SlideShare a Scribd company logo
1 of 9
Download to read offline
SPIS TREŚCI
OD REDAKCJI 8
SŁOWO WST:ĘPNE 10
0 AUTORZE. ll
WST:ĘP 12
CZĘŚĆI-WYŁAMYWANIE LINII ZYGFRYDA
RozDziALI
DROGA DO NIEMIEC . 16
RozDziAŁ II
l. ARMIA STANÓW ZJEDNOCZONYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
ROZDZIAŁ III
V KoRPus UDERZA w WAL ZACHODNI . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
ROZDZIAŁ IV
VII KORPUS PENETRUJE LINI:ę ZYGFRYDA . 89
RozDZIAŁ V
DZIAŁANIA NA PÓŁNOCNYM SKRZYDLE . . . . . . . . . . . . . . . . 122
CZĘŚĆ II- PO)VIETRZNODESANTOWY
DYWAN NA POŁNOCY
ROZDZIAŁ VI
OPERACJA MARKET-GARDEN
ROZDZIAŁ VII
INWAZJA Z PRZESTWORZY .
146
170
ROZDZIAŁ VIII
RozsTRZYGNI:ęciE NA LJ-DZIE . . ....... 207
RozDziAŁ IX
PODEJŚCIA DO ANTWERPII . 244
ROZDZIAŁ X
BAGNA PEEL ...... ' . ' .. ' ...... 271
-
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
6 SPIS TREŚCI
CZĘŚĆ III- BITWA O AKWIZGRAN
RoznziALXI
ATAK NA WAL ZACHODNI
ROZDZIAŁ XII
ZAMYKANIE OKR.4ŻENIA
ROZDZIAŁ XIII
SzTURM NA MIASTO .
CZĘŚĆIV-ZAPORY NA RZECE RUR
RoZDZIAŁ XIV
PIERWSZY ATAK NA SCHMIDT
RozDziAŁ XV
DRUGI ATAK NA SCHMIDT .
CZĘŚĆ V- LAS HURTGEN
ROZDZIAŁ XVI
SZEROKA PERSPEKTYWA W PAŹDZIERNIKU
ROZDZIAŁ XVII
294
328
359
378
399
440
NOWE PLANY UDERZENIA W KIERUNKU RENU 455
ROZDZIAŁ XVIII
VII KORPUS WYPROWADZA GŁÓWNE UDERZENIE 4':"~
RozDziAŁ XIX
V KORPUS WL1CZA SI:Ji. DO OFENSYWY 512
ROZDZIAŁ XX
OSTATNIE WALKI I WYJŚCIE Z LASU HURTGEN 540
CZĘŚĆVI-BITWA NA NIZINIE RUR
ROZDZIAŁ XXI
OCZYSZCZANIE WEWN:Ji.TRZNYCH SKRZYDEŁ ARMII 5"'6
ROZDZIAŁ XXII
OFENSYWA DO RZEKI RUR. . . . . . . . . . 598
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
SPIS TREŚCI
ROZDZIAL XXIII
WYBRZUSZENIE GEILENKIRCHEN
RozDZIAŁ XXIV
9. ARMIA DOCIERA DO RZEKI RUR.
CZĘŚĆ VII- ZAKOŃCZENIE KAMPANII
ROZDZIAL XXV
PODEJŚCIA DO DUREN
RoznziAL XXVI
CEL: ZAPORY NA RZECE RUR .
ROZDZIAL XXVII
KONIEC KAMPANII .
NOTA BIBLIOGRAFICZNA
ANEKSY
SŁOWNIK.
MAPY
7
632
646
672
689
711
719
724
729
734
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
OD REDAKCJI
Druga Wojna Światowa, największy, najtragiczniejszy konflikt w dziejach,
przy którym blednie nawet poprzedni konflikt noszący to miano, docze­
kał się wielu publikacji. Okres ten nie tylko obfitował w wydarzenia, ale rów­
nież ogromna większość współczesnej historii, kształtu jakie przyjęły współ­
czesne społeczeństwa, zwłaszcza w Europie, wynika z traumy, jaką wywołał
ubytek według różnych ocen ponad pięćdziesięciu milionów ludzi oraz sposo­
bu wjaki owi ludzie zginęli.
Choć z perspektywy czasu zmiany społeczne wywołane przez światowy
konflikt będą nabierać coraz wyraźniejszych rysów, w miarę jak dalsze dzieje
ujawnią swoje zkolei cechy charakterystyczne, to jednakokres ten był determi­
nowanyprzede wszystkim przez działania zbrojne o niespotykanej dotąd skali.
W działaniach tych brały udział miliony żołnierzy i setki tysięcy sztuk sprzętu
wojskowego, a przemierzane przez owe gigantyczne armie odległości mierzo­
no wsetkach itysiącach kilometrów.
Dziś nie brakuje ogólnych opracowań na ich temat, poruszających mniej lub
bardziej pobieżnie różne aspekty operacji i kampanii. Pewne tematy omawia
się częściej, głównie ze względu na ich miejsce w popkulturze, Stalingrad,
Kursk, Afryka, D-Day, Operacja Market-Garden czy Ardeny, inne, z których
nikt jeszcze nie wydobył całego dramatyzmu zmagań, jak chociażby Sycylia,
Operacja Bagration, walki o Górny Śląsk, Operacja Mandżurska czy bitwa
o Moskwę, rzadziej są poruszane w osobnych monografiach. Ogólnie jednak
widać pozytywny trend, który po pierwsze zmierza do bardziej szczegółowego
eksplorowania tych pierwszych tematów, lub też do bliższego przyjrzenia się
tym drugim.
Niniejsza seria aspiruje do pójścia w obu tych kierunkach. Czytelnik znaj­
dzie wniej zarówno pozycje traktujące o mało znanych kampaniach tej wojny,
jak również niezwykle szczegółowe opracowania poszczególnych operacji
omawiające zarówno decyzje podejmowane na szczeblu armii igrup armii, jak
iich wykonanie na szczeblu pułków, batalionów, amiejscami kompanii ipluto­
nów, wramach których będzie mógł zapoznać się zdoświadczeniami pojedyn­
czych żołnierzy. Proponowane monografie zobrazują mu pracę sztabowców,
powody zmiany decyzji przez generałów, opracowywanie wariantów działań
wojennych, zaprezentują dowódców wybitnych, przeciętych i kiepskich, ale
również pozwolą spojrzeć oczami żołnierza na zdobywane wzgórze, zrozumieć
oficera liniowego usiłującego skłonić swoich ludzi do ruszenia naprzód istara­
jącego się ustalić gdzie właściwie są jego ludzie i sąsiednie jednostki, opiszą
dylematy taktyczne związane zposłaniem plutonu czołgów przez leśne trakty
wdeszczowy, listopadowy dzień oraz jak na samej linii frontu działał, cytując
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Oo REDAKCJI 9
Fryderyka Wielkiego, "jego najwyższa wysokość Przypadek': A wszystko to
nierzadko wramach jednego rozdziału.
Można się spotkać z opinią, że historii, a historii najnowszej wszczególno­
ści, nie sposób uprawiać wsposób obiektywny. Poniekąd to prawda, bowiem
zważpvszy, że każde zdanie niesie ze sobą jakiś, mniejszy lub większy, ładunek
emocjonalny, whistorii całkowicie obiektywne są tylko daty, a ito nie zawsze
(wystarczy spojrzeć na kwestię daty zakończenia wojny wEuropie). Niemniej
na kontinuum między nacechowanym emocjami, luźnym esejem, a pełnym
suchych dat kalendarium, mamy prace pisane zpasją, ale korzystające zmożli­
wie szerokiego spektrum dokumentów, które choć pisane zpewnej perspekty­
wy pozwalają wyrobić sobie własne zdanie oprzedstawianych wnich wydarze­
niach. Takie właśnie prace, interesujące ale również dające gruntowną, opartą
na faktach wiedzę znajdzie czytelnik wniniejszej serii przedstawiającej Drugą
Wojnę Światową. Zapraszam do lektury
Paweł M. Grysztar
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
154 RozDZIAŁ VI
stiansena nadal obarczone były dużą ilością obowiązków. Podobnie jak amery­
kańskie siły zbrojne wytyczają na tyłach granicę oddzielającą strefy odpowie­
dzialności armii i strefy komunikacyjnej, podobną linię demarkacyjną na ty­
łach swoich dwóch armii wHolandii zarysowali Niemcy. Generał Christiansen
