Cr cnews 201207

1. Ìîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà Õîëáîîíû Çîõèöóóëàõ Õîðîî
Communications Regulatory Commission of Mongolia
ÌÝÄÝÝ
¹02(6) 2012 îíû 7 äóãààð ñàð
NEWS
www.crc.gov.mn
СÎНÃÓÓËÈÉН
СÓÐÒАË×ÈËÃААНÛ Á¯ÐÒÃЭË,
МÎНÈÒÎÐÈНÃÈÉН ÒÓÕАÉ
ÄЭËÕÈÉН ÖАÕÈËÃААН
ÕÎËÁÎÎ МЭÄЭЭËЭËÆСЭН
НÈÉÃМÈÉН ªÄªÐ
ªÐÃªН ÇÓÐÂАСÒ
ÇÎÐÈÓËСАН ÓÕААËАÃ
ÇÎÕÈÖÓÓËАËÒ
ÒÎÎН ÒÅËÅÂÈÇÈÉН
ÄАÕÈН ÄАМÆÓÓËАÕ
СÒАНÖÛН ÒÓÐØÈËÒ

2. ÁÝËÝÍ ¯¯?
ÒÎÎÍ ªÐêÍ
ÍÝÂÒЯ¯ËÝÃÒ ØÈËÆÈÕÝÄ
2014.07.31
© Univision

3. CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012 3
www.crc.gov.mn
Мîíãîë Óëсûí Õàðèëцàà Õîëáîîíû Çîхèцóóëàх Õîðîîíû íэðèйí ºмíººс áîëîí хóâèàсàà îðчèí цàãèйí
мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàð ¿¿сч хºãæсºíèй 91 æèëèйí îйã òîхèîëäóóëàí сàëáàðûí хºãæèëä
îюóí óхààí, х¿ч хºäºëмºð, мэäëэã чàäâàðàà çîðèóëàí хºäºëмºðëºæ èðсэí ¿å ¿åèйí àхмàäóóä, хîëáîîчèä,
мэäээëëèйí òåхíîëîãè, ðàäèî òåëåâèçèйí èíæåíåð, òåхíèêèйí àæèëòàí àæèëëàãсàä, òóсãàй çºâøººðºë
эçэмøèãчèä, íèйò хэðэãëэãчèääээ áàÿðûí мэíäчèëãээ äэâø¿¿ëьå.
Õàðèëцàà хîëáîîíû çîхèцóóëàх хîðîî íь хóóëьä çààсàí ¿íäсэí чèã ¿¿ðэã, á¿ðэí эðх, áèå äààсàí áàйäëàà
хэðэãæ¿¿ëэхäээ òóс сàëáàðò òºðººс áàðèмòëàх áîäëîãî, øèйäâэð, хóóëь òîãòîîмæèйí х¿ðээíä øèэí äэâøèëòэò
òåхíèê òåхíîëîãèйã íèйãэм, эäèйí çàсãèйí á¿хèй ë сàëáàðò íэâòð¿¿ëэх, эðх ç¿й, эäèйí çàсãèйí îíîâчòîй
çîхèцóóëàëòààð хàíãàх, èðãэäэä х¿ðãэх òºðèйí áîëîí мэäээëэë хàðèëцàà хîëáîîíû òºðºë á¿ðèйí хэðэãëээ,
¿йëчèëãээã чàíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä х¿ðãэх, х¿ðòээмæèйã сàйæðóóëàх, øóäàðãà ºðсºë人íèй íºхцºëèйã
á¿ðä¿¿ëэх àðãà хэмæээã ¿å øàòòàй хэðэãæ¿¿ëæ áàйãàà áèëээ. ÓÈÕ, Çàсãèйí ãàçðààс áàòàëсàí ¿çэë áàðèмòëàë,
¿íäэсíèй хºòºëáºð¿¿ä, сàëáàðûí çîхèцóóëàëòûí àðãà хэмæээã хэðэãæ¿¿ëэхэä хàмòðàí àæèëëàæ áàйãàà
МØÕÕÒÃ, хîëáîãäîх ÿàм, áàйãóóëëàãà, òóсãàй çºâøººðºë эçэмøèãч êîмпàíè, èðãэä áîëîí сàëáàðûí àæèëòàí,
àæèëëàãсàä íàðòàà áàÿðûí эíэ ºäºð òàëàðхàæ áàйãààãàà èëэðхèйëэхèйã х¿сч áàйíà.
Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðûã эðчèмòэй хºãæ¿¿ëэх, сàëáàðûí çîхèцóóëàëòûí òàëààð òàâьсàí
чèãëэë, çîðèëòûã хэðэãæ¿¿ëэх íь òºð, çàсãèйí òºäèйã¿й òºðèйí áîëîí òºðèйí áóс áàйãóóëëàãóóä, хóâèйí
хэâøëèйíхэí íèйò èðãэä, óëс îðíû ººäëºí äэâæèх í¿¿ð цàðàйã òîäîðхîйëîх àч хîëáîãäîëòîй ãэæ ¿çэæ
áàйíà. Òèймээс ч мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî, òåхíîëîãèйí сàëáàðò ãàðч áóй с¿¿ëèйí ¿åèйí øèíэ, äэâøèëòэò
òåхíèê, òåхíîëîãè ò¿¿íèй àсàð хóðäòàй хºãæèë, øèíэчëэëò ººðчëºëò íь òóс сàëáàðûí çîхèцóóëàëòûã óëàм
áîëîâсðîíãóй áîëãîх, мэðãэæëèйí áàйãóóëëàãûí àæèëòàí, àëáàí хààãчäààс ºíäºð мэäëэã, áîëîâсðîë, îíîë
пðàêòèêèйí îíцãîй чàäâàð эçэмøèхèйã øààðäàæ áàйäàã áèëээ.
Îйðûí èðээä¿йä ÕÕÇÕ-íîîс ðàäèî, òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã òîîí òåхíîëîãèä øèëæ¿¿ëэх, ò¿¿íèй
çîхèцóóëàëòûí àðãà хэмæээã ¿å øàòòàй хэðэãæ¿¿ëэх, êèáåð мэäээëëèйí àюóëã¿й áàйäëûã хàíãàх, ºðãºí
çóðâàсûí ¿йëчèëãээ áà хэðэãëээã óëàм íэмэãä¿¿ëэх, á¿ðòãэë мэäээëëèйí 纺ëºí äэä á¿òцèйã á¿ðä¿¿ëэх,
àãóóëãà áà êîíòåíòûí çîхèцóóëàëòûã хèйх, øóóäàíãèйí ¿йëчèëãээíä мэäээëëèйí òåхíîëîãèйã àøèãëàх, цàхèм
ãàðûí ¿сãèйí òóхàй хóóëèйã хэðэãæ¿¿ëэх áэëòãэëèйã хàíãàх çэðэã чèãëэëээð îëîí àðãà хэмæээã хэðэãæ¿¿ëэхээð
òºëºâëºæ áàйãàà áîëíî.
Öààøäàà мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû îëîëò, хэðэãëээ íèйãэм, эäèйí çàсãèйí хºãæëèйí äэмæèх хэðэãсэë
áîëãîх, мэäээëэëæсэí íèйãэм áàйãóóëàх, óëмààð х¿í àмûí ºäºð òóòмûí хэðэãцээ áîëãîх øààðäëàãàòàй óðãàí
ãàðч áàйãàà юм. Эíэх¿¿ òîмîîхîí çîðèëòûã хэðэãæ¿¿ëэхэä хóóëь эðх ç¿йí îðчèíã òºãºëäºðø¿¿ëэх, сàëáàðûí
ºðсºë人í çîхèцóóëàëòûí òààòàй îðчèíã óëàм áîëîâсðîíãóй áîëãîх íь чóхàë áàйãàà юм.
Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî, øóóäàíãèйí сàëáàðò ¿йëчèëãээ эðхëэãчèä, хэðэãëэãчèä Òà á¿хэíäээ
сàëáàðûíхàà ò¿¿хò 91 æèëèйí îйí эíэ ºäºð ºмíº ãàðãàсàí àмæèëòàà óëàм áàòàòãàæ, цààøäàà эх îðíûхîî
èðээä¿йí хºãæèë, цэцэãëэëòэä хóâь íэмэð îðóóëàí àæèë хºäºëмºðèйí ºíäºð àмæèëò ãàðãàíà ãэäэãò èòãэë òºãс
áàйíà.
Сàëáàðûí àæèëòíóóäûí áàÿðûã òîхèîëäóóëàí эíэ сàëáàðûí хºãæèë, äэâøëèйã хàмòäàà цîãцëîîí
á¿òээхèйí òºëºº ç¿òãэæ, ººðèйí хºäºëмºð, îюóí óхààí, сэòãэë ç¿ðхээ хàðàмã¿й çîðèóëæ èðсэí мэðãэæèë íэãò
íºхºä, хàмòðàí ç¿òãэãч íàðòàà ¿ðãэëæ эðч х¿ч, àç хèймîðьòîй, эð¿¿ë эíх áàйæ àæèë ¿йëс òàíь ¿ðãэëæ ººäðºã
áàйхûí åðººëèйã ÕÕÇÕ-íû ãèø¿¿ä, Äàðãûí Ǻâëºëèйí ºмíººс áîëîí хóâèàсàà ºðãºí äэâø¿¿ëьå.
Ñàéí ¿éëñ äýëãýðýõ áîëòóãàé.
Á.ÁÎËÄÁААÒАÐ
ÕАÐÈËÖАА ÕÎËÁÎÎНÛ ÇÎÕÈÖÓÓËАÕ ÕÎÐÎÎНÛ ÄАÐÃА
МÝÍÄ×ÈËÃÝÝ
© CRC. ÕÕÇÕ-íû äàðãà Á.Áîëäáààòàð

4. 4
www.crc.gov.mn
Ñýòã¿¿ëèéí
çºâëºë
Äàðãà:
Á.Áîëäáààòàð
/ÕÕÇÕ-íû äàðãà /
Ãèø¿¿ä:
T.Наранмандах
/ЭЗМЗА-ны даргын ¿үрэг гүйцэтгэгч/
Á.̺íõáàò /ÇǯÒÀ-íû äàðãà/
Ì.Ìýíä-Î÷èð /ÐÄÇÕÀ-íû äàðãà/
Ó.Òàìèð /ÇÀ-íû äàðãà/
Ç.Ýðäýíý÷óëóóí /ØÀ-íû äàðãà/
Ä.Íÿìäîðæ /äàðãûí çºâëºõ/
Õàðèóöëàãàòàé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà:
Ò.Íàðàíìàíäàõ
/naran@crc.gov.mn/
Сэтгүүлийн холбоочдын баярт зориулсан
дугаарыг бэлтгэсэн:
Г.Оюунцэцэг /ХХЗХ-ны мэргэжилтэн/
Э.Батдорж
Õàÿã:
Ìîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà õîëáîîíû
çîõèöóóëàõ õîðîî, Ìåòðî áèçíåñ
òºâ. À-áëîê. 5-ð äàâõàð, Ñ¿õáààòàð
ä¿¿ðýã. Ñ¿õáààòàðûí ãóäàìæ-13,
Óëààíáààòàð-14201, Ìîíãîë Óëñ.
Óòàñ: +976-11-36 39 99
Ôàêñ: +976-11-31 77 20
Öàõèì øóóäàí: crc@mongol.net
Öàõèì õàÿã: www.crc.gov.mn
© Энэхүү сэтгүүлийн аль ч хэсгийг
ХХЗХ-ны зөвшөөрөлгүй хэвлэх,
хуулбарлахыг хориглоно.
6
ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ
ÇÎÕÈÖÓÓËÀÕ ÕÎÐÎÎÍÛ 2012 ÎÍÛ ÝÕÍÈÉ ÕÀÃÀÑ
ÆÈËÈÉÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÒÀÉËÀÍÃÀÀÑ...
8
ÀÍÕ ÓÄÀÀ ÑÎÍÃÓÓËÈÉÍ ÑÓÐÒÀË×ÈËÃÀÀÍÛ Á¯ÐÒÃÝË,
ÌÎÍÈÒÎÐÈÍÃÈÉÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀà ÕÈÉÃÝÝÄ
ÁÀÉÍÀ...
10
ÑÀËÁÀÐÛÍ ¯ÍÄÝÑÍÈÉ
ÕªÒªËÁªÐ¯¯ÄÈÉÍ ÒÓÕÀÉ
12
14
ÓÒÀÑÃ¯É ÕÎËÁÎËÒÒÎÉ ÈÍÒÅÐÍÅÒÈÉÍ ÒÀËÀÀÐ
ÕÝÐÝÃËÝÃ× ÒÀÍÄ ªÃªÕ ǪÂ˪êª
Îðîñûí Õîëáîîíû Óëñ òåëåâèçèéí òîîí
ªðãªí íýâòð¯¯ëýãò øèëæèÆ áàéãàà òóõàé
16
18
Àçè, íîìõîí äàëàéí á¯ñèéí øóóäàíãèéí
õîëáîîíû ã¯éöýòãýõ çªâëªëèéí õóðàëä
îðîëöñîí òóõàé
“ÄÝËÕÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÕÎËÁÎÎ, ÌÝÄÝÝËÝËÆÑÝÍ
ÍÈÉÃÌÈÉÍ ªÄªÐ” ÑÝÄÝÂÒ ÓÓËÇÀËÒ ÑÅÌÈÍÀÐ ÇÎÕÈÎÍ
ÁÀÉÃÓÓËÀÂ
CRC NEWS 1(6) 2012 July 2012

5. 5
www.crc.gov.mn
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012
22
ÁÍÑÓ-ûí Êàáåëèéí òåëåâèç, öàõèëãààí õîëáîîíû ¯éë×èëãýý
ýðõëýã×äèéí õîëáîîíîîñ çîõèîí áàéãóóëñàí “Òîîí
êàáåëèéí òåëåâèç” ¯çýñãýëýíä îðîëöîâ.
24
ÒÎÎÍ ÒÅËÅÂÈÇÈÉÍ ÄÀÕÈÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÑÒÀÍÖÛà ªÌͪÃÎÂÜ
ÀÉÌÃÈÉÍ ÒªÂ, ÄÓÍÄÃÎÂÜ ÀÉÌÃÈÉÍ ÖÀÃÀÀÍÄÝËÃÝÐ, ªÍĪÐØÈË
ÑÓÌÄÀÄ ÀÌÆÈËÒÒÀÉ ÒÓÐØËÀÀ.
26
ªðãªí çóðâàñò çîðèóëñàí
óõààëàã çîõèöóóëàëòóóä
29
30
ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎ, ÒÅÕÍÎËÎÃÈÉÍ ÑÀËÁÀÐÒ
ÕÝÐÝÃËÝÃÄÝÕ ØÈÍÝÝÐ ÁÀÒËÀÃÄÑÀÍ ÕÓÓËÜ ÝÐÕ Ç¯ÉÍ
ÎÐ×ÈÍÛ ÒÓÕÀÉ
Öàõèì õóóäàñíóóäûí
òàëààðõè ìýäýýëýë
32
ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÑÀËÁÀÐÛÍ ÕªÃÆËÈÉÃ
ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯Ä ÁÀ ÕªÃÆËÈÉÍ ÈÍÄÅÊÑ
20
“Ìîíãîë ßïîíû õàìòàðñàí ñàíñðûí òåõíîëîãèéí
ôîðóì-¯çýñãýëýí”
34
Ðàäèî äîëãèîíû õßíàëòûí
ñòàíöûí õªãæèë, äýâøèë

6. 6
www.crc.gov.mn
Монгол Улсын Харилцаа холбооны зохи-
цуулах хорооны дарга /Ерөнхий менежер/
болон Монгол Улсын Ерөнхий сайд /Төсвийн
ерөнхийлөнзахирагчтай/нарынхооронд 2012
онд байгуулсан үйл ажиллагаа, бүтээгдэхүүн
нийлүүлэх үр дүнгийн гэрээ, ХХЗХ-ны
санхүүгийн төсвийн төслийн хэрэгжилтийг
зохион байгуулан ажиллав. Эдгээр төлөв-
лөгөөний хүрээнд тус хорооноос 2012
оны эхний хагас жилийн байдлаар дараах
томоохон, ажил үйлчилгээг гүйцэтгэсэн бол-
но. Үүнд:
◄ Харилцаа холбооны зохицуулах хорооны
ээлжит хуралдааныг 2012 оны эхний
хагас жилд 8 удаа ээлжит хуралдаан,
ээлжит бус хуралдааныг 5 удаа тус тус
зохион байгуулав. Эдгээр хуралдаанаар
хэлэлцсэн асуудлаар нийт 49 тогтоол,
9 тэмдэглэлийг гарган шийдвэрлэж,
хэрэгжилтэнд хяналт тавьж ажиллав.
Тухайлбал:
• Харилцаа холбооны тоног төхөөрөмжийн
баталгаажилтхийхүнэтарифийнсаналыг
боловсруулан Зохицуулах хорооны 2012
оны 03 тоот тогтоолоор шийдвэрлэв.
• Улс хоорондын ярианы үйлчилгээний
зах зээлд зохицуулалт хийх санал
боловсруулан улс хоорондын ярианы
үйлчилгээ эрхлэгчдийн дунд хэлэлцүүлэг,
санал асуулгыг хийж, Зохицуулах
хорооны 2012 оны 4 болон 5 тоот
тогтоолоор шийдвэрлэв.
• Телевиз радиогийн өргөн нэвтрүүлгийн
үйлчилгээ эрхлэгчдийн гаргасан зөрчилд
ногдуулах анзыг баталсан Зохицуулах
хорооны 2011 оны 27 дугаар тогтоолд
өөрчлөлт оруулах асуудлыг боловс-
руулан 2012 оны 20 дугаар тогтоолоор
шинэчлэн батласан болно.
• Улс хоорондын сүлжээ байгуулах,
түүнийг ашиглах “А” ангиллын тусгай
МОНГОЛ УЛСЫН ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ ЗОХИЦУУЛАХ
ХОРООНЫ 2012 ОНЫ ЭХНИЙ ХАГАС ЖИЛИЙН ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААНЫ ТАЙЛАНГААС...
зөвшөөрлийн тусгай нөхцөл, шаардлагыг
26 тоот тогтоолоор батлан мөрдүүлж
эхлэв.
• Утасгүй холболтын (WiFi) системийг
нэвтрүүлэхэд баримтлах зохицуулалтын
чиглэлийг боловсруулан хуралдаанаар
хэлэлцүүлэн 2012 оны 27 дугаар
тогтоолоор шийдвэрлэсэн.
• Тус хорооны 33 дугаар тогтоолоор богино
зайн радио холбооны төхөөрөмжийн
техник, үйл ажиллагааны параметрүүд
болон давтамжийн зурвасын зохицуу-
лалтын баримт бичиг батлаад байна.
• Хорооны хуралдаанаа баталсан “Олон
нийтийн радио, телевизээс бусад радио,
телевизээр сонгуулийн сурталчилгаа
нэвтрүүлэх журам”–ыг хэрэгжүүлэх аж-
лын хүрээнд сонгуулийн сурталчилгаа
нэвтрүүлэх үнэ тарифийн дээд хязгаарыг
тогтоох санал боловсруулан 2012 оны 42
тоот тогтоолоор батлуулав.
• МХС ТӨК-ийн хотын доторхи сүлжээ
ашиглалтын төлбөрт өөрчлөлтийг 2012
оны 43 тоот тогтоолоор батлуулсан
болно.
◄ Мэдээлэл, харилцаа холбоо, шуудангийн
ашиглалт, үйлчилгээ эрхлэх тусгай
зөвшөөрөл, шуудангийн үйлчилгээ эрхлэх
зөвшөөрөл, бүртгэлийн гэрчилгээ, тусгай
дугаарын талаар тус тус ирүүлсэн 170
гаруй иргэд, компани, байгууллагын
материалыг хүлээн авч, Монгол Улсын
“Харилцаа холбооны тухай” хууль, “Радио
долгионытухай”хууль,“Шуудангийнтухай”
хууль, холбогдох хууль, тогтоомж, дүрэм
журмын хүрээнд үйлчилгээ эрхлэхэд
шаардлагатай тоног төхөөрөмж, техник,
технологийн судалгаа, давтамжийн нөөц,
сүлжээ төлөвлөлтийн хуваарь, эдийн
засгийн чадавхи, үр дүнгийн үнэлгээг
хийж, газар дээр нь танилцах, мэргэжил
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

7. 7
www.crc.gov.mn
арга зүйн зөвлөгөө өгч, зөвшөөрөл болон
бүртгэлийн гэрчилгээ олгох, сунгах,
нэмэлт өөрчлөлт оруулах, цуцлах талаар
холбогдох шийдвэрийг гаргуулан ажиллав.
◄ Мэдээлэл, харилцаа холбоо, шуудангийн
чиглэлээр 2012-2013 онд шинээр бо-
ловсруулж, батлуулах үндэсний стан-
дартын жагсаалтыг гаргаж, Стандарт
хэмжил зүйн газарт хүргүүлэв.
◄ Монгол Улсад үүрэн холбооны 4G буюу
LTE үйлчилгээг нэвтрүүлэх асуудлаар
2012 оны 1 дүгээр сард семинар,
хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж, га-
даад орны туршлага болон үндэсний
хөдөлгөөнт үүрэн холбооны өмнөх үеийн
сүлжээний нэвтрэлт, үр дүнгийн талаар
хэлэлцэв.ЭнэхүүүйлчилгээгМонголУлсад
нэвтрүүлэхэд шаардлагатай судалгааг
хийх, хэрэгжүүлэх техник, технологийн
шийдэл, бодлого, зохицуулалтын
чиглэлийг боловсруулах ажлын хэсгийг
Харилцаа холбооны зохицуулах хорооны
Даргын тушаалаар зохион байгуулан
ажиллаж байна.
◄ ОУЦХБ-ын Дэлхийн цахилгаан холбооны
өдөр 2012 оны 5 дугаар сарын 17-ны
өдөрт зориулан тус хорооноос санаачлан
ХХЗХ, МШХХТГ, тусгай зөвшөөрөл
эзэмшигчдийн дунд холбогдох сэдвээр
3 илтгэл танилцуулга хийж, уулзалт
ярилцлагыг зохион байгуулав.
◄ Монгол Улсын УИХ-ын сонгуулийн
тухай хууль шинэчлэн батлагдсантай
холбогдуулан “Олон нийтийн радио,
телевизээс бусад радио, телевизээр
сонгуулийн сурталчилгаа нэвтрүүлэх,
түүнд хяналт тавих журам”-ын дагуу
Сонгуулийн Ерөнхий хороо /СЕХ/ -той
хамтран Улаанбаатар хот, аймгийн
төвүүд, сумдын түвшинд сонгуулийн
сурталчилгааны байгуулсан гэрээ
ба хуваарийг бүртгэн хяналт тавьж,
сурталчилгаа явуулсан үйл ажиллагаанд
2012 оны 6 дугаар сарын 7-27-ны
өдрүүдийн хугацаанд мониторинг хийж
гүйцэтгэсэн. Сонгуулийн сурталчилгааны
холбогдох хууль тогтоомж, журмын
хэрэгжилтэнд монитринг хийсэн нэгдсэн
тайланг боловсруулан СЕХ, ХХЗХ-ны
хуралдаанд танилцуулахад бэлэн бол-
голоо.
◄ ХХЗХ-ны Оны ном-2011 (CRC Annual
Book-2011) боловсруулах ажлын хэсгийг
байгуулан ажиллуулж, тус номын англи
хэл дээрх хувилбарыг 600 ш хэвлүүлэн
олон улсын байгууллага, ЭСЯ, тусгай
зөвшөөрөл эзэмшигч, иргэд болон дотоод,
гадаадын хурал, семинар, уулзалт
хэлэлцүүлгийн үеэр үнэ төлбөргүй тараан
түгээх арга хэмжээ авч, байгууллагын үйл
ажиллагааг сурталчилсан болно.
◄ ХХЗХ-ны 2011 оны санхүүгийн тайлан
балансад Үндэсний аудитын гурвалсан
гэрээгээр Стандарт дүгнэлт аудит ХХК-
ийн багаар аудит хийлгэв. Холбогдох
хууль тогтоомж, дүрмийн дагуу 2011 оны
Аудитын тайлан, дүгнэлтийг олон нийтийн
хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлсэн.
◄ Интернэтийн орчин дахь контент, зохиог-
чийн эрхийн зохицуулалт, үйлчилгээний
чанарын үзүүлэлтийг шинэчлэх ба зохи-
цуулалт, сонгуулийн сурталчилгааны
хууль, холбогдох журмыг хэрэгжүүлэх ар-
га зүй болон ХХЗХ-ны тогтоолоор 2012
онд батлагдсан шинэ дүрэм, журам болон
нэмэлт өөрчлөлт оруулсан, шинэчилсэн
техникийн нөхцөл, шаардлагыг хэрэг-
жүүлэх, сурталчилах, мэргэжил арга
зүйн зөвлөмж өгөх уулзалт, семинарыг
тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчид, холбогдох
байгууллагын төлөөллийг оролцуулан
нийтдээ 10 гаруй удаа зохион байгуулав.
© Mobicom.
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

8. 8
www.crc.gov.mn
Монгол Улсын түүхэнд анх удаа сонгуулийн
сурталчилгааны хяналт, мониторинг хийх
болсон шалтгаан юу вэ?
Монгол Улсын Улсын түүхэнд анх удаа УИХ-
ын сонгууль, аймаг нийслэлийн иргэдийн хурлын
төлөөлөгчдийн сонгуулийн сурталчилгааны үйл
ажиллагаа, түүнийг хэрэгжүүлэх ажлыг хуульчилж,
Сонгуулийн Ерөнхий хороо болон Харилцаа
холбооны зохицуулах хороонд хариуцуулсан болно.
Тухайбал, Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 35
дугаар зүйлийн 35.13-д “Сонгуулийн ерөнхий хороо
болон Харилцаа холбооны зохицуулах хороо энэ
хуулийн 35.11-д заасан радио, телевизээр сонгуулийн
сурталчилгааг нэвтрүүлэх журмыг хамтран баталж,
түүний хэрэгжилтэд хяналт тавина” гэж заасан.
Хуулийн тус заалтыг үндэслэн Монгол Улсын
Сонгуулийн ерөнхий хороо, Харилцаа холбооны
зохицуулах хорооноос 2012 оны 5-р сарын 15-ны
өдрийн 56/38 тоот хамтарсан тогтоол гаргаж, “Олон
нийтийн радио, телевизээс бусад радио, телевизээр
сонгуулийн сурталчилгаа нэвтрүүлэх журам”-ыг
боловсруулан батлуулсан. Журмыг дэлгэрэнгүй
тайлбарласан УИХ-ийн сонгуульд оролцож буй
нам, эвсэл, нэр дэвшигчдэд зориулсан зөвлөмжийг
боловсруулан СЕХ-нд хүргүүлсэн ба ХХЗХ, СЕХ
хамтран 2012 оны 6 сард сургалт, семинарыг зохион
байгуулсан.
ХХЗХ, СЕХ-ны хамтарсан журмыг боловс-
руулсан арга, хамрах хүрээ, үндсэн агуулгыг
товч тайлбарлаж өгнө үү.
Хуульд заасан үндсэн зарчмыг хэрхэн
хэрэгжүүлэх,хяналт мониторингтавихталааржурмыг
боловсруулахдаа Глоб Интернэшнл ТББ, Нээлттэй
Нийгэм Форум, Монголын хэвлэлийн хүрээлэн
зэрэг иргэний нийгмийн төлөөллөөс гаргасан
өмнөх сонгуулиудын үеэр хэвлэл, мэдээллийн
хэрэгсэлд хийсэн мониторингийн тайлан, дүгнэлт,
сонгуулийн үеэр хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслийн
ажиллах зөвлөмж, удирдамж болон бусад орны
сонгуулийн сурталчилгаа нэвтрүүлэх жишиг, олон
улсын байгууллагаас гаргасан Сонгуулийн үеэр
мэдээллийн хэрэгслийн ажиллах удирдамж зэргийг
CRC NEWS сэтгүүлийн энэ дугаарт тус хорооны Зохицуулалтын Албаны мэргэжилтэн
Н.Тогтохсүрэнтэй УИХ, аймаг нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн сонгуулийн сурталчилгааны
бүртгэл, хяналт мониторингийн үйл ажиллагааг холбогдох хууль, тогтоомж журмын хүрээнд ХХЗХ-
ноос бэлтгэлийг хэрхэн хангаж, хийж гүйцэтгэсэн талаарх ярилцлагыг бэлтгэн толилуулж байна.
АНХ УДАА СОНГУУЛИЙН СУРТАЛЧИЛГААНЫ
БҮРТГЭЛ, МОНИТОРИНГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ
ХИЙГЭЭД БАЙНА...
© CRC.
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012
Í.Òîãòîõñ¿ðýí, ÇÀ-ны мэргэжилтэн

9. 9
www.crc.gov.mn
харьцуулж судалсан. Журмын хамрах хүрээ нь олон
нийтийн радио, телевизээс бусад радио, телевизээр
сонгуулийн сурталчилгаа нэвтрүүлэх, сонгуулийн
сурталчилгааг ХХЗХ-ноос олгосон тусгай зөвшөөрөл
бүхий телевиз, радиогоор нэвтрүүлэх асуудлыг авч
үзсэн. Үндсэн агуулга нь Сонгуулийн тухай хуулийн
сурталчилгааг хэрэгжүүлэхтэй холбогдон гарах
харилцааг зохицуулахад оршсон болно.
Сурталчилгаа нэвтрүүлэхэд баримтлах
нийтлэг зарчим, хариуцлагыг тогтоосон бай-
сан, журам ямар ач холбогдолтой гэж үзсэн бэ?
Сонгогчдод зөв сонголт хийхэд туслах, үнэн
бодит мэдээлэл хүргэх үүднээс сонгуулийн
сурталчилгаа нь тэнцвэрт байдлыг хангах, үнэн зөв,
бодит мэдээллийг хүргэх, редакцийн хараат бус
байдлыг хангах, сэтгүүлзүйн мэргэжлийн зарчим, ёс
зүйг баримтлахыг зааж өгсөн. Түүнчлэн сонгуулийн
сурталчилгаа нэвтрүүлэх бол төлбөртэй байх,
сонгуулийн сурталчилгааны нэвтрүүлгийг зөвхөн
агаарын долгион ашигладаг телевиз, радиогоор
нэвтрүүлэх, сурталчилгааны нэвтрүүлгийн нийт
хугацаа хоногт 2 цагаас илүүгүй байх, сонгуулийн
сурталчилгаа гэдгээ ойлгомжтой тодорхой гаргаж,
төлбөртэй захиалгатай гэдгээ тодотгон, тухайн
сурталчилгааны нэвтрүүлгийн нийт хугацааны
туршид захиалагчийн нэрийг тодорхой илэрхийлсэн
байх, телевиз, радио нь цаг авах хүсэлтээ ирүүлсэн
нам, эвсэл, нэр дэвшигчидэд тэгш боломж, тэнцүү
хугацаа санал болгох ёстой бөгөөд сурталчилгааны
хуваарь гаргахдаа гэрээ байгуулах зэрэг асуудлыг
зааж өгсөн юм.
Сонгуулийн тухай хуулийн дагуу телевиз,
радиогоор сонгуулийн сурталчилгаа нэвтрүүлэхэд
хууль тогтоомж зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага ч
тодорхой заасан байгаа.
Журмын ач холбогдол нь сонгуулийн үеэр
телевиз, радио нь ард түмэн, сонгогчдод улс
төрийн нам, эвсэл, нэр дэвшигчдийн байр суурийг
ойлгуулж, зөв сонголт хийхэд тус болох үүднээс
үнэн, зөв, бодитой, тэнцвэртэй мэдээлэл хүргэх
онцгой үүрэгтэй байдаг. Энэхүү үүргийг бодитойгоор
биелүүлэхэд дээрх хуулийн заалт онцгой үүрэгтэй
бөгөөд энэ үүргийг хуулийн хүрээнд тодорхой болгож,
биелэлтэнд хяналт мониторинг хийх үйл явцыг анх
удаа тодорхойлж өгсөн ач холбогдолтой гэж үзэж
байна.
Сонгуулийн сурталчилгааны бүртгэл,
мониторингийн хийсэн ажлууд, ямар хүндрэл
бэрхшээл байсан вэ?
ХХЗХ-ны Даргын тушаалаар ажлын хэсэг
байгуулан ажиллаа. Ажлын хэсэг богино хугацаанд
ихээхэн ачаалалтай ажил хийж гүйцэтгэсэн. Хорооны
веб сайтад “Сонгууль 2012” булан нээж, сонгуулийн
хууль, журам тэдгээрийн хавсралтаар батлагдсан
Улаанбаатар хот болон орон нутагт үйл ажиллагаа
явуулдаг радио, телевизийн үйлчилгээ эрхлэгчдийн
нэрс, сонгуулийн сурталчилгаа явуулахаар хуваариа
бүртгэгдсэн үйлчилгээ эрхлэгчдийн нэрс болон
бүртгэл, хяналт мониторингийн тайлан мэдээ,
мэдээллийг цаг тухай бүрд нь байршуулан ил тод
ажиллав. Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа явуулж
байгаа 18 телевиз, 26 радиогийн, 39 кабелийн
сувгийн хөдөө орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж
байгаа 56 телевиз, 10 радиогийн сонгуулийн
сурталчилгаанд байнгын хяналт тавих ажлыг зохион
байгуулж, мониторингийн дүнг тухай бүрт нь нэгтгэн
боловсруулалт хийж ажилласан.
Хөдөө орон нутгийн хувьд телевиз, радио өргөн
нэвтрүүлгээр сонгуулийн сурталчилгааны бүртгэл,
хяналт мониторинг хийхдээ эфирийн нэвтрүүлгийн
бичлэгийг 7 хоногоор авч, тухай бүр монитîринг
хийлээ. Хөдөө орон нутгийн хувьд зарим хүндрэл гарч
байлаа. Тухайбал, эфирийн нэвтрүүлгийн хөтөлбөр
байхгүй, байсан ч хөтөлбөр нь сурталчилгааны
хуваариасаа зөрөх, сурталчилгаа гэдгийг тодорхой,
нэвтрүүлгийн турш илэрхийлэхгүй байх, нэвтрүүлгийн
цаг тодорхойгүй байх, зарим телевиз эфирийн бичлэг
хийлгэхээр хүргүүлсэн хатуу дискийг ирүүлэхгүй
байх, хоосон ирүүлэх зэрэг нь хяналт, шинжилгээ
хийхэд ихээхэн хүндрэл учруулж байсан болно.
Сонгуулийн хяналт, мониторингийн талаар
ямар тайлан, дүгнэлт гарсан вэ?
Ерөнхийдөө сонгуулийн сурталчилгааг баталсан
хууль, холбогдох журамд заасан зарчим, заалтыг
баримтлан хэрэгжүүлж ажилласан байна. Гэвч
ХХЗХ-ноос тусгай зөвшөөрөл аваад үйл ажиллагаа
явуулахгүй байгаа болон тус хорооны ажлын хэсэгт
сурталчилгааны хуваарийг бүртгүүлээгүй, хяналт
мониторингхийхболомжолгоогүй,тусгайзөвшөөрлийн
нөхцөл шаардлагыг хангахгүй байгаагаас тусгай
зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох талаар
сануулгын арга хэмжээ урьд өмнө авагдсан зарим
телевиз, радиогийн өргөн нэвтрүүлгийн үйлчилгээ
эрхлэгчдийн тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх санал
дүгнэлт боловсруулаад байна.
Ажлын хэсгээс хууль тогтоомж, журмын
хэрэгжилтийн талаар дүгнэлт бүхий нэгдсэн тайлан
болон цаашид авах арга хэмжээ, анхаарах асуудлын
талаар санал зөвлөмжийг боловсруулсан ба СЕХ,
ХХЗХ-ны ээлжит хуралдаанд танилцуулахад бэлэн
болгоод байна.
Баярлалаа. Ажлын амжилт хүсье.
Ярилцлага хийсэн
Т.Наранмандах
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

10. www.crc.gov.mn
10
◄ Төрийн байгууллагын үйл ажиллагааг ил
тод, нээлттэй байлгах төрийн бодлого
боловсруулахад иргэдийн оролцоог
нэмэгдүүлж, төрөөс үзүүлж байгаа үйл-
чилгээг хүртээмжтэй чирэгдэлгүй болгож,
цахим засгийн үйлчилгээг хөгжүүлж
нэвтрүүлэх зорилготой “Цахим засаг”
үндэсний хөтөлбөр 2012 оны 4 дүгээр
сарын 4-ний өдрийн Засгийн Газрын 101
дүгээр тогтоолоор батлагдлаа.
Энэхүү хөтөлбөрийг боловсруулахад,
Улсын Их Хурлын 2008 оны 12 дугаар
тогтоолоор батлагдсан “Монгол улсын мян-
ганы зорилтолд суурилсан Үндэсний хөгжлийн
цогц бодлого” Засгийн Газраас батлагдсан
“Цахим Монгол” үндэсний хөтөлбөр, Мон-
гол улсад бүртгэлийн нэгдсэн тогтолцоог
бий болгох үндэсний хөтөлбөр, Мэдээллийн
аюулгүй байдлыг хангах үндэсний хөтөлбөр,
Өндөр хурдны өргөн зурвасын сүлжээ
үндэсний хөтөлбөр зэрэг бодлогын баримт
бичигт тусгагдсан зорилтууд, тэдгээрийн
хэрэгжилтэд хийсэн хяналт шинжилгээний
дүн, хөгжиж байгаа орнуудад цахим засгийг
хөгжүүлэх талаар Дэлхийн банкнаас гаргасан
зөвлөмж зэргийг үндэслэл болгожээ.
Хөтөлбөрийг боловсруулах явцад цахим
засгийг хөгжүүлэн, амжилттай хэрэгжүүлж
байгаа АНУ, ХБНГУ, БНСУ, Малайз, Шинэ
Зеланд , Япон , БНЭУлс зэрэг орны туршлагыг
судалсан байна.
◄ “Өндөр хурдны өргөн зурвасын сүлжээ
үндэсний хөтөлбөр” 2011 оны 5 дугаар
сарын 3-ны өдрийн Засгийн Газрын 145
дугаар тогтоолоор батлагдсан.
Нэгдсэн Үндэстний байгууллага (UN)-ын
Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага
(ITU) нь Мянганы хөгжлийн зорилт (MDG)
болон Мэдээлэлжсэн нийгмийн дэлхийн
дээд хэмжээний уулзалт (WSIS) -аас
гаргасан зорилтыг амжилттай биелүүлэхэд
гол хөдөлгүүр хэрэгсэл нь өндөр хурдны
өргөн зурвасын мэдээллийн сүлжээ гэж үзэн
2010 онд өргөн зурвасын хороог (Broadband
Commission) байгуулсан. Мэдээлэл, харилцаа
холбоо, технологийн хөгжлийн өнөөгийн
түвшин, үйлчилгээний хамрах хүрээ, хурд, улс
орнуудын техник, технологи болон сүлжээний
онцлог зэргээс хамаарч өргөн зурвасын
хүртээмжийг (broadband access) улс орон бүр
ялгаатайгаар тодорхойлдог байна.
◄ Монгол Улсад шуудангийн үндсэн сүлжээг
бий болгох, үндсэн сүлжээний дамжуулах
чадварыг сайжруулж, сүлжээгээр дамжих
уламжлалт үйлчилгээний нэр төрлийг
нэмэгдүүлж мэдээллийн технологид тул-
гуурласан шинэ нэр төрлийн үйлчилгээ,
хэрэглээг нэвтрүүлэх, шуудангийн үйлчил-
гээг хүртээмжтэй, шуурхай, найдвартай
хүргэх боломжийг бий болгох зорилго
бүхий “Өрх бүрт шуудан “ хөтөлбөр 2011
оны Засгийн Газрын 126 дугаар тогтоолоор
батлагдсан.
Монгол Улсын шуудангийн салбарын
хөгжлийг гадаад орнуудын жишигт хүргэх,
шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх, үйл-
чилгээг иргэдэд ойртуулах, хаягийн хүр-
гэлтийг нэмэгдүүлэх, зип кодыг хаягийн
системтэй уялдуулах, шуудангийн үндсэн
сүлжээг бий болгон оновчтой зохион бай-
гуулах, шуудангийн үндсэн сүлжээгээр
дамжуулан төрөөс иргэдэд хүргэх үйлчил-
гээний найдвартай, шуурхай байдлыг хангах
боломжийг бүрдүүлэх зэрэг асуудлыг энэхүү
хөтөлбөрийн хүрээнд хэрэгжүүлнэ.
Салбарын үндэсний
хөтөлбөрүүдийн тухай
www.crc.gov.mn
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

11. www.crc.gov.mn
11
www.crc.gov.mn
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

12. www.crc.gov.mn
Утасгүй холболттой интернетийн
талаар хэрэглэгч танд өгөх зөвлөгөө
Утасгүй холболтоор интернэтийг ашиглаж
буй хувь хүн албан байгууллагаас гадна
интернэт кафе, тоглоомын газрууд ажиллууж
буй хэрэглэгч цөөнгүй байдаг.
Үйлчлэгч компани нь интернетийн тухайн
хурдыг хувааж (shared) өгөх тохиолдолд
1:4 дүрмийг баримтлана. Энэ шаардлагыг
хангахуйц нийт урсгалыг бөөний үйлчилгээ
эрхлэгчээс авдаг.
Энэхүү заалтыг хэрэгжүүлэхдээ интер-
нэтийн үйлчилгээ эрхлэгч нь хуваагдсан
(shared) интернэтийн үйлчилгээний хурдыг
хамгийн багадаа 1:4-өөс доошгүй байх чанарыг
хадгалах үүргийг тусгай зөвшөөрлийн гэрээгээр
хүлээдэг.
Өөрөөр хэлбэл, айл өрхөд гэрээнд заасан
1Mbps хурдыг оргил ачааллын үед 256кбит/с-
ээс доошгүй байлгах нөхцөлийг систем дээрээ
бүрдүүлж ажиллана.
Утасгүй холболтоор интернэт ашиглахтай
холбогдон гардаг гомдол саналыг тус хорооноос
хянан үзэж, үйлчлэгч компаниудтай удаа да-
раагийн уулзалт ярилцлага хийж чанарыг/
тухайлбал хурд, тогтвортой найдвартай ажил-
лагаа, төлөвлөлт зэрэг/сайжруулах асууд-лаар
хамтран ажиллаж байна.
Хэрэглэгч та бүхний сонорт энгийн боловч
тустай мэдээллийг тодорхой сэдвүүдээр хүр-
гэхээр төлөвлөсний эхний хэсгийг áîëîâñðóóëàí
хүргэж байна.
1. Утасгүй холболтын технологи
WiMAX™ (Worldwide Interoperability for Mi-
crowave Access) –нь IEEE ( Электротехник ба
Электроникийн Инженерүүдийн Институт) –
ийн боловсруулсан утасгүй холболтын стан-
дартуудын багц болох 802.16- стандартад
суурилсан Wireless MAN технологийн худал-
дааны нэр.
Технологийн үндсэн зорилго нь хувийн
хэрэгцээний өргөн зурвасын (өндөр хурдны )
холболтоор өргөн хүрээтэй клиентийн тоног
төхөөрөмж бүхий Интернэтийн глобал сүлжээнд
холбох болон нийтийн интернетийн зах зээл
дэх үйлчилгээг хэрэглэгчдэд хүргэхэд оршино.
Үндсэн мөрдөх стандартууд нь суурин ба
хөдөлгөөнт холболтуудыг хангахад харгалзсан
802.16d-2004 ба 802.16e-2005 болно.
© www.google.com
12
www.crc.gov.mn
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

13. www.crc.gov.mn
Зураг.1 WiMAX ба Wi-Fi–технологийн хам-
рах хүрээг харьцуулсан байдал
WiMAX технологи нь Wi-Fi –тай харьцуулахад
Èíòåðíåòэä èë¿¿ ºíäºð хóðä, íэâòð¿¿ëэх чàäàâ-
хè áîëîí хàмðàх х¿ðээòэй òóë мàãèсòðàëь
сóâàã хэëáэðээð àøèãëàæ áîëîх áºãººä 802.16
пðîòîêîë äээð сóóðèëсàí с¿ëæээ íь á¿хэë á¿òэí
хîò, óëсûã ч хàмàðч чàäíà.
2. Èíòåðíэòèйí хэðэãëэãчèä ¿йëчëэãч
ãэðээíä çààсàí хóðä
Эíэх¿¿ хóðäàà àà ºãч чàäàхã¿й áàйãàà
òàëààð íх ãîмäîë ãàðãàäàã. Эíэ íь мàø îëîí
х¿чèí ç¿йëээс хàмààðäàã .
◄ Мàø эíãèйíээð òàйëáàðëàхàä спèäîмåòðûí
çààëò íâ 250 êм/цàã- х¿ðòэë хóðäòàй ÿâæ
чàäàхààð ¿йëäâэðëэãäсэí мàøèíààð èх
Òåõíîëîãè Ñòàíäàðò Õýðýãëýý Íýâòð¿¿ëýõ ÷àäàâõè ¯éë÷ëýõ ðàäèóñ Äàâòàìæ
WiMax 802.16d WMAN 75 Mbps хүртэл 25-80êм 1.5-11GHz
WiMax 802.16e Mobile WMAN 40 Mbps хүртэл 1-5 êм 2.3-13.6 GHz
Bluetooth v.3.0 802.11 WPAN 3-24 Mbps хүртэл 100 м х¿ðòэë 2.4 GHz
Bluetooth v.2.0 802.15.3 WPAN 2.1 Mbps хүртэл 100 м х¿ðòэë 2.4 GHz
WiFi 802.11b WLAN 11 Mbps хүртэл 300 м х¿ðòэë 2.4 GHz
WiFi 802.11g WLAN 54 Mbps хүртэл 30 0 м х¿ðòэë 2.4 GHz
WiFi 802.11n WLAN 450 Mbps хүртэл 300 м х¿ðòэë
2.4-2.5 GHz
эсâэë5.0 GHz
WiFi 802.11a WLAN 54 Mbps хүртэл 300 м х¿ðòэë 5.0 GHz
WiMax 2 802.16 m
WMAN, Mobile
WMAN
1 Gbps хүртэл (WMAN) 100
Mbps хүртэл (Mobile WMAN)
Сòàíäàðò
áîëîâсðóóëàх
øàòàíä
Сòàíäàðò
áîëîâсðóóëàх
øàòàíä
Утасгүй холболтын стандартуудыг харьцуулаг үзүүлвэл:
хîòûí áºãëºðºëòэй çàмä ººðèйãээ æîëîî
áàðьæ ÿâààòàй ç¿йðëэæ áîëîх юм.
◄ Èíòåðíåò èйí ººðèйíх íь мºí чàíàð áîë
ãëîáàë с¿ëæээíä åðºíхèй ä¿ðмèйí äàãóó
хàðèëцàí хîëáîãäсîí êîмпьюòåð¿¿ä, сåð-
âåð¿¿äèйí êîмпëåêс юм. Òàíû хэðэãëэæ áóй
êîмпьюòåð ч òэðíèй íэã.
◄ Òºãсãºëèйí хэðэãëэãч èíòåðíэò-ä хîëáîãäîх
хóðäàíä òîäîðхîй íºëºº ¿ç¿¿ëäэã, хэðэãëэãч
ººðºº òîхèðóóëæ хÿíàæ чàäàх х¿чèí ç¿йë¿¿ä
áàйäàã:
• òàðèфûí áàãцûí сîíãîëò
• áîëîмæèò á¿х âèðóс áîëîí ò¿¿íòэй àäèëòãàх
пðîãðàммóóäàä çîðèóëàãäсàí фèëьòð¿¿ä
• ¿йëäëèйí сèсòåмèйí òîхèðãîî áà òåхíèê
хэðэãсëèйí çºâ àæèëëàãàà
• с¿ëæээíèй êàðòíû äðàйâåðèйí òîхèðãîî
• завсрын сүлжээний ттөхөөрөмж (марш-
рутизатор г.м.)
• утасгүй интернета (Wi-Fi) ашиглах
• төгсгөлийн цэг буюу last mile-ийн чанар
çэðэã îðíî.
3. Õэðэãëэãч òàíû áàйíãà сàíàæ
ÿâàх ç¿йë
Аëèâàà ¿йëчëэãч êîмпàíè, çºâхºí хэðэã-
лэгчийн төхөөрөмж (DSL- эсвэл модем, сүлжээ-
ний карт гэх мэт )-өөс үйлчлэгчийн техникийн
талбар (үйлчлэгчийн сервер, маршрутизатор
г.м.) хүртэлх цахилгаан холбооны сүлжээний
хэсэг / last mile /-т хүргэж чадахаар “зарласан”
хàмãèйí äээä хóðäòàй îйðîëцîî хóðäûã ºãºхººð
áàòàëãààæóóëсàí áàйäàã.
13
www.crc.gov.mn
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

14. 14
www.crc.gov.mn
ÎÐÎСÛН ÕÎËÁÎÎНÛ ÓËСÛН ÒÅËÅÂÈÇ
ÒÎÎН ªÐÃªН НЭÂÒЯ¯ËЭÃÒ ØÈËÆÈÆ
ÁАÉÃАА ÒÓÕАÉ
ÎÕÓ-ûí Õîëáîîíû ÇÃ-ààс 2009 îíä áîãèíî
хóãàцààíä á¿х х¿í àмä òîîí ðàäèî òåëåâèçèйí
ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã х¿ðãэх çîðèëãîîð “ÎÕÓ-ä
ðàäèî òåëåâèçèйã 2009-2015 îíä хºãæ¿¿ëэх
íь” çîðèëòîò хºòºëáºðèйã áàòàëсíààð Îðîс
óëсàä эфèðèйí ðàäèî, òåëåâèçèйí ºðãºí
íэâòð¿¿ëãèйã òîîí фîðмàòàä øèëæ¿¿ëэх
àæèë эхэëсэí.
Õºòºëáºð хэðэãæсэíээð 2015 îíû эцэс
ãэхэä Îðîс óëсûí х¿í àм, 20-èîс цººíã¿й
эфèðèйí òåëåâèçèйí òîîí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйã,
ò¿¿íèй äîòîð ºíäºð òîäðîëòîй фîðмàòààð
¿çэх áîëîмæ á¿ðäэх àæээ. Õºòºëáºðèйã
хэðэãæ¿¿ëэхäээ:
Г.Оюунцэцэг, ЭЗМЗА- ны мэргэжилтэн
◄ Òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí òºðèйí
с¿ëæээíèй äэä á¿òцèйã øèíэчëэí
сàйæðóóëàх áà òåëåâèçèйí ºðãºí
íэâòð¿¿ëãèйã òîîí òåхíîëîãèä øèëæ¿¿ëэх
◄ Нэâòð¿¿ëãèйí цàãèйí á¿сээð òåëåâèçèйí
сóâãóóäûã ò¿ãээх îëîí фóíêцòэй сàíсðûí
òîíîã òºхººðºмæ á¿òээх
◄ Аðхèâûí мàòåðèàëûã àíãèëàх, áîëîâс-
ðóóëàх, сèсòåмèйã òîîí áîëãîх
◄ Ðàäèî ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí с¿ëæээã
хºãæ¿¿ëэх
◄ Òåëåâèçèйí ºðãºí íэâòð¿¿ëãèйí øèíэ
òºðë¿¿äèйã /ºíäºð òîäðîëòîй òåëåâèçèйã
îðîëцóóëсàí/ хºãæ¿¿ëэх çîðèëòóóäûã äэâ-
ø¿¿ëсэí.
Тоон телевизийн нэвтрүүлгийг
дамжуулах газрын сүлжээг байгуулахдаа
улсынхаа газар нутгийг бүхэлд нь тоон
сувгийн 4 багцаар хамруулахаар ээлж
дараатай төлөвлөсөн байна.
1-р багцад багтаж буй бүс нутгууд:
(2010-2014 он):
Аëòàй, Áóðèàä, Òóâà, Õàêàс óëсóóä,
Аëòàй, Çàáàйêàëь, Êàмчàòсê, ïðèмîðè,
Õàáàðîâсêèйí хÿçãààðóóä, Амóð, Сàхàëèí
мóæ , Åâðåйí àâòîíîмèò мóæ
© www.minsviaz.ru
Эхний багцын бүрэлдэхүүн
Ïервый канал Ðоссия 1 Ðоссия-2 НТÂ
Ïетербург -Ïятый канал
Ðоссия-K
Ðоссия-24 Êарусель
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

15. 15
www.crc.gov.mn
2-р багцад багтаж буй бүс нутгууд
(2010-2015 он):
Адыгея, Дагестан, Ингушет ,Кабардино-
Балкар, Халимаг, Каpачаево-Чеpкесск,
Карелия, Северная Осетия - Алания, Чечень,
Краснодарын хязгаар, Астрахань, Белгород,,
Брянск, Волгоград, Воронеж, Иркутск,
Калининград, Курск, Ленинград, Мурманск,
Оренбург, Псков, Ростов, Смоленск, Тюмень
мужууд, Санкт-Петербург хот, Ханты-Мансийн
автономит тойрог – Югра
3-р багцад багтаж буй бүс нутгууд
(2011 - 2015 он):
Коми, Марий Эл, Мордови, Татарстан,
Удмурт , Чуваш улсууд, Пермь,, Ставрополийн
хязгаар, Архангельск,, Владимир, Вологода,
Иваново, Калуж, Кемерово Киров, Кострома,
Курган, Липецк, Магадан, Москова, Ниже-
городск, Новгород, Новосибирск, Омск,
Орлов, Пенза, Рязань, Самара, Саратов,
Свердловск, Тамбов, Тверь, Томск, Ульяновск,
Челябинск, Ярославь мужууд, Москва хот,
Ненецийн автономит муж
4-р багцад багтаж буй бүс нутгууд
(2012-2015 годы):
Башкортостан, Саха (Якутия)улсууд,
Красноярскийн хязгаар, Чукотск, Ямало-
Ненецийн автономит тойргууд
2 ба 3-р багцыг бүрдүүлэх зарчимууд:
• 2-р багц нь радио давтамжийн нэг суваг
дээр нэвтрүүлгээ цацаж ОХУ-ын газар
нутгийг бүхэлд нь хамрах телевизийн 9
сувгаас бүрдэнэ.
• 3-р багц нь радио давтамжийн нэг суваг
дээр нэвтрүүлгээ цацах бөгөөд өндөр
тодролтой форматтай нэг суваг ба орон
нутгийн 4 сувгийг багцлана.
• Эдгээр сувгуудыг хэрэглэгч үнэгүй хүлээн
авч үзнэ.
• Эдгээр сувгуудыг одоо мөрдөж буй
журмын дагуу сонгон шалгаруулалтаар
сонгоно.
• Шалгарсантелевизийнөргөннэвтрүүлгийн
байгууллагад орон даяар нэвтрүүлгээ
цацах эсхүл тухайн орон нутагт цацах
тусгай зөвшөөрлийг багцаас хамаарч
олгоно.
• Нэг сувгийн нэвтрүүлгийг цацах өртгийг
тухайн багц дахь нийт (9 эсхүл 4+1HD)
сувгийг нягтруулан багцалж цацахад
шаардагдах нийт зардлын хэмжээг
сувгийн тоонд хувааж тооцон тогтооно.
• Теле-сувгуудыг дамжуулахдаа бүсийн ба
орон нутгийн оролтыг хийж болно.
Шалгаруулах үндсэн үзүүлэлтүүд нь:
◄ 24 цагийн нэвтрүүлэг
◄ Телерадиокомпаний санхүү, эдийн
засгийн чадавхи
◄ Аналоги форматаар нэвтүүлгээ одоо
цацаж байгаа сүлжээтэй байх;
◄ Телесувгийн нийтийн ашиг сонирхлын
зэрэглэл
◄ Телесувгийн нийгмийн ач холбогдол зэрэг
байх нь.
2009–2012 онуудад, үндэсний хөтөл-
бөрийнхүрээнд телевизийнөргөннэвтрүүлэгт
зориулсан 1200 обьект болон телевизийн
тоон сувгийн багц бүрдүүлэх 40 төвийг барьж
байгуулсан байна. Тоон дамжуулалтаар ОХУ-
ын 41 бүс нутагт 43 сая гаруй иргэнийг хамрах
үйл ажиллагаа эхэлжээ. DVB-T стандартаар
нэвтрүүлгээ эхэлсэн бүс нутгуудад DVB-T2
стандартын сүлжээ рүү шилжих ажил бүрэн
хэмжээгээр эхэлсэн байна.
2012 ба 2013 онуудад тус тус хөөргөхөөр
төлөвлөсөн «Экспресс-АМ5» ба «Экспресс-
АМ6» хиймэл дагуулуудыг бүтээх ажил
төгсгөлийн шатандаа орсон байна. Эдгээр
хиймэë дагуулуудыг хөөргөснөөр тоон
телевизийн сигналын эхний багцыг ОХУ-ын
Европын хэсэг дэх бүс нутаг, Сибирь ба Алс
Дорнодын газар нутагт хүргэх бөгөөд бүс
нутгийн сувгуудыг дахин дамжуулах боломж
бүрдэх юм.
Ард иргэдийг телевизийн тоон өргөн
нэвтрүүлгийн шилжилт, нэвтрэлт болон
хугацааны талаархи мэдээллээр хангах
зорилгоор Оросын Телевиз Радиогийн Сүлжээ
ТӨК-ийн бүс нутгууд дахь салбаруудад үзэгч,
хүн амд зориулсан зөвлөгөө өгөх төвүүдийг
байгуулж интернетийн сүлжээнд мэдээллийн
портал ртрс.рф ажилуулж эхэлсэн бөгөөд
хэрэглэгчид шуурхай мэдээлэл авахад нь
зориулж орон даяар ажиллах 8-800-220-2002
нэгдсэн тусгай дугаарыг ажиллуулах болсон
байна.
Эх сурвалж: www.minsvyaz.ru
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

16. 16
www.crc.gov.mn
Ази, номхон далайн бүсийн шуудангийн
холбооны гүйцэтгэх зөвлөлийн
хуралд оролцсон тухай
Ç.Ýðäýíý÷óëóóí, Øóóäàíãèéí Àëáàíû äàðãà
Ази, Номхон далайн орнуудын Шуудангийн
холбооны Удирдах зөвлөлийн хурал 2012 оны
5-р сарын 14-нээс 5-р сарын 18-ны хооронд
Хонконг эдийн засгийн тусгай бүсэд болж
өнгөрлөө. Хурлаар бүс нутгийн шуудангийн
шинэ үйлчилгээ,техник технологи, зах зээлийн
талаар илтгэлүүд тавигдлаа.
Францын шуудангийн байгууллага Ев-
ропт шинээр хэрэглээнд оруулж байгаа sms
баталгаажуулалт, Япон Улсын Japan Post-
ын хувьчлал, БНСУ-ын e-commerce үйл-
чилгээ, Хятад, Шинэ Зеландын шуудангийн
байгууллагууд логистикийн хамтын ажил-
лагааны талаар тус тус танилцуулав.
Хурлын үеэр Монголын төлөөлөгчид
ДШХолбооны ерөнхийлөгч Э.Даян, дэд ерөн-
хийлөгч Г.Хуанг нартай уулзаж ДШХ-ны бүтцэд
зохицуулалтын бие даасан нэгж байгуулах
талаар санал солилцлоо.
Õóðàëäààíû äараагийн өдрүүдэд Дохад
зохиогдох Дэлхийн Шуудангийн Холбооны
25-р Их хуралд бүс нутгаас дэвшүүлэх саналыг
боловсруулж нэгтгэлээ.
Монгол Улсын Гадаад харилцааны яамнаас
өгсөн чиглэлийн дагуу Монгол Улс Дэлхийн
Шуудангийн Холбооны Захиргааны Зөвлөл
болон Шуудангийн Ашиглалтын зөвлөлд нэр
дэвшүүлж буйгаа албан ёсоор мэдэãäñýí áîëíî.
© CRC.
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

17. 17
www.crc.gov.mn
Ц.Чулуунбат, ЭЗМЗА-ны мэргэжилтэн
Тайваний Харилцаа холбооны үндэсний
хорооны урилгаар ХХЗХорооны төлөөлөгчид
тус улсын МХХТехнологийн холбогдох
байгууллага, компаниудаар зочилж туршлага
судлан, харилцан санал солилцов. Үүнд:
1. Тайваний Харилцаа холбооны үндэсний
хороотой байгуулсан харилцан ойлголцлын
санамж бичгийн хүрээнд ХХЗХорооны
төлөөлөгчид 2012 оны 4-р сарын 23-28-ны
өдрүүдэд Тайвань улсын Мэдээлэл, харилцаа
холбооны салбарын зохицуулалтын чиг
хандлага, өрсөлдөөний бодлого, спектрийн
менежмент, контентийн зохицуулалтын талаар
туршлага судлан харилцан санал солил-
цож, Монгол улс болон ХХЗХорооны товч
танилцуулга, үйл ажиллагааны хүрээ, Монгол
улсын МХТехнологийн салбарын статистик
мэдээлэл, одоогийн хийж байгаа гол ажлуудаас
танилцуулж илтгэл тавьсан.
2. Суурин болон үүрэн холбооны үйлчилгээ,
өргөн зурвасын сүлжээний ашиглалт, үйлчилгээ
эрхэлдэг бөгөөд Тайвань-д төдийгүй Азид
орлогын хэмжээгээрээ байнга тэргүүлдэг Жунха
телеком компанид зочилж компаний сүлжээний
ашиглалт үйлчилгээний хэлтсийн захирал,
инженер техникийн ажилтнууд оролцсон
уулзалт хийв. Энэ уулзалтаар гамшгийн үеийн
мэдээлэл, харилцаа холбооны найдвартай
ажиллагаатүүнийгхэрхэнтүргэншуурхайзохион
байгуулах, ард иргэдэд байгалийн гамшгийн
аюулыг урьдчилан цаг тухайд нь дамжуулж
сэрэмжлүүлэх, гамшгийн үед ашиглаж буй
техник технологи, хяналтын систем зэрэгтэй
танилцсан.
3. Тус улсад шинжлэх ухааны 3 том парк
байдаг ба борлуулалтын нийт орлого нь ДНБ-
ний 8,2 %-ийг эзэлдэг, 63 тэрбум ам.долларын
орлоготой үйл ажиллагаа явуулдаг. Шин-Чү
Шинжлэх ухааны паркад байрладаг дүүрэгт
Тайванийшинжлэхухаан,технологийнтомоохон
компаниуд, МХТ-ийн үйлдвэрүүд, судалгаа
шижилгээний байгууллагууд, лабораторууд их
дээд сургуулиуд үйл ажиллагаагаа явуулдаг
бөгөөд Тайвань улс нь нано технологи, хагас
дамжуулагчын технологи зэрэг орчин үеийн
дэвшилтэт технологи боловсруулах тал дээр
дэлхийд тэргүүлдэг. Лабораториудын судалгаа
шинжилгээ, микро электðîíèêèéí салбарт
өндөр технологийн мэргэжилтнүүдийг сургах,
дадлагажуулахад Тайвань улсын их дээд
сургуулиуд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг байна.
4. Өөрийн салбартаа дэлхийд тэргүүлдэг
тохирлын үнэлэмж, баталгаажуулалтын
үйлчилгээүзүүлдэгBureauVeritasADT(BVADT)-д
айлчилж байгууллагын бүтэц зохион байгуулалт,
үйл ажиллагаа, сорилтын лабораториудаар
нь орж танилцсан. BV нь дэлхийн 140 оронд
940 салбар, 340 лабориторитой шалгалт,
сорил, хөндлөнгийн хяналт, баталгаажуулалт,
эрсдэлийн менежмент, гадаад эх үүсвэр,
сургалт гэсэн үндсэн 8 үндсэн чиглэлээр
үйлчилгээ үзүүлдэг бөгөөд АНД бүсэд 22
улсад 18,100 ажилтан ажиллагсад, 220 салбар,
130 лабораторитойгоор үйл ажиллагаагаа
явуулдаг. Хэрэглэгчдийн бүтээгдэхүүнд сорилт
хийх, техникийн зөвлөгөө өгөх, шалгах, аудит,
дүгнэлт зэргийг 50 гаруй олон улсад хүлээн
зөвшөөрөгдсөн үйлдвэрлэгчид, технологийн
байгууллагууд болон зохицуулах хороодтой
хамтарч ажилладаг байна.
ХХЗХ-ны төлөөлөгчид Тайваний
Зохицуулах байгууллагад зочлов.
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

18. www.crc.gov.mn
18
www.crc.gov.mn
Äэëхèйí óëс, îðíóóäàä мэäээëэë, хàðèëцàà
хîë-áîîíû òåхíîëîãèйí сàëáàð хóðäàцòàй
хºãæсºíººð íèйãэм, эäèйí çàсàãò òóс сàëáàðûí
эçëэх áàйð сóóðь ºðãºæèí íèйãмèйí á¿хèй
ë àмьäðàëä ã¿íçãèй íэâòэðч óëàм á¿ð ºäºð
òóòмûí хэðэãцээ áîëсîîð áàйíà.
Н¯Á-èйí òºðºëæсºí áàйãóóëëàãà áîëîх Îëîí
улсын цахилгаан холбооны байгууллагаас (ITU-
ОУЦХБ) өөрийн байгуулагдсан жил бүрийн 5
äóãààð сàðûí 17-íû ºäðèйã “Äэëхèйí цàхèëãààí
холбооны өдөр” (World Telecommunications
Day) болгон 1973 оноос хойш тэмдэглэж ирсэн
áèëээ. 2006 îíîîс хîйø òóс áàйãóóëëàãààс
“Äэëхèйí цàхèëãààí хîëáîî, мэäээëэëæсэí
нийгмийн өдөр” (World Telecommunication and
Information society Day) болгон албан ¸соор
òэмäэãëэæ эхэëæээ.
Òóс áàйãóóëëàãààс 2012 îíä “Äэëхèйí
цàхèëãààí хîëáîî, мэäээëэëæсэí íèйãмèйí
ºäºð”-èйã “Мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû
òåхíîëîãè áà îхèä, эмэãòэйч¿¿ä”óðèàòàйãààð
òэмäэãëэхээð øèйäâэðëэæ, óðèàëãà ãàðãàæээ.
Эíэ сэäâèйí х¿ðээíä òóс áàйãóóëëàãààс
мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîîíû сàëáàðûí
øèíэ òåхíîëîãè, îëîëòûã ºсâºð íàсíû îхèä,
эмэãòэйч¿¿äэä ò¿ëх¿¿ х¿ðòээх, îхèä х¿¿х-
äèйã èíòåðíэòèйí îðчèí äàхь òºðºë á¿ðèйí
сºðºã íºëººëºë áà мэäээëëээс хàмãààëàх,
мэ-äээëëèйí àãóóëãûã îхèä эмэãòэйч¿¿äэä
эðх àøãèйã äэмæсэí сóðãàëò, òàíèí мэäэх¿йí
чèãëэëээð хºãæ¿¿ëэх, мэäээëэë хîëáîîíû àíхàí
øàòíû мэäëэã áîëîâсðîë îëãîх àðãà хэмæээã
áîëîâсðóóëàх, îëîí óëсûí ¿çэсãэëэí хóðàë
сåмèíàð, òóсãàйëсàí сóðãàëòàíä хàмðóóëàх,
мэäээëэë хàðèëцàà хîëáîîíû мэäëэã, áîëîм-
æèйã эçэмøèхэä äэмæëэã ¿ç¿¿ëэх áóсàä îëîí
óëсûí áàйãóóëëàãà, óëс îðíóóäòàй хàмòûí
àæèëëàãààã хºãæ¿¿ëэх, ¿йë àæèëëàãààãàà óÿë-
äóóëàх, øèíэ òåхíèê хэðэãсэë çîхèîí òóðøèх,
íэâòð¿¿ëэх çэðэã чèãëэëээð àæèëëàхûã ãèø¿¿í
óëс îðíóóäàä óðèàëсàí áèëээ.
Мîíãîë Óëсûí Õàðèëцàà хîëáîîíû
çîхèцóóëàх хîðîîíîîс сàíààчëàí “Äэëхèйí
цàхèëãààí хîëáîî, мэäээëэëæсэí íèйãмèйí
өдөр” (ITU World Telecommunications Day)
óóëçàëò сåмèíàðûã 2012 îíû 5 äóãààð сàðûí
17-íû ºäºð òóс хîðîîíû óóëçàëòûí òàíхèмä
çîхèîí áàйãóóëàâ. Òóс óóëçàëò сåмèíàðò ÕÕÇÕ,
“ÄЭËÕÈÉН ÖАÕÈËÃААН
ÕÎËÁÎÎ, МЭÄЭЭËЭËÆСЭН
НÈÉÃМÈÉН ªÄªÐ” СЭÄЭÂÒ
ÓÓËÇАËÒ СÅМÈНАÐ
ÇÎÕÈÎН ÁАÉÃÓÓËАÂ
WTISD
World
Telecommunication
and Information
Society Day
17 May 2012
www.itu.int/wtisd
WOMEN
ANDGIRLS
INICT
poster new.indd 1 23/Mar/12 2:27 PM
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

19. www.crc.gov.mn
19
www.crc.gov.mn
МØÕÕÒÃ, ÐÒСÃ áîëîí мэäээëэë, хàðèëцàà
хîëáîîíû сàëáàðò ¿йë àæèëëàãààã эðхэëæ
áàйãàà МÕС ÕÕÊ, МÖÕ ÕÊ, Мîáèêîм ÕÕÊ,
Сêàйòåëь ÕÕÊ, Юíèòåë, Æè-Мîáàйë ÕÕÊ, Сêàй
Сè эíä Сè ÕÕÊ çэðэã áàйãóóëëàãà, êîмпàíèй
çîчèä, òºëººëºë 50 ãàðóй х¿м¿¿с îðîëцсîí
áîëíî.
Òóс сåмèíàðò ÕÇÕÕ-íû ЭÇМÇА-íû îðëîãч
дарга Т.Наранмандах (Сэдэв: ОУЦХБ ба
Мîíãîë Óëс: Õºãæëèйí øèíэ сòðàòåãè,
зохицуулалтын асуудлууд), ЗЗҮТА-ны орлогч
дарга Б.Төмөр (Сэдэв: МХХТ-ийн салбарын
2011 оны статистик үзүүлэлт), ÐДХЗА-ын
мэргэжилэн З.Амгалан (Сэдэв: ОУЦХБ-ын
Äэëхèйí Ðàäèîãèйí Èх Õóðàë-2012: Õ¿ðсэí
үр дүн, цаашид хэрэгжүүлэх зорилтууд) нар
èëòãэë òàâьæ хэëэëц¿¿ëэâ.
Мîíãîë Óëс íь мэäээëэë, хàðèëцàà хîëáîî-
íû òåхíîëîãèйí сàëáàðûã òэðã¿¿ëэх чèãëэëээ
áîëãîí òîäîðхîйëæ, мэäëэã мэäээëэëä òóëãóóð-
ëàсàí íèйãэм áàйãóóëàх çîðèëò äэâø¿¿ëэí
àмæèëòòàй хэðэãæ¿¿ëæ áàйãàà áèëээ.
Мîíãîë Óëс íь ÎÕÖÕÁ-ä 1964 îíä эëссэí
юм. ªíãºðсºí 2011 îíä ÎÓÖÕÁ-ûí Аçè, íîмхîí
äàëàйí á¿с íóòãèйí îëîí óëсûí сåмèíàðûã
Óëààíáàòàð хîòíîî àмæèëòòàй çîхèîí
áàйãóóëëàà. Сåмèíàðûí ¿åэð àíх óäàà ÎÓÖÕÁ-
ûí Åðºíхèй íàðèйí áèчãèйí äàðãûí îðëîãч íîёí
Õîóëèí Çàî; Аçè íîмхîí äàëàйí á¿сèйí çàхèðàë
äîê. Åóíæó Êèм íàð Мîíãîë Óëсàä àйëчèëсàí íь
хîёð òàëûí хàмòûí àæèëëàãààã øèíэ øàòàíä
ãàðãàсàí юм.
Мîíãîë óëсûí хэмæээíä МÕÕÒ-èйí сàëáà-
ðûí хºãæëèйí х¿ðсэí ò¿âøèí áîëîí хºãæëèйí
цààøäûí хàíäëàãóóäûí òàëààð ÕÕÇÕ-íîîс
èëòãэë òàíèëцóóëãà хèйæ, øèíэ ¿йëчèëãээ áà
îëîëòûã îхèä эмэãòэйч¿¿äэä ò¿ëх¿¿ х¿ðòээх,
òэäíèй òàíèí мэäэх¿й, áîëîâсðîëûã äэмæèх,
æåíäåðèйí áà òîîí ÿëãààã àðèëãàхàä äэмæëэã
¿ç¿¿ëэх чèãëэëээð óóëçàëò ÿðèëцëàãà çîхèîí
áàйãóóëàí эíэх¿¿ ºäðèйã òэмäэãëэсэí íь
сàëáàðûí хэмæээíä чóхàë àч хîëáîãäîëòîй àðãà
хэмæээ áîëëîî.
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

20. www.crc.gov.mn
20
www.crc.gov.mnwww.crc.gov.mn
Мîíãîë Óëс ßпîí Óëсûí хîîðîíä äèпëîмàò
хàðèëцàà òîãòîîсíû 40 æèëèйí îйí х¿ðээíä
сàíсðûí òåхíîëîãèйã сóðòàëчëàí òàíèóëàх
çîðèëãîîð МØÕÕÒÃ-ààс çîхèîí áàйãóóëсàí
“Мîíãîë ßпîíû хàмòàðсàí сàíсðûí òåхíîëîãèйí
¿çэсãэëэí фîðóм”-ä ÕÕÇÕîðîî èâээí òэòãэãчээð
îðîëцîâ. Сàíсðûí òåхíîëîãèйã сóðòàëчëàх,
îëîí íèйòэä òàíèëцóóëàх çîðèëãîîð çîхèîí
áàйãóóëæ áóй эíэх¿¿ фîðóмûí ¿åэð мàíàй óëс
áîëîí ßпîí óëсûí 15 сóäëààч эðäэмòэä èëòãэë
òàâьæ, 200 îðчèм îðîëцîãчòîй хэëэëц¿¿ëэã
2012 îíû 5 äóãààð сàðûí 29-30-íû ºäð¿¿äэä
çîхèîí áàйãóóëëàà.
Ôîðóмûí ¿åэð æèë á¿ð óëàмæëàë áîëãîí
зохион байгуулж ирсэн ICT Expo үзэсгэлэн
ÿàðмàã “Мîíãîë ßпîíû хàмòàðсàí сàíсðûí
òåхíîëîãèйí фîðóм-¿çэсãэëэí” сэäâээð øèíэ
өнгө төрхтэйгээр “Blue Sky” төвд зохион
áàйãóóëàãäàæ сàíсðûí òåхíîëîãèйí чèã-
ëэëээð ¿йë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã Мîíãîëûí
10 ãàðóй, ßпîíû 7 áàйãóóëëàãà ººðсäèйí ¿йë
àæèëëàãààãàà òóс òóс сóðòàëчëàí îëîí íèйòэä
íээëòòэй òàíèëцóóëàâ.
Эíэх¿¿ àðãà хэмæээíèй ¿åэ𠓯íäэсíèй
хèймэë äàãóóë áèäíèй èðээä¿йä” сэäэâò эссэ
áèчëэãèйí áîëîí ãàð çóðãèйí óðàëäààíûã сóðàãч
îюóòíóóäûí äóíä çàðëàæ ä¿ãíэí óðàмøóóëсàí
áàйíà.
“МÎНÃÎË ßïÎНÛ ÕАМÒАÐСАН САНСÐÛН
ÒÅÕНÎËÎÃÈÉН ÔÎÐÓМ-¯ÇЭСÃЭËЭН”
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

21. www.crc.gov.mn
21
www.crc.gov.mnwww.crc.gov.mn
Мîíãîë Óëсûí Õàðèëцàà хîëáîîíû
çîхèцóóëàх хîðîî /ÕÕÇÕ/ áîëîí ÁНСÓ-ûí
Мэäээëëèйí òåхíîëîãèйí мэðãэø¿¿ëэх хîëáîî-
МТМХ (Information & Communication Qualifi ca-
tion Association-ICQA) 2011 оны 3 сард хамтран
àæèëëàх Сàíàмæ áèчèã áàйãóóëсàí áèëээ.
Сàíàмæ áèчãèйã хэðэãæ¿¿ëэх àðãà хэмæээíèй
х¿ðээíä ÕÕÇÕ, МÒМÕ-íîîс ÁНСÓ-ûí Õ¿íèй
íººц àæ ¿йëäâэðèйí ãàçàð, ØÓÒÈС-èйí
Мэäээëэë, хîëáîîíû òåхíîëîãèйí сóðãóóëьòàй
хàмòðàí ÁНСÓ-ä ãэðээãээð àæèëëààä èðсэí
Мîíãîë Óëсûí èðãэäèйã àæëûí áàйðààð хàíãàх
çîðèëãîîðмэäээëëèйíòåхíîëîãèйíàíхàíøàòíû
мэäëэã, êîмпьюòåðûí чèãëэëээð мэðãэø¿¿ëэх
сóðãàëòàíä хàмðóóëàх àðãà хэмæээã 2012 îíû 6
äóãààð сàðûí 24-íû ºäðººс 7 äóãààð сàðûí 06-
íû ºäð¿¿äэä Мэäээëэë, хîëáîîíû òåхíîëîãèйí
сóðãóóëèйí áàйðàíä çîхèîí áàйãóóëàâ.
Òóс сóðãàëòàíä íèйò 80 ãàðóй ÁНСÓ-ä àæèë-
ëàæ áàйãààä Мîíãîëä èðсэí ºм㺺ëºãч, áàãø,
х¿íä мàøèí мåхàíèçмûí çàсâàðчèí, эмч,
îðчóóëàãч, íÿãòëàí, х¿íèй íººцèйí мэðãэæèëòэí
МЭÄЭЭËËÈÉН ÒÅÕНÎËÎÃÈ, ÊÎМïÜЮÒÅÐÛН
МЭÐÃЭد¯ËЭÕ СÓÐÃАËÒ ÇÎÕÈÎН ÁАÉÃÓÓËАÂ.
ãэх мэò îëîí òºðëèйí мэðãэæèë, áîëîâсðîë
á¿хèй х¿м¿¿сèйã хàмðóóëсàí áîëíî.
Óã сóðãàëòûã á¿ðэí äóóсãàсàí ÁНСÓ-ä
àæèëëàæ áàйãààä èðсэí Мîíãîë èðãэä áîëîí
Мîíãîë àæèëëàæ áàйãàà ÁНСÓ-ûí хºðºíãº
îðóóëàëòòàй êîмпàíè, áàйãóóëëàãàä àæèëä
çóóчëàх óóëçàëòûã ÕÕÇÕîðîî, ÁНСÓ-ûí Õ¿íèй
íººц àæ ¿йëäâэðèйí ÿàм, МÒÕÕ-íû òºëººëºë
îðîëцîí 2012 îíû 7 äóãààð сàðûí 06-íû ºäºð
çîхèîí áàйãóóëæ, сóðãàëòàíä хàмðàãäсàí 20
ãàðóй èðãэäèйã àæëûí áàйðààð хàíãàхààð
ÿðèëцëàãà хèйæ, ãэðээ áàйãóóëсàí юм. Òóс
óóëçàëòàíä ÁНСÓ-ûí хºðºí㺠îðóóëàëòòàй
BBQ-MGL, GreenCity, Janghan, Mobio зэрэг
êîмпàíèй òºëººëºë îðîëцîæ, ¿йë àæèëëàãààãàà
òàíèëцóóëàí àæëûí áàйðàà òàíèëцóóëсàí
болно. Сургалтын талаар UBS TV, TM TV, EA-
GLE TV, TV 5, NEW MONGOL TV телевизийн
мэäээãээð сóðòàëчèëсàí áà òºðèйí áàйãóóëëãà,
хóâèйí хэâøèë, èðãэäèйí ç¿ãээс эíэх¿¿ сóðãàëò,
àðãà хэмæээã äэмæèæ, òàëàðхàæ áàйãààãàà
ÕÕÇÕ-ä èð¿¿ëсэí юм.
© ITU.
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

22. 22
www.crc.gov.mn
БНСУ-ын Кабелийн телевиз, цахилгаан
холбооны үйлчилгээ эрхлэгчдийн
холбооноос зохион байгуулсан “Тоон
кабелийн телевиз” үзэсгэлэнд оролцов.
БНСУ-ын Кабелийн телевиз, цахилгаан
холбооны үйлчилгээ эрхлэгчдийн холбооноос
10 дахь удаагийн үзэсгэлэн, семинараа “Shared
digital, Shared life” буюу “Хамтын тоон технологи,
Хамтын амьдрал” уриан доор 2012 îíû 5 сарын
31-ээс 6 сарын 1-ний хугацаанд БНСУ-ын
үзэсгэлэнт Чэжү арал дээр зохион байгууллаа.
Үзэсгэлэн, семинарт Монголоос ХХЗХ, КаТВ-
үүдийн холбоо, Кабелийн суваг телевизүүдийн
холбооны төлөөллүүдээс бүрдсэн 20 гаруй
төлөөлөгчид оролцлоо. Үзэсгэлэнд БНСУ-
ын кабелийн телевиз, холбооны үйлчилгээ
үзүүлэгч компаниуд, тэдгээртэй холбоотой
бизнес эрхлэгчид буюу өргөн зурвасын
сүлжээ, медиа солюшн, контент, реклам
сурталчилгааны маркетингийн компаниуд, тоног
төхөөрөмжийн хэмжүүр, сүлжээний төхөөрөмж
нийлүүлэгчид, судалгааны лаборатори зэрэг 30
орчим байгууллагууд бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээ
сурталчилж байв.
Ч.Оюунгэрэл, ЗА-ны ахлах
Эдгээрээс ХХЗХ-ны төлөөлөгчдийн хувьд
Kobaco буюу Солонгосын Өргөн нэвтрүүлгийн
сурталчилгааны корпорацийн булан илүү
анхаарал татсан юм. Кобасо компани нь улсын
компани бөгөөд солонгосын өргөн нэвтрүүлгийн
телевизүүдийн өмнөөс сурталчилгааны цагийг
нь борлуулах үүрэгтэйгээр 1981 онд анх Өргөн
нэвтрүүлгийн хуулийн дагуу байгуулагдсан
байна. Энэ нь телевизүүдийн орлогыг тогтвортой
байлгах, нөгөө талаас үндэсний баялаг болох
радио долгионы ашиглаж буй телевизүүдийн
хөтөлбөр нэвтрүүлгийг ард иргэдийн хүсэл
сонирхолд нийцүүлж байх үндсэн зорилгыг
агуулдаг байна. Үзэсгэлэнгээс гадна 05 сарын
31-ний өдөр семинар зохион байгуулагдаж,
тоон хуваагдал, ухаалаг технологи, ухаалаг ТВ,
нэгдэн нийлэлтийн үеийн өргөн нэвтрүүлгийн
стратеги гэсэн сэдвүүдээр илтгэл хэлэлцүүлэг
өрнүүлж, Солонгосын тухайн салбарын гол
чухал төлөөллүүд тухайлбал Зохицуулах
байгууллага (KCC)-ын хорооны гишүүн,
Самсунг Электроникс, Cisco Systems компани,
Ариранг ТВ, CJ Hellovision ТВ-ийн захиралууд,
Yonsei, Songkonghoe зэрэг их сургуулийн
профессорууд хэлэлцүүлэг өрнүүлэн ярилцсан.
БНСУ тоон телевизийн технологид 2012 оны
12-р сард шилжихээр төлөвлөсөн бөгөөд үүнтэй
зэрэгцэн кабелийн систем ашигласан олон
суваг дамжуулах үйлчилгээ буюу КаТВ-ийн
үйлчилгээг тоон технологид шилжүүлж, 2015
он гэхэд орон даяараа тоон технологид бүрэн
шилжих зорилт тавин үйлчилгээ эрхлэгчдийн
захиралууд нь энэхүү семинарт “Smart Cable,
Real Digital” хэмээн амлалтыг өгч байв. (KCTA-
Korea Cable television and Telecommunications
Association)
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

23. 23
www.crc.gov.mn
Г.Уянга, ЭЗМЗА-ны мэргэжилтэн
Ази Номхон далайн Цахилгаан
Холбооны Байгууллагын гишүүн орнуудын
Хүний нөөцийн мэргэжилтнүүдийн
уулзалт
АНДЦХБ-ын гишүүн орнуудын Хүний
нөөцийн мэргэжилтнүүдийн анхдугаар уулзалт
Тайланд Улсын Бангкок хотноо 2012 оны
06 дугаар сарын 18-наас 20-ны өдрүүдэд
амжилттай болж өндөрлөлөө.
АНДЦХБ-аас 30 гаруй жил хэрэгжүүлж
ирсэн өөрийн “Сургалтын хөтөлбөр”-ийг эргэн
харах, сургалтыг сайжруулах санал зөвлөмжийг
боловсруулах зорилготой энэхүү уулзалтад
гишүүн 20 орны 40 гаруй хүний нөөцийн
мэргэжилтнүүд оролцлоо.
Гурван өдрийн турш үргэлжилсэн энэхүү
уулзалтаар оролцогчид 2012 оны 10 дугаар сард
болох тус байгууллагын Удирдлагын хорооны
бэлтгэл хуралд танилцуулахаар зөвлөмж
бэлтгэсэнболно. Угзөвлөмжийгболовсруулахын
тулд АНДЦХБ-ын сургалтын өнөөгийн систем,
цаашдын чиг хандлага, сургалтыг сайжруулах,
үр өгөөжийг дээшлүүлэх талаар өөрсдийн орны
практик туршлага, мэдлэг, мэдээллээ солилцон
дараахь асуудлуудыг хэлэлцсэн. Үүнд:
• АНДЦХБ-ын Сургалтын хөтөлбөрийн бүтэц,
өнөөгийн байдлыг эргэн харах
• Гишүүн байгууллагуудын сургалтын
хэрэгцээ
• Сургалтад хамрагдах суралцагсад, тэдэнд
тавигдах шаардлага
• Сургалтын зардал
• Сургалтаар олгож байгаа тэтгэлэг, хөнгөлөлт
• Сургалтын хөтөлбөрөөр гишүүн орнуудад
өгч буй сургалтын өгөөж
• Онлайн сургалтын боломж
Өнөөгийн байдлаар АНДЦХБ нь зөвхөн
гишүүн орнууддаа зориулан богино хугацааны
сургалтыг уламжлалт арга барилыг ашиглан
явуулж байгаа бөгөөд энэ нь маш их цаг
хугацаа, ажиллагаа бүхий өндөр зардалтай
байдаг. Тиймээс цаашид сургалтын шинэ арга,
туршлагыг нэвтрүүлэх шаардлагатай байгаа
талаар мэдээлсэн.
Түүнчлэн сургалтад хамрагдахаар ирсэн
оролцогчдод тавигдах шаардлагыг онцгойлон
авч хэлэлцсэн бөгөөд гишүүн орнууд сургалтад
тохирсон/ тухайн сэдвийн хүрээний ажил
хөдөлмөр эрхэлдэг, мэдлэг бүхий хүн/, англи
хэлний бэрхшээлгүй хүнийг хамруулж байхыг
анхааруулсан болно.
АНДЦХБ-аас 2011 онд 23 сургалтыг зохион
байгуулж нийт 233 орчим хүн хамрагдсан бөгөөд
цаашид гишүүн орнуудын сургалтын хэрэгцээг
нарийвчлан судалсны үндсэн дээр сургалтын
тоо болон хугацааг уртасгахаар ажиллаж байна.
Уулзалтаар АНДЦХБ-тай хамтран сургалт
зохион байгуулдаг БНХАУ /NUPT, XUPT, WRITC/,
Япон /TTC, KDDI Foundation/ болон БНЭУ-
ын /ALTTC BSNL/ сургалтын байгууллагын
төлөөлөгчид хамтын ажиллагааны талаархи
танилцуулга хийлээ.
© ITU.
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

24. 24 CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012
www.crc.gov.mn
Монгол Улсын Засгийн газрын 2010 оны 275
тоот тогтоолоор батлагдсан “Радио телевизийн
өргөн нэвтрүүлгийг тоон технологид шилжүүлэх
үндэсний хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэх ажлын
хүрээнд телевизийн өргөн нэвтрүүлгийг тоон
технологоор дамжуулахаар суурилагдсан нэвт-
рүүлэх тоног төхөөрөмжийн чадал, сувгийн
ашиглалтын байдал, хамрах хүрээ, харилцан
нөлөөлөл зэргийг судалж тогтоох, цаашид
авч хэрэгжүүлэх арга санал боловсруулах
зорилгоор 2012 оны 4 дугаар сарын 25-аас
5 дугаар сарын 2-ний өдрүүдэд 7 хоногийн
хугацаатайгаар туршилтын ажлын хэсгийн
бүрэлдэхүүн хэмжилт, удирдамжийн дагуу 13
чиглэлээр туршилтыг гүйцэтгэлээ.
Ажлын хэсгийг ÌØÕÕÒÃ ХХЗХ-ны äàðãûí
õàìòàðñàí òóøààëààð òîìèëñîí áà ахлах
мэргэжилтэн М.Наранбаатар äàðãààð, гишүүдэд
ХХЗХ-ны ахлах мэргэжилтэн Ч.Оюунгэрэл,
РДЗХА-ны ерөнхий инженер Ч.Энхболд,
хяналтын инженер Б.Баттулга, Д.Санжсүрэн,
МШХХТГ-ын мэргэжилтэн Ш.Мөнгөнчимэг,
Б.Оюунцэцэг, Г.Болорчимэг, РТС ТӨҮГ-ын дэд
дарга Л.Туул, Нийслэлийн МТГ-ын мэргэжилтэн
М.Эрдэнэцэцэг нар ажиллав. Ажлын хэсэгтэй
хамтран ДДэш ТВ ХХК-ийн МТХ-ийн захирал
С.Бадрал ажиллав.
Туршилтын чиглэлийг дараах байдлаар
тогтоон ажиллав. ¯¿íä:
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ I. Туршилтанд хамрах
аймгийн болон сумын төвийн байршил,
сууршлын бүсийн хамрах талбайн судалгааг
хийх
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ II. Туршилтанд хамрах
аймгийн болон сумдын судалгаа
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ III. Тоон телевизийн
станцуудыг байршуулах дэд бүтцийн
ашиглалтын байдлын үр дүн
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ IV. Тоон телевизийн
нэвтрүүлэх станцын гаралтын чадлыг хэмжил-
тийн үр дүн
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ V. Тоон телевизийн
станцын цацаргалтын хамрах хүрээний хэм-
жилтийн үр дүн
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ VI. Дамжуулах сувгийн
чадамж болон суваг хоорондын нөлөөллийн
туршилт
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ VII. Үүрэн холбооны
сүлжээ болон бусад төрлийн радио холбооны
сүлжээнд харилцан нөлөөллийн шалгалт
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ VIII. Орон нутгийн
телевизийн программыг сансраас хүлээн авч
байгаа групп сигналтай (TS) нэгтгэх боломжийг
ТООН ТЕЛЕВИЗИЙН ДАХИН ДАМЖУУЛАХ
СТАНЦЫГ ӨМНӨГОВЬ АЙМГИЙН ТӨВ, ДУНДГОВЬ
АЙМГИЙН ЦАГААНДЭЛГЭР, ӨНДӨРШИЛ СУМДАД
АМЖИЛТТАЙ ТУРШЛАА.
Ì.Íàðàíáààòàð, ÐÄÕÇÀ-íû àõëàõ ìýðãýæèëòýí

25. 25CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012
www.crc.gov.mn
туршсан үр дүн
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ IX. Туршилтанд
хамрагдаж байгаа тоног төхөөрөмжүүдийг
хяналтын системд холбох боломжийг туршсан
үр дүн
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ X. Телевизийн олон
сувгийг сансраас хүлээн авч дамжуулах
боломжийн туршилт
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ XI. STB ашиглан
хүлээн авалт болон хэрэглэгчийн төгсгөлийн
төхөөрөмжинд тавигдах техникийн нөхцлийг
шалгасан үр дүн
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ XII. Тоон телевизийн
нэвтрүүлгийн чанарын үзүүлэлтийг хэрэглэгчээс
хянах боломж, хугацааг тодорхойлох
ТУРШИЛТЫН ЧИГЛЭЛ XIII. Дамжуулалтын
чанарыг хэмжүүрийн боломжинд тулгуурлан
хийсэн хэмжилтийн үр дүн
Эдгээр туршилтын чиглэлүүдээс доорхи дүг-
нэлтийг хийсэн болно. Үүнд:
1. Аймгийн төвийн байрны техник болон
зай тэжээлийн өрөө цаашид нэмэлт
төхөөрөмж байршуулах боломжгүй тул
өргөтгөх арга хэмжээг авах шаардлагатай.
2. Цамхагийг стандарт шаардлагад
нийцүүлж, шатны хамгаалалт, амрах
талбайтайгаар байхаар хийлгэх;
3. Төслөөр нийлүүлэгдсэн PANDA® HD8200
тоон нэвтрүүлэгчийн чадлын өсгөгч нь
техникийн үзүүлэлтэнд заасан 20/50/100
Вт чадлыг нэг модулятортой үед бүрэн
хэмжээнд гаргаж байсан;
4. Газрын тоон телевизийн долгион
тархалтын хамрах хүрээ нь модуляторын
тоог нэмэгдүүлэх, хүн амын суурьшлын
бүс нь туршилт хийсэн аймгийн төв буюу
3 км радиус ихэссэн үед нэвтрүүлэгчийн
чадлыг нэмэх, антенны цамхагийн
өндөрийг нэмэгдүүлэх шаардлагатай.
5. Тоон телевизийн сувгийн төлөвлөлтөнд
зэргэлдээсувгийгашиглахньтохиромжгүй.
6. Дамжуулах сувгийн чадамж нь модуляцийн
төрөл хамаарч буюу 64 QAM ашигласан
үед дамжуулах хурд 33.33 Mbps, 256 QAM
ашигласан үед дамжуулах хурд 39 Mbps
хэтрэхгүй байхаар сувгийн тоо, дамжуулах
программын төрлөөс хамааруулан тогтоох
хэрэгтэй.
7. Аймгийн төвд төслөөр нийлүүлэгдсэн тоон
телевизийн нэвтрүүлэгчид Real magic RM-
8600 encoder, RM-800 Pro multiplexer-г
ашиглан орон нутгийн дөрөв хүртэлх
сувгийг групп сигналтай (TS) нэгтгэж
боломжтой.
8. Орон нутгийн дөрвөөс дээш программ
өгөхөд нэмэлтээр Real magic RM-8600 en-
coder болон модуляторыг сувгийн тооноос
хамааруулан нэмэх шаардлагатай.
9. Орон нутагт суурилагдсан тоон телевизийн
нэвтрүүлэх станцыг IP сүлжээгээр (remote
control) бүрэн хянах нэгдсэн удирдлагийн
системийг аймгийн төв, Улаанбаатар
хотод байгуулах боломжтой байна.
10. Сансраас ДДэш ТВ ХХК-ий Кю зурвасын
MPEG-4 урсгалаас сувгийг хүлээн авах
тохиолдолд нэг модуляторт 14 хэтрэхгүй
суваг байхаар тооцоолж 2 CAM модуль
хэрэгцээтэй.
11. Сансраас MPEG-2 урсгалаас сувгийг
хүлээн авах тохиолдолд нэг модуляторт
6-аас хэтрэхгүй суваг байхаар тооцоолж
1 CAM модул ашиглах боломжтой ч
чанарын шаардлага хангахгүй.
12. Төсөлд нийлүүлэгдсэн хэмжүүрийн
төхөөрөмж DVB-T2 чанарыг хэмжих
боломжтой нь харагдаж байна.
13. Хэмжилтийн явцад байх ёстой утгаасаа
бага байгаа үзүүлэлт нь оролтонд
өгөгдөж байгаа дохионы чанараас
ихээхэн шалтгаалж болох учраас дахин
дамжуулахаар авч байгаа тоон телевизийн
урсгалыг MPEG 4-өөр өгөх нөхцлийг
бүрдүүлэх нь зүйтэй ãýæ òóñ òóñ ä¿ãíýëò
ãàðààä áàéíà.

26. www.crc.gov.mn
26
ОУЦХБ-ын Цахилгаан холбооны хөгжлийн
хороо (ITU/BDT) болон дэлхийн улс орнуудын
МХХ-ны зохицуулагчдын хооронд “Өргөн
зурваст зориулсан ухаалаг зохицуулалтууд”
сэдвээр явагдаж буй харилцан ярилцлагын
явцын тайланг товхимол болгон гаргасан
байна. Энэхүү товхимолд МХХТ-ийн салбарын
хөгжлийн бодлого стратеги, зохицуулалтын
тэргүүлэх чиг хандлагыг тодорхойлсон байна
[1].Үүнд:
1. МХХ-ны зах зээл ба зохицуулалтын чиг
хандлагууд
2. Үндэсний хэмжээний бодлого, стратеги ба
төлөвлөлтийг боловсруулах
3. Тоон ертөнцийн нээлттэй зохицуулалт
4. Бүх нийтийн өргөн зурвасын холболтыг
санхүүжүүлэх стратегиуд
5. Өргөн зурвасыг дэмжсэн инноваци
6. Олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгс-
Өргөн зурваст зориулсан ухаалаг
зохицуулалтууд
лэлийн зохицуулалтанд тулгарч байгаа
бэрхшээлүүд
7. Өнөөгийн тоон нийгэм дэх оюуны өмчийн
эрхүүд
8. Мобайл банкинд зориулсан эрх зүйн
зохицуулалтын хэм хэмжээ
9. Е-хаягдал ба түүнийг эргүүлэн ашиглах нь
зэрэг болно.
1. МХХ-ний зах зээл ба зохицуулалтын
хандлагууд
1-р бүлэгт МХХолбооны зах зээлийн
үндсэн хандлага ба МХХ-ны салбар дахь
зохицуулалтыг тодорхойлсон нь өргөн зурва-
сын зохицуулалтын талаар хэлэлцэх асуудлын
үндэс суурийг тавьсан. Өнгөрсөн 5 жилийн
хугацаанд мэдээллийн технологи ба өргөн
нэвтрүүлгийн зохицуулалт хийх үүрэгтэй
зохицуулагчдын тоо хэрхэн өссөнийг дараахи
зурагт үзүүлэв.
Саяхнаас цахим контент, кибер аюулгүй байдал, өгөгдлийн хамгаалал ба нууцлал, хүрээлэн
буй орчны асуудал зохицуулалтын эрхэлсэн асуудлын хүрээнд орж ирэх болсон.
Онлайн хандалт болон үйлчилгээний тоо өсч бизнесийн үйл ажиллагаагаа явуулдаг болсон нь
нэн тэргүүнд МХХ-ны салбарын сонирхогч талуудын өмнө урьд нь байгаагүй зохицуулалтын олон
асуудлыг тавих болсон байна.
www.crc.gov.mn
Г.Оюунцэцэг, ЭЗМЗА-ны мэргэжилтэн
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012

27. www.crc.gov.mn
27
www.crc.gov.mn
Дараахь зурагт МХХ-ны үйлчилгээн дэх
өрсөлдөөнийг бүс нутгаар нь 2011 оны байдаар,
өргөн зурвасын хэрэглээ бүхий гар утасны
хүлээгдэж буй статистик өсөлтийг (2010-2015
онд), өргөн зурвасын хэрэглээ бүхий гар утасны
тархалтыг бүс нутгаар тус тус харуулав.
Хэрэглэгчдийн хувьд, дараа үеийн үүрэн
телефоны технологийн давуу тал болон
эрчимтэй өсч буй өргөн зурвасыг дэмжсэн
дэвшилтэт төхөөрөмжүүдийн тусламжтайгаар
интернэтэд хаа сайгүй нэвтрэх болж үйлчилгээ
улам бүр бүх нийтийн болох хандлагатай
болжээ.Хөгжингүй орнуудын хүн амын ихээхэн
хувь нь хөдөлгөөнт болон өргөн зурвасын
хэрэглээ бүхий гар утаснуудыг хэрэглэж байна.
Гэвч өргөн зурваст ажиллах утсыг хэрэглэж
хэвшсэн байдал нь тухайн газар нутгаас
хамаарч харилцан адилгүй, үлэмж ялгаатай
хэвээр байсаар байна.
2011 онд үйлдвэрлэгдсэн, өргөн зурвасыг
дэмжиж ажиллах хэрэглээ бүхий нийт гар
утасны тал хүртэлх хувь нь өндөр орлоготой
орнуудад хэрэглэгдсэн байхад бага орлоготой
улс орнуудад зөвхөн таван хувь байгаа харагдаж
байна. Энэ тайланд судлагдсан бас нэгэн
гол хандлага бол олон нийтийн мэдээллийн
хэрэгсэл болон олон нийтийг хамарсан онлайн
сүлжээ (social networking) юм.
Үйл ажиллагаа явуулж буй олон нийтийн
мэдээллийн хэрэгслийг хэрэглэгчдийн тоо 2011
онд анхны тэрбумдаа хүрчээ. Үүнд гар утаснаас
Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл (ОНМХ)-д
холбогддог хүмүүсийн тоо орсон бөгөөд ОНМХ-
ийг хэрэглэдгээрээ эхний аравт орж байгаа
орнууд нь хөгжиж буй орнууд бөгөөд тэдгээрийн
ихэнх нь Ази- Номхон далайн орнуудад байгаа
нь сонирхолтой юм.Нэр хүнд нь өсч байгаа
ОНМХ- ээс эрх зүйн болон техникийн хувьд
шинэ асуудлуудыг урган гарч байгааг 6-р бүлэгт
судалж харуулсан байна.
CRC NEWS 2(6) 2012 July 2012