Czolgi w-wielkiej-wojnie

SPISTREŚCI
WSTĘP
I. POCZĄTKI CZOŁGU IS
II. POWSTANIE OKRĘTU LĄDOWEGO 28
III. MECHANIKA CZOŁGÓW 41
IV. MARK liJEGO TAKTYKA SI
V. BITWY NAD SOMMĄ i ANCRE SS
VI. ROZWÓJ KORPUSU CZOŁGÓW
i JEGO ORGANIZACJA S9
VII. .ESPRIT DE CORPS"' 64
VIII. TAKTYKA CZOŁGÓW 68
IX. BITWA POD ARRAS 74
X. DOKUMENTACJA DZIALAN CZOŁGÓW 81
XI. DRUGA BITWA POD GAZĄ 87
XII. PRACASZTABOWA
i PRZYGOTOWANIA PRZED BITWĄ 92
XIII. BITWA POD MESSINES 9S
XIV. ZMIANY W TAKTYCE 99
XV. TRZECIA BITWA POD YPRES 102
XVI. INŻYNIEROWIE i MECHANICY 110
XVII. TRZECIA BITWA POD GAZĄ 114
XVIII. ZAŁOŻENIA BITWY POD CAMBRAI 118
XIX. BITWA POD CAMBRAI m
XX. CZOŁGI W OCZACH PIECHOTY. m
Przykładowy rozdział książki: Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyka - organizacja - bitwy
http://grzbiet.pl/sklep/czolgi-w-wielkiej-wojnie-taktyka---organizacja---bitwy/
Książki historyczne
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl

XXI. CENTRUM SZKOLENIOWE
KORPUSU CWł.GÓW "-
XXII. KOMPANIE ZAOPATRZENIOWE CZOł.GÓW
XXIII. DRUGA BITWA NAD SOMMĄ
XXIV. ORGANIZACJA SYSTEMU LĄCZNOSCI
"'XXV. FRANCUSKI KORPUS CZOł.GÓW
XXVI. PRZYGOTOWANIA DO WIELKIEJ
OFENSYWY
XXVII. BITWY POD HAMEL i MOREUIL ,.,
XXVIII. OPERACJE CWLGÓW NIEMIECKICH
XXIX. BITWA POD AMIENS
XXX. BÓJ WHIPPETA
XXXI. NIEMIECKIE OPINIE NA TEMAT
BRYTYJSKICH CZOł.GÓW
XXXII. KOOPERACJA SAMOWTÓWi CZOLGÓW
XXXIII. BITWA POD BAPAUME
i DRUGA BITWA POD ARRAS
'"XXXIV. NIEMIECKATAKTYKAZWALCZANIA
CWl.GÓW
XXXV. BITWY POD EPEHY
i CAMBRAI-ST. Q.UENTIN
XXXVI. AMERYKAŃSKI KORPUS CZOł.GÓW
"'XXXVII. BITWY NAD SELLE i POD MAUBEUGE
"'XXXVIII.17. BATALION SAMOCHODÓW
PANCERNYCH
XXXIX. SPOJRZENIEWSTECZ NADOKONANIA
CZOł.GÓW
XL. PRZYSZLOŚĆ CZOLGÓW l.S~
Uwaga!

SPIS ILUSTRACJI
WKJ.ADKI
nWielki Willie~ ".Matka"lub ".Stonoga"- pierwszy czołg Mark l.
Wkladkal ".MalyWillie"
CzolgMarkiV(żeńsk.i)
Wkladka2 Teren, na którym operowały czolgi podczas
bitwy pod Messines, ukazane jest wstępne
bombardowanie Sczerwca 1917 r.
b. Teren, na ktOrym operowaly czołgi podczas
trzeciej bitwy pod Ypres, w sierpniu 1917 r.
Wkladka3 Czołg Medium Mark nA" (Whippet)
Wkładka4 Funcuski Czołg Schneider
Francuski Czolg St.Chamend
WkładkaS CzolgMarkV(męsk.i)
Wkladka6 FrancuskiCzolgRenault
NiemieckiCzolg
Wk.ladka7 .. GunCarrier
b. CwlgMarkVStar(ieński)
SCHEMATY
l- Szkocki wóz bojowy, 1456 r.
2.- Rydwan bojowyValturia, 1472 r.
3.- Wózbojowy Holzschuhera, 1558 r.
4. - Okręt lądowy Simona Stevina, l599 r.
S.- CiągnikApplegartha, 1886 r.
6. i6a.- Ciągnik bojowy, 1888 r.
7.,8.,9., 10., li., 12., 13.,14., 15.-TaktykaCzolgów
Uwaga!

SPISMAP
l. Bitwa podArras,9kwielnia 1917r.
11. DrugabitwapodGaq,l7kwietniil917r.:iT~bitwapodGaq,
llisłoiWfal917r.
III. BitwapodMessines,7czerwcal917r.
IV. Tneda bitwapod Ypres, lipiec-lislopad 1917r.
V. BitwapodCambrai,20listopada 1917r.
VI. BitwapodSo.issons, !S lipca 1918r.
Vll. Bitwa pod Hamel, 4lipca 1918 r.
Vlll. Bitwapod Moreuil, 23lipca 1918 r.
IX. BitwapodAmiens,8sierpnial918r.
DEDYKACJE
lkdykujt łf biąi/cf wsptllcu511)'1ft ttomykwn wt1jskowt~ic~ Tq nKM~orlk.qi"'P'
dżclłfdlłłtll6w,l:!hzypr:tpfljmiwif!/kqiłhą.ztkcytiflWIIIIJ'łPf'Ś""f'I(IIISZ}'Jill
1111truy fi<Uihdlt, bysltoHU:yi IIIIISZY/łf. kt6rtj prznltllrutr._Jt1l zmttdiKJł'I'~G
lłiAłs~llrkf!o'OJtllllq.
Dftl-"*""Ił' brqzkf ovsp6fcusn1"' .zM,jmUimmt"I"'K"J'JCY'Y' w brytyphdrfołry
bclt. TymhiNtWm omfUz~om. łtdrych~Mzmonio...."yptlfrWtyzm•llfm<IJ"'''
icNIII"'Y'"...IuJć,~wol!/yz~MM.ktOIII«IIIihtZ]'ffllorniuldlnNI..U..,
~ lf brtfzłt' ..,.,.mznnym rya~ ulflgom Ko."...u C!'tlłg.i~·. O.fi«
,..,.,.,.,Oficert>m i zo,.,iC'rzom. k~<~n:yJtqb .....,Jłl wrtlbqt>Jt.W;eo ~/,.drHMJ
dtUnttilłMJ•ddpllluiNrwy.ob""'rhiV../,...J{r.,.runr/iZwyclflłtw.
Uwaga!

WSTĘP
N!:;:~;~~;;;!e:;~;;e~::;z:;:~ki~;1~~:7jc~:~rg;~z=~~~;
nadszedl jesu:ze cns oceny roli, jalq wWielkiej Wojnie odegrałyaolgi, czuję,
że jakkolw1ek przyszły historyk oceni i osądzi Brytyjski Korpus Czolgów, za-
braknie mu podstawowego sk.ladnika każdej prawdziwej historii - naoa:nego
Swiadectwa wydarzeń.
Ja, autor tej książki, po raz pierwszy zobaczyłem czołg przed końcem sierp-
nia 1916 roku. Niesądzilem wówczas, że przypadnie mi zasza:yt pełnienia
służby w Sztabie Generalnym Korpusu Czołgów pomiędzy grudniem 1916
a sierpniem 1918 roku. M;~m szczerą nadzieję, że ten dlugi czas spędzony na
obcowaniu z największym wynalazkiem militarnym Wielkiej Wojny nie był
zmarnowany. Poniż.su opowieść jest wyrazem wdzięczności za wybór mojej
osoby na tak niezwykle interesujące stanowisko.
Osoby, które pomav.ły mi wpracach nad książką, poza tym, że były naocz-
nymi świadkami albo brały udział wwydarzeniach opisanych poniżej, to ludzie
blisko związani z Korpusem lub też jego członkowie. Wszyscy uczestniczyli
wprocesie twanenia Korpusu iwielu jego operacjach.
Uzyskalem tak wiele pomocy, że wnajlepszym wypadku, mogę uważał sie-
bie za redaktora ogromnej ilości informacji udzielonych mi pnez innych. Spo-
śród tego licmego towarzystwa szczególne podziękowania należą się:
Kapitanowi Hon. Evanowi Charterisowi, G.S.0.3 1, z Korpusu Czołgów, za
dokladne i staranne opracowanie dokumentacji Korpusu, od najwcześniej
szych dni rozwoju projektu w 1914 roku, aż do końca bitwy pod Cambrai.
Wiełeztych dokumentówpowstalo,jak mniemam, wdaleceniekomfortowych
dla kapitana Charterisa okolicznościach. Obowiązki po nim pnejąl kapitan
O.A. Atchdale, adiutant generała Ellesa. Niełatwe zadanie prowadzenia Dzien-
nika Korpusu Czołgów, na którym oparte są rozdziały XXIX, XXXIII, XXXV
iXXXVII, wypełniał od marca 1918 roku.
Ujmując rzecz po kolei, muszę podziękować majorowi G.W.G. Allenowi,
M.C.1, G.S.0.2 z Ministerstwa Wojny 1, za częSci rozdziału l, a także redakto-
rom lhe Amer1cc:m Machinisl.:md Tht Enginurza przyzwolenie nazapożyczenie
cytatówznastępujących, godnych podziwu artykułów: ~The Forerunnerofthe
Tank" autorstwa H.H. Manchestera i"The Evolution ofthe Chain Track Trac-
tor~; Sir EustaceTennyson D'Eyncourtowi, K.C.B.•, Dyrektorowi Konstrukcji
~r(Gr•d~l)-OfL<~rSnabu.(i~nor.lnoll"ll"le<ltJr•ns•(p,.yp.dum.).
' Odzn•coony Knyum WOJ•kowym (przy. dum.).
'W<>dn••J•luzylweFroncJiJ>koufL<ormzyn•tryjnywKorpu>~eCzołsów.
'Od•naczony Krzy<emkomandorsk•mOrdt-ru Lain1 (pllyp.lhlm.).
Uwaga!

)FC F~LLU
Cwlg l"'' przede wszy.tlum c•ągn•luem terenowym BJrdlO Cieka,.-,. m.,.,..
da]e"ę,.,..zadnazryw•lllU)ą<)'<hn.cpn~edoccnLlJiegoa.-peltunLemJldo
sam~ końc~ "O]ny,tym bard11e]. >e glownł prz)c7'na ogulnego <po"·oln~e
ma po kaidym ud>n)'m poct.jtku ofcmywy, nLcm•1 za"'"" b)IJ n~e,.·vdolno>c
systemuzaopatncn.J
Pod kon1cc morc• 1918 r niemlech ofen<)"'J ·'"'marb" wocukJI••n•u na
uo~trzemc; sytuaqa powtonyla 11ę pod konLcC m•l•· Gd<b) S1cmc< 21
mara 127 ffiJ)J po>~adah 5000-6000 <pr.~wnych nągnokow tcreno"..-,.ch.' kto
rychkazd} moglbyprzcwoc><5ton>..1op>t17enoa,calemawd"dn~ehlud"
którymoStanyZ)ednocloncmoglyZJlacfrJnC]~.mcuratoJh'b< trmcu,I.Jch
Lbryty]sluch WOJsk przed ro>dlldcnocm ~.. w<t modll<)'m przcwLdun1c co
mogloby"ęiiJC,Jcslobydotegodo<Ilo,mo<nlJednakpow1Cd11e< >egd<bv
Nocmcy •"'Ynucoh naziom" polow~ swoi<h dllal, • zastąpoh ]C Clągn•~•m• te
renowymo, malc,hby <1ę o "''cle bliiC]l"')'Cię<twa, nil byh"' rz<Cl'WI>IO>.:I
Uwaga!

XXIII. DRUGABITWA
NADSOMMĄ
w:~:n:~~:~::!:~~~~:~~~.::~;~~~~~~;~z~~n:::!~
sywy. W tym cusie wnystkie trzy brygady czołgów przeniosły się w okolice
Bny-sur-Somme, gdzie istniały rozlegle obozy wojskowe, a połacie dawno
zdewastowanej ziemi oferowaly znakomite możliwości szkoleniowe. Pod ko-
niec grudnia, Korpus wyraził zapotrzebowanie na utworzenie w Bray dużej
szkoły czołgów i piechoty, która wpewien sposób zabezpieczyłaby kooperacje
między obiema broniami wprzyszłości; co więcej, skoro pod ręk~ znajdowa1a
się również artylerii!., uznano, że nadarzyła się doskonab. okazja, by wypraco-
wać taktyczne sposoby współpracy czołgów, piechoty, artylerii i lotnictwa;
poza tym, Bray stanowiło znakomity punkt strategiczny wrejonie Sommy, na
wypadek niemieckiego ataku pomiędzy Oise aScarpe.
Jednak na początku stycznia otrzymano rozkazy nakazujące Korpusowi
Czołgów, zamiast pozostać skoncentrowanym w jednym punkcie, uformować
kordon obronny, rozciągający się od okolic Roisel, do terenów na poludnie od
Bethune, na szerokości niemallOO kilometrów. W lutym podjęto się wykona-
nia tych poleceil, rozmieszczając czołgi wnastępujący sposób:
S.Armia I.Armia
4. Brygada Czołgów l. Brygada Czołgów
Kwatera Główna: Templeux La Fosse Kwatera Główna: Boisd'Olhain
l. Batalion -las Doingt 7. Batalion- Boyeffies
4. Batalion -las Buire 11. Batalion- BoisdesAIIeu1
S. Batalion -las Buire 12. Batalion- Boisde Verdrel
3.Armia
2. Brygada Czołgów
Kwatera Główna: Thilloy
2.Batalion-lasVelu
8. Batalion- Fremicourt
IO.Batalion-Fremicourt
6. Batalion- Wailly
Rezerwy Kwatery Glównej
Kwatera Główna: Henincourt
lBatalion-Bray
9. Batalion- Bray
S. Brygada Czołgów
Kwatera Główna: Bray
13. Batalion {niewyposażony)- Bray
Jak widać, do tego czasu Korpus rozrósł się do pięciu brypl itrzyn;utu batalio·
nów,brakowało jednakcr.olgówWtym momenciedysponowano jedynie 320ma·
szynami Mark fVi SOmaszynami średnimiMark AWhippet, zdolnymi dowalki.
Uwaga!

--JFCFUlltl
dW<lch brzegach rulu Cologn~ Ob1e ]oxlnostlu pol~c•yl-, "t nad 'K>mrna
w Peronne. WtrakCle dziłlan OC1)"-<:rono t pm:<1wn1h "'oskę E~hv, • co
waznltjszckontratakz.al"'wnolsporo<ennegocu.upodRo!"'l'Her>1!1y.~ 1e
miech piechota mo była <klonna sta"'''" czola aolgom 1 natyluJ'I' "f na 10h
kontrnatar<:•e,prtewnmeprurywalas"'O]at.k.
23 marca na fronc.t l Amm me dosdo do dZ!ilin czolgow. Na odClnl.:u
S.Anm1,l Batal•on,l«órymebraldote)poryudmluwwalluch,obSJ.dlllt}~
stronę nasypu na uchód od Mo11lams; )ego cwlowy stok ta)ęły <Wl0l'o1Sk.a .:.m.
binówmas>.ynowych Pruc1wmk me u.atalww>J 1~nak fronulme P"lJ'<J•ob<.l
dzoneJ pne> crolg•, dt~ala,ąc l O~] KI om skrzydd, co ostatenme 'wmustlo ru
l. Bataliomc"'Ycofm1e "ę wluorunku Mancourt B.ttahon) -t oS. nad.:ol osWmł)
wycofywanie s•~ n><ZCJ p•cchoty po obu str<.mach Colognc, poJ w1eaor o.olg.
4.Ba1.3.honuskoncemrowaly>~ęwCicl)·,amasz)"Tl)"S.fuuhonup17) mosae
Bne, 5km M poludme od l'eronnc Tuz po .ch P'"'Yb)'<IU most zosul wys.~.dzony.
awseystkicczolgobataloonu,uy)ątkl•mtn.echmuzyn,mU>oalyzostJ.czrusz
cr.onezpowodubr~upłlowa Ztychtnechmoszynjednqudilasoęprn>krocryl.
prreprawę, )Ul po ')'s.ldzcnou mostu, dwa powstale >al"ow.!)· soę uco~
pnezl'eronneWv~tluetrzyzostałystraconenaz.alulrz.
Kolejnegudnoo8 Bataholl<tąlud"alwulmnczonetpowodzenoem.kqo
na poludmOl'-W<chod od Bapaumc. Dwoe komp.tme nawły no Bu>' Bm·
str~, podu.as gdy trzecoa osiamała umacm•H''I hm~ okopo" 6 BrygJdę Poc
choty. W~Z)'Stkoe czolgo wesz!)· do walki, udatłC przccomko"' "ęzklc strot)
z blisluego d~tansu, wróg wstil powstrzymmy na dlum) CU>, co umotl1111l(l
2. DywiZJI wypl'ltmoc stę zbardzo mecoekawe1 S)'tiU.Cjt ze stosllllkoo ""I-Imo
stratarru. NocmcydZtalali zdużym unpctcm, ale nogdy noc oukowJ.lt C"Zolgow, JC
reh noc moghoslu-zydhc ICh pozyqt.lch postępbylwstt7)-mpl"anydo momentu
podctągruę<:oadital, ktorc mogł)·rozpraWJC "~z ruo;Z)'ml m>Slj"II>mt
24 marcJ po rat pocrWSl)' zulog, ktore utractl)• SOjC maSZ)"n)', sfonnowJ
no wo~ks"' tlość sckqt uzbrojonych wbrabmy mavynowe Lewo>J.. 9. B.nahon
przcka1.1.l SWOjC nolgo J BatJhonowo t wyru<>yl. pko bJtaloon hrabono" mJ
szynowych Lcwoso, z BrJ)', by wcsprwć J5. D)'WtZjf t 9 Brygadę Kawal•m
w obromc MoniJubJn' ~lancourt Instruktorzy szkol)·lucro"cow ("lołgow.
którzywiutym pr1enteslo "f,W"'li)' do A•·duy, wst•l• po>poeszmcsfonnowa
nt w~kqc hrJbonów Lew"J 'z C1olgam1, ktoretylko nadawały "~do udz1•łu
w walce, bronoh hmo Brocourt·lłll~nhn, O>lanoJHC drog~ Albcrt-&p•um~ N~
poludme od ~omm)" pozbJwoony mJ>Z)"!l) &taloon rowm~z zostJ! przelor
mow~ny w odd~tJI brabonow LewtS.!., gdr tylko udało 11~ z~bro' t.~ło$-l.J<"d
nostka ta wSlC7cgólnow "'}'~onJIJ mę~nł 1po~)·lcczn~ pracę, ~5 grup br:~b•
nów Lcw1sa b)·ło bczus!J!l!lC utrzym)'W~n)·ch" wJict. Kolb 1 noch, pomomo
utr~tr konuktu li: SWOimt~~··at~ramo, koni} nunwJ!C> bot n do _l t marca
25 marca dwie l:ompmte lO. BJ.toloonu weszl)· do a~q1 w A'hoet 1~-~rand
'Achiet-le-~111. WptenvszeJ l tych woosck 1eJnJ, niCh, wr.uz 42. D)~'""Ił·
Qatakowala pruciwnolł, który duzymi silam1dolonalpn.thmmoJ med•lcko
B.a_pąume,' pows!n.ylllllb jego pos"py na kilka godzlll. Do tego dnoJ no~ mn"l
"'' ll3 grupy kanbonów manynowych Lewo!.l zostało rozmlt"'''''"'·,h
Uwaga!

CzolGI W WIHKilj WOjr<IE
w strefach La Maisonctte-Chaulnes, Bray i Pozu!res-Contalmaison-Montau-
ban-Mancourt, a nocą, kolejnych 20 zostało wysłanych do obsadzenia prze-
praw przez Ancre, pomiędzy Aveluy i Beaucourt. Pozycja ta byla bardzo nie-
pewna, gdyz w tym czasie Grandecourt i Miraurnoni 1.najdowały się już we
wrogich rękach. Grupy te utrzymywały poWH'rzone im przeprawy przez kilka
dm, powodując w szeregach przce~wmka znaczne ubytki, za każdym razem,
gdy ten stara] się wywalczyć sobie przcjśc1e
Ważną datą w h1stori1 Korpusu Czolgów jest 26 marca, gdyż popoludniu
tego dnia na polu walk1 zadebiutowały Whippety. Dwanaście maszyn tego
typu należących do 3. Batabonu ruszyło z Bray w kierunku północnym, by ro·
zeznać bardzo mejasn~ sytuację w okoileach Cohncamps. W drodze do wioski
oddział natknął się na blka wrogich oddzialów hnących ł4cznie ok. 300 żoł
nierzy. Niemcy zostali wz1ęci z calkowitego zaskoczenia. Widz.JC poruszające
~~ę zduz~ prędkośCią czołgi pierzchnęli w nieladzie nic próbuj~c stawiać opo-
ru. Następnic Whippety przeprowadziły rekonesans w kicrunku rzeki Serre
1po rozproszeniu k.Jiku silnych patroli przeciwnika wycofały Sl~ nie ponosząc
str.:tt wśród m.:tszyn i personelu. Akcja ta okazalo się bardw przydatna, albo-
wiem wstrzymalawrogi manewr okrążający, wymierzony w Hcbuterne, w cza-
sie gdy w tamtym rejonie ziała wyrwa w naszych liniach obronnych.
Pomijaj~c kilka mnieJszych starć 27, 28, 29, 30 i 31 marca, jeśli chodzi
o Korpus Czolgów druga bitwa nad Sommą dobiegala końca. Przed zakończe
niem tego rozdzialu warto przedstawić glówne wnioski V}'Ci~gmęte z pierw-
szeJ operacj1 defensywnej w h1stoni Korpusu.
21 marca siły czołgów były nazbyt rozproszone, by można było w pelni wy-
korzysta( ich moibwośct. Prowadzenie ataków za pomocą tak rozlokowanych
maszyn przyporomało zadawanie uderzeń otwart~ dłoni~ zamiast zaciśniętą
p1ęścią, a gdy pad] już cios nie było dostatecznej tlości czasu, by mu się prze·
ciwstawić zdoławszy równocześnie zacisn~ć palce. Z lącznej liczby 370 czoł
gów, tylko ok. 180 wz1ęlo udział w walkach. Ustawiczne odwroty wraz z jed-
nostkami piechoty, zamiast działań naprzód wymierzonych w siły przeciwni-
ka, zaowocowało tym, że wiele czolgów nie nadawalo się do walki nim wystrze-
lily choć jeden pocisk ze swoich 6-funtówek. Było to blędne wykonystanie
broni ofensywnej.
Dwa główne wnioski to: po pterwsze, prędkość i zasięg s~ kluczowymi ce-
chami maszyn wykorzystywanych w wojnie ruchomej; po drugie, co bylo już
wspominane, ale jest na tyle ważne, ie warto o tym przypommeć- żadna wiel-
ka armia, jak na przyklad ta, którą Niemcy zgromadzili przeciwko nam 21 mar-
ca, nie może polega' jedynie na transporcie kolowym i kolejowym. Co za tym
1dzie, je~li te środki transportu nie zostaną uzupelnione o mechaniczny trans-
port terenowy, czyli taki, który nie jest zalezny od dróg i linii kolejovych, moi·
liwość osiągnięcia Wielkich sukcesów pozostanie ogramczona przez wytrLy·
maloSć końskich nóg. Ludzie bez zaopatrzenia są bezużyteczni, a działa 1kara
biny maszynowe bezamumcji są jedynie kawalkami zlomu. Gdyby Niemcy po
26 marca byli w stanie z.aopatrywać mechanicznie swoje siły w terenie, bez
wątpienia ich postępy byłyby kontynuowane, gdyż nie udaloby nam się ich po-
Uwaga!

Czolgi w-wielkiej-wojnie

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Czolgi w-wielkiej-wojnie

Similar to Czolgi w-wielkiej-wojnie (9)

More from Księgarnia Grzbiet

More from Księgarnia Grzbiet (20)

Czolgi w-wielkiej-wojnie