SlideShare a Scribd company logo
1 of 56
Зардлын үржүүлэгч:
Кейнсийн загвар
БҮЛЭГ 28
2
Энэ бүлгийг судалснаар дараах чадваруудыг
эзэмших болно.
Үнийн түвшин тогтмол байхад төлөвлөгдсөн зардлын
хэмжээ хэрхэн тодорхойлогдохыг тайлбарлах
Үнийн түвшин тогтмол байхад бодит ДНБ хэрхэн
тодорхойлогдохыг тайлбарлах
Үнийн түвшин тогтмол үед зардлын үржүүлэгчийг
тайлбарлах
Үнийн түвшин өөрчлөгдөх үеийн нийт зардал ба нийт
эрэлт хоорондын хамаарал болон зардлын
үржүүлэгчийг тайлбарлах
Эдийн засаг нь өсгөгч үү эсвэл амартизатор уу?
Дуу хоолой нь шивнэх төдий байж болно эсвэл
өсгөгчөөс дамжин Нью-Йоркийн төв талбайгаар нэг
цуурайтаж болно.
Лимузинь нь амаржин сайтай бол хотын гудамжны
засвар хийгдээгүй бартаатай замаар зөөлөн явж чадна.
Хөрөнгө оруулалт болон экспорт нь дуу хоолойны өнгө,
эсвэл замын бартаа шиг хэлбэлзэж болдог. Эдийн засаг
лимузинь шиг донсолгоог сарниулж эсвэл өсгөгч шиг
хэлбэлзлийг улам хөөрөгдөж байдаг уу?
Энэ бүлгээр эдгээр асуултуудад анхаарлаа хандуулна.
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Кейнсийн загвар үнүүд тогтмол байх хэт богино
хугацааны эдийн засгийг тайлбарладаг.
Тогтмол үнүүд нь эдийн засгийн хоёр утга санааг
агуулна. Үүнд:
1.Пүүс бүрийн үнэ тогтмол тул үнийн түвшин тогтмол
байна.
2.Пүүс бүрийн борлуулалтыг эрэлт тодорхойлох учир
нийт эрэлтийн хэмжээ нь борлуулсан бүтээг-дэхүүний
хэмжээ буюу бодит ДНБ-ийг тодорхойлно.
Юу төлөвлөгдсөн зардлыг тодорхойлох вэ?
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Төлөвлөгдсөн зардал
Нийт зардал нь хэрэглээний зардал, хөрөнгө
оруулалтын зардал, ЗГ-ын бүтээгдэхүүн худалдан
авах зардал, цэвэр экспортын нийлбэр буюу бодит
ДНБ-тэй тэнцүү.
Үүнийг томъёолбол:
Y = C + I + G + X – M
Бодит ДНБ нь нийт зардлын хоёр бүрэлдэхүүн болох
хэрэглээ, импортод нөлөөлдөг.
Тиймээс нийт зардал ба бодит ДНБ-ий хооронд хоёр
талт хамаарал байдаг.
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Бодит ДНБ ба нийт зардал хоорондын хоёр талт
хамаарал гэдэг нь
Бусад хүчин зүйл тогтмол байхад
 Бодит ДНБ-ий өсөлт нийт зардлыг өсгөх
 Нийт зардлын өсөлт бодит ДНБ-ийг өсгөхийг хэлдэг
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Төлөвлөгдсөн хэрэглээ ба хадгаламж
Хэрэглээний зардалд олон хүчин зүйлс нөлөөлдөг ч
шууд хүчтэй нөлөөлдөг нь зарцуулах орлого юм.
Зарцуулах орлого нь нийт орлого буюу бодит ДНБ
(Y)-ээс цэвэр татвар (T)-г хассантай тэнцүү байна.
Зарцуулах орлогыг YD гэж тэмдэглэе.
Тэгвэл зарцуулах орлогын тэгшитгэл нь
YD = Y – T
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Зарцуулах орлогыг хэрэглээний бүтээгдэхүүний
зардал С, хадгаламж S гэсэн хоёр зүйлд хуваарилдаг.
Үүнийг томъёолбол,
YD = C + S.
Бусад хүчин зүйл тогтмол байхад хэрэглээний зардал
ба зарцуулах орлого хоёрын хоорондын хамаарлыг
хэрэглээний функц гэнэ.
Бусад хүчин зүйл тогтмол байхад хадгаламж ба
зарцуулах орлого хоёрын хоорондын хамаарлыг
хадгаламжийн функц гэнэ.
Тогтмол үнэ ба
төлөвлөгдсөн зардал
Зураг 28.1-д хэрэглээний
болон хадгаламжийн
функцийг дүрслэв.
Хэрэглээний зардал
зарцуулах орлогоос их
байхад сөрөг хадгаламжтай
буюу өртэй байна.
Хэрэглээний зардал
зарцуулах орлогоос бага
байхад хадгаламж эерэг
буюу хуримтлал хийсэн
байна.
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Ахиу хэрэглэх хандлага
Ахиу хэрэглэх хандлага (marginal propensity to
consume-MPC) гэдэг нь зарцуулах орлогын
өөрчлөлтийн хэрэглээнд зарцуулсан хувийг хэлнэ.
Үүнийг тооцохдоо хэрэглээний зардлын өөрчлөлт C-г
зарцуулах орлогын өөрчлөлт YD-д харьцуулна.
MPC = C ÷ YD
Зураг 28.2(a)-д MPC
хэрэглээний функцийн
налалт болохыг
харуулав.
Энэ хэрэглээний
функцээр зарцуулах
орлого 2 их наяд
доллароор өсөхөд
хэрэглээний зардал 1.5
их наяд доллароор
өсөхөөр байна.
Иймд MPC нь 0.75.
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Ахиу хадгалах хандлага
Ахиу хадгалах хандлага (marginal propensity to save-
MPS) гэдэг нь зарцуулах орлогын өөрчлөлтийн
хадгаламжинд хуваарилсан хувийг хэлнэ.
Үүнийг тооцохдоо хадгаламжийн өөрчлөлт S-г
зарцуулах орлогын өөрчлөлт YD-д харьцуулна.
MPS = S ÷ YD
Зураг 28.2(b)-д MPS нь
хадгаламжийн функцийн
налалт болохыг
харуулав.
Энэ хадгаламжийн
функцээр зарцуулах
орлого 2 их наяд
доллароор өсөхөд
хадгаламж 0.5 их наяд
доллароор өсөхөөр
байна.
Иймд MPS нь 0.25.
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
MPC ба MPS-н нийлбэр 1-тэй тэнцүү байна.
Яагаад гэдгийг харах үүднээс дараах адилтгалыг
бичье,
C + S = YD.
Тэгшитгэлийн хоёр талыг YD-д хуваабал,
C/YD + S/YD = YD/YD
буюу
MPC + MPS = 1.
Хэрэглээ ба хадгаламжинд
нөлөөлөх бусад хүчин зүйл
Хэрэглээний зардал болон
хадгаламжинд нөлөөлдөг
бусад хүчин зүйл нь бодит
хүүний түвшин, баялаг,
ирээдүйн орлого зэрэг юм.
Бодит хүүнийн түвшин
буурах, баялаг өсөх,
ирээдүйн орлого өсөхөд
хэрэглээний функц дээш,
хадгаламжийн функц доош
шилжилт хийнэ.
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
АНУ-ын хэрэглээний
функц
Зурагт 1965 оны АНУ-ын
хэрэглээний функцийг CF0-
ээр, 2005 оны хэрэг-
лээний функцийг CF1-ээр
тус тус харуулав.
Таамаглаж буй MPC 0.9.
Энэ хугацаанд эдийн
засгийн өсөлт их баялаг,
өндөр ирээдүйн орлогыг
бий болгосон нь хэрэг-
лээний функцийг дээш
шилжүүлсэн.
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Хэрэглээ бодит ДНБ-ээс хамаарсан функцээр
Зарцуулах орлого бодит ДНБ болон цэвэр татварын
аль нэг нь өөрчлөгдсөн тохиолдолд дагаж өөрчлөгддөг.
Хэрэв цэвэр татвар өөрчлөгдөөгүй бол зөвхөн бодит
ДНБ зарцуулах орлогод нөлөөлнө. Тиймээс
хэрэглээний зардал нь бодит ДНБ-ээс хамаарсан
функц байна.
Бид энэ хамаарлыг үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ-ийг тодорхойлоход ашиглана.
Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
Импортын функц
