang sa
paggamot ang:
• pagtulongsa bata na matutokung paanomas mahusayna lutasinang mga problema,
makipag-usap, at hawakan ang stress, gayundin kung paano kontrolin ang mga
impulses at galit (na kilala bilang cognitive-behavioral therapy);
• therapy ng pamilya;
• peer group therapy (upang makatulong sa mas mahusay na panlipunan at
interpersonal na kasanayan); at
• mga gamot (bagamanangmga ito ay hindikaraniwangginagamitupanggamutinang
disorder ng pag-uugali). (16
Eating Disorders
Eating disorders are characterized by extremes in eating behavior—either too much or
too little—or feelings of extreme distress or concern about body weight or shape. Females
are much more likely than males to develop an eating disorder. (17)
(Ang mga karamdaman sa pagkain ay nailalarawan sa pamamagitan ng labis na pag-
uugali sa pagkain—masyado man o napakaliit—o mga pakiramdam ng matinding
pagkabalisa o pag-aalala tungkol sa timbang o hugis ng katawan. Ang mga babae ay
mas malamang na magkaroon ng eating disorder kaysa sa mga lalaki.
Anorexia nervosa and bulimia nervosa are the two most common types of eating disorders.
Anorexia nervosa is characterized by self-starvation and dramatic loss of weight. Bulimia
nervosa involves a cycle of binge eating, then self-induced vomiting or purging. Both of
these disorders are potentially life-threatening. (18)

4. (Ang anorexia nervosa at bulimia nervosa ay ang dalawang pinakakaraniwang uri ng mga
karamdaman sa pagkain. Ang anorexia nervosa ay nailalarawan sa pamamagitan ng pagkagutomsa
sarili at kapansin-pansing pagbaba ng timbang. Ang bulimia nervosa ay nagsasangkot ng isang cycle
ng binge eating, pagkatapos ay sa pamamagitan ng sariling pagsusuka o paglilinis. Ang parehong mga
karamdamang ito ay potensyal na nagbabanta sa buhay. (18)
Binge eating is also considered an eating disorder. It’s characterized by eating excessive
amounts of food, while feeling unable to control how much or what is eaten. Unlike with
bulimia, people who binge eat usually do not purge afterward by vomiting or using
laxatives. (19)
(Ang binge eating ay itinuturing din na isang eating disorder. Ito ay nailalarawan sa
pamamagitan ng pagkain ng labis na dami ng pagkain, habang ang pakiramdam ay hindi
makontrol kung gaano karami o kung ano ang kinakain. Hindi tulad ng bulimia, ang mga taong
labis na kumakain ay karaniwang hindi nagpupurga pagkatapos ng pagsusuka o paggamit ng
mga laxative. )
According to the National Eating Disorders Association:
Treating an eating disorder generally involves a combination of psychological and
nutritional counseling, along with medical and psychiatric monitoring. Treatment must
address the eating disorder symptoms and medical consequences, as well as
psychological, biological, interpersonal, and cultural forces that contribute to or maintain
the eating disorder… Many people utilize a treatment team to treat the multi-faceted
aspects of an eating disorder. (20)
((Ayon sa National Eating Disorders Association:
Ang paggamot sa isang karamdaman sa pagkain sa pangkalahatan ay nagsasangkot ng kumbinasyon
ng sikolohikal at nutritional na pagpapayo,kasama ang medikal at psychiatric na pagsubaybay. Dapat
tugunan ng paggamot ang mga sintomas ng eating disorder at mga medikal na kahihinatnan,
gayundin ang mga puwersang sikolohikal, biyolohikal, interpersonal, at kultura na nag-aambag sa o
nagpapanatili ng disorder sa pagkain... Maraming tao ang gumagamit ng pangkat ng paggamot
upang gamutin ang maraming aspeto ng isang eating disorder. (20)
Obsessive-Compulsive Disorder
Often referred to as OCD, obsessive-compulsive disorder is actually considered an
anxiety disorder (which was discussed earlier in this fact sheet). OCD is characterized by
recurrent, unwanted thoughts (obsessions) and/or repetitive behaviors (compulsions).
