1. บทที่ 3
การบารุงรักษาและดูแล
อุปกรณ์คอมพิวเตอร์

2. - เครื่องจ่ายไฟสารอง (UPS) ถ้ามีงบประมาณ
เพียงพอควรติดตั้งร่วมกับตัวเครื่องคอมพิวเตอร์
ด้วยเพราะUPS จะช่วยป้ องกันและแก้ปัญหาทาง
ไฟฟ้ าไม่ว่าจะเป็นไฟตกไฟเกินหรือไฟกระชาก
- ควรเลือกห้องที่ปลอดฝุ่นมากที่สุดและการ
ติดตั้งตัวเครื่อง ควรจากผนังพอสมควรเพื่อการ
ระบายความร้อนที่ดี
- การต่อสาย Cable ระหว่างเครื่อง
คอมพิวเตอร์กับอุปกรณ์ต่างๆเช่น Printer
Modem Fax หรือส่วนอื่นจะต้องกระทาเมื่อ
power off เท่านั้น

3. - อย่าปิด - เปิดเครื่องบ่อยๆ เกินความ
จาเป็น เพราะจะทาให้เกิดความเสียหายแก่
โปรแกรมที่กาลังทางานอยู่
- ไม่เคลื่อนย้ายเครื่องคอมพิวเตอร์ขณะที่
เครื่องทางานอยู่ เพราะจะทาให้อุปกรณ์บางตัว
เกิดความเสียหายได้
- อย่าเปิดฝาเครื่องขณะใช้งานอยู่ ถ้าต้องการ
เปิดต้อง power off และถอดปลั๊กไฟก่อน
- ควรศึกษาจากคู่มือก่อนหรือการอบรมการ
ใช้งาน Software ก่อนการใช้งาน

4. - การติดตั้งเครื่องคอมพิวเตอร์ควรติดตั้งเครื่องคอมพิวเตอร์โดยให้
ด้านหลังของตัวเครื่องคอมพิวเตอร์ห่างจากฝาผนังไม่น้อยกว่า 3 นิ้ว เพื่อ
การระบายความร้อน
- ควรเลือกใช้โต๊ะทางานที่แข็งแรงป้ องกันการโยกไปมาเพราะทาให้
หัวอ่านของฮาร์ดดิสก์ถูกกระทบกระเทือนได้
- ควรมีการตรวจสอบสถานภาพของ Hard Disk ด้วยโปรแกรม
Utility ต่างๆว่ายังสามารถใช้งานได้ครบ 100 % หรือมีส่วนใดของ Hard
Disk ที่ใช้งานไม่ได้

5. - เลือกใช้แผ่นดิสก์ที่สะอาดคือไม่มี
คราบฝุ่น ไขมัน หรือรอยขูดขีดใดๆ
- ใช้น้ายาล้างหัวอ่านดิสก์ทุกๆเดือน
- หลีกเลี่ยงการใช้แผ่นดิสก์เก่าที่เก็บไว้
นานๆเพราะจะทาให้หัวอ่าน Disk
Drive สกปรกได้ง่าย

6. - อย่าให้วัตถุหรือน้าไปกระทบหน้าจอคอมพิวเตอร์
- ควรเปิดไฟที่จอก่อนที่สวิซต์ไฟที่ CPU เพื่อ boot เครื่อง
- ไม่ควรปิดๆ เปิดๆ เครื่องติดๆกัน เมื่อปิดเครื่องแล้วทิ้งระยะไว้เล็กน้อย
- ควรปรับความสว่างของจอภาพให้เหมาะสมกับสภาพของห้องทางาน
- อย่าเปิดฝาหลัง Monitor ซ่อม
- เมื่อมีการเปิดจอภาพทิ้งไว้นานๆควรจะมีการเรียกโปรแกรมถนอมจอภาพ
(Screen Sever) ขึ้นมาทางานเพื่อยืดอายุการใช้งานของจอภาพ

7. - ไม่ควรสูบบุหรี่หรือกินขนมหวาน ใกล้เครื่องคอมพิวเตอร์
- เครื่องดื่มทุกชนิดควรให้อยู่ห่างจากตัวเครื่องให้มากที่สุด
- อย่าพยายามกดแป้ นพิมพ์เล่นเมื่อไม่ได้ใช้งานเครื่องคอมพิวเตอร์
- อย่ากดกระแทกแป้ นพิมพ์แรง ๆ เช่น การเล่นเกมส์ต่าง ๆ
- การทาความสะอาดแป้ นพิมพ์ควรใช้ผ้าชุบน้าหมาด ๆ หรือน้ายาทาความสะอาด
เครื่องฯ เช็ดไปทีละคีย์ ๆ และจะต้องระมัดระวังไม่ให้น้าซึมลงไปตามช่อง หรืออาจ
ใช้สเปรย์ลม หรือเครื่องดูดฝุ่นขนาดเล็ก ๆ

8. ใช้สาลีชุบแอลกอฮอล์มาเช็ดทา
ความสะอาด แต่ในกรณีที่วัสดุของเมาส์
ที่เป็นหนัง ก็ใช้ผ้าซุบหมาดๆเช็ดก็
พอ และบริเวณตรงบริเวณที่ส่องแสง
เพื่อใช้จับตาแหน่งเมาส์นั้นให้ใช้สาลีก้าน
แห้งๆ ไม่ควรที่จะซุบน้า แอลกอฮอล์
หรือสารเคมีใดๆ ทั้งสิ้น ค่อยเช็ดอย่าง
ระมัดระวัง แล้วควรที่จะล้างมือให้
สะอาดก่อนที่จะไปจับมัน

9. - รักษาความสะอาด โดยดูดฝุ่น เศษ
กระดาษที่ติดอยู่ในเครื่องพิมพ์ทุกเดือนหรือ
ใช้แปรงขนนุ่มปัดฝุ่นเศษกระดาษออกจาก
เครื่องพิมพ์
- ถ้าตัวเครื่องพิมพ์มีความสกปรกอาจ ใช้
ผ้านุ่มหรือฟองน้าชุบน้ายาทาความสะอาด
แต่ต้องระมัดระวังอย่าใช้น้าเข้าตัวเครื่อง
พิมพ์ได้
- ก่อนพิมพ์ทุกครั้งควรปรับความแรง ของ
หัวเข็มให้พอเหมาะกับความหนาของ
กระดาษ

10. - อย่าถอดหรือเสียบสาย Cable ในขณะที่
เครื่องพิมพ์ หรือเครื่องคอมพิวเตอร์กาลัง
ทางานอยู่
- ไม่ควรพิมพ์กระดาษติดต่อกันนานเกินไป
เพราะอาจทาให้หัวอ่านร้อนมากทาให้เครื่อง
ชะงักหยุดพิมพ์กระดาษ
- เมื่อเลิกพิมพ์งานควรนากระดาษออกจาก
ถาดกระดาษ และช่องนากระดาษ
- ไม่ควรใช้กระดาษไข (Stencil Paper) แบบ
ธรรมดากับเครื่องพิมพ์ประเภทแบบกระแทก
(Dotmatrix Printer) เนื่องจากเศษของ
กระดาษไขอาจจะไปอุดตันเข็มพิมพ์

11. - การเลือกใช้กระดาษไม่ควรใช้กระดาษ ที่
หนาเกินไปจะทาให้กระดาษติดเครื่องพิมพ์ได้
- ควรกรีดกระดาษให้ดี อย่าให้กระดาษติดกัน
- การใช้พิมพ์ Laser Printer พิมพ์ลงใน
แผ่นใส ก็ต้องเลือกใช้แผ่นใสที่ใช้ถ่ายเอกสารได้
เท่านั้น หากใช่แผ่นใสแบบธรรมดาซึ่งไม่สามารถ
ทนความร้อนได้อาจจะหลอมละลายติด
เครื่องพิมพ์ทาให้เกิดความเสียหาย

12. ห้องทางานด้านคอมพิวเตอร์ควรเป็น
ห้องปรับอากาศที่ปราศจากฝุ่นและ
ความชื้น ซอฟแวร์แผ่นดิสก์ที่เก็บ
ซอฟแวร์และไฟล์ข้อมูล หรือสารสนเทศ
นั้นอาจเสียหายได้ ถ้าหากว่าแผ่นดิสค์
ได้รับการขีดข่วนได้รับความร้อนสูงหรือ
ตกกระทบกระแทกแรงๆ สิ่งที่ทาลาย
ซอฟแวร์ได้แก่ ความร้อน ความชื้น ฝุ่น
ควัน และการฉีดสเปรย์พวกน้ายาหรือ
น้าหอม ต่าง ๆ เป็นต้น

13. 1. ไม่ควรทาความสะอาดเครื่องคอมพิวเตอร์ในขณะที่เครื่องยังเปิดอยู่ ถ้า
คุณจะทาความ สะอาดเครื่อง ควรปิดเครื่องทิ้งไว้ 5 นาที ก่อนลงมือทาความ
สะอาด
2. อย่าใช้ผ้าเปียก ผ้าชุ่มน้า เช็ดคอมพิวเตอร์อย่างเด็ดขาด ใช้ผ้าแห้งดีกว่า
3. อย่าใช้สบู่ น้ายาทาความสะอาดใด ๆ กับคอมพิวเตอร์
4. ไม่ควรฉีดสเปรย์ใด ๆ ไปที่คอมพิวเตอร์ แป้ นพิมพ์ และอุปกรณ์ต่าง ๆ

14. 5. ไม่ควรใช้เครื่องดูดฝุ่นกับคอมพิวเตอร์ และอุปกรณ์ประกอบอื่น ๆ
6. ถ้าจาเป็นต้องทาความสะอาดเครื่องคอมพิวเตอร์ โปรดใช้อุปกรณ์ทา
ความสะอาด ที่คู่มือแนะนาไว้เท่านั้น
7. ไม่ควรดื่มน้าชา กาแฟ เครื่องดื่มต่าง ๆ ในขณะที่ใช้คอมพิวเตอร์
8. ไม่ควรกินของคบเคี้ยวหรืออาหารใด ๆ ขณะทางานด้วยเครื่อง
คอมพิวเตอร์

15. 1. ความร้อน
ความร้อนที่เป็นสาเหตุทาให้คอมพิวเตอร์มีปัญหาส่วนใหญ่เกิด
จากความร้อนของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์บนเมนบอร์ดของคอมพิวเตอร์เอง
วิธีแก้ปัญหาคือ จะต้องรีบระบายความร้อนที่เกิดจากอุปกรณ์ต่างๆ ออกไป
ให้เร็วที่สุด

16. 2. ฝุ่นผง
เป็นที่ทราบกันดีว่าในอากาศมีฝุ่นผงกระจัดกระจายอยู่
ในทุกๆที่ฝุ่นผงที่เกาะติดอยู่บนแผงวงจรของคอมพิวเตอร์
ทาหน้าที่เสมือนฉนวนป้ องกันความร้อน ทาให้ความร้อนที่
เกิดขึ้นในระบบไม่สามารถระบายออกสู่สภาพแวดล้อม
ภายนอก
วิธีแก้ไข
• ควรทาความสะอาดภายในเครื่องทุก 6 เดือน
• ตัวถัง หรือ ชิ้นส่วนภายนอกอาจใช้สเปรย์ทาความ
สะอาด
• วงจรภายในให้ใช้ลมเป่าและใช้แปรงขนอ่อนๆ ปัดฝุ่ น
ออก
• อย่าสูบบุหรี่ใกล้เครื่องคอมพิวเตอร์

17. 3. สนามแม่เหล็ก
แม่เหล็กสามารถทาให้ข้อมูลในแผ่นดิสก์หรือฮาร์ดดิสก์ก็สูญหายได้
อย่างถาวรแหล่งที่ให้กาเนิดสนามแม่เหล็กในสานักงานมีอยู่มากมาหลาย
ประเภท เช่น แม่เหล็กติดกระดาษ, คลิปแขวนกระดาษแบบแม่เหล็ก , ไข
ควงหัวแม่เหล็ก, ลาโพง
วิธีแก้ไข
ควรโยกย้ายอุปกรณ์ที่มีกาลังแม่เหล็กมากๆ ให้ห่างจากระบบ
คอมพิวเตอร์

18. 4. สัญญาณรบกวนในสายไฟฟ้ า
4.1. แรงดันเกิน
ในกรณีที่เครื่องของท่านได้รับแรงดันไฟฟ้ าเกินจากปกติเป็น
เวลานานกว่าวินาที จะมีผลทาให้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ภายในเครื่อง
เกิดความเสียหายได้ แก้ไขได้โดยการใช้เครื่องควบคุมกระแสไฟฟ้ า
หรือ ที่เรียกว่า Stabilizer

19. 4. สัญญาณรบกวนในสายไฟฟ้ า
4.2. แรงดันตก
ในกรณีที่มีการใช้ไฟฟ้ ากันมากเกินความสามารถในการจ่ายพลังงานไฟฟ้ าจะมีผล
ทาให้เกิดเหตุการณ์ไฟตกได้ไฟตกอาจทาให้การทางานของเพาเวอร์ซัพพลายผิดพลาด
ได้เนื่องจากเพาเวอร์ซัพพลายพยายามจ่ายพลังงานให้กับวงจรอย่างสม่าเสมอโดยไป
เพิ่มกระแส แต่การเพิ่มกระแสทาให้ตัวนาเพาเวอร์ซัพพลายและอุปกรณ์ต่างๆร้อนขึ้น
ซึ่งมีผลทาให้อุปกรณ์ต่างๆ เกิดความเสียหายได้ แก้ไขได้โดยการใช้เครื่องควบคุม
กระแสไฟฟ้ า หรือ ที่เรียกว่า Stabilizer

20. 4. สัญญาณรบกวนในสายไฟฟ้ า
4.3 ทรานเชียนต์
ทรานเชียนต์ หมายถึง การที่ไฟฟ้ ามี
แรงดันสูง (sags) หรือต่ากว่าปกติ
(surge)ในช่วงระยะเวลาสั้นๆทรานเชียนต์ที่
เกิดในบางครั้งจะมีความถี่สูงมากจนกระทั่ง
สามารถ เคลื่อนที่ผ่านตัวเก็บประจุไฟฟ้ าใน
เพาเวอร์ซัพพลายเข้าไปทาความเสียหาย
ให้แก่อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ได้ แก้ไขได้โดย
การใช้เครื่องควบคุม กระแสไฟฟ้ า หรือ ที่
เรียกว่า Stabilizer

21. 4. สัญญาณรบกวนในสายไฟฟ้ า
4.4 ไฟกระเพื่อม
ทุกครั้งที่ท่านเปิดเครื่องใช้ไฟฟ้ าจะทาให้กาลังไฟเกิดการกระเพื่อม
เครื่องใช้ไฟฟ้ าที่ต้องการกระแสไฟฟ้ ามากๆก็จะทาให้ความแรงของการ
กระเพื่อมมีค่ามากตามไปด้วย จากการศึกษาพบว่าการเปิดใช้งาน
เครื่องใช้ไฟฟ้ าแต่ละครั้งจะทาให้เกิดการกระเพื่อมภายในเสี้ยววินาทีการ
กระเพื่อมจะมีผลต่อทุกๆส่วนภายในตัวเครื่อง รวมทั้งหัวอ่านข้อมูลของ
ฮาร์ดดิสค์ด้วย แก้ไขได้โดยการลดจานวนครั้งในการปิดเปิดเครื่อง

22. 5. ไฟฟ้ าสถิตย์
ไฟฟ้ าสถิตย์สามารถเกิดขึ้นได้ทุกฤดูกาลแต่ในสภาวะที่อากาศแห้งจะส่งผล
ให้ความเป็นฉนวนไฟฟ้ าสูงประจุของไฟฟ้ าสถิตย์จะสะสมอยู่เป็นจานวนมาก
และหาทางวิ่งผ่านตัวนาไปยังบริเวณที่มีศักย์ไฟฟ้ าต่ากว่าดังนั้นเมื่อท่านไปจับ
อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ประจุของไฟฟ้ าสถิตย์จากตัวท่านจะวิ่งไปยังอุปกรณ์
อิเล็กทรอนิกส์เหล่านั้นทาให้อุปกรณ์เกิดความเสียหายได้
วิธีแก้ไข
ควรทาการคายประจุไฟฟ้ าสถิตย์ ด้วยการจับต้องโลหะอื่นที่ไม่ใช้ตัวถังเครื่อง
คอมพิวเตอร์ ก่อนจะสัมผัสอุปกรณ์ต่างๆ ในระบบคอมพิวเตอร์

23. 6. น้าและสนิม
น้าและสนิมเป็นศัตรูตัวร้ายของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ทุกชนิดสนิมที่พบใน
เมนบอร์ดของคอมพิวเตอร์มักจะเกิดจากการรั่วซึมของแบตเตอรี่บนเมนบอร์ด
ซึ่งถ้าเกิดปัญหานี้ขึ้น นั่นหมายความว่าท่านจะต้องควักกระเป๋ าซื้อเมนบอร์ดตัว
ใหม่มาทดแทนตัวเก่าที่ต้องทิ้งลงถังขยะสถานเดียว
วิธีแก้ไข
• หลีกเลี่ยงการนาของเหลวทุกชนิดมาวางบนโต๊ะคอมพิวเตอร์ของท่าน
• กรณีการรั่วซึมของแบตเตอรี่แก้ไขได้โดยการเปลี่ยนแบตเตอรี่ใหม่ เมื่อ
เครื่องของท่านมีอายุการใช้งานได้ประมาณ 1-2 ปี เป็นต้นไป