SlideShare a Scribd company logo
1 of 9
Download to read offline
SPIS TREŚCI
9OD TŁUMACZA.
UWAGI WSTĘPNE . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Cz~ść PIERWSZA
WPROWADZENIE 14
ORGANIZACJA, UZBROJENIE IWYSZKOLENIE
KAWALERII 17
A. SPRZYMIERZENI .
Kawaleria austriacka .
Kawaleria rosyjska
Kawaleria pruska .
B. FRANCUZI .
Podsumowanie
. . . . . . . 17
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
24
31
. . . . . . . . 35
.................. 41
TAKTYCZNE I OPERACYJNE UŻYCIE KAWALERII. . 42
ARTYLERIA KONNA. . ....... 48
SKŁAD KWATERY GŁÓWNEJ SPRZYMIERZONYCH.
SŁUŻBA WEWNĘTRZNA, JEJ CHARAKTERYSTYKA. 51
Cz~ść II
OGÓLNA SYTUACJA POD KONIEC WRZEŚNIA
1813 ROKU. PLANY OPERACYJNE. 58
Ogólna sytuacja pod koniec września 1813 roku 58
Zamiary operacyjne sprzymierzonych. Ocena . 59
PRZESUNIĘCIE ARMII GŁÓWNEJ WOBSZAR
CHOMUTOV-BRUx. KROKI PODJĘTE
DLA OFENSYWY I ROZPOZNANIA. ................. 63
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
6 SPIS TREŚCI
Zarządzenia do przesunięcia Armii Głównej w obszar
Chomutov-Briix. 63
Zarządzenia dotyczące rozpoznania 65
Sytuacja przeciwnika . . 68
Przeprowadzenie. Wydarzenia do wieczora 3 października 70
Starcie pod Floha . 72
Pozycja wieczorem 3 października . 73
Rozważania . 73
DALSZE ZARZĄDZENIAIWYDARZENIA
AŻ DO NATARCIA MURATA NA SCHELLENBERG 81
Wiadomości o nieprzyjacielu 81
Rozkazy na 4 i 5 października . 82
Starcie pod Chemnitz 82
Wydarzenia 5 października . 83
Zarządzenia obu stron 5 października . 84
Pierwsze starcie pod Penig 6 października 1813 86
STARCIE POD SCHELLENBERG
6 PAŹDZIERNIKA 1813.
POZOSTAŁE WYDARZENIA 7 1 8 PAŹDZIERNIKA 88
Pozostale wydarzenia 6 października 92
Wydarzenia 7 października . . 93
Starcie pod Dornburg . 93
Drugie starcie pod Penig 7 października 1813 95
Zarządzenia i wydarzenia w silach głównych 96
Rozważania 98
ODWRÓT MURATA, MARSZ ARMII GŁÓWNEJ
NA LIPSK. ZARZĄDZENIA NA 8 PAŹDZIERNIKA,
WYDARZENIA 106
Rozważania 109
Starcie pod Penig 8 i 9 października 112
Rozważania 115
Wydarzenia 9 października 116
Rozważania 119
Starcie pod Wethau-StoGen 9 i l Opaździernika 1813 121
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
SPIS TREŚCI
Rozważania
Pozostałe wydarzenia lOpaździernika .
127
131
7
Rozważania 135
ODMARSZ NA LEWO TRZONU ARMII GŁÓWNEJ.
DALSZY ODWRÓT MURATA ......... ....... 138
Rozkazy na l l października . 138
Wydarzenia l l października. 139
Rozważania
Rozkazy na 12października .
Wydarzenia
Rozważania
Rozkazy na 13października
Wydarzenia
Rozważania
Zmiana planu operacyjnego
Rozważania
STARCIE POD LIEBERTWOLKWITZ
14 PAŹDZIERNIKA 1813 .
Teren.
Początek walki
Wydarzenia na lewym skrzydle
141
143
144
146
148
149
154
157
162
165
168
169
172
Wydarzenia na prawym skrzydle . 173
Wydarzenia w centrum:
odebranie Liebertwolkwitz przez austriacki IV Korpus 173
Dalsza walka kawalerii w centrum . 175
Rozstrzygnięcie walki kawaleryjskiej 177
Odbicie Liebertwolkwitz przez Francuzów . 179
Koniec starcia 180
Straty 181
Rozważania 182
ROZWAŻANIA KOŃCOWE. 190
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Załączniki
SPIS TREŚCI
Cz~ść III
ZAŁ4CZNIKI
Ordre de bataille Armii Głównej sprzymierzonych
na dzień 14 października 1813 roku. 198
Załącznik II
Ordre de bataille zgrupowania francuskiego pod komendą króla
Murata... 213
Załącznik III
Przegląd pozostałych sił . 222
Załącznik IV
Kolumna marszowa w dniu 4 października 1813.
Pod dowództwem generała dywizji Lefola . 226
Załącznik V
Wspomnienie: "0 stosunku sił armii francuskiej do armii
sprzymierzonych i jak dalsze operacje mogłyby być prowadzone
z przewagą" 229
Załącznik VI
Instrukcja na dalsze operacje (z 4 października 1813) 233
Załącznik VII
Lista strat poniesionych przez cesarsko-królewską Armię Czeską
w kolejnych starciach 235
BIBLIOGRAFIA. . 241
MAPY 245
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
OD TŁUMACZA
Nie tak dawno, bo w ubiegłym roku, obchodziliśmy 200. rocznicę bitwy
pod Lipskiem iśmierci księciaJózefa Poniatowskiego. Oba te wydarzenia
były decydujące dla historii Polski, zaś rezultat bitwy zdeterminował dalsze
dzieje Europy, azapewne też iświata. Wraz zostatecznym upadkiem koncepcji
napoleońskiego uniwersalnego imperium upadła też koncepcja odrodzenia
Polski i jej funkcjonowania wramach tego systemu.
Skupiając się na "Bitwie Narodów" i jej skutkach, nie można jednak pomi­
nąć w rozważaniach tego całego ciągu wydarzeń, które doprowadziły do tego,
że wielka batalia pod Lipskiem miała właśnie taki a nie inny kształt. I właśnie
wcelu przybliżenia tych decydujących dni przed rozstrzygnięciem, Czytelnik
otrzymuje do rąk niniejszą książkę, autorstwa kapitana Sztabu Generalnego
c.-k. armii, Hugona Kerchnawe.
Urodził się on wKlosterneuburg (w Dolnej Austrii), 10 lutego 1872 roku.
Wwieku dwudziestu lat został podporucznikiem artylerii, piął się dalej po dra­
binie służbowej dość szybko. Na porucznika awansował w1896 roku, trzy lata
później na kapitana, w 1909 roku został majorem, w 1912 podpułkownikiem,
zaś w 191S pułkownikiem. W stopniu generała-majora został w 192S roku
przeniesiony do rezerwy. Zmarł wWiedniu 6 czerwca 1949 roku.
Ciekawe, że autor wielu prac okawalerii był "z zawodu" artylerzystą. Po ukoń­
czeniu Szkoły Wojennej został przyjęty do korpusu inżynierów. W latach 1909-
1911 był szefem sztabu lS. Dywizji Piechoty. Po tym okresie aż do początku
I wojny światowej sam wykładał w Szkole Wojennej historię wojskowości. Po
wybuchu wojny ruszył na front wschodni, najpierw wII Korpusie Artylerii, póź­
niej pod komendą generała von Woyrscha. Na przełomie lat 191S/1916 dowo­
dził 16., anastępnie 27. pułkiem artylerii polowej. Wkońcu został brygadierem.
W1916 roku powołano go do nowych zadań, mianowicie jako szefa sztabu gene­
ralnego wgubernatorstwie Serbii. Prowadził zakrojoną na szeroką skalę działal­
ność administracyjną, dzięki której udało mu się poprawić znacznie sytuację
społeczną i gospodarczą w podległym regionie. Po zakończeniu wojny był kie­
rownikiem biura wWojskowym Urzędzie Likwidacyjnym.
Praca naukowa Kerchnawego wydała obfite owoce wpostaci licznych publika­
cji. Ich spis podaję na końcu niniejszej przedmowy. Powstały one wwyniku badań
waustriackim Archiwum Wojennym. Wlatach 1902-1908 Kerchnawe był przy-
