Sm 1

1. Сэдэв : Санхүүгийн менежментийн
тухай ойлголт

2. Агуулга
1. Санхүүгийн менежментийн тухай ойлголт,
гүйцэтгэх үүрэг
2. Санхүүгийн бүрэлдэхүүн хэсэг
3. Санхүүгийн менежментийн шинжлэх ухаан
түүний хөгжил
4. Санхүүгийн менежментийн ач холбогдол
5. Санхүүгийн менежментийн хариуцлага

3. Санхүүгийн менежментийн шинжлэх ухаан нь мөнгөн
хөрөнгийн хөдөлгөөн, түүнийг хуваарилах, ашиглах үйл
ажиллагаанд хяналт тавих зэрэг зорилтуудыг
судалдаг.
Өөрөөр хэлбэл төлбөрийн байрыг баттай эзэлсэн
мөнгөн хөрөнгийг удирдан тодорхой шийдвэрүүдийг
гаргаж активын зохистой харьцааг зөв зохистой
тогтоож хөрөнгө санхүүг арвижуулах урлаг юм.

4. Санхүүгийн менежментийн
үүрэг
Хөрөнгө
оруулах
Хөрөнгө
оруулалтыг
санхүүжүүлэх
Активын
менежменттэй
холбоотой
асуудлыг
шийдвэрлэх

5. Хөрөнгө оруулалт хийх үйл ажиллагаа нь
Аж ахуйн нэгж байгууллагуудын удирдлагын
шийдвэрлэвэл зохих зайлшгүй нэг асуудал мөн бөгөөд
энэ нь санхүүгийн менежментээр зохицуулагдах ёстой
зайлшгүй нэг үүрэг юм.
Хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагаа нь
Ямагт түүний санхүүжилт буюу шаардлагатай мөнгөн
хөрөнгийн эх үүсвэр шаардаж байдаг. Иймээс
санхүүгийн менежментээр мөнгөн хөрөнгийг зөв
зохистой байршуулах асуудал нь мөн санхүүгийн
менежментийн нэг үүрэг мөн.

6. Активийн менежмент гэдэг нь
Хөрөнгийн зохистой харьцааг тогтоохын тулд
түүнтэй холбоотой асуудлууд болох бараа
материалын зохистой харьцаа, ноогдол ашгийн
бодлого, үндсэн ба эргэлтийн хөрөнгийн
харьцаа,
ажлын капитал ашиглалт зэргийг зөв оновчтой
хуваарилах үйл ажиллагаа юм.

7. Зах зээлийн эдийн засаг өндөр хөгжсөн орнуудад аж
ахуйн нэгж байгууллагуудын бизнесийн үйл ажиллагааг
үнэлэх дараах найман гол шилжээр тодорхойлдог.
1. Менежментийн түвшин
2. Бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээний чанар
3. Шинэчлэлтийн түвшин
4. Урт хугацаат хөрөнгө оруулалтын үнэлгээ
5. Санхүүгийн тогтвортой байдал
6. Хүрээлэн буй орчин дахь нийгмийн хариуцлага
7. Хоршсон хөрөнгийн хуваарилалт
8. Чадварлаг боловсон хүчнээр бүрдсэн ажлын бат бэх
баг, тэднийг өөртөө татах чадвар

8. Санхүү нь харилцан уялдаатай онцлог бүхий 3
бүрэлдэхүүн хэсгүүдтэй.
Мөнгө ба
капиталын зах
зээл
Хөрөнгө
оруулалт
Санхүүгийн
удирдлага

9. Мөнгө ба капиталын зах зээлд санхүүгийн үндсэн үйл ажиллагаа нь
банк, даатгалын компани, хадгаламж зээлийн байгууллагууд зэрэг
санхүүгийн байгууллагуудад явагддаг.
Аливаа үйл ажиллагааг амжилттай явуулахын тулд эдгээр
байгууллагын ажилтнууд мөнгөний хүүгийн өсөлт бууралт түүнд
нөлөөлж буй хүчин зүйлүүд, санхүүгийн байгууллагын удирдлага
болон санхүүгийн төрөл бүрийн хөшүүргийн талаар мэдлэгтэй байх
ёстой.
Эдгээр хөшүүрэгт:
Барьцаат зээл
Шууд зах зээл гэх мэт
Санхүүгийн менежер нь бизнесийн бүх ойлголтын талаар өргөн
мэдлэгтэй байх шаардлагатай .