nadal był odpowiedzialny za obronę terytorium na północ od tej linii, która
ogólnie rzecz biorąc biegła wzdłuż brzegów Mozy iWaal. Ponieważ Operacja
Market-Garden zakładała penetrację głębokich tyłów przeciwnika, Christian­
sen i jego żołnierze mieli być uwikłani wwalki podobnie jak armie polowe.
Generał Christiansen stracił na rzecz aktywnych dowództw bojowych wszyst­
kie trzy dywizje, którymi dysponował do obrony Holandii, czego kulminacją
było odejście 719. Dywizji na granicę belgijsko-holenderską. W połowie wne­
śnia pozostała mu jedynie mieszanina sił obrony lokalnej ioddziałów wartowni­
czych wszystkich czterech formacji: Armii, marynarki, Luftwaffe iWaffen-SS:.2•
Ponieważ strefy lądowania alianckich sił pod Nijmegen iArnhem były od­
dalone jedynie kilka kilometrów od niemieckiej granicy, żołnierze i dowódz­
two wrogich formacji tyłowych również mogły zostać zaangażowane w walki.
Owym dowództwem był VI Okręg Wojskowy (Wehkreis VI). Struktura po­
dobna w pewnym stopniu do strefkorpusów, na które podzielone były Stany
Zjednoczone przed wojną. Dowództwa okręgów były administracyjnymi kwa­
terami głównymi odpowiedzialnymi za szkolenie uzupełnień, organizowanie
nowych jednostek i gromadzenie zapasów. Okręg VI, przyległy do korytarza,
który Alianci planowali opanować wHolandii, obejmował niemal całą Westfa­
lię i tereny położone w trzech innych landach. W ciągu trwania całej wojny
Okręg VI uruchomił liczne dywizje, a gdy działania na froncie zachodnim za­
częły przybierać niekorzystny obrót, udostępnił również, jako dywizje bojowe,
jednostki szkolące uzupełnienia, tworzące prawdziwą ramę, na której opierał
się niemiecki system uzupełnień. W połowie września jedynym większym do­
wództwem jakie pozostało jeszcze w Okręgu VI była jednostka administraqi­
na, która koniec końców również musiała ruszyć na front, by obsadzić Wał Za­
chodni na północ od Akwizgranu jako 406. Dywizja.
Po dotarciu na front 406. Dywizja trafiła pod rozkazy sformowanego •ld hoc
korpusu, na którego czele stał generał kawalerii Kurt Feldt, który do czasu utra­
ty stanowiska wwyniku niepowstrzymanego biegu wydarzeń, był wojskowym
gubernatorem południowo-zachodniej Francji (Militiirb~fehlshaber Siidwest­
frankreich). Uznając prowizoryczną naturę dowództwa, korpus gen. Feldta nie
był numerowany, lecz znany jako Korpus Feldt. Prócz 406. Dywi::ji gen. Feldt
dysponował jedynie słabo wyszkolonymi jednostkami uzupełniającymi sil
pancernych. Żołnierze jego samotnej dywizji reprezentowali najgłębszą rezer­
wę po jaką mógł sięgnąć Okręg VI: liczne jednostki alarmowe, bataliony
"uszne" i "żołądkowe" oraz kilka batalionów Luftwaffe wystawionych przez
szkoły podoficerów sił powietrznych.
H Kompletną listę wszystkich oddziałów idowództw znajdująo.:yo.:h się wstruktura.:hDowództwa Sił
Zbrojnych Holandia można znaleźć wTWX, AGp Bdo OB WEST, 2355, 23 wrz. H, AGp BKTB.
Operationsbefehle.
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
0PERACJA MARKET-GARDEN 155
W normalnych okolicznościach aliancki desant natrafiłby na swojej drodze
jedynie na część l. Armii Spadochronowej, owe dwie dywizje z 15. Armii, które
w połowie września uciekły przez Skaidę i niewielkie tyłowe zgrupowania
Okręgu VI iDowództwa Sił Zbrojnych Holandia. Jednak szczęśliwym zbiegiem
okoliczności wieczorem 3 września feldmarszałek Model wydał rozkaz, który
wzauważalny sposób mial odmienić potencjał niemieckich sił wbezpośredniej
bliskości alianckich stref zrzutu. 3 września dowódca Grupy Armii B polecił
wycofującej się wnieporządku z Francji l. Armii Pancernej zwolnić 9. i 10. Dy­
wi:::je Pancerne SS iskierował je wokolice Arnhem, gdzie miały odzyskać siły 23•
Dwa dni później Model polecił przemieścić się w rejon Arnhem także do­
wództwu II Korpusu Pancernego SS pod komendą SS-Obergruppenfuhrera,
generała Waffen-SS Williego Bittricha. Generał Bittrich miał zarządzać przy­
wracaniem zdolności bojowej 9. Dywizji Pancernej SS i dwóch dywizji pancer­
nych (9. i 116.), które miały ruszyć do Holandii, gdy tylko będą mogły zostać
zluzowane zwalk jakie toczyły wszeregach 7. Armii gen. Brandenbergera24•
Nie oddając l O. Dywizji Pancernej SS pod dowództwo Bittricha, Model miał
już najwyraźniej na uwadze kolejny rozkaz, który formalnie wydał cztery dni
później, 9 września. Wówczas to polecił tej jednostce minąć Arnhem i ruszyć
do Niemiec, gdzie przypuszczalnie mogła przejść bardziej gruntowną rewitali­
zację niż w Holandii. W tym samym czasie Model zmodyfikował rokazy gen.
Bittricha dotyczące 9. Dywizji Pancernej SS. Widząc zagrożenie dla Akwizgranu
wynikające z ciągłego natarcia l. Armii, Model polecił tej jednostce przygoto­
wać się do wyruszenia przeciwAmerykanom 25•
Pechowo dla Aliantów, wchwili gdy pierwsi spadochroniarze niepodziewa­
nie wylądowali wodległości pół dnia marszu od rejonów zgrupowania obu dy­
wizji, w drogę zdążyły wyruszyć jedynie niewielkie ich elementy. Tak więc
feldmarszałek Model posiadał gotową rezerwę, dzięki której mógł odpowie­
dzieć na atak.
SIEDEM DNI NA PLANOWANIE
Po stronie Aliantów, odpowiedzialność za planowanie i dowodzenie po­
wietrznodesantową fazą Operacji Market-Garden przejęła l. Aliancka Armia
Powietrznodesantowa.Jej dowódca, generał porucznik LewisH. Brereton, był
wysokim oficerem sił powietrznych na Pacyfiku i Bliskim Wschodzie26• Po
przeniesieniu do Anglii, jako dowódca 9. Armii Powietrznej miał toczyć wojnę
1 ' Rozkaz, AGp Bdo 5. Armii Pancernej, 2215,3 wrz. 44, AGp BKTB, Operationsbefehle.
"Rozkaz, AGp Bdo II KP SS, 1230, Swrz. 44, AGp BKTB, Operationsbefehle. Zobacz także MS#
B-749, Kurzschilderung der Kampfe des II SS-Pz Korpsim der Zeit vom 28 Aug-5 Sept 44(Bittrich).
~., Rozkazy, AGp Bdo II KP SS, 1345 i 1830, 9 wrz. 44, AGp BKTB, Operationsbefehlc.
;J> Na Pacyfiku służył jako dowódca Sil Powietrznych Dalekiego Wschodu i jako zastępca dowódcy
,.t Alianckich Sil Powietrznych. Na Bliskim Wschodzie służył jako dowódca Sił Powietrznych Bli­
;kiego Wschodu.
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
182 RozoziAL VII
Choć przyćmione przez wydarzenia w Eindhoven, to mniej widowiskowe
przedstawienie niedaleko Best obfitowało wnajcięższe walki, jakie lOl. Dywizja
Powietrznodesantowa musiała stoczyć wczasie pierwszych dwóch dni operacji.
Wysadzenie mostu na Kanale Wiłhelminy wZon sprawiło, że misja zabezpiecze­
nia mostów alternatywnych przez 502. Pułk stała się zadaniem o znaczeniu kry­
tycznym. Rankiem dnia D plus l, 18 września, płk Michaelis posłał do walk pod
Best swój drugi batalion.
Odpowiedź na sytuację pod Best leżała w rękach 59. Dywizji gen. Poppego.
Gdy tylko jej siły opuściły pociągi wTilburgu, gen Student posłał większą ich
część do zabezpieczenia mostów w Best. W międzyczasie trzy kompanie
wzmocnione batalionami uzupełniającymi i batalionem policji miały przeciąć
Hell's Highway w St. Oedenrode 17•
Amerykanie mogli być wdzięczni, bowiem zaopatrzenie dywizji gen. Pop­
pego w amunicję było "niemal rozpaczliwe", formacja musiała bowiem porzu­
cić większą część swoich zapasów gdy, jeszcze jako część 15. Armii, ewakuowa­
ła się przez ujście Skaidy18• Wtej sytuacji dwa amerykańskie bataliony musiały
robić wszystko co w ich mocy, aby utrzymać swoje pozycje. Świeży batalion,
dowodzony przez podpułkownika Steve'a A. Chappuisa, próbował zbliżyć się
do mostów nad Kanałem Wilhelminy, jednak musiał cofnąć się do obrony na
obrzeżu lasu Zonsche, wraz z batalionem ppłk. Cole'a. Odpowiednio wymie­
rzony w czasie atak eskadry P-47 utrzymał Niemców z dala, jednak podpuł­
kownik Cole poległ, trafiony niemiecką kulą w skroń.
Przez cały dzień D plus l odgłosy wymiany ognia podsycały w umyśle po­
rucznika Wierzbowskiego i jego piętnastu ludzi, znajdujących się przy grobli
niedaleko mostu drogowego, nadzieje na ocalenie. Wówczas, o godzinie 11.00,
30 metrowe, betonowe przęsło rozciągnięte nad Kanałem WiJhelminy zatrzę­
sło się i uniosło w gwałtownej eksplozji. Cel, o który 502. Pułk Piechoty Spa­
dochronowej miał walczyć przez resztę dnia przestał istnieć.
Doświadczenia porucznika Wierzbowskiego i jego małej grupy były przy­
kładem trudności, jakie czasami musiały przetrzymać niewielkie, izolowane
oddziały. Późnym popołudniem jej położenie jeszcze się pogorszyło, gdy nie­
wielki oddział Niemców ruszył do ataku.Jeden żołnierz zginął od razu. Drugi.
poważnie ranny w podstawę kręgosłupa powoli konał od utraty krwi. Jeden
z saperów, obsesyjnie wierzący, że nieprzyjacielski ogień odstrzelił mu jądra.
błagał por. Wierzbowskiego, żeby ten go zabił. Porucznikowi udało się go
wreszcie przekonać, że jego rany nie były aż tak poważne. Dwie niemieckie
kule trafiły czołowego zwiadowcę plutonu, szeregowego Joe E. Manna, który
już wcześniej odniósł dwie rany, teraz oba jego ramiona bezwładnie zwisały.
Choć porucznik saperów i sierżant starali się przebić po pomoc, ten pierwszy
został pojmany, a drugi ranny.
17 Poranny, południowy i wieczorny Sitrep, A Gp B, 1000, 1530 i 2000, IS wrz. H. A Gp B KTB,
Letzte Mełdung.
1' Ibid.
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
iNWAZJA Z PRZESTWORZY 183
Nadzieja ponownie pojawiła się pod wieczór. Najpierw na drugiej stronie
kanału pojawiły się brytyjskie samochód pancerny i samochód zwiadowczy.
Brytyjczycy starali się wywołać przez radio sztab lOl. Dywizji, jednak bez
skutku. Następnie, do późnych godzin wieczornych, zapewniali wsparcie
ogniowe, do czasu gdy na pozycje oddziały por. Wierzbowsklego przypadko­
wo natknął się pluton zagubionych spadochroniarzy.
Choć pluton zgodził się bronić jednego ze skrzydeł por. Wierzbowskiego,
jego żołnierze wycofali się w nocy, w obliczu niewielkiego ataku wroga. Po­
rucznik Wierzbowski i jego towarzysze znowu pozostali sami. Wówczas, po­
nownie przypadkiem, na ich pozycje natknął się niewielki patrol z batalionu
ppłk. Chappuisa. Porucznik Wierzbowski przekazał dzięki patrolowi informa­
cje oswoim położeniu, jednak raport miał dotrzeć do płk. Chappuisa dopiero
następnego ranka. Zniekształcona w czasie transmisji wiadomość zawierała
jedynie informację, że most został wysadzony.
Gdy budził się mglisty świt dnia D plus 2, 19 września, por. Wierzbowski
dostrzegł niewielką grupę Niemców, zbliżającą się do jego pozycji. Pomimo, że
zdążył krzyknąć na alarm, Niemcy byli już zbyt blisko. Dwa niemieckie granaty
spadły między rannych. Choć żołnierzom udało się je odrzucić nim eksplodo­
wały, to kolejny trafił wkarabin maszynowy i oślepil strzelca. Chwilę później
kolejny granat wturlał się do jego okopu. Żołnierz, którego jedno oko było roz­
szarpane a drugie oślepione, po omacku, rozpaczliwie szukał granatu. Udało
mu się odrzucić pocisk ułamek sekundy przed detonacją.
Kolejny granat spadł za plecami szer. Manna, siedzącego wokopie zsześcio­
ma innymi rannymi. Mann widział nadlatujący pocisk ipoczuł, że upadł tuż za
nim. Całkowicie bezbronny, zrękami związanymi ibezużytecznymi wwyniku
poniesionych poprzedniego dnia ran, jedynie wykrzyczał: "Granat!" irzucił się
na plecy, aby przyjąć eksplozję na swoje ciało 19•
Żołnierze wciąż pytali: "powinniśmy walczyć czy się poddać?': Gdy Niemcy
podjęli ostateczny atak por. Wierzbowski udzielił zwięzłej odpowiedzi: "OK.
Nadszedł czas~ Jedynie trzech z jego ludzi nie odniosło ran. Prawie nie mieli
już amunicji i żadnych granatów. Jeden z żołnierzy włożył do lufy karabinu
brudną chusteczkę do nosa ipomachał wkierunku napastników211•
Wmiędzyczasie wwalkach na obrzeżach lasu Zonsche nastał pat. Choć dwa
amerykańskie bataliony utrzymywały swoje pozycje to dowódca, płk Micha­
elis, nie mógł ich wspomóc nie osłabiając przy tym obrony St. Oedenrode, któ­
ra była jego głównym zadaniem.
Rozwiązanie pojawiło się wkrytycznym momencie, wraz zprzybyciem bry­
tyjskich sił lądowych, które zapewniły wsparcie wpostaci szwadronu czołgów
iniewielkiej ilości artylerii. Pomogło również pojawienie się, po południu dnia
''Szeregowy Mann został pośmiertnie odznaczony Medalem Honoru. Holendrzy wybudowali po­
mnik ku jego pamięci wlesie Zonsche.
v• Kapral Daniel L. Corman padł na, jak sądził, zwłoki swojego towarzysza zokopu. Nie ruszając się,
pozostal tak do późnego popołudnia, gdy nareszcie pojawili się inni spadochroniarze. Wówczas
przekonał się, że człowiek, na którym leżo~l, również jeszcze żyje.
http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi
Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec
i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

More Related Content

What's hot

Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rpWschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rpKsięgarnia Grzbiet
 
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941Księgarnia Grzbiet
 
Marcin Jarząbek, Przewidywanie wojny, czyli jak bomby padały na Kraków
Marcin Jarząbek, Przewidywanie wojny, czyli jak bomby padały na KrakówMarcin Jarząbek, Przewidywanie wojny, czyli jak bomby padały na Kraków
Marcin Jarząbek, Przewidywanie wojny, czyli jak bomby padały na KrakówMałopolski Instytut Kultury
 
2 wojna
2 wojna2 wojna
2 wojnaGnu EL
 
Wojna obronna 1939 w Polsce
Wojna obronna 1939 w PolsceWojna obronna 1939 w Polsce
Wojna obronna 1939 w PolsceAnna Sz.
 
Wojna obronna polski 1939
Wojna obronna polski 1939Wojna obronna polski 1939
Wojna obronna polski 1939annaszsp9
 
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939Księgarnia Grzbiet
 
Uzbrojenie II RP
Uzbrojenie II RPUzbrojenie II RP
Uzbrojenie II RPKacper16
 
Legenda Wciąż żYje
Legenda Wciąż żYjeLegenda Wciąż żYje
Legenda Wciąż żYjeguest1892b1
 
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-rokuManewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-rokuKsięgarnia Grzbiet
 
Jakub a. Kampanie Napoleona
Jakub a. Kampanie NapoleonaJakub a. Kampanie Napoleona
Jakub a. Kampanie NapoleonaMarcin Paks
 
Szymon P. bitwy Napoleona Bonaparte
Szymon P. bitwy Napoleona BonaparteSzymon P. bitwy Napoleona Bonaparte
Szymon P. bitwy Napoleona BonaparteMarcin Paks
 
Konrad R. Podboje Napoleona
Konrad R. Podboje NapoleonaKonrad R. Podboje Napoleona
Konrad R. Podboje NapoleonaMarcin Paks
 
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-rokuHistoria wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-rokuKsięgarnia Grzbiet
 

What's hot (20)

Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rpWschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
 
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941
 
Marcin Jarząbek, Przewidywanie wojny, czyli jak bomby padały na Kraków
Marcin Jarząbek, Przewidywanie wojny, czyli jak bomby padały na KrakówMarcin Jarząbek, Przewidywanie wojny, czyli jak bomby padały na Kraków
Marcin Jarząbek, Przewidywanie wojny, czyli jak bomby padały na Kraków
 
Czolgi w-wielkiej-wojnie
Czolgi w-wielkiej-wojnieCzolgi w-wielkiej-wojnie
Czolgi w-wielkiej-wojnie
 
2 wojna
2 wojna2 wojna
2 wojna
 
Wojna obronna 1939 w Polsce
Wojna obronna 1939 w PolsceWojna obronna 1939 w Polsce
Wojna obronna 1939 w Polsce
 
Wojna obronna polski 1939
Wojna obronna polski 1939Wojna obronna polski 1939
Wojna obronna polski 1939
 
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
 
Uzbrojenie II RP
Uzbrojenie II RPUzbrojenie II RP
Uzbrojenie II RP
 
Dlaczego niemcy-przegraly
Dlaczego niemcy-przegralyDlaczego niemcy-przegraly
Dlaczego niemcy-przegraly
 
Napoleon i-jego-epoka-tom-2
Napoleon i-jego-epoka-tom-2Napoleon i-jego-epoka-tom-2
Napoleon i-jego-epoka-tom-2
 
Czarna kawaleria
Czarna kawaleriaCzarna kawaleria
Czarna kawaleria
 
Legenda Wciąż żYje
Legenda Wciąż żYjeLegenda Wciąż żYje
Legenda Wciąż żYje
 
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-rokuManewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
 
Bitwa o-krakow-1945
Bitwa o-krakow-1945Bitwa o-krakow-1945
Bitwa o-krakow-1945
 
Jakub a. Kampanie Napoleona
Jakub a. Kampanie NapoleonaJakub a. Kampanie Napoleona
Jakub a. Kampanie Napoleona
 
Szymon P. bitwy Napoleona Bonaparte
Szymon P. bitwy Napoleona BonaparteSzymon P. bitwy Napoleona Bonaparte
Szymon P. bitwy Napoleona Bonaparte
 
Konrad R. Podboje Napoleona
Konrad R. Podboje NapoleonaKonrad R. Podboje Napoleona
Konrad R. Podboje Napoleona
 
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-rokuHistoria wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
 
Historia praca kontrolna
Historia praca kontrolnaHistoria praca kontrolna
Historia praca kontrolna
 

Viewers also liked

Lect2 up220 (100327)
Lect2 up220 (100327)Lect2 up220 (100327)
Lect2 up220 (100327)aicdesign
 
Lect2 up140 (100325)
Lect2 up140 (100325)Lect2 up140 (100325)
Lect2 up140 (100325)aicdesign
 
Lect2 up210 (100327)
Lect2 up210 (100327)Lect2 up210 (100327)
Lect2 up210 (100327)aicdesign
 
Lect2 up100 (100324)
Lect2 up100 (100324)Lect2 up100 (100324)
Lect2 up100 (100324)aicdesign
 
Lect2 up230 (100327)
Lect2 up230 (100327)Lect2 up230 (100327)
Lect2 up230 (100327)aicdesign
 
Lect2 up160 (100325)
Lect2 up160 (100325)Lect2 up160 (100325)
Lect2 up160 (100325)aicdesign
 
Lect2 up130 (100325)
Lect2 up130 (100325)Lect2 up130 (100325)
Lect2 up130 (100325)aicdesign
 
Lect2 up120 (100325)
Lect2 up120 (100325)Lect2 up120 (100325)
Lect2 up120 (100325)aicdesign
 
Lect2 up190 (100327)
Lect2 up190 (100327)Lect2 up190 (100327)
Lect2 up190 (100327)aicdesign
 
Lect2 up150 (100325)
Lect2 up150 (100325)Lect2 up150 (100325)
Lect2 up150 (100325)aicdesign
 
Lect2 up200 (100327)
Lect2 up200 (100327)Lect2 up200 (100327)
Lect2 up200 (100327)aicdesign
 
áLbum de fotografias
áLbum de fotografiasáLbum de fotografias
áLbum de fotografiasevmatheusipda
 
Lect2 up110 (100324)
Lect2 up110 (100324)Lect2 up110 (100324)
Lect2 up110 (100324)aicdesign
 

Viewers also liked (19)

Lect2 up220 (100327)
Lect2 up220 (100327)Lect2 up220 (100327)
Lect2 up220 (100327)
 
Al capone
Al caponeAl capone
Al capone
 
Lect2 up140 (100325)
Lect2 up140 (100325)Lect2 up140 (100325)
Lect2 up140 (100325)
 
Lect2 up210 (100327)
Lect2 up210 (100327)Lect2 up210 (100327)
Lect2 up210 (100327)
 
Lect2 up100 (100324)
Lect2 up100 (100324)Lect2 up100 (100324)
Lect2 up100 (100324)
 
Lect2 up230 (100327)
Lect2 up230 (100327)Lect2 up230 (100327)
Lect2 up230 (100327)
 
Lect2 up160 (100325)
Lect2 up160 (100325)Lect2 up160 (100325)
Lect2 up160 (100325)
 
Lect2 up130 (100325)
Lect2 up130 (100325)Lect2 up130 (100325)
Lect2 up130 (100325)
 
Lect2 up120 (100325)
Lect2 up120 (100325)Lect2 up120 (100325)
Lect2 up120 (100325)
 
Lect2 up190 (100327)
Lect2 up190 (100327)Lect2 up190 (100327)
Lect2 up190 (100327)
 
Bodokito
BodokitoBodokito
Bodokito
 
Qt099
Qt099Qt099
Qt099
 
Lect2 up150 (100325)
Lect2 up150 (100325)Lect2 up150 (100325)
Lect2 up150 (100325)
 
Lect2 up200 (100327)
Lect2 up200 (100327)Lect2 up200 (100327)
Lect2 up200 (100327)
 
áLbum de fotografias
áLbum de fotografiasáLbum de fotografias
áLbum de fotografias
 
"SEÑOR DE LOS MILAGROS"
"SEÑOR DE LOS MILAGROS""SEÑOR DE LOS MILAGROS"
"SEÑOR DE LOS MILAGROS"
 
Qt100
Qt100Qt100
Qt100
 
1815 lot-orla
1815 lot-orla1815 lot-orla
1815 lot-orla
 
Lect2 up110 (100324)
Lect2 up110 (100324)Lect2 up110 (100324)
Lect2 up110 (100324)
 

Similar to 1944 szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi

ii_wojna_swiatowa.ppt
ii_wojna_swiatowa.pptii_wojna_swiatowa.ppt
ii_wojna_swiatowa.pptAdamJaskulski
 
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807Księgarnia Grzbiet
 
Druga wojna światowa
Druga wojna światowaDruga wojna światowa
Druga wojna światowakatia2056
 
2 Wojna śWiatowa
2 Wojna śWiatowa2 Wojna śWiatowa
2 Wojna śWiatowamaring
 
Walka o-panowanie-w-glebinach-historia-powstania-u-boota-typu-xxi
Walka o-panowanie-w-glebinach-historia-powstania-u-boota-typu-xxiWalka o-panowanie-w-glebinach-historia-powstania-u-boota-typu-xxi
Walka o-panowanie-w-glebinach-historia-powstania-u-boota-typu-xxiKsięgarnia Grzbiet
 
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzieKijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzieKsięgarnia Grzbiet
 
Ksiega humoru-zydowskiego-dowcipy-i-anegdoty
Ksiega humoru-zydowskiego-dowcipy-i-anegdotyKsiega humoru-zydowskiego-dowcipy-i-anegdoty
Ksiega humoru-zydowskiego-dowcipy-i-anegdotyKsięgarnia Grzbiet
 
Anlage nieznana-historia-lotniska-w-chrcynnie
Anlage nieznana-historia-lotniska-w-chrcynnieAnlage nieznana-historia-lotniska-w-chrcynnie
Anlage nieznana-historia-lotniska-w-chrcynnieKsięgarnia Grzbiet
 

Similar to 1944 szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi (9)

ii_wojna_swiatowa.ppt
ii_wojna_swiatowa.pptii_wojna_swiatowa.ppt
ii_wojna_swiatowa.ppt
 
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
 
Druga wojna światowa
Druga wojna światowaDruga wojna światowa
Druga wojna światowa
 
2 Wojna śWiatowa
2 Wojna śWiatowa2 Wojna śWiatowa
2 Wojna śWiatowa
 
Crotone 982
Crotone 982Crotone 982
Crotone 982
 
Walka o-panowanie-w-glebinach-historia-powstania-u-boota-typu-xxi
Walka o-panowanie-w-glebinach-historia-powstania-u-boota-typu-xxiWalka o-panowanie-w-glebinach-historia-powstania-u-boota-typu-xxi
Walka o-panowanie-w-glebinach-historia-powstania-u-boota-typu-xxi
 
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzieKijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
 
Ksiega humoru-zydowskiego-dowcipy-i-anegdoty
Ksiega humoru-zydowskiego-dowcipy-i-anegdotyKsiega humoru-zydowskiego-dowcipy-i-anegdoty
Ksiega humoru-zydowskiego-dowcipy-i-anegdoty
 
Anlage nieznana-historia-lotniska-w-chrcynnie
Anlage nieznana-historia-lotniska-w-chrcynnieAnlage nieznana-historia-lotniska-w-chrcynnie
Anlage nieznana-historia-lotniska-w-chrcynnie
 

More from Księgarnia Grzbiet

D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-iiD day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-iiKsięgarnia Grzbiet
 
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetuU boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetuKsięgarnia Grzbiet
 
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitejSkrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitejKsięgarnia Grzbiet
 
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasaPrekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasaKsięgarnia Grzbiet
 
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiegoOstatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiegoKsięgarnia Grzbiet
 
Masa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafiiMasa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafiiKsięgarnia Grzbiet
 
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitejKrolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitejKsięgarnia Grzbiet
 
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhalaJozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhalaKsięgarnia Grzbiet
 
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffeGwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffeKsięgarnia Grzbiet
 

More from Księgarnia Grzbiet (20)

D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-iiD day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
 
Chojnice 1939
Chojnice 1939Chojnice 1939
Chojnice 1939
 
Callao 1866
Callao 1866Callao 1866
Callao 1866
 
Zapomnialam o-tobie
Zapomnialam o-tobieZapomnialam o-tobie
Zapomnialam o-tobie
 
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetuU boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
 
Tajne misje
Tajne misjeTajne misje
Tajne misje
 
Tajne akta-s
Tajne akta-sTajne akta-s
Tajne akta-s
 
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitejSkrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
 
Resortowe dzieci-sluzby
Resortowe dzieci-sluzbyResortowe dzieci-sluzby
Resortowe dzieci-sluzby
 
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasaPrekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasa
 
Polska mocarstwowa
Polska mocarstwowaPolska mocarstwowa
Polska mocarstwowa
 
Polock 1579
Polock 1579Polock 1579
Polock 1579
 
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiegoOstatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
 
Nalkowska i-jej-mezczyzni
Nalkowska i-jej-mezczyzniNalkowska i-jej-mezczyzni
Nalkowska i-jej-mezczyzni
 
Masa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafiiMasa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafii
 
Lwow 1920
Lwow 1920Lwow 1920
Lwow 1920
 
Limanowa 1914
Limanowa 1914Limanowa 1914
Limanowa 1914
 
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitejKrolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
 
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhalaJozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhala
 
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffeGwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
 

1944 szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi

  • 1. SPIS TREŚCI OD REDAKCJI 8 SŁOWO WST:ĘPNE 10 0 AUTORZE. ll WST:ĘP 12 CZĘŚĆI-WYŁAMYWANIE LINII ZYGFRYDA RozDziALI DROGA DO NIEMIEC . 16 RozDziAŁ II l. ARMIA STANÓW ZJEDNOCZONYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 ROZDZIAŁ III V KoRPus UDERZA w WAL ZACHODNI . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 ROZDZIAŁ IV VII KORPUS PENETRUJE LINI:ę ZYGFRYDA . 89 RozDZIAŁ V DZIAŁANIA NA PÓŁNOCNYM SKRZYDLE . . . . . . . . . . . . . . . . 122 CZĘŚĆ II- PO)VIETRZNODESANTOWY DYWAN NA POŁNOCY ROZDZIAŁ VI OPERACJA MARKET-GARDEN ROZDZIAŁ VII INWAZJA Z PRZESTWORZY . 146 170 ROZDZIAŁ VIII RozsTRZYGNI:ęciE NA LJ-DZIE . . ....... 207 RozDziAŁ IX PODEJŚCIA DO ANTWERPII . 244 ROZDZIAŁ X BAGNA PEEL ...... ' . ' .. ' ...... 271 - http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 2. 6 SPIS TREŚCI CZĘŚĆ III- BITWA O AKWIZGRAN RoznziALXI ATAK NA WAL ZACHODNI ROZDZIAŁ XII ZAMYKANIE OKR.4ŻENIA ROZDZIAŁ XIII SzTURM NA MIASTO . CZĘŚĆIV-ZAPORY NA RZECE RUR RoZDZIAŁ XIV PIERWSZY ATAK NA SCHMIDT RozDziAŁ XV DRUGI ATAK NA SCHMIDT . CZĘŚĆ V- LAS HURTGEN ROZDZIAŁ XVI SZEROKA PERSPEKTYWA W PAŹDZIERNIKU ROZDZIAŁ XVII 294 328 359 378 399 440 NOWE PLANY UDERZENIA W KIERUNKU RENU 455 ROZDZIAŁ XVIII VII KORPUS WYPROWADZA GŁÓWNE UDERZENIE 4':"~ RozDziAŁ XIX V KORPUS WL1CZA SI:Ji. DO OFENSYWY 512 ROZDZIAŁ XX OSTATNIE WALKI I WYJŚCIE Z LASU HURTGEN 540 CZĘŚĆVI-BITWA NA NIZINIE RUR ROZDZIAŁ XXI OCZYSZCZANIE WEWN:Ji.TRZNYCH SKRZYDEŁ ARMII 5"'6 ROZDZIAŁ XXII OFENSYWA DO RZEKI RUR. . . . . . . . . . 598 http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 3. SPIS TREŚCI ROZDZIAL XXIII WYBRZUSZENIE GEILENKIRCHEN RozDZIAŁ XXIV 9. ARMIA DOCIERA DO RZEKI RUR. CZĘŚĆ VII- ZAKOŃCZENIE KAMPANII ROZDZIAL XXV PODEJŚCIA DO DUREN RoznziAL XXVI CEL: ZAPORY NA RZECE RUR . ROZDZIAL XXVII KONIEC KAMPANII . NOTA BIBLIOGRAFICZNA ANEKSY SŁOWNIK. MAPY 7 632 646 672 689 711 719 724 729 734 http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 4. OD REDAKCJI Druga Wojna Światowa, największy, najtragiczniejszy konflikt w dziejach, przy którym blednie nawet poprzedni konflikt noszący to miano, docze­ kał się wielu publikacji. Okres ten nie tylko obfitował w wydarzenia, ale rów­ nież ogromna większość współczesnej historii, kształtu jakie przyjęły współ­ czesne społeczeństwa, zwłaszcza w Europie, wynika z traumy, jaką wywołał ubytek według różnych ocen ponad pięćdziesięciu milionów ludzi oraz sposo­ bu wjaki owi ludzie zginęli. Choć z perspektywy czasu zmiany społeczne wywołane przez światowy konflikt będą nabierać coraz wyraźniejszych rysów, w miarę jak dalsze dzieje ujawnią swoje zkolei cechy charakterystyczne, to jednakokres ten był determi­ nowanyprzede wszystkim przez działania zbrojne o niespotykanej dotąd skali. W działaniach tych brały udział miliony żołnierzy i setki tysięcy sztuk sprzętu wojskowego, a przemierzane przez owe gigantyczne armie odległości mierzo­ no wsetkach itysiącach kilometrów. Dziś nie brakuje ogólnych opracowań na ich temat, poruszających mniej lub bardziej pobieżnie różne aspekty operacji i kampanii. Pewne tematy omawia się częściej, głównie ze względu na ich miejsce w popkulturze, Stalingrad, Kursk, Afryka, D-Day, Operacja Market-Garden czy Ardeny, inne, z których nikt jeszcze nie wydobył całego dramatyzmu zmagań, jak chociażby Sycylia, Operacja Bagration, walki o Górny Śląsk, Operacja Mandżurska czy bitwa o Moskwę, rzadziej są poruszane w osobnych monografiach. Ogólnie jednak widać pozytywny trend, który po pierwsze zmierza do bardziej szczegółowego eksplorowania tych pierwszych tematów, lub też do bliższego przyjrzenia się tym drugim. Niniejsza seria aspiruje do pójścia w obu tych kierunkach. Czytelnik znaj­ dzie wniej zarówno pozycje traktujące o mało znanych kampaniach tej wojny, jak również niezwykle szczegółowe opracowania poszczególnych operacji omawiające zarówno decyzje podejmowane na szczeblu armii igrup armii, jak iich wykonanie na szczeblu pułków, batalionów, amiejscami kompanii ipluto­ nów, wramach których będzie mógł zapoznać się zdoświadczeniami pojedyn­ czych żołnierzy. Proponowane monografie zobrazują mu pracę sztabowców, powody zmiany decyzji przez generałów, opracowywanie wariantów działań wojennych, zaprezentują dowódców wybitnych, przeciętych i kiepskich, ale również pozwolą spojrzeć oczami żołnierza na zdobywane wzgórze, zrozumieć oficera liniowego usiłującego skłonić swoich ludzi do ruszenia naprzód istara­ jącego się ustalić gdzie właściwie są jego ludzie i sąsiednie jednostki, opiszą dylematy taktyczne związane zposłaniem plutonu czołgów przez leśne trakty wdeszczowy, listopadowy dzień oraz jak na samej linii frontu działał, cytując http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 5. Oo REDAKCJI 9 Fryderyka Wielkiego, "jego najwyższa wysokość Przypadek': A wszystko to nierzadko wramach jednego rozdziału. Można się spotkać z opinią, że historii, a historii najnowszej wszczególno­ ści, nie sposób uprawiać wsposób obiektywny. Poniekąd to prawda, bowiem zważpvszy, że każde zdanie niesie ze sobą jakiś, mniejszy lub większy, ładunek emocjonalny, whistorii całkowicie obiektywne są tylko daty, a ito nie zawsze (wystarczy spojrzeć na kwestię daty zakończenia wojny wEuropie). Niemniej na kontinuum między nacechowanym emocjami, luźnym esejem, a pełnym suchych dat kalendarium, mamy prace pisane zpasją, ale korzystające zmożli­ wie szerokiego spektrum dokumentów, które choć pisane zpewnej perspekty­ wy pozwalają wyrobić sobie własne zdanie oprzedstawianych wnich wydarze­ niach. Takie właśnie prace, interesujące ale również dające gruntowną, opartą na faktach wiedzę znajdzie czytelnik wniniejszej serii przedstawiającej Drugą Wojnę Światową. Zapraszam do lektury Paweł M. Grysztar http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 6. 154 RozDZIAŁ VI stiansena nadal obarczone były dużą ilością obowiązków. Podobnie jak amery­ kańskie siły zbrojne wytyczają na tyłach granicę oddzielającą strefy odpowie­ dzialności armii i strefy komunikacyjnej, podobną linię demarkacyjną na ty­ łach swoich dwóch armii wHolandii zarysowali Niemcy. Generał Christiansen nadal był odpowiedzialny za obronę terytorium na północ od tej linii, która ogólnie rzecz biorąc biegła wzdłuż brzegów Mozy iWaal. Ponieważ Operacja Market-Garden zakładała penetrację głębokich tyłów przeciwnika, Christian­ sen i jego żołnierze mieli być uwikłani wwalki podobnie jak armie polowe. Generał Christiansen stracił na rzecz aktywnych dowództw bojowych wszyst­ kie trzy dywizje, którymi dysponował do obrony Holandii, czego kulminacją było odejście 719. Dywizji na granicę belgijsko-holenderską. W połowie wne­ śnia pozostała mu jedynie mieszanina sił obrony lokalnej ioddziałów wartowni­ czych wszystkich czterech formacji: Armii, marynarki, Luftwaffe iWaffen-SS:.2• Ponieważ strefy lądowania alianckich sił pod Nijmegen iArnhem były od­ dalone jedynie kilka kilometrów od niemieckiej granicy, żołnierze i dowódz­ two wrogich formacji tyłowych również mogły zostać zaangażowane w walki. Owym dowództwem był VI Okręg Wojskowy (Wehkreis VI). Struktura po­ dobna w pewnym stopniu do strefkorpusów, na które podzielone były Stany Zjednoczone przed wojną. Dowództwa okręgów były administracyjnymi kwa­ terami głównymi odpowiedzialnymi za szkolenie uzupełnień, organizowanie nowych jednostek i gromadzenie zapasów. Okręg VI, przyległy do korytarza, który Alianci planowali opanować wHolandii, obejmował niemal całą Westfa­ lię i tereny położone w trzech innych landach. W ciągu trwania całej wojny Okręg VI uruchomił liczne dywizje, a gdy działania na froncie zachodnim za­ częły przybierać niekorzystny obrót, udostępnił również, jako dywizje bojowe, jednostki szkolące uzupełnienia, tworzące prawdziwą ramę, na której opierał się niemiecki system uzupełnień. W połowie września jedynym większym do­ wództwem jakie pozostało jeszcze w Okręgu VI była jednostka administraqi­ na, która koniec końców również musiała ruszyć na front, by obsadzić Wał Za­ chodni na północ od Akwizgranu jako 406. Dywizja. Po dotarciu na front 406. Dywizja trafiła pod rozkazy sformowanego •ld hoc korpusu, na którego czele stał generał kawalerii Kurt Feldt, który do czasu utra­ ty stanowiska wwyniku niepowstrzymanego biegu wydarzeń, był wojskowym gubernatorem południowo-zachodniej Francji (Militiirb~fehlshaber Siidwest­ frankreich). Uznając prowizoryczną naturę dowództwa, korpus gen. Feldta nie był numerowany, lecz znany jako Korpus Feldt. Prócz 406. Dywi::ji gen. Feldt dysponował jedynie słabo wyszkolonymi jednostkami uzupełniającymi sil pancernych. Żołnierze jego samotnej dywizji reprezentowali najgłębszą rezer­ wę po jaką mógł sięgnąć Okręg VI: liczne jednostki alarmowe, bataliony "uszne" i "żołądkowe" oraz kilka batalionów Luftwaffe wystawionych przez szkoły podoficerów sił powietrznych. H Kompletną listę wszystkich oddziałów idowództw znajdująo.:yo.:h się wstruktura.:hDowództwa Sił Zbrojnych Holandia można znaleźć wTWX, AGp Bdo OB WEST, 2355, 23 wrz. H, AGp BKTB. Operationsbefehle. http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 7. 0PERACJA MARKET-GARDEN 155 W normalnych okolicznościach aliancki desant natrafiłby na swojej drodze jedynie na część l. Armii Spadochronowej, owe dwie dywizje z 15. Armii, które w połowie września uciekły przez Skaidę i niewielkie tyłowe zgrupowania Okręgu VI iDowództwa Sił Zbrojnych Holandia. Jednak szczęśliwym zbiegiem okoliczności wieczorem 3 września feldmarszałek Model wydał rozkaz, który wzauważalny sposób mial odmienić potencjał niemieckich sił wbezpośredniej bliskości alianckich stref zrzutu. 3 września dowódca Grupy Armii B polecił wycofującej się wnieporządku z Francji l. Armii Pancernej zwolnić 9. i 10. Dy­ wi:::je Pancerne SS iskierował je wokolice Arnhem, gdzie miały odzyskać siły 23• Dwa dni później Model polecił przemieścić się w rejon Arnhem także do­ wództwu II Korpusu Pancernego SS pod komendą SS-Obergruppenfuhrera, generała Waffen-SS Williego Bittricha. Generał Bittrich miał zarządzać przy­ wracaniem zdolności bojowej 9. Dywizji Pancernej SS i dwóch dywizji pancer­ nych (9. i 116.), które miały ruszyć do Holandii, gdy tylko będą mogły zostać zluzowane zwalk jakie toczyły wszeregach 7. Armii gen. Brandenbergera24• Nie oddając l O. Dywizji Pancernej SS pod dowództwo Bittricha, Model miał już najwyraźniej na uwadze kolejny rozkaz, który formalnie wydał cztery dni później, 9 września. Wówczas to polecił tej jednostce minąć Arnhem i ruszyć do Niemiec, gdzie przypuszczalnie mogła przejść bardziej gruntowną rewitali­ zację niż w Holandii. W tym samym czasie Model zmodyfikował rokazy gen. Bittricha dotyczące 9. Dywizji Pancernej SS. Widząc zagrożenie dla Akwizgranu wynikające z ciągłego natarcia l. Armii, Model polecił tej jednostce przygoto­ wać się do wyruszenia przeciwAmerykanom 25• Pechowo dla Aliantów, wchwili gdy pierwsi spadochroniarze niepodziewa­ nie wylądowali wodległości pół dnia marszu od rejonów zgrupowania obu dy­ wizji, w drogę zdążyły wyruszyć jedynie niewielkie ich elementy. Tak więc feldmarszałek Model posiadał gotową rezerwę, dzięki której mógł odpowie­ dzieć na atak. SIEDEM DNI NA PLANOWANIE Po stronie Aliantów, odpowiedzialność za planowanie i dowodzenie po­ wietrznodesantową fazą Operacji Market-Garden przejęła l. Aliancka Armia Powietrznodesantowa.Jej dowódca, generał porucznik LewisH. Brereton, był wysokim oficerem sił powietrznych na Pacyfiku i Bliskim Wschodzie26• Po przeniesieniu do Anglii, jako dowódca 9. Armii Powietrznej miał toczyć wojnę 1 ' Rozkaz, AGp Bdo 5. Armii Pancernej, 2215,3 wrz. 44, AGp BKTB, Operationsbefehle. "Rozkaz, AGp Bdo II KP SS, 1230, Swrz. 44, AGp BKTB, Operationsbefehle. Zobacz także MS# B-749, Kurzschilderung der Kampfe des II SS-Pz Korpsim der Zeit vom 28 Aug-5 Sept 44(Bittrich). ~., Rozkazy, AGp Bdo II KP SS, 1345 i 1830, 9 wrz. 44, AGp BKTB, Operationsbefehlc. ;J> Na Pacyfiku służył jako dowódca Sil Powietrznych Dalekiego Wschodu i jako zastępca dowódcy ,.t Alianckich Sil Powietrznych. Na Bliskim Wschodzie służył jako dowódca Sił Powietrznych Bli­ ;kiego Wschodu. http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 8. 182 RozoziAL VII Choć przyćmione przez wydarzenia w Eindhoven, to mniej widowiskowe przedstawienie niedaleko Best obfitowało wnajcięższe walki, jakie lOl. Dywizja Powietrznodesantowa musiała stoczyć wczasie pierwszych dwóch dni operacji. Wysadzenie mostu na Kanale Wiłhelminy wZon sprawiło, że misja zabezpiecze­ nia mostów alternatywnych przez 502. Pułk stała się zadaniem o znaczeniu kry­ tycznym. Rankiem dnia D plus l, 18 września, płk Michaelis posłał do walk pod Best swój drugi batalion. Odpowiedź na sytuację pod Best leżała w rękach 59. Dywizji gen. Poppego. Gdy tylko jej siły opuściły pociągi wTilburgu, gen Student posłał większą ich część do zabezpieczenia mostów w Best. W międzyczasie trzy kompanie wzmocnione batalionami uzupełniającymi i batalionem policji miały przeciąć Hell's Highway w St. Oedenrode 17• Amerykanie mogli być wdzięczni, bowiem zaopatrzenie dywizji gen. Pop­ pego w amunicję było "niemal rozpaczliwe", formacja musiała bowiem porzu­ cić większą część swoich zapasów gdy, jeszcze jako część 15. Armii, ewakuowa­ ła się przez ujście Skaidy18• Wtej sytuacji dwa amerykańskie bataliony musiały robić wszystko co w ich mocy, aby utrzymać swoje pozycje. Świeży batalion, dowodzony przez podpułkownika Steve'a A. Chappuisa, próbował zbliżyć się do mostów nad Kanałem Wilhelminy, jednak musiał cofnąć się do obrony na obrzeżu lasu Zonsche, wraz z batalionem ppłk. Cole'a. Odpowiednio wymie­ rzony w czasie atak eskadry P-47 utrzymał Niemców z dala, jednak podpuł­ kownik Cole poległ, trafiony niemiecką kulą w skroń. Przez cały dzień D plus l odgłosy wymiany ognia podsycały w umyśle po­ rucznika Wierzbowskiego i jego piętnastu ludzi, znajdujących się przy grobli niedaleko mostu drogowego, nadzieje na ocalenie. Wówczas, o godzinie 11.00, 30 metrowe, betonowe przęsło rozciągnięte nad Kanałem WiJhelminy zatrzę­ sło się i uniosło w gwałtownej eksplozji. Cel, o który 502. Pułk Piechoty Spa­ dochronowej miał walczyć przez resztę dnia przestał istnieć. Doświadczenia porucznika Wierzbowskiego i jego małej grupy były przy­ kładem trudności, jakie czasami musiały przetrzymać niewielkie, izolowane oddziały. Późnym popołudniem jej położenie jeszcze się pogorszyło, gdy nie­ wielki oddział Niemców ruszył do ataku.Jeden żołnierz zginął od razu. Drugi. poważnie ranny w podstawę kręgosłupa powoli konał od utraty krwi. Jeden z saperów, obsesyjnie wierzący, że nieprzyjacielski ogień odstrzelił mu jądra. błagał por. Wierzbowskiego, żeby ten go zabił. Porucznikowi udało się go wreszcie przekonać, że jego rany nie były aż tak poważne. Dwie niemieckie kule trafiły czołowego zwiadowcę plutonu, szeregowego Joe E. Manna, który już wcześniej odniósł dwie rany, teraz oba jego ramiona bezwładnie zwisały. Choć porucznik saperów i sierżant starali się przebić po pomoc, ten pierwszy został pojmany, a drugi ranny. 17 Poranny, południowy i wieczorny Sitrep, A Gp B, 1000, 1530 i 2000, IS wrz. H. A Gp B KTB, Letzte Mełdung. 1' Ibid. http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 9. iNWAZJA Z PRZESTWORZY 183 Nadzieja ponownie pojawiła się pod wieczór. Najpierw na drugiej stronie kanału pojawiły się brytyjskie samochód pancerny i samochód zwiadowczy. Brytyjczycy starali się wywołać przez radio sztab lOl. Dywizji, jednak bez skutku. Następnie, do późnych godzin wieczornych, zapewniali wsparcie ogniowe, do czasu gdy na pozycje oddziały por. Wierzbowsklego przypadko­ wo natknął się pluton zagubionych spadochroniarzy. Choć pluton zgodził się bronić jednego ze skrzydeł por. Wierzbowskiego, jego żołnierze wycofali się w nocy, w obliczu niewielkiego ataku wroga. Po­ rucznik Wierzbowski i jego towarzysze znowu pozostali sami. Wówczas, po­ nownie przypadkiem, na ich pozycje natknął się niewielki patrol z batalionu ppłk. Chappuisa. Porucznik Wierzbowski przekazał dzięki patrolowi informa­ cje oswoim położeniu, jednak raport miał dotrzeć do płk. Chappuisa dopiero następnego ranka. Zniekształcona w czasie transmisji wiadomość zawierała jedynie informację, że most został wysadzony. Gdy budził się mglisty świt dnia D plus 2, 19 września, por. Wierzbowski dostrzegł niewielką grupę Niemców, zbliżającą się do jego pozycji. Pomimo, że zdążył krzyknąć na alarm, Niemcy byli już zbyt blisko. Dwa niemieckie granaty spadły między rannych. Choć żołnierzom udało się je odrzucić nim eksplodo­ wały, to kolejny trafił wkarabin maszynowy i oślepil strzelca. Chwilę później kolejny granat wturlał się do jego okopu. Żołnierz, którego jedno oko było roz­ szarpane a drugie oślepione, po omacku, rozpaczliwie szukał granatu. Udało mu się odrzucić pocisk ułamek sekundy przed detonacją. Kolejny granat spadł za plecami szer. Manna, siedzącego wokopie zsześcio­ ma innymi rannymi. Mann widział nadlatujący pocisk ipoczuł, że upadł tuż za nim. Całkowicie bezbronny, zrękami związanymi ibezużytecznymi wwyniku poniesionych poprzedniego dnia ran, jedynie wykrzyczał: "Granat!" irzucił się na plecy, aby przyjąć eksplozję na swoje ciało 19• Żołnierze wciąż pytali: "powinniśmy walczyć czy się poddać?': Gdy Niemcy podjęli ostateczny atak por. Wierzbowski udzielił zwięzłej odpowiedzi: "OK. Nadszedł czas~ Jedynie trzech z jego ludzi nie odniosło ran. Prawie nie mieli już amunicji i żadnych granatów. Jeden z żołnierzy włożył do lufy karabinu brudną chusteczkę do nosa ipomachał wkierunku napastników211• Wmiędzyczasie wwalkach na obrzeżach lasu Zonsche nastał pat. Choć dwa amerykańskie bataliony utrzymywały swoje pozycje to dowódca, płk Micha­ elis, nie mógł ich wspomóc nie osłabiając przy tym obrony St. Oedenrode, któ­ ra była jego głównym zadaniem. Rozwiązanie pojawiło się wkrytycznym momencie, wraz zprzybyciem bry­ tyjskich sił lądowych, które zapewniły wsparcie wpostaci szwadronu czołgów iniewielkiej ilości artylerii. Pomogło również pojawienie się, po południu dnia ''Szeregowy Mann został pośmiertnie odznaczony Medalem Honoru. Holendrzy wybudowali po­ mnik ku jego pamięci wlesie Zonsche. v• Kapral Daniel L. Corman padł na, jak sądził, zwłoki swojego towarzysza zokopu. Nie ruszając się, pozostal tak do późnego popołudnia, gdy nareszcie pojawili się inni spadochroniarze. Wówczas przekonał się, że człowiek, na którym leżo~l, również jeszcze żyje. http://grzbiet.pl/sklep/1944-szturm-na-linie-zygfryda-krwawe-walki-na-granicy-niemiec-i-najwi Przykładowy rozdział książki: 1944: Szturm na Linię Zygfryda. Krwawe walki na granicy Niemiec i największa operacja powietrznodesantowa II Wojny Światowej Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl