SlideShare a Scribd company logo
1 of 149
Ộ Á Ụ À ĐÀ Ạ
ƯỜ ĐẠ Ọ Ậ Ồ Í
Ầ Ị Ư Ủ
CHYỂ N G AO HỢP Đ Ồ NG THEO
PHÁ P LUẬ T DÂ N Ự V Ệ T NAM
Tải miễn phí kết bạn zalo 0917 193 864
Dịch vụ viết luận văn chất lượng
Website: luanvantrust.com
Zalo/Tele: 0917 193 864
Mail: baocaothuctapnet@gmail.com
Ậ Ă Ạ Ĩ
Ê À Ậ Â Ự À Ố Ụ Â Ự
TP. HỒ CHÍ MINH, NĂ M 2017
Ộ Á Ụ À ĐÀ Ạ
ƯỜ ĐẠ Ọ Ậ Ồ Í
CHUYỂ N G AO HỢP Đ Ồ NG
THEO PHÁ P LUẬ T DÂ N
Ự V Ệ T NAM
à ậ â ự à ố ụ
â ự ã ố à
ườ ướ ẫ ọ ễ
ị í ọ ọ ê ầ ị ư ủ
ớ ọ ậ ó – á ò
TP. HỒ CHÍ MINH, NĂ M 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tô i xin cam đ oan luậ n vă n “ Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo phá p luậ t
dâ n sự Việ t Nam” là cô ng trì nh nghiê n cứu khoa họ c do bả n thâ n tô i thực
hiệ n. Toà n bộ nộ i dung trì nh bà y là kế t quả nghiê n cứu củ a cá nhâ n tô i
và chưa từng đ ược cô ng bố trong bấ t kỳ cô ng trì nh nà o khá c. Tô i chị u
trá ch nhiệ m hoà n toà n về lời cam đ oan nà y.
TÁC GIẢ
TRẦN THỊ NHƯ THỦY
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHUYỂ N GIAO HỢP
ĐỒNG..............................13 1.1. Khá i niệ m hợ p đ ồ ng và cá c quan hệ phá t
sinh từ hợ p đ ồ ng.....................13
1.1.1. Khá i niệ m hợ p
đ ồ ng..................................................................................13
1.1.2. Cá c quan hệ phá t sinh từ hợ p
đ ồ ng.......................................................... 15
1.2. Chuyể n giao quyề n yêu cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n cô ng
việ c thô ng qua ngườ i thứ
ba........................................................................................ 17
1.2.1. Chuyể n giao quyề n yê u
cầ u......................................................................18
1.2.2. Chuyể n giao nghĩ a vụ ............................................................................... 22
1.2.3. Thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua ngườ i
thứ ba ........................................... 24
1.3. Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo phá p luậ t chuyên ngà nh Việ t Nam
..............26
CHƯƠNG 2. CHUYỂ N GIAO HỢP ĐỒNG THEO QUI ĐỊ NH PHÁP LUẬT
CÁC NƯỚC VÀ KINH NGHIỆ M CHO VIỆ T NAM
...............................................................35
2.1. Khá i niệ m chuyể n giao hợ p
đ ồ ng................................................................. 35
2.2. Bả n chấ t phá p lý củ a chuyể n giao hợ p đ ồ ng
.............................................. 39
2.3. Đố i tượ ng củ a chuyể n giao hợ p đ ồ ng
.......................................................... 41
2.4.1. Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo quy đ ị nh phá p
luậ t....................................... 48
2.4.2. Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo thỏ a
thuậ n....................................................48
2.5. Hì nh thức chuyể n giao hợ p
đ ồ ng ................................................................. 51
2.6. Điề u kiệ n có hiệ u lực củ a chuyể n giao hợ p
đ ồ ng........................................53
2.7. Những trườ ng hợ p khô ng đ ượ c chuyể n giao hợ p
đ ồ ng............................. 58
2.8. Thờ i đ iể m phá t sinh hiệ u lực củ a chuyể n giao hợ p đ ồ ng
.......................... 59
2.9. Hệ quả phá p lý củ a chuyể n giao hợ p đ ồ ng
.................................................63
2.10. Phá c thả o cá c đ iề u luậ t quy đ ị nh chuyể n giao hợ p đ ồ ng trong
BLDS
2015........................................................................................................................ 68
Kế t luậ n chươ ng 2................................................. Error! Bookmark not defined.
KẾ T LUẬN...........................................................................................................................69
DANH MỤC TÀI LIỆ U THAM KHẢO
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọ n đ ề tà i
Hợp đ ồ ng đ ó ng vai trò đ ặ c biệ t trong đ ời số ng xã hộ i. Vì giao
dị ch dâ n sự diễ n ra hà ng ngà y, phụ c vụ nhu cầ u củ a cá c chủ thể tham
gia, nê n việ c nhì n nhậ n, xâ y dựng phá p luậ t cho hợp đ ồ ng bao giờ cũ ng
đ ược đ ặ c biệ t quan tâ m. Bộ luậ t dâ n sự (gọ i tắ t là BLDS) Việ t Nam nă m
2015 đ ã có chế đ ị nh hợp đ ồ ng, quy đ ị nh những nguyê n tắ c chung, những
vấ n đ ề liê n quan đ ế n hợp đ ồ ng nhằ m đ iề u chỉ nh mố i quan hệ xã hộ i
phá t sinh trong lĩ nh vực hợp đ ồ ng. Những quy đ ị nh nà y, nhì n chung đ ã dự
liệ u bao quá t mộ t cá ch khá đ ầ y đ ủ , đ iề u chỉ nh cá c mố i quan hệ xã hộ i
về hợp đ ồ ng.
Tuy nhiê n, trong bố i cả nh hiệ n nay, khi xã hộ i ngà y cà ng phá t triể n thì
sự giao lưu dâ n sự cũ ng phá t triể n ở tầ ng suấ t cao hơn, sâ u rộ ng hơn và
ké o theo sự xuấ t hiệ n những giao dị ch dâ n sự mà phá p luậ t chưa dự liệ u,
đ iề u chỉ nh kị p thời hoặ c đ ã dự liệ u, đ iề u chỉ nh mộ t cá ch rời rạ c, đ ộ c
lậ p trong cá c vă n bả n phá p luậ t chuyê n ngà nh. Thực tiễ n nà y khiế n cho
việ c á p dụ ng phá p luậ t lú ng tú ng, chưa đ á p ứng đ ược nhu cầ u thực
tế củ a xã hộ i. Chuyể n giao hợp đ ồ ng là mộ t trong những vấ n đ ề ấ y.
Vì là mộ t quan hệ , mộ t nhu cầ u củ a xã hộ i, nê n dẫ u cho phá p luậ t
chưa đ iề u chỉ nh thì chú ng vẫ n tồ n tạ i và ngà y cà ng phá t triể n.
Thế nê n, đ ể mố i quan hệ nà y vậ n hà nh, phá t triể n mộ t cá ch có trậ t tự,
theo đ ú ng đ ị nh hướng củ a Nhà nước thì phá p luậ t cầ n có sự nhì n
nhậ n tương xứng, dự liệ u mộ t cá ch bao quá t và đ iề u chỉ nh theo guồ ng
phá t triể n chung củ a giao lưu dâ n sự. Tấ t cả nhằ m tạ o đ iề u kiệ n cho giao
dị ch dâ n sự đ ược lưu thô ng mộ t cá ch tố t nhấ t.
Ngoà i việ c phá p luậ t chưa dự liệ u, chưa quy đ ị nh thỏ a đ á ng
thì vấ n đ ề chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t dâ n sự cũ ng chưa
đ ược tì m hiể u, đ á nh giá mộ t cá ch sâ u rộ ng dưới gó c đ ộ nghiê n cứu.
Dẫ n đ ế n mố i quan hệ nà y vẫ n là mộ t vấ n đ ề mà giới nghiê n cứu cò n
bỏ ngỏ .
Từ quan đ iể m cho rằ ng cầ n có sự đ á nh giá , nhì n nhậ n, quy đ ị nh
về chuyể n giao hợp đ ồ ng trong phá p luậ t dâ n sự Việ t Nam, tá c giả đ ã
mạ nh dạ n chọ n đ ề tà i “ Chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t dâ n
sự Việ t Nam” đ ể là m luậ n vă n thạ c sỹ Luậ t họ c.
2.Tì nh hì nh nghiên cứu đ ề tà i
Như đ ã nê u trê n, BLDS Việ t Nam (nă m 1995, 2005, 2015) chưa có
quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, nê n hiệ n nay, mả ng nghiê n cứu luậ t
phá p chưa có cô ng trì nh bì nh luậ n khoa họ c về vấ n đ ề nà y.
Cá c bà i viế t khoa họ c về chuyể n giao hợp đ ồ ng chủ yế u là những
bà i viế t về sự cầ n thiế t phả i luậ t hó a vấ n đ ề nà y trong BLDS. Tuy nhiê n,
việ c xá c đ ị nh bả n chấ t phá p lý củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng khô ng
thể tá ch rời cá c nghiê n cứu có tí nh chấ t nề n tả ng về hợp đ ồ ng. Nê n
theo quan đ iể m củ a tá c giả , tì nh hì nh nghiê n cứu củ a luậ n vă n có thể
khá i quá t như sau:
Trước hế t , tá c giả đ ề cậ p đ ế n sá ch chuyê n khả o:
- Đỗ Vă n Đạ i (2017), Luậ t Hợ p đ ồ ng Việ t Nam - Bả n á n và bì nh
luậ n bả n á n, tậ p II, Nxb. Hồ ng Đức, Hộ i Luậ t gia Việ t Nam. Mặ c dù nộ i
dung cô ng trì nh nà y chủ yế u đ ề cậ p đ ế n hợp đ ồ ng nhưng từ trang 915
đ ế n trang 941 đ ã đ ề cậ p đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng.
-Đỗ Vă n Đạ i (2014), Luậ t Hợ p đ ồ ng Việ t Nam - Bả n á n và bì nh
luậ n bả n á n, tậ p II, Nxb. Chí nh trị quố c gia. Cô ng trì nh nà y cũ ng chủ yế u
bà n về hợp đ ồ ng và từ trang 811 đ ế n trang 843 đ ã đ ề cậ p đ ế n chuyể n giao
hợp đ ồ ng.
Theo đ ó , tá c giả Đỗ Vă n Đạ i đ ã giới thiệ u về phá p luậ t cá c nước
trê n thế giới về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Đố i với quan hệ chuyể n giao hợp
đ ồ ng ở Việ t Nam, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i cũ ng đ á nh giá là cá c cô ng
trì nh nghiê n cứu về chủ đ ề nà y chưa nhiề u nhưng thực tế chuyể n giao
hợp đ ồ ng đ ã xả y ra thường xuyê n và đ ã có tranh chấ p.
Bằ ng cá ch bì nh luậ n cá c bả n á n liê n quan chuyể n giao hợp đ ồ ng,
tá c giả Đỗ Vă n Đạ i đ ã phâ n tí ch, đ á nh giá cá c yế u tố phá p lý liê n
quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng như: Khá i niệ m chuyể n giao hợp đ ồ ng,
đ ố i tượng củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng, phâ n biệ t khá i niệ m chuyể n giao
hợp đ ồ ng với khá i niệ m khá c, cá c phương thức chuyể n giao hợp đ ồ ng
(theo phá p luậ t, theo thỏ a thuậ n), sự đ ồ ng ý củ a bê n kia hợp đ ồ ng hì nh
thức củ a thỏ a thuậ n chuyể n giao, đ iề u kiệ n về nộ i dung củ a thỏ a thuậ n
chuyể n giao, thực hiệ n chuyể n giao hợp đ ồ ng; thời đ iể m chuyể n giao hợp
đ ồ ng có hiệ u lực.
Có thể nó i, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i đ ã phá c thả o những đ ường né t
cơ bả n nhấ t về chuyể n giao hợp đ ồ ng, những vấ n đ ề cầ n là m rõ, cầ n quy
đ ị nh khi ghi nhậ n quan hệ nà y và o BLDS.
Đâ y là cô ng trì nh nghiê n cứu rõ né t nhấ t, chi tiế t nhấ t về chuyể n
giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t Việ t Nam. Tuy nhiê n, cô ng trì nh chỉ mới
đ ưa ra khung phá c thả o về chuyể n giao hợp đ ồ ng, cá c yế u tố cơ bả n
nhấ t củ a quan hệ phá p luậ t nà y, nhằ m gợi mở và đ ị nh hướng cho người
đ ọ c hì nh dung và nhì n nhậ n vấ n đ ề khi tiế p cậ n, nghiê n cứu; mà chưa
đ i sâ u phâ n tí ch chi tiế t về cá c yế u tố đ ã đ ưa ra nà y.
Bê n cạ nh sá ch chuyê n khả o trực tiế p liê n quan đ ế n chuyể n giao
hợp đ ồ ng củ a tá c giả Đỗ Vă n Đạ i, cò n mộ t số sá ch chuyê n khả o, cô ng
trì nh nghiê n cứu, tuy khô ng trực tiế p bà n về chuyể n giao hợp đ ồ ng nhưng
chú ng phâ n tí ch cá c vấ n đ ề liê n quan đ ế n vấ n đ ề nà y, cũ ng là nguồ n
tà i liệ u tham khả o khi nghiê n cứu đ ề tà i chuyể n giao hợp đ ồ ng, như:
- Đỗ Vă n Đạ i (2013), Luậ t Hợ p đ ồ ng Việ t Nam - Bả n á n và bì nh
luậ n bả n á n, tậ p I, Nxb.Chí nh trị quố c gia – sự thậ t. Trong cô ng trì nh
nà y, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i phâ n tí ch và bì nh luậ n cá c quy đ ị nh củ a
BLDS 2005 về hợp đ ồ ng, trê n cơ sở cá c bả n á n mà Tò a á n đ ã phá t hà nh.
- Đỗ Vă n Đạ i (2014), Luậ t Hợ p đ ồ ng Việ t Nam - Bả n á n và bì nh
luậ n bả n á n, tậ p II, Nxb.Chí nh trị quố c gia – sự thậ t.
- Đỗ Vă n Đạ i (2017), Luậ t nghĩ a vụ dâ n sự và bả o đ ả m thực hiệ n
nghĩ a vụ dâ n sự, Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p I, Nxb. Hồ ng Đức, Hộ i
Luậ t gia Việ t Nam. Trong cô ng trì nh nà y, từ trang 575 đ ế n 672, tá c
giả Đỗ Vă n Đạ i phâ n tí ch quy đ ị nh phá p luậ t củ a BLDS 2015 về chuyể n
giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , kế t hợp đ ố i chiế u quy đ ị nh
củ a những vấ n đ ề nà y trong BLDS 2005, 1995 đ ể thấ y tổ ng quan vấ n
đ ề theo thời gian.
- Đỗ Vă n Đạ i (2012), Luậ t nghĩ a vụ dâ n sự và bả o đ ả m thực hiệ n
nghĩ a vụ dâ n sự, Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p I, Nxb. Chí nh trị quố c
gia – sự thậ t. Trong cô ng trì nh nà y, từ trang 408 đ ế n 470, tá c giả Đỗ Vă n
Đạ i đ ề cậ p đ ế n chuyể n giao nghĩ a vụ , đ iề u kiệ n đ ể chuyể n giao nghĩ a
vụ có giá trị phá p lý , đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a chuyể n giao nghĩ a vụ ,
quyề n và nghĩ a vụ củ a cá c chủ thể liê n quan đ ế n chuyể n giao nghĩ a vụ ,
đ ố i với biệ n phá p bả o đ ả m liê n quan, că n cứ đ ể xá c đ ị nh chuyể n giao
nghĩ a vụ , phâ n biệ t chuyể n giao nghĩ a vụ với thực hiệ n nghĩ a vụ thô ng
qua người thứ ba. Phầ n nộ i dung nà y tá c giả đ ã phâ n tí ch sâ u về chuyể n
giao nghĩ a vụ như vừa nê u trê n.
- Đỗ Vă n Đạ i (2012), Luậ t nghĩ a vụ dâ n sự và bả o đ ả m thực hiệ n
nghĩ a vụ dâ n sự, Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p II, Nxb. Chí nh trị Quố c
gia – Sự thậ t.
- Đỗ Vă n Đạ i (2017), Bì nh luậ n khoa họ c những đ iể m mớ i củ a
Bộ luậ t dâ n sự nă m 2015, Nxb. Hồ ng Đức - Hộ i Luậ t gia Việ t Nam.
- Lê Minh Hù ng (2015), Hiệ u lực củ a hợ p đ ồ ng, Nxb. Hồ ng Đức.
- Hoà ng Thế Liê n (chủ biê n) (2013), Bì nh luậ n khoa họ c Bộ luậ t dâ n
sự nă m 2005, tậ p II, Nxb. Chí nh trị Quố c gia – Sự thậ t. Trong phầ n ba -
Nghĩ a vụ dâ n sự và hợp đ ồ ng dâ n sự, tá c giả Hoà ng Thế Liê n phâ n
tí ch quy đ ị nh củ a Điề u 496 – khoả n 4 củ a BLDS 2005, về việ c chuyể n
giao quyề n và nghĩ a vụ giữa bê n thuê nhà ở và chủ mới sở hữu nhà
trong trường hợp nhà đ ang thuê có thay đ ổ i về chủ sở hữu. Đâ y là đ iề u
luậ t quy đ ị nh về việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng trong trường hợp cụ thể , là
hợp đ ồ ng thuê nhà ở.
- Nguyễ n Ngọ c Khá nh (2007), Chế đ ị nh hợ p đ ồ ng trong Bộ luậ t
dâ n sự Việ t Nam, Nxb. Tư phá p. Trong cô ng trì nh nà y, tá c giả Nguyễ n
Ngọ c Khá nh viế t về khá i niệ m, chức nă ng, vị trí củ a hợp đ ồ ng; ý chí
và tự do ý chí trong hợp đ ồ ng; cá c khiế m khuyế t củ a sự thố ng nhấ t
ý chí ; hì nh thức củ a sự thể hiệ n ý chí trong hợp đ ồ ng; giao kế t, thực
hiệ n và sửa đ ổ i, hủ y bỏ hợp đ ồ ng; trá ch nhiệ m hợp đ ồ ng; cá c hợp
đ ồ ng dâ n sự thô ng dụ ng.
- Nguyễ n Xuâ n Quang, Lê Nế t, Nguyễ n Hồ Bí ch Hằ ng (2007), Luậ t
Dâ n sự Việ t Nam, Nxb. Đạ i họ c quố c gia. Trong phầ n III, trang 275 đ ế n 467,
do tá c giả Lê Nế t biê n soạ n, phâ n tí ch khá i niệ m, đ ặ c đ iể m, phâ n
loạ i hợp đ ồ ng, giao kế t hợp đ ồ ng, cá c đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a hợp
đ ồ ng, hợp đ ồ ng vô hiệ u và hậ u quả phá p lý củ a hợp đ ồ ng vô hiệ u, giả i
thí ch hợp đ ồ ng, bê n thứ ba và hợp đ ồ ng, thực hiệ n, sửa đ ổ i, chấ m dứt
hợp đ ồ ng, cá c biệ n phá p bả o đ ả m thực hiệ n hợp đ ồ ng, trá ch nhiệ m
dâ n sự do vi phạ m hợp đ ồ ng, cá c hợp đ ồ ng dâ n sự thô ng dụ ng.
Cá c giá o trì nh viế t về hợp đ ồ ng:
- Đạ i họ c Luậ t Tp Hồ Chí Minh (2014), Phá p luậ t về hợ p
đ ồ ng và bồ i thườ ng thiệ t hạ i về hợ p đ ồ ng, Nxb. Hồ ng Đức – Hộ i
Luậ t gia Việ t Nam. Từ trang 122 đ ế n 274, phầ n nà y do tá c giả Lê Minh
Hù ng biê n soạ n, về khá i luậ n về hợp đ ồ ng dâ n sự, như: Khá i niệ m,
bả n chấ t, đ ặ c đ iể m củ a hợp đ ồ ng; cá c đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a hợp
đ ồ ng; hợp đ ồ ng vô hiệ u và hậ u quả phá p lý củ a hợp đ ồ ng vô hiệ u;
giao kế t hợp đ ồ ng; thực hiệ n, sửa đ ổ i, chấ m dứt hợp đ ồ ng.
- Đạ i Họ c Luậ t Hà Nộ i (2008), Luậ t Dâ n sự Việ t Nam, tậ p II, Nxb.
Cô ng an nhâ n dâ n. Trang 90 đ ế n 234, phầ n nộ i dung nà y do tá c giả Phạ m
Vă n Tuyế t biê n soạ n, về khá i niệ m hợp đ ồ ng dâ n sự - khá i niệ m, hì nh
thức và thời đ iể m có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng dâ n sự, nộ i dung củ a hợp
đ ồ ng dâ n sự, phâ n loạ i hợp đ ồ ng dâ n sự, giao kế t và thực hiệ n hợp
đ ồ ng dâ n sự, sửa đ ổ i, chấ m dứt hợp đ ồ ng dâ n sự, cá c hợp đ ồ ng dâ n
sự thô ng dụ ng.
Cá c sá ch, giá o trì nh nê u trê n phâ n tí ch chi tiế t, sâ u sắ c những vấ n
đ ề cơ bả n và liê n quan đ ế n hợp đ ồ ng. Tuy khô ng trực tiế p nó i
về chuyể n giao hợp đ ồ ng, nhưng những nộ i dung nà y là nề n tả ng về hợp
đ ồ ng, là những cơ sở phá p lý , cơ sở khoa họ c về hợp đ ồ ng, đ ể từ đ ó
tá c giả tham khả o, nhì n nhậ n, phâ n tí ch, xâ y dựng cá c quan đ iể m,
ý kiế n về chuyể n giao hợp đ ồ ng trong luậ n vă n củ a mì nh; dựa trê n những
vấ n đ ề cơ bả n cố t lõi củ a hợp đ ồ ng, vì chuyể n giao hợp đ ồ ng là mộ t
mả ng củ a hợp đ ồ ng.
Ngoà i ra, có những bà i viế t củ a cá c tá c giả , nghiê n cứu trực tiế p
về chuyể n giao hợp đ ồ ng, gồ m có :
- Ngô Quố c Chiế n (2013), “ Bộ luậ t dâ n sự cầ n bổ sung quy đ ị nh
về chuyể n giao hợ p đ ồ ng” , Tạ p chí Nghiê n cứu lậ p phá p, Vă n phò ng
Quố c hộ i, Số 2-3 (234-235), tr.69-77. Trong bà i viế t nà y, tá c giả Ngô Quố c
Chiế n giới thiệ u về quy đ ị nh củ a cá c nước, cá c hệ thố ng phá p luậ t trê n
thế giới đ ã nhì n nhậ n, đ á nh giá , quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng.
Ngoà i ra, bà i viế t cò n nê u bả n chấ t, lợi í ch củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng;
so sá nh phá p luậ t củ a cá c nước về chuyể n giao hợp đ ồ ng; ý kiế n đ ề xuấ t
phá p luậ t quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng.
Đố i với chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t Việ t Nam, tá c
giả Ngô Quố c Chiế n nê u thực tiễ n cầ n phả i quy đ ị nh vấ n đ ề nà y trong
BLDS. Tuy nhiê n, tá c giả cũ ng chưa đ ề cậ p đ ế n yế u tố cầ n giả i quyế t,
là m rõ khi quy đ ị nh vấ n đ ề nà y.
Và quan đ iể m củ a tá c giả Ngô Quố c Chiế n là , chỉ nê n quy đ ị nh
việ c chuyể n giao đ ố i với loạ i hợp đ ồ ng song vụ mà thời gian thực hiệ n
ké o dà i, bởi lẽ đ ố i tượng chí nh củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng là sự dị ch
chuyể n quyề n và nghĩ a vụ củ a mộ t bê n trong hợp đ ồ ng sang cho mộ t
người mà trước đ ó là bê n thứ ba. Hợp đ ồ ng song vụ có thể đ ược
chuyể n giao nế u sự chuyể n giao nà y khô ng là m thay đ ổ i quyề n và
nghĩ a vụ củ a cá c bê n. Cá c bê n chỉ cầ n thô ng bá o cho nhau về việ c
chuyể n giao mà khô ng cầ n giả i thí ch gì thê m. Tuy nhiê n, đ ố i với cá c
hợp đ ồ ng mà việ c thực hiệ n gắ n liề n với phẩ m chấ t, nă ng lực củ a cá c
bê n giao kế t, thì sự đ ồ ng ý củ a bê n cò n lạ i trong hợp đ ồ ng là đ iề u kiệ n
tiê n quyế t cho sự chuyể n giao. Bê n cò n lạ i có thể từ
chố i sự chuyể n giao, nhưng phả i chứng minh rằ ng việ c thay đ ổ i đ ố i tá c
sẽ gâ y bấ t lợi đ ế n việ c tiế p tụ c thực hiệ n hợp đ ồ ng. Cá c bê n có
thể thể hiệ n ý chí củ a mì nh về việ c chuyể n giao hay khô ng chuyể n giao
hợp đ ồ ng và o thời đ iể m giao kế t hợp đ ồ ng thô ng qua đ iề u khoả n quy
đ ị nh rõ cá c khả nă ng nà y, hoặ c và o thời đ iể m thực hiệ n việ c chuyể n
giao hợp đ ồ ng.
- Trầ n Thị Hương (2013), “ Chuyể n giao hợ p đ ồ ng” , Hộ i thả o quố c
tế sửa đ ổ i Bộ luậ t dâ n sự Việ t Nam nă m 2005 và kinh nghiệ m nước
ngoà i, Đạ i họ c Luậ t thà nh phố Hồ Chí Minh. Tá c giả Trầ n Thị Hương
đ ề cậ p đ ế n bả n chấ t phá p lý , đ iề u kiệ n củ a việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng
và phạ m vi quyề n và nghĩ a vụ chuyể n giao.
Về bả n chấ t phá p lý củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng, tá c giả Trầ n
Thị Hương nê u “ xé t dưới gó c đ ộ chi tiế t thì việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng
đ ồ ng nghĩ a với việ c chuyể n giao mộ t tậ p hợp cá c quyề n và nghĩ a
vụ củ a mộ t bê n chủ thể trong quan hệ hợp đ ồ ng sang cho người thứ ba.
Đâ y là sự thay đ ổ i chủ thể dưới dạ ng tổ ng hợp bao gồ m cả việ c
chuyể n giao quyề n yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ . Như vậ y, chuyể n giao
hợp đ ồ ng thực chấ t là sự tổ ng hợp củ a việ c chuyể n giao quyề n yê u
cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ . Cá c qui đ ị nh củ a chuyể n giao quyề n yê u
cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ đ ược á p dụ ng khi thực hiệ n việ c chuyể n
giao hợp đ ồ ng” 1
. Cò n xé t dưới gó c đ ộ tổ ng thể , tá c giả cũ ng nê u quan
đ iể m củ a Ngô Quố c Chiế n cho rằ ng “ hợp đ ồ ng khô ng chỉ đ ơn thuầ n là
tậ p hợp cá c quyề n và nghĩ a vụ mà cò n là mố i quan hệ giữa hai bê n giao
kế t và đ i liề n với nó là phẩ m chấ t cá nhâ n cầ n thiế t cho việ c thực hiệ n
hợp đ ồ ng và cá c quyề n phả n khá ng đ ơn phương” 2
.
Đồ ng thời, “ chuyể n giao hợp đ ồ ng là sự thay đ ổ i chủ thể củ a quan
hệ nghĩ a vụ . Giao dị ch củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ược thực hiệ n trê n
cơ sở củ a sự chuyể n tiế p cá c quyề n và nghĩ a vụ đ ược xá c lậ p theo
hợp đ ồ ng từ chủ thể củ a hợp đ ồ ng sang cho người khá c. Chí nh
sự chuyể n tiế p nà y cấ u thà nh nê n bả n chấ t củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng.
Sự chuyể n tiế p nà y dẫ n đ ế n hệ quả là có sự thay đ ổ i về chủ thể trong
quan hệ nghĩ a vụ là cơ sở củ a hợp đ ồ ng. Việ c thay đ ổ i chủ thể trong
quan hệ nghĩ a vụ khô ng là m thay đ ổ i bả n chấ t củ a quan hệ phá p luậ t
nghĩ a vụ giữa cá c bê n củ a
1
Trầ n Thị Hương (2013), chuyể n giao hợ p đ ồ ng, Hộ i thả o quố c tể sửa đ ổ i Bộ luậ t dâ n sự Việ t
Nam nă m
2005 và kinh nghiệ mnướ c ngoà i,Trường Đạ i họ c Luậ t thà nh phố Hồ Chí Minh,tr. 266-273.
2
Ngô Quố c Chiế n (2013), “ Bộ luậ t dâ n sự cầ n bổ sung qui đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng” , Tạ p
chí nghiê n
cứu lậ p phá p, Vă n phò ng Quố c hộ i, số 2-3(234-235), tr.69-77.
hợp đ ồ ng. Bởi vậ y, đ ố i tượng củ a thỏ a thuậ n về chuyể n giao hợp đ ồ ng
là quyề n và nghĩ a vụ cụ thể hì nh thà nh từ quan hệ nghĩ a vụ ” .3
Về đ iề u kiệ n củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng, tá c giả Trầ n
Thị Hương cho rằ ng việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ược cô ng nhậ n có giá
trị phá p lý khi việ c chuyể n giao đ á p ứng cá c đ iề u kiệ n: Hợp đ ồ ng
chuyể n giao là hợp đ ồ ng có hiệ u lực, việ c chuyể n giao đ ược thực hiệ n
trê n cơ sở thỏ a thuậ n củ a cá c bê n hoặ c theo quy đ ị nh củ a phá p luậ t, cá c
bê n tham gia việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng phả i đ á p ứng đ ược cá c quy
đ ị nh củ a phá p luậ t về tư cá ch chủ thể , ý chí tự nguyệ n…
Về phạ m vi quyề n và nghĩ a vụ chuyể n giao, tá c giả Trầ n
Thị Hương cho rằ ng BLDS cầ n có những quy đ ị nh rõ rà ng và
cụ thể đ ố i với vấ n đ ề nà y. Khởi nguồ n từ nguyê n tắ c tự do ý chí , tự do
thỏ a thuậ n trong quan hệ hợp đ ồ ng thì việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng hoà n
toà n có thể đ ược chuyể n giao toà n bộ cá c quyề n và nghĩ a vụ từ chủ
thể quan hệ hợp đ ồ ng sang cho người thứ ba. Tuy nhiê n, BLDS cầ n quy
đ ị nh là việ c chuyể n giao khô ng chỉ đ ược thực hiệ n với chỉ cá c quyề n
yê u cầ u chí nh, cá c nghĩ a vụ chí nh mà cả cá c quyề n lợi phụ thuộ c hoặ c
có liê n quan đ ế n yê u cầ u chí nh, cá c nghĩ a vụ phá t sinh từ nghĩ a
vụ chí nh. Ngoà i ra, tá c giả Trầ n Thị Hương cho rằ ng, bê n cạ nh việ c
chuyể n giao toà n bộ cá c quyề n và nghĩ a vụ , thì BLDS cầ n quy đ ị nh việ c
chuyể n giao chỉ mộ t phầ n quyề n hoặ c nghĩ a vụ củ a chủ thể sang cho
người khá c. Việ c chuyể n giao mộ t phầ n quyề n và nghĩ a vụ có thể đ ược
thực hiệ n nhưng với đ iề u kiệ n là quan hệ nghĩ a vụ có thể phâ n chia và
việ c chuyể n giao mộ t phầ n quyề n và nghĩ a vụ nà y khô ng đ ược là m tổ n
hạ i đ ế n quyề n và lợi í ch củ a bê n có nghĩ a vụ .
Bê n cạ nh đ ó , tá c giả Trầ n Thị Hương cò n nê u thê m, khi
bổ sung cá c quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, BLDS cầ n đ iề u chỉ nh
quan hệ giữa bê n chuyể n giao quyề n và nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng với bê n
nhậ n chuyể n giao cá c quyề n và nghĩ a vụ nà y. BLDS cầ n xá c đ ị nh thời
đ iể m thực hiệ n chuyể n giao hợp đ ồ ng, và xá c đ ị nh trá ch nhiệ m cho cá c
hà nh vi vi phạ m củ a bê n chuyể n giao và bê n nhậ n chuyể n giao (đ ặ c biệ t là
trá ch nhiệ m củ a bê n chuyể n giao khi họ thực hiệ n việ c chuyể n giao toà n
bộ quyề n và nghĩ a vụ củ a mộ t hợp đ ồ ng, đ ồ ng thời liê n tiế p cho nhiề u
người khá c nhau). Ngoà i ra phá p luậ t dâ n sự phả i xem xé t trậ t tự thực
hiệ n cá c quyề n và nghĩ a vụ cụ thể củ a cá c bê n. Việ c thiế u vắ ng những
quy đ ị nh nà y trong chế đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng là m cho mố i liê n
hệ phá p lý giữa cá c bê n chuyể n và nhậ n quyề n và nghĩ a vụ trong hợp
đ ồ ng trở thà nh lỏ ng lẻ o, khô ng chặ t chẽ .
3
Trầ n Thị Hương (2013), tldd (1).
Những nghiê n cứu củ a cá c tá c giả nó i trê n, trực tiế p đ ố i với vấ n
đ ề chuyể n giao hợp đ ồ ng. Trong bố i cả nh mả ng nghiê n cứu phá p luậ t
chưa có cô ng trì nh nà o nghiê n cứu sâ u rộ ng về chuyể n giao hợp đ ồ ng,
thì đ â y là những tà i liệ u hế t sức quý giá cho người viế t, giú p tá c
giả nắ m đ ược tì nh hì nh phá p luậ t cá c nước trê n thế giới quy đ ị nh,
nhì n nhậ n, đ á nh giá về chuyể n giao hợp đ ồ ng như thế nà o, về cá c
thuyế t, quan đ iể m củ a cá c nhà nghiê n cứu về chuyể n giao hợp đ ồ ng,
về nề n tả ng, cơ sở lý luậ n đ ể quy đ ị nh. Những thô ng tin nà y đ ặ c biệ t
quan trọ ng, vì bao giờ cũ ng vậ y, khi nghiê n cứu, xâ y dựng phá p luậ t, đ ề u
cầ n những thô ng tin liê n quan trê n thế giới. Nhấ t là đ ố i với vấ n
đ ề chuyể n giao hợp đ ồ ng, quá mới mẻ với phá p luậ t củ a Việ t Nam thì
những thô ng tin nà y cà ng quý giá hơn.
Bê n cạ nh giới thiệ u phá p luậ t cá c nước về chuyể n giao hợp đ ồ ng,
những bà i viế t, sá ch chuyê n khả o nà y đ ã giới thiệ u, cũ ng như gợi
mở nghiê n cứu những vấ n đ ề cơ bả n củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng như:
Khá i niệ m; bả n chấ t phá p lý ; đ iề u kiệ n; thời đ iể m có hiệ u lực;
hệ quả phá p lý củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng; về giả i phó ng nghĩ a vụ củ a
bê n chuyể n giao hợp đ ồ ng.
Cũ ng như những sá ch chuyê n khả o nê u trê n, cá c bà i viế t nà y giú p
cho tá c giả có cá i nhì n sơ khả o, khá i quá t về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Tuy
nhiê n, những bà i viế t, cô ng trì nh nó i trê n chỉ mới đ ề cậ p mộ t cá ch khá i
quá t nhấ t về chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t thế giới và Việ t Nam,
mà chưa đ i sâ u phâ n tí ch nhiề u khí a cạ nh củ a vấ n đ ề , khiế n người
đ ọ c chỉ mới hì nh dung đ ược vấ n đ ề mộ t cá ch cơ bả n nhấ t, những
đ ường né t phá c thả o sơ lược nhấ t chứ chưa có cá i nhì n chi tiế t, cặ n
kẽ về chuyể n giao hợp đ ồ ng.
Ngoà i ra, có những bà i viế t có nộ i dung liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp
đ ồ ng:
- Đỗ Vă n Đạ i (2014), “ Chuyể n giao quyề n yê u cầ u trong Bộ luậ t
dâ n sự” , Tạ p chí Việ n kiể m sá t nhâ n dâ n tố i cao, số 3 (số Tế t), trang 40 -
41, 62.
- Đỗ Vă n Đạ i (2008), “ Chuyể n giao nghĩ a vụ trong phá p luậ t thực
đ ị nh Việ t Nam” , Tạ p chí Nhà nướ c và Phá p luậ t, số 01 (237), trang 21
đ ế n 25.
- Phan Hả i Hồ (2007), “ Về chế đ ị nh chuyể n giao quyề n yê u cầ u
qua thực tiễ n mộ t số vụ á n dâ n sự” , Tạ p chí Dâ n chủ và Phá p luậ t, số 2
(179), trang 53 - 55.
- Nguyễ n Thị Thủ y (2008), “ Chuyể n giao quyề n yê u cầ u bồ i hoà n
trong bả o hiể m tà i sả n” , Tạ p chí Khoa họ c phá p lý , Đạ i họ c Luậ t Tp
Hồ Chí Minh, số 5 (208), trang - 20, 41.
- Đỗ Thà nh Cô ng (2011), “ Thực tiễ n xé t xử về thực hiệ n nghĩ a
vụ trả tiề n trong hợp đ ồ ng chuyể n giao bấ t đ ộ ng sả n” , Tạ p chí Toà á n
nhâ n dâ n tố i cao, số 22, trang 17 - 19, 33.
Trong đ ề tà i củ a mì nh, ngoà i việ c đ ề cậ p thê m những vấ n đ ề mà
cá c tá c giả nê u trê n đ ã trì nh bà y, tá c giả luậ n vă n sẽ đ ề cậ p những
vấ n đ ề mà cá c tá c giả nà y chưa đ ề cậ p đ ế n, hoặ c đ ề cậ p nhưng chưa
chi tiế t. Những nộ i dung đ ó gồ m:
- Đề cậ p cá c nộ i dung củ a BLDS 2015, liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp
đ ồ ng.
- Hệ thố ng cá c đ iề u luậ t riê ng lẻ trong cá c vă n bả n phá p luậ t
quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, đ ể cho thấ y tổ ng thể về quy
đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng trong phá p luậ t Việ t Nam.
- Nê u cơ sở phá p lý , cơ sở khoa khọ c, cũ ng như sự phù hợp, cầ n
thiế t, lợi í ch củ a việ c quy đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS Việ t
Nam.
- Nê u ý kiế n đ ề xuấ t hướng quy đ ị nh đ ố i với chuyể n giao hợp
đ ồ ng trong BLDS, những nộ i dung cụ thể cầ n quy đ ị nh đ ố i với chuyể n
giao hợp đ ồ ng; phá c thả o cá c đ iề u luậ t về chuyể n giao hợp đ ồ ng.