Богино хугацаанд АНУ-ын импорт нь үндсэндээ АНУ-
ын бодит ДНБ-ээс хамаарч байдаг.
Ахиу импортлох хандлага гэдэг нь нэмэгдсэн бодит
ДНБ-ий импортод зарцуулсан хувийг хэлнэ.
Сүүлийн жилүүдэд NAFTA болон дэлхийн эдийн засагт
илүү нээлттэй болсоноор АНУ-н импорт өсөх болсон.
Энэхүү нөлөөгөөр АНУ-ын ахиу импортлох хандлага
ойролцоогоор 0.2. болсон байна.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ хэрхэн
тодорхойлогдохыг мэдэхийн тулд нийт эрэлт хэрхэн
тодорхойлогдож буйг мэдэх хэрэгтэй.
Нийт эрэлт нь нийт төлөвлөгдсөн зардлаар
тодорхойлогддог.
Нийт төлөвлөгдсөн зардал (АЕ) нь төлөвлөгдсөн
хэрэглээний зардал, төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалт,
төлөвлөгдсөн засгийн газрын зардал, төлөвлөгдсөн
экспортын нийлбэрээс төлөвлөгдсөн импортыг
хассантай тэнцүү.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Бодит ДНБ нь хэрэглээний зардал болон импортод
нөлөөлдөг болохыг бид харсан билээ.
Тиймээс бодит ДНБ өсөлт төлөвлөгдсөн хэрэглээний
зардал болон төлөвлөгдсөн импортыг өсгөнө.
Харин бодит ДНБ нь төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалт,
төлөвлөгдсөн засгийн газрын зардал, төлөвлөгдсөн
экспортын нийлбэрт нөлөөлдөггүй.
Бид үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ хэрхэн
тодорхойлогдохыг нийт зардлын загвар ашиглан
тайлбарлана.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Нийт зардлын загвар
Нийт төлөвлөгдсөн зардал ба бодит ДНБ хоёрын
хоорондын хамаарлыг нийт зардлын хуваариар
тодорхойлж болно.
Бодит ДНБ-ний түвшин бүрт харгалзах нийт
төлөвлөгдсөн зардлын хэмжээг нийт зардлын хуваарь
гэнэ.
Нийт зардлын хуваарийг графикаар дүрсэлснийг нийт
зардлын муруй гэнэ.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Нийт зардал ба бодит
ДНБ
Зураг 28.5-д нийт
зардлын муруй (AE)
түүний бүрэлдэхүүнээр
хэрхэн байгуулагдаж
буйг харуулав.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Бодит ДНБ-ээс хамаардаг хэрэглээний зардал ба
импортын ялгаварыг орлогоос хамаарах
төлөвлөгдсөн зардал гэнэ.
Бодит ДНБ-ий өөрчлөлтөөс үл хамаарах хөрөнгө
оруулалт, засгийн газрын зардал, экспортын
нийлбэрийг орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн
зардал гэнэ.
(Хэрэглээний зардал болон импорт нь мөн орлогоос үл
хамаарах бүрэлдэхүүнтэй байдаг.)
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Бодит зардал, төлөвлөгдсөн зардал, бодит ДНБ
Нийт бодит зардал нь үргэлж бодит ДНБ-тэй тэнцүү
байдаг.
Нийт төлөвлөгдсөн зардал нь нийт бодит зардлаас
зөрүүтэй байж болох юм. Учир нь пүүсүүд бараа
материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй өөрчлөлттэй
байж болдог.
Тэнцвэрт зардал
Тэнцвэрт зардал гэдэг нь нийт төлөвлөгдсөн зардал
бодит ДНБ-тэй тэнцүү байх үеийн түвшинг хэлнэ.
Зураг 28.6-д тэнцвэрт
зардлыг харуулав.
Хэсэг (a)-д нийт зардлын
муруйн 45°-н шулуунтай
огтлох цэгт тэнцвэр
тогтоно.
Энэ үед бараа
материалын нөөцийн
төлөвлөгдөөгүй өөрчлөлт
гарахгүйг xэсэг (b)-д
харуулав.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Тэнцвэр тогтох
Хэрэв нийт төлөвлөгдсөн
зардал бодит ДНБ-ээс их
байвал (AE муруй нь 45°-н
шулуунаас дээр байвал), …
Бараа материалын нөөцийн
төлөвлөгдөөгүй бууралт бий
болно.
Нөөцийг сэргээхийн тулд
пүүсүүд илүү олон ажилчин
хөлсөлж, үйлдвэрлэл өснө.
Улмаар бодит ДНБ өснө.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Хэрэв нийт төлөвлөгдсөн
зардал нь бодит ДНБ-ээс
бага байвал (AE муруй нь
45°-н шулуунаас доор
байвал), …
Бараа материалын нөөцийн
төлөвлөгдөөгүй илүүдэл
бий болно.
Пүүс зарим ажилчдыг халж,
үйлдвэрлэлээ бууруулах
замаар нөөцийг төлөвлөсөн
түвшинд хүргэнэ.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Хэрэв нийт төлөвлөгдсөн
зардал нь бодит ДНБ-тэй
тэнцүү байвал (AE муруй
45°-н шулуунтай
огтолцсон цэг дээр), …
Бараа материалын
нөөцийн төлөвлөгдөөгүй
өөрчлөлт байхгүй байна.
Тиймээс пүүсүүд
үйлдвэрлэлээ тухайн
түвшинд нь явуулна.
Бодит ДНБ
өөрчлөгдөхгүй.
Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит
ДНБ
Үржүүлэгч
Үржүүлэгч гэдэг нь орлогоос үл хамаарах
төлөвлөгдсөн зардлын өөрчлөлтийг үржүүлж тэнцвэрт
зардлын буюу бодит ДНБ-ий өөрчлөлтийг тодорхойлж
буй хэмжээг хэлнэ.
Үржүүлэгч
Үржүүлэгчийн үндсэн санаа
Хөрөнгө оруулалтын өсөлт (эсвэл орлогоос үл
хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын бүрэлдэхүүний аль
нэг) нийт зардал буюу бодит ДНБ-ийг өсгөдөг.
Нөгөө талаар бодит ДНБ-ий өсөлт нь орлогоос
хамаарах төлөвлөгдсөн зардлуудыг нэмэгдүүлдэг.
Иймд орлогоос хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өсөлт
нийт зардал болон бодит ДНБ-ийг цааш нэмэгдүүлнэ.
Тиймээс бодит ДНБ нь орлогоос үл хамаарах
төлөвлөгдсөн зардлын анхны өсөлтөөс илүү ихээр
өсдөг.
Үржүүлэгч
Зураг 28.7-д үржүүлэг-
чийг дүрслэв.
Орлогоос үл хамаарах
төлөвлөгдсөн зардлын
өсөлт бараа материалын
нөөцийн төлөвлөгдөөгүй
бууралтыг бий болгоно.
Иймд пүүсүүд үйлдвэр-
лэлээ нэмэгдүүлэх
бөгөөд бодит ДНБ өсч
шинэ тэнцвэр тогтоно.
Үржүүлэгч
Яагаад үржүүлэгч 1-ээс их байдаг вэ?
Үржүүлэгч 1-ээс их байдаг. Учир нь орлогоос үл
хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өсөлт нийт зардлыг
цааш илүү өсөхийг өдөөдөг.
Үржүүлэгчийн хэмжээ
Үржүүлэгчийн хэмжээ нь тэнцвэрт зардлын
өөрчлөлтийг орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн
зардлын өөрчлөлтөд хуваасантай тэнцүү байна.
Үржүүлэгч
Үржүүлэгч ба AE муруйн налалт
AE муруйн налалт нь үржүүлэгчийн хэмжээг
тодорхойлдог:
Үржүүлэгч = 1 ÷ (1 – AE муруйн налалт)
Хэрэв бодит ДНБ-ий өөрчлөлт ∆Y, орлогоос үл
хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өөрчлөлт ∆A, мөн
орлогоос хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өөрчлөлт
∆N бол үржүүлэгч нь
Үржүүлэгч = ∆Y ÷ ∆A
Үржүүлэгч
Үржүүлэгч яагаад 1 ÷ (1 – AE муруйн налалт) байдгийг
харах үүднээс дараахийг эхэлж бичье:
∆Y = ∆N + ∆A
Үүнээс гадна
AE муруйн налалт = ∆N ÷ ∆Y
Эндээс
∆N = (AE муруйн налалт x ∆Y)
Дээрхийг ашиглавал
∆Y = (AE муруйн налалт x ∆Y) + ∆A
Үржүүлэгч
∆Y = (AE муруйн налалт x ∆Y) + ∆A
Дээрх тэгшитгэлд бага зэрэг хувиргалт хийвэл:
(1 − AE муруйн налалт) x ∆Y = ∆A
буюу
∆Y = ∆A ÷ (1 − AE муруйн налалт)
Үржүүлэгч
Үржүүлэгч нь
∆Y ÷ ∆A
Тиймээс
∆Y = ∆A ÷ (1 − AE муруйн налалт)
Хоёр талыг ∆A-д хувааж үржүүлэгчийг олбол:
∆Y ÷ ∆A = 1 ÷ (1 − AE муруйн налалт)
Үржүүлэгч
Зураг 28.7-д харуулсан тоон өгөгдлөөр AE муруйн
налалтын утга нь 0.75 бөгөөд түүгээр үржүүлэгчийг
олбол
∆Y ÷ ∆A = 1 ÷ (1 − 0.75) = 1 ÷ (0.25) = 4.
Хэрэв орлогын татвар болон импортыг тэг гэж үзвэл
AE муруйн налалт ахиу хэрэглэх хандлагатай тэнцүү
бөгөөд үржүүлэгчийг тодорхойлно.
Үржүүлэгч = 1 ÷ (1 − MPC).
Эсвэл, 1 – MPC = MPS тул үржүүлэгч нь мөн
Үржүүлэгч = 1 ÷ MPS.
Үржүүлэгч
Импорт ба орлогын
татварууд
Орлогын татварууд болон
импорт хоёр нь үржүүлэг-
чийн хэмжээг бууруулдаг.
Үүнийг зураг 28.8-д
харуулав.
Хэсэг (a)-д орлогын
татварууд болон импорт
тэг ба AE муруйн налалт
0.75, үржүүлэгч 4.
Үржүүлэгч
Хэсэг (b)-д орлогын
татваруудтай мөн
импорттой ба AE
муруйн налалт 0.5,
үржүүлэгч 2.
Үржүүлэгч
Зураг 28.8-д үржүүлэг-
чийн процессийг
харуулав.
MPC алхам бүрт
орлогоос хамаарах
төлөвлөгдсөн зардлын
хэмжээг тодорхойлох ба
үүнтэй зэрэгцэн нийт
зардал алхам алхамд
тэнцвэрт зардлын
түвшин рүү дөхнө.
Үржүүлэгч
Эдийн засгийн мөчлөгийн эргэлтийн цэг
Бизнесийн мөчлөгийн эргэлтийн цэгүүд болох
сэргэлтийн дээд цэг, уналтын доод цэг нь орлогоос үл
хамаарах төлөвлөгдсөн зардлууд өөрчлөгдсөнтэй
холбоотой бий болдог.
Орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өсөлт нь
бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй бууралтыг
бий болгож мөчлөгийн сэргэлтийг эхлүүлдэг.
Орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын бууралт
нь бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй
илүүдлийг бий болгож мөчлөгийн уналтыг эхлүүлдэг.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Үнэ болон хэмжээний зохицуулалт
Бодит байдал дээр пүүсүүд үнээ тийм удаан тогтмол
бариад байдаггүй.
Пүүсүүдийн нөөц нь төлөвлөж байснаас өөрчлөгдвөл
пүүсүүд гарц болон үнээ өөрчилдөг.
Пүүсүүд үнээ өөрчлөхөд үнийн түвшин өөрчлөгддөг.
Нийт нийлүүлэлт-нийт эрэлтийн загвар үнийн
түвшин болон бодит ДНБ-ий өөрчлөлтийг хамтад нь
тайлбарладаг.
Эдгээр хоёр загвар нь хоорондоо уялдаатай.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Нийт зардал ба нийт эрэлт
Нийт зардлын муруй нь нийт төлөвлөгдсөн зардал ба
бодит ДНБ хоёрын хоорондын хамаарлыг
төлөвлөгдсөн зардалд нөлөөлөгч бусад хүчин зүйл
тогтмол байхад харуулдаг.
Нийт эрэлтийн муруй нь бодит ДНБ-ий эрэлтийн
хэмжээ ба үнийн түвшин хоёрын хоорондын хамаарлыг
нийт эрэлтэд нөлөөлөгч бусад хүчин зүйл тогтмол
байхад харуулдаг.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Нийт эрэлтийн муруйн гаргалгаа
Үнийн түвшин өөрчлөгдөхөд баялаг болон
орлуулалтын нөлөөгөөр нийт төлөвлөгдсөн зардал,
бодит ДНБ-ий нийт эрэлтийн хэмжээ өөрчлөгдөнө.
Зураг 28.10-д үнийн түвшний өөрчлөлт AE муруй,
тэнцвэрт зардал, бодит ДНБ-ий эрэлтийн хэмжээнд
хэрхэн нөлөөлөхийг дүрслэв.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Зураг 28.10(a)-д үнийн
түвшин 115 –аас өсч 135
болоход …
AE муруй AE0 муруйгаас
доош AE1 муруйд шилжих
ба
Тэнцвэрт зардал 12 их
наяд доллароос буурч 11
их наяд доллар болно.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Зураг 28.10(b)-д үнийн
түвшин өмнөхтэй ижил
хэмжээгээр өсөхөд
тэнцвэр зардал буурах ба
…
AD муруйн дагуу B цэгээс
A цэгт шилжилт хийгдэнэ.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Үнийн түвшин 110-аас
буурч 90 болоход …
AE муруй AE0 муруйгаас
дээш AE2 муруйд
шилжих ба
Тэнцвэрт зардал
12 их наяд доллароос
өсч 13 их наяд доллар
болно.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Үнийн түвшин өмнөхтэй
ижил хэмжээгээр
буурахад тэнцвэрт
зардал өсөх ба …
AD муруйн дагуу B
цэгээс C цэгт шилжилт
хийгдэнэ.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
AD муруйн A, B, C цэгүүд
нь AE муруйн 45°-ийн
шулуунтай огтолцох A, B,
C цэгүүдтэй тохирно.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Төлөвлөгдсөн зардал болон
нийт эрэлтийн өөрчлөлт
Зураг 28.11-д хөрөнгө
оруулалтын өсөлтийн нөлөөг
дүрслэв.
AE муруй дээш шилжих бол …
… AD муруй баруун тийш
шилжиж …
Түүний шилжилт хөрөнгө
оруулалтын өөрчлөлтийг
үржүүлэгчээр үржүүлсэнтэй
тэнцүү байна.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Тэнцвэрт бодит ДНБ
болон үнийн түвшин
Зураг 28.12-д хөрөнгө
оруулалтын өсөлтийн
нөлөөг богино хугацааны
хувьд дүрслэв. Богино
хугацаанд үнийн түвшин
өөрчлөгдөхөд эдийн
засаг SAS муруйн дагуу
шилжилт хийдэг.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Хөрөнгө оруулалтын
өсөлт AE муруйг дээшээ,
AD муруйг баруун тийш
шилжүүлнэ.
Үнийн түвшин өөрчлөг-
дөхгүй бол бодит ДНБ өсч
14 их наяд доллар болж B
цэг дээр байна.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Гэхдээ үнийн түвшин өснө.
AE муруй доош шилжиж ...
Тэнцвэрт зардал буурч 13.3
их наяд доллар болох ба …
Үнийн түвшний өсөлттэй
зэрэгцэн бодит ДНБ SAS
муруйнд дагуу өсч 13.3 их
наяд доллар болно.
Үржүүлэгч богино хуга-
цаанд үнийн түвшин
тогтмол үетэй харь-
цуулахад бага байна.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Зураг 28.13-д урт
хугацааны нөлөөг
дүрслэв.
C цэгт инфляцийн зөрүү
үүссэн байна.
Нэрлэсэн цалин өсч
эхлэх ба SAS муруй зүүн
тийш шилжиж эхэлнэ.
Үржүүлэгч ба үнийн түвшин
Нэрлэсэн цалингийн
өсөлт болон SAS муруйн
зүүн тийших шилжилт
бодит ДНБ-ийг
потенциал ДНБ-тэй
тэнцэх хүртэл цааш
үргэжлэнэ.
Иймд урт хугацаанд
үржүүлэгч тэг байна.
ЛЕКЦ ДУУСАВ.

