Lecture

1. Өр төлбөрийн аудит

2. Тодорхойлолт
Бусдын өмнө хүлээн үүрэг хариуцлагыг
өр төлбөр гэнэ.

3. Ангилал
БХӨТ
- Дансны өр
- Татварын өр
- Ногдол ашгийн өр
- УОО
- Цалингийн өр
- Хүүгийн өр
- БХ банкны зээл гэх мэт
УХӨТ
• УХ банкны зээл
• Бондын өр
• Түрээсийн өр

4. Ажил гүйлгээ
Өр төлбөр үүсэх:
- Зээлээр худалдан авалт
- Гарт олгогодоогүй цалин
- НДШ, ХХОАТ, ААНОАТ, НӨАТ-ын өр тооцох
- Банкнаас авсан зээл
- Арилжсан бонд
- Лизингээр хөрөнгө авах
Өр төлбөр данснаас хасагдах:
- Худалдан авалтын хөнгөлөлт, буцаалт, хямдруулалт
- Бүх төрлийн өр төлөлт
- УХӨТ-ын одоо төлөгдөх хэсэг

5. Өр төлбөрийн данстай холбоотой илэрч
болох зөрчлүүд
• Зээлийн хүүг бүртгэхгүй байх
• Суутгалуудыг буруу тооцож суутгах
• Төлбөрийг цаг хугацаанд нь барагдуулахгүй
байх
• Хуурамч зээлдүүлэгчид төлбөр төлөх
• Худалдан авалтын хөнгөлөлтийг бүртгэхгүй
байх

6. Шалгалтын зорилгоо тодорхойлох
№ Батламж мэдэгдэл Аудитын зорилго
1 Иж бүрэн байх Өр төлбөрийн бүртгэлийн иж бүрэн хөтөлдөг эсэх
2 Үнэн зөв байдал Өр төлбөртэй холбоотой тооцоолол арифметик алдаатай
эсэх
3 Бодитой оршин байх,
тохиолдсон байх
Санхүүгийн тайланд тусгагдсан өр төлбөр бодитой эсэх
4 Тасалбар болголт Худалдан авалт, өр төлбөр төлөлтийн ажил гүйлгээ,
мөнгөн зарлага, буцаалт ба үнийн бууралтыг зөв тайлант
үед бүртгэх
5 Үнэлгээ ба
хуваарилалт
БХӨТ- НҮ, УХӨТ- ӨҮЦ
6 Эрх ба үүрэг Тухайн өр төлбөр нь байгууллагын хариуцлага мөн эсэх
7 Тайлагнал ба
тодруулга
Хугацаа болон төрлийн хувьд зөв ангилагдан
тайлагнагдсан эсэх

7. Хэрэгжүүлэх горим
• Дараагийн тайлант хугацааны эхээр орж ирсэн мөнгөн
төлбөрийг жилийн эцсээрх дансаарх өглөгийн жагсаалттай
харьцуулан шүүж балансын тасалбар өдрөөрх бүртгэгдээгүй өр
төлбөрийг хамгийн сайн илрүүлж чадна.
• Жилийн эцсээс өмнө бэлтгэгдсэн худалдан авалтын захиалгыг
шүүх
• Их хэмжээний дансны үлдэгдлийг тулган баталгаажуулах
• Өр төлбөртэй холбоотой бичиг баримтын иж бүрдэл, дэмжих
баримтын хүчин төгөлдөр эсэхийг шалгана.
• Өр төлбөрийн дэлгэрэнгүй бүртгэл болон холбогдох баримтууд
нь журнал, ерөнхий дэвтрийн дүнтэй таарч байгаа эсэхийг
шалгана.

8. Дансны өглөгийн баталгаажуулалт
Өглөгийн баталгаажуулалтыг дотоод хяналт сул
ААН-н хувьд хийхэд тохиромжтой. Учир нь тэдэнд
бэлтгэн нийлүүлэгчийн тайлан болон гуравдагч
этгээдтэй холбоотой нотлох баримт байдаггүй.
Хэрэв аудитор өр төлбөр дутуу бүртгэгдсэн байх
магадлалтай гэж үзвэл бага хэмжээний эсвэл тэг
үлдэгдэлтэй дансыг түүвэрлэн авч шалгах
хэрэгтэй. Энэ тохиолдолд эерэг баталгаажуулалт
хийх нь тохиромжтой.