Repetitive behaviors (handwashing, counting, checking, or cleaning) are often performed
with the hope of preventing obsessive thoughts or making them go away. Performing

5. these so-called “rituals,” however, provides only temporary relief, and not performing
them markedly increases anxiety. (21)
(Kadalasang tinutukoy bilang OCD, ang obsessive-compulsive disorder ay talagang itinuturing na
isang anxiety disorder (na tinalakay kanina sa fact sheet na ito). Ang OCD ay nailalarawan sa
pamamagitan ng paulit-ulit, hindi gustong mga pag-iisip (pagkahumaling) at/o paulit-ulit na pag-
uugali (pagpipilit). Ang mga paulit-ulit na pag-uugali (paghuhugas ng kamay, pagbibilang, pagsuri,o
paglilinis) ay kadalasang ginagawa nang may pag-asang maiwasan ang mga nakakahumaling na pag-
iisip o mawala ang mga ito. Gayunpaman, ang pagsasagawa ng mga tinatawag na "ritwal" na ito ay
nagbibigay lamang ng pansamantalang kaluwagan,at ang hindi pagsasagawa ng mga ito ay kapansin-
pansing nagpapataas ng pagkabalisa. (21)
A large body of scientific evidence suggests that OCD results from a chemical imbalance
in the brain. (22) Treatment for most people with OCD should include one or more of the
following:
 therapist trained in behavior therapy;
 Cognitive Behavior Therapy (CBT);
 medication (usually an antidepressant). (23)
(Ang isang malaking katawan ng siyentipikong ebidensya ay nagmumungkahi na ang OCD ay
nagreresulta mula sa isang chemical imbalance sa utak. (22) Ang paggamot para sa karamihan ng
mga taong may OCD ay dapat magsama ng isa o higit pa sa mga sumusunod:
• therapist na sinanay sa behavior therapy;
• Cognitive Behavior Therapy (CBT);
• gamot (karaniwan ay isang antidepressant).
Psychotic Disorders
“Psychotic disorders” is another umbrella term used to refer to severe mental disorders
that cause abnormal thinking and perceptions. Two of the main symptoms are delusions
and hallucinations. Delusions are false beliefs, such as thinking that someone is plotting
against you. Hallucinations are false perceptions, such as hearing, seeing, or feeling
something that is not there. Schizophrenia is one type of psychotic disorder. (24) There
are others as well.
(Ang "psychotic disorder" ay isa pang payong termino na ginagamit upang tumukoy sa mga
malubhang sakit sa pag-iisip na nagdudulot ng abnormal na pag-iisip at pang-unawa. Dalawa sa mga
pangunahing sintomas ay mga delusyon at guni-guni. Ang mga maling akala ay maling paniniwala,
tulad ng pag-iisip na may nagbabalak laban sa iyo. Ang mga hallucinations ay mga maling pananaw,

6. tulad ng pandinig, nakikita, o pakiramdam ng isang bagay na wala roon. Ang schizophrenia ay isang
uri ng psychotic disorder. (24) May iba rin.
Treatment for psychotic disorders will differ from person to person, depending on the
specific disorder involved. Most are treated with a combination of medications and
psychotherapy (a type of counseling). (25)
(Ang paggamot para sa mga psychotic disorder ay mag-iiba sa bawat tao, depende sa partikular na
karamdamang kasangkot. Karamihan ay ginagamot sa kumbinasyon ng mga gamot at psychotherapy
(isang uri ng pagpapayo). (25
More about School
As mentioned, emotional disturbance is one of the categories of disability specified in
IDEA. This means that a child with an emotional disturbance may be eligible for special
education and related services in public school. These services can be of tremendous
help to students who have an emotional disturbance.
(Gaya ng nabanggit, ang emosyonal na kaguluhan ay isa sa mga kategorya ng kapansanan na
tinukoy sa IDEA. Nangangahulugan ito na ang isang bata na may emosyonal na kaguluhan ay
maaaring maging karapat-dapat para sa espesyal na edukasyon at mga kaugnay na serbisyo
sa pampublikong paaralan. Ang mga serbisyong ito ay maaaring maging malaking tulong sa
mga mag-aaral na may emosyonal na kaguluhan.
Typically, educational programs for children with an emotional disturbance need to
include attention to providing emotional and behavioral support as well as helping them
to master academics, develop social skills, and increase self-awareness, self-control, and
self-esteem. A large body of research exists regarding methods of providing students
with positive behavioral support (PBS) in the school environment, so that problem
behaviors are minimized and positive, appropriate behaviors are fostered. (See the
resource section at the end of this fact sheet for more information on PBS.) It is also
important to know that, within the school setting:
For a child whose behavior impedes learning (including the learning of others), the team
developing the child’s Individualized Education Program (IEP) needs to consider, if

7. appropriate, strategies to address that behavior, including positive behavioral
interventions, strategies, and supports.
(Karaniwan, ang mga programang pang-edukasyon para sa mga batang may emosyonal na
kaguluhan ay kailangang isama ang atensyon sa pagbibigay ng emosyonal at asal na suporta pati na
rin ang pagtulong sa kanila na makabisado ang mga akademya, bumuo ng mga kasanayang
panlipunan, at dagdagan ang kamalayan sa sarili, pagpipigil sa sarili, at pagpapahalaga sa sarili. Ang
isang malaking pangkat ng pananaliksik ay umiiral tungkol sa mga pamamaraan ng pagbibigay sa
mga mag-aaral ng positibong suporta sa pag-uugali (PBS) sa kapaligiran ng paaralan, upang ang mga
problemang pag-uugali ay mababawasan at ang mga positibo, naaangkop na pag-uugali ay
mapaunlad. (Tingnan ang resource section sa dulo ng fact sheet na i to para sa karagdagang
impormasyon sa PBS.) Mahalaga ring malaman na, sa loob ng setting ng paaralan:
Para sa isang bata na ang pag-uugali ay humahadlang sa pag-aaral (kabilang ang pag-aaral ng iba),
ang pangkat na bumubuo ng Individualized Education Program(IEP)ng bata ay kailangang isaalang-
alang, kung naaangkop, ang mga estratehiya upang matugunan ang pag-uugaling iyon, kabilang ang
mga positibong interbensyon sa pag-uugali, mga estratehiya, at mga suporta.
Students eligible for special education services under the category of emotional
disturbance may have IEPs that include psychologicalor counselingservices. These are
important related services available under IDEA and are to be provided by a qualified
social worker, psychologist, guidance counselor, or other qualified personnel.
(Ang mga mag-aaral na karapat-dapat para sa mga serbisyo ng espesyal na edukasyon sa ilalim ng
kategorya ng emosyonal na kaguluhan ay maaaring magkaroon ng mga IEP na kinabibilangan ng mga
serbisyong sikolohikal o pagpapayo. Ang mga ito ay mahalagang kaugnay na serbisyo na makukuha
sa ilalim ng IDEA at dapat ibigay ng isang kwalipikadong social worker, psychologist, guidance
counselor, o iba pang kwalipikadong tauhan.)
Recognizing and Addressing the Impact of COVID-19 | As young people return to in-
person schooling in the 2021-2022 school year, they may bring with them the impact of
the pandemic’s trauma. This makes it essential that schools consider the possibility that
many students will need to be re-evaluated to determine if they need additional services,
especially behavioral support and mental health services, than they needed prior to
COVID-19. Two resources of great relevance to reopening schools and returning students
are the following:
 The U.S. Department of Education’s Supporting Child and Student Social,
Emotional, Behavioral and Mental Health, a guidance within its Return to School
Roadmap series; and

8.  Mental Health America’s Back to School toolkit, Facing Fears, Supporting
Students–which is available in English and Spanish and contains multiple fact
sheets (e.g., How trauma impacts school performance; Supporting students facing
trauma) and worksheets (e.g., Preparing to share).
(Pagkilala at Pagtugon sa Epekto ng COVID-19 | Sa pagbabalik ng mga kabataan sa personal na pag-
aaral sa school year 2021-2022, maaari nilang dalhin sa kanila ang epekto ng trauma ng pandemya.
Ginagawa nitong mahalaga na isaalang-alang ng mga paaralan ang posibilidad na maraming
estudyante ang kailangang muling suriin upang matukoy kung kailangan nila ng mga karagdagang
serbisyo, lalo na ang suporta sa pag-uugali at mga serbisyo sa kalusugan ng isip, kaysa sa kailangan
nila bago ang COVID-19. Dalawang mapagkukunan na may malaking kaugnayan sa muling
pagbubukas ng mga paaralan at mga magbabalik na estudyante ay ang mga sumusunod:
• Ang Kagawaran ng Edukasyon ng U.S. na Sumusuporta sa Bata at Mag-aaral sa Panlipunan,
Emosyonal,Pag-uugali at Kalusugan ng Pag-iisip, isang patnubaysa loob ng seryeng Return toSchool
Roadmap nito; at
• Mental Health America's Back to School toolkit, Facing Fears,Supporting Students–na availablesa
English at Spanish at naglalaman ng maraming fact sheet (hal., Paano nakakaapekto ang trauma sa
performance ng paaralan; Pagsuporta sa mga estudyanteng nahaharap sa trauma) at mga
worksheet (hal., Paghahanda na magbahagi) .
Other Considerations
Children and adolescents with an emotional disturbance should receive services based
on their individual needs, and everyone involved in their education or care needs to be
well-informed about the care that they are receiving. It’s important to coordinate services
between home, school, and community, keeping the communication channels open
between all parties involved.
(Ang mga bata at kabataanna may emosyonal nakaguluhanaydapat makatanggap
ng mga serbisyo batay sa kanilang mga indibidwal na pangangailangan, at lahat ng
kasangkot sa kanilang edukasyon o pangangalaga ay kailangang may sapat na
kaalaman tungkol sa pangangalaga na kanilang natatanggap. Mahalagang i-
coordinate ang mga serbisyo sa pagitan ng tahanan, paaralan, at komunidad, na
pinananatiling bukas ang mga channel ng komunikasyon sa pagitan ng lahat ng
partidong kasangkot.
The Importance of Support

9. Families often need help in understanding their child’s disability and how to address the
needs that arise from the disability. Help is available from psychiatrists, psychologists,
and other mental health professionals that work in the public or private sector. There is
also a network of mental health support operating in every state as well as locally.
(Ang mga pamilya ay madalas na nangangailangan ng tulong sa pag-unawa sa kapansanan
ng kanilang anak at kung paano tugunan ang mga pangangailangan na nagmumula sa
kapansanan. Ang tulong ay makukuha mula sa mga psychiatrist, psychologist, at iba pang
propesyonal sa kalusugan ng isip na nagtatrabaho sa pampubliko o pribadong sektor.
Mayroon ding network ng suporta sa kalusugan ng isip na tumatakbo sa bawat estado
gayundin sa lokal.)
To locate systems of support in your community or state, visit the organizations we’ve
listed below. They can connect you with local resources, including support groups that
provide connection and understanding, information, referral, and advocacy for those living
with emotional disturbance.
(Upang mahanap ang mga sistema ng suporta sa iyong komunidad o estado, bisitahin ang
mga organisasyong nakalista namin sa ibaba. Maaari ka nilang ikonekta sa mga lokal na
mapagkukunan, kabilang ang mga grupo ng suporta na nagbibigay ng koneksyon at pag-
unawa, impormasyon, referral, at adbokasiya para sa mga nabubuhay na may emosyonal na
kaguluhan.)