10. Хөрөнгө оруулалтын салбарт ажилладаг санхүүгийн
мэргэжилтнүүд нь брокерын пүүсийн борлуулалтын үйл
ажиллагаагаа явуулахын тулд үнэт цаасны шинжилгээг өргөн
ашигладаг.
Зарим хэсэг нь банк, хамтын сан, даатгалын компаний менежментийн
хэсэгт хөрөнгө оруулалтын багцын удирдлага бизнесийн байгууллагын
санхүүгийн зөвлөхөөр ажиллаж хувийн хөрөнгө оруулагчдын болон
тэтгэвэрийн санг хөрөнгө оруулагчдад яаж оновчтойгоор ашиглаж болох
тухай шийдвэр гаргадаг.
Хөрөнгө оруулалтын салбар нь үндсэн 3 үүрэгтэй.
Борлуулалт
Үнэт цаасны шинжилгээ
Тухайн хөрөнгө оруулагчийн үнэт цаасны оновчтой хослолыг
тодорхойлох

11. Санхүүгийн удирдлага нь банк, үйлдвэрлэл
худалдаа
эрхэлдэг компани зэрэг байгууллагуудын бизнесийн
үйл
ажиллагааны бүх төрөлд онцгой үүрэгтэй.
Санхүүгийн үйл ажиллагааг өргөтгөхийн тулд ямар
төрлийн үнэт цаасыг авах вэ гэдэг талаар
санхүүгийн
менежмент сонголт хийж шийдвэр гаргадаг.

12. Санхүүгийн менежмент нь шинжилгээний чиг
баримжаа бүхий шинжлэх ухаан юм.
Шинжилгээ хийх хүрээнд
1. Бизнесийн шийдвэр гаргахад инфляцийн нөлөө
2. Санхүүгийн зохион байгуулалтыг шинэчлэх,
3. Санхүүгийн үнэлгээ эрхэлдэг компаний үйл
ажиллагааг өргөтгөх.
4. Шинжилгээ хийхэд компьютер ашиглах, мэдээллийг
шуурхай солилцох, дамжуулах компьютерийг
сүлжээнд холбох
5. Бизнесийн үйл ажиллагаа ба зах зээл нь глобал
шинж чанартай болж байгаа зэрэг чиг хадлагатай
уялдан хөгжиж өнөөгийн түвшинд хүрсэн

13. Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýý гэдэг íü:
Сàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíòèéí ¿íäñýí
á¿ðýëäýõ¿¿í áºãººä óäèðäëàãûí øèéäâýð
ãàðãàæ, õýðýãæ¿¿ëýõ, ã¿éöýòãýëèéã
¿íýëæ ä¿ãíýõýä õýðýãëýãääýã àðãà
áàðèëóóäûí íèéëáýð þì.
Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýíèé çîðèëãî íü:
õýðýãëýã÷ ¿ð ä¿íòýé à÷ õîëáîãäîë á¿õèé
øèéäâýð ãàðãàõàä ÷èãëýãäñýí
ìýäýýëëèéã áîëîâñðóóëàõàä îðøèíî.

14. Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýíèé ¿¿ðýã íü:
1. Ï¿¿ñèéí îäîîãèéí òºëºâ áàéäëûã ¿íýëýõ
2. Îäîîãèéí íºõöºë áàéäàëä ¿íäýñëýí õýòèéí
òºëºâ áàéäëûã òîäîðõîéëîõ
3. Ï¿¿ñò òóëãàð÷ áàéãàà õàðèëöàí
óÿëäààòàé àñóóäëûã øèéäâýðëýõ ãýñýí
¿¿ðýãòýé.

15. Ñàíõ¿¿ãèéí ìýäýýëëèéã äàðààõ ñóáüåêòóóä
ñîíèðõîíî
Ï¿¿ñèéí óäèðäëàãà íü òºñºâ òºëºâëºãººã
áîëîâñðóóëàõ, õýòèéí ýñâýë îéðûí ïðîãíîç
áîëîâñðóóëàõ
Õóâüöàà ýçýìøèã÷ íü ýçýìøèæ áóé õóâüöààíûõàà
òîîã íýìýõ, áóóðóóëàõ, õýâýýð õàäãàëàõ çýðýã
øèéäâýðèéã ãàðãàõàä àøèãëàíà.
Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷, çýýëä¿¿ëýã÷èä íü õàðèëöàà
òîãòîîõ, õàðèëöààãàà ºðãºæ¿¿ëýõ çýðýã øèéäâýðòýý
àøèãëàíà.
Çàñãèéí ãàçàð íü òàòâàð áîëîí ãààëèéí áîäëîãûã
áîëîâñðóóëàõàä àøèãëàíà.

16. Ï¿¿ñèéí óäèðäëàãà íü äàðààõ õ¿ðýýíä
øèéäâýðèéã ãàðãàíà.
À. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí áóþó õºðºíãèéã îíîâ÷òîé
áàéðøóóëæ àøèãëàõ
Á. Ñàíõ¿¿æèëòûí áóþó íýí øààðäëàãàòàé èõ
¿¿ñâýðèéã ãàäíû áîëîí ººðèéí êàïèòàëààð õàíãàõ
Â. ¯éë àæèëлаãààíû áóþó àæèë ¿éë÷èëãýýíèé òîî
õýìæýýã îíîâ÷òîé òîãòîîõ, ¿éëäâýðëýë áîðëóóëàëòûã
çîõèîí áàéãóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ зэрэг õ¿ðýýнд
шийдвэр гаргана.

17. Сàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýý äàðààõ çîõèîí
áàéãóóëàëòòàé áàéíà.
Óðüä÷èëñàí òîéì:
À. ¯éë àæèëëàãààíû ¿íäñýí ÷èãëýë îíöëîãийã
òîäîðõîéëíî.
Á. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíã уншиж, îëîëòòîé áà
äóòàãäàëòàé òàëûã èëð¿¿ëíý.
Â. Ñàíõ¿¿ãèéí õ¿íäðýAëä îðæ áîëçîøã¿é íºõöºë
áàéäëûã óðüä÷èëàí ¿íýëíý.
/Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí õ¿íä¿¿ð ç¿éë àíãè áóþó ñóë
òàë íü õóãàöàà õýòýðñýí ºð çýýë, áàðàà ìàòåðèàëûí
äóòàãäàë ãîëîãäëîîñ õ¿ëýýñýí õ¿¿ òîðãóóëü çýðýã þì./

18. Àæëûí ýõíèé ¿å øàò:
À. Øèíæèëãýýíèé àæëûí õàìðàõ õ¿ðýý, õóãàöààã
òîäîðõîéëíî.
Á. Øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã îëæ áýëòãýíý.
Â. Ìýäýýëýëä áîëîâñðóóëàëò õèéæ
çýðýãö¿¿ëýõ¿éö áàéäàëä îðóóëíà.
Ã. Ìýäýýëëèéí óÿëäàà õîëáîî, ¿íýí çºâèéã øàëãàíà.

19. Àæëûí өрнөл ¿å øàò:
À.Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíä õýâòýý áîëîí áîñîî
øèíæèëãýý õèéíý.
Á.Òºëáºðèéí ÷àäâàð, òîãòâîðæèëò, êàïèòàë
àøèãëàëòûí ò¿âøèí, ¿éë àæèëëàãààíû ýð÷èì çýðýã
øèíæèëãýýíèé õàðüöààíóóäûã òîîöíî.
Â.Ýäèéí çàñãèéí ïîòåíöèàëü òîãòâîðòîé áàéäëûí
ºñºëò, õºãæëèéí õýòèéí õàíäëàãûã òîäîðõîéëíî.
Ã.¯ç¿¿ëýëò¿¿äýä íºëººëñºí õ¿÷èí ç¿éë áîëîí
õàðèëöàí õàìààðëûã ¿íýëíý.

20. Òºãñãºëèéí ¿å øàò:
Ýíý ¿å øàò íü øèíæýý÷ íü ñóäàëãààíû ìýäýýëëèéã
àøèãëàí ¿¿ññýí íºõöºë áàéäàëä ¿íýí çºâººð ¿íýëýëò,
ä¿ãíýëò ºãíº.
Øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëò íü ýöñèéí øèéäâýð áèø áºãººä
õýðýãëýã÷ áóþó óäèðäëàãûí ò¿âøèíä ýöñèéí øèéäâýð
ñîíãîëòûã õèéíý.
Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýíèé ýöñèéí ¿ð ä¿íä äàðààõ õ¿÷èí
ç¿éë íºëººëíº:
1. Ìýäýýëëèéí èõ ¿¿ñâýðèéн ¿íýí çºâ áàéäàë
2. Øèíæèëãýýíèé àæëûí çîõèîí áàéãóóëàëò
3. Øèíæèëãýýíèé àðãà õýðýãñë¿¿äèéã çºâ ñîíãîæ
õýðýãëýñýí ýñýõýýñ õàìààðíà

21. Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýíèé àíãèëàë
Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýã çîðèóëàëòààð íü ãàäààä áà äîòîîä
øèíæèëãýý ãýæ àíãèëíà.
Ãàäààä øèíæèëãýý íü äàðààõ îíöëîãòîé áàéäàã.
Îëîí ÿíçûí çîðèëãî á¿õèé õýðýãëýã÷èäòýé áàéíà.
Ñòàíäàðòûí äàãóó áýëòãýãäñýí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíä ¿íäýñëýíý
¯ð ä¿í íü нийтэд íýýëòòýé áàéíà.
Àøèãò àæèëëàãàà, òºëáºðèéí ÷àäâàð, çàõ çýýëèéí òîãòâîðòîé
áàéäàë, õºðâºõ ÷àäâàð çýðýã ºðãºí õ¿ðýýòýé àñóóäëûã àâ÷ ¿çíý.
Ãàäààä øèíæèëãýýг ãàäíû ìýäýýëýë õýðýãëýã÷èäèéí ýðõ àøãèéã
õàìãààëàõûí òóëä àóäèòààð áàòàëãààæñàí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí
õèéíý.

22. Äîòîîä øèíæèëãýý íü äàðààõ îíöëîãòîé áàéíà.
Ǻâõºí óäèðäëàãûí õýðýãöýýíä çîðèóëàãäàíà.
Ямар нэгэн стандарт баримталдагг¿й
шààðäëàãàòàé íºõöºë áàéäàëä òîõèðóóëàí
õýðýãëýíý.
Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí áîëîí áîëîëöîîòîé á¿õ ìýäýýëëèéã
àøèãëàíà.
Øèíæèëãýýíèé ¿ð ä¿íã íóóöëàíà.
Îðëîãî çàðëàãûí óÿëäàà, ººðèéí êàïèòàëûí ¿ð
àøãèéã ãîë÷ëîí ñóäàëíà.

23. Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýã õàìðàõ õ¿ðýý, öàã
õóãàöààíûõ íü õóâüä:
1. Сàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí øóóðõàé øèíæèëãýý
2. Сàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí ã¿íçãèéð¿¿ëñýí øèíæèëãýý
Øóóðõàé øèíæèëãýý íü ï¿¿ñèéí õºðºíãº, ñàíõ¿¿ãèéí
áàéäëûã öººí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äýýð òîäîðõîéëæ ä¿ãíýëò
ºãºõºä ÷èãëýãäýíý.
ÿíçãèéð¿¿ëñýí øèíæèëãýý íü øóóðõàé
øèíæèëãýýãýýð ãàðñàí ¿ð ä¿íã øààðäëàãàòàé ãýæ
¿çâýë á¿õýëä íü ýñâýë òîäîðõîé íýã ñýäâèéã
íàðèéâ÷ëàí àâ÷ ¿çäýã øèíæèëãýý þì.

24. Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýíèé ¿íäñýí àñóóäàë
Àøèãò àæèëëàãàà
Ñàíõ¿¿ãèéí ºíººãèéí òºëºâ áàéäàë
Ñàíõ¿¿ãèéí õýòèéí òºëºâ áàéäàë
Óäèðäëàãûí ¿ð á¿òýýë

25. Àøèãò àæèëëàãàà íü îðëîãî áîëîí çàðöóóëæ
áàéãàà íººöèéí ò¿âøèíãýýð õýìæèãääýã áºãººä
çýýëä¿¿ëýã÷, õºðºí㺠îðóóëàã÷äûí õóâüä
õàìãèéí òîì áàòàëãàà áîëæ, õàðèí óäèðäëàãà
àæèëòíóóäûí õóâüä ºíäºð öàëèí õºëñ, òîãòâîðòîé
àæëûí áàéð, ñàíõ¿¿ãèéí àøèã òóñ ºãíº.

26. Ñàíõ¿¿ãèéí ºíººãèéí òºëºâ áàéäàë íü ï¿¿ñèéí
áîãèíî õóãàöààò ºðºº òºëºõ ÷àäâàðààð
èëýðõèéëýãäýíý.
/Ýíý ¿ç¿¿ëýëòèéã áîãèíî õóãàöààíû ñàíõ¿¿æ¿¿ëýã÷èä
áóþó áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èä, çýýëä¿¿ëýã÷èä èë¿¿
ñîíèðõîíî. Ñàíõ¿¿ãèéí ºíººãèéí òºëºâ áàéäëûã ýðãýëòèéí
õºðºí㺠áîëîí áîãèíî õóãàöààò ºð òºëáºðò òóëãóóðëàí
øèíæèëíý. /

27. Ñàíõ¿¿ãèéí õýòèéí òºëºâ áàéäàë íü õ¿¿ áà
¿íäñýí ºðºº òºëºõ ÷àäâàð, àøãààðàà ºðºº òºëºõ
÷àäâàð çýðãýýð èëýðõèéëýãäýíý.
Ýíý ¿ç¿¿ëýëòèéã õóâüöàà ýçýìøèã÷, óðò
õóãàöààíû çýýëä¿¿ëýã÷ èë¿¿ èõýýð ñîíèðõîíî.

28. Óäèðäëàãûí ¿ð á¿òýýë íü ï¿¿ñèéí òàñðàëòã¿é
¿éë àæèëëàãàà, õóâüöààíû çàõ çýýëèéí ¿íý,
íîãäîë àøèã òºëºëò, ñàíõ¿¿ãèéí õ¿÷èí ÷àäàë,
çýýëèéí çàðöóóëàëò çýðãýýð èëýðõèéëýãäýíý.

29. Áàéãóóëëàãà íü ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýý
õèéñíýýð:
Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí ¿éë
àæèëëàãààíû ¿ð ä¿íã òîäîðõîéëæ, àæëûíõàà
îëîëò, àìæèëò, äóòàãäëûã ø¿¿í òóíãààõ
боломжтой.
Öààøèä õýðõýí àæèëëàõ, çîðèëãî, ÷èãëýë,
ñàíõ¿¿ãèéí áîäëîãîî òîäîðõîéëîõ áîëîìæòîé.

30. Øинжилгээнд ашиглах материал
Øèíæèëãýýíèé çîðèëãîîñ õàìààðàí õàðèëöàí àäèëã¿é ìýäýýëýë
àøèãëàõ áºãººä ìýäýýíèé äàðààõ ýõ ¿¿ñâýð¿¿ä áàéíà.
Á¿ðòãýëèéí ìýäýýëýë: Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí òàéëàí òºðºë á¿ðèéí äýëãýðýíã¿é
áîëîí õóðààíã¿é á¿ðòãýë ñòàòèñòèêèéí òàéëàíãóóä îðíî.
Òºëºâëºãººíèé ìýäýýëýë: ¯¿íä æèëèéí áîëîí õýòèéí òºëºâëºãºº, òºðºë á¿ðèéí òºñºë,
àæëûí ãðàôèê çýðýã ìýäýýëë¿¿ä îðíî.
Íîðì, íîðìàòèâ¿¿ä: ¯¿íä ÒÝÌ, ò¿ëø, øàòàõóóíû çàðöóóëàëòûí íîðì, àæèëëàõ õ¿÷íèé
á¿òýýìæ, öàëèíãèéí ¿íýëãýý çýðýã õàìààðíà.
Á¿ðòãýëèéí áóñ ìýäýýëýë: ¯¿íä òºðºë á¿ðèéí õóóëü, ä¿ðýì, æóðàì, õóðëûí
øèéäâýð, óäèðäëàãûí òóøààë çýðýã îðíî.
Òóðøèëòûí ìýäýýëýë:¯¿íä ñîðèëò, òóðøèëòûí òîî áàðèìò, ñîöèîëîãèéí ñóäàëãààíû
ìýäýýí¿¿ä îðíî.

31. Øèíæèëãýýíèé ìýäýýëëèéí ãîë ýõ ¿¿ñâýð íü ñàíõ¿¿ãèéí
òàéëàí áºãººä ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí íü á¿òýö,
á¿ðýëäýõ¿¿í, çîõèîìæèéí õóâüä äàðààõ øèíæ ÷àíàðûã
àãóóëñàí áàéíà.
¯éëäâýðëýëèéí óäèðäëàãà болон хувьцаа
ýçэмшигчäýä ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðñýí ¿ð ä¿í, ºíººãèéí
áîëîí õýòèéí áàéäëûí òàëààð øèíý ñàíàà ñýäýë ºãäºã
áàéõ.
Ï¿¿ñèéí ãàäààä ñóðòàë÷èëãàà, õºðºí㺠îðóóëàã÷äûã
òàòàõ ãýðýý õýëýëöýýðèéã ¿ð ä¿íä õ¿ðãýõ õýðýãñýë
áàéõ.
Õàðèëöàã÷äûí õóâüä õàìòðàí àæèëëàõ áîëîìæ, èòãýë
¿íýìøèëèéí ¿íäñýí áàðèìò áè÷èã áàéõ õýðýãòýé.

32. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí íü äàðààõ á¿ðäýë õýñã¿¿äèéã
áàãòààñàí áàéх ¸ñòîé.
¯éëäâýðëýë õóäàëäààíû, õºðºí㺠îðóóëàëò, ¿éë
àæèëëàãààíû ñàíõ¿¿ãèéí òºñºâ áàéäàë, òåõíèêèéí
òºñâèéí òàëààðõ óäèðäëàãûí òàéëàí áàéíà.
/Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí òîäðóóëãà, áàðèìòàëæ áàéãàà
á¿ðòãýëèéí áîäëîãî, õºðºíãèéí õýëáýð òºðºë, á¿òýö
á¿ðýëäýõ¿¿í, ãàäàãø îðóóëñàí õºðºí㺠çýðãèéã
òóñãàíà. /¯Á, ÎÒ, ÕÀÒ, ÌÃÒ/
Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíä àóäèòûí áàéãóóëëàãààñ ºãñºí
ä¿ãíýëò áàéíà.
Áóñàä ìýäýýëë¿¿ä, óäèðäëàãûí çîõèîí áàéãóóëàëò,
óäèðäëàãûí áàãèéí á¿ðýëäýõ¿¿í õºðºí㺠îðóóëàëòûí
òàëààðõ ìýäýýëëèéã áàãòààñàí áàéõ ¸ñòîé.

33. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí òîäîðõîé õóãàöààãààð
ãàðäàã
áºãººä ¿¿íýýñ õàìààðóóëàí øèíæèëãýýíèé
÷èãëýë,
õàíäëàãûã òîäîðõîéëæ áîëíî.
Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýãýýð òóõàéí
áàéãóóëëàãûí ýäèéí çàñãèéí åðºíõèé ÷àäàâõè,
ò¿¿íèé õýëáýëçýë õàíäëàãûã òîãòîîæ ¿íýëýëò
ºãºõ.
Íýãýíò áèé áîëñîí ýäèéí çàñãèéí ïîòåíöèàëèéí
àøèãëàëò áóþó ¿éëäâýðëýë ñàíõ¿¿ãèéí ¿éë
àæèëëàãààíû ¿ð ä¿í, ºãººæèéã òîäîðõîéëæ,
¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõ

34. Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýý íü ýäèéí çàñãèéí
øèíæèëãýýíèé дараах àðãóóäûã ºðãºí
àøèãëàäàã.
Зэрэгцүүлэх
Б¿ëýãëýõ
Иíäåêñèéí
Кîðëÿöûí гэх мэт

35. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа