1. НИЙСЭЛЛИЙННИЙТИЙНТЭЭВРИЙНГАЗРЫНТӨЛБӨРТООЦООНЫ
СИСТЕМИЙГШИНЭЧЛЭХНЬ
Монголулс, ШУТИС, КтМС,
МэдээллийнСистемийнМенежмент
zandargiiraa@gmail.com
Хураангуй
Мэдээллийнтехнологийнхөгжилньжилээсжил
дхурдацтайхөгжиж,
хүнийүйлажиллагаагхөнгөвчилж,
тэдгээрийгшийдэхшийдэлньуламухаалагбо
лсоорбайгаатөдийгүйхүнийамьдралыналхамт
утамдашиглагдажбайна.Тодруулбалтөлбөрто
оцоонысистемүүдэлектронхэлбэртшилжсэнэ
эрхүнийүйлажиллагаагхөнгөвчилж,
мэдээллийнаюулгүйнайдвартайбайдлыгханг
ажбайгаагаасгаднатухайнбайгууллагынху
вьдөрсөлдөхчадварыгнэмэгдүүлжцаашидөсөнхө
гжихболомжийгуламбүрнээлттэйболгожбайг
ааюм.Энэхүүсистемийгхамгийнихачаалалтай
байдаг,
бэлэнмөнгөтэйшуудхарьцдагнийтийнтээври
йнсалбартгадаадынулсорнуудхэрхэннэвтрү
үлжашиглажбайгаажишээнүүдийгсудалж,
Монголулсадугсистемийгхэрхэнамжилттай
нэвтрүүлжболохыгэнэхүүсудалгааныажлаарх

2. аруулахыгзорилоо.
Түлхүүрүг:
цахимкарт,
удирдлага, зорчигч
электронтөлбөртооцоо,
менежмент,нэгдсэн
Оршил
Улсорнысоѐлынтүвшингилтгэхзүйлсийннэгб
оляахынаргагүйнийтийнтээврийнүйлчилгээ
билээ.Монголулсынхувьдхүнамын
50
–
аасилүүхувьньнийслэлхотдоотөвлөрдөгбөгөөд
нийтийнтээврийнтомоврынавтобусаарнэгөд
өртдунджаар315’103
зорчигчмөнгөтөлжүйлчлүүлдэгбөгөөдхичнээнх
өнгөлөлтийнкарттайбуюутөлбөртөлөхгүйзорчд
огзорчигчийнтоотодорхойгүйбайна.
Одоогийнбайдлааравтобусныүнэтомхүн
300₮хүүхэд 100₮, троллейбусныхувьдтомхүн 200₮
,хүүхдэд
100₮өөрүйлчилдэгбөгөөдтөлбөртооцоонысистемньу
ламжлалтхэлбэрээрявагддагбуюугараасга
ртбэлэнмөнгөдамжсаарбайна.
Энэчутгаараабэлэнмөнгөнийэрсдлээсэхлэн
ажилчидаахянахгэхзэрэголонтөрлийнасууд
алтулгардаг.
Үүнийгшийдвэрлэхийнтулдтөлбөртооцооныси
стемийгшинэчилжЭлектронхэлбэртшилжүүлэ
хявдалюм.
Өөрөөрхэлбэлмэдээллийнтехнологийнүсрэнгү
йхөгжлийгдаганнийтийнтээврийнүйлчилгээ
нийтооцоогэлектронхэлбэрээрурьдчилсан
байдлаархийхболомжтойболно.
Ингэснээрцагхугацаахэмнэхийнсацууажил
чидадтавиххяналтсайжирчмөнгөнийурсгалы
гхянахбүрэнболомжтойболжбайгааюм.Мөнавт
обусныэлектронтөлбөртооцооныөгөгдлийнса
нгийнмэдээлэлдээртулгуурланүнэнзөвшийд
вэрийггаргахаасгаднаажлынүйлявцаахянах
бүрэнболомжтойболдог.
