ALTYAPI EKONOMİSİ BAŞLICA ALTYAPI HİZMETLERİ

1. ALTYAPI EKONOMİSİ
BAŞLICA ALTYAPI HİZMETLERİ
PROF. DR. COŞKUN CAN AKTAN
Bu sunum aşağıdaki kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır.
Coşkun Can Aktan & D. Dileyici & İ. Y. Vural , Altyapı Ekonomisi, Altyapı Hizmetlerinde Serbestleşme ve Özelleştirme,
Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.
Sunumu Hazırlayan: Meryem Bağlan

2. ENERJİ
Enerji sektörü temel olarak elektrik
ve doğal gaz sektörlerinden
oluşmaktadır.
Elektrik sektörü; elektrik üretimi,
iletimi, dağıtımı ve arzının
gerçekleştirildiği sektördür.

3. ENERJİ SEKTÖRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ
Teknolojik yeniliklerle
doğrudan
bağlantılıdır
Üretilen elektriğin
stoklanması mümkün
değildir.
Bütünleşik bir yapı
arzeder.
Üretimi, iletimi ve
dağıtımı sermaye-
yoğun nitelik
taşımaktadır
Gerçekleştirilen
faaliyetler yüksek
sabit sermayeyi
gerektirir
Üretim ,iletim , dağıtım
ve sunum aşamalarından
oluşur

4. Elektriğin üretimi ve tüketimi aynı anda meydana
gelir.
İletim ve dağıtımı doğal tekel özelliğini
taşımaktadır.
Elektrik, talebi oldukça değişken olan bir girdidir.
Elektrik, arzı sürekli olması gereken bir girdidir.
Pazarlanması mümkün bir hizmettir.
Yüksek batık maliyetleri gerektirir.

5. Posta Hizmetleri
Telekomünikasyon
Hizmetleri
Haberleşme
Hizmetleri
HABERLEŞME HİZMETLERİ

6. POSTA HİZMETLERİVE GENEL ÖZELLİKLERİ
Posta hizmetleri, genel
olarak gönderiyi bir
noktadan diğerine taşıyan
nakliye ve dağıtım
hizmetlerinin bir türüdür.
Posta hizmetlerinin özünü,
kişisel mektuplar, tebrik
kartları, fatura ve el ilanları
ile diğer yazılı kişisel iletişim
araçları gibi gönderiler
oluşturmaktadır

7. Posta hizmetleri daha çok emek-yoğun bir nitelik taşır.
Emek-yoğun niteliğinden dolayı işgücü maliyetleri yüksektir.
Posta hizmetlerinde devletin genellikle uğradığı zarar, aynı
kurum bünyesinde sürdürülen telekomünikasyon hizmetleri
gelirleri ile karşılanmaktadır. Bu duruma “çapraz
sübvansiyon” adı verilir
Posta hizmetlerinin esası, üzerinde adres bulunan
gönderiyi bir ağ içerisinde düzenli ve programlı
olarak dağıtmaktır.

8. TELEKOMÜNİKASYON
HİZMETLERİ
Telekomünikasyon cihazları alt
sektörü.(Şebekenin sonuna eklenen
telefon cihazları, mobil telefon cihazları,
fax makinaları, bilgisayar )
Temel telekomünikasyon
hizmetleri alt sektörü. ( Bir
iletim hattı üzerinden sadece
taşıma kapasitesi sağlayan
hizmetler olarak tanımlanmaktadır)
Katma değerli hizmetler alt
sektörü.(Elektronik posta, veri hizmetleri,
bankaların ATM hizmetleri ve video konferans
hizmetleri katma değerli hizmetlere örnek
olarak verilebilir )
Telekomünikasyon
hizmetleri başlıca
üç alt gruba
ayrılmaktadır

9. Yüksek batık
maliyetleri
gerektirir.
Birçok sektör
için önemli bir
girdidir
Değişken bir
talep yapısı
vardır.
Teknolojik
yeniliklerle
doğrudan
bağlantılıdır.
Üretimin
stoklanması
mümkün
değildir.
Şebeke dışsallığı
özelliğine
sahiptir.
Sektörü içinde
çok farklı
nitelikte ürünler
sunulması
mümkündür
Sermaye yoğun
hizmetlerdendir

10. ULAŞTIRMA HİZMETLERİ
Ulaştırma
hizmetleri kendi
içerisinde karayolu,
havayolu,demiryolu
ve denizyolu ve
liman
hizmetlerinden
oluşmaktadır.

11. Tüm ulaştırma
hizmetleri
büyük altyapı
yatırımlarını
gerektirir.
Ulaştırma
hizmetleri önemli
ölçüde pozitif
dışsallık yayan
hizmetlerdendir.
Bu dışsallık gerek
tüketicilere
gerekse özel
firmalara
yöneliktir
Ulaştırma
hizmetleri
globalleşmeyle
birlikte mal ve
hizmetlerin
uluslar arası
mobilitesi
arttığından,
günümüzde daha
çok önem
kazanmıştır.
Tüm altyapı
hizmetlerinin
genel
niteliklerinden
biri olan birleşik
mal özelliği,
özellikle ulaştırma
hizmetlerinde
bariz bir şekilde
ortaya
çıkmaktadır.

12. Ulaştırma hizmetleri yüksek sabit
maliyetleri gerektirir.
Ulaştırma hizmetlerinin
finansmanında iki yöntem
bulunmaktadır
Ulaştırma hizmetlerinin maliyetleri
alt sektörlere göre değişmektedir
Ulaştırma hizmetlerinde üretim
önemli ölçüde çok boyutlu
olabilir.(Demiryolları)
Ulaştırma hizmetlerinin
maliyetlerinin genel bütçeden
ayrılan vergilerle karşılanması.
Ulaştırma hizmetlerinden
yararlananlardan alınan bedeller.

13. Ulaştırma
hizmetinin
devlet
tarafından
sunumu halinde
bu bedel kamu
yararı
gerekçesiyle
hizmetin
maliyetinin
altında
belirlenebilir.

14. SU VE KANALİZASYON
HİZMETLERİ
Su ve
kanalizasyon
hizmetleri
büyük
ölçüde
benzer
özelliklere
sahiptir.
Halk sağlığı ve
çevrenin korunması
açısından son
derece önemli bir
altyapı hizmetidir.
Su ve
kanalizasyon
hizmetleri
dışsallık
özelliği
taşımaktadır.

15. Temiz içme suyuna ve
kanalizasyon hizmetlerine
ulaşma imkanının
yüksekliği yaşam kalitesi
açısından önemli bir
gösterge konumundadır.
Nüfus artışı, kentleşme
vb. demografik
faktörlerle yakından
bağlantılı hizmetlerdir
Talebi değişken
olmakla birlikte,
arzı sınırlıdır.
Su, homojen bir nitelik
taşıyan bir ürün değildir.
Bu nedenle ürün
kalitesinin kontrolü
önemli bir unsurdur
Kanalizasyon
hizmetlerine olan talep,
yüksek gelirli ülkelerde
daha yüksek, düşük gelirli
ülkelerde ise daha
düşüktür.