" ప్రత్తి " పంటకు సంబందించి తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు

1. „ѨuÎ
1. ^Õâ◊"åo „ѨuÎ "Õ∞=Ú WѨC_»∞ "Õã¨∞HÀ=K«∞Û<å?
~åÜ«∞Åã‘=∞Ö’x H˘xfl „áêO`åÅ∞, PkÖÏÉÏ^£ Ö’x H˘xfl „áêO`åÅÖ’ ^Õâ◊"åo „ѨuÎx ™êQÆ∞
KÕÜ«ÚK«∞<åfl~°∞. ~åÜ«∞Åã‘=∞ =ÚOQÍi „áêO`«OÖ’ "Õ∞ PYi #∞O_ç E<£ "≥Ú^Œ˜ =~°‰õΩ, Ç≤ÏOQÍi
„áêO`«OÖ’ PQÆ+¨µì =∞^茺 #∞O_ç ÃãÃÑìO|~ü =∞^茺 =~°‰õΩ, PkÖÏÉÏ^£ (Q“~åx „áêO`«O)Ö’ E<£ – AÖˇ·
=∞^茺 "Õã¨∞HÀ"åe.
2. "Õ∞=Ú J"≥∞iHõ<£ ã¨∂˜ ~°HÍÅ∞ / ã¨OHõ~° ~°HÍÅ∞ Z„~° Éèí∂q∞Ö’ ZѨC_»∞ "Õã¨∞‰õΩO>Ë ÉÏ=ÙO@∞Ok?
Z„~°<ÕÅÖ’¡ „ѨuÎ "Õã¨∞HÀ=_»O ÖÏÉèí^•Ü«∞O HÍ^Œ∞.
3. ^Õâ◊"åo / J"≥∞iHõ<£ ã¨∂˜ ~°HÍÅ∞ / ã¨OHõ~° *Ïu ~°HÍÅ#∞ `Õ=∞#∞ xÅ∞ѨÙH˘<Õ |~°∞=Ù <ÕÅÖ’ ZѨC_»∞
q`«∞ΉõΩO>Ë =∞Ozk?
~åÜ«∞Åã‘=∞ Ç≤ÏOQÍi „áêO`«OÖ’ PQÆã¨∞ì – ÃãÃÑìO|~ü =∂™êÖ’¡, ~åÜ«∞Åã‘=∞ #Å¡ <ÕÅÖ’¡ AÖˇ· – PQÆã¨∞ì
=∂™êÖ’¡, HÀ™êÎ „áêO`«OÖ’ AÖˇ· – PQÆã¨∞ì =∂™êÖ’¡ =∞iÜ«Ú `≥ÅOQÍ}Ï „áêO`«OÖ’ E<£ – AÖˇ·
=∂™êÖ’¡ |~°∞=Ù <ÕÅÖ’¡ „ѨuÎ q`«∞ÎHÀ=_®xH˜ J#∞‰õÄÅO.
4. =∂ „áêO`«OÖ’ ѨK«Û^À=∞ `åH˜_ç L#flk. nxx `«@∞ìH˘<Õ ~°HÍÅ#∞ `≥Å∞ѨO_ç?
ZÖò–603, ZÖò–604, #~°ã≤OÇ¨Ï ~°HÍÅ∞ =∞iÜ«Ú ZÖòZÃÇÏKüÃÇÏKü–4, ZÖòZÃÇÏKüÃÇÏKü–5
Z<£ÃÇÏKüÃÇÏKü–390 ã¨OHõ~° ~°HÍÅ∞ ѨK«Û^À=∞#∞ `«@∞ìH˘OÏ~Ú.
5. `≥Å¡^À=∞#∞ `«@∞ìH˘<Õ ~°HÍÅ#∞ `≥Å∞ѨO_ç?
ZÖòÔH–861, ZÖòÑ≤Zãπ–141 ~°HÍÅ∞ `≥Å¡^À=∞#∞ `«@∞ìH˘OÏ~Ú.
6. „ѨuÎÖ’ Jxfl „áêO`åʼnõΩ J#∞"≥·# ~°HÍÅ#∞ / ã¨OHõ~° ~°HÍÅ#∞ `≥Å∞ѨO_ç.
Z"£∞ã≤Ü«Ú–5, ZÖòP~üZ–5166, ZÖòÑ≤Zãπ–141, ZÖòÔH–861, ZÖò–389, #~°ã≤OÇ¨Ï (Z<£Z–1325),
ZÖò–603, ZÖò–604, ZÖòZÃÇÏKüÃÇÏKü–4, ã¨q`« ~°HÍÅ#∞ Jxfl „áêO`åÖ’¡#∂ ™êQÆ∞ KÕã¨∞H˘#=K«∞Û#∞.
7. „ѨuÎÖ’ JO`«~° ѨO@Å∞QÍ ÃÑã¨~° / q∞#∞=Ú "Õã¨∞H˘#=K«∞Û<å?
„ѨuÎÖ’ ÃÑã¨~° / q∞#∞=Ú / JÅã¨O^Œ / H˘„~° / ™ÈÜ«∞z‰õΩ¯_»∞ / QÀ~°∞ z‰õΩ¯_»∞ 1:2 x+¨ÊuÎÖ’
"Õã¨∞HÀ=K«∞Û.
62

2. 8. =∂k #Å¡Éèí∂q∞ HõÅ∞Ѩ٠qѨs`«OQÍ =ã¨∞Î#flk. ѨO@ Ãјì Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ J=Ù`«∞#flk. WѨC_»∞
ѨӡHÀ¡~åe<£ HõÅ∞Ѩ٠=∞O^Œ∞ "å_»=KåÛ WOHÍ U^Œ#fl ~°™êÜ«∞<åxfl ã¨∂zOK«O_ç?
ѨӡHÀ¡~åe<£ ZHõ~å‰õΩ XHõ b@~°∞ K˘Ñ¨C# ѨO@ q`«∞ÎHÀ=ÏxH˜ 3–5 ~ÀAÅ∞ z=i ^Œ∞H˜¯H˜ =ÚO^Œ∞
Éèí∂q∞ g∞^Œ Ñ≤zHÍs KÕã≤ ^Œ∞H˜¯ ^Œ∞#fl=Öˇ#∞. ÖË^• quÎ# =∞~°∞㨘 ~ÀA# JÖÏHÀ¡~ü 1.6 – 2.0 b@~°∞¡
ÖË^• ÃÑO_çq∞^è•e<£ 1.2 #∞O_ç 1.4 b@~°∞¡ ZHõ~å‰õΩ Éèí∂q∞ÃÑ· `Õ=∞ L#flѨC_»∞ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
9. <Õ#∞ „ÃÑ·"Õò ÃÇ·Ï„a_£ "Õã¨∞H˘<åfl#∞. PYi ^Œ∞H˜¯Ö’ 150 H˜Ö’Å ã¨∂Ѩ~ü á¶ê¿ãÊò "Õã¨∞H˘<åfl#∞. 25
~ÀAÅ∞ J=Ù`«∞#flk. WѨC_»∞ HÍOÃÑ¡H±û Z~°∞=ÙÅ∞ "Õã¨∞HÀ=KåÛ? Z~°∞=ÙÅ∞ ZO`« "≥∂`å^Œ∞Ö’ ZѨC_»∞
"Õã¨∞HÀ"åÖ’ `≥Å∞ѨO_ç?
ã¨OHõ~° ~°HÍʼnõΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕã≤# Z~°∞=Ù "≥∂`å^Œ∞ ZHõ~å‰õΩ 48 H˜Ö’Å #„`«[x { 24 H˜Ö’Å ÉèÏã¨fi~°O
{ 24 H˜Ö’Å á⁄Ï+π ã¨∂˜ Z~°∞=ÙÅ ~°∂ѨOÖ’ fã¨∞H˘#fl@¡~Ú`Õ 105 H˜Ö’Å Ü«¸iÜ«∂ { 150
H˜Ö’Å ã¨∂Ѩ~ü á¶ê¿ãÊò { 40 H˜Ö’Å =¸ºˆ~ò PѶπ á⁄Ï+π. nxÖ’ 150 H˜Ö’Å ã¨∂Ѩ~ü PYi ^Œ∞H˜¯Ö’
"Õã¨∞HÀ"åe. g∞~°∞ PYi ^Œ∞H˜¯Ö’ D Z~°∞=Ù "Õâß~°∞ HÍ|˜ì q∞ye# Ü«¸iÜ«∂ á⁄Ï+πÅ#∞ =¸_»∞
ã¨=∞ÉèÏQÍÅ∞QÍ KÕã≤ 30, 60, 90 ~ÀAʼnõΩ („Ѩu™êi 35 H˜Ö’Å Ü«¸iÜ«∂ { 15 H˜Ö’Å =¸ºˆ~ò
PѶπ á⁄Ï+πÅ#∞) ÃÑ· áê@∞QÍ "≥ÚHõ¯Å ^ŒQÆæ~° "Õã¨∞HÀ"åe. Z~°∞=Ù "Õã≤# "≥O@<≥ `ÕeHõáê˜ `«_ç
~Ú"åfie. HÍOÃÑ¡‰õΩû Z~°∞=ÙÅ∞ ÃÑ· áê@∞QÍ "Õã¨∞HÀ~å^Œ∞.
10. <Õ#∞ áÈ~Ú#™êi #~°ã≤OÇ¨Ï ~°HÍxfl =~å¬^è•~°OQÍ ™êQÆ∞ KÕâß#∞. kQÆ∞|_ç KåÖÏ `«‰õΩ¯= =zÛOk.
=∞Oz kQÆ∞|_»∞Å∞ ™êkèOKåe. JO>Ë U q^èŒOQÍ Z~°∞=ÙÅ∞ Ü«∂[=∂#ºO áê˜OKåe?
g∞~°∞ ~°HÍʼnõΩ ZHõ~å‰õΩ 36 H˜ #„`«[x { 18 H˜ ÉèÏã¨fi~°O { 18 H˜. á⁄Ï+π áÈ+¨HÍÅ#∞ ~ÚKÕÛ ã¨∂˜
Z~°∞=ÙÅ#∞ "å_®e. ÃÑ·# `≥eÑ≤# áÈ+¨HÍÅ#∞ ã¨∂˜ Z~°∞=ÙÅ ~°∂ѨOÖ’ JOkOKÕ@@¡~Ú`Õ 80 H˜Ö’Å
Ü«¸iÜ«∂ { 110 H˜Ö’Å ã¨∂Ѩ~ü á¶ê¿ãÊò { 30 H˜Ö’Å =¸ºˆ~ò PѶπ á⁄Ï+π "ÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok.
g˜Ö’ "≥Ú`«ÎO ÉèÏã¨fi~°O (110 H˜. ã¨∂Ѩ~ü á¶ê¿ãÊò) PYi ^Œ∞H˜¯Ö’, Ü«¸iÜ«∂, á⁄Ï+πÅ#∞ =¸_»∞
ã¨=∞ÉèÏQÍÅ∞QÍ 27 H˜. Ü«¸iÜ«∂ { 10 H˜Ö’Å á⁄Ï+π „Ѩu™êi 30, 60, 90 ~ÀAʼnõΩ ÃÑ· áê@∞QÍ
"≥ÚHõ¯ #∞O_ç 5–10 ÃãO.g∞. ^Œ∂~°OÖ’, 7–10 ÃãO.g∞. Ö’`«∞Ö’ <ÕÅÖ’ `«y#O`« `Õ=∞ =Ù#flѨC_»∞
=∂„`«"Õ∞ =~å¬^è•~° ѨO@ʼnõΩ Z~°∞=ÙÅ#∞ "Õã¨∞HÀ"åe.
11. ѨO@ Ãјì 30 ~ÀAÅ∞ J=Ù`«∞Ok. =~å¬Å∞ ‰õΩiÜ«∞@ =Å# HõÅ∞Ѩ٠ÃÑiy ‰õÄbÅ∞ ֒ѨÅH˜ "≥à◊§ÏxH˜
gÅ∞ ÖˉõΩO_® LOk. HõÅ∞Ѩ٠x"å~°}‰õΩ U^≥·<å ~°™êÜ«∞#O ã¨∂zOK«O_ç?
g∞~°∞ D Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ „Ѩ`ÕºHõ Ñ≤zHÍs <åã≤Öòû#∞ LѨÜ≥∂yOz ѨO@ g∞^Œ Ѩ_»‰õΩO_® 1.0–1.2 b.
áê~åHÍfiò ÖË^• 1.6 #∞O_ç 2.0 b. ÔQ¡Âá¶È¿ãò#∞ ZHõ~å‰õΩ HõÅ∞Ѩ٠g∞^Œ Ѩ_Õ@∞¡ Ñ≤zHÍs KÕã¨∞HÀO_ç.
`«~°∞"å`« Q˘„~°∞ ÖË^• QÆ∞O@Hõ #_çÑ≤ HõÅ∞Ѩ٠x"åiOK«∞HÀO_ç. XHõ"Õà◊ JѨC_»∞ ‰õÄ_» gÅ∞ HÍHõáÈ`Õ
45–60 ~ÀAÅ =∞^茺֒ ÃÑ·# `≥eÑ≤# ~°™êÜ«∞# =∞O^Œ∞Å∞ LѨÜ≥∂yOK«O_ç. ~°™êÜ«∞# =∞O^Œ∞Å∞
ѨO@ g∞^Œ Ѩ_»‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î fã¨∞HÀO_ç.
63

3. 12. =∂‰õΩ =~å¬Å∞ ÉÏQÍ ‰õΩiã≤<å~Ú. ѨO@O`« Z„~°QÍ J~Ú#k. `«QÆ∞ x"å~°} K«~°ºÅ∞ `≥Å∞ѨO_ç?
=ÚO^Œ∞QÍ Z‰õΩ¯=QÍ L#fl h˜x |Ü«∞@‰õΩ fã≤"ÕÜ«∞O_ç. gÅ~Ú`Õ JO`«~°Hõ$+≤ KÕÜ«∞O_ç. PÃÑ·<å 10
„QÍ. "≥∞wfl+≤Ü«∞O ã¨ÖËÊùò { 10 „QÍ. Ü«¸iÜ«∂#∞ b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ "≥ÚHõ¯Å∞ `«_çKÕ q^èŒOQÍ Ñ≤zHÍs
KÕÜ«∞O_ç. `«y#O`« `Õ=∞ L#flѨC_»∞ 25 H˜Ö’Å Ü«¸iÜ«∂#∞ (ZHõ~å‰õΩ) ÃÑ· áê@∞QÍ JOkOK«O_ç.
13. =Ú^Œ∞~°∞ P‰õΩÅ∞ Z„~°ÉÏi ZO_çáÈ~Ú ~åeáÈ`«∞<åfl~Ú. ~ÚÖÏ ZO^Œ∞=Å# J=Ù`ÀOk. x"å~°}
`≥Å∞ѨO_ç?
"≥∞wfl+≤Ü«∞O ^è•`«∞֒ѨO =Å# ~ÚÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D ^è•`«∞֒Ѩ=Ú#flѨC_»∞ =Ú^Œ∞~°∞ P‰õΩÅ∞
JOK«∞Å #∞O_ç =∞^茺‰õΩ Ѩã¨∞Ѩ٠~°OQÆ∞‰õΩ =∂~°`å~Ú. P `«~°∞"å`« P‰õΩÅ∞ Z„~°ÉÏi ZO_çáÈ~Ú
~åeáÈ`å~Ú. nx x"å~°}‰õΩ 10 „QÍ. "≥∞wfl+≤Ü«∞O ã¨ÖËÊùò b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ Ñ≤zHÍi KÕÜ«∞O_ç.
(ÖË^•) =∂=¸Å∞ Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ ѨO@ "Õã≤# 45 =∞iÜ«Ú 75 ~ÀAʼnõΩ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
14. lO‰õΩ "Õ∞=Ú PYi ^Œ∞H˜¯Ö’ "ÕÜ«∞=K«∞Û<å? ѨO@ g∞^Œ ^è•`«∞֒Ѩ ÖHõ∆}ÏÅ∞ ZÖÏ HõxÑ≤™êÎ~Ú?
g∞~°∞ PYi ^Œ∞H˜¯Ö’ ZHõ~å‰õΩ 20 H˜Ö’Å∞ lOH±ã¨ÖËÊùò ÉèÏã¨fi~°O Z~°∞=ÙÅ`À HõÅѨ‰õΩO_» "Õã¨∞HÀO_ç.
lO‰õΩ Ö’Ñ≤Oz#ѨÙ_»∞ "≥ÚHõ¯Ö’x P‰õΩÅ D<≥Å∞ P‰õΩѨK«ÛQÍ LO_ç, D<≥Å =∞^茺 ÉèÏQÆO, Ѩã¨∞Ѩ٠=~°‚OH˜
=∂~°∞`å~Ú. P‰õΩÅ∞ z#flqQÍ LO_ç, =Ú_»`«Å∞ Ѩ_ç Hõ}∞=ÙÅ∞ =∞^茺 ^Œ∂~°O `«yæáÈ`«∞Ok. ѨO@ g∞^Œ
D ֒ѨO HõxÑ≤Oz#ѨÙ_»∞ 2 „QÍ. lO‰õΩ b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ 2 ÖËHõ 3 ™ê~°∞¡ 4–5 ~ÀAÅ =º=kèÖ’
Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
15. "Õ∞=Ú ˆ~_çÜ≥∂ „áÈ„QÍOÖ’ É’~å<£ Ñ≤zHÍs QÆ∞iOz q<åfl=Ú. nx ֒ѨO =Å# HÍÜ«∞Å∞ ~åÅ@O
[~°∞QÆ∞`«∞O^•? ֒ѨO ZÖÏ QÆ∞iÎOKåe. x"å~°} K«~°ºÅ∞ `≥Å∞ѨO_ç?
D ã¨∂Hõ∆ ‡^è•`«∞֒ѨO =Å# ѨÓ=ÙÅ ã¨fi~°∂ѨO =∂i PHõ~°¬} Ѩ„`åÅ∞ z#fl"≥· ֒ѨʼnõΩ =Ú_»∞K«∞H˘x
áÈ`å~Ú. D ֒ѨO Z‰õΩ¯=QÍ =Ù#flѨC_»∞ HÍÜ«∞Å∞ ~åeáÈ=@O`À áê@∞ "≥ÚHõ¯Å∞ y_»ã¨ÉÏi „Ѩ^è•#
HÍO_»OÃѷѨQÆ∞à◊√§ U~°Ê_»`å~Ú. nx x"å~°}‰õΩ ÃÑ·~°∞ "Õã≤# 60,90 ~ÀAÅ `«~°∞"å`« b@~°∞ h˜H˜
1–1.5 „QÍ. É’~åH±û "å~°O ~ÀAÅ =º=kèÖ’ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
16. ѨÓ`«, QÆ∂_», Ñ≤O^≥ ÉÏQÆ ~åÅ∞`«∞Ok. nx x"å~°}‰õΩ Uq∞ K«~°ºÅ∞ KÕѨÏìe?
`≥Å¡^À=∞, ¿Ñ#∞|OHõ, HÍÜ«∞`˘Å∞K«∞ ѨÙ~°∞QÆ∞ qq^èŒ ^Œâ◊ÅÖ’ PtOz#ѨÙ_»∞ QÆ∂_», HÍÜ«∞Å∞ ~åÅ@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ g˜x QÆ=∞xOz#@¡~Ú`Õ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕã≤# x"å~°} K«~°ºÅ∞ KÕѨ˜ì ѨÓ`«,
QÆ∂_», HÍÜ«∞Å∞ ~åÅ@O JiHõ@ì=K«∞Û. JHõã≤‡Hõ "å`å=~°} =∂~°∞ÊÅ∞ JO>ˇ Z‰õΩ¯= HÍÅO ѨO@ ɡ@ì‰õΩ
QÆ∞i J~Ú# `«~°∞"å`« =~å¬Å∞ Ѩ_»@O =Å# ‰õÄ_» WÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# HÍ~°}ÏÅ∞
HÍ#@¡~Ú`Õ, g∞~°∞ Ü«∞<£ZZ 10 Ñ≤Ñ≤Z"£∞ ÖË^• áê¡<ÀѶ≤H±û 2 q∞.b. 10 b@~°¡ h˜Ö’ 40–45 ~ÀAÅ∞,
60–65 ~ÀAʼnõΩ XHõ™êi ѨÓ`« ^Œâ◊Ö’ Ñ≤zHÍs KÕã¨∞HÀ"åe.
64

4. 17. K«e Z‰õΩ¯=QÍ L#flk. ѨO@ Z„~°|_çOk x"å~°} K«~°ºÅ∞ `≥Å∞ѨO_ç?
g∞~°∞ 10 „QÍ. "≥∞wfl+≤Ü«∞O ã¨ÖËÊù@∞ XHõ b@~°∞ h˜H˜ { 10 „QÍ. _çZÑ≤ b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ Ñ≤zHÍs
K͆Ƕe.
18. =∂ ѨO@ =Ü«∞ã¨∞û 80 ~ÀAÅ∞, `«ÅÅ∞ ZѨC_»∞ `«∞OKåe? nx =Å# LѨÜ≥∂QÆO Uq∞˜?
JkèHõ ~˘@ì ÃÑ~°QƉõΩO_» LO_»ÏxH˜ tY~å„QÆ "≥ÚQÆæÅ#∞ (`«Å `«∞OK«∞@) 15–16 Hõ}∞ѨÙÅ∞ U~°Ê_ç#
^Œâ◊Ö’ ÖË^• 90 ~ÀAÅ `«~°∞"å`« `«∞OKåe. WÖÏ KÕÜ«Ú@ =Å# ÖË`« zQÆ∞~° P‰õΩÅ∞ g∞^Œ ÃÑ@ì|_ç#
â◊#QÆѨK«Û ѨÙ~°∞QÆ∞ QÆ∞_»∞¡ <åâ◊#O KÕÜ«∞|_ç, â◊#QÆѨK«Û ѨÙ~°∞QÆ∞ L^èŒ$u `«QÆ∞æ`«∞Ok. nx`À áê@∞ ѨÓ`«
Ñ≤O^≥ ~åÅ@O ‰õÄ_» `«QÆ∞æ`«∞Ok.
19. =∂‰õΩ H˘kÌQÍ h˜ =ã¨u L#flk. ZѨC_»∞ h˜ `«_»∞Å∞ ~Ú¿ãÎ =∞Ozk?
=~å¬^è•~° ѨO@QÍ "Õã≤#ѨC_»∞ ѨO@ "Õã≤# 75–120 ~ÀAÅ =∞^茺 ɡ@ì ÖˉõΩO_» K«∂_®e. D
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ɡ@ì =zÛ# Z_»Å ѨÓ`« ~åÅ∞@, HÍÜ«∞Å∞ Ѩ_çáÈ=@O, HÍÜ«∞Å∞ |ÅÇ‘Ï#OQÍ
`«Ü«∂~°=@O, lxflOQ∑ KÕã≤#ѨC_»∞ ^Œ∂k âß`«=Ú `«‰õΩ¯= =K«∞Û@ [~°∞QÆ∞#∞. HÍx 500 q∞.q∞.
=~°¬áê`«O QÆÅ #Å¡ˆ~QÆ_ç Éèí∂q∞Ö’ =~å¬^è•~° ѨO@‰õΩ Z@∞=O˜ ~Ú|ƒOk LO_»^Œ∞.
XHõ"Õà◊ =∞^茺~°HõO Éèí∂=ÚÅ∞ J~Ú`Õ h˜ =ã¨u L#flk. HÍ|˜ì J=ã¨~°O J~Ú`Õ Ô~O_»∞ ^Œá¶êÅ∞QÍ
"≥ÚQÆæ `«Ü«∂~°=Ù`«∞#flѨC_»∞ =∞iÜ«Ú HÍÜ«∞ `«Ü«∂~°=Ù`«∞#flѨC_»∞ h˜ `«_»∞Å∞ ~Ú=fiO_ç.
20. „ѨuÎÖ’ HÍÜ«∞Å∞ ZѨC_»∞ ѨQÆ∞Å∞`å~Ú?
=~å¬^è•~° ѨO@Ö’ ѨO@ "Õã≤# 120 ~ÀAʼnõΩ, h˜ =ã¨u „H˜O^Œ ѨO@ "Õã≤# 130 ~ÀAÅ `«~°∞"å`«
"≥Ú^Œ˜™êi „ѨuÎ f™êÎ~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨Ó=٠Ѷ¨ÅnèHõ~°}O K≥Ok# `«~°∞"å`« 50 ~ÀAʼnõΩ HÍÜ«∞
"≥Ú`«ÎO `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. P `«~°∞"å`« 7–10 ~ÀAʼnõΩ HÍÜ«∞ ѨQÆ∞Å∞`«∞Ok.
21. „ѨuΠѨO@#∞ ~°ã¨O Ñ‘ÖËÛ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å ÉÏi #∞O_ç HÍáê_»ÏxH˜ U =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`«Î K«~°ºÅ∞ KÕѨÏìe?
„Ѩ^è•#OQÍ „ѨuΠѨO@#∞ PtOKÕ ~°ã¨O Ñ‘ÖËÛ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ÅÖ’ ¿Ñ#∞|OHõ, `å=∞~° ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞, ѨK«Û^À=∞,
`≥Å¡^À=∞ =ÚYº=∞~Ú#q.
❖ „ѨuÎ ÃÑ·~°∞#∞ ã¨O=`«û~åÅ `«~°|_ç XˆH á⁄ÅOÖ’ ™êQÆ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® ѨO@ =∂iÊ_ç KÕÜ«∂e
❖ gÖˇ·#O`« =~°‰õÄ ¿ãO„nÜ«∞, ~°™êÜ«∞# Z~°∞=ÙÅ#∞ ã¨=∞áêà◊§Ö’ "Õã¨∞HÀ"åe.
❖ `≥Å¡^À=∞ Z‰õΩ¯=QÍ PtOKÕ „áêO`åÖ’¡ `«@∞ìH˘<Õ ~°HÍÖˇ·# ZÖòÔH–861, ZÖòÑ≤Ü«∞ãπ–141 (HÍOK«#),
Ü«∞<£Z–1280, ZÖò–615, ã¨∞„Ñ≤Ü«∞ =O˜ ~°HÍÅ#∞ ™êQÆ∞ KÕÜ«∂e.
❖ ѨK«Û^À=∞ L^èŒ$u Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õ „áêO`åÖ’¡ ã¨∂˜ ~°HÍÖˇ·# Ü«∞Oã≤Ü«Ú–5, ZÖò–604,
ZÖòP~üZ–5166, Ü«∞Öò–603, Z<£Z–1235 (#~°ã≤OǨÏ), ÃÇ·Ï„a_£ ~°HÍÖˇ·# ÃÇÏKü–8, Ü«∞<£ÃÇÏKüq–44,
ã¨q`« =O˜ ~°HÍÖˇ·# ÃÇÏKü–8, Ü«∞<£ÃÇÏKüq–44, ã¨q`« =O˜ ~°HÍÖ#∞ "Õã¨∞HÀ"åe.
65

5. ❖ KÕ#∞ K«∞@∂ì 2 ÖËHõ 3 =~°ã¨Å *Á#fl, "≥ÚHõ¯*Á#fl ÖË^• JÅã¨O^ŒÅ#∞ HõOK≥ ѨO@QÍ "ÕÜ«∂e.
❖ JO`«~° ѨO@Å∞QÍ JÅã¨O^Œ / "Õ~°∞â◊#QÆ / ™ÈÜ«∂ z‰õΩ¯_»∞ / ÃÑã¨~° / q∞#∞=Ú / QÀ~°∞z‰õΩ¯_»∞ / H˘„é
=O˜ "å˜x 1: 2 x+¨ÊuÎÖ’ JO>Ë 2 ™êà◊¡ „ѨuÎH˜ 1 ÖËHõ 2 ™êà◊√¡ JO`«~° ѨO@#∞ ™êQÆ∞ KÕã≤ q∞„`«
ѨÙ~°∞QÆ∞Å#∞ =$kú KÕÜ«∂e.
❖ H˜Ö’ q`«Î<åxH˜ `«y#O`« lQÆ∞~°∞ HõeÑ≤ Wq∞_®HÀ¡„Ñ≤_£ 70 _»|∞¡º.Ü«∞ãπ 5 „QÍ. ÖË^• ^äŒÜ«∂q∞^äÀHÍû"£∞
70 _»|∞¡ºZãπ 4 „QÍ. ÖË^• HÍ~Àƒã¨ÖÏÊù<£ 40–50 „QÍ. HõeÑ≤ q`«Î#â◊√kú KÕã≤ 30–45 ~ÀAÅ =~°‰õΩ
~°ã¨O Ñ‘ÖËÛ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å#∞ xÜ«∞O„uOKåe.
❖ JÖψQ quÎ# 20,40,60 ~ÀAÖ’¡ "≥ÚHõ¯ÖË`« HÍO_®xH˜ "≥∂<À„HÀ’á¶êãπ ÖË^• q∞^ä≥·Öò _≥=∞Ï<£ =∞iÜ«Ú
h~°∞ 1:4 x+¨ÊuÎÖ’ ÖËHõ Wq∞_®HÀ¡„Ñ≤_£ 200 Ü«∞ãπ.ZÖò =∞iÜ«Ú h~°∞ 1:20 x+¨ÊuÎÖ’ HõeÑ≤ HÍO_®xH˜
"≥ÚHõ¯ =∞^茺 ÉèÏQÆOÖ’ P‰õΩѨK«ÛQÍ L#fl HÍO_»OÃÑ· 2 #∞O_ç 4 JOQÆ∞àÏÅ "Õ∞~° „|+π`À ѨÓÜ«∂e.
❖ â◊√kú KÕã≤# q`«Î<åxfl "å_Õ Ô~·`«∞Å∞ ‰õÄ_® `«Ñ¨Êxã¨iQÍ 40,60 ~ÀAÅ ^Œâ◊Ö’ HÍO_»OÃÑ· =∞O^Œ∞
ѨÓÜ«∂e.
❖ <å˜# 60 ~ÀAÅ =~°‰õÄ „ѨuÎÃÑ· ã≤O^䌘H± ÃÑ·Ô~„^ä•~Ú_£ =∞O^Œ∞Å#∞ "å_»~å^Œ∞.
22. „ѨuÎÖ’ ¿Ñ#∞|OHõ =∞iÜ«Ú `å=∞~° ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ PtOKå~Ú. ZÖÏ x"åiOKåe? ÖË^• ѨK«Û^À=∞ Pt¿ãÎ
UO K͆Ƕe?
ѨK«Û^À=∞ x"å~°}‰õΩ J=ã¨~åxfl |˜ì "≥∂<À„HÀ’á¶êãπ 1.6 q∞.b ÖË^• q∞^ä≥·Öò PH©û _≥=∞Ï<£ 2.0
q∞.b. ÖË^• Wq∞_®HÀ¡„Ñ≤_£ 200 ZãπZÖò 0.4 q∞.b. ÖË^• ^äŒÜ«∂"≥∞^äÀHÍû"£∞ 0.2 „QÍ.Å∞ ÖË^• Zã≤¿Ñ¶ò
1.5 „QÍ.Å∞ ÖË^• Zã≤Ïq∞„Ñ≤_£ 0.2 „QÍ.Å∞ / b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
23. `≥Å¡^À=∞ L^èŒ$u „ѨuÎÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ LOk. U x"å~°} K«~°ºÅ∞ KÕѨÏìe?
`≥Å¡^À=∞ x"å~°}‰õΩ Ѩã¨∞ѨÙ~°OQÆ∞ J@ìÅÃÑ· lQÆ∞~°∞ ÖË^• „wA#∞ ~åã≤ á⁄ÅOÖ’ JHõ¯_»Hõ¯_® „"ÕÖÏ_»
QÆÏìe. JÖψQ ѨK«Û˜ ˜<£ ˆ~‰õΩʼnõΩ Ѩã¨∞Ѩ٠~°OQÆ∞ "Õã≤ ^•xH˜ lQÆ∞~°∞ ÖË^• „wA#∞ ѨÓã≤ Hõ„~°‰õΩ Hõ˜ì
„ѨuÎ "≥ÚHõ¯Å K«∞@∂ì á⁄Å=∞O`å HõeÜ«∞ u~°QÍe. L^èŒ$u Z‰õΩ¯=QÍ L#flѨC_»∞ „@Ü«∞*’á¶êãπ ÖË^•
„á⁄ÃѶ<Àá¶êãπ 2 q∞.b. { 1 q∞.b. ™êO_Àqò ÖË^• ©áêÖò b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
24. „ѨuÎÖ’ P‰õΩÅ∞ Z„~°|_ç, J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆOÖ’ z#fl ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ L<åfl~Ú ÖË^• „ѨuÎÖ’ Z„~°#e¡ x"å~°}
ZÖÏ?
Z„~°#e¡x J^Œ∞ѨÙÖ’ =ÙOK«ÏxH˜ b@~°∞ h˜H˜ 3 „QÍ.Å∞ h˜Ö’ HõiˆQ QÆO^èŒHõO ÖË^• 5 q∞.b. _≥·HÀá¶êÖò
HõeÑ≤ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
66

6. 25. „ѨuÎÖ’ qq^èŒ HÍÜ«∞`˘Å∞K«∞ ѨÙ~°∞QÆ∞Å =Å# HõeˆQ #ëêìxfl U q^èŒOQÍ QÆ∞iÎOKåe? ã¨=∞„QÆ Ñ¨^Œú`«∞Å
^•fi~å g˜x ZÖÏ x"åiOKåe?
=∞K«ÛŠѨÙ~°∞QÆ∞ : D ѨÙ~°∞QÆ∞ PtOz# z#fl "≥ÚHõ¯ÅÖ’ H˘=∞‡Å z=~°∞¡ "å_ç "åe áÈ~Ú =ÙOÏ~Ú.
nx<Õ `«Å#`«Î Jx ‰õÄ_® JOÏ~°∞. „ѨHõ¯ H˘=∞‡Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ =™êÎ~Ú. "≥ÚQÆæ, ѨÓ`« ^Œâ◊Ö’¡ Pt¿ãÎ QÆ∂_»,
ѨÓ`« ~åeáÈ`å~Ú. „ѨuÎ HÍÜ«∞Å∞ =Ú^Œ~°‰õΩO_®<Õ Ñ¨ye „QÆ∞_ç¤ Ñ¨uÎ =ã¨∞ÎOk.
â◊#QÆѨK«Û ѨÙ~°∞QÆ∞ : Ñ≤Å¡ ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ P‰õΩÅÃÑ· ã¨#flx ~°O„^è•Å∞ KÕã≤ Ѩ„`« ǨÏi`åxfl uOÏ~Ú. „Hõ"Õ∞Ñ≤
"≥ÚQÆæÅÖ’x, ѨÙ=ÙfiÅÖ’H˜ K˘K«∞ÛH˘x "≥àı§ ֒ѨŠÉèÏQÍxfl uOÏ~Ú. D ѨÙ~°∞QÆ∞ PtOz# "≥ÚQÆæÅ∞,
ѨÙ=ÙfiÅ∞, z#fl HÍÜ«∞Å∞ ~åeáÈ`å~Ú. HÍÜ«∞ÅÃÑ· QÆ∞O„_»x ~°O„^èŒO =ÙO_ç `«ÅÉèÏQÆO ֒ѨeH˜ q∞QÆ`å
|Ü«∞H˜ =ÙO>Ë Jk â◊#QÆ Ñ¨K«ÛѨÙ~°∞QÆ∞QÍ QÆ∞iÎOKåe. HÍÜ«∞Å∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P‰õΩÅ#∞ PtOz
#+¨ìO KÕ™êÎ~Ú.
á⁄Q͉õΩ Å^≥Ì Ñ¨Ù~°∞QÆ∞: Ñ≤Å¡ ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ QÆ∞OѨÙÅ∞QÍ =ÙO_ç P‰õΩÅ#∞ [Öˇ¡_®‰õΩÅ∞QÍ =∂~°∞™êÎ~Ú. ÃÑ^ŒÌ
Q˘OQÆo ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ P‰õΩÅ#∞ ux D<≥Å#∞ =∂„`«"Õ∞ q∞QÆ∞Å∞™êÎ~Ú. `«~åfi`« ^Œâ◊Ö’ ѨÓ`«, "≥ÚQÆæ,
ѨÓ=ÙÅ∞, HÍÜ«∞Å#∞ ux #+¨ìѨ~°∞™êÎ~Ú. Wq HÍÜ«∞ÅÃÑ· XHõ PHÍ~°O ÖËx ~°O„^è•Å#∞ KÕã≤ uOÏ~Ú.
Zky# Q˘OQÆo ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ ѨQÆÅO`å <ÕÅg∞^Œ, <≥„Ô~ÅÖ’, =∞˜ì ÃÑà◊¡Å „H˜O^Œ ÖË^• K≥`«Î „H˜O^Œ ^•H˘¯x
~å„u "Õà◊Ö’¡ ÃÑ·~°∞#∞ PtOz qѨs`«OQÍ #+¨ìѨ~°∞™êÎ~Ú.
QÆ∞ÖÏc~°OQÆ∞ HÍÜ«∞ `˘eKÕ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞: z#fl Q˘OQÆo ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ „QÆ∞_»¡#∞O_ç "≥Å∞=_ç# "≥O@<Õ "≥ÚQÆæʼnõΩ,
ÖË`« HÍÜ«∞ʼnõΩ Hõ#|_»#O`« ã¨#flx ~°O„^è•Å∞ KÕã≤ Ö’xH˜ „Ѩ"Õt™êÎ~Ú. ZkˆQ ѨÙ=ÙfiÖ’x Ѩ^•~å÷Å#∞
u#@O =Å¡ PHõ~°¬} Ѩ„`åÅ∞ qáêÊ~°‰õΩO_® =Ú_»∞K«∞H˘x =ÙOÏ~Ú. nx<Õ QÆ∞_ç¤Ñ¨ÓÅ∞ JOÏ=Ú. `˘e
^Œâ◊Ö’ D ѨÙ~°∞QÆ∞ Pt¿ãÎ "≥ÚQÆæÅ∞, ѨÓÅ∞ ~åeáÈ`å~Ú. ÖË`« HÍÜ«∞Å#∞ Pt¿ãÎ HÍÜ«∞Å∞ ~åeáÈ`å~Ú.
ÖË^• QÆ∞_ç¤ HÍÜ«∞Å∞QÍ =∂~°`å~Ú. D ѨÙ~°∞QÆ∞ =Å# #+¨ìѨ_ç# HÍÜ«∞Å#∞ =ÚO^Œ∞QÍ QÆ∞iÎOK«_»O
™ê^茺Ѩ_»^Œ∞. nx=Å¡ ^Œ∂k ~°OQÆ∞=∂i <å}º`« `«QÆ∞æ`«∞Ok.
HÍÜ«∞`˘eKÕ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å ã¨=∞„QÆ Ü«∂[=∂#º Ѩ^Œú`«∞Å∞:
❖ "Õã¨qÖ’ Ö’`«∞ ^Œ∞H˜¯ KÕÜ«∂e.
❖ QÆ∞ÖÏa~°OQÆ∞ ѨÙ~°∞QÆ∞ L^Œ$u Z‰õΩ¯=QÍ L#flKÀ@ `«‰õΩ¯= HÍŠѨiq∞u ~°HÍÖˇ·# ÃÇÏKü–8, Z"£∞Wã≤ÃÇÏKü,
ZÖòZÃÇÏKüÃÇÏKü–4, Z<£ÃÇÏKü–44, Z<£Z–1325 ÖÏO˜ ~°HÍÅ∞ ™êQÆ∞ KÕÜ«∂e.
❖ ™ê^茺=∞~Ú#O`« =~°‰õÄ XHõ „áêO`«=∞O`å XˆH™êi q`ÕÎ@@∞¡ K«∂_®e.
❖ q`«Î# â◊√kú KÕÜ«∞x q`«Î<åÅ#∞ =∞˜ì Hõ_»=Ö’"Õã≤, QÍ_è» QÆO^èŒH© HÍ=∞¡=Ú 80–100 q∞.b. "≥∞Å¡QÍ
áÈã¨∂Î `˘O^Œ~°QÍ Hõ„~°`À HõeÜ«∞ɡÏìe. q`«Î#O JO`«˜h J=∞¡O JO>Ë@∞ì KÕã≤ "≥O@<Õ h˜`À 2–3
™ê~°∞¡ Hõ_çy h_»Ö’ P~°ÉˇÏìe.
❖ <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ HÍÜ«∞`˘ÅK«∞ ѨÙ~°∞QÆ∞ʼnõΩ q_çq_çQÍ ZHõ~åH˜ 4 |∞@ìÅ∞ „Ѩu 50 g∞@~°¡‰õΩ XHõ¯˜
K˘Ñ¨C# "≥ÚHõ¯ÅHõO>Ë XHõ J_»∞QÆ∞ Z`«∞ÎÖ’ J=∞~°∞ÛHÀ"åe.
❖ D |∞@ìÅ#∞ =∞K«ÛŠѨÙ~°∞QÆ∞ H˘~°‰õΩ ÃÑ·~°∞ "≥ÚÅz# Ѩk ~ÀAÅ #∞Oz, â◊#QÆ Ñ¨K«Û =∞iÜ«Ú á⁄Q͉õΩ
Å^≥Ì Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ʼnõΩ 45 ~ÀAÅ #∞Oz, QÆ∞ÖÏa ~°OQÆ∞ ѨÙ~°∞QÆ∞H˜ JHÀì|~°∞ =∂ã¨O #∞O_ç J=∞~°∞ÛHÀ"åe.
„Ѩu 20 ~ÀAʼnõΩ Z~° =∞O^Œ∞#∞ =∂~åÛe.
67

7. ❖ â◊#QÆ Ñ¨K«Û ѨÙ~°∞QÆ∞H˜ PHõ~°¬Hõ ѨO@QÍ Ñ¨ã¨∞Ѩ٠ѨÓeKÕÛ 100 |Ou "≥ÚHõ¯Å#∞ Ãјì "≥ÚQÆæÅ∞ / ѨÓÅÖ’
L#fl â◊#QÆѨK«Û ѨÙ~°∞QÆ∞Å#∞ ZѨʘHõѨC_»∞ QÆ=∞xOz Ui"Õã≤ <åâ◊#O KÕÜ«∂e. „ѨuÎ QÆ∂_» ^Œâ◊‰õΩ =KÕÛ
֒ѨÙQÍ |Ou ѨÓÅ∞ ѨÓKÕ@@∞¡QÍ K«∂ã¨∞HÀ"åe.
❖ Å^≥Ì, =∞K«ÛŠѨÙ~°∞QÆ∞ʼnõΩ PHõ~°¬Hõ ѨO@Å∞QÍ P=Ú^ŒO =∞iÜ«Ú ÉˇO_»"≥ÚHõ¯Å#∞ "ÕÜ«∂e.
❖ ZHõ~åH˜ 10 ѨH˜∆ ™ê÷=~åÅ#∞ U~°Ê~°K«∞HÀ"åe.
❖ Å^≥Ì Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ =Åã¨Å#∞ x~ÀkèOK«ÏxH˜ KÕ#∞ K«∞@∂ì J_»∞QÆ∞ Ö’`«∞ KåÅ∞ fã≤ á¶êe_®Öò ÖË^• eO_Õ#∞
á⁄_çx K«ÖÏ¡e.
❖ â◊#QÆ Ñ¨K«Û ѨÙ~°∞QÆ∞ „QÆ∞_»¡#∞ H˘=∞‡Å z=~°¡Ö’ ÖË`« zQÆ∞~å‰õΩÅÃÑ· ÃÑ_»∞`«∞Ok. HÍ|˜ì 15–16 Hõ}∞ѨÙÅ
^Œâ◊Ö’ "≥ÚHõ¯Å `«ÅÅ∞ `«$OKåe.
❖ eOQÍHõ~°¬Hõ |∞@ìÅÖ’ Ô~Hõ¯Å ѨÙ~°∞QÆ∞Å L^Œ$u# QÆ=∞xOz gÖˇ·# KÀ@ ZHõ~å‰õΩ 60,000 K˘Ñ¨C#
„>ˇÿHÀ„QÍ=∂ „QÆ∞_»¡#∞ 4–5 ™ê~°∞¡ "å~åxH˘Hõ™êi =^ŒÖÏe. JÖψQ Je¡HõÔ~Hõ¯Å ѨÙ~°∞QÆ∞Å#∞ ZHõ~åH˜
20,000 K˘Ñ¨C# =^ŒÖÏe.
❖ "≥ÚHõ¯Å ^Œâ◊#∞ |˜ì "ÕѨyO[Å HõëêÜ«∞O 5 âß`«O (50 „QÍ. "ÕѨyO[Å á⁄_ç) ÖË^• "ÕѨ #∂<≥ 5
q∞.b. b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ Ô~Hõ¯Å ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ Hõ#|_ç#ѨC_»∞ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
❖ eOQÍHõ~°¬Hõ |∞@ìÅ∞ J=∞iÛ# á⁄ÖÏÖ’¡ ~ÀA‰õΩ |∞@ì‰õΩ 15 =∞K«ÛŠѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ ÖË^• 10 â◊#QÆ Ñ¨K«Û
ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ ÖË^• 20 á⁄Q͉õΩ Å^≥Ì Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ ÖË^• 8 QÆ∞ÖÏa~°OQÆ∞ ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ Ѩ_ç#ѨÙÊ_»∞ L^èŒ$`«™ê÷~ÚH˜
KÕ~°∞‰õΩ#fl@∞ì QÆ=∞xOz ѨÙ~°∞QÆ∞ =∞O^Œ∞Å#∞ "å_®e.
❖ QÆ∞_»∞¤ ÖËHõ z#fl ÖÏ~åfi^Œâ◊#∞ x"åiOK«_®xH˜ 5 âß`«O "ÕѨyO[Å HõëêÜ«∂xfl Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
❖ z#fl ÖÏ~åfi^Œâ◊Ö’ ZO_Àã¨ÖÏÊù<£ 2 q∞.b. ÖË^• HÀ¡iÃÑ·iá¶êãπ 2.5 q∞.b.‰õΩ 1:2 x+¨ÊuÎÖ’ #∞=ÙfiÅ
#∂<≥ b@~°∞ h˜H˜ K˘Ñ¨C# HõeÑ≤ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
❖ H˘kÌQÍ Zky# ÖÏ~åfi ^Œâ◊Ö’ ÃÇÏKü.Ü«∞<£.Ñ≤.q. ÖË^• ™ÈÊ_À Ü«∞<£.Ñ≤.q. „^•=}O ZHõ~å‰õΩ 200
ZÖò.W{500 „QÍ.Å ÉˇÅ¡O { 100 q∞.b. âßO_Àqò ÖË^• ©áêÖò =∞iÜ«Ú 50 „QÍ. ~åa<£ |∂¡º`À
HõeÑ≤ "å`å=~°}O K«Å¡QÍ L#flѨC_»∞ ™êÜ«∞O„`«O "Õà◊Ö’¡ K«ÖÏ¡e.
❖ JÖψQ ÉÏã≤Å¡ãπ `«∞i<£*ˇxûãπ ã¨O|O^èŒ =∞O^Œ∞Å#∞ 2 „QÍ. ÖË^• 2 q∞.b. b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ K«Å¡QÍ
L#flѨC_»∞ K«ÖÏ¡e.
❖ HÍÜ«∞`˘ÅK«∞ ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ "≥ÚHõ¯‰õΩ XHõ Q˘OQÆo ѨÙ~°∞QÆ∞ ÖË^• 10 âß`«O ^≥|ƒu#fl "≥ÚQÆæÅ∞ ÖË^• HÍÜ«∞Å∞
Hõ#|_ç`Õ #+¨ìѨiq∞u ™ê÷~Ú KÕi#@∞¡ QÆ=∞xOKåe.
❖ J=ã¨~åxfl |˜ì H˜fi<åÖòá¶êãπ 2 q∞.b ÖË^• Zã≤¿Ñ¶ò 1.5 „QÍ. ÖË^• „á⁄ÃѶ<Àá¶êãπ 2 q∞.b. ÖË^•
^äŒÜ≥∞_çHÍ~üƒ 1.5 „QÍ. ÖË^• „@Ü«∞*’á¶êãπ 2 q∞.b. ÖË^• WO_®HÍûHÍ~üƒ 1.0 q∞.b. ÖË^• ã≤fi<Àâß_£
0.3 q∞.b. b@~°∞ h˜H˜ K˘Ñ¨C# =∞O^Œ∞Å#∞ =∂iÛ =∂iÛ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
❖ =¸_»= ^Œâ◊ ^•˜# ѨÙ~°∞QÆ∞Å#∞ KÕu`À Ui "ÕÜ«∂e.
❖ ~åeáÈ~Ú# "≥ÚQÆæÅ#∞, Ñ≤O^≥Å#∞, ѨQÆʼnõΩO_® =Ù#fl QÆ∞_ç¤ HÍÜ«∞Å#∞ ZѨʘHõѨC_»∞ Ui "Õã≤ <åâ◊#O
K͆Ƕe.
68

8. ❖ „ѨuÎ fÜ«∞QÍ<Õ KÕÅ#∞Oz =Úà◊¡#∞ fã≤ Ui"ÕÜ«∂e.
❖ J`«º=ã¨~° Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡, Jn XHõ˜ ÖËHõ 2 ™ê~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ ã≤O^䌘H± ÃÑ·i„^ä•~Ú_£ =∞O^Œ∞Å#∞ "å_®e.
❖ ÃÑ·~°∞ `˘e ^Œâ◊Ö’ KÕu ѨOѨÙÅ#∞, `«~åfiu ^Œâ◊Ö’¡ Ѩ=~ü „¿ãÊÜ«∞~üÅ#∞ "å_®e.
❖ Ѩ=~ü „¿ãÊÜ«∞~ü "å_Õ@ѨC_»∞ ѨÙ~°∞QÆ∞ =∞O^Œ∞Å "≥∂`å^Œ∞#∞ 2.5 #∞O_ç 3 Ô~@∞¡ ÃÑOz "å_®e.
26. „ѨuÎ "≥ÚHõ¯Å∞ ÖË`« ^Œâ◊Ö’ K«xáÈ`«∞<åfl~Ú ÖË^• „ѨuÎÖ’ ZO_»∞ `≥QÆ∞Å∞ / "Õ~°∞ ‰õΩà◊√§ `≥QÆ∞Å∞ x"å~°}
ZÖÏ?
D `≥QÆ∞Å∞ ™ÈH˜# "≥ÚHõ¯Å P‰õΩÅ∞ =_»e K≥@∞ìÃÑ· #∞O_ç „H˜OkH˜ "ÕÖÏ_»∞`«∂ =ÙOÏ~Ú. Zky# "≥ÚHõ¯Å∞
=_»e, Ѩã¨∞Ѩ٠~°OQÆ∞H˜ =∂i ~åe áÈ`å~Ú. ÖË`« "≥ÚHõ¯Å∞ J~å÷O`«~°OQÍ ZO_ç K«xáÈ`å~Ú.
x"å~°}‰õΩ, ZO_®HÍÅOÖ’ á⁄ÖÏxfl Ö’`«∞QÍ ^Œ∞<åfle. `«$}^è•#º ÃÑ·~°¡`À ѨO@ =∂iÊ_ç KÕÜ«∂e.
™ê^茺"≥∞ÿ#O`« =~°‰õÄ Ñ¨â◊√=ÙÅ Z~°∞=Ù ÖË^• ѨzÛ~˘@ì Z~°∞=ÙÅ#∞ "å_®e. H˜Ö’ q`«Î<åxH˜ 4 „QÍ.
„>ˇÿHÀ_≥~å‡ qi_ç ÖË^• 2 „QÍ. HÍ~°ƒO_»l"£∞ K˘Ñ¨C# "Õã≤ q`«Î# â◊√kú KÕÜ«∂e. `≥QÆ∞Å∞™ÈH˜# "≥ÚHõ¯
áê^Œ∞ÅÖ’ b@~°∞ h˜H˜ HÍѨ~ü PH©ûHÀ¡Ô~·_£ 3 „QÍ. ÖË^• HÍ~°ƒO_»l"£∞ 1 „QÍ. b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ K≥@∞ì
"≥Ú^ŒÅ∞ ÉÏQÍ `«_çKÕ@@∞¡ =∞O^Œ∞ „^•=}Ïxfl áÈÜ«∂e.
27. P‰õΩÅ g∞^Œ QÀ^èŒ∞=∞ ~°OQÆ∞ =∞K«ÛÅ∞ ÖË^• „ѨuÎÖ’ PÅì~ü<ÕiÜ«∂ P‰õΩ=∞K«Û x"å~°} ZÖÏ?
P‰õΩ=∞K«Û `≥QÆ∞Å∞ x"å~°}‰õΩ b@~°∞ h˜H˜ 2.5 „QÍ. =∂OHÀ*ˇÉò ÖË^• HÍѨ~ü PH©ûHÀ¡Ô~·_£ 3 „QÍ.Å∞
HõeÑ≤ 15 ~ÀAÅ =º=kèÖ’ 2–3 ™ê~°∞¡ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e.
28. P‰õΩÅ g∞^Œ `≥Å¡=∞K«ÛÅ∞ =zÛ P‰õΩÅ∞ ѨO_ç ~åe áÈ`«∞<åfl~Ú. UO KÕÜ«∂e?
|∂_ç^Œ `≥QÆ∞Å∞ Pt¿ãÎ D q^èŒOQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. x"å~°}‰õΩ h˜Ö’ HõiˆQ QÆO^èŒHõO 80 âß`«O 2 „QÍ.
ÖË^• HÍ~°ƒO_»l"£∞ 1 „QÍ. b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e ÖË^• ZHõ~å‰õΩ 8–10 H˜Ö’Å á⁄_ç
QÆO^èŒHõO K«ÖÏ¡e.
29. „ѨuΠѨO@Ö’ HÍÜ«∞‰õΩà◊√¡ x"å~°} ZÖÏ?
HÍÜ«∞^Œâ◊Ö’ =~å¬Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨_ç`Õ, Jn HÍÜ«∞`˘Å∞K«∞ ѨÙ~°∞QÆ∞Å =Å¡ U~°Ê_ç# ~°O„^è•Å ^•fi~å J<ÕHõ
~°HÍÖˇ·# tbO„^•Å∞ PtOK«_»O =Å¡ HÍÜ«∞Å∞ ‰õΩo¡áÈ`å~Ú.
x"å~°}‰õΩ, ™ê^è•~°}OQÍ "å_Õ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ =∞O^Œ∞Å`À áê@∞ tbO„^èŒ <åâ◊#∞Öˇ·# „ÃãìáÈìÃã·H˜¡<£ 1 „QÍ.
=∞iÜ«Ú HÍѨ~ü PH©ûHÀ¡Ô~·_£ 30 „QÍ. 10 b@~°¡ h˜H˜ K˘Ñ¨C# HõeÑ≤ Ñ≤zHÍs KÕÜ«∂e. tbO„^èŒO =Å#
PtOK«∞ HÍÜ«∞‰õΩà◊√¡#∞ HÍ~°ƒO_»l"£∞ 1 „QÍ. b@~°∞ h˜H˜ HõeÑ≤ Ñ≤zHÍs KÕã≤ ‰õÄ_® x"åiOK«=K«∞Û.
69