3. Mụ c đ í ch nghiên cứu củ a đ ề tà i
Đưa ra đ ược những quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS
2015 củ a Việ t Nam.
Để đ ạ t đ ược mụ c đ í ch nà y, luậ n vă n xá c đ ị nh nhiệ m vụ nghiê n
cứu như sau:
Thứ nhấ t, đ ưa ra đ ược cơ sở lý luậ n củ a sự cầ n thiế t luậ t hó a
chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS 2015 thô ng qua việ c phâ n tí ch cá c quan
hệ phá t sinh từ hợp đ ồ ng và chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao
nghĩ a vụ . Nhiệ m vụ nghiê n cứu nà y nhằ m khẳ ng đ ị nh nộ i dung củ a hợp
đ ồ ng khô ng chỉ bao gồ m quyề n và nghĩ a vụ củ a cá c bê n, trong khi đ ó
quy đ ị nh phá p luậ t hiệ n hà nh chỉ dừng lạ i ở việ c chuyể n giao quyề n và
chuyể n giao nghĩ a vụ .
Thứ hai, chỉ ra đ ược sự đ iề u chỉ nh hiệ n hà nh củ a phá p luậ t
chuyê n ngà nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Nhiệ m vụ nghiê n cứu nà y khẳ ng
đ ị nh sự đ iề u chỉ nh đ ố i với chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ã tồ n tạ i trong phá p
luậ t chuyê n ngà nh. Và vì thế , với vị trí củ a Bộ luậ t nề n tả ng, chuyể n
giao hợp đ ồ ng nê n đ ược ghi nhậ n trong BLDS 2015.
Thứ ba, tì m hiể u đ ược kinh nghiệ m phá p luậ t mộ t số nước liê n
quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng nhằ m xá c đ ị nh nộ i dung cơ bả n cầ n
phả i đ ược đ iề u chỉ nh trong trường hợp ghi nhậ n chuyể n giao hợp đ ồ ng
trong BLDS 2015.
4. Đố i tượ ng, phạ m vi nghiên cứu củ a đ ề tà i và phươ ng phá p nghiên
cứu
* Đố i tượ ng nghiê n cứu
Đố i tượng nghiê n cứu củ a đ ề tà i là quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng
theo phá p luậ t Việ t Nam. Trong đ ó có quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ã
đ ược phá p luậ t cô ng nhậ n trong cá c vă n bả n phá p luậ t chuyê n ngà nh
và cá c quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng mà phá p luậ t dâ n sự Việ t Nam
chưa quy đ ị nh.
* Phạ m vi nghiê n cứu
Phạ m vi nghiê n cứu về nộ i dung: Luậ n vă n tậ p trung nghiê n cứu
nộ i dung chí nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, bao gồ m cá c yế u tố chí nh củ a
chuyể n giao hợp đ ồ ng. Bê n cạ nh đ ó , những nộ i dung liê n quan cũ ng đ ược
luậ n vă n đ ề cậ p đ ế n nhằ m là m rõ nộ i dung chí nh, đ ó là quy đ ị nh củ a
BLDS 2015 về chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực
hiệ n cô ng việ c thô ng qua người thứ ba. Vì xé t mộ t cá ch tổ ng thể , những
quy đ ị nh về cá c quan hệ ba bê n nà y khô ng đ ủ đ ể đ iề u chỉ nh chuyể n
giao hợp đ ồ ng, nê n việ c quy đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS
2015 là cầ n thiế t. Và xé t mộ t cá ch chi tiế t, chuyể n giao hợp đ ồ ng là việ c
chuyể n giao mộ t tậ p hợp quyề n và nghĩ a vụ theo hợp đ ồ ng. Nê n cá c quy
đ ị nh về chuyể n giao quyề n yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ sẽ đ ược
xem xé t, á p dụ ng cho chuyể n giao hợp đ ồ ng; đ ể phù hợp trê n lý thuyế t
chung củ a những quan hệ dâ n sự ba bê n liê n quan mậ t thiế t nà y.
Mặ t khá c, chuyể n giao hợp đ ồ ng cũ ng là mộ t dạ ng hợp đ ồ ng.
Nê n những quy đ ị nh về hợp đ ồ ng là cơ sở đ ể đ iề u chỉ nh quan
hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng. Lưu ý rằ ng, khô ng phả i tấ t cả nộ i dung củ a
chế đ ị nh hợp đ ồ ng đ ề u phù hợp và sẽ á p dụ ng cho quy đ ị nh
về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Vì bả n thâ n chuyể n giao hợp đ ồ ng là mộ t
quan hệ hợp đ ồ ng đ ặ c biệ t, nê n nộ i hà m củ a nó có khá c với nộ i hà m
củ a chế đ ị nh hợp đ ồ ng. Do vậ y, chỉ những nộ i dung củ a chế đ ị nh hợp
đ ồ ng phù hợp nhấ t với quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng, mới đ ược á p
dụ ng, kế thừa khi quy đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng. Những nộ i dung củ a
chế đ ị nh hợp đ ồ ng đ ược kế thừa, á p dụ ng gồ m: Nguyê n tắ c củ a giao kế t
hợp đ ồ ng, đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng; thời đ iể m có hiệ u lực
củ a hợp đ ồ ng.
Phạ m vi nghiê n cứu về khô ng gian: Tá c giả nghiê n cứu phá p luậ t
củ a Việ t Nam quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng và cá c nộ i dung liê n
quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng. Đồ ng thời, tá c giả nghiê n cứu phá p luậ t
củ a cá c nước trê n thế giới quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ể là m
cơ sở, kinh nghiệ m cho Việ t Nam khi ghi nhậ n chuyể n giao hợp đ ồ ng trong
BLDS 2015. Bởi lẽ , khoa phá p luậ t dâ n sự củ a cá c nước nà y phá t triể n.
Họ đ ã đ iề u chỉ nh đ ế n quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng trong thực tế .
Trước khi đ ưa ra những quy đ ị nh nà y, lẽ dĩ nhiê n, cá c nước đ ó đ ã
nghiê n cứu kỹ lưỡng, sâ u sắ c những vấ n đ ề , yế u tố liê n quan đ ế n
chuyể n giao hợp đ ồ ng. Trê n cơ sở đ ó , họ đ ú c kế t, đ ưa ra những dự liệ u
phù hợp nhấ t đ ố i với vấ n đ ề nà y. Bao giờ cũ ng thế , kinh nghiệ m củ a cá c
nước cũ ng là nguồ n, thô ng tin rấ t hữu í ch đ ể người nghiê n cứu tham khả o
khi nghiê n cứu vấ n đ ề liê n quan. Người viế t đ ố i chiế u với hiệ n trạ ng
nước mì nh về vấ n đ ề nà y so với quy đ ị nh củ a cá c nước, từ đ ó kế thừa
những quy đ ị nh nà y cho phá p luậ t củ a Việ t Nam. Sao cho những quy đ ị nh
nà y vừa phù hợp với quy đ ị nh phá p luậ t trong nước, vừa phù hợp với
xu hướng củ a phá p luậ t thế giới.
Phạ m vi nghiê n cứu về thời gian: Đố i với chuyể n giao hợp đ ồ ng,
tá c giả tậ p trung nghiê n cứu cá c vă n bả n phá p luậ t hiệ n hà nh, từ nă m
1994 đ ế n nay. Đố i với vấ n đ ề hợp đ ồ ng, tá c giả nghiê n cứu cá c vă n
bả n phá p luậ t quy đ ị nh từ nă m 1989 đ ế n nay, bao gồ m cá c vă n bả n quy
phạ m phá p luậ t đ ã hế t hiệ u lực thi hà nh.
Về thực tiễ n: Tá c giả phâ n tí ch cá c bả n á n trong khoả ng thời gian
gầ n đ â y, từ nă m 2008 đ ế n nă m 2015, là kế t quả giả i quyế t cá c tranh chấ p
liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng, do Tò a á n cá c cấ p trong nước đ ã xé t
xử trong thực tế . Thô ng qua sự phâ n tí ch nà y, tá c giả nhằ m là m sá ng
tỏ cá c yế u tố củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng, cũ ng như sự cầ n thiế t phả i quy
đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS 2015, và hướng đ ế n dự liệ u mộ t
cá ch trọ n vẹ n nhấ t nộ i hà m củ a quy đ ị nh về quan hệ nà y.
*Phươ ng phá p nghiê n cứu
Đề tà i đ ược nghiê n cứu trê n cá c phương phá p chí nh đ ược sử dụ ng
như sau:
- Phương phá p tổ ng hợp, phâ n tí ch và bì nh luậ n; đ ược sử dụ ng
ở chương 1 đ ể là m rõ cá c vấ n đ ề có liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp
đ ồ ng.
- Phương phá p so sá nh, đ ược sử dụ ng tạ i chương 2 đ ể tì m
hiể u vấ n đ ề chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t củ a mộ t số quố c gia
trê n thế giới quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Kế t hợp phương phá p
bì nh luậ n á n đ ố i với những bả n á n liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp
đ ồ ng mà Tò a á n đ ã xé t xử trong thực tế , tá c giả đ ưa
ra quan đ iể m xâ y dựng những nộ i dung củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng trong
BLDS Việ t Nam 2015.
5. Bố cụ c đ ề tà i
Đề tà i có hai chương:
Chươ ng 1: Cơ sở lý luậ n về chuyể n giao hợp đ ồ ng.
Chươ ng 2: Chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t cá c nước và kinh
nghiệ m cho Việ t Nam.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬ N VỀ CHUYỂ N GIAO HỢP ĐỒNG
Hiệ n nay BLDS 2015 chưa có quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng,
nê n đ ể nghiê n cứu vấ n đ ề nà y, tá c giả tiế p cậ n từ cơ sở lý luậ n
cá c vấ n đ ề liê n quan đ ã đ ược quy đ ị nh trong BLDS 2015. Đó là quy
đ ị nh về chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n
nghĩ a vụ dâ n sự thô ng qua người thứ ba. Trê n cơ sở nà y, tá c giả tậ p
trung phâ n tí ch khá i niệ m hợp đ ồ ng; cá c mố i quan hệ phá t sinh từ hợp
đ ồ ng; quy đ ị nh phá p luậ t về việ c chuyể n giao cá c quan hệ phá p luậ t nà y.
Trong khi đ ó , hợp đ ồ ng khô ng chỉ có quyề n và nghĩ a vụ , mà cò n có yế u
tố khá c. Nê n phá p luậ t hiệ n hà nh chỉ quy đ ị nh về việ c chuyể n giao cá c
mố i quan hệ đ ơn lẻ nà y là chưa đ ầ y đ ủ đ ể đ iề u chỉ nh mố i quan
hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng.
Ngoà i ra, tá c giả tì m hiể u quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng theo
phá p luậ t chuyê n ngà nh Việ t Nam, đ ể thấ y rằ ng phá p luậ t chuyê n
ngà nh Việ t Nam đ ã đ iề u chỉ nh quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng, .
Thô ng qua sự phâ n tí ch nà y, tá c giả mong muố n là m rõ BLDS 2015
đ ã quy đ ị nh những yế u tố gầ n với chuyể n giao hợp đ ồ ng, nhưng chưa
thể bao quá t hế t quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng. Trong khi đ ó phá p luậ t
chuyê n ngà nh đ ã quy đ ị nh về vấ n đ ề nà y. Vậ y nê n, xé t về mặ t
lý luậ n, quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng cầ n đ ược quy đ ị nh trong Bộ luậ t
nề n tả ng là BLDS 2015.
1.1. Khá i niệ m hợ p đ ồ ng và cá c quan hệ phá t sinh từ hợ p đ ồ ng
1.1.1. Khá i niệ m hợ p đ ồ ng
Đố i với phá p luậ t Việ t Nam, trả i qua quá trì nh phá t triể n, khá i
niệ m hợp đ ồ ng mới đ ược hì nh thà nh và phá t triể n. Cho đ ế n nă m
1989, khá i niệ m hợp đ ồ ng dâ n sự mới đ ược quy đ ị nh chí nh thức trong
Phá p lệ nh hợp đ ồ ng kinh tế nă m 1989 (Điề u 1) và sau đ ó là Phá p lệ nh
hợp đ ồ ng dâ n sự nă m 1991 (Điề u 1), BLDS 1995 (Điề u 394), BLDS 2005
(Điề u 388), BLDS 2015 (Điề u 385).
BLDS 2005, Điề u 388 quy đ ị nh “ Hợp đ ồ ng dâ n sự là sự thỏ a
thuậ n giữa cá c bê n về việ c xá c lậ p, thay đ ổ i hoặ c chấ m dứt quyề n, nghĩ a
vụ dâ n sự” .
Và đ ế n nay, BLDS 2015, Điề u 385 quy đ ị nh “ Hợ p đ ồ ng là
sự thỏ a thuậ n giữa cá c bê n về việ c xá c lậ p, thay đ ổ i hoặ c chấ m dứt
quyề n, nghĩ a vụ ” .
Như vậ y, hợp đ ồ ng là sự thỏ a thuậ n củ a í t nhấ t hai bê n tham gia
giao kế t hợp đ ồ ng. Sự thỏ a thuậ n nà y phả i dựa trê n ý chí đ í ch thực,
tự nguyệ n củ a người tham gia giao kế t. Mụ c đ í ch củ a việ c giao kế t hợp
đ ồ ng là nhằ m xá c lậ p, thay đ ổ i, chấ m dứt quyề n, nghĩ a vụ .
Theo đ ó , với tư cá ch là sự kiệ n phá p lý , là giao dị ch dâ n sự, hợp
đ ồ ng bao hà m hai yế u tố : sự thỏ a thuậ n và mụ c đ í ch tạ o lậ p hiệ u lực
phá p lý (mụ c đ í ch xá c lậ p, thay đ ổ i hoặ c chấ m dứt quyề n, nghĩ a
vụ dâ n sự). Hợp đ ồ ng đ ược thiế t lậ p khi có sự thỏ a thuậ n giữa hai hoặ c
nhiề u bê n, tức là khi có “ sự đ ồ ng thuậ n củ a cá c ý đ ị nh” (consensus ad
idem) hay “ sự gặ p nhau về ý tưởng (meeting of the minds) giữa cá c
chủ thể bì nh đ ẳ ng về đ ị a vị phá p lý . Song sự thỏ a thuậ n giữa cá c
bê n khô ng nhằ m mụ c đ í ch tạ o lậ p hệ quả phá p lý - phá t sinh quyề n và
nghĩ a vụ dâ n sự (quan hệ phá p luậ t) thì cũ ng khô ng hì nh thà nh hợp
đ ồ ng. Do đ ó , khô ng thể có hợp đ ồ ng nế u khô ng có sự thỏ a thuậ n giữa
cá c bê n hoặ c nế u sự thỏ a thuậ n giữa cá c bê n khô ng nhằ m mụ c đ í ch
tạ o lậ p hệ quả phá p lý , tức là m phá t sinh quyề n, nghĩ a vụ dâ n sự. Đâ y
là quan niệ m chung củ a nhiề u nước trê n thế giới về cá c dấ u hiệ u bắ t
buộ c củ a hợp đ ồ ng, đ ặ c biệ t là cá c nước theo truyề n thố ng Civil Law.
Mặ c dù hợp đ ồ ng là sự thỏ a thuậ n nhưng hai thuậ t ngữ “ hợp
đ ồ ng” và “ thỏ a thuậ n” là hai thuậ t ngữ khô ng đ ồ ng nhấ t. Có thể mọ i
hợp đ ồ ng đ ề u là sự thỏ a thuậ n, sự thỏ a thuậ n khô ng đ ược thừa nhậ n
là hợp đ ồ ng mà có thể chỉ mang tí nh chấ t bổ sung, thay đ ổ i, chấ m dứt
quan hệ hợp đ ồ ng ví dụ như thỏ a thuậ n thê m về phụ lụ c trong hợp
đ ồ ng vay tà i sả n có thế chấ p tà i sả n bả o đ ả m thì chú ng khô ng tạ o
lậ p đ ược quyề n, nghĩ a vụ dâ n sự mới4
. Bả n chấ t củ a hợp đ ồ ng đ ược
hì nh thà nh bởi hai yế u tố phá p lý : Sự thỏ a thuậ n và sự rà ng buộ c phá p
lý giữa cá c bê n. Vì hợp đ ồ ng là mộ t giao dị ch có hai hoặ c nhiề u bê n
tham gia dựa trê n sự cam kế t, thỏ a thuậ n đ ể tạ o lậ p sự rà ng buộ c phá p
lý với nhau. Khô ng có mộ t hợp đ ồ ng nà o đ ược tạ o ra mà khô ng có
sự thỏ a thuậ n, sự thỏ a thuậ n là nề n tả ng cơ bả n tạ o nê n hợp đ ồ ng. Xé t
về nộ i dung, sự thỏ a thuậ n phả i có nộ i dung cụ thể , mụ c đ í ch rõ rà ng
đ ể xá c đ ị nh đ ược bả n chấ t hợp đ ồ ng mà cá c bê n muố n xá c lậ p. Tuy
nhiê n, thỏ a thuậ n chỉ có thể là m phá t sinh hiệ u lực rà ng buộ c giữa cá c
bê n nó phả i thỏ a mãn cá c đ iề u kiệ n về chủ thể (đ ủ nă ng lực hà nh vi
dâ n sự đ ể giao kế t hợp đ ồ ng), nộ i dung và mụ c đ í ch củ a hợp đ ồ ng,
hì nh thức hợp đ ồ ng.
4
Nguyễ n Ngọ c Khá nh (2007),Chế đ ị nh hợ p đ ồ ng trong Bộ luậ t dâ n sự Việ t Nam, Nxb.Tư phá p, tr42,
43.
Có lẽ vì hướng đ ế n sự đ ồ ng nhấ t trong nhì n nhậ n về thuậ t
ngữ hợp đ ồ ng nê n khá i niệ m về hợp đ ồ ng theo BLDS nă m 2015 nó i trê n
đ ã có thay đ ổ i so với BLDS nă m 2005. Theo đ ó , thuậ t ngữ “ hợp đ ồ ng”
đ ược dù ng thay cho thuậ t ngữ “ hợp đ ồ ng dâ n sự” .
Việ c bỏ từ “ dâ n sự” “ đ ể trá nh tư tưởng BLDS chỉ á p dụ ng cho
quan hệ dâ n sự thuầ n tú y mà khô ng á p dụ ng cho cá c lọ ai quan hệ hợp
đ ồ ng khá c như quan hệ hợp đ ồ ng trong kinh doanh, thương mạ i, lao
đ ộ ng. Với hướng bỏ từ “ dâ n sự” , cá c quy đ ị nh về hợp đ ồ ng (cũ ng
như quy đ ị nh khá c trong BLDS về hợp đ ồ ng) á p dụ ng cho tấ t cả cá c
hợp đ ồ ng trong cá c quan hệ thuộ c phạ m vi đ iề u chỉ nh củ a phá p luậ t
tư” 5
đ ể khẳ ng đ ị nh vai trò củ a cá c quy đ ị nh hợp đ ồ ng trong BLDS
là quy đ ị nh chung về cá c dạ ng hợp đ ồ ng trong cá c lĩ nh vực khá c nhau.
1.1.2. Cá c quan hệ phá t sinh từ hợ p đ ồ ng
Khá i niệ m hợp đ ồ ng nê u trê n, cho thấ y những mố i quan hệ phá t
sinh từ hợp đ ồ ng. Vì “ đ ị nh nghĩ a trê n đ ã hà m chứa tấ t cả cá c dấ u
hiệ u mang tí nh bả n chấ t củ a hợp đ ồ ng và thể hiệ n rõ vai trò củ a hợp
đ ồ ng trong việ c là m phá t sinh, thay đ ổ i, chấ m dứt quan hệ phá p luậ t” .6
Vậ y những quan hệ phá p luậ t phá t sinh, thay đ ổ i, chấ m dứt đ ó là gì ?
“ Xé t về bả n chấ t, hợp đ ồ ng đ ược tạ o ra bởi sự thỏ a thuậ n củ a
cá c bê n, là kế t quả củ a quá trì nh thương thả o, thố ng nhấ t ý chí giữa
cá c bê n đ ể là m phá t sinh, thay đ ổ i, chấ m dứt quyề n, nghĩ a vụ đ ố i với
nhau…
Xé t về vị trí , vai trò củ a hợp đ ồ ng, theo nghĩ a hẹ p, thì hợp
đ ồ ng là mộ t loạ i giao dị ch dâ n sự, là mộ t că n cứ phá p lý là m phá t sinh,
thay đ ổ i, chấ m dứt quan hệ phá p luậ t, là phương tiệ n phá p lý đ ể cá c
bê n tạ o lậ p quan hệ nghĩ a vụ ” .7
Qua sự phâ n tí ch đ ó , thấ y rằ ng hợp đ ồ ng là m phá t sinh quan
hệ phá p lý , đ ó là quan hệ quyề n và quan hệ nghĩ a vụ . Quyề n và nghĩ a
vụ là quan hệ mà cá c bê n giao kế t hợp đ ồ ng muố n hướng đ ế n. Cá c
quyề n và nghĩ a vụ tương ứng theo hợp đ ồ ng giao kế t.
“ Nghĩ a vụ là việ c mà theo đ ó , mộ t hoặ c nhiề u chủ thể (sau đ â y
gọ i chung là bê n có nghĩ a vụ ) phả i chuyể n giao vậ t, chuyể n giao quyề n,
trả tiề n hoặ c giấ y tờ có
5
Đỗ Vă n Đạ i (2016), Bì nh luậ n khoa họ c Những đ iể m mớ i củ a Bộ luậ t Dâ n sự nă m 2015,Nxb.
Hồ ng Đức –
Hộ i Luậ t gia Việ t Nam, tr.367.
6
Lê Minh Hù ng (2015), Hiệ u lực củ a hợ p đ ồ ng, Nxb.Hồ ng Đức,
tr.21. 7
Lê Minh Hù ng (2015), tlđ d (6).
giá , thực hiệ n cô ng việ c hoặ c khô ng thực hiệ n cô ng việ c nhấ t đ ị nh vì
lợi í ch củ a mộ t hoặ c nhiề u chủ thể khá c (sau đ â y gọ i chung là bê n có
quyề n)” (Điề u 274 BLDS nă m 2015). Với quy đ ị nh đ ị nh nghĩ a nà y,
“ nghĩ a vụ ” là gì đ ã đ ược là m rõ, bằ ng chí nh nộ i dung củ a đ iề u
luậ t. Và thế nà o là “ quyề n” ? BLDS 2015 khô ng quy đ ị nh riê ng
thế nà o là quyề n. Nhưng có thể hiể u nghĩ a củ a “ quyề n” trong chí nh
đ ị nh nghĩ a củ a “ nghĩ a vụ ” . Theo đ ó , quyề n là việ c mộ t hay nhiề u
chủ thể đ ược yê u cầ u mộ t hay nhiề u chủ thể là bê n có nghĩ a vụ phả i
chuyể n giao vậ t, chuyể n giao quyề n, trả tiề n hoặ c giấ y tờ có giá , thực
hiệ n cô ng việ c hoặ c khô ng thực hiệ n cô ng việ c nhấ t đ ị nh vì lợi í ch
củ a mộ t hoặ c nhiề u chủ thể khá c.
Điề u 275 BLDS 20158
quy đ ị nh có nhiề u că n cứ phá t sinh nghĩ a vụ ,
trong đ ó có hợp đ ồ ng. Cũ ng như phầ n đ ị nh nghĩ a, BLDS 2015 khô ng quy
đ ị nh că n cứ là m phá t sinh quyề n. Nhưng có thể hiể u trong hợp đ ồ ng,
tương ứng với nghĩ a vụ củ a bê n nà y là quyề n củ a bê n kia. Bê n có
nghĩ a vụ bị yê u cầ u phả i thực hiệ n nghĩ a vụ củ a mì nh, bởi bê n có
quyề n. Nê n khi nghĩ a vụ phá t sinh thì theo đ ó quyề n cũ ng phá t sinh. Đâ y
là hai quan hệ tương ứng trong hợp đ ồ ng.
Như thế , theo khá i niệ m hợp đ ồ ng, thì hợp đ ồ ng bao gồ m quyề n
và nghĩ a vụ . Nhưng phâ n tí ch mở rộ ng cá c yế u tố củ a hợp đ ồ ng,
thấ y rằ ng hợp đ ồ ng cò n có những quan hệ khá c ngoà i quan hệ quyề n và
nghĩ a vụ , mà tá c giả Ngô Quố c Chiế n đ ã đ ưa ra quan đ iể m “ hợp đ ồ ng
khô ng chỉ đ ơn thuầ n là tậ p hợp cá c quyề n và nghĩ a vụ mà cò n là mố i
quan hệ giữa hai bê n giao kế t và đ i liề n với nó là phẩ m chấ t cá nhâ n
cầ n thiế t cho việ c thực hiệ n hợp đ ồ ng và cá c quyề n phả n khá ng đ ơn
phương” 9
. Thậ t vậ y, đ ể giao kế t hợp đ ồ ng, cá c chủ thể tự do tì m
hiể u, lựa chọ n đ ố i tá c, dựa trê n những đ iề u kiệ n củ a đ ố i tá c đ ể người
nà y có thể mang lạ i lợi í ch theo hợp đ ồ ng cho họ . Nê n khi cá c bê n đ ồ ng
ý ký hợp đ ồ ng với nhau, nghĩ a là cá c bê n đ ã hướng đ ế n những yế u
tố về đ iề u kiệ n thực hiệ n hợp đ ồ ng củ a nhau, trước khi hướng đ ế n
quyề n, nghĩ a sẽ đ ược xá c lậ p theo hợp đ ồ ng.
Và khi đ ã xá c lậ p hợp đ ồ ng, cá c bê n sẽ có quyề n, nghĩ a vụ theo
hợp đ ồ ng. Trong đ ó có quyề n phả n khá ng đ ơn phương. Quyề n phả n
khá ng đ ơn phương đ ược ghi nhậ n trong BLDS 2015 ở Điề u 423 “ hủ y
bỏ hợp đ ồ ng” 10
và Điề u 428 “ đ ơn
8
Điề u 275 “ Că n cứ phá t sinh nghĩ a vụ : Nghĩ a vụ phá t sinh từ că n cứ sau đ â y: Hợp đ ồ ng;
Hà nh vi phá p lý đ ơn phương; Thực hiệ n cô ng việ c khô ng có ủ y quyề n; Chiế m hữu, sử dụ ng tà i
sả n hoặ c đ ược lợi về tà i sả n
khô ng có că n cứ phá p luậ t; Gâ y thiệ t hạ i do hà nh vi trá i phá p luậ t; Că n cứ khá c do phá p
luậ t quy đ ị nh” . 9
Ngô Quố c Chiế n (2013), tlđ d (2).
10
Điề u 423 “ Hủ y bỏ hợp đ ồ ng
1. Mộ t bê n có quyề n hủ y bỏ hợp đ ồ ng và khô ng phả i bồ i thường thiệ t hạ i trong trường hợp sau đ â y:
phương chấ m dứt hợp đ ồ ng” 11
. Theo hai đ iề u luậ t nà y, mộ t bê n củ a
hợp đ ồ ng có quyề n hủ y bỏ hoặ c đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng trong
trường hợp do bê n kia có vi phạ m nghiê m trọ ng trọ ng nghĩ a vụ trong hợp
đ ồ ng, do theo thỏ a thuậ n hoặ c theo luậ t quy đ ị nh. Bê n hủ y bỏ , đ ơn
phương chấ m dứt hợp đ ồ ng phả i có trá ch nhiệ m thô ng bá o đ ế n bê n
cò n lạ i trong hợp đ ồ ng. Trong trường hợp bê n hủ y bỏ hay đ ơn phương
chấ m dứt hợp đ ồ ng khô ng đ ú ng că n cứ nê u trong đ iề u luậ t, thì họ phả i
chị u trá ch nhiệ m trước bê n cò n lạ i củ a hợp đ ồ ng theo quy đ ị nh phá p
luậ t, đ ố i với thiệ t hạ i xả y ra do hợp đ ồ ng bị hủ y, bị đ ơn phương chấ m
dứt.
Như vậ y, BLDS 2015 đ ã dà nh quyề n phả n khá ng đ ơn phương cho
mộ t bê n củ a hợp đ ồ ng rõ rà ng như vậ y, nhằ m bả o vệ cá c bê n trong hợp
đ ồ ng, bằ ng việ c trao quyề n chấ m dứt hợp đ ồ ng, tức thoá t khỏ i hợp đ ồ ng,
nế u việ c tiế p tụ c thực hiệ n hợp đ ồ ng sẽ gâ y thiệ t hạ i cho mì nh.
Qua phâ n tí ch trê n, thấ y rằ ng hợp đ ồ ng khô ng những bao gồ m
quan hệ quyề n và nghĩ a vụ , mà cò n những yế u tố khá c thuộ c về phẩ m
chấ t cá nhâ n củ a cá c chủ thể . Và đ ặ c biệ t, cò n có quyề n phả n khá ng
đ ơn phương củ a cá c bê n trong hợp đ ồ ng.
1.2. Chuyể n giao quyề n yêu cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n
cô ng việ c thô ng qua ngườ i thứ ba
Như đ ã phâ n tí ch trê n, hợp đ ồ ng là m phá t sinh quan hệ quyề n và
nghĩ a vụ , trong đ ó có quyề n phả n khá ng đ ơn phương cho cá c bê n tham
gia. Đố i với quan hệ
a) Bê n kia vi phạ m hợp đ ồ ng là đ iề u kiệ n hủ y bỏ mà cá c bê n đ ã
thỏ a thuậ n; b) Bê n kia vi phạ m nghiê mtrọ ng nghĩ a vụ hợp đ ồ ng;
c) Trường hợp khá c do luậ t quy đ ị nh.
2. Vi phạ m nghiê mtrọ ng là việ c khô ng thực hiệ n đ ú ng nghĩ a vụ củ a mộ t bê n đ ế n mức là m cho
bê n kia khô ng đ ạ t đ ược mụ c đ í ch củ a việ c giao kế t hợp đ ồ ng.
3. Bê n hủ y bỏ hợp đ ồ ng phả i thô ng bá o ngay cho bê n kia biế t về việ c hủ y bỏ , nế u khô ng thô ng
bá o mà gâ y
thiệ t hạ i thì phả i bồ i thường” .
11
Điề u 428 “ Đơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng
1. Mộ t bê n có quyề n đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng và khô ng phả i bồ i thường
thiệ t hạ i khi bê n kia vi phạ mnghiê m trọ ng nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng hoặ c cá c bê n có thỏ a thuậ n
hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh.
2. Bê n đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng phả i thô ng bá o ngay cho bê n kia biế t về việ c
chấ m dứt hợp đ ồ ng, nế u khô ng thô ng bá o mà gâ y thiệ t hạ i thì phả i bồ i thường.
3. Khi hợp đ ồ ng bị đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n thì hợp đ ồ ng chấ m dứt kể từ thời đ iể m
bê n kia nhậ n đ ược thô ng bá o chấ m dứt. Cá c bê n khô ng phả i tiế p tụ c thực hiệ n nghĩ a vụ ,
trừ thỏ a thuậ n về phạ t vi phạ m, bồ i thường thiệ t hạ i và thỏ a thuậ n về giả i quyế t tranh chấ p.
Bê n đ ã thực hiệ n nghĩ a vụ có quyề n yê u cầ u bê n kia thanh toá n phầ n nghĩ a vụ đ ã thực hiệ n.
4. Bê n bị thiệ t hạ i do hà nh vi khô ng thực hiệ n đ ú ng nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng củ a bê n kia đ ược bồ i
thường.
5. Trường hợp việ c đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng khô ng có că n cứ quy đ ị nh tạ i
khoả n 1 Điề u nà y thì bê n đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng đ ược xá c đ ị nh là bê n
vi phạ m nghĩ a vụ và phả i thực hiệ n trá ch nhiệ m dâ n sự theo quy đ ị nh củ a Bộ luậ t nà y, luậ t
khá c có liê n quan do khô ng thực hiệ n đ ú ng nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng” .
quyề n và nghĩ a vụ , BLDS 2015 đ ã quy đ ị nh về việ c chuyể n giao từng
quan hệ đ ơn lẻ , gồ m chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ .
Việ c chuyể n giao nà y là m nê n quan hệ phá p lý ba bê n. Và phâ n tí ch cá c
mố i quan hệ chuyể n giao nà y, có thể thấ y quy đ ị nh về cơ chế chuyể n
giao quyề n và nghĩ a vụ củ a BLDS 2015, đ ã bao quá t đ ược chuyể n giao
toà n bộ hợp đ ồ ng với tậ p hợp quyề n và nghĩ a vụ , trong đ ó có quyề n
phả n khá ng đ ơn phương hay chưa? Bê n cạ nh quy đ ị nh chuyể n giao quyề n
yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ , BLDS 2015 cò n có quy đ ị nh về thực
hiệ n cô ng việ c thô ng qua người thứ ba. Quan hệ nà y cũ ng là mố i quan
hệ phá p lý ba bê n, có những né t tương đ ồ ng với chuyể n giao quyề n
yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ , nhưng cá c quan hệ nà y khô ng đ ồ ng
nhấ t, và khô ng đ ồ ng nhấ t với quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng. Vậ y nê n
cầ n là m rõ bả n chấ t phá p lý củ a cá c giao dị ch nà y.
1.2.1. Chuyể n giao quyề n yê u cầ u
Điề u 365 BLDS nă m 201512
khô ng nê u đ ị nh nghĩ a, mà chỉ quy
đ ị nh nộ i dung củ a chuyể n giao quyề n yê u cầ u, theo đ ó , chuyể n giao
quyề n yê u cầ u đ ược hiể u là việ c mộ t bê n có quyề n chuyể n quyề n yê u
cầ u cho người khá c dựa trê n sự thỏ a thuậ n giữa người chuyể n quyề n và
người thế quyề n. Người đ ược chuyể n quyề n yê u cầ u (người thế quyề n)
trở thà nh người có quyề n yê u cầ u.
“ Trước đ â y quyề n yê u cầ u thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự đ ược coi
là quan hệ riê ng chỉ giữa bê n có quyề n yê u cầ u và bê n có nghĩ a
vụ cụ thể . Dầ n dầ n, do cà ng ngà y quyề n yê u cầ u cà ng trở thà nh mộ t
quyề n về tà i sả n có giá trị , cho nê n tí nh chuyể n giao quyề n yê u cầ u
đ ược phá p luậ t thừa nhậ n.” 13
Trong chuyể n giao quyề n yê u cầ u có ba chủ thể , gồ m bê n
chuyể n giao quyề n, bê n thế quyề n và bê n có nghĩ a vụ . Chuyể n giao
quyề n yê u cầ u đ ược thực hiệ n khô ng cầ n có sự đ ồ ng ý củ a bê n có
nghĩ a vụ dâ n sự, bởi lẽ việ c chuyể n quyề n
12
Điề u 365 “ Chuyể n giao quyề n yê u cầ u
1. Bê n có quyề n yê u cầ u thực hiệ n nghĩ a vụ có thể chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ó cho
người thế quyề n theo thỏ a thuậ n,trừ trường hợp sau đ â y:
a) Quyề n yê u cầ u cấ p dưỡng, yê u cầ u bồ i thường thiệ t hạ i do xâ m phạ m đ ế n tí nh
mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy tí n;
b) Bê n có quyề n và bê n có nghĩ a vụ có thỏ a thuậ n hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh
về việ c khô ng đ ược chuyể n giao quyề n yê u cầ u.
2. Khi bê n có quyề n yê u cầ u chuyể n giao quyề n yê u cầ u cho người thế quyề n thì người
thế quyề n trở thà nh bê n có quyề n yê u cầ u.Việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u khô ngcầ n có
sự đ ồ ng ý củ a bê n có nghĩ a vụ .
Người chuyể n giao quyề n yê u cầ u phả i thô ng bá o bằ ng vă n bả n cho bê n có nghĩ a vụ biế t
về việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u, trừ trường hợp có thỏ a thuậ n khá c. Trường hợp bê n
chuyể n giao quyề n yê u cầ u khô ng thô ng bá o về việ c chuyể n giao quyề n mà phá t sinh chi phí
cho bê n có nghĩ a vụ thì bê n chuyể n giao
quyề n yê u cầ u phả i thanh toá n chi phí nà y” .
13
Hoà ng Thế Liê n (2013),Bì nh luậ n khoa họ c Bộ luậ t dâ n sự nă m2005,tậ p 2,Nxb.Chí nh trị Quố c gia,
tr.61.
nà y khô ng là m ả nh hưởng đ ế n quyề n lợi củ a bê n có nghĩ a vụ , “ nê n
cá c bê n trong thỏ a thuậ n chuyể n giao hiể n nhiê n là người có quyề n (ban
đ ầ u) và người thế quyề n. Điề u đ ó khô ng có nghĩ a là trong chuyể n giao
quyề n yê u cầ u theo thỏ a thuậ n, người có nghĩ a vụ khô ng thể tham gia
và o quan hệ chuyể n giao. Trong thực tế , người nà y có thể cù ng người có
quyề n và người thứ ba xá c lậ p thỏ a thuậ n chuyể n giao quyề n yê u cầ u.
Nó i cá ch khá c, trong thỏ a thuậ n chuyể n giao quyề n yê u cầ u, người có
nghĩ a vụ có thể tham gia nhưng nế u họ khô ng tham gia và o xá c lậ p
thỏ a thuậ n chuyể n giao thì chuyể n giao quyề n yê u cầ u vẫ n có thể tồ n tạ i
hợp phá p” 14
.
Ngoà i chuyể n giao quyề n yê u cầ u theo thỏ a thuậ n đ ược quy đ ị nh
theo BLDS 2015, phá p luậ t chuyê n ngà nh có quy đ ị nh về chuyể n giao quyề n
yê u cầ u. (Điề u 247 Bộ luậ t hà ng hả i Việ t Nam nă m 200515
, Khoả n 1,
Điề u 49 Luậ t Kinh doanh bả o hiể m16
). Theo những quy đ ị nh nà y, có
trường hợp chuyể n giao quyề n yê u cầ u khô ng cầ n có sự đ ồ ng ý củ a cá c
bê n liê n quan trong quan hệ chuyể n giao. Những quy đ ị nh nà y nhằ m bả o
vệ quyề n, lợi í ch chí nh đ á ng củ a doanh nghiệ p bả o hiể m, và đ ả m bả o
cô ng bằ ng cho cá c bê n trong mố i quan hệ chuyể n giao quyề n yê u cầ u nà y.
Bởi lẽ , khi sự kiệ n bả o hiể m xả y ra, cho dù nguyê n nhâ n do thiê n tai hay
do lỗ i con người, thì doanh nghiệ p bả o hiể m vẫ n phả i bồ i thường thiệ t
hạ i. Tuy nhiê n, trong trường hợp thiệ t hạ i do con người gâ y ra, thì người
có lỗ i gâ y ra thiệ t hạ i phả i chị u trá ch nhiệ m bồ i thường đ ố i với thiệ t hạ i
nà y, chứ khô ng thể đ ể doanh nghiệ p bả o hiể m gá nh chị u. Doanh nghiệ p
bả o hiể m bồ i thường thiệ t hạ i trước cho người mua bả o hiể m theo hợp
đ ồ ng bả o hiể m đ ã ký kế t với người mua bả o hiể m, và có quyề n yê u cầ u
người có lỗ i gâ y ra thiệ t hạ i phả i bồ i thường lạ i cho mì nh theo quy đ ị nh
về bồ i thường thiệ t hạ i ngoà i hợp đ ồ ng, đ ố i với khoả n thiệ t hạ i mà
mì nh đ ã chi trả cho người mua bả o hiể m. Từ đ â y phá t phá t sinh quan
hệ chuyể n giao quyề n yê u cầ u, doanh nghiệ p bả o hiể m đ ương nhiê n
trở thà nh người thế quyề n đ ố i với bê n có nghĩ a vụ là người thứ ba có lỗ i
14
Đỗ Vă n Đạ i (2012), Luậ t nghĩ a vụ dâ n sự và bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự, Bả n á n và
bì nh luậ n bả n
á n, tậ p I, Nxb.Chí nh trị quố c gia-sự thậ t,tr.376.
15
Điề u 247 Bộ luậ t hà ng hả i Việ t Nam nă m 2005 “ Khi đ ã trả tiề n cho người đ ược bồ i
thường bả o hiể m, người bả o hiể m đ ược quyề n truy đ ò i người có lỗ i gâ y ra tổ n thấ t đ ó (…
)
trong phạ m vi số tiề n đ ã trả . Người
bả o hiể m thực hiệ n quyề n nà y theo qui đ ị nh đ ố i với người đ ược bả o hiể m” .
16
Điề u 49 Luậ t Kinh doanh bả o hiể m “ Trong trường hợp người thứ ba có lỗ i mà gâ y thiệ t hạ i
cho người
đ ược bả o hiể m và doanh nghiệ p bả o hiể m đ ã trả tiề n bồ i thường cho người đ ược bả o hiể m
thì người đ ược bả o hiể m phả i chuyể n quyề n yê u cầ u người thứ ba bồ i hoà n khoả n tiề n mà
mì nh đ ã nhậ n bồ i thường cho doanh nghiệ p bả o hiể m” .
gâ y thiệ t hạ i. Như thế , “ chuyể n giao quyề n yê u cầ u trong bả o hiể m tà i
sả n chí nh là chuyể n quyề n yê u cầ u bồ i hoà n” 17
.
Như vậ y, về mặ t că n cứ phá p lý , có thể thấ y chuyể n giao
quyề n yê u cầ u đ ược thực hiệ n theo hai că n cứ - chuyể n giao theo thỏ a
thuậ n và chuyể n giao theo quy đ ị nh phá p luậ t. Nhưng BLDS 2015 chỉ quy
đ ị nh đ ố i với chuyể n giao quyề n yê u cầ u theo thỏ a thuậ n, chứ chưa
thể hiệ n chuyể n giao quyề n yê u cầ u theo quy đ ị nh phá p luậ t, đ ã đ ược
quy đ ị nh trong mộ t số vă n bả n phá p luậ t chuyê n ngà nh như nó i trê n.
Về đ ố i tượng củ a chuyể n giao quyề n yê u cầ u, việ c chuyể n giao á p
dụ ng cho hầ u hế t cá c trường hợp, trừ mộ t số trường hợp khô ng đ ược
chuyể n giao theo Điề u 365 BLDS 201518
. Đố i với trường hợp bê n có quyề n
và bê n có nghĩ a vụ có thoả thuậ n, hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh về việ c
khô ng đ ược chuyể n giao quyề n yê u cầ u; nhà là m luậ t tô n trọ ng quyề n
tự thỏ a thuậ n giữa bê n có quyề n và bê n có nghĩ a vụ , và dự liệ u những
trường hợp khá c luậ t khô ng cho phé p. Cò n hai trường hợp loạ i trừ cò n lạ i,
quyề n yê u cầ u cấ p dưỡng và yê u cầ u bồ i thường thiệ t hạ i do tí nh mạ ng,
sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy tí n bị xâ m phạ m; thì với quy đ ị nh
nà y, nhà là m luậ t muố n dà nh riê ng quyề n yê u cầ u cho chí nh bả n thâ n
người đ ược hưởng quyề n chứ khô ng ai khá c, nhằ m bả o vệ họ . Bởi
lẽ những quyề n yê u cầ u nà y gắ n liề n với nhâ n thâ n củ a người có quyề n,
phả i chí nh do người có quyề n quyế t đ ị nh có thực hiệ n hay khô ng và
chí nh họ thực hiệ n thì mới đ ả m bả o tuyệ t đ ố i lợi í ch củ a họ . Vấ n
đ ề nà y, theo tá c giả Đỗ Vă n Đạ i “ cũ ng như phá p luậ t Việ t Nam, phá p
luậ t mộ t số nước trê n thế giới khô ng cho phé p chuyể n giao quyề n yê u
cầ u cấ p dưỡng. Tuy nhiê n, khi nghiê n cứu so sá nh, chú ng tô i thấ y khô ng
hệ thố ng phá p luậ t nà o lạ i khô ng cho chuyể n giao quyề n yê u cầ u bồ i
thường thiệ t hạ i do tí nh mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy tí n” 19
,
quy đ ị nh nà y “ là rấ t lạ , là m cho phá p luậ t củ a chú ng ta lạ c lõng trê n
thế giới. Ở đ â y, dường như cá c nhà là m luậ t đ ã có sự nhầ m lẫ n giữa yế u
tố mang tí nh nhâ n thâ n và yế u tố mang tí nh tà i sả n...Đố i tượng củ a
chuyể n giao khô ng phả i là tí nh mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy
tí n mà là quyề n yê u cầ u bồ i
17
Nguyễ n Thị Thủ y (2008),“ chuyể n giao quyề n yê u cầ u bồ i hoà n trong bả o hiể m tà i sả n” , Tạ p chí
khoa họ c
phá p lý , Đạ i họ c Luậ t TP Hồ Chí Minh,số 5 (48), tr.16-20, 41.
18
Điề u 365 “ Chuyể n giao quyề n yê u cầ u: Bê n có quyề n yê u cầ u thực hiệ n nghĩ a vụ có thể chuyể n
giao quyề n
yê u cầ u đ ó cho người thế quyề n theo thỏ a thuậ n, trừ trường hợp sau đ â y: a) Quyề n yê u cầ u cấ p
dưỡng, yê u cầ u bồ i thường thiệ t hạ i do xâ m phạ m đ ế n tí nh mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n
phẩ m, uy tí n; b) Bê n có quyề n
và bê n có nghĩ a vụ có thỏ a thuậ n hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh về việ c khô ng đ ược chuyể n giao
quyề n yê u cầ u. 19
Đỗ Vă n Đạ i (2014), “ chuyể n giao quyề n yê u cầ u trong Bộ luậ t dâ n sự” , Tạ p
chí Việ n kiể m sá t nhâ n dâ n
Tố i cao, số 3, tr.40-41, 42.
thường thiệ t hạ i nê n khô ng có lý do gì mà chú ng ta khô ng cho phé p
chuyể n giao” 20
Theo quan đ iể m củ a tá c giả Đỗ Vă n Đạ i, quyề n nà y nê n
đ ược xem là mộ t quyề n về tà i sả n, và như thế nê n cho phé p chuyể n giao
quyề n yê u cầ u đ ố i với quyề n nà y.
Phạ m vi chuyể n quyề n yê u cầ u, “ quyề n yê u cầ u có thể đ ược
chuyể n giao toà n bộ hoặ c mộ t phầ n. Đố i với chuyể n giao quyề n yê u
cầ u trong lĩ nh vực bả o hiể m, phá p luậ t hiệ n hà nh chỉ cho phé p người
thế quyề n hưởng khoả n tiề n đ ã thanh toá n cho người có bả o hiể m” 21
.
Vấ n đ ề hệ quả phá p lý , khi quyề n yê u cầ u đ ược chuyể n giao,
thì người có quyề n ban đ ầ u “ coi như đ ã ra khỏ i quan hệ nghĩ a vụ dâ n
sự. Cá c vấ n liê n quan đ ế n nghĩ a vụ nà y chỉ tồ n tạ i giữa người có
nghĩ a vụ và người thế quyề n” 22
. Người chuyể n giao quyề n yê u cầ u
“ khô ng phả i chị u trá ch nhiệ m về khả nă ng thực hiệ n nghĩ a vụ củ a bê n
có nghĩ a vụ , trừ trường hợp có quy đ ị nh khá c” (Điề u 367 BLDS nă m
2015), bởi nế u khô ng có thỏ a thuậ n gì khá c, thì theo lẽ tự nhiê n, việ c
bê n có nghĩ a vụ có thực hiệ n, thực hiệ n đ ú ng, đ ầ y đ ủ nghĩ a vụ hay
khô ng sẽ khô ng là m bấ t lợi hơn tì nh trạ ng ban đ ầ u củ a bê n thế quyề n
khi chưa có việ c chuyể n quyề n yê u cầ u, nê n bê n chuyể n quyề n yê u cầ u
khô ng có nghĩ a vụ trong trường hợp nà y. Như thế , hệ quả phá p lý củ a
chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ã đ ược BLDS 2015 quy đ ị nh rõ. “ Ngược lạ i
đ ố i với cá c quy đ ị nh phá p luậ t hiệ n hà nh thì khô ng có quy đ ị nh chi
tiế t” 23
.
Cả hai trường hợp chuyể n giao quyề n yê u cầ u (theo thỏ a thuậ n,
theo phá p luậ t) đ ề u là m thay đ ổ i chủ thể có quyề n, người có quyề n
đ ược thay thế bằ ng người thế quyề n, “ cò n nộ i dung, bả n chấ t, cũ ng
như đ ố i tượng củ a nghĩ a vụ dâ n sự khô ng thay đ ổ i” 24
.
Ngoà i ra, BLDS 2015 cò n quy đ ị nh những vấ n đ ề khá c củ a
chuyể n giao quyề n yê u cầ u, như quyề n và nghĩ a vụ củ a bê n chuyể n giao,
bê n thế quyề n và bê n có nghĩ a vụ : “ Người chuyể n giao quyề n yê u cầ u
có nghĩ a vụ cung cấ p thô ng tin cầ n thiế t, chuyể n giao giấ y tờ có liê n quan
cho người thế quyề n” (Điề u 366), đ ặ c biệ t là nghĩ a vụ chứng minh tí nh
xá c thực củ a việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u, đ ể người có nghĩ a
vụ biế t đ ược có sự chuyể n giao nà y hay khô ng, mà quyế t đ ị nh thực
hiệ n
20
Đỗ Vă n Đạ i (2017) Luậ t nghĩ a vụ và bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ , bả n á n và bì nh luậ n, tậ p 1,
Nxb. Hồ ng
Đức, Hộ i Luậ t gia Việ t Nam, tr. 588,
589.21
Đỗ Vă n Đạ i (2012), tlđ d (11),
tr.390.
22
Đỗ Vă n Đạ i (2012), tlđ d (11),
tr.392. 23
Đỗ Vă n Đạ i (2017), tlđ d
(20), tr 594. 24
Đỗ Vă n Đạ i (2012),
tlđ d (11), tr.387.
hay từ chố i thực hiệ n nghĩ a vụ , nhằ m đ ả m bả o lợi í ch hợp phá p củ a
bê n chuyể n quyề n yê u cầ u và bê n có nghĩ a vụ “ trường hợp bê n có
nghĩ a vụ khô ng đ ược thô ng bá o về việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u và
người thế quyề n khô ng chứng minh về tí nh xá c thực củ a việ c chuyể n
giao quyề n yê u cầ u thì bê n có nghĩ a vụ có quyề n từ chố i việ c thực
hiệ n nghĩ a vụ đ ố i với người thế quyề n...” (Điề u 369). Và “ trường
hợp quyề n yê u cầ u thực hiệ n nghĩ a vụ có biệ n phá p bả o đ ả m thì việ c
chuyể n giao quyề n yê u cầ u bao gồ m cả biệ n phá p bả o đ ả m đ ó ” (Điề u
368), vì biệ n biệ n phá p bả o đ ả m đ ược đ ặ t ra đ ể đ ả m bả o việ c thực
hiệ n nghĩ a vụ củ a bê n có nghĩ a vụ , nê n khi quyề n yê u cầ u đ ược
chuyể n giao, thì bả n chấ t mố i quan hệ nghĩ a vụ khô ng thay đ ổ i, chỉ là
thay đ ổ i chủ thể có quyề n, theo đ ó , biệ n phá p bả o đ ả m vẫ n phả i đ ược
duy trì nhằ m cho nghĩ a vụ đ ược thực hiệ n, mà khô ng là m thiệ t hạ i gì
cho bê n có nghĩ a vụ . Những quy đ ị nh nà y nhằ m giả i quyế t những vấ n
đ ề cụ thể trực tiế p ả nh hưởng đ ế n quyề n, lợi í ch củ a ba bê n trong mố i
quan hệ chuyể n giao quyề n yê u cầ u; nhằ m tạ o cơ chế , hà nh lang phá p
lý an toà n, khoa họ c cho việ c thực hiệ n mố i quan hệ phá p luậ t ba bê n
nà y.
1.2.2. Chuyể n giao nghĩ a vụ
Cũ ng như đ iề u luậ t về chuyể n giao quyề n yê u cầ u, Điề u 370
BLDS 201525
khô ng nê u rõ đ ị nh nghĩ a thế nà o là chuyể n giao nghĩ a vụ ,
mà chỉ quy đ ị nh dấ u hiệ u phá p lý củ a việ c chuyể n giao nghĩ a vụ . Theo
dấ u hiệ u nà y, có thể hiể u “ chuyể n giao nghĩ a vụ ” là việ c bê n có nghĩ a
vụ chuyể n giao việ c thực hiệ n nghĩ a vụ củ a mì nh cho người khá c. Người
nhậ n nghĩ a vụ chuyể n giao gọ i là người thế nghĩ a vụ . Và khá c với
chuyể n giao quyề n yê u cầ u, việ c chuyể n giao nghĩ a vụ chỉ có giá trị khi
đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý . “ Tuy nhiê n, sự đ ồ ng ý củ a người có quyề n
đ ược thể hiệ n dưới hì nh thức nà o thì phá p luậ t chưa quy đ ị nh rõ” 26
.
Và “ trong cá c quy đ ị nh về chuyể n giao nghĩ a vụ trong BLDS,
chú ng ta chỉ thấ y nó i đ ế n ý chí củ a người có nghĩ a vụ mà khô ng thấ y
nó i đ ế n ý chí củ a người thế nghĩ a vụ . BLDS chỉ quy đ ị nh “ bê n có
nghĩ a vụ có thể chuyể n giao nghĩ a vụ dâ n sự cho người thế nghĩ a
vụ nế u đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý ” . Tuy nhiê n, đ ể có chuyể n giao
nghĩ a vụ theo thỏ a thuậ n thì cầ n có sự thố ng nhấ y ý chí củ a người có
nghĩ a vụ ban đ ầ u và người thế nghĩ a vụ . Sẽ khô ng có chuyể n giao
nghĩ a vụ theo thỏ a thuậ n
25
Điề u 370 “ chuyể n giao nghĩ a vụ : 1. Bê n có nghĩ a vụ có thể chuyể n giao nghĩ a vụ cho người
thế nghĩ a vụ nế u đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý , trừ trường hợp nghĩ a vụ gắ n liề n với nhâ n
thâ n củ a bê n có nghĩ a vụ hoặ c phá p luậ t có qui đ ị nh khô ng đ ược chuyể n giao nghĩ a vụ .
2. Khi đ ược chuyể n giao nghĩ a vụ thì người thế nghĩ a vụ trở thà nh bê n có
nghĩ a vụ ” . 26
Hoà ng Thế Liê n (2013), tlđ d (10), tr.67.
nế u người thế nghĩ a vụ khô ng đ ồ ng ý về việ c nà y, họ sẽ khô ng
trở thà nh người có nghĩ a vụ đ ố i với người có quyề n nế u họ khô ng
đ ồ ng ý ... Như vậ y, mặ c dù BLDS 2015 khô ng quy đ ị nh rõ, việ c chuyể n
giao nghĩ a vụ chỉ có thể tồ n tạ i nế u nó thể hiệ n ý chí củ a người
thế nghĩ a vụ ” 27
.
Có thể thấ y, đ ố i tượng củ a chuyể n giao nghĩ a vụ đ ược xá c đ ị nh
dựa trê n quy đ ị nh “ đ ố i tượng củ a nghĩ a vụ ” theo Điề u 276 BLDS 2015,
đ ó là “ tà i sả n, cô ng việ c phả i thực hiệ n hoặ c khô ng đ ược thực hiệ n.
Đố i tượng phả i đ ược xá c đ ị nh.” Và theo quy đ ị nh tạ i Điề u 317 BLDS
2015, bê n có nghĩ a vụ có thể chuyể n giao nghĩ a vụ cho bê n thế nghĩ a
vụ nế u đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý “ trừ trườ ng hợ p nghĩ a vụ gắ n liề n
vớ i nhâ n thâ n củ a bê n có nghĩ a vụ hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh khô ng
đ ượ c chuyể n giao nghĩ a vụ ” . Tuy nhiê n đ iề u luậ t khô ng nó i rõ đ ó là
những nghĩ a vụ nà o gắ n liề n với nhâ n thâ n hay trường hợp nà o phá p
luậ t khô ng cho chuyể n giao. Quy đ ị nh củ a nộ i dung nà y khô ng cụ thể , rõ
rà ng.
Yế u tố đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a chuyể n giao nghĩ a vụ cũ ng
đ ược nhì n nhậ n rõ, theo đ ó “ vì chuyể n giao nghĩ a vụ dâ n sự là mộ t
hợp đ ồ ng nê n chị u sự đ iề u chỉ nh củ a quy đ ị nh về hợp đ ồ ng nó i chung,
nhấ t là cá c quy đ ị nh về đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng hay hợp
đ ồ ng vô hiệ u” 28
quy đ ị nh tạ i Điề u 11729
, Điề u 122 BLDS 2015)30
.
Vấ n đ ề giả i phó ng nghĩ a vụ củ a người chuyể n giao nghĩ a vụ ,
cũ ng theo tá c giả Đỗ Vă n Đạ i, “ BLDS nước ta quy đ ị nh cò n rấ t sơ sà i
về vấ n đ ề nà y. BLDS nă m 1995, BLDS nă m 2005 cũ ng như BLDS nă m
2015 khô ng cho biế t là người có nghĩ a vụ ban đ ầ u có đ ược giả i phó ng
hay khô ng. Ở đ â y chú ng ta chỉ thấ y quy đ ị nh khi đ ược chuyể n giao
nghĩ a vụ thì người thế nghĩ a vụ trở thà nh bê n có nghĩ a vụ . Nế u cho
rằ ng người có nghĩ a vụ ban đ ầ u vẫ n có trá ch nhiệ m đ ố i với người có
quyề n, thì chú ng ta khô ng thấ y sự khá c nhau giữa chuyể n giao nghĩ a
vụ đ ược quy đ ị nh tạ i với thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự thô ng qua người
thứ ba” 31
. Nê n theo quan đ iể m củ a tá c giả , cầ n xá c đ ị nh trong quan
hệ chuyể n giao nghĩ a vụ , người có nghĩ a vụ ban đ ầ u
27
Đỗ Vă n Đạ i (2017),tlđ d (20), tr
643.28
Đỗ Vă n Đạ i (2012), tlđ d (11),
tr.410.
29
“ Điề u kiệ n có hiệ u lực củ a giao dị ch dâ n sự: 1. Giao dị ch dâ n sự có hiệ u lực khi có đ ủ cá c
đ iề u kiệ n sau
đ â y: a) Chủ thể có nă ng lực phá p luậ t dâ n sự, nă ng lực hà nh vi dâ n sự phù hợp với giao dị ch
dâ n sự đ ược xá c lậ p; b) Chủ thể thamgia giao dị ch dâ n sự hoà n toà n tự nguyệ n; c) Mụ c đ í ch và
nộ i dung củ a giao dị ch dâ n sự khô ng vi phạ m đ iề u cấ m củ a phá p luậ t, khô ng trá i đ ạ o đ ức xã
hộ i. 2. Hì nh thức củ a giao dị ch dâ n sự là đ iề u
kiệ n có hiệ u lực củ a giao dị ch dâ n sự trong trường hợp phá p luậ t có qui đ ị nh” .
30
“ Giao dị ch dâ n sự vô hiệ u: Giao dị ch dâ n sự khô ng có mộ t trong cá c đ iề u kiệ n đ ược qui đ ị nh
tạ i Điề u 117
Bộ luậ t nà y thì vô hiệ u trừ trường hợp Bộ luậ t nà y có qui
đ ị nh khá c.” 31
Đỗ Vă n Đạ i (2017), tlđ d (20), tr.642.
đ ược giả i phó ng khỏ i nghĩ a vụ đ ược chuyể n giao, trừ khi cá c bê n có
thỏ a thuậ n khá c.
Điề u 371 BLDS 2015 quy đ ị nh “ trườ ng hợ p nghĩ a vụ có biệ n phá p
bả o đ ả m đ ượ c chuyể n giao thì biệ n phá p bả o đ ả m đ ó chấ m dứt,
trừ trườ ng hợ p có thỏ a thuậ n khá c” 32
. “ Quy đ ị nh nà y xuấ t phá t
từ chỗ , biệ n phá p bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự liê n quan chặ t
chẽ đ ố i với tà i sả n thuộ c quyề n sở hữu củ a bê n có nghĩ a vụ . Nế u bê n
có nghĩ a vụ đ ã trở thà nh người khô ng cò n nghĩ a vụ , thì đ ương nhiê n
chấ m dứt biệ n phá p bả o đ ả m vì tà i sả n mà bê n có nghĩ a vụ đ em ra
đ ể bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự khô ng thuộ c quyề n sở hữu củ a
bê n thế nghĩ a vụ , hoặ c trong trường hợp biệ n phá p bả o đ ả m thực hiệ n
nghĩ a vụ dâ n sự là biệ n phá p bả o lãnh, thì bê n đ ứng ra bả o lãnh cho bê n
có nghĩ a vụ khô ng có nghĩ a vụ đ ứng ra bả o lãnh cho người thế nghĩ a
vụ theo hợp đ ồ ng bả o lãnh cũ .” 33
1.2.3. Thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua ngườ i thứ ba
Mộ t vấ n đ ề khá c liê n quan, bê n cạ nh chuyể n giao nghĩ a vụ , BLDS
2015 cò n quy đ ị nh về “ thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự thô ng qua người
thứ ba” tạ i Điề u 283: “ Khi đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý , bê n có nghĩ a
vụ có thể ủ y quyề n cho người thứ ba thay mặ t mì nh thực hiệ n nghĩ a
vụ dâ n sự nhưng vẫ n phả i chị u trá ch nhiệ m với bê n có quyề n, nế u người
thứ ba khô ng thực hiệ n hoặ c thực hiệ n khô ng đ ú ng nghĩ a vụ dâ n sự” .
Như vậ y, so với chuyể n giao nghĩ a vụ dâ n sự, thực hiệ n nghĩ a
vụ dâ n sự thô ng qua người thứ ba có những né t tương đ ồ ng. Cá c giao
dị ch nà y đ ề u là mố i quan hệ phá p luậ t có í t nhấ t ba chủ thể , trong
đ ó bê n quyề n, nghĩ a vụ ban đ ầ u chuyể n cho người thứ ba thực hiệ n
nghĩ a vụ dâ n sự củ a mì nh. Tuy nhiê n, hai giao dị ch nà y khá c nhau ở hậ u
quả phá p lý . Ở chuyể n giao nghĩ a vụ dâ n sự thì người có nghĩ a vụ ban
đ ầ u đ ược giả i phó ng nghĩ a vụ . Cò n ở thực hiệ n nghĩ a dâ n sự thô ng
qua người thứ ba thì người có nghĩ a vụ ban đ ầ u khô ng đ ược giả i
phó ng nghĩ a vụ . Cho nê n có thể phâ n biệ t hai mố i quan hệ phá p luậ t
nà y bằ ng cá ch sử dụ ng thuậ t ngữ như “ chuyể n giao nghĩ a vụ ” hay “ thay
thế người thực hiệ n nghĩ a vụ ” .
Qua phâ n tí ch trê n, cho thấ y những yế u tố củ a chuyể n giao quyề n
yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n cô ng việ c cô ng việ c thô ng qua
người thứ ba. Trong đ ó , đ iể m khá c biệ t giữa những quan hệ nà y và quan
hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng, đ ó là
32
Điề u 371. Chuyể n giao nghĩ a vụ có biệ n phá p bả o đ ả m: Trường hợp nghĩ a vụ có biệ n phá p bả o
đ ả m đ ược
chuyể n giao thì biệ n phá p bả o đ ả m đ ó chấ m dứt, trừ trường hợp có thỏ a
thuậ n khá c.33
Hoà ng Thế Liê n (2013), tlđ d (10), tr.69.
đ ố i tượ ng chuyể n giao. Với những quy đ ị nh củ a BLDS 2015 nó i trê n, thấ y
rằ ng, cá c quan hệ quyề n và nghĩ a vụ chỉ đ ược chuyể n giao mộ t cá ch
đ ơn lẻ , chứ khô ng phả i là mộ t tậ p hợp, trong khi hợp đ ồ ng có tậ p hợp
quyề n và nghĩ a vụ . Và cá c quy đ ị nh trê n củ a BLDS 2015 khô ng quy
đ ị nh quyề n phả n khá ng đ ơn phương cho cá c bê n trong quan hệ chuyể n
giao quyề n, chuyể n giao nghĩ a vụ . Như thế , trong những quan hệ nà y, bê n
nhậ n chuyể n giao và bê n cò n lạ i củ a quan hệ quyề n, nghĩ a vụ khô ng có
quyề n phả n khá ng đ ơn phương đ ố i với nhau. Do đ ó , bả n thâ n
sự chuyể n giao riê ng quyề n, nghĩ a vụ khô ng thay thế hế t sự chuyể n giao
vị thế trong hợp đ ồ ng, khô ng giả i quyế t đ ược dứt đ iể m vấ n đ ề khi
mộ t bê n trong hợp đ ồ ng muố n thoá t khỏ i hợp đ ồ ng. Đơn cử những
trường hợp sau:
Trong hợp đ ồ ng mua bá n nhà , A bá n nhà cho B. Và A chuyể n giao
quyề n yê u cầ u thanh toá n tiề n mua nhà sang cho C. Với quan hệ chuyể n
giao quyề n yê u cầ u thanh toá n nà y, C đ ược quyề n yê u cầ u B phả i thanh
toá n cho mì nh, thay vì thanh toá n cho A. C đ ược nhậ n tiề n thanh toá n,
nhưng A vẫ n là người phả i chị u trá ch nhiệ m đ ó ng thuế cho nhà nước
trong quan hệ hợp đ ồ ng, đ ố i với thu nhậ p do bá n nhà ; chứ C khô ng phả i
chị u trá ch nhiệ m nà y.
Hoặ c nế u A sau khi nhậ n tiề n thanh toá n mua nhà mà đ ổ i ý , khô ng
muố n bá n nhà , A giao cho D thay mì nh hoà n trả tiề n thanh toá n nhà cho B,
thì trong quan hệ thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua người thứ ba nà y, D là
người thay mặ t A hoà n trả tiề n mua nhà cho B. B nhậ n tiề n từ D, nhưng nế u
B khô ng đ ồ ng ý về việ c chấ m dứt hợp đ ồ ng mua bá n nhà và tiế p tụ c yê u
cầ u A phả i thực hiệ n hợp đ ồ ng hoặ c bồ i thường do A đ ơn phương chấ m
dứt hợp đ ồ ng, thì B có thể khởi kiệ n đ ể yê u cầ u Tò a á n giả i quyế t
tranh chấ p, và khi đ ó , B sẽ kiệ n A chứ khô ng thể kiệ n D.
Cũ ng trong hợp đ ồ ng mua bá n nà y, nế u B chuyể n giao cả hợp đ ồ ng
mua bá n nhà giữa A và B, sang cho E, thì trong mố i quan hệ chuyể n giao hợp
đ ồ ng nà y, E sẽ thay thế vị trí củ a B trong hợp đ ồ ng. Khi đ ó , tậ p hợp
quyề n và nghĩ a vụ theo hợp đ ồ ng mua bá n nhà sẽ thuộ c về A và E. Hoặ c
A khô ng bá n nhà nữa, hoà n trả tiề n mua nhà cho E. A và E đ ề u có quyề n
hủ y bỏ , đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng mua bá n nhà , là quyề n mà
chỉ có bê n chủ thể củ a hợp đ ồ ng có , chứ C, D khô ng có đ ược.
Hoặ c trường khá c, X nhậ n hợp đ ồ ng thi cô ng xâ y nhà cho Y.
Sau đ ó , X khô ng muố n bị rà ng buộ c bởi hợp đ ồ ng nà y nữa, mà muố n
chuyể n giao cho người khá c là m. Với quy đ ị nh củ a BLDS 2015, X có
thể chuyể n giao cho Z quyề n yê u cầ u thanh toá n tiề n thi cô ng và nghĩ a
vụ thi cô ng. Z nhậ n chuyể n giao quyề n, chuyể n
giao nghĩ a vụ và thực hiệ n. Nhưng trong trường hợp Y khô ng muố n tiế p
tụ c thực hiệ n, mà muố n hủ y bỏ , đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng, thì
Y sẽ thực hiệ n quyề n nà y đ ố i với X, chứ khô ng phả i đ ố i với Z.
Như thế , X vẫ n cò n bị rà ng buộ c bởi hợp đ ồ ng đ ã ký với Y.
Nhưng nế u X chuyể n giao toà n bộ hợp đ ồ ng thi cô ng giữa X với Y,
sang cho Z. Thì khi đ ó , X sẽ khô ng cò n quyề n, nghĩ a vụ đ ố i với hợp đ ồ ng
thi cô ng, cũ ng như đ ố i với Y. X đ ược giả i phó ng hoà n toà n khỏ i hợp
đ ồ ng. Và Z, sẽ thay X và o vị trí củ a bê n nhậ n thi cô ng trong hợp đ ồ ng,
có toà n bộ quyề n và nghĩ a vụ theo hợp đ ồ ng, trực tiế p với Y. Z và Y có
quyề n phả n khá ng đ ơn phương đ ố i với nhau.
Qua hai ví dụ hai trường hợp trê n, thấ y rằ ng chuyể n giao quyề n
yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , hay thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua người
thứ ba có bả n chấ t khá c với chuyể n giao hợp đ ồ ng, và chỉ có thể giả i
quyế t đ ược mộ t mố i quan hệ đ ơn lẻ trong hợp đ ồ ng (chuyể n giao quyề n
yê u cầ u thanh toá n, thực hiệ n nghĩ a vụ hoà n trả tiề n, chuyể n giao nghĩ a
vụ thi cô ng nhà ), chứ khô ng thể giả i quyế t hế t mọ i quan hệ trong hợp
đ ồ ng mà chủ thể muố n thoá t ra, muố n chuyể n giao cho người khá c
(nghĩ a vụ chị u thuế , quyề n hủ y bỏ , đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng).
Như thế , những mố i quan hệ phá p lý ba bê n nà y có những yế u
tố là m nê n chuyể n giao hợp đ ồ ng, nhưng chú ng khô ng thể thay thế đ ược
chuyể n giao hợp đ ồ ng. Bê n cạ nh đ ó , cá c quan hệ nó i trê n đ ược chuyể n
giao đ ơn lẻ . Vậ y hợp đ ồ ng, bao gồ m tậ p hợp cá c quan hệ đ ơn lẻ nà y và
cả quyề n phả n khá ng đ ơn phương, cũ ng hoà n toà n có cơ sở đ ể đ ược
chuyể n giao toà n bộ , nhằ m giả i quyế t trường hợp chủ thể củ a hợp đ ồ ng
muố n chuyể n giao toà n bộ cá c mố i quan hệ củ a mì nh theo hợp đ ồ ng cho
người khá c. Đâ y là cơ sở nề n tả ng đ ể nhì n nhậ n về sự cầ n thiế t luậ t
hó a chuyể n giao hợp đ ồ ng.
1.3. Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo phá p luậ t chuyên ngà nh Việ t Nam
Bê n cạ nh quy đ ị nh về chuyể n giao đ ơn lẻ quyề n, nghĩ a vụ trong
BLDS 2015, mộ t số vă n bả n phá p luậ t chuyê n ngà nh cũ ng đ ã quy đ ị nh
chuyể n giao khô ng phả i riê ng lẻ quyề n, nghĩ a vụ ; mà là chuyể n giao toà n
bộ hợp đ ồ ng, chẳ ng hạ n:
Điề u 45 Bộ luậ t lao đ ộ ng nă m 2013 quy đ ị nh về chuyể n giao hợp
đ ồ ng lao đ ộ ng. Theo đ ó , khi có sự sá p nhậ p, hợp nhấ t, chia, tá ch doanh
nghiệ p, hợp tá c xã thì người sử dụ ng lao đ ộ ng kế tiế p phả i chị u trá ch
nhiệ m tiế p tụ c sử dụ ng số lao đ ộ ng hiệ n có , trê n cơ sở hợp đ ồ ng lao
đ ộ ng giữa doanh nghiệ p, hợp tá c xã cũ với người lao đ ộ ng, và sẽ tiế n
hà nh sửa đ ổ i, bổ sung hợp đ ồ ng lao đ ộ ng. Như thế , đ ã có sự chuyể n
giao hợp đ ồ ng lao đ ộ ng. Người sử dụ ng lao đ ộ ng mới thay thế vị trí
củ a người sử dụ ng lao đ ộ ng cũ , tiế p tụ c thực hiệ n hợp đ ồ ng lao đ ộ ng đ ã
đ ược ký giữa người sử lao đ ộ ng cũ với người lao đ ộ ng.
Điề u 194 “ Hợp nhấ t doanh nghiệ p” 34
Luậ t Doanh nghiệ p nă m 2014,
hai hay nhiề u cô ng ty cù ng loạ i – đ ố i với cô ng ty bị hợp nhấ t, hay mộ t
hoặ c mộ t số cô ng ty cù ng loạ i có thể hợp nhấ t thà nh mộ t cô ng ty khá c,
và o mộ t cô ng ty khá c. Việ c hợp nhấ t nà y đ ược thực hiệ n bằ ng cá ch
chuyể n toà n bộ tà i sả n, quyề n, nghĩ a vụ và lợi í ch hợp phá p củ a cô ng ty
bị hợp nhấ t, bị sá p nhậ p (tạ m gọ i là cô ng ty cũ ) sang cho cô ng ty hợp
nhấ t, nhậ n sá p nhậ p (cô ng ty mới). Trong toà n bộ tà i sả n, quyề n, nghĩ a
vụ và lợi í ch hợp phá p đ ó có hợp đ ồ ng lao đ ộ ng củ a cô ng ty. Cô ng ty
mới, sau khi hợp nhấ t, sẽ có trá ch nhiệ m thực hiệ n tiế p hợp đ ồ ng lao
đ ộ ng do cô ng ty cũ đ ã ký kế t với người lao đ ộ ng. Hợp đ ồ ng lao đ ộ ng
đ ó khô ng đ ương nhiê n bị chấ m dứt theo việ c chấ m dứt tồ n tạ i hợp
đ ồ ng với cô ng ty cũ , mà nó đ ương nhiê n đ ược chuyể n giao sang cho
cô ng ty mới. Như vậ y, trong trường hợp nà y, đ ã có sự chuyể n giao
34
Điề u 194 “ Hợp nhấ t doanh nghiệ p
1. Hai hoặ c mộ t số cô ng ty (sau đ â y gọ i là cô ng ty bị hợp nhấ t) có thể hợp nhấ t thà nh mộ t
cô ng ty mới (sau đ â y gọ i là cô ng ty hợp nhấ t), đ ồ ng thời chấ m dứt tồ n tạ i củ a cá c cô ng ty bị hợp
nhấ t
2. Thủ tụ c hợp nhấ t cô ng ty đ ược quy đ ị nh như sau:
a) Cá c cô ng ty bị hợp nhấ t chuẩ n bị hợp đ ồ ng hợp nhấ t. Hợp đ ồ ng hợp nhấ t phả i có
cá c nộ i dung chủ yế u về tê n, đ ị a chỉ trụ sở chí nh củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t; tê n,
đ ị a chỉ trụ sở chí nh củ a cô ng ty hợp nhấ t; thủ tụ c và đ iề u kiệ n hợp nhấ t; phương á n
sử dụ ng lao đ ộ ng; thời hạ n, thủ tụ c và đ iề u kiệ n chuyể n đ ổ i tà i sả n, chuyể n đ ổ i phầ n
vố n gó p, cổ phầ n, trá i phiế u củ a cô ng ty bị hợp nhấ t thà nh phầ n vố n gó p, cổ phầ n, trá i
phiế u củ a cô ng ty hợp nhấ t; thời hạ n thực hiệ n hợp nhấ t; dự thả o Điề u lệ cô ng ty hợp
nhấ t;
b) Cá c thà nh viê n, chủ sở hữu cô ng ty hoặ c cá c cổ đ ô ng củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t
thô ng qua hợp đ ồ ng hợp nhấ t, Điề u lệ cô ng ty hợp nhấ t, bầ u hoặ c bổ nhiệ m Chủ tị ch
Hộ i đ ồ ng thà nh viê n, Chủ tị ch cô ng ty, Hộ i đ ồ ng quả n trị , Giá m đ ố c hoặ c Tổ ng giá m
đ ố c cô ng ty hợp nhấ t và tiế n hà nh đ ă ng ký doanh nghiệ p cô ng ty hợp nhấ t theo quy
đ ị nh củ a Luậ t nà y. Hợp đ ồ ng hợp nhấ t phả i đ ược gửi đ ế n cá c chủ nợ và thô ng bá o
cho người lao đ ộ ng biế t trong thời hạ n 15 ngà y, kể từ ngà y thô ng qua.
3. Trường hợp hợp nhấ t mà theo đ ó cô ng ty hợp nhấ t có thị phầ n từ 30% đ ế n 50% trê n
thị trường liê n quan thì đ ạ i diệ n hợp phá p củ a cô ng ty bị hợp nhấ t phả i thô ng bá o cho cơ quan
quả n lý cạ nh tranh trước khi tiế n hà nh hợp nhấ t, trừ trường hợp Luậ t cạ nh tranh có quy đ ị nh
khá c.
Cấ m cá c trường hợp hợp nhấ t mà theo đ ó cô ng ty hợp nhấ t có thị phầ n trê n 50% trê n
thị trường có liê n quan,trừ trường hợp Luậ t cạ nh tranh có quy đ ị nh khá c.
4. Hồ sơ, trì nh tự đ ă ng ký doanh nghiệ p cô ng ty hợp nhấ t thực hiệ n theo cá c quy đ ị nh
tương ứng củ a Luậ t nà y và phả i kè m theo bả n sao cá c giấ y tờ sau đ â y:
a) Hợp đ ồ ng hợp nhấ t;
b) Nghị quyế t và biê n bả n họ p thô ng qua hợp đ ồ ng hợp nhấ t củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t.
5. Sau khi đ ă ng ký doanh nghiệ p, cá c cô ng ty bị hợp nhấ t chấ m dứt tồ n tạ i; cô ng ty hợp
nhấ t đ ược hưởng cá c quyề n và lợi í ch hợp phá p, chị u trá ch nhiệ m về cá c khoả n nợ chưa thanh
toá n, hợp đ ồ ng lao đ ộ ng và cá c nghĩ a vụ tà i sả n khá c củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t.
6. Cơ quan đ ă ng ký kinh doanh cậ p nhậ t tì nh trạ ng phá p lý củ a cô ng ty bị hợp nhấ t trê n
Cơ sở dữ liệ u quố c gia về đ ă ng ký doanh nghiệ p khi cấ p Giấ y chứng nhậ n đ ă ng ký doanh
nghiệ p cho cô ng ty hợp nhấ t. Trường hợp cô ng ty bị hợp nhấ t có đ ị a chỉ trụ sở chí nh ngoà i
tỉ nh, thà nh phố trực thuộ c trung ương nơi đ ặ t trụ sở chí nh cô ng ty hợp nhấ t thì Cơ quan đ ă ng
ký kinh doanh nơi cô ng ty hợp nhấ t phả i thô ng bá o việ c đ ă ng ký doanh nghiệ p cho Cơ quan đ ă ng
ký kinh doanh nơi đ ặ t trụ sở chí nh cô ng ty bị hợp nhấ t đ ể cậ p nhậ t tì nh trạ ng phá p lý củ a
cô ng ty bị hợp nhấ t trê n Cơ sở dữ liệ u quố c gia về đ ă ng ký doanh nghiệ p” .
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM
Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Đề tài: Giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao ...
Đề tài: Giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao ...Đề tài: Giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao ...
Đề tài: Giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao ...
 
Luận văn: Chia tài sản chung vợ chồng theo pháp luật Việt Nam - thực tiễn áp ...
Luận văn: Chia tài sản chung vợ chồng theo pháp luật Việt Nam - thực tiễn áp ...Luận văn: Chia tài sản chung vợ chồng theo pháp luật Việt Nam - thực tiễn áp ...
Luận văn: Chia tài sản chung vợ chồng theo pháp luật Việt Nam - thực tiễn áp ...
 
Luận văn: Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng, HOT
Luận văn: Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng, HOTLuận văn: Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng, HOT
Luận văn: Sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản với tinh trùng, HOT
 
Đề tài: Pháp luật về quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài, HOT
Đề tài: Pháp luật về quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài, HOTĐề tài: Pháp luật về quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài, HOT
Đề tài: Pháp luật về quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài, HOT
 
Luận văn: Giải quyết tranh chấp về phân chia di sản thừa kế tại Tòa án nhân d...
Luận văn: Giải quyết tranh chấp về phân chia di sản thừa kế tại Tòa án nhân d...Luận văn: Giải quyết tranh chấp về phân chia di sản thừa kế tại Tòa án nhân d...
Luận văn: Giải quyết tranh chấp về phân chia di sản thừa kế tại Tòa án nhân d...
 
Luận văn: Chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn tại Hà Nội
Luận văn: Chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn tại Hà NộiLuận văn: Chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn tại Hà Nội
Luận văn: Chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn tại Hà Nội
 
Báo cáo thực tập pháp luật về giải quyết tranh chấp tài sản khi ly hôn
Báo cáo thực tập pháp luật về giải quyết tranh chấp tài sản khi ly hônBáo cáo thực tập pháp luật về giải quyết tranh chấp tài sản khi ly hôn
Báo cáo thực tập pháp luật về giải quyết tranh chấp tài sản khi ly hôn
 
Luận văn: Xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn theo luật hôn nhân và gia đình...
Luận văn: Xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn theo luật hôn nhân và gia đình...Luận văn: Xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn theo luật hôn nhân và gia đình...
Luận văn: Xác định tài sản vợ chồng khi ly hôn theo luật hôn nhân và gia đình...
 
Luận văn: Kiểm soát bán hàng đa cấp ở Việt Nam hiện nay, HOT
Luận văn: Kiểm soát bán hàng đa cấp ở Việt Nam hiện nay, HOTLuận văn: Kiểm soát bán hàng đa cấp ở Việt Nam hiện nay, HOT
Luận văn: Kiểm soát bán hàng đa cấp ở Việt Nam hiện nay, HOT
 
Luận văn: Bảo đảm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật
Luận văn: Bảo đảm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luậtLuận văn: Bảo đảm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật
Luận văn: Bảo đảm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật
 
Luận văn: Xác định cha, mẹ, con theo pháp luật Việt Nam, HOT
Luận văn: Xác định cha, mẹ, con theo pháp luật Việt Nam, HOTLuận văn: Xác định cha, mẹ, con theo pháp luật Việt Nam, HOT
Luận văn: Xác định cha, mẹ, con theo pháp luật Việt Nam, HOT
 
Luận văn: Pháp luật về sở hữu nhà ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài v...
Luận văn: Pháp luật về sở hữu nhà ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài v...Luận văn: Pháp luật về sở hữu nhà ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài v...
Luận văn: Pháp luật về sở hữu nhà ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài v...
 
Luận văn: Hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo, HOT
Luận văn: Hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo, HOTLuận văn: Hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo, HOT
Luận văn: Hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo, HOT
 
Luận văn: Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận, HAY
Luận văn: Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận, HAYLuận văn: Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận, HAY
Luận văn: Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận, HAY
 
Luận văn: Giao dịch dân sự vô hiệu về hình thức theo pháp luật
Luận văn: Giao dịch dân sự vô hiệu về hình thức theo pháp luậtLuận văn: Giao dịch dân sự vô hiệu về hình thức theo pháp luật
Luận văn: Giao dịch dân sự vô hiệu về hình thức theo pháp luật
 
Luận văn: Một số vấn đề về hợp đồng dân sự vô hiệu, 9 ĐIỂM
Luận văn: Một số vấn đề về hợp đồng dân sự vô hiệu, 9 ĐIỂMLuận văn: Một số vấn đề về hợp đồng dân sự vô hiệu, 9 ĐIỂM
Luận văn: Một số vấn đề về hợp đồng dân sự vô hiệu, 9 ĐIỂM
 
Hậu quả pháp lý của việc nam, nữ chung sống như vợ chồng, HAY
Hậu quả pháp lý của việc nam, nữ chung sống như vợ chồng, HAYHậu quả pháp lý của việc nam, nữ chung sống như vợ chồng, HAY
Hậu quả pháp lý của việc nam, nữ chung sống như vợ chồng, HAY
 
Bài mẫu Luận văn: Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ về nhãn hiệu, 9 ĐIỂM
Bài mẫu Luận văn: Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ về nhãn hiệu, 9 ĐIỂMBài mẫu Luận văn: Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ về nhãn hiệu, 9 ĐIỂM
Bài mẫu Luận văn: Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ về nhãn hiệu, 9 ĐIỂM
 
Luận văn: Thực hiện pháp luật về bảo vệ quyền trẻ em, HOT
Luận văn: Thực hiện pháp luật về bảo vệ quyền trẻ em, HOTLuận văn: Thực hiện pháp luật về bảo vệ quyền trẻ em, HOT
Luận văn: Thực hiện pháp luật về bảo vệ quyền trẻ em, HOT
 
Các Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Thương Mại, Điểm Cao
Các Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Thương Mại, Điểm CaoCác Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Thương Mại, Điểm Cao
Các Đề Tài Báo Cáo Thực Tập Luật Thương Mại, Điểm Cao
 

Similar to Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM

Thực trạng ký kết hợp đồng tín dụng, tại NHTMCP
Thực trạng ký kết hợp đồng tín dụng, tại NHTMCPThực trạng ký kết hợp đồng tín dụng, tại NHTMCP
Thực trạng ký kết hợp đồng tín dụng, tại NHTMCP
Nguyễn Tuấn
 
NGUYEN THANH NAM_CHIEN LUOC PHAT TRIEN.pdf
NGUYEN THANH NAM_CHIEN LUOC PHAT TRIEN.pdfNGUYEN THANH NAM_CHIEN LUOC PHAT TRIEN.pdf
NGUYEN THANH NAM_CHIEN LUOC PHAT TRIEN.pdf
thanhechip99
 
bctntlvn (6).pdf
bctntlvn (6).pdfbctntlvn (6).pdf
bctntlvn (6).pdf
Luanvan84
 
Khai thong cac cong cu tai chinh cho thi truong bds
Khai thong cac cong cu tai chinh cho thi truong bdsKhai thong cac cong cu tai chinh cho thi truong bds
Khai thong cac cong cu tai chinh cho thi truong bds
Trương Quang Thông
 

Similar to Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM (20)

Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi ĐấtLuận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
 
Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi ĐấtLuận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
 
Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi ĐấtLuận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
Luận Văn Pháp Luật Về Hỗ Trợ Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
 
408
408408
408
 
Thực trạng ký kết hợp đồng tín dụng, tại NHTMCP
Thực trạng ký kết hợp đồng tín dụng, tại NHTMCPThực trạng ký kết hợp đồng tín dụng, tại NHTMCP
Thực trạng ký kết hợp đồng tín dụng, tại NHTMCP
 
Nh108
Nh108Nh108
Nh108
 
406
406406
406
 
NGUYEN THANH NAM_CHIEN LUOC PHAT TRIEN.pdf
NGUYEN THANH NAM_CHIEN LUOC PHAT TRIEN.pdfNGUYEN THANH NAM_CHIEN LUOC PHAT TRIEN.pdf
NGUYEN THANH NAM_CHIEN LUOC PHAT TRIEN.pdf
 
bctntlvn (6).pdf
bctntlvn (6).pdfbctntlvn (6).pdf
bctntlvn (6).pdf
 
Tiểu luận luật
Tiểu luận luậtTiểu luận luật
Tiểu luận luật
 
Tiểu luận kinh doanh
Tiểu luận kinh doanhTiểu luận kinh doanh
Tiểu luận kinh doanh
 
Bh15
Bh15Bh15
Bh15
 
Luận án: Ứng dụng lỹ thuyết thị trường hiệu quả trong phân tích thị trường ch...
Luận án: Ứng dụng lỹ thuyết thị trường hiệu quả trong phân tích thị trường ch...Luận án: Ứng dụng lỹ thuyết thị trường hiệu quả trong phân tích thị trường ch...
Luận án: Ứng dụng lỹ thuyết thị trường hiệu quả trong phân tích thị trường ch...
 
Khai thong cac cong cu tai chinh cho thi truong bds
Khai thong cac cong cu tai chinh cho thi truong bdsKhai thong cac cong cu tai chinh cho thi truong bds
Khai thong cac cong cu tai chinh cho thi truong bds
 
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật Việt Nam t...
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật Việt Nam t...Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật Việt Nam t...
Luận văn: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo pháp luật Việt Nam t...
 
luật dân sự 1.docx
luật dân sự 1.docxluật dân sự 1.docx
luật dân sự 1.docx
 
Cẩm nang tín dung Vietcombank
Cẩm nang tín dung VietcombankCẩm nang tín dung Vietcombank
Cẩm nang tín dung Vietcombank
 
Luận án: Tăng cường vai trò quản lý của nhà nước đối với đất đai trong quá tr...
Luận án: Tăng cường vai trò quản lý của nhà nước đối với đất đai trong quá tr...Luận án: Tăng cường vai trò quản lý của nhà nước đối với đất đai trong quá tr...
Luận án: Tăng cường vai trò quản lý của nhà nước đối với đất đai trong quá tr...
 
Lean 6 Sigma Số 41
Lean 6 Sigma Số 41Lean 6 Sigma Số 41
Lean 6 Sigma Số 41
 
Luận án: Hoàn thiện hoạch toán tài sản cố định nhằm tăng cường quản lý TSCĐ t...
Luận án: Hoàn thiện hoạch toán tài sản cố định nhằm tăng cường quản lý TSCĐ t...Luận án: Hoàn thiện hoạch toán tài sản cố định nhằm tăng cường quản lý TSCĐ t...
Luận án: Hoàn thiện hoạch toán tài sản cố định nhằm tăng cường quản lý TSCĐ t...
 

More from Viết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default

More from Viết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default (20)

Khóa luận ngành tài chính ngân hàng chính sách xã hội, HAY
Khóa luận ngành tài chính ngân hàng chính sách xã hội, HAYKhóa luận ngành tài chính ngân hàng chính sách xã hội, HAY
Khóa luận ngành tài chính ngân hàng chính sách xã hội, HAY
 
Bài mẫu báo cáo thực tập tại ngân hàng chính sách xã hội, HAY
Bài mẫu báo cáo thực tập tại ngân hàng chính sách xã hội, HAYBài mẫu báo cáo thực tập tại ngân hàng chính sách xã hội, HAY
Bài mẫu báo cáo thực tập tại ngân hàng chính sách xã hội, HAY
 
Bài mẫu báo cáo tại ngân hàng đầu tư và phát triển BIDV
Bài mẫu báo cáo tại ngân hàng đầu tư và phát triển BIDVBài mẫu báo cáo tại ngân hàng đầu tư và phát triển BIDV
Bài mẫu báo cáo tại ngân hàng đầu tư và phát triển BIDV
 
Báo cáo Thực trạng hoạt động cho vay cá nhân Tại Vietcombank, HAY
Báo cáo Thực trạng hoạt động cho vay cá nhân Tại Vietcombank, HAYBáo cáo Thực trạng hoạt động cho vay cá nhân Tại Vietcombank, HAY
Báo cáo Thực trạng hoạt động cho vay cá nhân Tại Vietcombank, HAY
 
Khóa luận tại ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, HAY
Khóa luận tại ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, HAYKhóa luận tại ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, HAY
Khóa luận tại ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, HAY
 
Bài mẫu tiểu luận về An ninh mạng, HAY
Bài mẫu tiểu luận về An ninh mạng, HAYBài mẫu tiểu luận về An ninh mạng, HAY
Bài mẫu tiểu luận về An ninh mạng, HAY
 
Bài mẫu Tiểu luận về an toàn giao thông đường bộ, HAY
Bài mẫu Tiểu luận về an toàn giao thông đường bộ, HAYBài mẫu Tiểu luận về an toàn giao thông đường bộ, HAY
Bài mẫu Tiểu luận về an toàn giao thông đường bộ, HAY
 
Tiểu luận Chiến lược cạnh tranh của công ty Amazon, HAY
Tiểu luận Chiến lược cạnh tranh của công ty Amazon, HAYTiểu luận Chiến lược cạnh tranh của công ty Amazon, HAY
Tiểu luận Chiến lược cạnh tranh của công ty Amazon, HAY
 
Bài mẫu tiểu luận môn về Apple, HAY
Bài mẫu tiểu luận môn về Apple, HAYBài mẫu tiểu luận môn về Apple, HAY
Bài mẫu tiểu luận môn về Apple, HAY
 
Bài mẫu Tiểu luận về FPT, HAY
Bài mẫu Tiểu luận về FPT, HAYBài mẫu Tiểu luận về FPT, HAY
Bài mẫu Tiểu luận về FPT, HAY
 
Bài mẫu Tiểu luận về chính quyền địa phương, HAY
Bài mẫu Tiểu luận về chính quyền địa phương, HAYBài mẫu Tiểu luận về chính quyền địa phương, HAY
Bài mẫu Tiểu luận về chính quyền địa phương, HAY
 
Bài mẫu tiểu luận về công ty Vissan, HAY
Bài mẫu tiểu luận về công ty Vissan, HAYBài mẫu tiểu luận về công ty Vissan, HAY
Bài mẫu tiểu luận về công ty Vissan, HAY
 
Tiểu luận Chiến lược marketing của kinh đô, HAY
Tiểu luận Chiến lược marketing của kinh đô, HAYTiểu luận Chiến lược marketing của kinh đô, HAY
Tiểu luận Chiến lược marketing của kinh đô, HAY
 
Bài mẫu Tiểu luận về cà phê Trung Nguyên, HAY
Bài mẫu Tiểu luận về cà phê Trung Nguyên, HAYBài mẫu Tiểu luận về cà phê Trung Nguyên, HAY
Bài mẫu Tiểu luận về cà phê Trung Nguyên, HAY
 
Bài mẫu tiểu luận về bình đẳng giới, 9 ĐIỂM
Bài mẫu tiểu luận về bình đẳng giới, 9 ĐIỂMBài mẫu tiểu luận về bình đẳng giới, 9 ĐIỂM
Bài mẫu tiểu luận về bình đẳng giới, 9 ĐIỂM
 
Bài mẫu tiểu luận về bánh ngọt, HAY
Bài mẫu tiểu luận về bánh ngọt, HAYBài mẫu tiểu luận về bánh ngọt, HAY
Bài mẫu tiểu luận về bánh ngọt, HAY
 
Bài mẫu tiểu luận về báo in, HAY
Bài mẫu tiểu luận về báo in, HAYBài mẫu tiểu luận về báo in, HAY
Bài mẫu tiểu luận về báo in, HAY
 
Bài mẫu Tiểu luận bảo vệ môi trường, HAY
Bài mẫu Tiểu luận bảo vệ môi trường, HAYBài mẫu Tiểu luận bảo vệ môi trường, HAY
Bài mẫu Tiểu luận bảo vệ môi trường, HAY
 
Tiểu luận thực trạng bạo lực gia đình Việt Nam hiện nay
Tiểu luận thực trạng bạo lực gia đình Việt Nam hiện nayTiểu luận thực trạng bạo lực gia đình Việt Nam hiện nay
Tiểu luận thực trạng bạo lực gia đình Việt Nam hiện nay
 
Tiểu luận Nguyên lý marketing với đề tài về BITIS, HAY
Tiểu luận Nguyên lý marketing với đề tài về BITIS, HAYTiểu luận Nguyên lý marketing với đề tài về BITIS, HAY
Tiểu luận Nguyên lý marketing với đề tài về BITIS, HAY
 

Recently uploaded

SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
ChuThNgnFEFPLHN
 
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
ltbdieu
 
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hànhbài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
dangdinhkien2k4
 

Recently uploaded (20)

Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình PhươngGiáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
 
TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...
TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...
TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...
 
xemsomenh.com-Vòng Thái Tuế và Ý Nghĩa Các Sao Tại Cung Mệnh.pdf
xemsomenh.com-Vòng Thái Tuế và Ý Nghĩa Các Sao Tại Cung Mệnh.pdfxemsomenh.com-Vòng Thái Tuế và Ý Nghĩa Các Sao Tại Cung Mệnh.pdf
xemsomenh.com-Vòng Thái Tuế và Ý Nghĩa Các Sao Tại Cung Mệnh.pdf
 
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
 
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiệnBài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
 
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
 
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngGiới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
 
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
 
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.pptAccess: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
 
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgspowerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
 
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
 
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hànhbài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfBỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
 
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdf
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdfxemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdf
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdf
 
Trắc nghiệm CHƯƠNG 5 môn Chủ nghĩa xã hội
Trắc nghiệm CHƯƠNG 5 môn Chủ nghĩa xã hộiTrắc nghiệm CHƯƠNG 5 môn Chủ nghĩa xã hội
Trắc nghiệm CHƯƠNG 5 môn Chủ nghĩa xã hội
 
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
 

Luận văn: Chuyển giao hợp đồng theo pháp luật dân sự Việt Nam, 9 ĐIỂM

  • 1. Ộ Á Ụ À ĐÀ Ạ ƯỜ ĐẠ Ọ Ậ Ồ Í Ầ Ị Ư Ủ CHYỂ N G AO HỢP Đ Ồ NG THEO PHÁ P LUẬ T DÂ N Ự V Ệ T NAM Tải miễn phí kết bạn zalo 0917 193 864 Dịch vụ viết luận văn chất lượng Website: luanvantrust.com Zalo/Tele: 0917 193 864 Mail: baocaothuctapnet@gmail.com Ậ Ă Ạ Ĩ Ê À Ậ Â Ự À Ố Ụ Â Ự
  • 2. TP. HỒ CHÍ MINH, NĂ M 2017
  • 3. Ộ Á Ụ À ĐÀ Ạ ƯỜ ĐẠ Ọ Ậ Ồ Í CHUYỂ N G AO HỢP Đ Ồ NG THEO PHÁ P LUẬ T DÂ N Ự V Ệ T NAM à ậ â ự à ố ụ â ự ã ố à ườ ướ ẫ ọ ễ ị í ọ ọ ê ầ ị ư ủ ớ ọ ậ ó – á ò
  • 4. TP. HỒ CHÍ MINH, NĂ M 2017
  • 5. LỜI CAM ĐOAN Tô i xin cam đ oan luậ n vă n “ Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo phá p luậ t dâ n sự Việ t Nam” là cô ng trì nh nghiê n cứu khoa họ c do bả n thâ n tô i thực hiệ n. Toà n bộ nộ i dung trì nh bà y là kế t quả nghiê n cứu củ a cá nhâ n tô i và chưa từng đ ược cô ng bố trong bấ t kỳ cô ng trì nh nà o khá c. Tô i chị u trá ch nhiệ m hoà n toà n về lời cam đ oan nà y. TÁC GIẢ TRẦN THỊ NHƯ THỦY
  • 6. MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHUYỂ N GIAO HỢP ĐỒNG..............................13 1.1. Khá i niệ m hợ p đ ồ ng và cá c quan hệ phá t sinh từ hợ p đ ồ ng.....................13 1.1.1. Khá i niệ m hợ p đ ồ ng..................................................................................13 1.1.2. Cá c quan hệ phá t sinh từ hợ p đ ồ ng.......................................................... 15 1.2. Chuyể n giao quyề n yêu cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua ngườ i thứ ba........................................................................................ 17 1.2.1. Chuyể n giao quyề n yê u cầ u......................................................................18 1.2.2. Chuyể n giao nghĩ a vụ ............................................................................... 22 1.2.3. Thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua ngườ i thứ ba ........................................... 24 1.3. Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo phá p luậ t chuyên ngà nh Việ t Nam ..............26 CHƯƠNG 2. CHUYỂ N GIAO HỢP ĐỒNG THEO QUI ĐỊ NH PHÁP LUẬT CÁC NƯỚC VÀ KINH NGHIỆ M CHO VIỆ T NAM ...............................................................35 2.1. Khá i niệ m chuyể n giao hợ p đ ồ ng................................................................. 35 2.2. Bả n chấ t phá p lý củ a chuyể n giao hợ p đ ồ ng .............................................. 39 2.3. Đố i tượ ng củ a chuyể n giao hợ p đ ồ ng .......................................................... 41 2.4.1. Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo quy đ ị nh phá p luậ t....................................... 48 2.4.2. Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo thỏ a thuậ n....................................................48 2.5. Hì nh thức chuyể n giao hợ p đ ồ ng ................................................................. 51 2.6. Điề u kiệ n có hiệ u lực củ a chuyể n giao hợ p
  • 7. đ ồ ng........................................53 2.7. Những trườ ng hợ p khô ng đ ượ c chuyể n giao hợ p đ ồ ng............................. 58 2.8. Thờ i đ iể m phá t sinh hiệ u lực củ a chuyể n giao hợ p đ ồ ng .......................... 59 2.9. Hệ quả phá p lý củ a chuyể n giao hợ p đ ồ ng .................................................63 2.10. Phá c thả o cá c đ iề u luậ t quy đ ị nh chuyể n giao hợ p đ ồ ng trong BLDS 2015........................................................................................................................ 68 Kế t luậ n chươ ng 2................................................. Error! Bookmark not defined. KẾ T LUẬN...........................................................................................................................69 DANH MỤC TÀI LIỆ U THAM KHẢO
  • 8. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọ n đ ề tà i Hợp đ ồ ng đ ó ng vai trò đ ặ c biệ t trong đ ời số ng xã hộ i. Vì giao dị ch dâ n sự diễ n ra hà ng ngà y, phụ c vụ nhu cầ u củ a cá c chủ thể tham gia, nê n việ c nhì n nhậ n, xâ y dựng phá p luậ t cho hợp đ ồ ng bao giờ cũ ng đ ược đ ặ c biệ t quan tâ m. Bộ luậ t dâ n sự (gọ i tắ t là BLDS) Việ t Nam nă m 2015 đ ã có chế đ ị nh hợp đ ồ ng, quy đ ị nh những nguyê n tắ c chung, những vấ n đ ề liê n quan đ ế n hợp đ ồ ng nhằ m đ iề u chỉ nh mố i quan hệ xã hộ i phá t sinh trong lĩ nh vực hợp đ ồ ng. Những quy đ ị nh nà y, nhì n chung đ ã dự liệ u bao quá t mộ t cá ch khá đ ầ y đ ủ , đ iề u chỉ nh cá c mố i quan hệ xã hộ i về hợp đ ồ ng. Tuy nhiê n, trong bố i cả nh hiệ n nay, khi xã hộ i ngà y cà ng phá t triể n thì sự giao lưu dâ n sự cũ ng phá t triể n ở tầ ng suấ t cao hơn, sâ u rộ ng hơn và ké o theo sự xuấ t hiệ n những giao dị ch dâ n sự mà phá p luậ t chưa dự liệ u, đ iề u chỉ nh kị p thời hoặ c đ ã dự liệ u, đ iề u chỉ nh mộ t cá ch rời rạ c, đ ộ c lậ p trong cá c vă n bả n phá p luậ t chuyê n ngà nh. Thực tiễ n nà y khiế n cho việ c á p dụ ng phá p luậ t lú ng tú ng, chưa đ á p ứng đ ược nhu cầ u thực tế củ a xã hộ i. Chuyể n giao hợp đ ồ ng là mộ t trong những vấ n đ ề ấ y. Vì là mộ t quan hệ , mộ t nhu cầ u củ a xã hộ i, nê n dẫ u cho phá p luậ t chưa đ iề u chỉ nh thì chú ng vẫ n tồ n tạ i và ngà y cà ng phá t triể n. Thế nê n, đ ể mố i quan hệ nà y vậ n hà nh, phá t triể n mộ t cá ch có trậ t tự, theo đ ú ng đ ị nh hướng củ a Nhà nước thì phá p luậ t cầ n có sự nhì n nhậ n tương xứng, dự liệ u mộ t cá ch bao quá t và đ iề u chỉ nh theo guồ ng phá t triể n chung củ a giao lưu dâ n sự. Tấ t cả nhằ m tạ o đ iề u kiệ n cho giao dị ch dâ n sự đ ược lưu thô ng mộ t cá ch tố t nhấ t. Ngoà i việ c phá p luậ t chưa dự liệ u, chưa quy đ ị nh thỏ a đ á ng thì vấ n đ ề chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t dâ n sự cũ ng chưa đ ược tì m hiể u, đ á nh giá mộ t cá ch sâ u rộ ng dưới gó c đ ộ nghiê n cứu. Dẫ n đ ế n mố i quan hệ nà y vẫ n là mộ t vấ n đ ề mà giới nghiê n cứu cò n bỏ ngỏ . Từ quan đ iể m cho rằ ng cầ n có sự đ á nh giá , nhì n nhậ n, quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng trong phá p luậ t dâ n sự Việ t Nam, tá c giả đ ã mạ nh dạ n chọ n đ ề tà i “ Chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t dâ n sự Việ t Nam” đ ể là m luậ n vă n thạ c sỹ Luậ t họ c.
  • 9. 2.Tì nh hì nh nghiên cứu đ ề tà i Như đ ã nê u trê n, BLDS Việ t Nam (nă m 1995, 2005, 2015) chưa có quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, nê n hiệ n nay, mả ng nghiê n cứu luậ t phá p chưa có cô ng trì nh bì nh luậ n khoa họ c về vấ n đ ề nà y. Cá c bà i viế t khoa họ c về chuyể n giao hợp đ ồ ng chủ yế u là những bà i viế t về sự cầ n thiế t phả i luậ t hó a vấ n đ ề nà y trong BLDS. Tuy nhiê n, việ c xá c đ ị nh bả n chấ t phá p lý củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng khô ng thể tá ch rời cá c nghiê n cứu có tí nh chấ t nề n tả ng về hợp đ ồ ng. Nê n theo quan đ iể m củ a tá c giả , tì nh hì nh nghiê n cứu củ a luậ n vă n có thể khá i quá t như sau: Trước hế t , tá c giả đ ề cậ p đ ế n sá ch chuyê n khả o: - Đỗ Vă n Đạ i (2017), Luậ t Hợ p đ ồ ng Việ t Nam - Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p II, Nxb. Hồ ng Đức, Hộ i Luậ t gia Việ t Nam. Mặ c dù nộ i dung cô ng trì nh nà y chủ yế u đ ề cậ p đ ế n hợp đ ồ ng nhưng từ trang 915 đ ế n trang 941 đ ã đ ề cậ p đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng. -Đỗ Vă n Đạ i (2014), Luậ t Hợ p đ ồ ng Việ t Nam - Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p II, Nxb. Chí nh trị quố c gia. Cô ng trì nh nà y cũ ng chủ yế u bà n về hợp đ ồ ng và từ trang 811 đ ế n trang 843 đ ã đ ề cậ p đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng. Theo đ ó , tá c giả Đỗ Vă n Đạ i đ ã giới thiệ u về phá p luậ t cá c nước trê n thế giới về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Đố i với quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng ở Việ t Nam, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i cũ ng đ á nh giá là cá c cô ng trì nh nghiê n cứu về chủ đ ề nà y chưa nhiề u nhưng thực tế chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ã xả y ra thường xuyê n và đ ã có tranh chấ p. Bằ ng cá ch bì nh luậ n cá c bả n á n liê n quan chuyể n giao hợp đ ồ ng, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i đ ã phâ n tí ch, đ á nh giá cá c yế u tố phá p lý liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng như: Khá i niệ m chuyể n giao hợp đ ồ ng, đ ố i tượng củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng, phâ n biệ t khá i niệ m chuyể n giao hợp đ ồ ng với khá i niệ m khá c, cá c phương thức chuyể n giao hợp đ ồ ng (theo phá p luậ t, theo thỏ a thuậ n), sự đ ồ ng ý củ a bê n kia hợp đ ồ ng hì nh thức củ a thỏ a thuậ n chuyể n giao, đ iề u kiệ n về nộ i dung củ a thỏ a thuậ n chuyể n giao, thực hiệ n chuyể n giao hợp đ ồ ng; thời đ iể m chuyể n giao hợp đ ồ ng có hiệ u lực.
  • 10. Có thể nó i, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i đ ã phá c thả o những đ ường né t cơ bả n nhấ t về chuyể n giao hợp đ ồ ng, những vấ n đ ề cầ n là m rõ, cầ n quy đ ị nh khi ghi nhậ n quan hệ nà y và o BLDS. Đâ y là cô ng trì nh nghiê n cứu rõ né t nhấ t, chi tiế t nhấ t về chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t Việ t Nam. Tuy nhiê n, cô ng trì nh chỉ mới đ ưa ra khung phá c thả o về chuyể n giao hợp đ ồ ng, cá c yế u tố cơ bả n nhấ t củ a quan hệ phá p luậ t nà y, nhằ m gợi mở và đ ị nh hướng cho người đ ọ c hì nh dung và nhì n nhậ n vấ n đ ề khi tiế p cậ n, nghiê n cứu; mà chưa đ i sâ u phâ n tí ch chi tiế t về cá c yế u tố đ ã đ ưa ra nà y. Bê n cạ nh sá ch chuyê n khả o trực tiế p liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng củ a tá c giả Đỗ Vă n Đạ i, cò n mộ t số sá ch chuyê n khả o, cô ng trì nh nghiê n cứu, tuy khô ng trực tiế p bà n về chuyể n giao hợp đ ồ ng nhưng chú ng phâ n tí ch cá c vấ n đ ề liê n quan đ ế n vấ n đ ề nà y, cũ ng là nguồ n tà i liệ u tham khả o khi nghiê n cứu đ ề tà i chuyể n giao hợp đ ồ ng, như: - Đỗ Vă n Đạ i (2013), Luậ t Hợ p đ ồ ng Việ t Nam - Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p I, Nxb.Chí nh trị quố c gia – sự thậ t. Trong cô ng trì nh nà y, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i phâ n tí ch và bì nh luậ n cá c quy đ ị nh củ a BLDS 2005 về hợp đ ồ ng, trê n cơ sở cá c bả n á n mà Tò a á n đ ã phá t hà nh. - Đỗ Vă n Đạ i (2014), Luậ t Hợ p đ ồ ng Việ t Nam - Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p II, Nxb.Chí nh trị quố c gia – sự thậ t. - Đỗ Vă n Đạ i (2017), Luậ t nghĩ a vụ dâ n sự và bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự, Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p I, Nxb. Hồ ng Đức, Hộ i Luậ t gia Việ t Nam. Trong cô ng trì nh nà y, từ trang 575 đ ế n 672, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i phâ n tí ch quy đ ị nh phá p luậ t củ a BLDS 2015 về chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , kế t hợp đ ố i chiế u quy đ ị nh củ a những vấ n đ ề nà y trong BLDS 2005, 1995 đ ể thấ y tổ ng quan vấ n đ ề theo thời gian. - Đỗ Vă n Đạ i (2012), Luậ t nghĩ a vụ dâ n sự và bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự, Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p I, Nxb. Chí nh trị quố c gia – sự thậ t. Trong cô ng trì nh nà y, từ trang 408 đ ế n 470, tá c giả Đỗ Vă n Đạ i đ ề cậ p đ ế n chuyể n giao nghĩ a vụ , đ iề u kiệ n đ ể chuyể n giao nghĩ a vụ có giá trị phá p lý , đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a chuyể n giao nghĩ a vụ , quyề n và nghĩ a vụ củ a cá c chủ thể liê n quan đ ế n chuyể n giao nghĩ a vụ , đ ố i với biệ n phá p bả o đ ả m liê n quan, că n cứ đ ể xá c đ ị nh chuyể n giao
  • 11. nghĩ a vụ , phâ n biệ t chuyể n giao nghĩ a vụ với thực hiệ n nghĩ a vụ thô ng qua người thứ ba. Phầ n nộ i dung nà y tá c giả đ ã phâ n tí ch sâ u về chuyể n giao nghĩ a vụ như vừa nê u trê n.
  • 12. - Đỗ Vă n Đạ i (2012), Luậ t nghĩ a vụ dâ n sự và bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự, Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p II, Nxb. Chí nh trị Quố c gia – Sự thậ t. - Đỗ Vă n Đạ i (2017), Bì nh luậ n khoa họ c những đ iể m mớ i củ a Bộ luậ t dâ n sự nă m 2015, Nxb. Hồ ng Đức - Hộ i Luậ t gia Việ t Nam. - Lê Minh Hù ng (2015), Hiệ u lực củ a hợ p đ ồ ng, Nxb. Hồ ng Đức. - Hoà ng Thế Liê n (chủ biê n) (2013), Bì nh luậ n khoa họ c Bộ luậ t dâ n sự nă m 2005, tậ p II, Nxb. Chí nh trị Quố c gia – Sự thậ t. Trong phầ n ba - Nghĩ a vụ dâ n sự và hợp đ ồ ng dâ n sự, tá c giả Hoà ng Thế Liê n phâ n tí ch quy đ ị nh củ a Điề u 496 – khoả n 4 củ a BLDS 2005, về việ c chuyể n giao quyề n và nghĩ a vụ giữa bê n thuê nhà ở và chủ mới sở hữu nhà trong trường hợp nhà đ ang thuê có thay đ ổ i về chủ sở hữu. Đâ y là đ iề u luậ t quy đ ị nh về việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng trong trường hợp cụ thể , là hợp đ ồ ng thuê nhà ở. - Nguyễ n Ngọ c Khá nh (2007), Chế đ ị nh hợ p đ ồ ng trong Bộ luậ t dâ n sự Việ t Nam, Nxb. Tư phá p. Trong cô ng trì nh nà y, tá c giả Nguyễ n Ngọ c Khá nh viế t về khá i niệ m, chức nă ng, vị trí củ a hợp đ ồ ng; ý chí và tự do ý chí trong hợp đ ồ ng; cá c khiế m khuyế t củ a sự thố ng nhấ t ý chí ; hì nh thức củ a sự thể hiệ n ý chí trong hợp đ ồ ng; giao kế t, thực hiệ n và sửa đ ổ i, hủ y bỏ hợp đ ồ ng; trá ch nhiệ m hợp đ ồ ng; cá c hợp đ ồ ng dâ n sự thô ng dụ ng. - Nguyễ n Xuâ n Quang, Lê Nế t, Nguyễ n Hồ Bí ch Hằ ng (2007), Luậ t Dâ n sự Việ t Nam, Nxb. Đạ i họ c quố c gia. Trong phầ n III, trang 275 đ ế n 467, do tá c giả Lê Nế t biê n soạ n, phâ n tí ch khá i niệ m, đ ặ c đ iể m, phâ n loạ i hợp đ ồ ng, giao kế t hợp đ ồ ng, cá c đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng, hợp đ ồ ng vô hiệ u và hậ u quả phá p lý củ a hợp đ ồ ng vô hiệ u, giả i thí ch hợp đ ồ ng, bê n thứ ba và hợp đ ồ ng, thực hiệ n, sửa đ ổ i, chấ m dứt hợp đ ồ ng, cá c biệ n phá p bả o đ ả m thực hiệ n hợp đ ồ ng, trá ch nhiệ m dâ n sự do vi phạ m hợp đ ồ ng, cá c hợp đ ồ ng dâ n sự thô ng dụ ng. Cá c giá o trì nh viế t về hợp đ ồ ng: - Đạ i họ c Luậ t Tp Hồ Chí Minh (2014), Phá p luậ t về hợ p đ ồ ng và bồ i thườ ng thiệ t hạ i về hợ p đ ồ ng, Nxb. Hồ ng Đức – Hộ i Luậ t gia Việ t Nam. Từ trang 122 đ ế n 274, phầ n nà y do tá c giả Lê Minh Hù ng biê n soạ n, về khá i luậ n về hợp đ ồ ng dâ n sự, như: Khá i niệ m,
  • 13. bả n chấ t, đ ặ c đ iể m củ a hợp đ ồ ng; cá c đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng; hợp đ ồ ng vô hiệ u và hậ u quả phá p lý củ a hợp đ ồ ng vô hiệ u; giao kế t hợp đ ồ ng; thực hiệ n, sửa đ ổ i, chấ m dứt hợp đ ồ ng.
  • 14. - Đạ i Họ c Luậ t Hà Nộ i (2008), Luậ t Dâ n sự Việ t Nam, tậ p II, Nxb. Cô ng an nhâ n dâ n. Trang 90 đ ế n 234, phầ n nộ i dung nà y do tá c giả Phạ m Vă n Tuyế t biê n soạ n, về khá i niệ m hợp đ ồ ng dâ n sự - khá i niệ m, hì nh thức và thời đ iể m có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng dâ n sự, nộ i dung củ a hợp đ ồ ng dâ n sự, phâ n loạ i hợp đ ồ ng dâ n sự, giao kế t và thực hiệ n hợp đ ồ ng dâ n sự, sửa đ ổ i, chấ m dứt hợp đ ồ ng dâ n sự, cá c hợp đ ồ ng dâ n sự thô ng dụ ng. Cá c sá ch, giá o trì nh nê u trê n phâ n tí ch chi tiế t, sâ u sắ c những vấ n đ ề cơ bả n và liê n quan đ ế n hợp đ ồ ng. Tuy khô ng trực tiế p nó i về chuyể n giao hợp đ ồ ng, nhưng những nộ i dung nà y là nề n tả ng về hợp đ ồ ng, là những cơ sở phá p lý , cơ sở khoa họ c về hợp đ ồ ng, đ ể từ đ ó tá c giả tham khả o, nhì n nhậ n, phâ n tí ch, xâ y dựng cá c quan đ iể m, ý kiế n về chuyể n giao hợp đ ồ ng trong luậ n vă n củ a mì nh; dựa trê n những vấ n đ ề cơ bả n cố t lõi củ a hợp đ ồ ng, vì chuyể n giao hợp đ ồ ng là mộ t mả ng củ a hợp đ ồ ng. Ngoà i ra, có những bà i viế t củ a cá c tá c giả , nghiê n cứu trực tiế p về chuyể n giao hợp đ ồ ng, gồ m có : - Ngô Quố c Chiế n (2013), “ Bộ luậ t dâ n sự cầ n bổ sung quy đ ị nh về chuyể n giao hợ p đ ồ ng” , Tạ p chí Nghiê n cứu lậ p phá p, Vă n phò ng Quố c hộ i, Số 2-3 (234-235), tr.69-77. Trong bà i viế t nà y, tá c giả Ngô Quố c Chiế n giới thiệ u về quy đ ị nh củ a cá c nước, cá c hệ thố ng phá p luậ t trê n thế giới đ ã nhì n nhậ n, đ á nh giá , quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Ngoà i ra, bà i viế t cò n nê u bả n chấ t, lợi í ch củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng; so sá nh phá p luậ t củ a cá c nước về chuyể n giao hợp đ ồ ng; ý kiế n đ ề xuấ t phá p luậ t quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Đố i với chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t Việ t Nam, tá c giả Ngô Quố c Chiế n nê u thực tiễ n cầ n phả i quy đ ị nh vấ n đ ề nà y trong BLDS. Tuy nhiê n, tá c giả cũ ng chưa đ ề cậ p đ ế n yế u tố cầ n giả i quyế t, là m rõ khi quy đ ị nh vấ n đ ề nà y. Và quan đ iể m củ a tá c giả Ngô Quố c Chiế n là , chỉ nê n quy đ ị nh việ c chuyể n giao đ ố i với loạ i hợp đ ồ ng song vụ mà thời gian thực hiệ n ké o dà i, bởi lẽ đ ố i tượng chí nh củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng là sự dị ch chuyể n quyề n và nghĩ a vụ củ a mộ t bê n trong hợp đ ồ ng sang cho mộ t người mà trước đ ó là bê n thứ ba. Hợp đ ồ ng song vụ có thể đ ược
  • 15. chuyể n giao nế u sự chuyể n giao nà y khô ng là m thay đ ổ i quyề n và nghĩ a vụ củ a cá c bê n. Cá c bê n chỉ cầ n thô ng bá o cho nhau về việ c chuyể n giao mà khô ng cầ n giả i thí ch gì thê m. Tuy nhiê n, đ ố i với cá c hợp đ ồ ng mà việ c thực hiệ n gắ n liề n với phẩ m chấ t, nă ng lực củ a cá c bê n giao kế t, thì sự đ ồ ng ý củ a bê n cò n lạ i trong hợp đ ồ ng là đ iề u kiệ n tiê n quyế t cho sự chuyể n giao. Bê n cò n lạ i có thể từ
  • 16. chố i sự chuyể n giao, nhưng phả i chứng minh rằ ng việ c thay đ ổ i đ ố i tá c sẽ gâ y bấ t lợi đ ế n việ c tiế p tụ c thực hiệ n hợp đ ồ ng. Cá c bê n có thể thể hiệ n ý chí củ a mì nh về việ c chuyể n giao hay khô ng chuyể n giao hợp đ ồ ng và o thời đ iể m giao kế t hợp đ ồ ng thô ng qua đ iề u khoả n quy đ ị nh rõ cá c khả nă ng nà y, hoặ c và o thời đ iể m thực hiệ n việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng. - Trầ n Thị Hương (2013), “ Chuyể n giao hợ p đ ồ ng” , Hộ i thả o quố c tế sửa đ ổ i Bộ luậ t dâ n sự Việ t Nam nă m 2005 và kinh nghiệ m nước ngoà i, Đạ i họ c Luậ t thà nh phố Hồ Chí Minh. Tá c giả Trầ n Thị Hương đ ề cậ p đ ế n bả n chấ t phá p lý , đ iề u kiệ n củ a việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng và phạ m vi quyề n và nghĩ a vụ chuyể n giao. Về bả n chấ t phá p lý củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng, tá c giả Trầ n Thị Hương nê u “ xé t dưới gó c đ ộ chi tiế t thì việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ồ ng nghĩ a với việ c chuyể n giao mộ t tậ p hợp cá c quyề n và nghĩ a vụ củ a mộ t bê n chủ thể trong quan hệ hợp đ ồ ng sang cho người thứ ba. Đâ y là sự thay đ ổ i chủ thể dưới dạ ng tổ ng hợp bao gồ m cả việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ . Như vậ y, chuyể n giao hợp đ ồ ng thực chấ t là sự tổ ng hợp củ a việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ . Cá c qui đ ị nh củ a chuyể n giao quyề n yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ đ ược á p dụ ng khi thực hiệ n việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng” 1 . Cò n xé t dưới gó c đ ộ tổ ng thể , tá c giả cũ ng nê u quan đ iể m củ a Ngô Quố c Chiế n cho rằ ng “ hợp đ ồ ng khô ng chỉ đ ơn thuầ n là tậ p hợp cá c quyề n và nghĩ a vụ mà cò n là mố i quan hệ giữa hai bê n giao kế t và đ i liề n với nó là phẩ m chấ t cá nhâ n cầ n thiế t cho việ c thực hiệ n hợp đ ồ ng và cá c quyề n phả n khá ng đ ơn phương” 2 . Đồ ng thời, “ chuyể n giao hợp đ ồ ng là sự thay đ ổ i chủ thể củ a quan hệ nghĩ a vụ . Giao dị ch củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ược thực hiệ n trê n cơ sở củ a sự chuyể n tiế p cá c quyề n và nghĩ a vụ đ ược xá c lậ p theo hợp đ ồ ng từ chủ thể củ a hợp đ ồ ng sang cho người khá c. Chí nh sự chuyể n tiế p nà y cấ u thà nh nê n bả n chấ t củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng. Sự chuyể n tiế p nà y dẫ n đ ế n hệ quả là có sự thay đ ổ i về chủ thể trong quan hệ nghĩ a vụ là cơ sở củ a hợp đ ồ ng. Việ c thay đ ổ i chủ thể trong quan hệ nghĩ a vụ khô ng là m thay đ ổ i bả n chấ t củ a quan hệ phá p luậ t nghĩ a vụ giữa cá c bê n củ a
  • 17. 1 Trầ n Thị Hương (2013), chuyể n giao hợ p đ ồ ng, Hộ i thả o quố c tể sửa đ ổ i Bộ luậ t dâ n sự Việ t Nam nă m 2005 và kinh nghiệ mnướ c ngoà i,Trường Đạ i họ c Luậ t thà nh phố Hồ Chí Minh,tr. 266-273. 2 Ngô Quố c Chiế n (2013), “ Bộ luậ t dâ n sự cầ n bổ sung qui đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng” , Tạ p chí nghiê n cứu lậ p phá p, Vă n phò ng Quố c hộ i, số 2-3(234-235), tr.69-77.
  • 18. hợp đ ồ ng. Bởi vậ y, đ ố i tượng củ a thỏ a thuậ n về chuyể n giao hợp đ ồ ng là quyề n và nghĩ a vụ cụ thể hì nh thà nh từ quan hệ nghĩ a vụ ” .3 Về đ iề u kiệ n củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng, tá c giả Trầ n Thị Hương cho rằ ng việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ược cô ng nhậ n có giá trị phá p lý khi việ c chuyể n giao đ á p ứng cá c đ iề u kiệ n: Hợp đ ồ ng chuyể n giao là hợp đ ồ ng có hiệ u lực, việ c chuyể n giao đ ược thực hiệ n trê n cơ sở thỏ a thuậ n củ a cá c bê n hoặ c theo quy đ ị nh củ a phá p luậ t, cá c bê n tham gia việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng phả i đ á p ứng đ ược cá c quy đ ị nh củ a phá p luậ t về tư cá ch chủ thể , ý chí tự nguyệ n… Về phạ m vi quyề n và nghĩ a vụ chuyể n giao, tá c giả Trầ n Thị Hương cho rằ ng BLDS cầ n có những quy đ ị nh rõ rà ng và cụ thể đ ố i với vấ n đ ề nà y. Khởi nguồ n từ nguyê n tắ c tự do ý chí , tự do thỏ a thuậ n trong quan hệ hợp đ ồ ng thì việ c chuyể n giao hợp đ ồ ng hoà n toà n có thể đ ược chuyể n giao toà n bộ cá c quyề n và nghĩ a vụ từ chủ thể quan hệ hợp đ ồ ng sang cho người thứ ba. Tuy nhiê n, BLDS cầ n quy đ ị nh là việ c chuyể n giao khô ng chỉ đ ược thực hiệ n với chỉ cá c quyề n yê u cầ u chí nh, cá c nghĩ a vụ chí nh mà cả cá c quyề n lợi phụ thuộ c hoặ c có liê n quan đ ế n yê u cầ u chí nh, cá c nghĩ a vụ phá t sinh từ nghĩ a vụ chí nh. Ngoà i ra, tá c giả Trầ n Thị Hương cho rằ ng, bê n cạ nh việ c chuyể n giao toà n bộ cá c quyề n và nghĩ a vụ , thì BLDS cầ n quy đ ị nh việ c chuyể n giao chỉ mộ t phầ n quyề n hoặ c nghĩ a vụ củ a chủ thể sang cho người khá c. Việ c chuyể n giao mộ t phầ n quyề n và nghĩ a vụ có thể đ ược thực hiệ n nhưng với đ iề u kiệ n là quan hệ nghĩ a vụ có thể phâ n chia và việ c chuyể n giao mộ t phầ n quyề n và nghĩ a vụ nà y khô ng đ ược là m tổ n hạ i đ ế n quyề n và lợi í ch củ a bê n có nghĩ a vụ . Bê n cạ nh đ ó , tá c giả Trầ n Thị Hương cò n nê u thê m, khi bổ sung cá c quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, BLDS cầ n đ iề u chỉ nh quan hệ giữa bê n chuyể n giao quyề n và nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng với bê n nhậ n chuyể n giao cá c quyề n và nghĩ a vụ nà y. BLDS cầ n xá c đ ị nh thời đ iể m thực hiệ n chuyể n giao hợp đ ồ ng, và xá c đ ị nh trá ch nhiệ m cho cá c hà nh vi vi phạ m củ a bê n chuyể n giao và bê n nhậ n chuyể n giao (đ ặ c biệ t là trá ch nhiệ m củ a bê n chuyể n giao khi họ thực hiệ n việ c chuyể n giao toà n bộ quyề n và nghĩ a vụ củ a mộ t hợp đ ồ ng, đ ồ ng thời liê n tiế p cho nhiề u người khá c nhau). Ngoà i ra phá p luậ t dâ n sự phả i xem xé t trậ t tự thực hiệ n cá c quyề n và nghĩ a vụ cụ thể củ a cá c bê n. Việ c thiế u vắ ng những
  • 19. quy đ ị nh nà y trong chế đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng là m cho mố i liê n hệ phá p lý giữa cá c bê n chuyể n và nhậ n quyề n và nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng trở thà nh lỏ ng lẻ o, khô ng chặ t chẽ . 3 Trầ n Thị Hương (2013), tldd (1).
  • 20. Những nghiê n cứu củ a cá c tá c giả nó i trê n, trực tiế p đ ố i với vấ n đ ề chuyể n giao hợp đ ồ ng. Trong bố i cả nh mả ng nghiê n cứu phá p luậ t chưa có cô ng trì nh nà o nghiê n cứu sâ u rộ ng về chuyể n giao hợp đ ồ ng, thì đ â y là những tà i liệ u hế t sức quý giá cho người viế t, giú p tá c giả nắ m đ ược tì nh hì nh phá p luậ t cá c nước trê n thế giới quy đ ị nh, nhì n nhậ n, đ á nh giá về chuyể n giao hợp đ ồ ng như thế nà o, về cá c thuyế t, quan đ iể m củ a cá c nhà nghiê n cứu về chuyể n giao hợp đ ồ ng, về nề n tả ng, cơ sở lý luậ n đ ể quy đ ị nh. Những thô ng tin nà y đ ặ c biệ t quan trọ ng, vì bao giờ cũ ng vậ y, khi nghiê n cứu, xâ y dựng phá p luậ t, đ ề u cầ n những thô ng tin liê n quan trê n thế giới. Nhấ t là đ ố i với vấ n đ ề chuyể n giao hợp đ ồ ng, quá mới mẻ với phá p luậ t củ a Việ t Nam thì những thô ng tin nà y cà ng quý giá hơn. Bê n cạ nh giới thiệ u phá p luậ t cá c nước về chuyể n giao hợp đ ồ ng, những bà i viế t, sá ch chuyê n khả o nà y đ ã giới thiệ u, cũ ng như gợi mở nghiê n cứu những vấ n đ ề cơ bả n củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng như: Khá i niệ m; bả n chấ t phá p lý ; đ iề u kiệ n; thời đ iể m có hiệ u lực; hệ quả phá p lý củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng; về giả i phó ng nghĩ a vụ củ a bê n chuyể n giao hợp đ ồ ng. Cũ ng như những sá ch chuyê n khả o nê u trê n, cá c bà i viế t nà y giú p cho tá c giả có cá i nhì n sơ khả o, khá i quá t về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Tuy nhiê n, những bà i viế t, cô ng trì nh nó i trê n chỉ mới đ ề cậ p mộ t cá ch khá i quá t nhấ t về chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t thế giới và Việ t Nam, mà chưa đ i sâ u phâ n tí ch nhiề u khí a cạ nh củ a vấ n đ ề , khiế n người đ ọ c chỉ mới hì nh dung đ ược vấ n đ ề mộ t cá ch cơ bả n nhấ t, những đ ường né t phá c thả o sơ lược nhấ t chứ chưa có cá i nhì n chi tiế t, cặ n kẽ về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Ngoà i ra, có những bà i viế t có nộ i dung liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng: - Đỗ Vă n Đạ i (2014), “ Chuyể n giao quyề n yê u cầ u trong Bộ luậ t dâ n sự” , Tạ p chí Việ n kiể m sá t nhâ n dâ n tố i cao, số 3 (số Tế t), trang 40 - 41, 62. - Đỗ Vă n Đạ i (2008), “ Chuyể n giao nghĩ a vụ trong phá p luậ t thực đ ị nh Việ t Nam” , Tạ p chí Nhà nướ c và Phá p luậ t, số 01 (237), trang 21 đ ế n 25.
  • 21. - Phan Hả i Hồ (2007), “ Về chế đ ị nh chuyể n giao quyề n yê u cầ u qua thực tiễ n mộ t số vụ á n dâ n sự” , Tạ p chí Dâ n chủ và Phá p luậ t, số 2 (179), trang 53 - 55. - Nguyễ n Thị Thủ y (2008), “ Chuyể n giao quyề n yê u cầ u bồ i hoà n trong bả o hiể m tà i sả n” , Tạ p chí Khoa họ c phá p lý , Đạ i họ c Luậ t Tp Hồ Chí Minh, số 5 (208), trang - 20, 41.
  • 22. - Đỗ Thà nh Cô ng (2011), “ Thực tiễ n xé t xử về thực hiệ n nghĩ a vụ trả tiề n trong hợp đ ồ ng chuyể n giao bấ t đ ộ ng sả n” , Tạ p chí Toà á n nhâ n dâ n tố i cao, số 22, trang 17 - 19, 33. Trong đ ề tà i củ a mì nh, ngoà i việ c đ ề cậ p thê m những vấ n đ ề mà cá c tá c giả nê u trê n đ ã trì nh bà y, tá c giả luậ n vă n sẽ đ ề cậ p những vấ n đ ề mà cá c tá c giả nà y chưa đ ề cậ p đ ế n, hoặ c đ ề cậ p nhưng chưa chi tiế t. Những nộ i dung đ ó gồ m: - Đề cậ p cá c nộ i dung củ a BLDS 2015, liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng. - Hệ thố ng cá c đ iề u luậ t riê ng lẻ trong cá c vă n bả n phá p luậ t quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, đ ể cho thấ y tổ ng thể về quy đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng trong phá p luậ t Việ t Nam. - Nê u cơ sở phá p lý , cơ sở khoa khọ c, cũ ng như sự phù hợp, cầ n thiế t, lợi í ch củ a việ c quy đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS Việ t Nam. - Nê u ý kiế n đ ề xuấ t hướng quy đ ị nh đ ố i với chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS, những nộ i dung cụ thể cầ n quy đ ị nh đ ố i với chuyể n giao hợp đ ồ ng; phá c thả o cá c đ iề u luậ t về chuyể n giao hợp đ ồ ng. 3. Mụ c đ í ch nghiên cứu củ a đ ề tà i Đưa ra đ ược những quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS 2015 củ a Việ t Nam. Để đ ạ t đ ược mụ c đ í ch nà y, luậ n vă n xá c đ ị nh nhiệ m vụ nghiê n cứu như sau: Thứ nhấ t, đ ưa ra đ ược cơ sở lý luậ n củ a sự cầ n thiế t luậ t hó a chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS 2015 thô ng qua việ c phâ n tí ch cá c quan hệ phá t sinh từ hợp đ ồ ng và chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ . Nhiệ m vụ nghiê n cứu nà y nhằ m khẳ ng đ ị nh nộ i dung củ a hợp đ ồ ng khô ng chỉ bao gồ m quyề n và nghĩ a vụ củ a cá c bê n, trong khi đ ó quy đ ị nh phá p luậ t hiệ n hà nh chỉ dừng lạ i ở việ c chuyể n giao quyề n và chuyể n giao nghĩ a vụ . Thứ hai, chỉ ra đ ược sự đ iề u chỉ nh hiệ n hà nh củ a phá p luậ t chuyê n ngà nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Nhiệ m vụ nghiê n cứu nà y khẳ ng đ ị nh sự đ iề u chỉ nh đ ố i với chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ã tồ n tạ i trong phá p
  • 23. luậ t chuyê n ngà nh. Và vì thế , với vị trí củ a Bộ luậ t nề n tả ng, chuyể n giao hợp đ ồ ng nê n đ ược ghi nhậ n trong BLDS 2015.
  • 24. Thứ ba, tì m hiể u đ ược kinh nghiệ m phá p luậ t mộ t số nước liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng nhằ m xá c đ ị nh nộ i dung cơ bả n cầ n phả i đ ược đ iề u chỉ nh trong trường hợp ghi nhậ n chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS 2015. 4. Đố i tượ ng, phạ m vi nghiên cứu củ a đ ề tà i và phươ ng phá p nghiên cứu * Đố i tượ ng nghiê n cứu Đố i tượng nghiê n cứu củ a đ ề tà i là quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t Việ t Nam. Trong đ ó có quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ã đ ược phá p luậ t cô ng nhậ n trong cá c vă n bả n phá p luậ t chuyê n ngà nh và cá c quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng mà phá p luậ t dâ n sự Việ t Nam chưa quy đ ị nh. * Phạ m vi nghiê n cứu Phạ m vi nghiê n cứu về nộ i dung: Luậ n vă n tậ p trung nghiê n cứu nộ i dung chí nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, bao gồ m cá c yế u tố chí nh củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng. Bê n cạ nh đ ó , những nộ i dung liê n quan cũ ng đ ược luậ n vă n đ ề cậ p đ ế n nhằ m là m rõ nộ i dung chí nh, đ ó là quy đ ị nh củ a BLDS 2015 về chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua người thứ ba. Vì xé t mộ t cá ch tổ ng thể , những quy đ ị nh về cá c quan hệ ba bê n nà y khô ng đ ủ đ ể đ iề u chỉ nh chuyể n giao hợp đ ồ ng, nê n việ c quy đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS 2015 là cầ n thiế t. Và xé t mộ t cá ch chi tiế t, chuyể n giao hợp đ ồ ng là việ c chuyể n giao mộ t tậ p hợp quyề n và nghĩ a vụ theo hợp đ ồ ng. Nê n cá c quy đ ị nh về chuyể n giao quyề n yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ sẽ đ ược xem xé t, á p dụ ng cho chuyể n giao hợp đ ồ ng; đ ể phù hợp trê n lý thuyế t chung củ a những quan hệ dâ n sự ba bê n liê n quan mậ t thiế t nà y. Mặ t khá c, chuyể n giao hợp đ ồ ng cũ ng là mộ t dạ ng hợp đ ồ ng. Nê n những quy đ ị nh về hợp đ ồ ng là cơ sở đ ể đ iề u chỉ nh quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng. Lưu ý rằ ng, khô ng phả i tấ t cả nộ i dung củ a chế đ ị nh hợp đ ồ ng đ ề u phù hợp và sẽ á p dụ ng cho quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Vì bả n thâ n chuyể n giao hợp đ ồ ng là mộ t quan hệ hợp đ ồ ng đ ặ c biệ t, nê n nộ i hà m củ a nó có khá c với nộ i hà m củ a chế đ ị nh hợp đ ồ ng. Do vậ y, chỉ những nộ i dung củ a chế đ ị nh hợp
  • 25. đ ồ ng phù hợp nhấ t với quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng, mới đ ược á p dụ ng, kế thừa khi quy đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng. Những nộ i dung củ a chế đ ị nh hợp đ ồ ng đ ược kế thừa, á p dụ ng gồ m: Nguyê n tắ c củ a giao kế t hợp đ ồ ng, đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng; thời đ iể m có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng.
  • 26. Phạ m vi nghiê n cứu về khô ng gian: Tá c giả nghiê n cứu phá p luậ t củ a Việ t Nam quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng và cá c nộ i dung liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng. Đồ ng thời, tá c giả nghiê n cứu phá p luậ t củ a cá c nước trê n thế giới quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng đ ể là m cơ sở, kinh nghiệ m cho Việ t Nam khi ghi nhậ n chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS 2015. Bởi lẽ , khoa phá p luậ t dâ n sự củ a cá c nước nà y phá t triể n. Họ đ ã đ iề u chỉ nh đ ế n quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng trong thực tế . Trước khi đ ưa ra những quy đ ị nh nà y, lẽ dĩ nhiê n, cá c nước đ ó đ ã nghiê n cứu kỹ lưỡng, sâ u sắ c những vấ n đ ề , yế u tố liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng. Trê n cơ sở đ ó , họ đ ú c kế t, đ ưa ra những dự liệ u phù hợp nhấ t đ ố i với vấ n đ ề nà y. Bao giờ cũ ng thế , kinh nghiệ m củ a cá c nước cũ ng là nguồ n, thô ng tin rấ t hữu í ch đ ể người nghiê n cứu tham khả o khi nghiê n cứu vấ n đ ề liê n quan. Người viế t đ ố i chiế u với hiệ n trạ ng nước mì nh về vấ n đ ề nà y so với quy đ ị nh củ a cá c nước, từ đ ó kế thừa những quy đ ị nh nà y cho phá p luậ t củ a Việ t Nam. Sao cho những quy đ ị nh nà y vừa phù hợp với quy đ ị nh phá p luậ t trong nước, vừa phù hợp với xu hướng củ a phá p luậ t thế giới. Phạ m vi nghiê n cứu về thời gian: Đố i với chuyể n giao hợp đ ồ ng, tá c giả tậ p trung nghiê n cứu cá c vă n bả n phá p luậ t hiệ n hà nh, từ nă m 1994 đ ế n nay. Đố i với vấ n đ ề hợp đ ồ ng, tá c giả nghiê n cứu cá c vă n bả n phá p luậ t quy đ ị nh từ nă m 1989 đ ế n nay, bao gồ m cá c vă n bả n quy phạ m phá p luậ t đ ã hế t hiệ u lực thi hà nh. Về thực tiễ n: Tá c giả phâ n tí ch cá c bả n á n trong khoả ng thời gian gầ n đ â y, từ nă m 2008 đ ế n nă m 2015, là kế t quả giả i quyế t cá c tranh chấ p liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng, do Tò a á n cá c cấ p trong nước đ ã xé t xử trong thực tế . Thô ng qua sự phâ n tí ch nà y, tá c giả nhằ m là m sá ng tỏ cá c yế u tố củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng, cũ ng như sự cầ n thiế t phả i quy đ ị nh chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS 2015, và hướng đ ế n dự liệ u mộ t cá ch trọ n vẹ n nhấ t nộ i hà m củ a quy đ ị nh về quan hệ nà y. *Phươ ng phá p nghiê n cứu Đề tà i đ ược nghiê n cứu trê n cá c phương phá p chí nh đ ược sử dụ ng như sau: - Phương phá p tổ ng hợp, phâ n tí ch và bì nh luậ n; đ ược sử dụ ng ở chương 1 đ ể là m rõ cá c vấ n đ ề có liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng.
  • 27. - Phương phá p so sá nh, đ ược sử dụ ng tạ i chương 2 đ ể tì m hiể u vấ n đ ề chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t củ a mộ t số quố c gia trê n thế giới quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Kế t hợp phương phá p bì nh luậ n á n đ ố i với những bả n á n liê n quan đ ế n chuyể n giao hợp đ ồ ng mà Tò a á n đ ã xé t xử trong thực tế , tá c giả đ ưa
  • 28. ra quan đ iể m xâ y dựng những nộ i dung củ a chuyể n giao hợp đ ồ ng trong BLDS Việ t Nam 2015. 5. Bố cụ c đ ề tà i Đề tà i có hai chương: Chươ ng 1: Cơ sở lý luậ n về chuyể n giao hợp đ ồ ng. Chươ ng 2: Chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t cá c nước và kinh nghiệ m cho Việ t Nam.
  • 29. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬ N VỀ CHUYỂ N GIAO HỢP ĐỒNG Hiệ n nay BLDS 2015 chưa có quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng, nê n đ ể nghiê n cứu vấ n đ ề nà y, tá c giả tiế p cậ n từ cơ sở lý luậ n cá c vấ n đ ề liê n quan đ ã đ ược quy đ ị nh trong BLDS 2015. Đó là quy đ ị nh về chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự thô ng qua người thứ ba. Trê n cơ sở nà y, tá c giả tậ p trung phâ n tí ch khá i niệ m hợp đ ồ ng; cá c mố i quan hệ phá t sinh từ hợp đ ồ ng; quy đ ị nh phá p luậ t về việ c chuyể n giao cá c quan hệ phá p luậ t nà y. Trong khi đ ó , hợp đ ồ ng khô ng chỉ có quyề n và nghĩ a vụ , mà cò n có yế u tố khá c. Nê n phá p luậ t hiệ n hà nh chỉ quy đ ị nh về việ c chuyể n giao cá c mố i quan hệ đ ơn lẻ nà y là chưa đ ầ y đ ủ đ ể đ iề u chỉ nh mố i quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng. Ngoà i ra, tá c giả tì m hiể u quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng theo phá p luậ t chuyê n ngà nh Việ t Nam, đ ể thấ y rằ ng phá p luậ t chuyê n ngà nh Việ t Nam đ ã đ iề u chỉ nh quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng, . Thô ng qua sự phâ n tí ch nà y, tá c giả mong muố n là m rõ BLDS 2015 đ ã quy đ ị nh những yế u tố gầ n với chuyể n giao hợp đ ồ ng, nhưng chưa thể bao quá t hế t quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng. Trong khi đ ó phá p luậ t chuyê n ngà nh đ ã quy đ ị nh về vấ n đ ề nà y. Vậ y nê n, xé t về mặ t lý luậ n, quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng cầ n đ ược quy đ ị nh trong Bộ luậ t nề n tả ng là BLDS 2015. 1.1. Khá i niệ m hợ p đ ồ ng và cá c quan hệ phá t sinh từ hợ p đ ồ ng 1.1.1. Khá i niệ m hợ p đ ồ ng Đố i với phá p luậ t Việ t Nam, trả i qua quá trì nh phá t triể n, khá i niệ m hợp đ ồ ng mới đ ược hì nh thà nh và phá t triể n. Cho đ ế n nă m 1989, khá i niệ m hợp đ ồ ng dâ n sự mới đ ược quy đ ị nh chí nh thức trong Phá p lệ nh hợp đ ồ ng kinh tế nă m 1989 (Điề u 1) và sau đ ó là Phá p lệ nh hợp đ ồ ng dâ n sự nă m 1991 (Điề u 1), BLDS 1995 (Điề u 394), BLDS 2005 (Điề u 388), BLDS 2015 (Điề u 385). BLDS 2005, Điề u 388 quy đ ị nh “ Hợp đ ồ ng dâ n sự là sự thỏ a thuậ n giữa cá c bê n về việ c xá c lậ p, thay đ ổ i hoặ c chấ m dứt quyề n, nghĩ a vụ dâ n sự” .
  • 30. Và đ ế n nay, BLDS 2015, Điề u 385 quy đ ị nh “ Hợ p đ ồ ng là sự thỏ a thuậ n giữa cá c bê n về việ c xá c lậ p, thay đ ổ i hoặ c chấ m dứt quyề n, nghĩ a vụ ” .
  • 31. Như vậ y, hợp đ ồ ng là sự thỏ a thuậ n củ a í t nhấ t hai bê n tham gia giao kế t hợp đ ồ ng. Sự thỏ a thuậ n nà y phả i dựa trê n ý chí đ í ch thực, tự nguyệ n củ a người tham gia giao kế t. Mụ c đ í ch củ a việ c giao kế t hợp đ ồ ng là nhằ m xá c lậ p, thay đ ổ i, chấ m dứt quyề n, nghĩ a vụ . Theo đ ó , với tư cá ch là sự kiệ n phá p lý , là giao dị ch dâ n sự, hợp đ ồ ng bao hà m hai yế u tố : sự thỏ a thuậ n và mụ c đ í ch tạ o lậ p hiệ u lực phá p lý (mụ c đ í ch xá c lậ p, thay đ ổ i hoặ c chấ m dứt quyề n, nghĩ a vụ dâ n sự). Hợp đ ồ ng đ ược thiế t lậ p khi có sự thỏ a thuậ n giữa hai hoặ c nhiề u bê n, tức là khi có “ sự đ ồ ng thuậ n củ a cá c ý đ ị nh” (consensus ad idem) hay “ sự gặ p nhau về ý tưởng (meeting of the minds) giữa cá c chủ thể bì nh đ ẳ ng về đ ị a vị phá p lý . Song sự thỏ a thuậ n giữa cá c bê n khô ng nhằ m mụ c đ í ch tạ o lậ p hệ quả phá p lý - phá t sinh quyề n và nghĩ a vụ dâ n sự (quan hệ phá p luậ t) thì cũ ng khô ng hì nh thà nh hợp đ ồ ng. Do đ ó , khô ng thể có hợp đ ồ ng nế u khô ng có sự thỏ a thuậ n giữa cá c bê n hoặ c nế u sự thỏ a thuậ n giữa cá c bê n khô ng nhằ m mụ c đ í ch tạ o lậ p hệ quả phá p lý , tức là m phá t sinh quyề n, nghĩ a vụ dâ n sự. Đâ y là quan niệ m chung củ a nhiề u nước trê n thế giới về cá c dấ u hiệ u bắ t buộ c củ a hợp đ ồ ng, đ ặ c biệ t là cá c nước theo truyề n thố ng Civil Law. Mặ c dù hợp đ ồ ng là sự thỏ a thuậ n nhưng hai thuậ t ngữ “ hợp đ ồ ng” và “ thỏ a thuậ n” là hai thuậ t ngữ khô ng đ ồ ng nhấ t. Có thể mọ i hợp đ ồ ng đ ề u là sự thỏ a thuậ n, sự thỏ a thuậ n khô ng đ ược thừa nhậ n là hợp đ ồ ng mà có thể chỉ mang tí nh chấ t bổ sung, thay đ ổ i, chấ m dứt quan hệ hợp đ ồ ng ví dụ như thỏ a thuậ n thê m về phụ lụ c trong hợp đ ồ ng vay tà i sả n có thế chấ p tà i sả n bả o đ ả m thì chú ng khô ng tạ o lậ p đ ược quyề n, nghĩ a vụ dâ n sự mới4 . Bả n chấ t củ a hợp đ ồ ng đ ược hì nh thà nh bởi hai yế u tố phá p lý : Sự thỏ a thuậ n và sự rà ng buộ c phá p lý giữa cá c bê n. Vì hợp đ ồ ng là mộ t giao dị ch có hai hoặ c nhiề u bê n tham gia dựa trê n sự cam kế t, thỏ a thuậ n đ ể tạ o lậ p sự rà ng buộ c phá p lý với nhau. Khô ng có mộ t hợp đ ồ ng nà o đ ược tạ o ra mà khô ng có sự thỏ a thuậ n, sự thỏ a thuậ n là nề n tả ng cơ bả n tạ o nê n hợp đ ồ ng. Xé t về nộ i dung, sự thỏ a thuậ n phả i có nộ i dung cụ thể , mụ c đ í ch rõ rà ng đ ể xá c đ ị nh đ ược bả n chấ t hợp đ ồ ng mà cá c bê n muố n xá c lậ p. Tuy nhiê n, thỏ a thuậ n chỉ có thể là m phá t sinh hiệ u lực rà ng buộ c giữa cá c bê n nó phả i thỏ a mãn cá c đ iề u kiệ n về chủ thể (đ ủ nă ng lực hà nh vi dâ n sự đ ể giao kế t hợp đ ồ ng), nộ i dung và mụ c đ í ch củ a hợp đ ồ ng,
  • 32. hì nh thức hợp đ ồ ng. 4 Nguyễ n Ngọ c Khá nh (2007),Chế đ ị nh hợ p đ ồ ng trong Bộ luậ t dâ n sự Việ t Nam, Nxb.Tư phá p, tr42, 43.
  • 33. Có lẽ vì hướng đ ế n sự đ ồ ng nhấ t trong nhì n nhậ n về thuậ t ngữ hợp đ ồ ng nê n khá i niệ m về hợp đ ồ ng theo BLDS nă m 2015 nó i trê n đ ã có thay đ ổ i so với BLDS nă m 2005. Theo đ ó , thuậ t ngữ “ hợp đ ồ ng” đ ược dù ng thay cho thuậ t ngữ “ hợp đ ồ ng dâ n sự” . Việ c bỏ từ “ dâ n sự” “ đ ể trá nh tư tưởng BLDS chỉ á p dụ ng cho quan hệ dâ n sự thuầ n tú y mà khô ng á p dụ ng cho cá c lọ ai quan hệ hợp đ ồ ng khá c như quan hệ hợp đ ồ ng trong kinh doanh, thương mạ i, lao đ ộ ng. Với hướng bỏ từ “ dâ n sự” , cá c quy đ ị nh về hợp đ ồ ng (cũ ng như quy đ ị nh khá c trong BLDS về hợp đ ồ ng) á p dụ ng cho tấ t cả cá c hợp đ ồ ng trong cá c quan hệ thuộ c phạ m vi đ iề u chỉ nh củ a phá p luậ t tư” 5 đ ể khẳ ng đ ị nh vai trò củ a cá c quy đ ị nh hợp đ ồ ng trong BLDS là quy đ ị nh chung về cá c dạ ng hợp đ ồ ng trong cá c lĩ nh vực khá c nhau. 1.1.2. Cá c quan hệ phá t sinh từ hợ p đ ồ ng Khá i niệ m hợp đ ồ ng nê u trê n, cho thấ y những mố i quan hệ phá t sinh từ hợp đ ồ ng. Vì “ đ ị nh nghĩ a trê n đ ã hà m chứa tấ t cả cá c dấ u hiệ u mang tí nh bả n chấ t củ a hợp đ ồ ng và thể hiệ n rõ vai trò củ a hợp đ ồ ng trong việ c là m phá t sinh, thay đ ổ i, chấ m dứt quan hệ phá p luậ t” .6 Vậ y những quan hệ phá p luậ t phá t sinh, thay đ ổ i, chấ m dứt đ ó là gì ? “ Xé t về bả n chấ t, hợp đ ồ ng đ ược tạ o ra bởi sự thỏ a thuậ n củ a cá c bê n, là kế t quả củ a quá trì nh thương thả o, thố ng nhấ t ý chí giữa cá c bê n đ ể là m phá t sinh, thay đ ổ i, chấ m dứt quyề n, nghĩ a vụ đ ố i với nhau… Xé t về vị trí , vai trò củ a hợp đ ồ ng, theo nghĩ a hẹ p, thì hợp đ ồ ng là mộ t loạ i giao dị ch dâ n sự, là mộ t că n cứ phá p lý là m phá t sinh, thay đ ổ i, chấ m dứt quan hệ phá p luậ t, là phương tiệ n phá p lý đ ể cá c bê n tạ o lậ p quan hệ nghĩ a vụ ” .7 Qua sự phâ n tí ch đ ó , thấ y rằ ng hợp đ ồ ng là m phá t sinh quan hệ phá p lý , đ ó là quan hệ quyề n và quan hệ nghĩ a vụ . Quyề n và nghĩ a vụ là quan hệ mà cá c bê n giao kế t hợp đ ồ ng muố n hướng đ ế n. Cá c quyề n và nghĩ a vụ tương ứng theo hợp đ ồ ng giao kế t. “ Nghĩ a vụ là việ c mà theo đ ó , mộ t hoặ c nhiề u chủ thể (sau đ â y gọ i chung là bê n có nghĩ a vụ ) phả i chuyể n giao vậ t, chuyể n giao quyề n, trả tiề n hoặ c giấ y tờ có 5 Đỗ Vă n Đạ i (2016), Bì nh luậ n khoa họ c Những đ iể m mớ i củ a Bộ luậ t Dâ n sự nă m 2015,Nxb.
  • 34. Hồ ng Đức – Hộ i Luậ t gia Việ t Nam, tr.367. 6 Lê Minh Hù ng (2015), Hiệ u lực củ a hợ p đ ồ ng, Nxb.Hồ ng Đức, tr.21. 7 Lê Minh Hù ng (2015), tlđ d (6).
  • 35. giá , thực hiệ n cô ng việ c hoặ c khô ng thực hiệ n cô ng việ c nhấ t đ ị nh vì lợi í ch củ a mộ t hoặ c nhiề u chủ thể khá c (sau đ â y gọ i chung là bê n có quyề n)” (Điề u 274 BLDS nă m 2015). Với quy đ ị nh đ ị nh nghĩ a nà y, “ nghĩ a vụ ” là gì đ ã đ ược là m rõ, bằ ng chí nh nộ i dung củ a đ iề u luậ t. Và thế nà o là “ quyề n” ? BLDS 2015 khô ng quy đ ị nh riê ng thế nà o là quyề n. Nhưng có thể hiể u nghĩ a củ a “ quyề n” trong chí nh đ ị nh nghĩ a củ a “ nghĩ a vụ ” . Theo đ ó , quyề n là việ c mộ t hay nhiề u chủ thể đ ược yê u cầ u mộ t hay nhiề u chủ thể là bê n có nghĩ a vụ phả i chuyể n giao vậ t, chuyể n giao quyề n, trả tiề n hoặ c giấ y tờ có giá , thực hiệ n cô ng việ c hoặ c khô ng thực hiệ n cô ng việ c nhấ t đ ị nh vì lợi í ch củ a mộ t hoặ c nhiề u chủ thể khá c. Điề u 275 BLDS 20158 quy đ ị nh có nhiề u că n cứ phá t sinh nghĩ a vụ , trong đ ó có hợp đ ồ ng. Cũ ng như phầ n đ ị nh nghĩ a, BLDS 2015 khô ng quy đ ị nh că n cứ là m phá t sinh quyề n. Nhưng có thể hiể u trong hợp đ ồ ng, tương ứng với nghĩ a vụ củ a bê n nà y là quyề n củ a bê n kia. Bê n có nghĩ a vụ bị yê u cầ u phả i thực hiệ n nghĩ a vụ củ a mì nh, bởi bê n có quyề n. Nê n khi nghĩ a vụ phá t sinh thì theo đ ó quyề n cũ ng phá t sinh. Đâ y là hai quan hệ tương ứng trong hợp đ ồ ng. Như thế , theo khá i niệ m hợp đ ồ ng, thì hợp đ ồ ng bao gồ m quyề n và nghĩ a vụ . Nhưng phâ n tí ch mở rộ ng cá c yế u tố củ a hợp đ ồ ng, thấ y rằ ng hợp đ ồ ng cò n có những quan hệ khá c ngoà i quan hệ quyề n và nghĩ a vụ , mà tá c giả Ngô Quố c Chiế n đ ã đ ưa ra quan đ iể m “ hợp đ ồ ng khô ng chỉ đ ơn thuầ n là tậ p hợp cá c quyề n và nghĩ a vụ mà cò n là mố i quan hệ giữa hai bê n giao kế t và đ i liề n với nó là phẩ m chấ t cá nhâ n cầ n thiế t cho việ c thực hiệ n hợp đ ồ ng và cá c quyề n phả n khá ng đ ơn phương” 9 . Thậ t vậ y, đ ể giao kế t hợp đ ồ ng, cá c chủ thể tự do tì m hiể u, lựa chọ n đ ố i tá c, dựa trê n những đ iề u kiệ n củ a đ ố i tá c đ ể người nà y có thể mang lạ i lợi í ch theo hợp đ ồ ng cho họ . Nê n khi cá c bê n đ ồ ng ý ký hợp đ ồ ng với nhau, nghĩ a là cá c bê n đ ã hướng đ ế n những yế u tố về đ iề u kiệ n thực hiệ n hợp đ ồ ng củ a nhau, trước khi hướng đ ế n quyề n, nghĩ a sẽ đ ược xá c lậ p theo hợp đ ồ ng. Và khi đ ã xá c lậ p hợp đ ồ ng, cá c bê n sẽ có quyề n, nghĩ a vụ theo hợp đ ồ ng. Trong đ ó có quyề n phả n khá ng đ ơn phương. Quyề n phả n khá ng đ ơn phương đ ược ghi nhậ n trong BLDS 2015 ở Điề u 423 “ hủ y bỏ hợp đ ồ ng” 10 và Điề u 428 “ đ ơn
  • 36. 8 Điề u 275 “ Că n cứ phá t sinh nghĩ a vụ : Nghĩ a vụ phá t sinh từ că n cứ sau đ â y: Hợp đ ồ ng; Hà nh vi phá p lý đ ơn phương; Thực hiệ n cô ng việ c khô ng có ủ y quyề n; Chiế m hữu, sử dụ ng tà i sả n hoặ c đ ược lợi về tà i sả n khô ng có că n cứ phá p luậ t; Gâ y thiệ t hạ i do hà nh vi trá i phá p luậ t; Că n cứ khá c do phá p luậ t quy đ ị nh” . 9 Ngô Quố c Chiế n (2013), tlđ d (2). 10 Điề u 423 “ Hủ y bỏ hợp đ ồ ng 1. Mộ t bê n có quyề n hủ y bỏ hợp đ ồ ng và khô ng phả i bồ i thường thiệ t hạ i trong trường hợp sau đ â y:
  • 37. phương chấ m dứt hợp đ ồ ng” 11 . Theo hai đ iề u luậ t nà y, mộ t bê n củ a hợp đ ồ ng có quyề n hủ y bỏ hoặ c đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng trong trường hợp do bê n kia có vi phạ m nghiê m trọ ng trọ ng nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng, do theo thỏ a thuậ n hoặ c theo luậ t quy đ ị nh. Bê n hủ y bỏ , đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng phả i có trá ch nhiệ m thô ng bá o đ ế n bê n cò n lạ i trong hợp đ ồ ng. Trong trường hợp bê n hủ y bỏ hay đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng khô ng đ ú ng că n cứ nê u trong đ iề u luậ t, thì họ phả i chị u trá ch nhiệ m trước bê n cò n lạ i củ a hợp đ ồ ng theo quy đ ị nh phá p luậ t, đ ố i với thiệ t hạ i xả y ra do hợp đ ồ ng bị hủ y, bị đ ơn phương chấ m dứt. Như vậ y, BLDS 2015 đ ã dà nh quyề n phả n khá ng đ ơn phương cho mộ t bê n củ a hợp đ ồ ng rõ rà ng như vậ y, nhằ m bả o vệ cá c bê n trong hợp đ ồ ng, bằ ng việ c trao quyề n chấ m dứt hợp đ ồ ng, tức thoá t khỏ i hợp đ ồ ng, nế u việ c tiế p tụ c thực hiệ n hợp đ ồ ng sẽ gâ y thiệ t hạ i cho mì nh. Qua phâ n tí ch trê n, thấ y rằ ng hợp đ ồ ng khô ng những bao gồ m quan hệ quyề n và nghĩ a vụ , mà cò n những yế u tố khá c thuộ c về phẩ m chấ t cá nhâ n củ a cá c chủ thể . Và đ ặ c biệ t, cò n có quyề n phả n khá ng đ ơn phương củ a cá c bê n trong hợp đ ồ ng. 1.2. Chuyể n giao quyề n yêu cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua ngườ i thứ ba Như đ ã phâ n tí ch trê n, hợp đ ồ ng là m phá t sinh quan hệ quyề n và nghĩ a vụ , trong đ ó có quyề n phả n khá ng đ ơn phương cho cá c bê n tham gia. Đố i với quan hệ a) Bê n kia vi phạ m hợp đ ồ ng là đ iề u kiệ n hủ y bỏ mà cá c bê n đ ã thỏ a thuậ n; b) Bê n kia vi phạ m nghiê mtrọ ng nghĩ a vụ hợp đ ồ ng; c) Trường hợp khá c do luậ t quy đ ị nh. 2. Vi phạ m nghiê mtrọ ng là việ c khô ng thực hiệ n đ ú ng nghĩ a vụ củ a mộ t bê n đ ế n mức là m cho bê n kia khô ng đ ạ t đ ược mụ c đ í ch củ a việ c giao kế t hợp đ ồ ng. 3. Bê n hủ y bỏ hợp đ ồ ng phả i thô ng bá o ngay cho bê n kia biế t về việ c hủ y bỏ , nế u khô ng thô ng bá o mà gâ y thiệ t hạ i thì phả i bồ i thường” . 11 Điề u 428 “ Đơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng 1. Mộ t bê n có quyề n đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng và khô ng phả i bồ i thường thiệ t hạ i khi bê n kia vi phạ mnghiê m trọ ng nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng hoặ c cá c bê n có thỏ a thuậ n hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh. 2. Bê n đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng phả i thô ng bá o ngay cho bê n kia biế t về việ c chấ m dứt hợp đ ồ ng, nế u khô ng thô ng bá o mà gâ y thiệ t hạ i thì phả i bồ i thường. 3. Khi hợp đ ồ ng bị đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n thì hợp đ ồ ng chấ m dứt kể từ thời đ iể m bê n kia nhậ n đ ược thô ng bá o chấ m dứt. Cá c bê n khô ng phả i tiế p tụ c thực hiệ n nghĩ a vụ , trừ thỏ a thuậ n về phạ t vi phạ m, bồ i thường thiệ t hạ i và thỏ a thuậ n về giả i quyế t tranh chấ p. Bê n đ ã thực hiệ n nghĩ a vụ có quyề n yê u cầ u bê n kia thanh toá n phầ n nghĩ a vụ đ ã thực hiệ n.
  • 38. 4. Bê n bị thiệ t hạ i do hà nh vi khô ng thực hiệ n đ ú ng nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng củ a bê n kia đ ược bồ i thường. 5. Trường hợp việ c đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng khô ng có că n cứ quy đ ị nh tạ i khoả n 1 Điề u nà y thì bê n đ ơn phương chấ m dứt thực hiệ n hợp đ ồ ng đ ược xá c đ ị nh là bê n vi phạ m nghĩ a vụ và phả i thực hiệ n trá ch nhiệ m dâ n sự theo quy đ ị nh củ a Bộ luậ t nà y, luậ t khá c có liê n quan do khô ng thực hiệ n đ ú ng nghĩ a vụ trong hợp đ ồ ng” .
  • 39. quyề n và nghĩ a vụ , BLDS 2015 đ ã quy đ ị nh về việ c chuyể n giao từng quan hệ đ ơn lẻ , gồ m chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ . Việ c chuyể n giao nà y là m nê n quan hệ phá p lý ba bê n. Và phâ n tí ch cá c mố i quan hệ chuyể n giao nà y, có thể thấ y quy đ ị nh về cơ chế chuyể n giao quyề n và nghĩ a vụ củ a BLDS 2015, đ ã bao quá t đ ược chuyể n giao toà n bộ hợp đ ồ ng với tậ p hợp quyề n và nghĩ a vụ , trong đ ó có quyề n phả n khá ng đ ơn phương hay chưa? Bê n cạ nh quy đ ị nh chuyể n giao quyề n yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ , BLDS 2015 cò n có quy đ ị nh về thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua người thứ ba. Quan hệ nà y cũ ng là mố i quan hệ phá p lý ba bê n, có những né t tương đ ồ ng với chuyể n giao quyề n yê u cầ u và chuyể n giao nghĩ a vụ , nhưng cá c quan hệ nà y khô ng đ ồ ng nhấ t, và khô ng đ ồ ng nhấ t với quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng. Vậ y nê n cầ n là m rõ bả n chấ t phá p lý củ a cá c giao dị ch nà y. 1.2.1. Chuyể n giao quyề n yê u cầ u Điề u 365 BLDS nă m 201512 khô ng nê u đ ị nh nghĩ a, mà chỉ quy đ ị nh nộ i dung củ a chuyể n giao quyề n yê u cầ u, theo đ ó , chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ược hiể u là việ c mộ t bê n có quyề n chuyể n quyề n yê u cầ u cho người khá c dựa trê n sự thỏ a thuậ n giữa người chuyể n quyề n và người thế quyề n. Người đ ược chuyể n quyề n yê u cầ u (người thế quyề n) trở thà nh người có quyề n yê u cầ u. “ Trước đ â y quyề n yê u cầ u thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự đ ược coi là quan hệ riê ng chỉ giữa bê n có quyề n yê u cầ u và bê n có nghĩ a vụ cụ thể . Dầ n dầ n, do cà ng ngà y quyề n yê u cầ u cà ng trở thà nh mộ t quyề n về tà i sả n có giá trị , cho nê n tí nh chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ược phá p luậ t thừa nhậ n.” 13 Trong chuyể n giao quyề n yê u cầ u có ba chủ thể , gồ m bê n chuyể n giao quyề n, bê n thế quyề n và bê n có nghĩ a vụ . Chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ược thực hiệ n khô ng cầ n có sự đ ồ ng ý củ a bê n có nghĩ a vụ dâ n sự, bởi lẽ việ c chuyể n quyề n 12 Điề u 365 “ Chuyể n giao quyề n yê u cầ u 1. Bê n có quyề n yê u cầ u thực hiệ n nghĩ a vụ có thể chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ó cho người thế quyề n theo thỏ a thuậ n,trừ trường hợp sau đ â y: a) Quyề n yê u cầ u cấ p dưỡng, yê u cầ u bồ i thường thiệ t hạ i do xâ m phạ m đ ế n tí nh mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy tí n; b) Bê n có quyề n và bê n có nghĩ a vụ có thỏ a thuậ n hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh về việ c khô ng đ ược chuyể n giao quyề n yê u cầ u. 2. Khi bê n có quyề n yê u cầ u chuyể n giao quyề n yê u cầ u cho người thế quyề n thì người
  • 40. thế quyề n trở thà nh bê n có quyề n yê u cầ u.Việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u khô ngcầ n có sự đ ồ ng ý củ a bê n có nghĩ a vụ . Người chuyể n giao quyề n yê u cầ u phả i thô ng bá o bằ ng vă n bả n cho bê n có nghĩ a vụ biế t về việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u, trừ trường hợp có thỏ a thuậ n khá c. Trường hợp bê n chuyể n giao quyề n yê u cầ u khô ng thô ng bá o về việ c chuyể n giao quyề n mà phá t sinh chi phí cho bê n có nghĩ a vụ thì bê n chuyể n giao quyề n yê u cầ u phả i thanh toá n chi phí nà y” . 13 Hoà ng Thế Liê n (2013),Bì nh luậ n khoa họ c Bộ luậ t dâ n sự nă m2005,tậ p 2,Nxb.Chí nh trị Quố c gia, tr.61.
  • 41. nà y khô ng là m ả nh hưởng đ ế n quyề n lợi củ a bê n có nghĩ a vụ , “ nê n cá c bê n trong thỏ a thuậ n chuyể n giao hiể n nhiê n là người có quyề n (ban đ ầ u) và người thế quyề n. Điề u đ ó khô ng có nghĩ a là trong chuyể n giao quyề n yê u cầ u theo thỏ a thuậ n, người có nghĩ a vụ khô ng thể tham gia và o quan hệ chuyể n giao. Trong thực tế , người nà y có thể cù ng người có quyề n và người thứ ba xá c lậ p thỏ a thuậ n chuyể n giao quyề n yê u cầ u. Nó i cá ch khá c, trong thỏ a thuậ n chuyể n giao quyề n yê u cầ u, người có nghĩ a vụ có thể tham gia nhưng nế u họ khô ng tham gia và o xá c lậ p thỏ a thuậ n chuyể n giao thì chuyể n giao quyề n yê u cầ u vẫ n có thể tồ n tạ i hợp phá p” 14 . Ngoà i chuyể n giao quyề n yê u cầ u theo thỏ a thuậ n đ ược quy đ ị nh theo BLDS 2015, phá p luậ t chuyê n ngà nh có quy đ ị nh về chuyể n giao quyề n yê u cầ u. (Điề u 247 Bộ luậ t hà ng hả i Việ t Nam nă m 200515 , Khoả n 1, Điề u 49 Luậ t Kinh doanh bả o hiể m16 ). Theo những quy đ ị nh nà y, có trường hợp chuyể n giao quyề n yê u cầ u khô ng cầ n có sự đ ồ ng ý củ a cá c bê n liê n quan trong quan hệ chuyể n giao. Những quy đ ị nh nà y nhằ m bả o vệ quyề n, lợi í ch chí nh đ á ng củ a doanh nghiệ p bả o hiể m, và đ ả m bả o cô ng bằ ng cho cá c bê n trong mố i quan hệ chuyể n giao quyề n yê u cầ u nà y. Bởi lẽ , khi sự kiệ n bả o hiể m xả y ra, cho dù nguyê n nhâ n do thiê n tai hay do lỗ i con người, thì doanh nghiệ p bả o hiể m vẫ n phả i bồ i thường thiệ t hạ i. Tuy nhiê n, trong trường hợp thiệ t hạ i do con người gâ y ra, thì người có lỗ i gâ y ra thiệ t hạ i phả i chị u trá ch nhiệ m bồ i thường đ ố i với thiệ t hạ i nà y, chứ khô ng thể đ ể doanh nghiệ p bả o hiể m gá nh chị u. Doanh nghiệ p bả o hiể m bồ i thường thiệ t hạ i trước cho người mua bả o hiể m theo hợp đ ồ ng bả o hiể m đ ã ký kế t với người mua bả o hiể m, và có quyề n yê u cầ u người có lỗ i gâ y ra thiệ t hạ i phả i bồ i thường lạ i cho mì nh theo quy đ ị nh về bồ i thường thiệ t hạ i ngoà i hợp đ ồ ng, đ ố i với khoả n thiệ t hạ i mà mì nh đ ã chi trả cho người mua bả o hiể m. Từ đ â y phá t phá t sinh quan hệ chuyể n giao quyề n yê u cầ u, doanh nghiệ p bả o hiể m đ ương nhiê n trở thà nh người thế quyề n đ ố i với bê n có nghĩ a vụ là người thứ ba có lỗ i 14 Đỗ Vă n Đạ i (2012), Luậ t nghĩ a vụ dâ n sự và bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự, Bả n á n và bì nh luậ n bả n á n, tậ p I, Nxb.Chí nh trị quố c gia-sự thậ t,tr.376.
  • 42. 15 Điề u 247 Bộ luậ t hà ng hả i Việ t Nam nă m 2005 “ Khi đ ã trả tiề n cho người đ ược bồ i thường bả o hiể m, người bả o hiể m đ ược quyề n truy đ ò i người có lỗ i gâ y ra tổ n thấ t đ ó (… ) trong phạ m vi số tiề n đ ã trả . Người bả o hiể m thực hiệ n quyề n nà y theo qui đ ị nh đ ố i với người đ ược bả o hiể m” . 16 Điề u 49 Luậ t Kinh doanh bả o hiể m “ Trong trường hợp người thứ ba có lỗ i mà gâ y thiệ t hạ i cho người đ ược bả o hiể m và doanh nghiệ p bả o hiể m đ ã trả tiề n bồ i thường cho người đ ược bả o hiể m thì người đ ược bả o hiể m phả i chuyể n quyề n yê u cầ u người thứ ba bồ i hoà n khoả n tiề n mà mì nh đ ã nhậ n bồ i thường cho doanh nghiệ p bả o hiể m” .
  • 43. gâ y thiệ t hạ i. Như thế , “ chuyể n giao quyề n yê u cầ u trong bả o hiể m tà i sả n chí nh là chuyể n quyề n yê u cầ u bồ i hoà n” 17 . Như vậ y, về mặ t că n cứ phá p lý , có thể thấ y chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ược thực hiệ n theo hai că n cứ - chuyể n giao theo thỏ a thuậ n và chuyể n giao theo quy đ ị nh phá p luậ t. Nhưng BLDS 2015 chỉ quy đ ị nh đ ố i với chuyể n giao quyề n yê u cầ u theo thỏ a thuậ n, chứ chưa thể hiệ n chuyể n giao quyề n yê u cầ u theo quy đ ị nh phá p luậ t, đ ã đ ược quy đ ị nh trong mộ t số vă n bả n phá p luậ t chuyê n ngà nh như nó i trê n. Về đ ố i tượng củ a chuyể n giao quyề n yê u cầ u, việ c chuyể n giao á p dụ ng cho hầ u hế t cá c trường hợp, trừ mộ t số trường hợp khô ng đ ược chuyể n giao theo Điề u 365 BLDS 201518 . Đố i với trường hợp bê n có quyề n và bê n có nghĩ a vụ có thoả thuậ n, hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh về việ c khô ng đ ược chuyể n giao quyề n yê u cầ u; nhà là m luậ t tô n trọ ng quyề n tự thỏ a thuậ n giữa bê n có quyề n và bê n có nghĩ a vụ , và dự liệ u những trường hợp khá c luậ t khô ng cho phé p. Cò n hai trường hợp loạ i trừ cò n lạ i, quyề n yê u cầ u cấ p dưỡng và yê u cầ u bồ i thường thiệ t hạ i do tí nh mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy tí n bị xâ m phạ m; thì với quy đ ị nh nà y, nhà là m luậ t muố n dà nh riê ng quyề n yê u cầ u cho chí nh bả n thâ n người đ ược hưởng quyề n chứ khô ng ai khá c, nhằ m bả o vệ họ . Bởi lẽ những quyề n yê u cầ u nà y gắ n liề n với nhâ n thâ n củ a người có quyề n, phả i chí nh do người có quyề n quyế t đ ị nh có thực hiệ n hay khô ng và chí nh họ thực hiệ n thì mới đ ả m bả o tuyệ t đ ố i lợi í ch củ a họ . Vấ n đ ề nà y, theo tá c giả Đỗ Vă n Đạ i “ cũ ng như phá p luậ t Việ t Nam, phá p luậ t mộ t số nước trê n thế giới khô ng cho phé p chuyể n giao quyề n yê u cầ u cấ p dưỡng. Tuy nhiê n, khi nghiê n cứu so sá nh, chú ng tô i thấ y khô ng hệ thố ng phá p luậ t nà o lạ i khô ng cho chuyể n giao quyề n yê u cầ u bồ i thường thiệ t hạ i do tí nh mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy tí n” 19 , quy đ ị nh nà y “ là rấ t lạ , là m cho phá p luậ t củ a chú ng ta lạ c lõng trê n thế giới. Ở đ â y, dường như cá c nhà là m luậ t đ ã có sự nhầ m lẫ n giữa yế u tố mang tí nh nhâ n thâ n và yế u tố mang tí nh tà i sả n...Đố i tượng củ a chuyể n giao khô ng phả i là tí nh mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy tí n mà là quyề n yê u cầ u bồ i 17 Nguyễ n Thị Thủ y (2008),“ chuyể n giao quyề n yê u cầ u bồ i hoà n trong bả o hiể m tà i sả n” , Tạ p chí khoa họ c phá p lý , Đạ i họ c Luậ t TP Hồ Chí Minh,số 5 (48), tr.16-20, 41. 18 Điề u 365 “ Chuyể n giao quyề n yê u cầ u: Bê n có quyề n yê u cầ u thực hiệ n nghĩ a vụ có thể chuyể n
  • 44. giao quyề n yê u cầ u đ ó cho người thế quyề n theo thỏ a thuậ n, trừ trường hợp sau đ â y: a) Quyề n yê u cầ u cấ p dưỡng, yê u cầ u bồ i thường thiệ t hạ i do xâ m phạ m đ ế n tí nh mạ ng, sức khỏ e, danh dự, nhâ n phẩ m, uy tí n; b) Bê n có quyề n và bê n có nghĩ a vụ có thỏ a thuậ n hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh về việ c khô ng đ ược chuyể n giao quyề n yê u cầ u. 19 Đỗ Vă n Đạ i (2014), “ chuyể n giao quyề n yê u cầ u trong Bộ luậ t dâ n sự” , Tạ p chí Việ n kiể m sá t nhâ n dâ n Tố i cao, số 3, tr.40-41, 42.
  • 45. thường thiệ t hạ i nê n khô ng có lý do gì mà chú ng ta khô ng cho phé p chuyể n giao” 20 Theo quan đ iể m củ a tá c giả Đỗ Vă n Đạ i, quyề n nà y nê n đ ược xem là mộ t quyề n về tà i sả n, và như thế nê n cho phé p chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ố i với quyề n nà y. Phạ m vi chuyể n quyề n yê u cầ u, “ quyề n yê u cầ u có thể đ ược chuyể n giao toà n bộ hoặ c mộ t phầ n. Đố i với chuyể n giao quyề n yê u cầ u trong lĩ nh vực bả o hiể m, phá p luậ t hiệ n hà nh chỉ cho phé p người thế quyề n hưởng khoả n tiề n đ ã thanh toá n cho người có bả o hiể m” 21 . Vấ n đ ề hệ quả phá p lý , khi quyề n yê u cầ u đ ược chuyể n giao, thì người có quyề n ban đ ầ u “ coi như đ ã ra khỏ i quan hệ nghĩ a vụ dâ n sự. Cá c vấ n liê n quan đ ế n nghĩ a vụ nà y chỉ tồ n tạ i giữa người có nghĩ a vụ và người thế quyề n” 22 . Người chuyể n giao quyề n yê u cầ u “ khô ng phả i chị u trá ch nhiệ m về khả nă ng thực hiệ n nghĩ a vụ củ a bê n có nghĩ a vụ , trừ trường hợp có quy đ ị nh khá c” (Điề u 367 BLDS nă m 2015), bởi nế u khô ng có thỏ a thuậ n gì khá c, thì theo lẽ tự nhiê n, việ c bê n có nghĩ a vụ có thực hiệ n, thực hiệ n đ ú ng, đ ầ y đ ủ nghĩ a vụ hay khô ng sẽ khô ng là m bấ t lợi hơn tì nh trạ ng ban đ ầ u củ a bê n thế quyề n khi chưa có việ c chuyể n quyề n yê u cầ u, nê n bê n chuyể n quyề n yê u cầ u khô ng có nghĩ a vụ trong trường hợp nà y. Như thế , hệ quả phá p lý củ a chuyể n giao quyề n yê u cầ u đ ã đ ược BLDS 2015 quy đ ị nh rõ. “ Ngược lạ i đ ố i với cá c quy đ ị nh phá p luậ t hiệ n hà nh thì khô ng có quy đ ị nh chi tiế t” 23 . Cả hai trường hợp chuyể n giao quyề n yê u cầ u (theo thỏ a thuậ n, theo phá p luậ t) đ ề u là m thay đ ổ i chủ thể có quyề n, người có quyề n đ ược thay thế bằ ng người thế quyề n, “ cò n nộ i dung, bả n chấ t, cũ ng như đ ố i tượng củ a nghĩ a vụ dâ n sự khô ng thay đ ổ i” 24 . Ngoà i ra, BLDS 2015 cò n quy đ ị nh những vấ n đ ề khá c củ a chuyể n giao quyề n yê u cầ u, như quyề n và nghĩ a vụ củ a bê n chuyể n giao, bê n thế quyề n và bê n có nghĩ a vụ : “ Người chuyể n giao quyề n yê u cầ u có nghĩ a vụ cung cấ p thô ng tin cầ n thiế t, chuyể n giao giấ y tờ có liê n quan cho người thế quyề n” (Điề u 366), đ ặ c biệ t là nghĩ a vụ chứng minh tí nh xá c thực củ a việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u, đ ể người có nghĩ a vụ biế t đ ược có sự chuyể n giao nà y hay khô ng, mà quyế t đ ị nh thực hiệ n
  • 46. 20 Đỗ Vă n Đạ i (2017) Luậ t nghĩ a vụ và bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ , bả n á n và bì nh luậ n, tậ p 1, Nxb. Hồ ng Đức, Hộ i Luậ t gia Việ t Nam, tr. 588, 589.21 Đỗ Vă n Đạ i (2012), tlđ d (11), tr.390. 22 Đỗ Vă n Đạ i (2012), tlđ d (11), tr.392. 23 Đỗ Vă n Đạ i (2017), tlđ d (20), tr 594. 24 Đỗ Vă n Đạ i (2012), tlđ d (11), tr.387.
  • 47. hay từ chố i thực hiệ n nghĩ a vụ , nhằ m đ ả m bả o lợi í ch hợp phá p củ a bê n chuyể n quyề n yê u cầ u và bê n có nghĩ a vụ “ trường hợp bê n có nghĩ a vụ khô ng đ ược thô ng bá o về việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u và người thế quyề n khô ng chứng minh về tí nh xá c thực củ a việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u thì bê n có nghĩ a vụ có quyề n từ chố i việ c thực hiệ n nghĩ a vụ đ ố i với người thế quyề n...” (Điề u 369). Và “ trường hợp quyề n yê u cầ u thực hiệ n nghĩ a vụ có biệ n phá p bả o đ ả m thì việ c chuyể n giao quyề n yê u cầ u bao gồ m cả biệ n phá p bả o đ ả m đ ó ” (Điề u 368), vì biệ n biệ n phá p bả o đ ả m đ ược đ ặ t ra đ ể đ ả m bả o việ c thực hiệ n nghĩ a vụ củ a bê n có nghĩ a vụ , nê n khi quyề n yê u cầ u đ ược chuyể n giao, thì bả n chấ t mố i quan hệ nghĩ a vụ khô ng thay đ ổ i, chỉ là thay đ ổ i chủ thể có quyề n, theo đ ó , biệ n phá p bả o đ ả m vẫ n phả i đ ược duy trì nhằ m cho nghĩ a vụ đ ược thực hiệ n, mà khô ng là m thiệ t hạ i gì cho bê n có nghĩ a vụ . Những quy đ ị nh nà y nhằ m giả i quyế t những vấ n đ ề cụ thể trực tiế p ả nh hưởng đ ế n quyề n, lợi í ch củ a ba bê n trong mố i quan hệ chuyể n giao quyề n yê u cầ u; nhằ m tạ o cơ chế , hà nh lang phá p lý an toà n, khoa họ c cho việ c thực hiệ n mố i quan hệ phá p luậ t ba bê n nà y. 1.2.2. Chuyể n giao nghĩ a vụ Cũ ng như đ iề u luậ t về chuyể n giao quyề n yê u cầ u, Điề u 370 BLDS 201525 khô ng nê u rõ đ ị nh nghĩ a thế nà o là chuyể n giao nghĩ a vụ , mà chỉ quy đ ị nh dấ u hiệ u phá p lý củ a việ c chuyể n giao nghĩ a vụ . Theo dấ u hiệ u nà y, có thể hiể u “ chuyể n giao nghĩ a vụ ” là việ c bê n có nghĩ a vụ chuyể n giao việ c thực hiệ n nghĩ a vụ củ a mì nh cho người khá c. Người nhậ n nghĩ a vụ chuyể n giao gọ i là người thế nghĩ a vụ . Và khá c với chuyể n giao quyề n yê u cầ u, việ c chuyể n giao nghĩ a vụ chỉ có giá trị khi đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý . “ Tuy nhiê n, sự đ ồ ng ý củ a người có quyề n đ ược thể hiệ n dưới hì nh thức nà o thì phá p luậ t chưa quy đ ị nh rõ” 26 . Và “ trong cá c quy đ ị nh về chuyể n giao nghĩ a vụ trong BLDS, chú ng ta chỉ thấ y nó i đ ế n ý chí củ a người có nghĩ a vụ mà khô ng thấ y nó i đ ế n ý chí củ a người thế nghĩ a vụ . BLDS chỉ quy đ ị nh “ bê n có nghĩ a vụ có thể chuyể n giao nghĩ a vụ dâ n sự cho người thế nghĩ a vụ nế u đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý ” . Tuy nhiê n, đ ể có chuyể n giao nghĩ a vụ theo thỏ a thuậ n thì cầ n có sự thố ng nhấ y ý chí củ a người có nghĩ a vụ ban đ ầ u và người thế nghĩ a vụ . Sẽ khô ng có chuyể n giao
  • 48. nghĩ a vụ theo thỏ a thuậ n 25 Điề u 370 “ chuyể n giao nghĩ a vụ : 1. Bê n có nghĩ a vụ có thể chuyể n giao nghĩ a vụ cho người thế nghĩ a vụ nế u đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý , trừ trường hợp nghĩ a vụ gắ n liề n với nhâ n thâ n củ a bê n có nghĩ a vụ hoặ c phá p luậ t có qui đ ị nh khô ng đ ược chuyể n giao nghĩ a vụ . 2. Khi đ ược chuyể n giao nghĩ a vụ thì người thế nghĩ a vụ trở thà nh bê n có nghĩ a vụ ” . 26 Hoà ng Thế Liê n (2013), tlđ d (10), tr.67.
  • 49. nế u người thế nghĩ a vụ khô ng đ ồ ng ý về việ c nà y, họ sẽ khô ng trở thà nh người có nghĩ a vụ đ ố i với người có quyề n nế u họ khô ng đ ồ ng ý ... Như vậ y, mặ c dù BLDS 2015 khô ng quy đ ị nh rõ, việ c chuyể n giao nghĩ a vụ chỉ có thể tồ n tạ i nế u nó thể hiệ n ý chí củ a người thế nghĩ a vụ ” 27 . Có thể thấ y, đ ố i tượng củ a chuyể n giao nghĩ a vụ đ ược xá c đ ị nh dựa trê n quy đ ị nh “ đ ố i tượng củ a nghĩ a vụ ” theo Điề u 276 BLDS 2015, đ ó là “ tà i sả n, cô ng việ c phả i thực hiệ n hoặ c khô ng đ ược thực hiệ n. Đố i tượng phả i đ ược xá c đ ị nh.” Và theo quy đ ị nh tạ i Điề u 317 BLDS 2015, bê n có nghĩ a vụ có thể chuyể n giao nghĩ a vụ cho bê n thế nghĩ a vụ nế u đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý “ trừ trườ ng hợ p nghĩ a vụ gắ n liề n vớ i nhâ n thâ n củ a bê n có nghĩ a vụ hoặ c phá p luậ t có quy đ ị nh khô ng đ ượ c chuyể n giao nghĩ a vụ ” . Tuy nhiê n đ iề u luậ t khô ng nó i rõ đ ó là những nghĩ a vụ nà o gắ n liề n với nhâ n thâ n hay trường hợp nà o phá p luậ t khô ng cho chuyể n giao. Quy đ ị nh củ a nộ i dung nà y khô ng cụ thể , rõ rà ng. Yế u tố đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a chuyể n giao nghĩ a vụ cũ ng đ ược nhì n nhậ n rõ, theo đ ó “ vì chuyể n giao nghĩ a vụ dâ n sự là mộ t hợp đ ồ ng nê n chị u sự đ iề u chỉ nh củ a quy đ ị nh về hợp đ ồ ng nó i chung, nhấ t là cá c quy đ ị nh về đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a hợp đ ồ ng hay hợp đ ồ ng vô hiệ u” 28 quy đ ị nh tạ i Điề u 11729 , Điề u 122 BLDS 2015)30 . Vấ n đ ề giả i phó ng nghĩ a vụ củ a người chuyể n giao nghĩ a vụ , cũ ng theo tá c giả Đỗ Vă n Đạ i, “ BLDS nước ta quy đ ị nh cò n rấ t sơ sà i về vấ n đ ề nà y. BLDS nă m 1995, BLDS nă m 2005 cũ ng như BLDS nă m 2015 khô ng cho biế t là người có nghĩ a vụ ban đ ầ u có đ ược giả i phó ng hay khô ng. Ở đ â y chú ng ta chỉ thấ y quy đ ị nh khi đ ược chuyể n giao nghĩ a vụ thì người thế nghĩ a vụ trở thà nh bê n có nghĩ a vụ . Nế u cho rằ ng người có nghĩ a vụ ban đ ầ u vẫ n có trá ch nhiệ m đ ố i với người có quyề n, thì chú ng ta khô ng thấ y sự khá c nhau giữa chuyể n giao nghĩ a vụ đ ược quy đ ị nh tạ i với thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự thô ng qua người thứ ba” 31 . Nê n theo quan đ iể m củ a tá c giả , cầ n xá c đ ị nh trong quan hệ chuyể n giao nghĩ a vụ , người có nghĩ a vụ ban đ ầ u 27 Đỗ Vă n Đạ i (2017),tlđ d (20), tr 643.28 Đỗ Vă n Đạ i (2012), tlđ d (11), tr.410. 29 “ Điề u kiệ n có hiệ u lực củ a giao dị ch dâ n sự: 1. Giao dị ch dâ n sự có hiệ u lực khi có đ ủ cá c
  • 50. đ iề u kiệ n sau đ â y: a) Chủ thể có nă ng lực phá p luậ t dâ n sự, nă ng lực hà nh vi dâ n sự phù hợp với giao dị ch dâ n sự đ ược xá c lậ p; b) Chủ thể thamgia giao dị ch dâ n sự hoà n toà n tự nguyệ n; c) Mụ c đ í ch và nộ i dung củ a giao dị ch dâ n sự khô ng vi phạ m đ iề u cấ m củ a phá p luậ t, khô ng trá i đ ạ o đ ức xã hộ i. 2. Hì nh thức củ a giao dị ch dâ n sự là đ iề u kiệ n có hiệ u lực củ a giao dị ch dâ n sự trong trường hợp phá p luậ t có qui đ ị nh” . 30 “ Giao dị ch dâ n sự vô hiệ u: Giao dị ch dâ n sự khô ng có mộ t trong cá c đ iề u kiệ n đ ược qui đ ị nh tạ i Điề u 117 Bộ luậ t nà y thì vô hiệ u trừ trường hợp Bộ luậ t nà y có qui đ ị nh khá c.” 31 Đỗ Vă n Đạ i (2017), tlđ d (20), tr.642.
  • 51. đ ược giả i phó ng khỏ i nghĩ a vụ đ ược chuyể n giao, trừ khi cá c bê n có thỏ a thuậ n khá c. Điề u 371 BLDS 2015 quy đ ị nh “ trườ ng hợ p nghĩ a vụ có biệ n phá p bả o đ ả m đ ượ c chuyể n giao thì biệ n phá p bả o đ ả m đ ó chấ m dứt, trừ trườ ng hợ p có thỏ a thuậ n khá c” 32 . “ Quy đ ị nh nà y xuấ t phá t từ chỗ , biệ n phá p bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự liê n quan chặ t chẽ đ ố i với tà i sả n thuộ c quyề n sở hữu củ a bê n có nghĩ a vụ . Nế u bê n có nghĩ a vụ đ ã trở thà nh người khô ng cò n nghĩ a vụ , thì đ ương nhiê n chấ m dứt biệ n phá p bả o đ ả m vì tà i sả n mà bê n có nghĩ a vụ đ em ra đ ể bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự khô ng thuộ c quyề n sở hữu củ a bê n thế nghĩ a vụ , hoặ c trong trường hợp biệ n phá p bả o đ ả m thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự là biệ n phá p bả o lãnh, thì bê n đ ứng ra bả o lãnh cho bê n có nghĩ a vụ khô ng có nghĩ a vụ đ ứng ra bả o lãnh cho người thế nghĩ a vụ theo hợp đ ồ ng bả o lãnh cũ .” 33 1.2.3. Thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua ngườ i thứ ba Mộ t vấ n đ ề khá c liê n quan, bê n cạ nh chuyể n giao nghĩ a vụ , BLDS 2015 cò n quy đ ị nh về “ thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự thô ng qua người thứ ba” tạ i Điề u 283: “ Khi đ ược bê n có quyề n đ ồ ng ý , bê n có nghĩ a vụ có thể ủ y quyề n cho người thứ ba thay mặ t mì nh thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự nhưng vẫ n phả i chị u trá ch nhiệ m với bê n có quyề n, nế u người thứ ba khô ng thực hiệ n hoặ c thực hiệ n khô ng đ ú ng nghĩ a vụ dâ n sự” . Như vậ y, so với chuyể n giao nghĩ a vụ dâ n sự, thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự thô ng qua người thứ ba có những né t tương đ ồ ng. Cá c giao dị ch nà y đ ề u là mố i quan hệ phá p luậ t có í t nhấ t ba chủ thể , trong đ ó bê n quyề n, nghĩ a vụ ban đ ầ u chuyể n cho người thứ ba thực hiệ n nghĩ a vụ dâ n sự củ a mì nh. Tuy nhiê n, hai giao dị ch nà y khá c nhau ở hậ u quả phá p lý . Ở chuyể n giao nghĩ a vụ dâ n sự thì người có nghĩ a vụ ban đ ầ u đ ược giả i phó ng nghĩ a vụ . Cò n ở thực hiệ n nghĩ a dâ n sự thô ng qua người thứ ba thì người có nghĩ a vụ ban đ ầ u khô ng đ ược giả i phó ng nghĩ a vụ . Cho nê n có thể phâ n biệ t hai mố i quan hệ phá p luậ t nà y bằ ng cá ch sử dụ ng thuậ t ngữ như “ chuyể n giao nghĩ a vụ ” hay “ thay thế người thực hiệ n nghĩ a vụ ” . Qua phâ n tí ch trê n, cho thấ y những yế u tố củ a chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , thực hiệ n cô ng việ c cô ng việ c thô ng qua
  • 52. người thứ ba. Trong đ ó , đ iể m khá c biệ t giữa những quan hệ nà y và quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng, đ ó là 32 Điề u 371. Chuyể n giao nghĩ a vụ có biệ n phá p bả o đ ả m: Trường hợp nghĩ a vụ có biệ n phá p bả o đ ả m đ ược chuyể n giao thì biệ n phá p bả o đ ả m đ ó chấ m dứt, trừ trường hợp có thỏ a thuậ n khá c.33 Hoà ng Thế Liê n (2013), tlđ d (10), tr.69.
  • 53. đ ố i tượ ng chuyể n giao. Với những quy đ ị nh củ a BLDS 2015 nó i trê n, thấ y rằ ng, cá c quan hệ quyề n và nghĩ a vụ chỉ đ ược chuyể n giao mộ t cá ch đ ơn lẻ , chứ khô ng phả i là mộ t tậ p hợp, trong khi hợp đ ồ ng có tậ p hợp quyề n và nghĩ a vụ . Và cá c quy đ ị nh trê n củ a BLDS 2015 khô ng quy đ ị nh quyề n phả n khá ng đ ơn phương cho cá c bê n trong quan hệ chuyể n giao quyề n, chuyể n giao nghĩ a vụ . Như thế , trong những quan hệ nà y, bê n nhậ n chuyể n giao và bê n cò n lạ i củ a quan hệ quyề n, nghĩ a vụ khô ng có quyề n phả n khá ng đ ơn phương đ ố i với nhau. Do đ ó , bả n thâ n sự chuyể n giao riê ng quyề n, nghĩ a vụ khô ng thay thế hế t sự chuyể n giao vị thế trong hợp đ ồ ng, khô ng giả i quyế t đ ược dứt đ iể m vấ n đ ề khi mộ t bê n trong hợp đ ồ ng muố n thoá t khỏ i hợp đ ồ ng. Đơn cử những trường hợp sau: Trong hợp đ ồ ng mua bá n nhà , A bá n nhà cho B. Và A chuyể n giao quyề n yê u cầ u thanh toá n tiề n mua nhà sang cho C. Với quan hệ chuyể n giao quyề n yê u cầ u thanh toá n nà y, C đ ược quyề n yê u cầ u B phả i thanh toá n cho mì nh, thay vì thanh toá n cho A. C đ ược nhậ n tiề n thanh toá n, nhưng A vẫ n là người phả i chị u trá ch nhiệ m đ ó ng thuế cho nhà nước trong quan hệ hợp đ ồ ng, đ ố i với thu nhậ p do bá n nhà ; chứ C khô ng phả i chị u trá ch nhiệ m nà y. Hoặ c nế u A sau khi nhậ n tiề n thanh toá n mua nhà mà đ ổ i ý , khô ng muố n bá n nhà , A giao cho D thay mì nh hoà n trả tiề n thanh toá n nhà cho B, thì trong quan hệ thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua người thứ ba nà y, D là người thay mặ t A hoà n trả tiề n mua nhà cho B. B nhậ n tiề n từ D, nhưng nế u B khô ng đ ồ ng ý về việ c chấ m dứt hợp đ ồ ng mua bá n nhà và tiế p tụ c yê u cầ u A phả i thực hiệ n hợp đ ồ ng hoặ c bồ i thường do A đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng, thì B có thể khởi kiệ n đ ể yê u cầ u Tò a á n giả i quyế t tranh chấ p, và khi đ ó , B sẽ kiệ n A chứ khô ng thể kiệ n D. Cũ ng trong hợp đ ồ ng mua bá n nà y, nế u B chuyể n giao cả hợp đ ồ ng mua bá n nhà giữa A và B, sang cho E, thì trong mố i quan hệ chuyể n giao hợp đ ồ ng nà y, E sẽ thay thế vị trí củ a B trong hợp đ ồ ng. Khi đ ó , tậ p hợp quyề n và nghĩ a vụ theo hợp đ ồ ng mua bá n nhà sẽ thuộ c về A và E. Hoặ c A khô ng bá n nhà nữa, hoà n trả tiề n mua nhà cho E. A và E đ ề u có quyề n hủ y bỏ , đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng mua bá n nhà , là quyề n mà chỉ có bê n chủ thể củ a hợp đ ồ ng có , chứ C, D khô ng có đ ược. Hoặ c trường khá c, X nhậ n hợp đ ồ ng thi cô ng xâ y nhà cho Y.
  • 54. Sau đ ó , X khô ng muố n bị rà ng buộ c bởi hợp đ ồ ng nà y nữa, mà muố n chuyể n giao cho người khá c là m. Với quy đ ị nh củ a BLDS 2015, X có thể chuyể n giao cho Z quyề n yê u cầ u thanh toá n tiề n thi cô ng và nghĩ a vụ thi cô ng. Z nhậ n chuyể n giao quyề n, chuyể n
  • 55. giao nghĩ a vụ và thực hiệ n. Nhưng trong trường hợp Y khô ng muố n tiế p tụ c thực hiệ n, mà muố n hủ y bỏ , đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng, thì Y sẽ thực hiệ n quyề n nà y đ ố i với X, chứ khô ng phả i đ ố i với Z. Như thế , X vẫ n cò n bị rà ng buộ c bởi hợp đ ồ ng đ ã ký với Y. Nhưng nế u X chuyể n giao toà n bộ hợp đ ồ ng thi cô ng giữa X với Y, sang cho Z. Thì khi đ ó , X sẽ khô ng cò n quyề n, nghĩ a vụ đ ố i với hợp đ ồ ng thi cô ng, cũ ng như đ ố i với Y. X đ ược giả i phó ng hoà n toà n khỏ i hợp đ ồ ng. Và Z, sẽ thay X và o vị trí củ a bê n nhậ n thi cô ng trong hợp đ ồ ng, có toà n bộ quyề n và nghĩ a vụ theo hợp đ ồ ng, trực tiế p với Y. Z và Y có quyề n phả n khá ng đ ơn phương đ ố i với nhau. Qua hai ví dụ hai trường hợp trê n, thấ y rằ ng chuyể n giao quyề n yê u cầ u, chuyể n giao nghĩ a vụ , hay thực hiệ n cô ng việ c thô ng qua người thứ ba có bả n chấ t khá c với chuyể n giao hợp đ ồ ng, và chỉ có thể giả i quyế t đ ược mộ t mố i quan hệ đ ơn lẻ trong hợp đ ồ ng (chuyể n giao quyề n yê u cầ u thanh toá n, thực hiệ n nghĩ a vụ hoà n trả tiề n, chuyể n giao nghĩ a vụ thi cô ng nhà ), chứ khô ng thể giả i quyế t hế t mọ i quan hệ trong hợp đ ồ ng mà chủ thể muố n thoá t ra, muố n chuyể n giao cho người khá c (nghĩ a vụ chị u thuế , quyề n hủ y bỏ , đ ơn phương chấ m dứt hợp đ ồ ng). Như thế , những mố i quan hệ phá p lý ba bê n nà y có những yế u tố là m nê n chuyể n giao hợp đ ồ ng, nhưng chú ng khô ng thể thay thế đ ược chuyể n giao hợp đ ồ ng. Bê n cạ nh đ ó , cá c quan hệ nó i trê n đ ược chuyể n giao đ ơn lẻ . Vậ y hợp đ ồ ng, bao gồ m tậ p hợp cá c quan hệ đ ơn lẻ nà y và cả quyề n phả n khá ng đ ơn phương, cũ ng hoà n toà n có cơ sở đ ể đ ược chuyể n giao toà n bộ , nhằ m giả i quyế t trường hợp chủ thể củ a hợp đ ồ ng muố n chuyể n giao toà n bộ cá c mố i quan hệ củ a mì nh theo hợp đ ồ ng cho người khá c. Đâ y là cơ sở nề n tả ng đ ể nhì n nhậ n về sự cầ n thiế t luậ t hó a chuyể n giao hợp đ ồ ng. 1.3. Chuyể n giao hợ p đ ồ ng theo phá p luậ t chuyên ngà nh Việ t Nam Bê n cạ nh quy đ ị nh về chuyể n giao đ ơn lẻ quyề n, nghĩ a vụ trong BLDS 2015, mộ t số vă n bả n phá p luậ t chuyê n ngà nh cũ ng đ ã quy đ ị nh chuyể n giao khô ng phả i riê ng lẻ quyề n, nghĩ a vụ ; mà là chuyể n giao toà n bộ hợp đ ồ ng, chẳ ng hạ n: Điề u 45 Bộ luậ t lao đ ộ ng nă m 2013 quy đ ị nh về chuyể n giao hợp đ ồ ng lao đ ộ ng. Theo đ ó , khi có sự sá p nhậ p, hợp nhấ t, chia, tá ch doanh
  • 56. nghiệ p, hợp tá c xã thì người sử dụ ng lao đ ộ ng kế tiế p phả i chị u trá ch nhiệ m tiế p tụ c sử dụ ng số lao đ ộ ng hiệ n có , trê n cơ sở hợp đ ồ ng lao đ ộ ng giữa doanh nghiệ p, hợp tá c xã cũ với người lao đ ộ ng, và sẽ tiế n hà nh sửa đ ổ i, bổ sung hợp đ ồ ng lao đ ộ ng. Như thế , đ ã có sự chuyể n
  • 57. giao hợp đ ồ ng lao đ ộ ng. Người sử dụ ng lao đ ộ ng mới thay thế vị trí củ a người sử dụ ng lao đ ộ ng cũ , tiế p tụ c thực hiệ n hợp đ ồ ng lao đ ộ ng đ ã đ ược ký giữa người sử lao đ ộ ng cũ với người lao đ ộ ng. Điề u 194 “ Hợp nhấ t doanh nghiệ p” 34 Luậ t Doanh nghiệ p nă m 2014, hai hay nhiề u cô ng ty cù ng loạ i – đ ố i với cô ng ty bị hợp nhấ t, hay mộ t hoặ c mộ t số cô ng ty cù ng loạ i có thể hợp nhấ t thà nh mộ t cô ng ty khá c, và o mộ t cô ng ty khá c. Việ c hợp nhấ t nà y đ ược thực hiệ n bằ ng cá ch chuyể n toà n bộ tà i sả n, quyề n, nghĩ a vụ và lợi í ch hợp phá p củ a cô ng ty bị hợp nhấ t, bị sá p nhậ p (tạ m gọ i là cô ng ty cũ ) sang cho cô ng ty hợp nhấ t, nhậ n sá p nhậ p (cô ng ty mới). Trong toà n bộ tà i sả n, quyề n, nghĩ a vụ và lợi í ch hợp phá p đ ó có hợp đ ồ ng lao đ ộ ng củ a cô ng ty. Cô ng ty mới, sau khi hợp nhấ t, sẽ có trá ch nhiệ m thực hiệ n tiế p hợp đ ồ ng lao đ ộ ng do cô ng ty cũ đ ã ký kế t với người lao đ ộ ng. Hợp đ ồ ng lao đ ộ ng đ ó khô ng đ ương nhiê n bị chấ m dứt theo việ c chấ m dứt tồ n tạ i hợp đ ồ ng với cô ng ty cũ , mà nó đ ương nhiê n đ ược chuyể n giao sang cho cô ng ty mới. Như vậ y, trong trường hợp nà y, đ ã có sự chuyể n giao 34 Điề u 194 “ Hợp nhấ t doanh nghiệ p 1. Hai hoặ c mộ t số cô ng ty (sau đ â y gọ i là cô ng ty bị hợp nhấ t) có thể hợp nhấ t thà nh mộ t cô ng ty mới (sau đ â y gọ i là cô ng ty hợp nhấ t), đ ồ ng thời chấ m dứt tồ n tạ i củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t 2. Thủ tụ c hợp nhấ t cô ng ty đ ược quy đ ị nh như sau: a) Cá c cô ng ty bị hợp nhấ t chuẩ n bị hợp đ ồ ng hợp nhấ t. Hợp đ ồ ng hợp nhấ t phả i có cá c nộ i dung chủ yế u về tê n, đ ị a chỉ trụ sở chí nh củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t; tê n, đ ị a chỉ trụ sở chí nh củ a cô ng ty hợp nhấ t; thủ tụ c và đ iề u kiệ n hợp nhấ t; phương á n sử dụ ng lao đ ộ ng; thời hạ n, thủ tụ c và đ iề u kiệ n chuyể n đ ổ i tà i sả n, chuyể n đ ổ i phầ n vố n gó p, cổ phầ n, trá i phiế u củ a cô ng ty bị hợp nhấ t thà nh phầ n vố n gó p, cổ phầ n, trá i phiế u củ a cô ng ty hợp nhấ t; thời hạ n thực hiệ n hợp nhấ t; dự thả o Điề u lệ cô ng ty hợp nhấ t; b) Cá c thà nh viê n, chủ sở hữu cô ng ty hoặ c cá c cổ đ ô ng củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t thô ng qua hợp đ ồ ng hợp nhấ t, Điề u lệ cô ng ty hợp nhấ t, bầ u hoặ c bổ nhiệ m Chủ tị ch Hộ i đ ồ ng thà nh viê n, Chủ tị ch cô ng ty, Hộ i đ ồ ng quả n trị , Giá m đ ố c hoặ c Tổ ng giá m đ ố c cô ng ty hợp nhấ t và tiế n hà nh đ ă ng ký doanh nghiệ p cô ng ty hợp nhấ t theo quy đ ị nh củ a Luậ t nà y. Hợp đ ồ ng hợp nhấ t phả i đ ược gửi đ ế n cá c chủ nợ và thô ng bá o cho người lao đ ộ ng biế t trong thời hạ n 15 ngà y, kể từ ngà y thô ng qua. 3. Trường hợp hợp nhấ t mà theo đ ó cô ng ty hợp nhấ t có thị phầ n từ 30% đ ế n 50% trê n thị trường liê n quan thì đ ạ i diệ n hợp phá p củ a cô ng ty bị hợp nhấ t phả i thô ng bá o cho cơ quan quả n lý cạ nh tranh trước khi tiế n hà nh hợp nhấ t, trừ trường hợp Luậ t cạ nh tranh có quy đ ị nh khá c. Cấ m cá c trường hợp hợp nhấ t mà theo đ ó cô ng ty hợp nhấ t có thị phầ n trê n 50% trê n thị trường có liê n quan,trừ trường hợp Luậ t cạ nh tranh có quy đ ị nh khá c. 4. Hồ sơ, trì nh tự đ ă ng ký doanh nghiệ p cô ng ty hợp nhấ t thực hiệ n theo cá c quy đ ị nh tương ứng củ a Luậ t nà y và phả i kè m theo bả n sao cá c giấ y tờ sau đ â y: a) Hợp đ ồ ng hợp nhấ t; b) Nghị quyế t và biê n bả n họ p thô ng qua hợp đ ồ ng hợp nhấ t củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t. 5. Sau khi đ ă ng ký doanh nghiệ p, cá c cô ng ty bị hợp nhấ t chấ m dứt tồ n tạ i; cô ng ty hợp nhấ t đ ược hưởng cá c quyề n và lợi í ch hợp phá p, chị u trá ch nhiệ m về cá c khoả n nợ chưa thanh toá n, hợp đ ồ ng lao đ ộ ng và cá c nghĩ a vụ tà i sả n khá c củ a cá c cô ng ty bị hợp nhấ t. 6. Cơ quan đ ă ng ký kinh doanh cậ p nhậ t tì nh trạ ng phá p lý củ a cô ng ty bị hợp nhấ t trê n
  • 58. Cơ sở dữ liệ u quố c gia về đ ă ng ký doanh nghiệ p khi cấ p Giấ y chứng nhậ n đ ă ng ký doanh nghiệ p cho cô ng ty hợp nhấ t. Trường hợp cô ng ty bị hợp nhấ t có đ ị a chỉ trụ sở chí nh ngoà i tỉ nh, thà nh phố trực thuộ c trung ương nơi đ ặ t trụ sở chí nh cô ng ty hợp nhấ t thì Cơ quan đ ă ng ký kinh doanh nơi cô ng ty hợp nhấ t phả i thô ng bá o việ c đ ă ng ký doanh nghiệ p cho Cơ quan đ ă ng ký kinh doanh nơi đ ặ t trụ sở chí nh cô ng ty bị hợp nhấ t đ ể cậ p nhậ t tì nh trạ ng phá p lý củ a cô ng ty bị hợp nhấ t trê n Cơ sở dữ liệ u quố c gia về đ ă ng ký doanh nghiệ p” .