Puisi Melayu Tradisional - Pantun (BMMB3033 Kesusasteraan Melayu) Latar Belakang Etimologi pantun Ciri-ciri Pantun Jenis-jenis pantun 1. Pantun 2 kerat 2. Pantun 4 kerat -pantun budi -pantun kanak-kanak 3. Pantun 6 kerat 4. Pantun 8 kerat

1. Disediakan oleh:
Marshel
Fai
Natasha
Lei Jie
Puisi Melayu tradisional
Pantun

2. Latar belakang
 simbol artistik masyarakat Nusantara dan ia adalah
lambang kebijaksanaan berfikir
 sering dijadikan sebagai alat komunikasi
 bersifat ringkas, romantik dan mampu mengetengahkan
aspirasi masyarakat dengan lebih jelas
 wujud dalam 39 dialek Melayu dan 25 bukan dialek di
Nusantara
 Pantun di Malaysia dan Indonesia telah ditulis sekitar
empat abad lalu
 mungkin berusia lebih tua daripada itu seperti tertulis
dalam Hikayat Raja-Raja Pasai dan Sejarah Melayu

3. Etimologi pantun
 berasal dari Sanskrit yang membawa erti: bicara, aturan
yang sah
 bahasa Jawa dengan erti yang lebih umum, pantun
merupakan sebahagian dari peribahasa
 diertikan dengan seperti,umpama, mithalnya dalam buku-
buku sastera lama Melayu seperti Hikayat Hang Tuah
disebut: saperti pantun Melayu pagar makan padi.
 membawa maksud sebagai atau seumpama saperti dalam
Tuan sepantun kilat cermin.

4.  Brandstetter : memecahkan perkataan pantun kapada akar
kata “tun” dan katanya dalam bahasa Sunda pantun
berasal dari akar tun.
 Dalam bahasa Tagalog tuntun bererti membawa secara
teratur.
 Dalam bahasa Jawa Kuno matuntunan bererti memimpin.
 Jadi sarjana-sarjana bahasa tidak dapat memutuskan soal
pantun dari segi etimologi.

5. Ciri-ciri pantun
 Setiap baris pantun mempunyai empat hingga lima patah
perkataan.
 Setiap baris mempunyai lapan hingga dua belas suku kata.
 Mengandungi pembayang dan maksud.
 Setiap rangkap pantun melengkapkan satu idea yang
hendak disampaikan.
 Pantun berkait memerlukan lebih daripada satu rangkap
untuk melengkapkan idea yang hendak disampaikan.

6.  Pembayang memainkan peranan untuk memberi persamaan
bunyi/rima kepada maksud. Pembayang pada baris pertama
hendaklah ada hubung kait dengan pembayang pada baris
berikutnya dalam setiap rangkap pantun.
 Maksud atau isi terdapat dalam setengah bahagian kedua dalam
setiap rangkap pantun. Pada bahagian inilah tersurat dan
tersiratnya apa yang hendak disampaikan dalam pantun
tersebut(tema).
 Rima pada baris pertama pembayang mestilah sama dengan
rima baris pertama maksud dan begitulah seterusnya Rima
pantun yang terbaik ialah a,b,a,b dan ada juga berima a,a,a,a.
Ba/ik/ ber/galas/ ba/ik/ ti/dak/,
Bu/li/-bu/li/ ber/ta/li/ be/nang/;
Ba/ik/ ber/ba/tas/ ba/ik/ ti/dak/,
A/sal/ bu/di/ sa/ma/ di/ke/nang/.

7. Jenis-
jenis
pantun
Pantun
dua
kerat
Pantun
empat
kerat
Pantun
enam
kerat
Pantun
lapan
kerat

8. Pantun dua kerat
 Baris pertama adalah pembayang dan baris kedua adalah
maksud pantun.
 Mempunyai lima rangkap.
 Setiap baris mempunyai empat hingga lima patah
perkataan.
 Setiap baris mempunyai lapan hingga sebelas suku kata.
 Rima akhir dalam bentuk 'a,a‘
 Contoh tema : nasihat

9. Terima kasih daun keladi,
Kalau boleh hendak lagi.
Ikan siakap ikan senohong,
Banyak cakap banyak bohong.
Pecah kaca pecah gelas,
Sudah dibaca harap balas.
Emas perak tembaga suasa,
Malas bergerak tidak merasa.
Pagi petang siang malam,
Hati terang senang faham.
- Md. Ali Bachick (peny), antologi Kasut Kelopak Jantung,
Dewan Bahasa dan Pustaka,2009.

10. Pantun empat kerat
 Terdiri daripada 4 baris serangkap
 Baris 1 dan 2 merupakan pembayang
 Baris 3 dan 4 merupakan isi
 Setiap baris mempunyai 4 hingga 6 patah perkataan
 Setiap baris terdiri daripada 8 hingga 12 suku kata
 Rima akhir ialah a-a-a-a atau a-b-a-b
 Contoh: budi, nasihat, kasih sayang,nasib,adat

11. Pantun budi
Anak merak mati tersangkut,
Mati dipanah Seri Rama;
Resam di dunia juga disebut,
Orang yang mati meninggalkan nama.

12. Pantun kanak-kanak
Anak/ rusa nani,
Baru/ kembang ekor;
Apa /dosa kami,
Lalu /tidak tegur.

13. Pantun enam kerat
 Setiap rangkap pantun terdiri daripada enam baris.
 Pantun ini mempunyai empat hingga lima patah perkataan sebaris.
 Pantun ini juga mempunyai lapan hingga dua belas suku kata sebaris.
 Tiga baris pertama dalam setiap rangkap merupakan pembayang dan
tiga baris kedua adalah maksud pantun tersebut.
 Rima akhir ( bunyi akhir setiap baris ) pantun ini ialah a, b, c, a, b, c.
 Terdapat jeda di tengah-tengah setiap baris.
 Setiap rangkap mempunyai kesatuan fikiran yang lengkap.

14. Belayar perahu membawa kuini,
Ke tanjung Jati mengadap Paduka,
Bunga kemboja sembah berkarang;
Kalaulah tahu jadi begini,
Tidaklah hati dibawa berduka,
Ku pilih saja orang lain.
Harap laut airnya jernih,
Belayar perahu dikarang manik,
Mencari mutiara di hujung dunia;
Jangan harap wajah yang bersih,
Jika hati sifatnya jijik,
Itu resam adat manusia.

15. Pantun lapan kerat
 Setiap rangkap pantun terdiri daripada lapan baris.
 Pantun ini mempunyai empat hingga lima patah perkataan sebaris.
 Pantun ini juga mempunyai lapan hingga dua belas suku kata sebaris.
 Empat baris pertama dalam setiap rangkap merupakan pembayang
dan empat baris kedua adalah maksud pantun tersebut.
 Rima akhir ( bunyi akhir setiap baris ) pantun ini ialah a, b, c, d, a, b,
c, d.
 Terdapat jeda di tengah-tengah setiap baris.
 Setiap rangkap mempunyai kesatuan fikiran yang lengkap.

16. Buat bangsal di tengah hutan,
Tebaslah hutan buat halaman,
Di tepi halaman menanam kubis,
Diselang dengan pokok papaya; ALAM
Biarlah sabar dengan perlahan,
Itulah tanda tuan beriman,
Tidak patah digoncang iblis,
Akhirnya tuan menang berjaya...MANUSIA
-Harun Mat Piah (peny)