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
98 Część II
Rosyjsko-pruskie rezerwypiechotypołączyły się tego dnia zaustńackim Korpu­
sem Rezerwowym pod Mańenberg. Rosyjsko-pruskie rezerwy kawaJeru iartyleńi
odpoczywały pod Komotau, kwatera główna armii powstała wMańenberg.
W armii Bennigsena wszystko pozostało bez zmian, wyjąwszy niewielkie re­
konesanse. 2. Dywizja Lekka Bubny zajęła opuszczone przez wroga punkty:
Pillnitz i Lilienstein.
ROZWAŻANIA
Działania i rozkazy Naczelnego Dowództwa Armii Głównej sprzymierzo­
nych z czasu od 4 do 7 października muszą być oceniane z punktu widzenia
tych informacji, które rzeczywiście do niego dochodziły.
O ile to dowództwo było dokładnie i trafnie zońentowane w rzeczywistych
wydarzeniach, które rozgrywały się stosunkowo w zasięgu działania oddziałów
rozpoznawczych, o tyle niewiele, choć lepiej rzec, o tyle przeciwnie było zońen­
towane wogólnej sytuacji operacyjnej, awięc nie tylko wsytuacji unieprzyjacie­
la, ale również uwłasnych, operujących wdużym oddaleniu, innych armii.
Wiedziano, że duże zgrupowanie wroga liczące około 45 000 do 50 000 ludzi
stoi na obszarze Freiberg-Oderan-Mittweida-Altenburgiońentowano się wprost
wzorcowo co do jego składu i szczegółów jego pozycji. To samo tyczy się obu
korpusów nieprzyjacielskich, wysuniętych na południe od Drezna (l iXIV).
Dowiedziano się o nadciąganiu Dywizji Kawalerii Gwardii (Ornano) na
Frauenstein, o odmarszu dwóch dywizji Młodej Gwardii z Drezna na trakt do
Freiburga. Wiedziano też o wymarszu Augereau do Saksonii i 6 października
wieczorem orientowano się niemal doskonale w jego sile, składzie i marszru­
cie 123• Jednakże co do położenia obu największych zgrupowań, pod bezpo­
średnim dowództwem Napoleona oraz Neya, trzeba było zdać się na przypusz­
czenia, tak samo jak wprzypadku sytuacji Annii Północnej iArmii Śląskiej.
W tych warunkach dotarł 4 października przed południem meldunek Thiele­
manna, że szwedzcy huzarzy124 krążą do godziny drogi na północ od Lipska, że
wLipsku codziennie oczekuje się ataku szwedzkiego następcy tronu, że od 2paź­
dziernika są tam zabezpieczone kwatery dla Murata iNapoleona, których ocze­
kiwano lada godzina. Do tego meldunku Thielemann dodał własne przypuszcze­
nie, że wedle wszelkich znaków Napoleon znajduje się wmarszu na Lipsk.
Z tych wszystkich informacji jedynie pierwsza mogła mieć pokrycie zrzeczywi­
stością, choć ito mało prawdopodobne. Istniała niewielka możliwość zarówno ata­
ku Armii Północnej na Lipsk (stała 4 października wieczorem 60 kilometrów od
miasta, pod Rof3lau, między nią a Lipskiem stało zgrupowanie Neya), jak i marszu
Napoleona na Lipsk. Kwatery mogły być tak czy inaczej zamówione wLipsku dla
Napoleona i Murata- podstęp, którytym razem przyniósł dobre owoce...
12-' Por. s. 70, 71,83, 94.
124 Por. s. 81.
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Część U 99
Z drugiej strony wiedziano, że Armia Północna osiągnęła Łabę, że przepra­
wa w Ro6lau jest w jej rękach, podczas gdy przeprawy Bhichera oczekiwano
dopiero 7października.
Wydaje się to co najmniej zrozumiałe, jeśli wNaczelnym Dowództwie Armii
Głównej stworzono na gruncie tych informacji obraz, że Napoleon istotnie jest
wodmarszu na Lipsk, by wpołączeniu zNeyem odeprzeć atak Armii Północnej.
Jeśli wtym sensie pojmowano również marszAugereau, jeśli interpretowano ata­
ki francuskiego II iVKorpusu 3, 4, lub 6października, że ich celem było oczyścić
przestrzeń dla marszu armii francuskiej zDrezna do Lipska, lub go zamaskować,
jeśli przewidywano, że przy ruchu całym frontem prosto na Lipsk przyjdzie się
natknąć na połączone zgrupowania Napoleona iMurata ibyć przy tym zmuszo­
nym do walki, do której nie poczuwano się wystarczająco silnym iktórej chciano
uniknąć wraz znegatywnymi skutkami 125 wprzypadku porażki ... Zpunktu wi­
dzenia najwyższych dowódców sprzymierzonych nie można było zaprzepaścić
znowu dotychczasowych sukcesów przez nową częściową klęskę izarazem pod­
dać wwątpliwość przymierze iwraz z nim całą kampanię. Lepiej było postawić
wszystko na jedno wielkie rozstrzygnięcie, wktórym wzięłyby udział nie tylko
wszystkie siły sprzymierzonych, lecz również cała sytuacja działałaby na ich ko­
rzyść. Ztego punktu widzenia to wszystko było nawet uzasadnione.
Ztego ujęcia widać jednak wyraźnie, jak trudne jest współdziałanie armii roz­
dzielonych dużą przestrzenią, zwłaszcza gdy pomiędzy nimi stoi przeciwnikinie
mogą one, jakwtym przypadku, komunikować się ze sobą telegrafem126•
Rozpatrywana ztego punktuwidzenia, wielokrotnie cytowanainstrukcjado do­
wódców niższego szczebla zwieczora Spaździernika 127 zyskuje zupełnie inny wy­
gląd. Można ztej perspektywytylko pochwalić ruch armii do przodu na Chemnitz,
podczas gdyjej lewe skrzydło, zajmując Altenburg, naciskało na linię komunikacyj­
ną Drezno-Lipsk.Wychodząc zzasadyniewystawianiasię na niepowodzenia, które
mogłyby zdestabilizować "święte przymierze'; należy też dobrze ocenić to, że znaj­
dujące się zprzodu części armii (KorpusyN iIII) nie zawładnęły Altenburgiem za
pomocą marszu flankowego, co byłoby znacznie szybsze, ale iniebezpieczniejsze.
Ale za to kazano im stać naprzeciwko wroga iskierowano tam pod ich osłoną inne
korpusy (Wittgensteina). Również to, że zrazu całkiem, potem częściowo trzyma­
no rezerwy urzutowane z tyłu z prawej strony, aż otrzymano pewną wiadomość
o odmarszu Napoleona z Drezna, choć i potem utrzymano grupę wojsk gotową
spaść na flankę przeciwnika, gdyby uderzył ewentualnie na Chemnitz lub Marien­
berg, zgadza się wzupełności zpodanymi punktarni widzenia.
Również próba zatrzymaniaAugereau iwten sposób odcięcie Napoleonowi
wzmocnień, zwłaszcza wmocno brakującej solidnej kawalerii może wzasadzie
być tylko dobrze postrzegana.
'" Por s. 59-60, rozważania o planie operacyjnym.
ILO Ta łączność idzisiaj, nawet jeśli jest, potrafi być stale przerywana.
"' Por. Aneks, Załącznik 6.
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
100 CZĘŚĆ II
W szczegółowym wprowadzaniu tych środków natykano się jednak wiecznie
na wewnętrzne sprzeczności. Jeśli uważano za konieczne, że korpusy Klenaua
i później Gyulaia pozostają wlinii frontu, gdyż są już dobrze zorientowane i po­
zostają w pewnym stopniu w kontakcie z wrogiem, byłoby również zalecane
z tych samych powodów techniczne wzmocnienie tego frontu. Z pewnością
umocnienia polowe nie były już tak popularne jakwczasach wojen pozycyjnych
na przełomie XVII iXVIII wieku iznowu wnajnowszych czasach. Również wy­
posażenie techniczne korpusu ijego zasilenie techniczną siłą roboczą było wnaj­
wyższym stopniu niedostateczne (pół albo cała kompania pionierów na korpus,
dalej na jedną kompanię piechoty, graniczarów lub jegrów jeden cieśla). Ale rv
Korpus stał od 22 września, zaś III Korpus od 3 (dywizja Crenneville), lub S
października na swoich pozycjach wludnych, wysoko rozwiniętych miejscowo­
ściach wSaksonii, gdzie znalazłyby się prawdopodobnie narzędzia pracy, zpew­
nością też siły robocze w dostatecznej ilości. Za frontem armii pracowało 3 i 1 2
kompanii pionierów austriackich o stanie 762ludzi przy zasiekach i blokadach
dróg wRudawach 128, co wobec ofensywy stało się zbędne. Na pewno dałoby się
zrobić coś, co przysporzyłoby poważnych trudności Francuzom 3 lub 6 paź­
dziernika wokolicach Flćiha-bderan.
Obecnie z pewnością nie wolno byłoby zapomnieć w podobnych okolicz­
nościach o umocnieniu takiej pozycji.
Również siły przeznaczone do "powstrzymania" Augereau- lepiej byłoby
powiedzieć "odbicia" - były niewystarczające 129• Można było przecież, nawet
abstrahując od użycia kawalerii w wielkim stylu, jakie było omówione w po­
przednich rozdziałach 130, utworzyć łatwo grupę wsile 7500 jeźdźców, wspiera­
nych przez 4500 do 9000 piechoty i 16 do 32 dział 131 , poprzez wydzielenie
podjazdu Mensdorffa, części podjazdu Płatowa, rezerwy kawalerii i jednej lub
dwóch brygad piechoty z korpusu Kleista. W pełni wystarczyłaby do tego za­
dania i mimo to, mogłaby w większej części, a przynajmniej jednostkami pie­
choty, wziąć udział w planowanym rozstrzygnięciu pod Lipskiem. Atak głów­
ne siły Korpusu Kawalerii Rezerwowej Kleista ciągnęły biernie za korpusem
Wittgensteina, jej dwie brygady musiały pozostać bezczynnie pod Zwickau
jako "wsparcie" wystarczająco silnego i bez tego Wittgensteina. Nic więcej niż
mały oddział wydzielony Kajsarowa ruszył się, by podążyć na wezwania Thie­
lemanna iLiechtensteina 112 iwesprzeć ich operacje przez demonstracyjne po-
"' K. A., F. A. UJ 13, Hauptarmee, IX d, Xa, koresponden.:ja generalnego kwatermistrza. feldm.-por.
hrabiego Radetzky'ego zprowadzącymi te pr.1ce ofi.:erami pionierów.
1,. Thielemann, okolo 1500 jeźdźców, Liechtenstein, po odejściu 2 szwadronów do Płatowa, -ł ł>ata­
liony i 14 szwadronów z 2900 piechoty, 1800 jeźdźców, razem: 2900 piechurów, -'300 jeżdż.:ów,
przeciwko około 9000 piechoty, 3500 j.udy i 16 działom Augereau.
130 Por. s. 77-78 zastosowanie kawalerii na początku operacji w nowoczesnym pojęciu.
111 Do poprzednich jeszcze około 1100 jeźdźców Mensdorffa, 1000 z korpusu Platowa, 2000 z 1.l,r­
pusu Kawalerii Rezerwowej Kleista z2bateriami konnymi, następnie !lub 2 brygady piechoty Kle­
ista, każda po około 4500 żołnierzy i l bateria brygadowa.
112 Por. s. 94, przedostatni akapit.
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Część II 101
sunięcie zGera naJenę. Po sukcesie, jaki osiągnął nawet słaby oddział wydzie­
lony księcia Hessen-Homburg L. nie wydaje się wykluczone, że marszałek Au­
gereau dał się zwieść wiadomościami o posuwających się naprzód kolumnach
piechotyzdziałami, które ponadto zawierałybywojska austriackie irosyjskie 134
ipozostał ztego powodu jeden dzień wJenie.
Zupełnie odpowiadało duchowi planu operacyjnego ze Żmigrodu to, że
w wypadku porażki Klenaua lub Wittgensteina chciano się cofnąć i w dalszej
kolejności rzucić się na linie komunikacyjne nieprzyjaciela. Zpodanych punk­
tów widzenia nie mogło to być zaskakujące.
Jednakże wwypadku, gdyby wbrew oczekiwaniom Bawaria wystąpiła wro­
go, chciano tam cletaszować wojsko 135, by poskromić ten kraj w połączeniu
zsiłami Armii Dunaju generała kawalerii księcia Reull Musi być to jednakpo­
traktowane zdecydowanie jako wydzielanie oddziału na cel poboczny, jakkol­
wiek nieprzyjemny byłby ten przeciwnik na tyłach. Ów cel stanowił bowiem
dokładne zaprzeczenie zasady zachowywania sił na wielki cel, ostateczne roz­
strzygnięcie pod Lipskiem.
Z pewnością to nie śmiałość była motywem przewodnim przedstawionych
tu planów operacyjnych, jak i rzeczywistych działań. Gdy uświadomimy sobie
jednak wszystkie istniejące, a ponownie tu przedstawione trudności, gdy nie
można było pozbyć się nieznośnego uczucia, że nie podoła się przeciwko naj­
większemu mistrzowi bitwy wszechczasów bez znaczącej przewagi - czyż nie
było lepiej iść bezpiecznie?
"Dopiero wzakreślonych granicach ukazuje się kunszt mistrza': Czyż te sło­
wa poety miałyby być bezwartościowe dla sztuki wojennej?
Gdy rozpatruje się zachowanie Napoleona wtych decydujących dniach paź­
dziernika, łatwo narzuci się uprzedzonemu sędziemu myśl, że cesarz zbyt dłu­
go trzymał się linii Łaby. Wyda mu się nie do pojęcia, że on, człowiek szybkich
posunięć, nie wyzyskał wraz zkorpusem króla Neapolu próby odrzucenia idą­
cych naprzód korpusów, które przekroczyły Rudawy, z powrotem do Czech.
Zwłaszcza to ostatnie wydaje się oczywiste.
Ale ten wielki wódz, który bardzo dokładnie znał swoich przeciwników, któ­
ry mimo brakującej kawalerii był zorientowany w ich pozycjach bardziej niż
wystarczająco, zdawał się stwierdzić, że z podobną próbą uzyskałby niewiele
więcej niż parę szczęśliwych dla niego utarczek ze strażami tylnymi, gdyż prze­
ciwnik prawdopodobnie uchyliłby się na czas przed każdym większym uderze­
niem. Zdaje się dalej mówić, że oddaliłby się przy tym od swojej przygotowa­
nej bazy, czyli Łaby, podczas gdy z północy nadciągali dwaj przeciwnicy, do
pokonania których musiałby zawrócić, zanim udałoby mu się powstrzymać
Armię Czeską i zadać jej decydujący cios. Swoim tradycyjnym środkiem do
1' 1 Por. s. 93 przyp. 96.
1" Mianowicie wojska Kajsarowa (por. s. 92) ipozostawiona wGera załoga z l. lekkiej dywizji (por
s. 95 przyp. 107).
111 Por. Aneks, Załącznik S.
http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem
Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

More Related Content

What's hot

Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-rokuHistoria wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-rokuKsięgarnia Grzbiet
 
Fremde heere-ost-wywiad-wojskowy-hitlera
Fremde heere-ost-wywiad-wojskowy-hitleraFremde heere-ost-wywiad-wojskowy-hitlera
Fremde heere-ost-wywiad-wojskowy-hitleraKsięgarnia Grzbiet
 
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-rokuManewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-rokuKsięgarnia Grzbiet
 
1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad HabsurgamiKsięgarnia Grzbiet
 
Uzbrojenie II RP
Uzbrojenie II RPUzbrojenie II RP
Uzbrojenie II RPKacper16
 
Markkleeberg klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Markkleeberg klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-Markkleeberg klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Markkleeberg klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-Księgarnia Grzbiet
 
Zrodla do-historii-pulku-polskiego-lekkokonnego-gwardii-napoleona napoleon-v
Zrodla do-historii-pulku-polskiego-lekkokonnego-gwardii-napoleona napoleon-vZrodla do-historii-pulku-polskiego-lekkokonnego-gwardii-napoleona napoleon-v
Zrodla do-historii-pulku-polskiego-lekkokonnego-gwardii-napoleona napoleon-vKsięgarnia Grzbiet
 
Lotnictwo Wielkopolskie
Lotnictwo WielkopolskieLotnictwo Wielkopolskie
Lotnictwo Wielkopolskiemukid68
 
2 wojna
2 wojna2 wojna
2 wojnaGnu EL
 
Great War
Great WarGreat War
Great Warwicked
 
Nowy open document prezentacja
Nowy open document prezentacjaNowy open document prezentacja
Nowy open document prezentacjaszeszelka
 
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzieKijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzieKsięgarnia Grzbiet
 

What's hot (20)

U booty-i-wojny-swiatowej
U booty-i-wojny-swiatowejU booty-i-wojny-swiatowej
U booty-i-wojny-swiatowej
 
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-rokuHistoria wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
Historia wojny-polsko-austriackiej-1809-roku
 
Fremde heere-ost-wywiad-wojskowy-hitlera
Fremde heere-ost-wywiad-wojskowy-hitleraFremde heere-ost-wywiad-wojskowy-hitlera
Fremde heere-ost-wywiad-wojskowy-hitlera
 
Historia praca kontrolna
Historia praca kontrolnaHistoria praca kontrolna
Historia praca kontrolna
 
O czesc-imienia-polskiego
O czesc-imienia-polskiegoO czesc-imienia-polskiego
O czesc-imienia-polskiego
 
Bitwa o-krakow-1945
Bitwa o-krakow-1945Bitwa o-krakow-1945
Bitwa o-krakow-1945
 
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-rokuManewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
Manewr na-pultusk-kampania-jesienna-w-polsce-1806-roku
 
1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
 
Uzbrojenie II RP
Uzbrojenie II RPUzbrojenie II RP
Uzbrojenie II RP
 
Markkleeberg klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Markkleeberg klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-Markkleeberg klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Markkleeberg klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
 
Bitwa pod-jemappes-1792
Bitwa pod-jemappes-1792Bitwa pod-jemappes-1792
Bitwa pod-jemappes-1792
 
Zrodla do-historii-pulku-polskiego-lekkokonnego-gwardii-napoleona napoleon-v
Zrodla do-historii-pulku-polskiego-lekkokonnego-gwardii-napoleona napoleon-vZrodla do-historii-pulku-polskiego-lekkokonnego-gwardii-napoleona napoleon-v
Zrodla do-historii-pulku-polskiego-lekkokonnego-gwardii-napoleona napoleon-v
 
Czarna kawaleria
Czarna kawaleriaCzarna kawaleria
Czarna kawaleria
 
Napoleon i-jego-epoka-tom-2
Napoleon i-jego-epoka-tom-2Napoleon i-jego-epoka-tom-2
Napoleon i-jego-epoka-tom-2
 
Lotnictwo Wielkopolskie
Lotnictwo WielkopolskieLotnictwo Wielkopolskie
Lotnictwo Wielkopolskie
 
2 wojna
2 wojna2 wojna
2 wojna
 
Great War
Great WarGreat War
Great War
 
Nowy open document prezentacja
Nowy open document prezentacjaNowy open document prezentacja
Nowy open document prezentacja
 
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzieKijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
Kijow 1941-walka-hitlera-o-supremacje-na-wschodzie
 
Stalowe fortece-2
Stalowe fortece-2Stalowe fortece-2
Stalowe fortece-2
 

Similar to Dzialania kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem

Jakub a. Kampanie Napoleona
Jakub a. Kampanie NapoleonaJakub a. Kampanie Napoleona
Jakub a. Kampanie NapoleonaMarcin Paks
 
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807Księgarnia Grzbiet
 
Malo znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowej
Malo znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowejMalo znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowej
Malo znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowejKsięgarnia Grzbiet
 
Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u
Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-uWojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u
Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-uKsięgarnia Grzbiet
 
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939Księgarnia Grzbiet
 
Wojna obronna Polski 1939
Wojna obronna Polski 1939Wojna obronna Polski 1939
Wojna obronna Polski 1939Anna Sz.
 
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rpWschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rpKsięgarnia Grzbiet
 
Wojna obronna polski 1939
Wojna obronna polski 1939Wojna obronna polski 1939
Wojna obronna polski 1939annaszsp9
 
Wojna austriacko-pruska-wojna-austrii-z-prusami-i-wlochami-w-1866-roku
Wojna austriacko-pruska-wojna-austrii-z-prusami-i-wlochami-w-1866-rokuWojna austriacko-pruska-wojna-austrii-z-prusami-i-wlochami-w-1866-roku
Wojna austriacko-pruska-wojna-austrii-z-prusami-i-wlochami-w-1866-rokuKsięgarnia Grzbiet
 
Wojna obronna 1939 w Polsce
Wojna obronna 1939 w PolsceWojna obronna 1939 w Polsce
Wojna obronna 1939 w PolsceAnna Sz.
 
Z dziejow-wojen-morskich-studia-i-szkice
Z dziejow-wojen-morskich-studia-i-szkiceZ dziejow-wojen-morskich-studia-i-szkice
Z dziejow-wojen-morskich-studia-i-szkiceKsięgarnia Grzbiet
 
Wojna naszych pradziadków .
Wojna naszych pradziadków .Wojna naszych pradziadków .
Wojna naszych pradziadków .Teo Krawczyk
 

Similar to Dzialania kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem (16)

Jakub a. Kampanie Napoleona
Jakub a. Kampanie NapoleonaJakub a. Kampanie Napoleona
Jakub a. Kampanie Napoleona
 
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
 
Malo znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowej
Malo znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowejMalo znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowej
Malo znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowej
 
Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u
Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-uWojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u
Wojna pruska-czyli-wojna-polski-z-zakonem-krzyzackim-z-lat-1519-1521-u
 
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
Warszawska brygada-pancerno-motorowa-1939
 
Dlaczego niemcy-przegraly
Dlaczego niemcy-przegralyDlaczego niemcy-przegraly
Dlaczego niemcy-przegraly
 
Wojna obronna Polski 1939
Wojna obronna Polski 1939Wojna obronna Polski 1939
Wojna obronna Polski 1939
 
Crotone 982
Crotone 982Crotone 982
Crotone 982
 
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rpWschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
Wschodniopruski obszar-operacyjny-w-planowaniu-strategicznym-ii-rp
 
1815 lot-orla
1815 lot-orla1815 lot-orla
1815 lot-orla
 
Wojna obronna polski 1939
Wojna obronna polski 1939Wojna obronna polski 1939
Wojna obronna polski 1939
 
Wojna austriacko-pruska-wojna-austrii-z-prusami-i-wlochami-w-1866-roku
Wojna austriacko-pruska-wojna-austrii-z-prusami-i-wlochami-w-1866-rokuWojna austriacko-pruska-wojna-austrii-z-prusami-i-wlochami-w-1866-roku
Wojna austriacko-pruska-wojna-austrii-z-prusami-i-wlochami-w-1866-roku
 
Wojna obronna 1939 w Polsce
Wojna obronna 1939 w PolsceWojna obronna 1939 w Polsce
Wojna obronna 1939 w Polsce
 
Z dziejow-wojen-morskich-studia-i-szkice
Z dziejow-wojen-morskich-studia-i-szkiceZ dziejow-wojen-morskich-studia-i-szkice
Z dziejow-wojen-morskich-studia-i-szkice
 
Wojna naszych pradziadków .
Wojna naszych pradziadków .Wojna naszych pradziadków .
Wojna naszych pradziadków .
 
Garnizon warszawa-1918-1939
Garnizon warszawa-1918-1939Garnizon warszawa-1918-1939
Garnizon warszawa-1918-1939
 

More from Księgarnia Grzbiet

D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-iiD day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-iiKsięgarnia Grzbiet
 
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetuU boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetuKsięgarnia Grzbiet
 
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitejSkrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitejKsięgarnia Grzbiet
 
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasaPrekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasaKsięgarnia Grzbiet
 
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiegoOstatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiegoKsięgarnia Grzbiet
 
Masa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafiiMasa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafiiKsięgarnia Grzbiet
 
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitejKrolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitejKsięgarnia Grzbiet
 
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhalaJozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhalaKsięgarnia Grzbiet
 
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffeGwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffeKsięgarnia Grzbiet
 

More from Księgarnia Grzbiet (20)

D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-iiD day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
 
Chojnice 1939
Chojnice 1939Chojnice 1939
Chojnice 1939
 
Callao 1866
Callao 1866Callao 1866
Callao 1866
 
Zapomnialam o-tobie
Zapomnialam o-tobieZapomnialam o-tobie
Zapomnialam o-tobie
 
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetuU boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
 
Tajne misje
Tajne misjeTajne misje
Tajne misje
 
Tajne akta-s
Tajne akta-sTajne akta-s
Tajne akta-s
 
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitejSkrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
Skrywane oblicza-ii-rzeczypospolitej
 
Resortowe dzieci-sluzby
Resortowe dzieci-sluzbyResortowe dzieci-sluzby
Resortowe dzieci-sluzby
 
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasaPrekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasa
 
Polska mocarstwowa
Polska mocarstwowaPolska mocarstwowa
Polska mocarstwowa
 
Polock 1579
Polock 1579Polock 1579
Polock 1579
 
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiegoOstatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
 
Nalkowska i-jej-mezczyzni
Nalkowska i-jej-mezczyzniNalkowska i-jej-mezczyzni
Nalkowska i-jej-mezczyzni
 
Masa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafiiMasa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafii
 
Lwow 1920
Lwow 1920Lwow 1920
Lwow 1920
 
Limanowa 1914
Limanowa 1914Limanowa 1914
Limanowa 1914
 
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitejKrolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
 
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhalaJozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhala
 
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffeGwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
Gwiazda afryki-hans-marseille-niepokorny-as-luftwaffe
 

Dzialania kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem

  • 1. SPIS TREŚCI 9OD TŁUMACZA. UWAGI WSTĘPNE . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Cz~ść PIERWSZA WPROWADZENIE 14 ORGANIZACJA, UZBROJENIE IWYSZKOLENIE KAWALERII 17 A. SPRZYMIERZENI . Kawaleria austriacka . Kawaleria rosyjska Kawaleria pruska . B. FRANCUZI . Podsumowanie . . . . . . . 17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 24 31 . . . . . . . . 35 .................. 41 TAKTYCZNE I OPERACYJNE UŻYCIE KAWALERII. . 42 ARTYLERIA KONNA. . ....... 48 SKŁAD KWATERY GŁÓWNEJ SPRZYMIERZONYCH. SŁUŻBA WEWNĘTRZNA, JEJ CHARAKTERYSTYKA. 51 Cz~ść II OGÓLNA SYTUACJA POD KONIEC WRZEŚNIA 1813 ROKU. PLANY OPERACYJNE. 58 Ogólna sytuacja pod koniec września 1813 roku 58 Zamiary operacyjne sprzymierzonych. Ocena . 59 PRZESUNIĘCIE ARMII GŁÓWNEJ WOBSZAR CHOMUTOV-BRUx. KROKI PODJĘTE DLA OFENSYWY I ROZPOZNANIA. ................. 63 http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 2. 6 SPIS TREŚCI Zarządzenia do przesunięcia Armii Głównej w obszar Chomutov-Briix. 63 Zarządzenia dotyczące rozpoznania 65 Sytuacja przeciwnika . . 68 Przeprowadzenie. Wydarzenia do wieczora 3 października 70 Starcie pod Floha . 72 Pozycja wieczorem 3 października . 73 Rozważania . 73 DALSZE ZARZĄDZENIAIWYDARZENIA AŻ DO NATARCIA MURATA NA SCHELLENBERG 81 Wiadomości o nieprzyjacielu 81 Rozkazy na 4 i 5 października . 82 Starcie pod Chemnitz 82 Wydarzenia 5 października . 83 Zarządzenia obu stron 5 października . 84 Pierwsze starcie pod Penig 6 października 1813 86 STARCIE POD SCHELLENBERG 6 PAŹDZIERNIKA 1813. POZOSTAŁE WYDARZENIA 7 1 8 PAŹDZIERNIKA 88 Pozostale wydarzenia 6 października 92 Wydarzenia 7 października . . 93 Starcie pod Dornburg . 93 Drugie starcie pod Penig 7 października 1813 95 Zarządzenia i wydarzenia w silach głównych 96 Rozważania 98 ODWRÓT MURATA, MARSZ ARMII GŁÓWNEJ NA LIPSK. ZARZĄDZENIA NA 8 PAŹDZIERNIKA, WYDARZENIA 106 Rozważania 109 Starcie pod Penig 8 i 9 października 112 Rozważania 115 Wydarzenia 9 października 116 Rozważania 119 Starcie pod Wethau-StoGen 9 i l Opaździernika 1813 121 http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 3. SPIS TREŚCI Rozważania Pozostałe wydarzenia lOpaździernika . 127 131 7 Rozważania 135 ODMARSZ NA LEWO TRZONU ARMII GŁÓWNEJ. DALSZY ODWRÓT MURATA ......... ....... 138 Rozkazy na l l października . 138 Wydarzenia l l października. 139 Rozważania Rozkazy na 12października . Wydarzenia Rozważania Rozkazy na 13października Wydarzenia Rozważania Zmiana planu operacyjnego Rozważania STARCIE POD LIEBERTWOLKWITZ 14 PAŹDZIERNIKA 1813 . Teren. Początek walki Wydarzenia na lewym skrzydle 141 143 144 146 148 149 154 157 162 165 168 169 172 Wydarzenia na prawym skrzydle . 173 Wydarzenia w centrum: odebranie Liebertwolkwitz przez austriacki IV Korpus 173 Dalsza walka kawalerii w centrum . 175 Rozstrzygnięcie walki kawaleryjskiej 177 Odbicie Liebertwolkwitz przez Francuzów . 179 Koniec starcia 180 Straty 181 Rozważania 182 ROZWAŻANIA KOŃCOWE. 190 http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 4. Załączniki SPIS TREŚCI Cz~ść III ZAŁ4CZNIKI Ordre de bataille Armii Głównej sprzymierzonych na dzień 14 października 1813 roku. 198 Załącznik II Ordre de bataille zgrupowania francuskiego pod komendą króla Murata... 213 Załącznik III Przegląd pozostałych sił . 222 Załącznik IV Kolumna marszowa w dniu 4 października 1813. Pod dowództwem generała dywizji Lefola . 226 Załącznik V Wspomnienie: "0 stosunku sił armii francuskiej do armii sprzymierzonych i jak dalsze operacje mogłyby być prowadzone z przewagą" 229 Załącznik VI Instrukcja na dalsze operacje (z 4 października 1813) 233 Załącznik VII Lista strat poniesionych przez cesarsko-królewską Armię Czeską w kolejnych starciach 235 BIBLIOGRAFIA. . 241 MAPY 245 http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 5. OD TŁUMACZA Nie tak dawno, bo w ubiegłym roku, obchodziliśmy 200. rocznicę bitwy pod Lipskiem iśmierci księciaJózefa Poniatowskiego. Oba te wydarzenia były decydujące dla historii Polski, zaś rezultat bitwy zdeterminował dalsze dzieje Europy, azapewne też iświata. Wraz zostatecznym upadkiem koncepcji napoleońskiego uniwersalnego imperium upadła też koncepcja odrodzenia Polski i jej funkcjonowania wramach tego systemu. Skupiając się na "Bitwie Narodów" i jej skutkach, nie można jednak pomi­ nąć w rozważaniach tego całego ciągu wydarzeń, które doprowadziły do tego, że wielka batalia pod Lipskiem miała właśnie taki a nie inny kształt. I właśnie wcelu przybliżenia tych decydujących dni przed rozstrzygnięciem, Czytelnik otrzymuje do rąk niniejszą książkę, autorstwa kapitana Sztabu Generalnego c.-k. armii, Hugona Kerchnawe. Urodził się on wKlosterneuburg (w Dolnej Austrii), 10 lutego 1872 roku. Wwieku dwudziestu lat został podporucznikiem artylerii, piął się dalej po dra­ binie służbowej dość szybko. Na porucznika awansował w1896 roku, trzy lata później na kapitana, w 1909 roku został majorem, w 1912 podpułkownikiem, zaś w 191S pułkownikiem. W stopniu generała-majora został w 192S roku przeniesiony do rezerwy. Zmarł wWiedniu 6 czerwca 1949 roku. Ciekawe, że autor wielu prac okawalerii był "z zawodu" artylerzystą. Po ukoń­ czeniu Szkoły Wojennej został przyjęty do korpusu inżynierów. W latach 1909- 1911 był szefem sztabu lS. Dywizji Piechoty. Po tym okresie aż do początku I wojny światowej sam wykładał w Szkole Wojennej historię wojskowości. Po wybuchu wojny ruszył na front wschodni, najpierw wII Korpusie Artylerii, póź­ niej pod komendą generała von Woyrscha. Na przełomie lat 191S/1916 dowo­ dził 16., anastępnie 27. pułkiem artylerii polowej. Wkońcu został brygadierem. W1916 roku powołano go do nowych zadań, mianowicie jako szefa sztabu gene­ ralnego wgubernatorstwie Serbii. Prowadził zakrojoną na szeroką skalę działal­ ność administracyjną, dzięki której udało mu się poprawić znacznie sytuację społeczną i gospodarczą w podległym regionie. Po zakończeniu wojny był kie­ rownikiem biura wWojskowym Urzędzie Likwidacyjnym. Praca naukowa Kerchnawego wydała obfite owoce wpostaci licznych publika­ cji. Ich spis podaję na końcu niniejszej przedmowy. Powstały one wwyniku badań waustriackim Archiwum Wojennym. Wlatach 1902-1908 Kerchnawe był przy- http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 6. 98 Część II Rosyjsko-pruskie rezerwypiechotypołączyły się tego dnia zaustńackim Korpu­ sem Rezerwowym pod Mańenberg. Rosyjsko-pruskie rezerwy kawaJeru iartyleńi odpoczywały pod Komotau, kwatera główna armii powstała wMańenberg. W armii Bennigsena wszystko pozostało bez zmian, wyjąwszy niewielkie re­ konesanse. 2. Dywizja Lekka Bubny zajęła opuszczone przez wroga punkty: Pillnitz i Lilienstein. ROZWAŻANIA Działania i rozkazy Naczelnego Dowództwa Armii Głównej sprzymierzo­ nych z czasu od 4 do 7 października muszą być oceniane z punktu widzenia tych informacji, które rzeczywiście do niego dochodziły. O ile to dowództwo było dokładnie i trafnie zońentowane w rzeczywistych wydarzeniach, które rozgrywały się stosunkowo w zasięgu działania oddziałów rozpoznawczych, o tyle niewiele, choć lepiej rzec, o tyle przeciwnie było zońen­ towane wogólnej sytuacji operacyjnej, awięc nie tylko wsytuacji unieprzyjacie­ la, ale również uwłasnych, operujących wdużym oddaleniu, innych armii. Wiedziano, że duże zgrupowanie wroga liczące około 45 000 do 50 000 ludzi stoi na obszarze Freiberg-Oderan-Mittweida-Altenburgiońentowano się wprost wzorcowo co do jego składu i szczegółów jego pozycji. To samo tyczy się obu korpusów nieprzyjacielskich, wysuniętych na południe od Drezna (l iXIV). Dowiedziano się o nadciąganiu Dywizji Kawalerii Gwardii (Ornano) na Frauenstein, o odmarszu dwóch dywizji Młodej Gwardii z Drezna na trakt do Freiburga. Wiedziano też o wymarszu Augereau do Saksonii i 6 października wieczorem orientowano się niemal doskonale w jego sile, składzie i marszru­ cie 123• Jednakże co do położenia obu największych zgrupowań, pod bezpo­ średnim dowództwem Napoleona oraz Neya, trzeba było zdać się na przypusz­ czenia, tak samo jak wprzypadku sytuacji Annii Północnej iArmii Śląskiej. W tych warunkach dotarł 4 października przed południem meldunek Thiele­ manna, że szwedzcy huzarzy124 krążą do godziny drogi na północ od Lipska, że wLipsku codziennie oczekuje się ataku szwedzkiego następcy tronu, że od 2paź­ dziernika są tam zabezpieczone kwatery dla Murata iNapoleona, których ocze­ kiwano lada godzina. Do tego meldunku Thielemann dodał własne przypuszcze­ nie, że wedle wszelkich znaków Napoleon znajduje się wmarszu na Lipsk. Z tych wszystkich informacji jedynie pierwsza mogła mieć pokrycie zrzeczywi­ stością, choć ito mało prawdopodobne. Istniała niewielka możliwość zarówno ata­ ku Armii Północnej na Lipsk (stała 4 października wieczorem 60 kilometrów od miasta, pod Rof3lau, między nią a Lipskiem stało zgrupowanie Neya), jak i marszu Napoleona na Lipsk. Kwatery mogły być tak czy inaczej zamówione wLipsku dla Napoleona i Murata- podstęp, którytym razem przyniósł dobre owoce... 12-' Por. s. 70, 71,83, 94. 124 Por. s. 81. http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 7. Część U 99 Z drugiej strony wiedziano, że Armia Północna osiągnęła Łabę, że przepra­ wa w Ro6lau jest w jej rękach, podczas gdy przeprawy Bhichera oczekiwano dopiero 7października. Wydaje się to co najmniej zrozumiałe, jeśli wNaczelnym Dowództwie Armii Głównej stworzono na gruncie tych informacji obraz, że Napoleon istotnie jest wodmarszu na Lipsk, by wpołączeniu zNeyem odeprzeć atak Armii Północnej. Jeśli wtym sensie pojmowano również marszAugereau, jeśli interpretowano ata­ ki francuskiego II iVKorpusu 3, 4, lub 6października, że ich celem było oczyścić przestrzeń dla marszu armii francuskiej zDrezna do Lipska, lub go zamaskować, jeśli przewidywano, że przy ruchu całym frontem prosto na Lipsk przyjdzie się natknąć na połączone zgrupowania Napoleona iMurata ibyć przy tym zmuszo­ nym do walki, do której nie poczuwano się wystarczająco silnym iktórej chciano uniknąć wraz znegatywnymi skutkami 125 wprzypadku porażki ... Zpunktu wi­ dzenia najwyższych dowódców sprzymierzonych nie można było zaprzepaścić znowu dotychczasowych sukcesów przez nową częściową klęskę izarazem pod­ dać wwątpliwość przymierze iwraz z nim całą kampanię. Lepiej było postawić wszystko na jedno wielkie rozstrzygnięcie, wktórym wzięłyby udział nie tylko wszystkie siły sprzymierzonych, lecz również cała sytuacja działałaby na ich ko­ rzyść. Ztego punktu widzenia to wszystko było nawet uzasadnione. Ztego ujęcia widać jednak wyraźnie, jak trudne jest współdziałanie armii roz­ dzielonych dużą przestrzenią, zwłaszcza gdy pomiędzy nimi stoi przeciwnikinie mogą one, jakwtym przypadku, komunikować się ze sobą telegrafem126• Rozpatrywana ztego punktuwidzenia, wielokrotnie cytowanainstrukcjado do­ wódców niższego szczebla zwieczora Spaździernika 127 zyskuje zupełnie inny wy­ gląd. Można ztej perspektywytylko pochwalić ruch armii do przodu na Chemnitz, podczas gdyjej lewe skrzydło, zajmując Altenburg, naciskało na linię komunikacyj­ ną Drezno-Lipsk.Wychodząc zzasadyniewystawianiasię na niepowodzenia, które mogłyby zdestabilizować "święte przymierze'; należy też dobrze ocenić to, że znaj­ dujące się zprzodu części armii (KorpusyN iIII) nie zawładnęły Altenburgiem za pomocą marszu flankowego, co byłoby znacznie szybsze, ale iniebezpieczniejsze. Ale za to kazano im stać naprzeciwko wroga iskierowano tam pod ich osłoną inne korpusy (Wittgensteina). Również to, że zrazu całkiem, potem częściowo trzyma­ no rezerwy urzutowane z tyłu z prawej strony, aż otrzymano pewną wiadomość o odmarszu Napoleona z Drezna, choć i potem utrzymano grupę wojsk gotową spaść na flankę przeciwnika, gdyby uderzył ewentualnie na Chemnitz lub Marien­ berg, zgadza się wzupełności zpodanymi punktarni widzenia. Również próba zatrzymaniaAugereau iwten sposób odcięcie Napoleonowi wzmocnień, zwłaszcza wmocno brakującej solidnej kawalerii może wzasadzie być tylko dobrze postrzegana. '" Por s. 59-60, rozważania o planie operacyjnym. ILO Ta łączność idzisiaj, nawet jeśli jest, potrafi być stale przerywana. "' Por. Aneks, Załącznik 6. http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 8. 100 CZĘŚĆ II W szczegółowym wprowadzaniu tych środków natykano się jednak wiecznie na wewnętrzne sprzeczności. Jeśli uważano za konieczne, że korpusy Klenaua i później Gyulaia pozostają wlinii frontu, gdyż są już dobrze zorientowane i po­ zostają w pewnym stopniu w kontakcie z wrogiem, byłoby również zalecane z tych samych powodów techniczne wzmocnienie tego frontu. Z pewnością umocnienia polowe nie były już tak popularne jakwczasach wojen pozycyjnych na przełomie XVII iXVIII wieku iznowu wnajnowszych czasach. Również wy­ posażenie techniczne korpusu ijego zasilenie techniczną siłą roboczą było wnaj­ wyższym stopniu niedostateczne (pół albo cała kompania pionierów na korpus, dalej na jedną kompanię piechoty, graniczarów lub jegrów jeden cieśla). Ale rv Korpus stał od 22 września, zaś III Korpus od 3 (dywizja Crenneville), lub S października na swoich pozycjach wludnych, wysoko rozwiniętych miejscowo­ ściach wSaksonii, gdzie znalazłyby się prawdopodobnie narzędzia pracy, zpew­ nością też siły robocze w dostatecznej ilości. Za frontem armii pracowało 3 i 1 2 kompanii pionierów austriackich o stanie 762ludzi przy zasiekach i blokadach dróg wRudawach 128, co wobec ofensywy stało się zbędne. Na pewno dałoby się zrobić coś, co przysporzyłoby poważnych trudności Francuzom 3 lub 6 paź­ dziernika wokolicach Flćiha-bderan. Obecnie z pewnością nie wolno byłoby zapomnieć w podobnych okolicz­ nościach o umocnieniu takiej pozycji. Również siły przeznaczone do "powstrzymania" Augereau- lepiej byłoby powiedzieć "odbicia" - były niewystarczające 129• Można było przecież, nawet abstrahując od użycia kawalerii w wielkim stylu, jakie było omówione w po­ przednich rozdziałach 130, utworzyć łatwo grupę wsile 7500 jeźdźców, wspiera­ nych przez 4500 do 9000 piechoty i 16 do 32 dział 131 , poprzez wydzielenie podjazdu Mensdorffa, części podjazdu Płatowa, rezerwy kawalerii i jednej lub dwóch brygad piechoty z korpusu Kleista. W pełni wystarczyłaby do tego za­ dania i mimo to, mogłaby w większej części, a przynajmniej jednostkami pie­ choty, wziąć udział w planowanym rozstrzygnięciu pod Lipskiem. Atak głów­ ne siły Korpusu Kawalerii Rezerwowej Kleista ciągnęły biernie za korpusem Wittgensteina, jej dwie brygady musiały pozostać bezczynnie pod Zwickau jako "wsparcie" wystarczająco silnego i bez tego Wittgensteina. Nic więcej niż mały oddział wydzielony Kajsarowa ruszył się, by podążyć na wezwania Thie­ lemanna iLiechtensteina 112 iwesprzeć ich operacje przez demonstracyjne po- "' K. A., F. A. UJ 13, Hauptarmee, IX d, Xa, koresponden.:ja generalnego kwatermistrza. feldm.-por. hrabiego Radetzky'ego zprowadzącymi te pr.1ce ofi.:erami pionierów. 1,. Thielemann, okolo 1500 jeźdźców, Liechtenstein, po odejściu 2 szwadronów do Płatowa, -ł ł>ata­ liony i 14 szwadronów z 2900 piechoty, 1800 jeźdźców, razem: 2900 piechurów, -'300 jeżdż.:ów, przeciwko około 9000 piechoty, 3500 j.udy i 16 działom Augereau. 130 Por. s. 77-78 zastosowanie kawalerii na początku operacji w nowoczesnym pojęciu. 111 Do poprzednich jeszcze około 1100 jeźdźców Mensdorffa, 1000 z korpusu Platowa, 2000 z 1.l,r­ pusu Kawalerii Rezerwowej Kleista z2bateriami konnymi, następnie !lub 2 brygady piechoty Kle­ ista, każda po około 4500 żołnierzy i l bateria brygadowa. 112 Por. s. 94, przedostatni akapit. http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
  • 9. Część II 101 sunięcie zGera naJenę. Po sukcesie, jaki osiągnął nawet słaby oddział wydzie­ lony księcia Hessen-Homburg L. nie wydaje się wykluczone, że marszałek Au­ gereau dał się zwieść wiadomościami o posuwających się naprzód kolumnach piechotyzdziałami, które ponadto zawierałybywojska austriackie irosyjskie 134 ipozostał ztego powodu jeden dzień wJenie. Zupełnie odpowiadało duchowi planu operacyjnego ze Żmigrodu to, że w wypadku porażki Klenaua lub Wittgensteina chciano się cofnąć i w dalszej kolejności rzucić się na linie komunikacyjne nieprzyjaciela. Zpodanych punk­ tów widzenia nie mogło to być zaskakujące. Jednakże wwypadku, gdyby wbrew oczekiwaniom Bawaria wystąpiła wro­ go, chciano tam cletaszować wojsko 135, by poskromić ten kraj w połączeniu zsiłami Armii Dunaju generała kawalerii księcia Reull Musi być to jednakpo­ traktowane zdecydowanie jako wydzielanie oddziału na cel poboczny, jakkol­ wiek nieprzyjemny byłby ten przeciwnik na tyłach. Ów cel stanowił bowiem dokładne zaprzeczenie zasady zachowywania sił na wielki cel, ostateczne roz­ strzygnięcie pod Lipskiem. Z pewnością to nie śmiałość była motywem przewodnim przedstawionych tu planów operacyjnych, jak i rzeczywistych działań. Gdy uświadomimy sobie jednak wszystkie istniejące, a ponownie tu przedstawione trudności, gdy nie można było pozbyć się nieznośnego uczucia, że nie podoła się przeciwko naj­ większemu mistrzowi bitwy wszechczasów bez znaczącej przewagi - czyż nie było lepiej iść bezpiecznie? "Dopiero wzakreślonych granicach ukazuje się kunszt mistrza': Czyż te sło­ wa poety miałyby być bezwartościowe dla sztuki wojennej? Gdy rozpatruje się zachowanie Napoleona wtych decydujących dniach paź­ dziernika, łatwo narzuci się uprzedzonemu sędziemu myśl, że cesarz zbyt dłu­ go trzymał się linii Łaby. Wyda mu się nie do pojęcia, że on, człowiek szybkich posunięć, nie wyzyskał wraz zkorpusem króla Neapolu próby odrzucenia idą­ cych naprzód korpusów, które przekroczyły Rudawy, z powrotem do Czech. Zwłaszcza to ostatnie wydaje się oczywiste. Ale ten wielki wódz, który bardzo dokładnie znał swoich przeciwników, któ­ ry mimo brakującej kawalerii był zorientowany w ich pozycjach bardziej niż wystarczająco, zdawał się stwierdzić, że z podobną próbą uzyskałby niewiele więcej niż parę szczęśliwych dla niego utarczek ze strażami tylnymi, gdyż prze­ ciwnik prawdopodobnie uchyliłby się na czas przed każdym większym uderze­ niem. Zdaje się dalej mówić, że oddaliłby się przy tym od swojej przygotowa­ nej bazy, czyli Łaby, podczas gdy z północy nadciągali dwaj przeciwnicy, do pokonania których musiałby zawrócić, zanim udałoby mu się powstrzymać Armię Czeską i zadać jej decydujący cios. Swoim tradycyjnym środkiem do 1' 1 Por. s. 93 przyp. 96. 1" Mianowicie wojska Kajsarowa (por. s. 92) ipozostawiona wGera załoga z l. lekkiej dywizji (por s. 95 przyp. 107). 111 Por. Aneks, Załącznik S. http://grzbiet.pl/sklep/dzialania-kawalerii-w-decydujacych-dniach-przed-lipskiem Przykładowy rozdział książki: Działania kawalerii w decydujących dniach przed Lipskiem Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl