Fragment książki, spis treści, index - z księgarni internetowej Grzbiet.pl http://grzbiet.pl/sklep/markkleeberg-klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-

1. PRZEDMOWA
WPROWADZENIE
SPIS TREŚCI
l. Sytuacja militarna w okresie od 5 do 14 października 1813 ..
2. Opis terenów walk wrejonie Crobern-Markkleeberg-Connewitz
CzĘŚĆ l
ZWIASTUNY ZBLIŻAJĄCEJ SIĘ BITWY.
l. Kłopoty mieszkańców Markkleebergu i okolicznych wiosek
spowodowane zakwaterowaniem iwynikającym z niego
problemem zaopatrzenia armii francuskiej
2. Potyczki stoczone podczas odwrotu króla Neapolu na południe
od Markkleebergu w okresie od l Odo 12 października .
3. U~ieczka ~ieszkańców M.ar~eebergu do lasu Miihlholz.
- Zruszczeme mostu na PleiSSie w Markkleebergu ........ .
4. Nieudane natarcie kozaków Kuclaszewa na stanowiska polskich
baterii na KeUerbergu (13 października)
CzĘŚĆ II
WALKI WOKÓŁ MARKKLEEBERGUW RAMACH
POTYCZKI ROZPOZNAWCZEJ
WDNIU 14PAŹDZIERNIKA.
l. Obustronny brak rozeznania sił i zamiarów przeciwnika .
2. Bitwa kawaleryjska pomiędzy Markkleeberg-Lieberwolkwitz
i Giildengossa
3. Natarcie na Gautzsch i Oetzsch. - Pierwsze walki pod pałacem
i na ulicach Markkleebergu po południu 14 października
4. Sytuacja wieczorem 14 października. - Rezultaty potyczki
rozpoznawczej - Straty
5. Zajęcie pozycji przez armie obydwóch stron
6. Zadania ugrupowania generała Kleista. - Siły obydwóch stron
w rejonie Markkleeberg-Connewitz
9
13
l3
16
21
21
22
27
28
31
31
33
35
37
39
44
http://grzbiet.pl/sklep/markkleeberg-klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Przykładowy rozdział książki:
Markkleeberg Klucz do zwycięstwa w Bitwie Narodów 1813 roku. Działania wojenne w rejonie
Crobern-Markkleeberg-Dolitz-Connewitz w okresie od 12 do 19 października
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

2. 6 SPIS TREŚCI
Cz:ęść III
BITWA POD MARKKLEEBERGIEM
(16 PAŹDZIERNIKA). 49
l. Natarcie Prusaków i Rosjan generała Kleista na Markkleeberg
i Kellerberg. - Przejście Austriaków na prawy
brzeg Pleissy (8.00-9.00) 49
2. Przybycie Napoleona i Schwarzenberga na pole bitwy.
- Utrzymanie przez Prusaków pozycji zdobytych na Kellerbergu.
-Natarcie KleistanaWachau (8.00-11.30) . . . 58
3. Natarcie Austriaków na przeprawy przez Pleissę
pod Connewitz, Lossnig i Dolitz. - Kontrnatarcie
francuskiego IX Korpusu (8.30-13.00) 61
4. Odparcie pierwszego natarcia francuskiej kawalerii na pozycje
Kleista na Kellerbergu (11.00-12.00) 67
5. Sytuacja na innych odcinkach bitwy o godzinie 12 wpołudnie.
- Obustronne zmiany pierwotnych planów. - Przesunięcie rezerw 68
6. Drugie natarcie francuskiej kawalerii. - Oddanie Kellerbergu
i odwrót korpusu Kleista na drogę Markkleeberg-Crostewitz.
-Wyłom w linii bojowej koalicjantów. - Trudna sytuacja
ugrupowania Kleista (13.00-14.00) . i 3
7. Punkt kulminacyjny bitwy pod Markkleebergiem - Trzecie
i najsilniejsze natarcie francuskiej kawalerii. -Wkroczenie
marszalkówVictora i Oudinota do walk pod Markkleebergiem.
- Zajęcie Auenhain przez marszalka Victora. - Obwieszczenie
w Lipsku zwycięstwa (14.00-15.00) 76
8. Przejście austriackiej dywizji kirasjerów Nostitza przez Pleissę
pod Gaschwitz- Kryzysowa sytuacja pod Crobern. - Skuteczny
atakkirasjerówNostitza (ok.13.00-15.00). 78
9. Francuska próba przerwania linii przeciwnika pod Giildengossą
(od ok. 14.45-15.30). . . . . . . . . . . . 83
l O. Przybycie pod Auenhain rosyjskich rezerw i ostatnie natarcie
korpusu Kleista (15.00-15.45) 85
Ił. Przejście głównych rezerw austriackich z lewego na prawy
brzeg Pleissy i natarcie dywizji Bianchi na Markkleeberg, Dolitz
i Dosen (12.45-17.30) 89
12. Kontrnatarcie Starej Gwardii Napoleona i francuskiego
III Korpusu. -Wzięcie do niewoli dowódcy austriackiego
korpusu hrabiego Merveldta (17.30-18.30) 91
13. Odbicie Auenhain przez austriackich i rosyjskich grenadierów
-Wznowienie walkpod pałacem Dolitz (16.15-22.00) . 98
14. Noc z 16 na 17 października.- Straty obydwóch stron . 102
15. Rezultat i znaczenie stoczonej 16 października bitwy
pod Markldeebergiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
http://grzbiet.pl/sklep/markkleeberg-klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Przykładowy rozdział książki:
Markkleeberg Klucz do zwycięstwa w Bitwie Narodów 1813 roku. Działania wojenne w rejonie
Crobern-Markkleeberg-Dolitz-Connewitz w okresie od 12 do 19 października
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

3. SPIS TREŚCI
Cz:ĘŚĆ IV
PRZEMIESZCZENIE WOJSK
IWALKI WREJONIE MARKKLEEBERG-LÓSSNIG
W DNIACH 17-19PAŹDZIERNIKA.
ROZWAŻANIA KOŃCOWE. .. ll1
l. Przerwa w walkach w dniu 17 października. - Propozycja
Napoleona zawarcia zawieszenia broni. - Przesunięcia wojsk
w okolicach Markkleebergu 111
2. Przebieg bitwy w rejonie Markldeeberg-Dolitz-Dosen-Lossnig
w dniu 18 października . 113
3. Rozważania na temat przebiegu bitwy w rejonie Markldeeberg
-Lossnig w dniu 18 października. - Straty obydwóch stron . 118
4. Noc z 18 na 19 października. -Nocne marsze w rejonie
Markkleeberg-Gautzsch-Gaschwitz.- Koniec Bitwy Narodów . . . 120
5. Powrót uciekinierów do zniszczonych wiosek.
- Straty materialne - Służba sanitarna. - Pochówek poległych.
-Rozważania końcowe . 121
BIBLIOGRAFIA 126
http://grzbiet.pl/sklep/markkleeberg-klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Przykładowy rozdział książki:
Markkleeberg Klucz do zwycięstwa w Bitwie Narodów 1813 roku. Działania wojenne w rejonie
Crobern-Markkleeberg-Dolitz-Connewitz w okresie od 12 do 19 października
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

4. PRZEDMOWA
Literatura poświęcona Bitwie Narodów pod Lipskiem zalicza działania
wrejonie Markkleebergu do bitwy pod Wachau. Wten sposób gmina Wa­
chau dostąpiła zaszczytu, na który wcale nie zasłużyła.
Oficjalny francuski raport z bitwy, która odbyła się 16 października (Sup­
plementau No. 30l de la Gazette duGrand-Duche de Francfort du28 octobre 1813),
wyraźnie rozdziela pola bitew pod Lieberwolkwitz, Wachau i Dolitz, jednak
wdalszej swej części łączy wszystkie działania pod pojęciem "la bataille de Wa­
chau·: Przypuszczalnie dlatego, że właśnie stamtąd dowodził bitwą Napoleon.
Książę Schwarzenberg mówił obitwie pod Crebern ("Dyspozycja do natarcia
na linie nieprzyjaciela wdniu 17 października. Na polu bitwy pod Crebern'').
Dla zwycięzcy, a od niego pochodzą nazwy bitew, najważniejszym z trzech
odcinków zmagań na południe od Lipska nie był więc rejon Wachau, lecz
Crobern-Markkleeberg.
Bitwa pod Wachau jest błędnym, francuskim określeniem. Z niemieckiego
punktu widzenia właściwszym byłoby określenie tych walk jako "bitwa pod
Crobern·: Ponieważ jednak bitwa nie osiągnęła bezpośrednio tej miejscowości,
toczyła się jedynie w jej pobliżu, a Schwarzenberg nie kierował stamtąd bitwą,
słuszniejszym byłoby nazwanie jeżeli nie całej, stoczonej 16 października bitwy,
to przynajmniej jej płd.-zach. części, nazwą miejscowości, wktórej bezpośredniej
okolicy miały miejsce rozstrzygające walki. Miejscowości, o którą od godziny
8.30 rano do 17 po południu zacięcie walczono, amianowicie: Markkleeberg.
Walki pod Markkleebergiem nie były jednodniową, odosobnioną bitwą, lecz
kilkudniowymi zmaganiami o ograniczony, duży obszar pola Bitwy Narodów.
Wpierwszej ich części, od 14do 16 października, zadanie jego opanowania powie­
rzono pruskiemu dowódcy, wdrugiej, od 17 do 19 października- austriackiemu.
Swój punkt kulminacyjny bitwa osiągnęła 16 października. Wtym dniu, zu­
pełnie nieoczekiwanie, wrejonie Crobern-Markkleeberg-Auenhain doszło do
skomasowania i starcia znacznie większych sil, niż na wszystkich innym odcin­
kach południowego pola bitwy. Stoczone tam walki miały dużo większe zna­
czenie na rezultat Bitwy Narodów niż dotychczas zakładano. Straty poniesione
w tym dniu pod Markkleebergiem przez koalicjantów były znacznie większe
od strat Yorcka pod Mockern iponad dziesięciokrotnie wyższe niż straty armii
Fryderyka Wielkiego wbitwie pod Rossbach 1•
' Mi:ickern, miejscowość na pln.-zach. od Lipska, wokolicach której, 16 października, równolegle do
http://grzbiet.pl/sklep/markkleeberg-klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Przykładowy rozdział książki:
Markkleeberg Klucz do zwycięstwa w Bitwie Narodów 1813 roku. Działania wojenne w rejonie
Crobern-Markkleeberg-Dolitz-Connewitz w okresie od 12 do 19 października
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

5. lO PRZEDMOWA
Walki w rejonie Markkleeberg-Dolitz-Lossnig-Connewitz były kontynu­
owane 18 października. Również wówczas walczące tam ugrupowania armii
były zdane wyłącznie na własne siły.
O walkach pod Markkleebergiem w ramach Bitwy Narodów istnieją dwie,
znacznie obszerniejsze od dzieł ppłk. von Plotho2 i płk. Heinricha Astera3,
oparte na źródłach archiwalnych, opracowania. Można by więc przyjąć, że
wraz zukazaniem się prac gen. R. Friedericha4, dyrektora działu historycznego
niemieckiego Sztabu Generalnego (1903-1906 i 1912) oraz płk. von Hoena5
z austriackiego, cesarsko-królewskiego Sztabu Generalnego, temat Bitwy Na­
rodów został wyczerpany.
Jednak krytyczne rozpatrzenie obydwóch dzieł, w oparciu o udostępnione
przez berlińskie i wiedeńskie archiwa wojenne materiały, prowadzi do zaska­
kujących wniosków, że obydwa wspomniane dzieła nie są wpełni wiarygodne.
Friederich nie znał części akt archiwum wiedeńskiego, a Hoen nie wykorzystał
wpełni materiałów pruskich. Ztego powodu obydwaj przeoczyli albo zignoro­
wali niektóre raporty, o których mowa będzie w dalszej części niniejszego
opracowania.
W nieścisłościach tych w żadnym wypadku nie chodzi o błahe i nieistotne
szczegóły, lecz częściowo o rzeczywiście ważne i istotne wskutkach okoliczno­
ści oraz działania.
Podczas opracowywania, częściowo dotychczas niepublikowanych, odręcz­
nie napisanych materiałów z austriackiego archiwum wojennego, okazało się
między innymi, że zarówno wwiosce, jak iszczególnie koło pałacu wMarkkle­
ebergu miały miejsce walki, które w dotychczasowej literaturze poświęconej
Bitwie Narodów zostały pominięte. Na podstawie tych nieznanych dokumen­
tów walki koło pałacu w Dolitz oraz wzięcie do niewoli generała hrabiego Me­
rveldta pokazują się wzupełnie innym świetle.
W wysiłkach ostatecznego wyjaśnienia wszystkich wydarzeń, należało się­
gnąć również do źródeł, które przez wojskowych historyków zostały potrakto­
wane z lekceważeniem. Chodzi mianowicie o świadectwa cywilnych świad­
ków naocznych. Tego typu źródła muszą oczywiście być traktowane z wielką
ostrożnością. Cywil wiele rzeczy widzi w fałszywym świetle. Jednak również
raporty wyższych i najwyższych dowódców są pełne sprzeczności, luk i błę­
dów. Nieścisłości w raportach dotyczących Bitwy Narodów wytłumaczyć
można napięciami istniejącymi pomiędzy austriackimi, rosyiskiroi i pruskimi
opisywanych przez .mtora walk, należące do Armii Śląskiej feldm. Bliichera, korpusy gen. Yorcka
(pruski) igen. Langcrona (rosyjski) walczyły z francuskim VI Korpusem marsz. Marmonta oraz dv·
wizją gen. Dąbrowskiego; Rossbach- miejsce bitwy, która odbyła się Slistopada l~s-;- roku, w czasie
wojny siedmioletniej, w której Mmia pruska Fryderyka Wielkiego rozbiła połączone armie Francji
i państw Rzeszy (przyp. tłum.).
2 C. Plotho, Der Krieg in Dcutschland zmd Frankreidz in dw/<lhn·•z 1813 bis 1815, Berlin 181~.
3 H. Aster, Gejechte und Schlachten bei Leipzig im Oktober 1813, Dresden !SSI.
'R. Friederich, Geschichtc des Herbstfeldzuges 1813, Berlin 1903-1906.
1 M. Hoen, Feldzug von Leipzig, Wien 1913.
http://grzbiet.pl/sklep/markkleeberg-klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Przykładowy rozdział książki:
Markkleeberg Klucz do zwycięstwa w Bitwie Narodów 1813 roku. Działania wojenne w rejonie
Crobern-Markkleeberg-Dolitz-Connewitz w okresie od 12 do 19 października
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl

6. PRZEDMOWA
dowódcami oraz takt~m, że z powodu rozległości pola bitwy najwyżsi dowód­
cy byli skazani na raporty swoich podwładnych. Jednak ci ostatni, podobnie
jak cywilni obserwatorzy, nie są w stanie ogarnąć całości. Podwładny jest
skłonny, podobnie jakcywil, pod wrażeniem swoich dokonań iprzeżyć, do wy­
olbrzymienia własnych czynów i wrażeń. Do połowy października Markklee­
berg był zajęty przez Francuzów. Mieszkańcy wioski widzieli więc i przeżyli
wiele, o czym dowódcy wojskowi koalicji wogóle nie wiedzieli. Bez ich relacji
nic nie wiedzielibyśmy o niektórych wydarzeniach. Również wczasie trwania
bitwy wieśniacy mogli zaobserwować wiele zdarzeń, które umknęły uwadze
wojskowych, wskutek czego nie zostały one ujęte w oficjalnych raportach,
a których uwzględnienie jest niezbędne do ostatecznego wyjaśnienia przebie­
gu wydarzeń. Nie mylę się zapewne, jeżeli przyjmę, że, rozpatrywane pod ści­
słym naukowym kątem, połączenie wiedzy o wojnie i historii regionu jest naj­
bliższym ideału sposobem przedstawienia historii powszechnej.
pro( dr Felix Giinther
http://grzbiet.pl/sklep/markkleeberg-klucz-do-zwyciestwa-w-bitwie-narodow-1813-roku-dzialania-
Przykładowy rozdział książki:
Markkleeberg Klucz do zwycięstwa w Bitwie Narodów 1813 roku. Działania wojenne w rejonie
Crobern-Markkleeberg-Dolitz-Connewitz w okresie od 12 do 19 października
Książki historyczne
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl