Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807

SPIS TREŚCI
WST:ĘP DO POLSKIEGO WYDANIA.
PODZI:ĘKOWANIA
LEGENDA
SPIS MAP
SPIS ILUSTRACJI .
WST:ĘP
ROZDZIALI
HISTORIA DWÓCH MORDERSTW ....................... .
RoznziALII
NAPOLEON RUSZA NA WSCHÓD .
RoznziAL III
NAPOLEOŃSKA MACHINA WOJENNA
RoznziALIV
ROSYJSKA MACHINA WOJENNA
RoznziAL v
POSUNIJ?CIA STRATEGICZNE
ROZDZIAL VI
KWESTIA DOWODZENIA
ROZDZIAL VII
POCZ4TEK OFENSYWY FRANCUSKIEJ
RoznziAL VIII
MGŁA WOJNY
ROZDZIALIX
BITWA O PUŁTUSK .
RoznziALX
SPRAWY PAŃSTWOWE .................... .
7
lO
Ił
12
13
15
19
35
45
67
85
101
113
131
157
183
http://grzbiet.pl/sklep/kryzys-w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807
Przykładowy rozdział książki: Kryzys w śniegu. Kampania zimowa 1806-1807
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

---·6 Sr>rs TREścr
ROZDZIAŁ XI
ROSYJSKA OFENSYWA ZIMOWA .
ROZDZIAŁ XII
WALKI ODWROTOWE BENNIGSENA ..
ROZDZIAŁ XIII
PRZEDOSTATNI DZIEŃ
ROZDZIAŁ XIV
KRYZYS W ŚNIEGU
RozDZIAŁ XV
IŁAWSKIE POPOŁUDNIE
ROZDZIAŁ XVI
BEZOWOCNA RZEŹ
ROZDZIAŁ XVII
WINA I OKOLICZNOŚCI .....
ZAŁ4CZNIKI
ZAŁ~CZNIKI
RAcHUNEK su ..
ZAŁ~CZNIK II
SKŁAD I ORGANIZACJA ARMII ROSYJSKIEJ I PRUSKIEJ .
ZAŁ~CZNIK III
SKŁAD I ORGANIZACJA ARMII FRANCUSKIEJ
ZAŁ~CZNIK IV
BITWA POD GOŁYMINEM ( 0RDRE DE BATAILLE) .
ZAŁ~CZNIKV
BITWA POD PUŁTUSKIEM ( 0RDRE DE BATAILLE) .
ZAŁ~CZNIK VI
BITWA POD PRusą IŁAW~ ( 0RDRE DE BATAILLE)
ZAŁ~CZNIK VII
PRZEDSTAWIENIE BITWY NA MAPACH
ZAŁ~CZNIK VIII
LOGISTYKA W POLSCE.
BIBLIOGRAFIA .
INDEKS
205
227
253
271
311
343
367
386
399
410
432
436
453
467

WST:JiP DO POLSKIEGO WYDANIA
Bitwa pod Pruską Iławą uchodzi za jedną zwiększych rzezi, mających miejsce
wczasie wojen napoleońskich. Autorzy niniejszej pracy stoją na podobnym
stanowisku, które prezentują wkońcowej części pracy. Całe dzieło skupia się na
opisie działań wojennych od końca listopada 1806 roku do bitwy pod Pruską
lławą włącznie. Nie jest to jedyna praca na ten temat, która ukazała się wnaszym
kraju. Pierwsza poważna książka naukowa, poświęcona wcałości bitwie ukazała
się wNakle nad Notecią w1995 roku izostała napisana przez Tomasza Rogackie
go 1• Na kolejne opracowania przyszło czekać do 2008 roku, kiedy to ukazały się
prace Summerville'a2 orazJasińskiego iSkowronka3• To pierwsze dzieło jest jed
nak bardzo słabe, dość skrótowe, w dodatku fatalnie przetłumaczone. Z kolei
druga praca nie opisuje całej kampanii, ajedynie jej epizody. Iwreszcie ostatnim
opracowaniem przedstawiającym szczegółowo zimowe walki na terenie Polski
jest książka G. Lechartiera Manewr na Pułtusk, która ukazała się w 2011 roku,
nakładem wydawnictwa Napoleon V4• Autor skupił się wniej na działaniach, ma
jących miejsce na ziemiach polskich od wkroczenia wojsk francuskich, aż do
końca grudnia, kładąc szczególny nacisk na ostatnią fazę walk.Jest to praca opar
ta wdużej mierze na źródłach ipozbawiona tak charakterystycznych dla zachod
nich dzieł wtrąceń z pamiętników, w związku z tym może się wydawać trudna
wodbiorze. Z drugiej strony autor jest bardzo obiektywny i mimo swojego po
chodzenia nie staje po żadnej ze stron.
Czy to oznacza, że niniejsze opracowanie nie powinno ukazać się w Polsce,
albowiem temat został wyczerpany? Osobiście nie trafiłem w życiu na takie
dzieło, a poza tym jestem zwolennikiem tezy, że kolejne publikacje poruszają
ce tematykę mają sens o ile wnoszą coś do przedstawianego tematu. Atak nie
wątpliwie jest z Kryzysem w śniegu. Jednocześnie warto zauważyć, że jest to
pierwsza praca, poruszająca tak szczegółowo tematykę tej części kampanii. Po
nieważ ukazało się już jedno opracowanie obu autorów nie trzeba przedsta-
' Nieco rozszerzone wydanie tego samego autora wyszło w 2004 roku w znanej serii Historyant
B1twy wydawnictwa Bełłona: T. Rogacki, Pruskallawa 1807, Warszawa 2004.
2 Ch. Summerviłłe, Polska kampania Napoleona, Warszawa 2008.
1 J.Jasiński, S. Skowronek, Wschodniopruskie kampanie Napoleona, 2008.
'G. Lechartier, Manewr na Pultusk, Oświęcim 2011.

_.-_.•
8 WSTĘP DO POLSKJEGO WYDANIA
wiać ich czytelnikowis. Warto natomiast przypomnieć, że ich styl charaktery
zuje się żywą narracją i obfitym korzystaniem z licznych źródeł, wydanych
przez wszystkie strony uczestniczące wkonflikcie. Lekturę ułatwiają mapy oraz
wprowadzenie wsytuację polityczną, które tłumaczy przyczyny konfliktu. Bar
dzo ciekawe jest też opisanie armii obu stron, przedstawione w pierwszych
rozdziałach książki, które co prawda stawia w przesadnie złym świetle armię
rosyjską, niemniej pokazuje różnice wobu systemach szkolenia i walki 6. Za to
w dalszej części tekstu autorzy dość wyraźnie stają po stronie Rosjan, nie tyle
sympatyzując z nimi, co oceniając ich sukcesy (albo zamieniając porażki na
zwycięstwa) i postawę w konfrontacji z Francuzami. Widać to szczególnie
mocno w momentach, kiedy krytykują pomysły napoleońskich dowódców na
czele z Napoleonem. Dodając do tego stawianie wyżej rzetelności rosyjskich
raportów prezentuje się obraz pracy, która niekoniecznie jest obiektywna.
Może to być związane z fascynacją autora osobą Davida Chandlera, który przy
ogromnej wiedzy był jednak nieodrodnym dzieckiem imperium mającego do
dziś dnia wielki żal do Cesarza Francuzów o fakt, że stanął im na drodze do
sukcesu (cóż z tego, że na krótko). Nie oznacza to jednak, że nie oddają cesar
skiemu, co cesarskie iwiele opisów walk pokazuje jakość napoleońskiej machi
ny wojennej. Szczególne wrażenie wywiera finałowa bitwa, która przedstawio
na jest niczym starcie tytanów, w iście epickim stylu, pełna dramatyzmu i na
głych zwrotów akcji. Zjakością tego obrazu idzie również rzetelność naukowa,
albowiem jest on oparty na źródłach wpostaci raportów ipamiętników uczest
niczących w nim bohaterów. Autorzy nie stronią od mniej romantycznej stro
ny wojny i piszą o bezustannej walce z warunkami atmosferycznymi, głodem
oraz monotonią wojskowego żywota. Nie zapomnieli też o tym co się dzieje,
gdy milkną działa i 11do boju" ruszają sanitariusze. Pokazanie losu rannych po
bitwie pod Pruską Iławą nie jest może tak przejmujące, jak to, które było ich
udziałem w czasie kampanii 1812 roku, ale z pewnością robi wrażenie.
Ponieważ dzieło ukazuje się na rynku polskim, należy też wspomnieć o spra
wie narodowej. Na pewno rzuca się w oczy opis naszej ojczyzny, jako miejsca
zapomnianego przez Boga iludzi. Kilkakrotnie wspomina się polskie pustkowi,l
i wrogą postawę części miejscowej ludności. Trzeba jednak pamiętać, że opis
dotyczy głównie terenów położonych na wschód od Dolnej Wisły, które w opi
sywanym okresie nie mogły wytrzymać porównania z Niemcami, Włochami,
czy Francją, na terenach których walczyli dotychczas żołnierze Wielkiej Armii.
Jeśli dodamy do tego ogromne tempo walk w Prusach, niesprzyjającą aurę
i problemy z zaopatrzeniem, związane z ubogą siecią dróg i miast to trudno
mieć za złe, że taki właśnie obraz Polski prezentują autorzy, tym bardziej, że
zasadniczo mówią ustami swoich bohaterów. Natomiast kwestią dyskusyjną
jest podejście Napoleona do Polaków, które znów wzorem Chandlera było
1 Więcej informacji na ten temat, J. R. Arnold, R. R. Reinertsen, Triumf N,l~•oln>lhl. Kumpullhl frv
dlandzka 1807 roku, Oświęcim 2012.
• Chodzi tutaj głównie o zbytnią krytykę rosyjskiej musztry i regulaminów, które same wsobie nie
były złe.

WSTĘI' DO I'OLSKIEGO WYDANIA
bardzo cyniczne izgóry zakładało wykorzystanie naszych przodków, jako mię
sa armatniego i bufora, mającego stanowić strażnicę wschodnich rubieży ce
sarstwa.
Ostatnim zarzutem pod adresem autorów, jest brak stosowania przypisów
w miejscach, gdzie przedstawione są koncepcje planów stron, wzwiązku zczym
nie zawsze można śledzić, skąd pojawił się konkretny pomysł. Nie jest to nagmin
ne, niemniej zdarza się wkilku sytuacjach.
Mam nadzieję, że powyższa krytyka nie zniechęciła czytelnika do lektury,
albowiem prezentowane dzieło ma zdecydowanie więcej plusów, niż minusów.
Chciałbym też zapewnić, że zarówno tłumacz, jak i redaktor oraz wydawca
włożyli mnóstwo wysiłku w to, żeby kolejna praca autorów była jak najlepsza
iprzyjemna wodbiorze dla czytelnika. Podobnie jak winnych opracowaniach
przyjęto pisownię jednostek od brygady wzwyż zdużej litery. System numera
cji jest naprzemienny (liczby arabskie/rzymskie), za wyjątkiem numerów pru
skich batalionów fizylierów. Nazwy własne jednostek pisane są małymi litera
mi (poza słowem 11Gwardia" i oddziałami niemieckimi oraz kozackimi, noszą
cymi nazwy od dowódcylszefa). Cytaty wtekście pisane są kursywą, natomiast
zwroty określające pewne umowne nazwy umieszczone są w cudzysłowie.
Tam, gdzie było to możliwe, wstawiono polskie nazwy miejscowości, nawet
wtedy, gdy nie istnieją one dziś na mapach. Mam nadzieję, że uniknąłem wtej
kwestii pomyłek i szczególnie Ci czytelnicy, którzy pochodzą z okolic ówcze
snych bitew będą zadowoleni.Jeśli stanie się inaczej, jest to tylko moją winą.
Przy okazji chciałbym podziękować dr. Sławomirowi Skowronkowi za cen
ne uwagi i wyjaśnienia, zwłaszcza te poświęcone armii rosyjskiej i nazwom
miejscowości na Mazurach. Bez tych wskazówek praca byłaby z pewnością
gorsza.
Mariusz Promis

466 BIBLIOGRAFIA
Simond, Emile, Le 28e regiment de ligne; historique du regiment d'apres les docu
ments duMinistere de la guerre parEmile Simond, Rouen 1889.
Vernon, Fran-rois Simon Marie Jules, baron Gay de, Historique du 2e regiment
de chasseurs acheval depuis sa creation jusqu'en 1864, Paris 1865.
Vial, F., Le Sme Cuirassiers, Histoire du regiment, Lyon 1894.
Wierre, AndreMarie Yves de Bonnieres de, Historique duJe regimentde dragons,
Nantes 1892.
ATLASY, MAPY I PLANY
Bataille de Preussisch-Eylau gagnee par la Grande-Armee, commandee en personne
par S. M. Napoleon I.re, Empereur des Fran~ais, Roi d'Italie, sur les Armees
combinees de Prusse et de Russie, Le 8 Fevrier 1807, avec trois Plans et deux
Cartes, Paris 1807.
Both, Major [Gustav] von, Relation der Schlacht bei Pultusk den 26. December
1806, Nebst Einem Plan, Berlin, b.d. w. [1807-1812].
Both, Major [Gustav] von, Relation der Schlacht bei Preussisch-Eylau den 26ten
und 8ten Februar 1807, Nebst Einem Plan, Berlin, b. d. w. [1807-1812].
Dufour,A. iDuvotenay, Atlasde l'Histoire du Consulatetde l'Empire dresse etDessina
sous la Direction de M. Thiers. Naszkicowany przez: Dyonnet, Paris 1864.
Esposito, Vincent J. iJohn Robert Elting, A Military History and Atlas oj the
Napoleonic Wars, New York 1964.
Johnston, Alexander Keith, Atlas to Alison's History ojEurope, Edinburgh and
London 1848.
Jomini, Generał Baron Antoine Henri de, Atlas Portatif pour l'intelligence des
Relations des dernieres Guerres, publiees sans plans; notamment pour [,, rie de
Napoleon. Oddzielne tomy opisów i map, Paris 1840.
Kausler, Franz Georg Friedrich von, Atlas des plus mernorabies batailles, combats
et sieges des temps anciens, du moyen óge et de {',ige moderne (Atlas der wichtig
sten Schlachten, Treffern und Belagerungem der altern, mittlern und neuern
Ziet), t. I-II, oddzielne tomy opisów i map, Karlsruhe & Freiburg 1831.
Kausler, Franz Georg Friedrich von, Die Kriege von 1':"92 bis 1815 in E14ropa
und Aegypten mit besonderer Rucksicht auj die Schlaellten Napoleans und se
iner Zeit nach den zuverlassigsten Quellen bearbeitet, t. 1-11., oddzielne tomy
opisów i map, Karlsruhe and Freiburg 1843.
Kausler, Franz Georg Friedrich von, Versuch einer Kriegsgeschichte .zlla 'lilka,
nach den Qucllml,eariJeitet, t. 1-Vl, oddzielne tomy opisów imap, Ulm 1830.
Kriegsgeschichtliche Abteilung l, Studien zur kriegsgeschichte und Taktik.
Der Schlachterjolg mit welchen Mittein wurde er erstrebt?, t. III i oddzielny
atlas do t. III, Berlin 1903.
R[othenburg], Friedrich Rudolfvon, Schlachtett P/ae11e, Vienna 1840.
R[othenburg], Friedrich Rudolfvon, Schlachten Atlas, Leipzig 1843.

INDEKS
Cytowane stopnie wojskowe odnoszą się
do okresu kampanii; większość oficerów
otrzymała promocje na skutek kampanii
lub za zasługi wczasie późniejszej służby.
A
Aleksander Pawłowicz (car Rosji, wcze
śniej Wielki Książę): s.l3, 15, 36, 80, 93,
159, 197; narodziny, 19; okres Wielkiego
Księcia, 20-21; spisek przeciwko carowi
Pawłowi, 23-24; pierwsze lata na carskim
tronie, 25-27; reakcja na porwanie iśmierć
księcia d'Enghien, 30; koalicja przeciw
Francji, 31-33, 35; podniesienie się po klę
sce, 33; relacje iwsparcie dla Prus, 26, 32,
39, 95; stosunek do armii, 37-38, 70, 72,
81; przygotowania do kampanii w Polsce,
86, 96; poszukiwanie dowódcy wojsk w
Polsce, 107; wybór Kamieńskiego na do
wódcę armii w Polsce, 108-109; wysłanie
Tołstoja jako oficera łącznikowego, 108;
wysłanie Knorringa do Polski, l08-109;
Bennigsen zdaje raport o działaniach pod
Pułtuskiem, 181; nagrodzenie Bennigse
Anglia, zob. Wielka Brytania
Anklapy (Auklappen), s. 267, 272, 303,
308,324-325,325,327,335
Anrep, Roman (rosyjski generał lejtnant),
s. 157,160,164,172,222,233,406,435
Augereau, Pierre (francuski marszałek),
s. 12, 14,90, 106,124,126-128,134,140,
144-146, 151-152, 154-155, 185, 192,
227, 234, 260, 266, 271, 420, 428, 437,
458; pod Pruską Iławą (8 luty), 279-283,
287, 289-293, 295-296, 298-299, 301,
304,310,313,331,374,382-383,447;po
bitwie, 351, 360,372
Austerlitz, bitwa, s. 15, 33, 35, 37-38, 50,
72, 77, 79, 85-87, 96, 108, 115, 121, 136,
155, 181-182, 184, 277, 321, 327, 350,
368, 377, 379, 383-384, 396-397, 449,
455,461
Austriackie Cesarstwo (Austria, Austria
cy), s. 21-22,25,31-33,35-36,83,88-91,
107,110,146,190-191,345,350,379
na, 208; decyzja o zastąpieniu Kamień
skiego Bennigsenem, 208; otrzymanie
sprawozdania Bennigsena z bitwy pod B
Pruską Iławą, 376; zdanie cara o bitwie
pod Pruską Iławą, 377; przyznawanie od
znaczeń, 377
Baggowut Karl (rosyjski generał major),
s. 158-159, 162-164, 167-168, 170-172,
181,209,235-237,403,434,442 pod Pru
ską Iławą (8luty),273-274,287,313-314,
316-319,321-322,352
Althof, s. 12, 273, 280, 328, 330, 332, 340-
341,346,398,444,450

---·468 INDEKS
Bagration Piotr (rosyjski generał), s. 10S, s. 14,44, 111,129,134,140, ISS,lS6,192,
223, 229, 23S-23S, 2S3-2SS, 260, 396-397, 205, 212-213, 215-217, 219, 222-224, 227,
463; pod Pruską Iławą (7luty), 12, 261- 229,231,23S-239,241,2SS,279,310,330,
263, 265; pod Pruską Iławą (Siuty), 276, 344-34S,3S2,3S0,413,421,42S-426
2Sl,32S,339; po bitwie, 356, 3SS,376
Berthier Louis, (francuski marszałek),
Barclay de ToBy, Michaił (generał rosyj- s. 14,62-63, 134, l3S, 144, 155, 164, 181,
ski), s. 13, 71, 10S, 113, 124-125, 127, 205, 207, 213, 225, 22S-229, 245, 320,
157-159, 162, 173-175, 177-179, lSl, 335,341,362,372,375,380-381,384
402, 434, 462; walki przed i w trakcie bi-
twy pod Pruską Iławą (6-7luty), 235, 242, Bessieres Jean, (francuski marszałek),
245-247, 249-252, 256, 261-263, 265; s.l3,110-lll,l28-l29,134,140,1SS,l86,
z powodu rany nie walczył Slutego, 274, 35l, 410; pod Pruską Iławą (Siuty), 304
313,321
Bezledy (Beisledin), s. 312
Bartoszyce (Bartenstein), s. 205,308,311-
312 Bieżuń, s. 128-130, 134
Beauhamais, Josephine de (cesarzowa Blokada Kontynentalna, s. 98-99; (zob.
Francji), s. 183, 188, 190,347 też Dekret Berliński)
Beker, Nicolas (francuski generał dywizji), Bilicher Gebhard von (pruski generał po
s. 13S, 140,158-159, 164,166,171-172, rucznik),s.41-42,87,331,377
181-182,389,421,424,433
Bennigsen, Leontij (rosyjski generał kawa
lerii), s. 6, 12-13,23-24,38,73,78-79,81-
82, SS-S7, 95, 102-103, lOS, 107-114,
131-133, 138-139, 142, 154, 157-164,
167-168, 171-173, 175, 177, 179-1S3,
186, 198, 201, 207-210, 212-213, 217,
222-225, 227-229, 231-239, 241-243,
245-247, 249, 251, 253-256, 260-263,
265-268,271-277, 279, 282, 284, 2S7,
293, 298, 303, 30S, 310-314, 317, 321-
322, 324-331, 333-334, 339-341, 343-
344, 349-350, 354, 356, 3SS, 360-361,
364, 373, 376-378, 381, 383, 387-389,
394-397, 399-400, 433, 435, 440, 445-
446,449-450,453-454,457,459-460,462
Berlin, s. 15-16, 39-40, 42, 44, 56, 85, 87,
89-91, 94-100, 107, 120, 1S4, 195, 206,
360,367,377,3S4,412,447-448,4SO
Berliński Dekret, s. 15,97-99
Bernadotte Jean, (francuski marszałek),
Bonaparte Hieronim, książę (generał fran
cuski), s. 6S, 101, 103
Bonaparte Napoleon (cesarz Francuzów,
wcześniej pierwszy konsul): s. S, 8, 12-14,
29-30,96-97,107,110, 121, 128,161,164,
180- 196-198, 203. 206, 210-212, 237,
267,268,277,354,373.
Jako pierwszykonsul: starania opokój, 22;
list do cara Aleksandra, 27; nieporozumie
nia z Rosją, 28; spiski przeciwko Napole
onowi, 28-29.
Jako cesarz: początek panowania, s. 15, 31-
32; pokonanie Rosjan (i Austriaków pod
Austerlitz) 3S; plany przeciwko Rosji, 3b-
37; propozycja dla Prusaków, 38-39; po
czątki kontliktu z Prusami, 39; pokonanie
armii pruskiej pod Jeną-Auerstidt, 39-40,
45; w Berlinie, 39, 42, 44; przejście przez
Bramę Brandenburską, 39; rozważanie
nad przyszłością Polski i Prus, 91 ; wybór
elektora saskiego na króla Polski, 92; "''Y
suwanie żądań wobec Prus przy oferowa-

INDEKS 469
niu zawieszenia broni, 92-93; dowiedze
nie się oodrzuceniu warunków przez Pru
saków, 96; wydanie Dekretu Berlińskiego,
98-99; stan wewnętrzny Francji, 100;
przejazd z Poznania do Warszawy, lll;
przybycie do Warszawy, 112; opuszczenie
Warszawy, llS; powrót do Warszawy
i spotkanie Marii Walewskiej, 188-190;
rozważania o następcy tronu - Maria Wa
lewska iJózefina, 183, 188, 347; politycz
ne rozważania po bitwie pod Pruską Ilawą,
362; decyzje dyplomatyczne, 191; poli
tyczne sk'Utki bitwy pod Pruską Iławą,
362, 3"79; zrozumienie wpływu bitwy ide
cyzja o przeciwdziałaniu, 360, 370, 375-
376; shvorzenie własnej wersji wydarzeń,
s. 17, 360, 369.
Jako dowódca wczasie kampanii wPolsce:
plany, 87-89, 103; rozkaz natarcia na
wschód od Wisły, 90; próby wzmocnienia
siły annii, 100, 190; wyjazd na front, 115;
ocena stanu zaplecza i twierdz, lO1-102;
niecierpliwość z powodu opóźnień przy
przekraczaniu Wisły, 105-106; w Pozna
niu, 109; droga z Poznania do Warszawy,
111; przybycie do Warszawy, 112; decyzja
ostrategicznym przekroczeniuWisły, 111;
opuszczenie Warszawy, 115; planowanie
nocnego uderzenia na Czamowo, 115-
117, 119; zadowolenie z postawy Francu
zów pod Czamowem, 119-120; świado
mość mamego stanu arrnii, 134; kwatery
główne wNasielsku, 134; stwierdzenie, że
Buxhowden jest wCiechanowie, 134; po
ścig i jego skutki, 135, 137; zdenerwowa
nie z powodu braku oporu Rosjan, 138;
kwatera główna w Lopacinie, 152; prze
czytanie sprawozdania zsytuacji w Pultu
sku, 181, 185; kontynuowanie natarcia,
139-140, 146, 148; wydanie rozkazów
przed bitwą pod Golyminem, 140, 145;
dołączenie do Soulta pod Pałukami, 153;
przedstawienie wyników bitwy pod Goły
minem wjaknajlepszym świetle, l54; roz
czarowanie, l56; rozkazy dla Lannesa,
164, 167; pochwała 17. pułku piechoty
lekkiej, 172; błędny kierunek marszu, 153;
podróż do Pułtuska, 152, 182; dowiedze
nie się o niepokoju w armii spowodowa
nego brakiem zaopatrzenia, 184-185; wy
syła oddziały przeciwko Prusakom i Ro
sjanom, 186; decyzja o zatrzymaniu pogo
ni i wysłaniu armii na kwatery zimowe,
187-188; powrót do Warszawy, 188; roz
ważanie o roli Gdańska, 191; rozkazy od
nośnie kwater zimowych, 192-193, zaopa
trywanie arrnii, 195; niezadowolenie
z Neya, 207, 213; w Warszawie, 209;
otrzymuje informacje o ofensywie wroga,
224; przygotowanie się do kryzysu, 225;
wyjazd z Warszawy, 225; przechwycenie
depeszy do Neya iBernadotte'a, 209, 229;
plany ofensywy przeciwko Rosjanom,
227-228, 232-234; niedocenienie stanu
polskich dróg, 229-230; zrozumienie, że
Rosjanie odczytują jego posunięcia, 231;
wkroczenie i Olsztyna izarządzenie ataku
wiążącego siły Rosjan, 232; sprawozdanie
zwydarzeń wBarkwedzie, 234; Benrugsen
ucieka przed bitwą, 237-238; pościg za
Bennigsenem, 238; utrata kontaktu zBer
nadottem, 241; nakazanie Neyowi bloko
wania Prusaków, 239; odgłosy bitwy pod
Dwórznem, 244; działania wczasie bitwy
pod Dwórznem, 249-250, 252; zarniary
po bitwie pod Dwórznem, 253; nieudane
przewidywanie ruchów Bennigsena, 253;
schronienie się wdomu wdrodze zGóro
wa llaweckiego, 266; niepewność odno
śnie pozostanie Rosjan pod Pruską !ławą,
269; plany odnośnie bitwy pod Pruską
Iławą, 271,273, 275; wbitwie pod Pruską
Iławą (7luty),259,261; wbitwiepod Pru
ską Iławą (Siuty), 279, 282-284, 286-287,
289-291, 298-299, 301-305, 307-311,
313, 322-323, 327, 329-330, 333-336,
341; wynik bitwy i rozważanie nad wyco
faniem się, 16, 345-348; rozważania nad
armią i bitwą, 345-347, 350; tworzenie
biuletynu po bitwie, 372; kwestia rannych,
347, 360-361, 364; opuszczenie Pruskiej
Iławy, 362; działania nad zwiększeniem
siły, ocena strat i snucie planów na przy
szłość, 351, 367-369, 371, 374-375, 384-;

---·470 INDEKS
działania po bitwie pod Pruską Iławą, 353,
355, 358-359, 360, 365, 378.
Jako dowódca: rozważania o armii, 45-46,
48, 51-53, SS-57, 59, 61-62, 64-65, 101,
113,131, 157,205,227,253,271,367;po
łączenie głowy państwa z dowódcą woj
skowym, 64; przydatność biuletynów, 65,
kontrola nad marszałkami, 81; zaskocze
nie postawą Rosjan i stosunek do ich ar
mii, 83, 85; pochwała pułkownika Sava
ry'ego w biuletynie, 126; błędy nie do za
akceptowania w armii, 380-382; początki
upadku, 382-384; pochwała działań kira
sjerów pod Dwórznem, 252; stosunek do
rannych, 189, 347, 360-361; dezaprobata
na zachowanie 43, pułku piechotyliniowej
po bitwie, 350; wojskowe znaczenie bitwy
Colbert Auguste (francuski generał bryga
dy), s. 27, 59, 63, 111, 209, 21 l-212, 236,
242-244, 251, 411, 419, 422, 437, 455,
463; pod Pruską Iławą (8 luty), 280; po
bitwie, 346, 355-356, 358, 363
Corbineau Claude (francuski generał bry
gady),s. 185-186,277,289,373,410
Czaplic Jefim (rosyjski generał major),
s.142-143, 151,337,404,430
Czarnowo, s.12, 114, 116-117, 119, 122, 149
Czartoryski Adam (zastępca ministra
spraw zagranicznych Cesarstwa Rosyj
skiego), s. 24, 26, 31-32, 36, 38,455
pod Pruską Iławą, 359, 380; ukrywanie
szczegółów bitwie pod Pruską Iławą, 372-
373, 376, zdolność do skupiania się na D
istotach problemu, 385
Bonnet d'Honnieres (francuski generał
brygady),s.150,317,373,415,428,439
Borkowo, s.l22, 124,462
Brzozowy Lasek (Pruska Iława), s. 14,
203,325,337,339,360
Bug, s. 12,109,110,114-115,122,194
Buxhowden, Fiodor Fiodorowicz, hrabia
(rosyjski generał piechoty), s. 79, 85-87,
102, lOS, 107, 109-110, 112-113, 134,
139, 142, 154, 157, 159, 161, 163, 183-
184, 186, 207-209, 387-388, 394, 396-
397,399,403,431,435
c
Ciechanów, s. 134, 138, 140, 144-145,
153, 155, 231,429
Cłaparfcle Michel (francuski generał bry
gady), s. 165, 167, 171-172, 182,417,
Dahlmann Nicholas (francuski pułkow
nik, potem generał brygady), s 14, 135-
137; w bitwie pod Pruską Iławą (8luty),
202,304, 306-307; po bitwie, 347, r3
Dalmacja,s.36-37, 191
Daru Pierre (francuski intendant-generalny
armii), s. 189, 195, 219, 371, 381-382,454
D:AultanneJoseph (francuski generał bry
gady), 176-182,414,430
Daumesnil Pierre (francuski szefszwadro
nu), 305,309-310,463
Davout Louis (francuski marszałek), s. 12,
14, 42, 50, 58, 87, 89, 102, l05-106, 111.
115,119,121-122,128,134,138-140,
142, 146, 148, 150-151. 154-155, 164,
173, 176-177, 180, 192-194, 224, 227,
241-2·l2, 254-255, 269, 274, 277, 279,
281, 410, 414, 428, 438, 447, 449, 455.
458, 461; pod Pruską lławą (Siuty), 287,
299,307,311-321,323,325327,333-335.
338-339, 341; po bitwie, 352, 361, 367 -

lNDI!KS 471
368,370,373,376,383,386
Dawidow Denis (rosyjski porucznik i au
tor), s. 256, 260; pod Pruską llawą (Siuty),
283, 327; po bitwie, 349, 35l, 363,373
Dawidowski Jakow (rosyjski pułkownik),
s.126-127, 175,-WO
D'Enghien, książę, s. 29-30,459
Delaitre Antoine (francuski szefszwadro
nu),s.136-137,412
Desjardins Jacques (francuski generał dy
wizji),s.124-127, 144-145,154,373,420,
428, 437; pod Pruską llawą (Siuty), 291,
293, 295-296
D'HautpouiJean (francuski generał dywi
zji), 13, 196,200,245-246, 249, 252,425,
437; pod Pruską llawą (Siuty), 271,301-
303, 310; po bitwie, 355, 36S, 373
Dobre Miasto (Guttstadt), 231
Dochturow Dimitr (rosyjski generał lejt
nant), s.139, 142-143, 150-151, 154, 157,
160; pod Pruską Ilawą (Siuty), 273,304,
322,339,404,430-431,441
Domnowo, s. 325, 329,331, 337, 349
Dorochow Iwan (rosyjski generał major),
s.122-124,171, 1S1,244-245
Dorsenne Jean (francuski generał bryga
dy), s. 309, 334,345,411,436
Duhrowka (Gorken), s. 329
Dupont Pierre (francuski generał dywi
zji), s. 213, 215, 217, 219-221,413
Durosnel Antoine (francuski generał bry
gady), s. 126, 421, 429, 437; pod Pruską
llawą (Siuty), 280, 285
Dwórzno (Hoff), s. 241-242, 244, 247,
261,329
E
Essen III, Piotr (rosyjski generał lejtant),
s. S5, 209, 3S9, 394, 396-397, 405, 441;
pod Pruską Ilawą (Siuty), 273, 297, 302
(sam Essen nie brał udziału w bitwie,
uczestniczyła wniej dywizja, która nomi
nalnie dowodził- M.P.)
F
Fezensac Raymond de (francuski oficer
ipamiętnikarz), s. 50, 179, 1S1, 194, 216,
22S,340,346,351,363,379,4SS;
Foch Alexander (rosyjski generał major),
s. 2SS-286, 293,400,441
Fouche Joseph (francuski minister poli
cji), s. 29, 100,461
Friant Louis (francuski generał dywizji),
s. 14, 119, 121-122, 134, 14S, 370, 373,
415,42S,439,456,463; pod Pruską lławą
(Siuty),312-313,315-317,320-326
Fryderyk Wilhelm III (król Pruski), s. 13,
15, 21, 25, 31-32, 3S-39, 42, 90-95, 134,
1S3,32S,362,378,407,449
Frydland, s. 273, 349, 374, 37S, 450
G
Duroc Geraud {francuski Wielki Marsza- Gazan Honore (francuski generał dywi
łek Pałacowy i generał), s. 111, 1SS, 347, zji), s. 166-167, 171, 175-176, 181, lS6,
370,385 194,418,433

___..
472 INDEKS
Gdańsk, s.ll2, 191-192,210,224
Golicyn VDymitr książę (rosyjski generał
Hohenlinden, bitwa, s. 22, 29, 63, 246,
277,301,303,321,461
lejtant), s. 77, 132-133, 139-143, 146, 148- Hulot Jacques (francuski szef batalionu),
151, 154, 156-157, 160, 222; pod Pruską s.247-249,417
Iławą (8 luty), 273-274, 314-315, 320,
322,402,405,429,434,443
Gołymin, s. 6, 12, 16-17,21,62,72, 132-
134, 138-157, 160-164, 168, 173-174,
177, 180,184, 186, 188, 192, 223, 231,
236, 244, 281, 293, 380, 388, 398, 413,
427,431,434
Górowo Iławeckie (Landsberg), s. 238,
242, 249, 251, 253-256, 266, 273, 277,
340,346,362,372,
Grabbe, Paul (rosyjski artylerzysta), s. 293
Grouchy Ernrnanuel (francuski generał
dywizji), s. SS, 58, 111, 128-130,212,213,
232, 243, 248, 251; pod Pruską Iławą (8
luty), 301-304, 310, 333-334; po bitwie,
371,373,379,425,436
Grudziądz (Graudenz), s. l06, 192, 21O,
224,227
Gudin Charles (francuski generał dywi-
J
Jena-Auerstadt, bitwa, s. 16, 39-40,42,44-
45,50,87,92-95,112,155, 18~. 191,193,
206, 223, 225, 286, 321, 365, 377-378,
380-381, 383-384, 417, 447-448, 452,
455,462
JerrnołowAleksiej (rosyjski pulkownikipa
miętnikarz), s. 72, 80, 142-143, 178, 217,
221, 404, 430, 440-441; pod Pruską Iławą
(7 luty), 256-260; pod Pruską llawą (8
luty),325, 335, 337,339; po bitwie, 376
Jomini Antoine (francuski pulkownik iteo
retykwojskowy), s. 207, 213, 225, 244, 250.
267-268, 382, 457, 461-462, 466, ; pod
Pruską llawą (8 luty), 282, 308-309, 313,
334; po bitwie, 346, 350-35l
Jonkowo (Jonkendorf), s. 229,231, 23+-
235
zji), s. 117, 121, 176,301,312,317,325, Jurki (Georgenthal), 215-216,220-221
337-338,344,368,370,415,433,439
Guyot Etienne (francuski generał bryga- K
dy),s.232, 235,280,304,307,417,422,
437,456
H
Heliwig Karl von (porucznik pruski),
s.13,41, 197
Heudelet Etienne (francuski generał dy
wizji), s.l26, 144-145.373,420, 429; pod
Pruską Iławą (Siuty), 293,296-297
Kamieński I Michaił (marszałek rosyjski),
s. 81, 107-109, 112-114, 117, 120-122,
124, 126, 130-132, l.H. 136, 138-139.
157, 159-161, 180, 183, 207-208, 388,
396,399
Kamieński II Mikołaj (rosyjski generał
major, syn Kamieńskiego 1), s. 233-234;
pod Pruską Iławą (Siuty), 274,308,313,
322-323, 339,405,443
Karniszyn (Kamichen), s. 129

INDEKS 473
Katarzyna II, zwana "Wielką" (caryca), 19-
21,25,36, 108,285
Klein Dominique (francuski generał dy
wizji), s. 122-124, 146-148,229,243-244,
251; pod Pruską Ilawą (Siuty), 299,301-
303,310,319-320,323,423,427
Klein-Sausgarten, 316, 321-322, 345
Knoning Bogdan (rosyjski generał pie
choty), s. 108-109, 208, 268, 327, 339,
344.377,399,460
13, 62, 87, 89-91, 111, 134,140, 163-168,
170-182, 185-186, 192, 194, 227, 381-
382,389,417,424,432,433,461
Lapisse Pierre (francuski generał bryga
dy), s. 125,145,151,420,428,437
Lasaile Antoine (francuski generał bryga
dy, późn. generał dywizji), s.l3,43-44,55,
122-124, 137, 141, 146-147, 155, 193,
235-237, 422, 427, 437, 439; pod Pruską
Ilawą (Siuty), 332,341, po bitwie,344
Latour-Maubourg Victor (francuski gene
Knorring Karl (rosyjski podpułkownik), rai brygady), s. 59,236,424,428,439
s. 159
Kołoząb, s. 113-114,124-125, 127
Królewiec, s. 13, 106, 134, 183, 199,205-
207, 209-210, 225, 235, 264, 273, 279,
325, 341, 343-344, 346, 349, 353-354,
358-359, 362, 364-365, 370, 375-376,
378,444-445,463
Kozin Siergiej (rosyjski generał major),
s. 168,170-171,181,400,435
Kreege Berge, s. 12, 274, 316-318, 321,
323-325,327,335,337,339,345
Kreutz Cyprian (pułkownik rosyjski),
s. 140,142,146,223
Kutschitten, s. 14,203,316,325-327,335-
337,370,378
Kutuww Michaił (rosyjski generał lejt-
L'Estocq Anton von (pruski generał po
rucznik), s. 12, 14,389,398,407,409,443-
445, 448-450; obrona twierdzy Toruń
i wschodniego brzegu Wisły, 90, 106; od
mowa poddania Torunia, 90; o jego pode
szłym wieku, 95; organizacja kontruderze
nia przeciwko Francuzom, 129; ścigany
przez korpus Neya, 134, 205-206; przyby
cie rosyjskich posiłków, 210; poparcie dla
planu zimowej kampanii Bennigsena, 210;
unikanie kontaktu zFrancuzami, 235; pró
ba połączenia się zBennigsenem, 237-239,
241, 255; marsz do Pruskiej llawy, 327-
333; pod Pruską Iławą (8 luty), 335-336,
339-340; po bitwie, 349, 373,378
Legrand Claude (francuski generał dywi
zji), s. 301,417, 437; walki przed iwtrak
cie bitwy pod Pruską Iławą (7luty), 247,
249-251, 263-264, 266; pod Pruską Iławą
(Siuty), 280, 282
nant, od 1812 marszałek), s. 23, 35, 81, Lepie Louis (francuski pułkownik), s. 14,
108,404 202,284,305-308,436
L
Lampaski (Lampasch), s. 273, 325, 344
Leval Jean (francuski generał dywizji),
233,266, 416, 437; pod Pruską Iławą (8
luty), 280,282,284
Lidzbark Warmiński (Heilsberg), s. 205,
Lannes Jean (francuski marszałek), s. 12- 241,242,274,321,360,372,450

-474 INDEKS
Liga Zbrojnej Neutralności, Druga, 22-23,
25
Lochet Pierre (francuski generał bryga
dy), s.l21, 321-323,373,415,428,439
Morand Charles (francuski generał dywi
zji),s.51,115,117-119,121,148-150, 154,
241, 370,373,414,428,439,463; podPru
ską Iławą (Siuty), 312, 316-318, 322-324
Moreau Jean (francuski generał dywizji),
Luiza Augustyna WiJhelmina Amelia s. 22, 29,301, 350
(królowa Prus), s. 25-26,32,93
Łopacin, s. 131, 136, 138, 144, 152-153,
381,429
M
Maków, s. 139, 142-143, 150, 153, 161,
180, 185-187,431
Marbot Marcellin (francuski porucznik
ipamiętnikarz), s.126-127,142,144,152,
252,457
Marengo, bitwa, s. 22, 63, 283, 299, 303,
345,379,383,445,447,449,461
Markow Jewgienij (rosyjski generał ma
jor), s. 215-217,219,221-222, 235,404,
440, 442; pod Pruską Iławą (7luty), 256,
258; pod Pruską lławą (Siuty), 273,275-
276,293
Marulaz Jacob (francuski generał bryga
dy), s. 146, 150, 154, 182, 241-242, 312,
415,428, 438; pod Pruską lławą (Siuty),
313,319-320
Milhaud Edouard (francuski generał bry
gady, późn. generał dywizji), s. 44, 58-59,
111, 124-125, 146, 148, 193, 422, 427,
438; pod Pruską Ibwą (Siuty), 281,299,
320, 336; po bitwie, 356, 358
Miłakowo (Liebstadt), s. 221, 239
Morąg (Mohrungen), s. 12, 215,218,220,
222-224, 239
Moszyn,s.161-162, 172-173,176-177,179
Murat Joachim (francuski marszałek),
s. 12-13,44, 56, 58, 83, 88, 92, 100, 103-
105, 109-111, 134-135, 137-138, 140-
141, 144-146, 152-153, 156, 185-187,
192, 200-201, 227-228, 231-232, 236,
238, 242-243, 245-246, 250-252, 421,
423, 427, 436, 438, 446-447, 458, 464;
pod Pruską lławą (7luty), 253, 255-256,
266, 268, pod Pruską lławą (S luty), 279,
281-282, 290, 297-301, 303-305, 307-
310, 313; po bitwie, 345, 348, 351. 35+
356,358,360,362,371,381-384,396
N
Napoleon, zob. Bon,1parte, Napoleon.
Narew,s.12, 110-111,114,120,134,157,
160-162, 164, 167, 172, 180, 186, 192,
207,435
Nasielsk, s. 119-124, 131, 134. 138. 140,
161, 164
Nidzica, s. 210
Ney Michel (francuski marszałek), s. 14.
44, 48, 106, 111, 134, 186, 192, 19+195.
205-207, 209-213, 22+225, 227, 2_,4,
239, 241, 255, 279-280, 299, 301, 310,
327, 329-331, 419, 425, 437, 439-440.
459, 461; pod Pruską lławą (S luty), 340-
341,344; po bitwie, 346,351,358,363
Nowe Miasto, s 124,127,134,

iNDEKS 475
o
Odra, s. 15, 40, 44, 103
Osten-Sacken IFabian (rosyjski generał lejt
nant), s. 14, 70, 75, 77, 131, 157-158, 163,
175,235,326,400~1,403,430,434,441,
458; pod Pruską lławą (Siuty), 327,341
Osterman-Tołstoj, Aleksander, hrabia,
s.13, 114,117-122,124,134,157,163,
168, 171-172, 181, 273-274, 282, 317,
319, 321, 323, 327, 339, 343-344, 373,
400,434,442
Ostrołęka, s. 62, 107, 186, 192, 207
Ostróda (Osterode), s. 88, 93,213,371,384
Ottomańskie Imperium (Imperium Os
mańskie), s. 36
p
Pahlen Piotr, (rosyjski generał kawalerii),
s. 23-24
Pahlen III Piotr (rosyjski generał major),
s. 131, 135-137, 140, 145, 222,283, 305,
356,401,430,440, 457; pod Pruską Iławą
(Siuty), 273,327
Parquin Charles (francuski kwatermistrz
ipamiętnikarz), s. 83, 227, 280, 286, 307-
309,345,358,458
Paryż, s. 13, 17, 20, 22, 24, 27, 29-30, 39,
45-46,64, 100, 112, 133, 138, 192, 301,
360,368-369,380,393,410-412,447
Paweł Pawłowicz (rosyjski wielki książę,
późn.car),s.l9-24,31, 76,108
Perskie Imperium (Persowie), s. 37-38
Plebania Wólka (Pfarrersfeldchen), s. 215,
217,219
Plotz Jochan von (pruski generał porucz
nik), s. 328, 331-332,408,444
Płatow Matwiej (hetman kozacki i rosyj
ski generał), 14, 78, 82, 355; pod Pruską
Iławą (Siuty), 274-275, 313, 320; po bi
twie, 356,358,372
Polska, s. 44, 89, 92, 100, llO, 190, 379,
407,453,455
Pouget Francois (francuski pułkownik),
s. 417, 456; walki przed i wtrakcie bitwy
pod Pruską Iławą (7luty), 249-250, 264-
265; pod Pruską Iławą (Siuty), 280,282,
284, 298-299
Poznań,s. 87, 89,92, 104,109,111,421-
422,425
Praga (dzielnica Warszawy), s. 21, 103-
105, 110
Praga (Czechy), s. 88
Prittwitz Moritz von (Prus), s. 329-332,
407,444
Pruska Iława, s. 6-8, 12-14, 16-17,47,54-
55, 58, 60-62, 73, 80, 82, 129-130, 198,
200, 202-203, 231, 248, 255, 267-269,
272, 274, 276-286, 295, 299, 301, 305,
307-308, 311, 314, 321, 324, 330, 340-
341, 343, 345-346, 348-349, 351, 355-
356, 359-360, 367-372, 374, 376-380,
383-385, 387, 398-399, 406, 436, 440,
443,445,451-452,456-463,465
Percy Pierre (generalny chirurg Wielkiej Pultusk, s. S-7, 12, 16-17, 21, 95, l05, 110-
ArmH i pamiętnikarz), s. 184, 254, 267, 1ll, ll3, 115, 131-134, 138-140, 142,
298, 347, 352, 360-364,458,460 153-154, 157-162, 164-165, 167-168,

---·476 INDEKS
170, 172-173, 176, 179-186, 188-189,
192, 194, 198, 206, 208-209, 223, 227,
231, 234, 275, 376, 380-383, 388, 396,
398,413,432-433,450-451,457
R
RappJean (francuski generał dywizji), s. 13,
58,62,138,148,150-151,176,410,428,459
Ricard Etienne (francuski generał bryga
dy), s. 316-317,414,428,439
Royał Navy, s. 22, 97, 99,345
Riichel Ernest von (pruski minister wojny
igenerał porucznik), s. 205, 207, 353, 407-
408
s
Sacken. Zob. Osten-Sacken l, Baron Fabian
Saint-ChamansAlfred (francuski porucz
nik), s 231-232, 238, 246, 253, 256, 459;
po bitwie, 346, 348, 350, 360, 362
Saint-Hilaire Louis (francuski generał dy
wizji), 350, 383, 460; pod Pruską Iławą (8
luty), 266, 279-281, 287, 289-291, 295,
298-299,302-303,313,316-319,323,334
Sankt Petersburg, s. 19-21, 23-27, 30-31,
33,44,108-109,136,173
Savary Anne (francuski generał dywizji),
s.62,97,185, 189,384,389,410,459
Savary Charles (francuski pułkownik, brat
generała), 106, 125-126,420
Scharnhorst Gerhard von (pruski pułkow
nik i teoretyk wojskowy), 14, 40-42, 93-
459, 462, 464; pod Pruską Iławą (Siuty),
335; po bitwie, 343-344, 349, 373, 377
Schrnoditten, s. 325, 327, 333, 341, 344,
352
Szczerbatow Aleksiej (rosyjski generał rna
jor),s.132, 142,149-151,181,402,459
Senarrnont, Alexandre (francuski generał
brygady), s. 144-145, 187,420, 463; pod
Pruską Iławą (8 luty), 283, 289-290; po
bitwie, 374
Serpale (Serpallen, nieistniejące dziś mia
steczko na granicy polsko-rosyjskiej),
s. 12, 271-273, 276, 287, 295, 313, 315-
317, 322, 333, 352
Siedmioradzki,Aleksander (rosyjski gene
rał major), s. 103, 158, 163,209,389,406,
435
Szlodyty (Schloditten), s. 271, 2':"3, 2:"9,
284,335
Sochocin, s. 113, 126-127, 145,462
Somow Andriej (rosyjski generał major),
s. l72, 402, 434, 441; pod Pruską Iławą (7
luty), 265-266, 268; pod Pruską Iławą (8
luty), 273, 304
Sona, s. 134
SoultJean (francuski marszałek), s. 13-14.
121, 133-134, 140, 153, 155, 192-194,
198, 203, 205, 224, 227, 231<!35. 245.
247, 249, 252-253. 255, 381. 410, 416-
417, 429, 437--ł-38, 459, 462; pod Pruską
Iławą (7 luty), 256-257, 260-261, 266-
268; pod Pruską Iławą (8luty), 271,279-
280, 282, 284, 287, 290, 298, 307, 320,
333, 335; po bitwie, 345-350, 370-371
94,112,203,328-329,331,333,453,457, Strzegocin,s.132-134, 138-140,144,148,
157-158,161,180

iNDEKS
Suchet Louis (francuski generał dywizji), W
s. 13, 165-166, 168, 171-175, 177-178,
181,417,432 Wackern,s.329-33l
Suworow Aleksander {rosyjski generał po- Walewska Maria {polska hrabina), s. 188-
tem teldmarszałek), s. 21, 48, 81, 83, 108, 190,207,347
112,173,218,377
Szwecja, Królestwo Szwecji, s. 88, 173
T
Talleyrand Charles {francuski rrumster
spraw zagranicznych), s. 24, 29-31, 36,
153-154, 191, 231, 241, 346, 360, 379-
380, 460-461
Warszawa, s. 86-87, 89-90, 106, 135, 188-
192,194,209,211,228,347,379,412,459
Wielka Brytania, s. 15, 22, 24-25- 27, 31,
39,88,97-98,183,253
Wirtemberski Eugeniusz (rosyjski puł
kownik ipisarz), s. S1, 120-121, 131, 168,
246, 395,401; Pruską Iławą (7luty), 265;
pod Pruską Iławą (Siuty), 339
Tołstoj Aleksander. Zob. Osterman-Tolstoj, Wisła, s. 86-87, 90, 103, 105- 107, 109-
Aleksander, hrabia 112, 122,192, 225, 227, 327, 347, 364,
367, 3S1
Tołstoj Piotr {rosyjski generał lejtnant),
s.S1, 108, 112,26S,325,377,399-400
Toruń. s. 56,S6-S7,90,106-107,109-111,
125, 12S, 134, 192, 211, 223-224, 227,
23S,347,364
Towarzystwo Wojskowe, s. 94
Wilson sir Robert (angielski oficer i pi
sarz), s. 6S, 72, 76, 7S, 82-S3, 1S3-1S4,
207, 222, 236-237, 451, 457, 460, 462;
pod Pruską Iławą (7luty), 263, 267-26S;
pod Pruską Iławą (Siuty), 2S3; po bitwie,
344-349,349,35S,364-365,372-374,377
Wkra, s. 12,110, 112-115,122-127,130-
Tuczkow I Mikołaj (rosyjski generał lejt- 132, 137, 145, 15S, 3SS
nant), s. 254, 403, 431, 440; pod Pruską
Iławą {Siuty), 273,2S4 WzgórzeCmentarne (Pruskallawa),s. 263,
265,273,277,2S1,283,301,304,308,310,
335,346
V
Wzgórze Młyńskie (Pruska Iława), s. 273,
Vedel Dominique {francuski generał bry- 2SO, 282-283, 2S6, 293,346
gady),s.166-172,182,41S,433
Vivies Guillaume (francuski generał bry
gady), s, 416, 437;Pruską Iławą {7 luty),
260-263; pod Pruską Iławą (Siuty), 2SO

Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (7)

Similar to Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807

Similar to Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807 (20)

More from Księgarnia Grzbiet

More from Księgarnia Grzbiet (20)

Kryzys w-sniegu-kampania-zimowa-1806-1807