Иймээсбидгадаадынулсорнуудыннийтлэгчи
гхандлага,
мэдээллийнтехнологийнхөгжлийнхүчинзүйлс

3. ,
Монголулсынмэдээллийнтехнологийнхөгжли
йнодоогийнтүвшин,
түүнийгсайжруулахболомжбололцоо,
үрдүнгсудланхүмүүстэнэталаархтодорхойой
лголттөрүүлж
,
дэлхийдахиныхөгжлөөсхоцрохгүйбайхтүүнчлэ
нгадаадынулсорондамжилттайхэрэгжижбуй
энэхүүсистемийгМонголдоохамгийнбагазар
далтайгаархамгийноновчтойшийдлээрнэвт
рүүлэхийнтулдтухайнсэдвийгсонгонавлаа.
1.
Электронтөлбөртооцоонытухайойлго
лт
Электронтөлбөртооцоонысистемнь
1960доноосхойшхэрэгжсэнбөгөөдмашхурдацтайга
архөгжсөөродоогийнбайдлааршинэшинэтөлбө
ртооцоонысистемүүдөдрөөсөдөртнэмэгдсээрд
элхийдахиныхэрэглээболоодбайгаабилээ.Т
өлбөртооцооэлектронхэлбэртшилжсэнээрца
гхугацаахэмнэгдэхээсгаднаямарнэгэнэрс
дэлболонаюулзаналаассэргийлэгддэг.Өөрөө
рхэлбэлажилтныгардээрэргэлдэжбуйбэлэн
мөнгөнийхэмжээгхянахболомтойболжбайгаа
гэсэнүгюм.
Төлбөртооцоогооэлектронхэлбэрээрхийхгэ
сэнойлголтгарчирэхээсөмнөбидуламжлалта
ргаартөлбөртооцоогоохийдэгбайсан.Уламжл
алтсистемньэлектронхэлбэртшилжсэнээрд
араахачхолбогдлуудыгбидэндолгодог.
Төлбөртооцоогооэлектронхэлбэрээрхийхгэ
сэнойлголтгарчирэхээсөмнөбидуламжлалта
ргаартөлбөртооцоогоохийдэгбайсан.Уламжл
алтхэлбэрээртөлбөртооцоогоохийхньцагху
гацааихзарцуулахаасгаднахудалдагчаасх
эрэглэгчгэсэнбиечилсэнхэлбэртэйбайдаг.
Үүнээсүүдэнбэлэнмөнгөгардээрихэргэлдэхээ
сшалтгааланэрсдэлихгарчирдэг.
Төлбөртооцоонымэдээлэлнькредиткарт
,чекболонбанкхоорондхийгддэг.

4. 1.1 Электронтөлбөртооцоонысистемийнангилал
Электронтөлбөртооцоонысистемийгдараахб
айдлаарангилдаг.
•
Жижигхэмжээнийтөлбөр – энэнь C2C ,B2C
электронхудалдаандголчлонхарагддаг.
•
Хэрэглэгчийнтөлбөртооцоо
–
энэнь
B2C –нажилгүйлгээндажиглагддагбөгөөд 10- 500
долларынхоорондахьгүйлгээюм.
•
Бизнесынтөлбөртооцоо
–
энэнь
B2B
электронхудалдаандголчлонхийгддэг
, 500
доллараасихмөнгөнгүйлгээхийгддэг.
1.2 Электронтөлбөртооцоонысистемийнтөр
өлялгаа
•Онлайнкредиттөлбөрийнсистем
•Электрончекийнсистем 2005 оноосэхлэн FSTC
Electronic Check ( www.echeck.org )
системашиглажэхэлжбайна.
Сайнхамгаалагдсан FSML – Financial Services
Markup Language болонтоонгарынүсэг,
сертификаташигладагучирсайнхамгаал
алттай.
Бусдаарааердийнцахимчектэйадил
•ЦахимбэлэнмөнгөнийсистемЦахиммөнгөгэдэ
гньбодитмөнгөнийнэгтал.
Үйлчлүүлэгчийноруулсанбодитмөнгөнийхэмж
ээгээртөлбөрийнсистемдбийболдогвиртуль
шинжтэйсистемюм.
Мөнгөөхадгалжбуйгазраарньцахиммөнгөа
шигладагтөлбөрийнсистемийггураванги
лдаг.
Үйлчлүүлэгчийнкомпьютертхадгалагдаж
буйцахим
“түрийвч”ндмөнгөөхадгалдагсистем.
Үйлчлүүлэгчтусгайпрограмтатажаваадн
ууцлалаахангаж,
гүйлгээгээхийдэг.
Хэрэвкомпьютерэвдэрвэлмөнгөустана ;
Цахимданснытухаймэдээлэлтөлбөрийнси
стемийнсервердээрхадгалагддагсисте

5. м. Иймсистемдбүртгүүлэхэдлхангалттай
;
Цахиммөнгөболонданснытухаймэдээлэлс
марткартдээрхадгалагддагсистем.
Үйлчлүүлэгчтүүнийгуншдагтөхөөрөмжтэйба
йхшаардлагатай.
SET
технологиашигладагсмарткартдэлгэрч
эхэлжбайна.
Уламжлалттөлбөртооцоонысистемийгэлектр
онхэлбэртшилжүүлснээргарахдавууталууд:
•
Цагхугацаахэмнэж ,
хурданбөгөөдхялбарханзорчихболомжтой.
•
Бэлэнмөнгөнийэрсдэлүгүйболно.
•Эрүүлахуйднийцнэ.
•Орлогынүнэнзөвмэдээллийгавахаасгаднаөд
өртзорчсонзорчигчидынталаартообаримтыг
мэдэхболомжтой.
•Ажилчиддаабүрэнхяналттавина.
•Өгөгдлийнсангийнмэдээлэлдээртулгуурлан
үнэнзөвмэдээлэлавахаасгаднаорлого ,
зардлаатодорхойлохбүрэнболомжтойболно.
•Хуурамчаарүйлдсэнхөнгөлөлтийнкартуудыгү
гүйболгожүнэгүйзорчихэрсдэлийгбууруулна
.
Электронтөлбөрийнсистем- Таныболомж

6. 1дүгээр зураг. Электрон төлбөр тооцооны систем нэвтрүүлний давуу тал
2.
Нийслэлийннийтийнтээврийнгазрыгсудалсаннь

7. Áèä ñýäâèéíõýý õ¿ðýýíä äýëõèé äàõèíä ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè
ºíäºð õºãæèæ áóé, õ¿í àìûí òîî èõ, àÿëàë æóóë÷ëàë ýð÷èìòýé
õºãæèæ áàéãàà óëñ îðíóóäàä àìæèëòòàé íýâòýðñýí íèéòèéí
òýýâðèéí ýëåêòðîí òºëáºð òîîöîîíû ñèñòåìèéã ñóäàëæ, Ìîíãîë
óëñàä
óã
ñèñòåìèéã
õýðõýí
ÿàæ
çºâ
øèéäëýýð
íýâð¿¿ëýõ
áîëîìæòîéã õàðüöóóëàí ñóäëàõààð áîëñîí.
2.1 Нийслэлийннийтийнтээврийнгазрынтанилцуулга
Íèéñëýëèéí íèéòèéí òýýâðèéí ãàçàð íü Íèéñëýëèéí Çàñàã Äàðãûí
2009 îíû 14 ä¿ãýýð çàõèðàìæààð Íèéñëýëèéí Íèéòèéí Òýýâðèéí
ãàçàð áîëîí çîõèîí áàéãóóëàãäàæ Çàõèðãààíû àëáà, Òýýâðèéí
òºëºâëºëòèéí õýëòýñ, Äèñïåò÷åðèéí àëáà, Õÿíàëò øàëãàëòûí
õýëòýñ ãýñýí íýãæòýéãýýð ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàéíà. Òóñ
ãàçàð íü 59 ÷èãëýëä òºðèéí ºì÷èò 3, õóâèéí õýâøëèéí 23
êîìïàíèé íèéò 783 òîì îâðûí, õóâèéí õýâøëèéí 25 êîìïàíèé 358
áàãà îâðûí àâòîáóñòàé ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàäàã.
Íèéòèéí òýýâðèéí ãàçðààñ ¿éë÷èëãýýíèé êîìïàíèóäàä òýäãýýðèéí
øóãàìûí öàã, ðåéñèéí íýãäñýí äààëãàâàðûã ãàðãàæ ºã÷ íèéñëýëèéí
íèéòèéí òýýâðèéí áîäëîãî çîõèöóóëàëòûí õºäºë㺺íèé õÿíàëòûí
ñèñòåìýýð õÿíàäàã. Ò¿¿íýýñ ãàäíà äèñïåò÷åð¿¿ä áèå÷ëýí õÿíàëò
òàâüäàã. ̺í íèéòèéí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé êîìïàíèóäûí øóãàìûí
öàã, ðåéñèéí íýãäñýí äààëãàâàðûã 21 õîíîãèéí èíòåðâàëààð
ãàðãàæ, ºäºð á¿ðèéí ã¿éöýòãýëèéã ¿íýëäýã.
Íèéñëýëèéí íèéòèéí òýýâðèéí áîäëîãî çîõèöóóëàëòûí õºäºë㺺íèé
õÿíàëòûí ñèñòåì ãýäýã íü òóõàéí ÷èãëýëèéí àâòîáóñ áîëîí
õàðüÿàëàãäàõ æèæèã îâðûí òýýâðèéí õýðýãñë¿¿ä íü ÷èãëýëèéíõýý
äàãóó öàãûí äàãóó çîð÷èã÷èäîî òýýâýðëýæ áàéãàà ýñýõèéã õÿíàäàã
õÿíàëòûí ñèñòåì þì. ªºðººð õýëáýë á¿õ òîì îâðûí àâòîáóñíóóä
äîòîîä ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí õîëáîîòîé áàéäàã áºãººä õîòûí áîëîí
õîò îð÷ìûí ãàçðóóäàä áàéðëàñàí íèéò 59 ñòàíö õÿíàëò òàâüæ,
äîòîîä
õîëáîîãîîð
ìýäýýëæ,
õºäºë㺺í
õÿíàëòûí
ñèñòåìèéí
ñåðâåðò ìýäýýëýë èðæ áàéäàã.
2002 îíîîñ ºìíº 142 äèñïåò÷åð õîòûí áîëîí õîò îð÷ìûí ãàçðóóäàä
áàéðëàí àæèëëàäàã áàéñàí áîë óã ñèñòåìèéã íýâòð¿¿ëñíýýð 59
ñòàíö áèé áîëæ 83 äèñïåò÷åðèéí öàëèí, òýäíèé àæëûí áàéðíû
ò¿ðýýñ, öàõèëãààí, óñíû ìºí㺠çýðýã òóõàéí ¿åä ìàø òîì õýìíýëò
ãàðãàæ áàéñàí.
2.2 Нийслэлийннийтийнтээврийнгазрынтулгамдажбуйасуудлууд
Íèéñëýëèéí íèéòèéí òýýâðèéí ãàçàð íü îëîí áàéãóóëëàãà íýãæ,
êîìïàíè áîëîí õóâèéí õýâøëèéíõýíòýé õàìòðàí àæèëëàäàã ó÷ðààñ
õ¿íèé íººö, ñàíõ¿¿ãèéí àñóóäëал íýí ò¿ð¿¿íèé ÷óõàë àñóóäàë áèø
þì. ªíººãèéí áàéäëààð íèéñëýëèéí íèéòèéí òýýâðèéí ãàçàð:
• Àæèë÷èäàà õÿíàõ õÿíàëòûí ñèñòåì íü õîöðîãäñîí.

8. • òàñàëáàð ò¿ãýýëòýýñ îðñîí îðëîãûíìýäýýëýë ¿íýí çºâ áèø.
Ó÷èð íü òºëáºðèéí ñèñòåì íü óëàìæëàëò õýëáýðýýð ÿâàãääàã.
ªºðººð õýëáýë çîð÷èã÷èä õóäàëäñàí òàñàëáàðûí áýëýí ìºíãèéã
õÿíàõ õÿíàëò áàéõã¿é.
• Çîð÷èã÷äûí òîî òîäîðõîé áèø. Ýíý òàëààð òîãòñîí òîî
áàðèìò áàéäàãã¿é áºãººä òîîöîõîä ÷ õ¿íäðýëòýé.
• Çîð÷èã÷äûí äèéëýíõ õóâü íü ýðõèéí ¿íýìëýõ¿¿äýýð çîð÷äîã
áºãººä
òýäãýýðèéã
õóóðàì÷ààð
¿éëäâýðëýõ
áîëîìæòîé.
Õºíãºëºëòýé çîð÷èõ çîð÷èã÷äûí òîî èõ.
• öàã õóãàöàà èõ àëääàã
100000
80000
60000
2009
40000
2010
20000
2010
0
өндөр
настан
групп
2009
оюутан
2дугаар зураг.2011 оны 3
сарынбайдлаархөнгөлөлттэйзорчигчийнтоонүзүүлэлт
2.3 Электронтөлбөртооцоонысистемүүдийнхарьцуулалт
1 ä¿ãýýð õ¿ñíýãò.Ýëåêòðîí òºëáºð òîîöîîíû ñèñòåì
íýâòð¿¿ëñýí óëñ îðíóóäûí õàðüöóóëàëò
Нэр/
харьц
уулал
т
Нэвтэ
рсэно
н,
хугац
аа
Японысмарткарт
ЛондонгийнОястрК
арт
ХонгконгийнОктопусКарт
1997 оны 10 сарбуюу
14 жил
1996 он буюу 15
жил
1996 онбуюу 15 жил

9. Зураг
Давуу
тал
Гарутасболонинтерне
тээркартаацэнэглэхб
оломжтой.
Нэгөдрийнунааныхөл
снийхамгийндээдхэм
жээ 800 ¥
Өдрийн 10- 16
цагийнхооронд 20%нхөнгөлөлттэй
3 удаазорчиход 9.1
% нхөнгөлөлттэймөн
31 удаазорчиход
13%-нхөнгөлөттэй.
Аяллынбүртгэлдээрх
эрэглэгчбүрийнкартаа
цэнэглэсэнбайдалбүр
тгэгдэжбөгөөдүүнээс
шалтгаалансардхөнгө
лөлтбодогддог.
Тээврийнхэрэгслийнү
йлдвэрдээрүнэбодох
машинсуулгахшаардл
агагүймөнгардээрбэл
энмөнгөбайхшаардла
гагүйболно.
Энэкартаарааметро,
автобус, такси,
дэлгүүрүүдээрүйлчүү
лэхболомжтой.
Өөрөөрхэлбэлмонгол
улсадхэрэглэгддэгАТ
Мийнхэрэглээнээсөргө
нбайгааюм.
Картааөдрөөр,
долоохоногоор,
сараар,
жилээрцэнэглэх
боломжтой .
Зардалбага ,
цагхугацаахэмн
эсэн
Машхурдан ,
хялбар ,
хямдхан
Оястаркартыгме
тро , трамбай
,төмөрзам ,
автобусгэхмэтга
зруудадашиглан
а.
Оястаркартыг 3
£
төлөөдавахболо
мжтой
24
цагийнтуршзорч
ихоорболволбүт
эннэгөдрийнзор
чихтөлбөртэйтэ
нцэхүйцзорчихк
артаааваадбүтэ
нөдрийнтурш
1-6
чиглэлийндагуу
зорчихболомжт
ой
Оястаркартунш
игчтайхудалдаа
нытөвүүдээрүйл
члүүлэхболомж
той
Хэрэгжижэхлэхдэээхн
ий 3
сардаагурвансаякартш
аардагдсан ,
энэтооөссөөр 1998
оны 11 саргэхэд
4.6 сая , 2002 оны
1 саргэхэд 9 сая ,
2007 оны 3 сар –
14
саяболжмашхурдацта
йөссөнбайна.
Ингээд 2008 оны 8
сарынбайдлаарОгтопу
скарт 17
саяболжХонгконгдмаш
томэргэлтхийсэн.
Цагхугацааиххэмнэхээ
сгадназардалбага
Электронхэлбэрээртө
лбөрөөхийжзорчинява
хболомжийголгодог
Октопускартаартээври
йнхэрэгсэл ,
супелмаркет ,
хэдхэдэнашигсонирхо
лынбайгуууллагаболо
нхудалдаанымашинда
шиглахболомжтой.
2008 оны 6
сарынбайдлаархүнам
ын 95
хувьньОктопускартыгэ
зэмшижхэрэглэдэгбол
сонбайсан
Өдөртутмынгүйлгээнэ
эсоржирэхорлогонь
85 сая(HK)болсон.
Угкартыгзахзээлдхэрэг
жүүлэхэдХонгконгийнт

10. омоохонбанкболохHan
g
Sengхөрөнгөоруулалт
хийсэн .
Октопускартыгхүнамы
н 16 -65
насныханэзэмшдэг
Октопускартаархудалд
аахийхийгзөвшөөрсөн
2000
гаруйүйлчилгээнийбай
гууллагабайдаг
ХонгконгдОктопусынпр
оцессынтоо 53,511
гаруйболсон(2008
оны 8
сарынбайдлаарстатис
тикийнүзүүлэлтээр)
Султа
л
Ажлынбайрандцомхотголхийгдэнэ.
Картгүйзорчигчнэвтрэхболомжгүй
Картхаягдажалгаболохталтай
Картгэмсэнтохиолдолдкартуншигчуншихгүй
Ä¿ãíýëò
Äýýðõ ñóäàëãààíóóäûí ¿íäñýí äýýð òóëãóóðëàí äàðààõ ä¿ãíýëòèéã
ãàðãàëàà. Òîì æèæèã ÿìàð ÷ áàéãóóëëàãàä òóëãàð÷ áàéäàã áýëýí
ìºíãºòýé øóóä õàðüöäàã òºëáºð òîîöîîíû àñóóäàë íü íèéñëýëèéí
íèéòèéí
òýýâðèéí
ãàçðûí
õóâüä
ìàø
ÿàðàëòàé
øèéäâýðëýõ
òóëãàìäàæ áóé àñóóäëûí íýã áîëîîä áàéãàà þì. Ýíý àñóóäëûã çºâ
øèéäëèéí äàãóó øèéäýõ ¿¿äíýýñ ñóäàëãààíû àæëàà ìýäýýëëèéí
òåõíîëîãè àñàð õóðäòàé õºãæèæ áóé ãàäààäûí òîìîîõîí õîòóóäàä
íýâòýðñýí ýëåêòðîí òºëáºð òîîöîîíû ñèñòåìèéã ãîë÷ëîí àâ÷
ñóäàëëàà. Óã ñèñòåì íü òóõàéí óëñ îðíû õºãæëèéã èëòãýñýí
íèéòèéí òýýâðèéí ñàëáàðò èë¿¿ àìæèëòòàé õýðýãæýýä áàéãàà
áºãººä òóõàéí ñèñòåìèéã íýâòð¿¿ëñíýýð áàéãóóëëàãûí òºäèéã¿é
óëñ îðíû õºãæèëä ìàø òîì ýðãýëò õèéñýí áèëýý. Ýíý ÷ óòãààðàà
äýýðõ ãóðâàí óëñàä íýâòýðñýí ñèñòåì¿¿äèéã õîîðîíä íü õàðüöóóëæ
ñóäàëñàí áºãººä ýäãýýðýýñ Õîíãêîíã óëñûí Îêòîïóñ êàðò íü
ìîíãîëûí íºõöºëä èë¿¿ òîõèðîõ þì øèã ñàíàãäëàà. Ó÷èð íü òóõàéí
ñèñòåìèéã íýâòð¿¿ëñíýýð ìàø õóðäàí õóãàöààíä àìæèëò îëæ
ò¿¿í÷ëýí èë¿¿äýë çàðäëûã áàãàñãàæ îðëîãûí ¿íýí çºâ ìýäýýëëèéã
àâäàã áîëñíîîð àëäàãäàëã¿é àæèëëàæ, àæëûí á¿òýýìæ ÷ íýìýãäñýí

11. áàéíà. Òèéìýýñ óëñ îðíû õºãæëèéí ò¿âøèíã ñàéæðóóëàõ óã
ñèñòåìèéí òàëààð îéëãîëòòîé áîëæ óëìààð öààøäàà õýðýãæ¿¿ëýõ
òàë äýýð àíõààðàõ íü ç¿éòýé ãýæ ¿çýæ áàéíà. Èíãýõèéí òóëä
îäîîãèéí
íºõöºë
áàéäëàà
ñóäàëæ
,
ñèñòåì
íýâòð¿¿ëýõýä
øààðäàãäàõ àñóóäëóóäàà øèéäýõ õýðýãòýé . ¯¿íä:
 Õóó÷èí ñèñòåìäýý øèíæèëãýý õèéõ , ººð÷ëºõ
 Áèçíåñèéí çàãâàðòàà àíàëèç õèéõ
 Ñàíõ¿¿ãèéí áîëîëöîîãîî ñóäëàõ , õºðºíãèéí ýõ ¿¿ñâýðýý
îëîõ
 Àæëûí áàéðàíä øèíý÷ëýë õèéõ
Áèçíåñèéí
áàéãóóëëàãà
áîëîí
áóñàä
àøèã
ñîíèðõîëûí
áàéãóóëëàãóóä ¿éë àæèëëàãààíäàà ººð÷ëºëò õèéõ áóþó ñèñòåì
íýâð¿¿ëýõ òàë äýýð äóðàìæõàí áàéäàã. Ó÷èð íü äýýä àëáàí
òóøààëòàí íü õýòýðõèé õàøèð , øèíý áîëîí ãýíýòèéí ººð÷ëºëòººñ
çàéëñõèéõýýñ ãàäíà íýã áîäëîãîäîî õýòýðõèé óäààí áàðèãä÷èõñàí
áàéäàã áàéíà. Èéì ó÷ðààñ Ìîíãîëä øèíý ñèñòåì áàðàãòàà ë
íýâòðýýä áàéäàãã¿é áºãººä ¿¿íýýñ óëáààëààä Ìîíãîë îðîí äýëõèéí
õºãæ뺺ñ àëõàì àëõàì õîöðîõ àþóëòàé.
Хавсралт
Электрон төлбөр тооцооны системийн гол ойлголт
Ýëåêòðîí òºëáºð òîîöîîíû
äàðààõ ç¿éëñ îðíî. ¯¿íä :
ñèñòåì(ÝÒÒÑ)-èéí
ãîë
îéëãîëòîíä
1. ÝÒÒÑ àâòîáóñàíä ñóóðèëóóëñàí òºõººðºìæ
2. ÝÒÒÑ-èéí àâòîáóñíóóäààñ èðæ
áóé ìýäýýëëèéã õàäãàëàõ
ºãºãäëèéí ñàí
3. Òýäãýýð ºãºãäºë áóþó ìýäýýëëèéã õºðâ¿¿ëæ ìºíãºí õýëáýðò
øèëæ¿¿ëýõ áàãòàíà.
ЭТТСист
емийн
бүдүүвч
Автобуснуу
даас ирсэн
мэдээллийг
хадгална.
мэдээллийг
мөнгөн
дүнгээр
тооцно

12. үйлчигээ нийлүүлэгчийн тооцоо
3 дугаар зураг. ЭТТС-н бүдүүвч.
АЭТТС автобусанд суурилуулсан төхөөрөмж
Дуун дохио
Дэлгэц
Гэрлэн
дохио
Хэрэглэгчийн карт
4дүгээр зураг . Төлбөрийн карт унших төхөөрөмж
Àâòîáóñ á¿ðò ýíýõ¿¿ êàðò óíøèã÷ òºõººðºìæ áàéíà. Çîð÷èã÷èä
àâòîáóñàíä îðîõ á¿ðòýý ýíý òºõººðºìæèíä êàðòàà óíøóóëíà. Õýðýâ
êàðò óíøèã÷èä êàðòàà òàíèóëàëã¿é øóóä îðîõ ãýñýí òîõèîëäîëä
ëàçåð òóÿà ìýäýð÷ äîõèîëîë àæèëëàíà. Òóñ òºõººðºìæ íü 9,5õ6,5
èí÷ áóþó 24,13õ16,51 ñì õýìæýýòýé êàðò óíøèã÷ áºãººä æèæèã
õýìýýíèé äýëãýöòýé, òýðõ¿¿ äýëãýö íü êàðò óíøóóëàõàä êàðòàíä
äàõü äàíñíû ¿ëäýãäýë, íèéòèéí òýýâðýýð çîð÷èæ áîëîõ ýñýõ íü
õàðàãäàíà, õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäýä çîðèóëñàí äóóí äîõèî
ãàðãàõ, ãýðýë àñàæ äîõèî ºãíº. ̺í ýíýõ¿¿ òºõººðºìæèä òóõàéí
ºäðèéí óíøóóëñàí êàðòíóóäûí òàëààð ìýäýýëëèéã õàäãàëàõ ò¿ð
ñàíàõ îé áàéðëàíà. Ò¿ð ñàíàõ îéä õàäãàëàãäñàí ìýäýýëýë Òºâ
ºãºãäëèéí ñàíðóó õàäãàëàãäàíà.
Тээврийн Хэрэгслийн Касс

13. Ýíý ñèñòåìèéí ãîë îéëãîëò áîëîõ Òýýâðèéí Õýðýãñëèéí Êàññ íü
Һ⠺ãºãäëèéí ñàíä õàäãàëàãäñàí ìýäýýëë¿¿äèéã áîëîâñðóóëæ ¿íý
öýíèéã òîîöîæ ¯éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷èéí
äàíñ ðóó ìºí㺠îðíîÝíý
òàë äýýð àðèëæààíû áàíêòàé õàìðòàí àæèëëàõ áîëîìæòîé áºãººä
ýíý íü áóöààä êàðòíû àæèãëàõ õ¿ðýýã òýëæ ºãºõ þì.
Карт
Çîð÷èã÷èä
¿éë÷èëãýýíèé
êàðòàà
íèéñëýëèéí
á¿õ
àâòîáóñíû
áóóäëóóäààñ àâ÷ áîëíî. Íýã çîð÷èã÷ õýäýí ÷ êàðòòàé áàéõ
áîëîìæòîé.
¯éë÷èëãýýíèé êàðò íü
Äóíä ñóðãóóëèéí ñóðàã÷èä
Îþóòíóóä
ªíäºð íàñòàí áîëîí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäýä
Íèéòèéí òýýâðèéí àæèë÷èäàä
Íýã óäààãèéí õýðýãëýýíèé êàðòóóäûã çàõ çýýëä íèéë¿¿ëíý.
1.
Íèéò äóíä ñóðãóóëèéí ñóðàã÷èä áîëîí îþóòíóóäàä ñóðãóóëèéí
òîäîõîéëîëòûã ¿íäýñëýí
2.
ªíäºð
íàñòàí,
õºãæëèéí
áýðõøýýëòýé
èðãýäýä
õàðúÿà
ä¿¿ðãèéí õàëàìæààð äàìæóóëàí
3.
Íèéòèéí òýýâðèéí àæèë÷èäàä äîòîîä øóãàìààð äàìæóóëàí
îëãîíî.
4.
Íýã óäààãèéí õýðýãëýýíèé êàðòóóäûã õýí ÷ áîðëóóëàõ öýãýýð
äàìæóóëàí õóäàëäàí àâ÷ ¿éë÷ë¿¿ëýõ áîëîìæòîé.
Àøèãëàñàí íîì, õýâëýë:
[1] Post Payment Smart Card In Japan, Macato Mizutani, 2003
[2] Automated Bus Electronic Payment System By NEF
[3] New Leader In Smart Card Payment Systems For Public
Transportation 2009
[4] A Business and Technologu Alignment Perspective,Ma,
Banerjee, Lai, and Shroff
[5]Íèéñëýëèéí íèéòèéí òýýâðèéí øóóðõàé ìýäýýíèé òàéëàí, 2011
îíû 3 ñàð
[6]http://www.slideshare.net/togtox/finance9
Çîõèîã÷èéí òóõàé:Ä. Óíäàðìàà, Æ. Çàíäàðãèéðàà íàð íü2008 îíä Ìîíãîë Óëñûí
Øèíæëýõ Óõààí Òåõíîëîãèéí Èõ Ñóðãóóëèéí Êîìïüþòåðèéí òåõíèê Ìåíåæìåíòèéí
Ñóðãóóëüä ýëñýí îðæ Ìýäýýëëèéí Ñèñòåìèéí Ìåíåæìåíòèéí ìýðãýæëýýð 3 äàõü
æèëäýý ñóð÷ áàéíà.