More Related Content

What's hot

валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэлвалютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
Turu Turuu
 
ану ын инфляци, ажилгүйдэл ба бизнесийн мөчлөг
ану ын инфляци, ажилгүйдэл ба бизнесийн мөчлөгану ын инфляци, ажилгүйдэл ба бизнесийн мөчлөг
ану ын инфляци, ажилгүйдэл ба бизнесийн мөчлөг
Turu Turuu
 
Lecture.7
Lecture.7Lecture.7
Lecture.7
Tj Crew
 
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны аргамикро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
Гончигжавын Болдбаатар
 
сангийн бодлого
сангийн бодлогосангийн бодлого
сангийн бодлого
Turu Turuu
 
Lecture.4
Lecture.4Lecture.4
Lecture.4
Tj Crew
 

What's hot (20)

валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэлвалютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
валютын ханш ба төлбөрийн тэнцэл
 
Lecture 3
Lecture 3Lecture 3
Lecture 3
 
Lekts 3
Lekts 3Lekts 3
Lekts 3
 
ану ын инфляци, ажилгүйдэл ба бизнесийн мөчлөг
ану ын инфляци, ажилгүйдэл ба бизнесийн мөчлөгану ын инфляци, ажилгүйдэл ба бизнесийн мөчлөг
ану ын инфляци, ажилгүйдэл ба бизнесийн мөчлөг
 
Lecture.7
Lecture.7Lecture.7
Lecture.7
 
Micro2
Micro2Micro2
Micro2
 
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны аргамикро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
 
Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10
 
Lecture 4
Lecture 4Lecture 4
Lecture 4
 
сангийн бодлого
сангийн бодлогосангийн бодлого
сангийн бодлого
 
Lecture.4
Lecture.4Lecture.4
Lecture.4
 
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны аргаЛекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
 
Lekts 7
Lekts 7Lekts 7
Lekts 7
 
лекц №7
лекц №7лекц №7
лекц №7
 
Lecture 4
Lecture 4Lecture 4
Lecture 4
 
Mie.s4 2020 2021h
Mie.s4 2020 2021hMie.s4 2020 2021h
Mie.s4 2020 2021h
 
Lecture 12
Lecture 12Lecture 12
Lecture 12
 
лекц 7
лекц 7лекц 7
лекц 7
 
Lecture 9
Lecture 9Lecture 9
Lecture 9
 

Viewers also liked

National calculation systems
National calculation systemsNational calculation systems
National calculation systems
Just Burnee
 
Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1 Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1
Adilbishiin Gelegjamts
 
олон улсын худалдаа
олон улсын худалдааолон улсын худалдаа
олон улсын худалдаа
Turu Turuu
 
Ch25 8e mgl by tuvshee
Ch25 8e mgl by tuvsheeCh25 8e mgl by tuvshee
Ch25 8e mgl by tuvshee
Turu Turuu
 
нийт нийлүүлэлт ба нийт эрэлт
нийт нийлүүлэлт ба нийт эрэлтнийт нийлүүлэлт ба нийт эрэлт
нийт нийлүүлэлт ба нийт эрэлт
Turu Turuu
 
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
Adilbishiin Gelegjamts
 
Ажилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляциАжилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляци
Just Burnee
 

Viewers also liked (11)

National calculation systems
National calculation systemsNational calculation systems
National calculation systems
 
Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1 Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1
 
олон улсын худалдаа
олон улсын худалдааолон улсын худалдаа
олон улсын худалдаа
 
Олон улсын худалдаа /гадаад худалдаа/
Олон улсын худалдаа /гадаад худалдаа/ Олон улсын худалдаа /гадаад худалдаа/
Олон улсын худалдаа /гадаад худалдаа/
 
Ch25 8e mgl by tuvshee
Ch25 8e mgl by tuvsheeCh25 8e mgl by tuvshee
Ch25 8e mgl by tuvshee
 
нийт нийлүүлэлт ба нийт эрэлт
нийт нийлүүлэлт ба нийт эрэлтнийт нийлүүлэлт ба нийт эрэлт
нийт нийлүүлэлт ба нийт эрэлт
 
Hunger games Mockingjay Mongolian Language - монгол хэлээр
Hunger games Mockingjay Mongolian Language - монгол хэлээрHunger games Mockingjay Mongolian Language - монгол хэлээр
Hunger games Mockingjay Mongolian Language - монгол хэлээр
 
мөнгө гэж юу вэ?
мөнгө гэж юу вэ?мөнгө гэж юу вэ?
мөнгө гэж юу вэ?
 
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
 
Ажилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляциАжилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляци
 
Инфляци гэж юу вэ? Инфляци /Хэрэглээний үнийн индекс, ДНБ-ний дефлятор гэх м...
Инфляци гэж юу вэ? Инфляци  /Хэрэглээний үнийн индекс, ДНБ-ний дефлятор гэх м...Инфляци гэж юу вэ? Инфляци  /Хэрэглээний үнийн индекс, ДНБ-ний дефлятор гэх м...
Инфляци гэж юу вэ? Инфляци /Хэрэглээний үнийн индекс, ДНБ-ний дефлятор гэх м...
 

Similar to зардлын үржүүлэгч кейнсийн загвар (20)

Lecture 11.2019 2020
Lecture 11.2019 2020Lecture 11.2019 2020
Lecture 11.2019 2020
 
Niit erel ba niit niiluulelt
Niit erel ba niit niiluuleltNiit erel ba niit niiluulelt
Niit erel ba niit niiluulelt
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10
 
MacroL8.2019- 2020
MacroL8.2019- 2020MacroL8.2019- 2020
MacroL8.2019- 2020
 
National calculation systems
National calculation systemsNational calculation systems
National calculation systems
 
Niit niiluulelt ba niit erelt
Niit niiluulelt ba niit ereltNiit niiluulelt ba niit erelt
Niit niiluulelt ba niit erelt
 
Macrol9.2020 2021
Macrol9.2020 2021Macrol9.2020 2021
Macrol9.2020 2021
 
MacroL13.2019-2020
MacroL13.2019-2020MacroL13.2019-2020
MacroL13.2019-2020
 
Macro l 7
Macro l 7Macro l 7
Macro l 7
 
Macro l 13
Macro l 13Macro l 13
Macro l 13
 
Лекц 7
Лекц 7Лекц 7
Лекц 7
 
лекц №8
лекц №8лекц №8
лекц №8
 
Mac ecs9.2021
Mac ecs9.2021Mac ecs9.2021
Mac ecs9.2021
 
Econl15.2020-2021on
Econl15.2020-2021onEconl15.2020-2021on
Econl15.2020-2021on
 
Macro l 6
Macro l 6Macro l 6
Macro l 6
 
MacroL7.2019 -2020
MacroL7.2019 -2020MacroL7.2019 -2020
MacroL7.2019 -2020
 
Mac ecs5.2021h
Mac ecs5.2021hMac ecs5.2021h
Mac ecs5.2021h
 
lecture17.2022-2023.pdf
lecture17.2022-2023.pdflecture17.2022-2023.pdf
lecture17.2022-2023.pdf
 
Makro l 2
Makro l 2Makro l 2
Makro l 2
 
Lecture 14.2019 2020
Lecture 14.2019  2020Lecture 14.2019  2020
Lecture 14.2019 2020
 

More from Turu Turuu

Hunii nootsiin menejment
Hunii nootsiin menejmentHunii nootsiin menejment
Hunii nootsiin menejment
Turu Turuu
 
дампуурал
дампууралдампуурал
дампуурал
Turu Turuu
 
hugatsaanii tsuvaa
hugatsaanii tsuvaahugatsaanii tsuvaa
hugatsaanii tsuvaa
Turu Turuu
 
дэлхийн хамгийн сонин сургуулиуд
дэлхийн хамгийн сонин сургуулиуддэлхийн хамгийн сонин сургуулиуд
дэлхийн хамгийн сонин сургуулиуд
Turu Turuu
 
боловсрол гэж юу вэ
боловсрол гэж юу вэболовсрол гэж юу вэ
боловсрол гэж юу вэ
Turu Turuu
 
боловсрол
боловсролболовсрол
боловсрол
Turu Turuu
 
нийгмийн хяналт, тэгш бус байдал
нийгмийн хяналт, тэгш бус байдалнийгмийн хяналт, тэгш бус байдал
нийгмийн хяналт, тэгш бус байдал
Turu Turuu
 

More from Turu Turuu (20)

Hunii nootsiin menejment
Hunii nootsiin menejmentHunii nootsiin menejment
Hunii nootsiin menejment
 
Эмэгтэй хүний амьдрал 20 наснаас эхэлдэг татах - nam in sugh монгол ном
Эмэгтэй хүний амьдрал 20 наснаас эхэлдэг татах - nam in sugh монгол номЭмэгтэй хүний амьдрал 20 наснаас эхэлдэг татах - nam in sugh монгол ном
Эмэгтэй хүний амьдрал 20 наснаас эхэлдэг татах - nam in sugh монгол ном
 
Bankruptcy
Bankruptcy Bankruptcy
Bankruptcy
 
Mis 911 software that saves live
Mis 911  software that saves liveMis 911  software that saves live
Mis 911 software that saves live
 
Chap07 The internet , Intranets and Extranets
Chap07  The internet , Intranets and ExtranetsChap07  The internet , Intranets and Extranets
Chap07 The internet , Intranets and Extranets
 
Chap06 Telecommunications and Networks
Chap06 Telecommunications and NetworksChap06 Telecommunications and Networks
Chap06 Telecommunications and Networks
 
Chap05# Information Systems in Business Software
Chap05# Information Systems in Business SoftwareChap05# Information Systems in Business Software
Chap05# Information Systems in Business Software
 
Ch 03 personality and values
Ch 03 personality and valuesCh 03 personality and values
Ch 03 personality and values
 
Ch 02-foundations of individual[1]
Ch 02-foundations of individual[1]Ch 02-foundations of individual[1]
Ch 02-foundations of individual[1]
 
Managerial finance gitman_e12_ch04
Managerial finance gitman_e12_ch04Managerial finance gitman_e12_ch04
Managerial finance gitman_e12_ch04
 
My favorite music
My favorite musicMy favorite music
My favorite music
 
Quantitative easing
Quantitative easing Quantitative easing
Quantitative easing
 
Quantitative easing
Quantitative easingQuantitative easing
Quantitative easing
 
дампуурал
дампууралдампуурал
дампуурал
 
hugatsaanii tsuvaa
hugatsaanii tsuvaahugatsaanii tsuvaa
hugatsaanii tsuvaa
 
дэлхийн хамгийн сонин сургуулиуд
дэлхийн хамгийн сонин сургуулиуддэлхийн хамгийн сонин сургуулиуд
дэлхийн хамгийн сонин сургуулиуд
 
боловсрол гэж юу вэ
боловсрол гэж юу вэболовсрол гэж юу вэ
боловсрол гэж юу вэ
 
боловсрол
боловсролболовсрол
боловсрол
 
нийгмийн хяналт, тэгш бус байдал
нийгмийн хяналт, тэгш бус байдалнийгмийн хяналт, тэгш бус байдал
нийгмийн хяналт, тэгш бус байдал
 
Udirdamj
UdirdamjUdirdamj
Udirdamj
 

зардлын үржүүлэгч кейнсийн загвар

  • 2. 2 Энэ бүлгийг судалснаар дараах чадваруудыг эзэмших болно. Үнийн түвшин тогтмол байхад төлөвлөгдсөн зардлын хэмжээ хэрхэн тодорхойлогдохыг тайлбарлах Үнийн түвшин тогтмол байхад бодит ДНБ хэрхэн тодорхойлогдохыг тайлбарлах Үнийн түвшин тогтмол үед зардлын үржүүлэгчийг тайлбарлах Үнийн түвшин өөрчлөгдөх үеийн нийт зардал ба нийт эрэлт хоорондын хамаарал болон зардлын үржүүлэгчийг тайлбарлах
  • 3. Эдийн засаг нь өсгөгч үү эсвэл амартизатор уу? Дуу хоолой нь шивнэх төдий байж болно эсвэл өсгөгчөөс дамжин Нью-Йоркийн төв талбайгаар нэг цуурайтаж болно. Лимузинь нь амаржин сайтай бол хотын гудамжны засвар хийгдээгүй бартаатай замаар зөөлөн явж чадна. Хөрөнгө оруулалт болон экспорт нь дуу хоолойны өнгө, эсвэл замын бартаа шиг хэлбэлзэж болдог. Эдийн засаг лимузинь шиг донсолгоог сарниулж эсвэл өсгөгч шиг хэлбэлзлийг улам хөөрөгдөж байдаг уу? Энэ бүлгээр эдгээр асуултуудад анхаарлаа хандуулна.
  • 4. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Кейнсийн загвар үнүүд тогтмол байх хэт богино хугацааны эдийн засгийг тайлбарладаг. Тогтмол үнүүд нь эдийн засгийн хоёр утга санааг агуулна. Үүнд: 1.Пүүс бүрийн үнэ тогтмол тул үнийн түвшин тогтмол байна. 2.Пүүс бүрийн борлуулалтыг эрэлт тодорхойлох учир нийт эрэлтийн хэмжээ нь борлуулсан бүтээг-дэхүүний хэмжээ буюу бодит ДНБ-ийг тодорхойлно. Юу төлөвлөгдсөн зардлыг тодорхойлох вэ?
  • 5. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Төлөвлөгдсөн зардал Нийт зардал нь хэрэглээний зардал, хөрөнгө оруулалтын зардал, ЗГ-ын бүтээгдэхүүн худалдан авах зардал, цэвэр экспортын нийлбэр буюу бодит ДНБ-тэй тэнцүү. Үүнийг томъёолбол: Y = C + I + G + X – M Бодит ДНБ нь нийт зардлын хоёр бүрэлдэхүүн болох хэрэглээ, импортод нөлөөлдөг. Тиймээс нийт зардал ба бодит ДНБ-ий хооронд хоёр талт хамаарал байдаг.
  • 6. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Бодит ДНБ ба нийт зардал хоорондын хоёр талт хамаарал гэдэг нь Бусад хүчин зүйл тогтмол байхад  Бодит ДНБ-ий өсөлт нийт зардлыг өсгөх  Нийт зардлын өсөлт бодит ДНБ-ийг өсгөхийг хэлдэг
  • 7. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Төлөвлөгдсөн хэрэглээ ба хадгаламж Хэрэглээний зардалд олон хүчин зүйлс нөлөөлдөг ч шууд хүчтэй нөлөөлдөг нь зарцуулах орлого юм. Зарцуулах орлого нь нийт орлого буюу бодит ДНБ (Y)-ээс цэвэр татвар (T)-г хассантай тэнцүү байна. Зарцуулах орлогыг YD гэж тэмдэглэе. Тэгвэл зарцуулах орлогын тэгшитгэл нь YD = Y – T
  • 8. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Зарцуулах орлогыг хэрэглээний бүтээгдэхүүний зардал С, хадгаламж S гэсэн хоёр зүйлд хуваарилдаг. Үүнийг томъёолбол, YD = C + S. Бусад хүчин зүйл тогтмол байхад хэрэглээний зардал ба зарцуулах орлого хоёрын хоорондын хамаарлыг хэрэглээний функц гэнэ. Бусад хүчин зүйл тогтмол байхад хадгаламж ба зарцуулах орлого хоёрын хоорондын хамаарлыг хадгаламжийн функц гэнэ.
  • 9. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Зураг 28.1-д хэрэглээний болон хадгаламжийн функцийг дүрслэв. Хэрэглээний зардал зарцуулах орлогоос их байхад сөрөг хадгаламжтай буюу өртэй байна. Хэрэглээний зардал зарцуулах орлогоос бага байхад хадгаламж эерэг буюу хуримтлал хийсэн байна.
  • 10. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Ахиу хэрэглэх хандлага Ахиу хэрэглэх хандлага (marginal propensity to consume-MPC) гэдэг нь зарцуулах орлогын өөрчлөлтийн хэрэглээнд зарцуулсан хувийг хэлнэ. Үүнийг тооцохдоо хэрэглээний зардлын өөрчлөлт C-г зарцуулах орлогын өөрчлөлт YD-д харьцуулна. MPC = C ÷ YD
  • 11. Зураг 28.2(a)-д MPC хэрэглээний функцийн налалт болохыг харуулав. Энэ хэрэглээний функцээр зарцуулах орлого 2 их наяд доллароор өсөхөд хэрэглээний зардал 1.5 их наяд доллароор өсөхөөр байна. Иймд MPC нь 0.75. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
  • 12. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Ахиу хадгалах хандлага Ахиу хадгалах хандлага (marginal propensity to save- MPS) гэдэг нь зарцуулах орлогын өөрчлөлтийн хадгаламжинд хуваарилсан хувийг хэлнэ. Үүнийг тооцохдоо хадгаламжийн өөрчлөлт S-г зарцуулах орлогын өөрчлөлт YD-д харьцуулна. MPS = S ÷ YD
  • 13. Зураг 28.2(b)-д MPS нь хадгаламжийн функцийн налалт болохыг харуулав. Энэ хадгаламжийн функцээр зарцуулах орлого 2 их наяд доллароор өсөхөд хадгаламж 0.5 их наяд доллароор өсөхөөр байна. Иймд MPS нь 0.25. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
  • 14. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал MPC ба MPS-н нийлбэр 1-тэй тэнцүү байна. Яагаад гэдгийг харах үүднээс дараах адилтгалыг бичье, C + S = YD. Тэгшитгэлийн хоёр талыг YD-д хуваабал, C/YD + S/YD = YD/YD буюу MPC + MPS = 1.
  • 15. Хэрэглээ ба хадгаламжинд нөлөөлөх бусад хүчин зүйл Хэрэглээний зардал болон хадгаламжинд нөлөөлдөг бусад хүчин зүйл нь бодит хүүний түвшин, баялаг, ирээдүйн орлого зэрэг юм. Бодит хүүнийн түвшин буурах, баялаг өсөх, ирээдүйн орлого өсөхөд хэрэглээний функц дээш, хадгаламжийн функц доош шилжилт хийнэ. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал
  • 16. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал АНУ-ын хэрэглээний функц Зурагт 1965 оны АНУ-ын хэрэглээний функцийг CF0- ээр, 2005 оны хэрэг- лээний функцийг CF1-ээр тус тус харуулав. Таамаглаж буй MPC 0.9. Энэ хугацаанд эдийн засгийн өсөлт их баялаг, өндөр ирээдүйн орлогыг бий болгосон нь хэрэг- лээний функцийг дээш шилжүүлсэн.
  • 17. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Хэрэглээ бодит ДНБ-ээс хамаарсан функцээр Зарцуулах орлого бодит ДНБ болон цэвэр татварын аль нэг нь өөрчлөгдсөн тохиолдолд дагаж өөрчлөгддөг. Хэрэв цэвэр татвар өөрчлөгдөөгүй бол зөвхөн бодит ДНБ зарцуулах орлогод нөлөөлнө. Тиймээс хэрэглээний зардал нь бодит ДНБ-ээс хамаарсан функц байна. Бид энэ хамаарлыг үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ-ийг тодорхойлоход ашиглана.
  • 18. Тогтмол үнэ ба төлөвлөгдсөн зардал Импортын функц Богино хугацаанд АНУ-ын импорт нь үндсэндээ АНУ- ын бодит ДНБ-ээс хамаарч байдаг. Ахиу импортлох хандлага гэдэг нь нэмэгдсэн бодит ДНБ-ий импортод зарцуулсан хувийг хэлнэ. Сүүлийн жилүүдэд NAFTA болон дэлхийн эдийн засагт илүү нээлттэй болсоноор АНУ-н импорт өсөх болсон. Энэхүү нөлөөгөөр АНУ-ын ахиу импортлох хандлага ойролцоогоор 0.2. болсон байна.
  • 19. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ хэрхэн тодорхойлогдохыг мэдэхийн тулд нийт эрэлт хэрхэн тодорхойлогдож буйг мэдэх хэрэгтэй. Нийт эрэлт нь нийт төлөвлөгдсөн зардлаар тодорхойлогддог. Нийт төлөвлөгдсөн зардал (АЕ) нь төлөвлөгдсөн хэрэглээний зардал, төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалт, төлөвлөгдсөн засгийн газрын зардал, төлөвлөгдсөн экспортын нийлбэрээс төлөвлөгдсөн импортыг хассантай тэнцүү.
  • 20. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ Бодит ДНБ нь хэрэглээний зардал болон импортод нөлөөлдөг болохыг бид харсан билээ. Тиймээс бодит ДНБ өсөлт төлөвлөгдсөн хэрэглээний зардал болон төлөвлөгдсөн импортыг өсгөнө. Харин бодит ДНБ нь төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалт, төлөвлөгдсөн засгийн газрын зардал, төлөвлөгдсөн экспортын нийлбэрт нөлөөлдөггүй. Бид үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ хэрхэн тодорхойлогдохыг нийт зардлын загвар ашиглан тайлбарлана.
  • 21. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ Нийт зардлын загвар Нийт төлөвлөгдсөн зардал ба бодит ДНБ хоёрын хоорондын хамаарлыг нийт зардлын хуваариар тодорхойлж болно. Бодит ДНБ-ний түвшин бүрт харгалзах нийт төлөвлөгдсөн зардлын хэмжээг нийт зардлын хуваарь гэнэ. Нийт зардлын хуваарийг графикаар дүрсэлснийг нийт зардлын муруй гэнэ.
  • 22. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ Нийт зардал ба бодит ДНБ Зураг 28.5-д нийт зардлын муруй (AE) түүний бүрэлдэхүүнээр хэрхэн байгуулагдаж буйг харуулав.
  • 23. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ Бодит ДНБ-ээс хамаардаг хэрэглээний зардал ба импортын ялгаварыг орлогоос хамаарах төлөвлөгдсөн зардал гэнэ. Бодит ДНБ-ий өөрчлөлтөөс үл хамаарах хөрөнгө оруулалт, засгийн газрын зардал, экспортын нийлбэрийг орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардал гэнэ. (Хэрэглээний зардал болон импорт нь мөн орлогоос үл хамаарах бүрэлдэхүүнтэй байдаг.)
  • 24. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ Бодит зардал, төлөвлөгдсөн зардал, бодит ДНБ Нийт бодит зардал нь үргэлж бодит ДНБ-тэй тэнцүү байдаг. Нийт төлөвлөгдсөн зардал нь нийт бодит зардлаас зөрүүтэй байж болох юм. Учир нь пүүсүүд бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй өөрчлөлттэй байж болдог. Тэнцвэрт зардал Тэнцвэрт зардал гэдэг нь нийт төлөвлөгдсөн зардал бодит ДНБ-тэй тэнцүү байх үеийн түвшинг хэлнэ.
  • 25. Зураг 28.6-д тэнцвэрт зардлыг харуулав. Хэсэг (a)-д нийт зардлын муруйн 45°-н шулуунтай огтлох цэгт тэнцвэр тогтоно. Энэ үед бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй өөрчлөлт гарахгүйг xэсэг (b)-д харуулав. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ
  • 26. Тэнцвэр тогтох Хэрэв нийт төлөвлөгдсөн зардал бодит ДНБ-ээс их байвал (AE муруй нь 45°-н шулуунаас дээр байвал), … Бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй бууралт бий болно. Нөөцийг сэргээхийн тулд пүүсүүд илүү олон ажилчин хөлсөлж, үйлдвэрлэл өснө. Улмаар бодит ДНБ өснө. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ
  • 27. Хэрэв нийт төлөвлөгдсөн зардал нь бодит ДНБ-ээс бага байвал (AE муруй нь 45°-н шулуунаас доор байвал), … Бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй илүүдэл бий болно. Пүүс зарим ажилчдыг халж, үйлдвэрлэлээ бууруулах замаар нөөцийг төлөвлөсөн түвшинд хүргэнэ. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ
  • 28. Хэрэв нийт төлөвлөгдсөн зардал нь бодит ДНБ-тэй тэнцүү байвал (AE муруй 45°-н шулуунтай огтолцсон цэг дээр), … Бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй өөрчлөлт байхгүй байна. Тиймээс пүүсүүд үйлдвэрлэлээ тухайн түвшинд нь явуулна. Бодит ДНБ өөрчлөгдөхгүй. Үнийн түвшин тогтмол үеийн бодит ДНБ
  • 29. Үржүүлэгч Үржүүлэгч гэдэг нь орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өөрчлөлтийг үржүүлж тэнцвэрт зардлын буюу бодит ДНБ-ий өөрчлөлтийг тодорхойлж буй хэмжээг хэлнэ.
  • 30. Үржүүлэгч Үржүүлэгчийн үндсэн санаа Хөрөнгө оруулалтын өсөлт (эсвэл орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын бүрэлдэхүүний аль нэг) нийт зардал буюу бодит ДНБ-ийг өсгөдөг. Нөгөө талаар бодит ДНБ-ий өсөлт нь орлогоос хамаарах төлөвлөгдсөн зардлуудыг нэмэгдүүлдэг. Иймд орлогоос хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өсөлт нийт зардал болон бодит ДНБ-ийг цааш нэмэгдүүлнэ. Тиймээс бодит ДНБ нь орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын анхны өсөлтөөс илүү ихээр өсдөг.
  • 31. Үржүүлэгч Зураг 28.7-д үржүүлэг- чийг дүрслэв. Орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өсөлт бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй бууралтыг бий болгоно. Иймд пүүсүүд үйлдвэр- лэлээ нэмэгдүүлэх бөгөөд бодит ДНБ өсч шинэ тэнцвэр тогтоно.
  • 32. Үржүүлэгч Яагаад үржүүлэгч 1-ээс их байдаг вэ? Үржүүлэгч 1-ээс их байдаг. Учир нь орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өсөлт нийт зардлыг цааш илүү өсөхийг өдөөдөг. Үржүүлэгчийн хэмжээ Үржүүлэгчийн хэмжээ нь тэнцвэрт зардлын өөрчлөлтийг орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өөрчлөлтөд хуваасантай тэнцүү байна.
  • 33. Үржүүлэгч Үржүүлэгч ба AE муруйн налалт AE муруйн налалт нь үржүүлэгчийн хэмжээг тодорхойлдог: Үржүүлэгч = 1 ÷ (1 – AE муруйн налалт) Хэрэв бодит ДНБ-ий өөрчлөлт ∆Y, орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өөрчлөлт ∆A, мөн орлогоос хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өөрчлөлт ∆N бол үржүүлэгч нь Үржүүлэгч = ∆Y ÷ ∆A
  • 34. Үржүүлэгч Үржүүлэгч яагаад 1 ÷ (1 – AE муруйн налалт) байдгийг харах үүднээс дараахийг эхэлж бичье: ∆Y = ∆N + ∆A Үүнээс гадна AE муруйн налалт = ∆N ÷ ∆Y Эндээс ∆N = (AE муруйн налалт x ∆Y) Дээрхийг ашиглавал ∆Y = (AE муруйн налалт x ∆Y) + ∆A
  • 35. Үржүүлэгч ∆Y = (AE муруйн налалт x ∆Y) + ∆A Дээрх тэгшитгэлд бага зэрэг хувиргалт хийвэл: (1 − AE муруйн налалт) x ∆Y = ∆A буюу ∆Y = ∆A ÷ (1 − AE муруйн налалт)
  • 36. Үржүүлэгч Үржүүлэгч нь ∆Y ÷ ∆A Тиймээс ∆Y = ∆A ÷ (1 − AE муруйн налалт) Хоёр талыг ∆A-д хувааж үржүүлэгчийг олбол: ∆Y ÷ ∆A = 1 ÷ (1 − AE муруйн налалт)
  • 37. Үржүүлэгч Зураг 28.7-д харуулсан тоон өгөгдлөөр AE муруйн налалтын утга нь 0.75 бөгөөд түүгээр үржүүлэгчийг олбол ∆Y ÷ ∆A = 1 ÷ (1 − 0.75) = 1 ÷ (0.25) = 4. Хэрэв орлогын татвар болон импортыг тэг гэж үзвэл AE муруйн налалт ахиу хэрэглэх хандлагатай тэнцүү бөгөөд үржүүлэгчийг тодорхойлно. Үржүүлэгч = 1 ÷ (1 − MPC). Эсвэл, 1 – MPC = MPS тул үржүүлэгч нь мөн Үржүүлэгч = 1 ÷ MPS.
  • 38. Үржүүлэгч Импорт ба орлогын татварууд Орлогын татварууд болон импорт хоёр нь үржүүлэг- чийн хэмжээг бууруулдаг. Үүнийг зураг 28.8-д харуулав. Хэсэг (a)-д орлогын татварууд болон импорт тэг ба AE муруйн налалт 0.75, үржүүлэгч 4.
  • 39. Үржүүлэгч Хэсэг (b)-д орлогын татваруудтай мөн импорттой ба AE муруйн налалт 0.5, үржүүлэгч 2.
  • 40. Үржүүлэгч Зураг 28.8-д үржүүлэг- чийн процессийг харуулав. MPC алхам бүрт орлогоос хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын хэмжээг тодорхойлох ба үүнтэй зэрэгцэн нийт зардал алхам алхамд тэнцвэрт зардлын түвшин рүү дөхнө.
  • 41. Үржүүлэгч Эдийн засгийн мөчлөгийн эргэлтийн цэг Бизнесийн мөчлөгийн эргэлтийн цэгүүд болох сэргэлтийн дээд цэг, уналтын доод цэг нь орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлууд өөрчлөгдсөнтэй холбоотой бий болдог. Орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын өсөлт нь бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй бууралтыг бий болгож мөчлөгийн сэргэлтийг эхлүүлдэг. Орлогоос үл хамаарах төлөвлөгдсөн зардлын бууралт нь бараа материалын нөөцийн төлөвлөгдөөгүй илүүдлийг бий болгож мөчлөгийн уналтыг эхлүүлдэг.
  • 42. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Үнэ болон хэмжээний зохицуулалт Бодит байдал дээр пүүсүүд үнээ тийм удаан тогтмол бариад байдаггүй. Пүүсүүдийн нөөц нь төлөвлөж байснаас өөрчлөгдвөл пүүсүүд гарц болон үнээ өөрчилдөг. Пүүсүүд үнээ өөрчлөхөд үнийн түвшин өөрчлөгддөг. Нийт нийлүүлэлт-нийт эрэлтийн загвар үнийн түвшин болон бодит ДНБ-ий өөрчлөлтийг хамтад нь тайлбарладаг. Эдгээр хоёр загвар нь хоорондоо уялдаатай.
  • 43. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Нийт зардал ба нийт эрэлт Нийт зардлын муруй нь нийт төлөвлөгдсөн зардал ба бодит ДНБ хоёрын хоорондын хамаарлыг төлөвлөгдсөн зардалд нөлөөлөгч бусад хүчин зүйл тогтмол байхад харуулдаг. Нийт эрэлтийн муруй нь бодит ДНБ-ий эрэлтийн хэмжээ ба үнийн түвшин хоёрын хоорондын хамаарлыг нийт эрэлтэд нөлөөлөгч бусад хүчин зүйл тогтмол байхад харуулдаг.
  • 44. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Нийт эрэлтийн муруйн гаргалгаа Үнийн түвшин өөрчлөгдөхөд баялаг болон орлуулалтын нөлөөгөөр нийт төлөвлөгдсөн зардал, бодит ДНБ-ий нийт эрэлтийн хэмжээ өөрчлөгдөнө. Зураг 28.10-д үнийн түвшний өөрчлөлт AE муруй, тэнцвэрт зардал, бодит ДНБ-ий эрэлтийн хэмжээнд хэрхэн нөлөөлөхийг дүрслэв.
  • 45. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Зураг 28.10(a)-д үнийн түвшин 115 –аас өсч 135 болоход … AE муруй AE0 муруйгаас доош AE1 муруйд шилжих ба Тэнцвэрт зардал 12 их наяд доллароос буурч 11 их наяд доллар болно.
  • 46. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Зураг 28.10(b)-д үнийн түвшин өмнөхтэй ижил хэмжээгээр өсөхөд тэнцвэр зардал буурах ба … AD муруйн дагуу B цэгээс A цэгт шилжилт хийгдэнэ.
  • 47. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Үнийн түвшин 110-аас буурч 90 болоход … AE муруй AE0 муруйгаас дээш AE2 муруйд шилжих ба Тэнцвэрт зардал 12 их наяд доллароос өсч 13 их наяд доллар болно.
  • 48. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Үнийн түвшин өмнөхтэй ижил хэмжээгээр буурахад тэнцвэрт зардал өсөх ба … AD муруйн дагуу B цэгээс C цэгт шилжилт хийгдэнэ.
  • 49. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин AD муруйн A, B, C цэгүүд нь AE муруйн 45°-ийн шулуунтай огтолцох A, B, C цэгүүдтэй тохирно.
  • 50. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Төлөвлөгдсөн зардал болон нийт эрэлтийн өөрчлөлт Зураг 28.11-д хөрөнгө оруулалтын өсөлтийн нөлөөг дүрслэв. AE муруй дээш шилжих бол … … AD муруй баруун тийш шилжиж … Түүний шилжилт хөрөнгө оруулалтын өөрчлөлтийг үржүүлэгчээр үржүүлсэнтэй тэнцүү байна.
  • 51. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Тэнцвэрт бодит ДНБ болон үнийн түвшин Зураг 28.12-д хөрөнгө оруулалтын өсөлтийн нөлөөг богино хугацааны хувьд дүрслэв. Богино хугацаанд үнийн түвшин өөрчлөгдөхөд эдийн засаг SAS муруйн дагуу шилжилт хийдэг.
  • 52. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Хөрөнгө оруулалтын өсөлт AE муруйг дээшээ, AD муруйг баруун тийш шилжүүлнэ. Үнийн түвшин өөрчлөг- дөхгүй бол бодит ДНБ өсч 14 их наяд доллар болж B цэг дээр байна.
  • 53. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Гэхдээ үнийн түвшин өснө. AE муруй доош шилжиж ... Тэнцвэрт зардал буурч 13.3 их наяд доллар болох ба … Үнийн түвшний өсөлттэй зэрэгцэн бодит ДНБ SAS муруйнд дагуу өсч 13.3 их наяд доллар болно. Үржүүлэгч богино хуга- цаанд үнийн түвшин тогтмол үетэй харь- цуулахад бага байна.
  • 54. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Зураг 28.13-д урт хугацааны нөлөөг дүрслэв. C цэгт инфляцийн зөрүү үүссэн байна. Нэрлэсэн цалин өсч эхлэх ба SAS муруй зүүн тийш шилжиж эхэлнэ.
  • 55. Үржүүлэгч ба үнийн түвшин Нэрлэсэн цалингийн өсөлт болон SAS муруйн зүүн тийших шилжилт бодит ДНБ-ийг потенциал ДНБ-тэй тэнцэх хүртэл цааш үргэжлэнэ. Иймд урт хугацаанд үржүүлэгч тэг байна.

Editor's Notes

  1. Notes and teaching tips: 4, 9, 11, 20, 24, 37, 53 (hidden), 58, 66, 69, and 71. To view a full-screen figure during a class, click the red “expand” button. To return to the previous slide, click the red “shrink” button. To advance to the next slide, click anywhere on the full screen figure. Slide 53 is hidden. To use it in your slide presentation, you must unhide it by clicking on Slide Show/Hide Slide.
  2. Historical background. If you want to talk about Keynes and his contribution to economics, this is probably the best place to do it. The part closer (pp. 530–531 Economics and pp. 338-339 Macroeconomics) provides a brief biography of Keynes and sketches the essence of the distinction between Says Law and Keynes principle of effective demand. A more comprehensive Keynes biographical sketch can be found at http://cepa.newschool.edu/het/profiles/keynes.htm. The model, now generally called the aggregate expenditure model, presented in this section is the essence of Keynes General Theory. According to Don Patinkin, a leading historian of economic thought and Keynes scholar says that the innovation of the General Theory was to replace price with income (GDP) as the equilibrating variable. This version of the model cannot be found in the General Theory, mainly because Keynes was writing before the national income accounting system had been developed. So he made up his own aggregates, based on employment and a money wage measure of the price level. But the words and equations of the General Theory can be translated readily into the textbook version of the model. This version of the model first appeared in Lorie Tarshis The Elements of Economics, a textbook published in 1947 . It was popularized by Paul Samuelson in the first edition of his celebrated text published in 1948.
  3. The 45° line. Don’t assume that the student immediately understands the 45° line! Spend a bit of time explaining how to “read” it. Fundamentally, the line is that along which x = y. This line happens to be a 45° line when the scales along the x-axis and the y- axis are the same. Then point out that the horizontal distance to a point along the x-axis equals the vertical distance from that point to the 45° line. So at all points along the 45° line, x = y. If you wish, you can go on to show the students how the x = y line changes its appearance if we stretch or squeeze the scale on the y-axis holding the scale on the x-axis constant. Emphasize that x and y can be anything. In Figure 28.1, x is disposable income and y is consumption expenditure; in Figure 28.6(a), x is real GDP and y is aggregate planned expenditure.
  4. Marginal and average propensities. The text defines the MPC and MPS, and shows that they sum to one because disposable income can only be consumed or saved. The textbook does not define and explain the APC and APS. These concepts have no operational significance and not worth bringing to the student’s attention.
  5. Estimates of the MPC range between 0.5 for the short run and 0.9 for the long run.
  6. The main difference between the Keynesian cross model of the 1940s and the aggregate expenditure model of today is that from the 1940s through the mid-1960s, economists believed that the fixed price level assumption was an acceptable (if not exactly accurate) description of reality, so the model was seen as actually determining real GDP, and the multiplier was seen as an empirically relevant phenomenon. In contrast, today, we see the model as part of the aggregate demand story. The value of the model today—and it is valuable today and not, as some people claim, eclipsed by the AS-AD model and irrelevant—is that it explains the multiplier that translates a change in autonomous expenditure into a shift of the AD curve and it explains the multiplier convergence process that pulls the economy toward the AD curve. (When an unintended change in inventories occurs, the economy is off the AD curve but moving toward it.)
  7. The basic idea and practice. Students need quite a lot of practice using multipliers. One good problem involves working out the effects on consumption as well as GDP of a change in investment (when the price level is fixed). The best way to present this problem to the students seems to be sequentially. Begin by giving them the data necessary to deduce how real GDP changes from an increase in investment. Tell them there is no foreign trade, so that there are no exports or imports, and no income taxes. Tell them that the marginal propensity to consume is b (pick any valid number you like), and that investment has changed by ∆I (pick any valid number you like). Then, after the students have computed the change in GDP, ask them what the change in consumption expenditure is. Review their attempts to answer this question as follows: The change in GDP, ∆Y, is given by the equation: ∆Y = ∆C + ∆I. Given ∆I from the initial statement of the problem and ∆Y from the first set of calculations, the students can readily calculate ∆C. Focusing the students’ attention on the change in consumption is important because it reinforces the point that a change in autonomous expenditure (investment in this example) leads to an induced change in consumption expenditure and that this increase in consumption expenditure is the source of the multiplier. The multiplier and the circular flow. Some instructors like to illustrate the multiplier, and give context to Figure 28.8, by using a circular flow diagram to trace out the effect round by round of an initial change in autonomous expenditure. If you do this exercise, use the concrete numbers of Figure 28.8 and initially omit consideration of government and the rest of the world.
  8. The math of the multiplier process. Some instructors like to illustrate that the multiplier is the sum of the increments at each “round” in the multiplier process. This illustration teaches the student the neat facts about the sum of a convergent geometric series. [To use this slide, unhide it by clicking Slide Show, Hide Slide]
  9. The mechanics of the relationship between the AE and AD curves. Students need a lot of help and clear explanation of the mechanics of the link between these two curves. Here’s what to stress: 1. The AE curve shows how aggregate planned expenditure depends on real GDP (through the effects of disposable income), other things remaining the same. 2. The AD curve shows how equilibrium aggregate expenditure depends on the price level, other things remaining the same. The next two points are really hard for students: 3. A change in the price level changes autonomous expenditure, which shifts the AE curve, generates a new level of equilibrium expenditure, and generates a new point on the AD curve—Figure 28.10. 4. A change in autonomous expenditure at a given price level shifts the AE curve, generates a new level of equilibrium expenditure, and shifts the AD curve by an amount equal to the change in autonomous expenditure multiplied by the multiplier. Explain these last two points very painstakingly and illustrate them with Figure 28.10 and Figure 28.11.
  10. The key point. Emphasize the key point of this section: That the AE model and the multiplier tell us how far the AD curve shifts when autonomous expenditure changes and the multiplier process as expenditure and GDP respond to unplanned changes in inventories bring real GDP and the price level to a new equilibrium.
  11. The multiplier in the short run. By doing a careful job in explaining the effects of a change in autonomous expenditure on the AE curve, equilibrium expenditure, and the AD curve, you’ve laid the ground for your students to see how the multiplier is modified by a change in the price level in the adjustment to a new short-run equilibrium. Using Figure 28.12 as the illustration, tell the story like this: 1. The initial equilibrium is at point A on AE0 and AD0. 2. An increase in autonomous expenditure shifts the AE curve to AE1 and shifts the AD curve to AD1. 3. At the initial equilibrium price level, equilibrium expenditure and real GDP are at point B. 4. The economy is still at point A, but the new expenditure equilibrium is at point B. 5. Because firms are producing at point A but planned expenditure has increased, an unplanned decrease in inventories occurs. 6. With lower than planned inventories, firms increase production and raise prices. The economy moves along the SAS curve as real GDP increases and the price level rises. 7. The rising price level lowers aggregate planned expenditure and the AE curve shifts downward from AE1 towards AE2. 8. So long as real GDP is to the left of the AD curve, aggregate planned expenditure exceeds actual expenditure, there is an unplanned decrease in inventories, and real GDP rises. 9. Eventually, real GDP increases and the price level rises to point C, where there is a new short-run equilibrium.
  12. The multiplier in the long run. This analysis is a repeat of what you covered earlier in the AS-AD chapter and is reinforcement. The key point to emphasize is that there is no multiplier if we start at full employment. The multiplier is not an empirically relevant concept until it is combined with information about the state of the economy relative to full employment.