2. Ձկներ
Երկրագնդի վրա հայտնաբերված տեսակների
քանակությամբ ձկները գերազանցում են
թռչուններին, կաթնասուններին,
փափկամարմիններին ևերկկենցաղներին միասին
վերցրած: Ներկայում ձկնաբաններին հայտնի է
ձկների շուրջ 25 հազար տեսակ: Այս քանակությունը
յուրաքանչյուր տարի ավելանում է՝ ի հաշիվ տարբեր
բնակլիմայական գոտիներում, ծովերում,
օվկիանոսներում , քաղցրահամ ջրերում և նույնիսկ
հողի ընդերքում քարանձավային գետերում և
լճերում հայտնաբերված նոր ձկնատեսակների :
3. Ծովային ձկներ
Ձկների ամենաբազմատեսակ խումբն է: Ապրում և
բազմանում են ծովերում և օվկիանոսներում :
Միջավայրի պայմանների չնչին փոփոխությունը
կարող է նրանց զանգվածային ոչնչացման
պատճառ դառնալ:
4. Գաղթող ձկներ
Այս խմբին պատկանող ձկներն ապրում և սնվում են
ծովերում և օվկիանոսներում, սակայն բազմացման
համար բնազդով բարձրանում են գետերը,
քաղցրահամ ջրերում գտնվող ձվադրավայրերը:
Գաղթող ձկների մանրաձկները որոշ ժամանակ սնվում
են քաղցրահամ ջրերում, որից հետո աստիճանաբար
հոսանքն ի վար մտնում են ծովեր և օվկիանոսներ:
5. Կիսագաղթող ձկներ
Այս էկոլոգիական խմբի ձկները կարող են ապրել և սնվել ինչպես
քաղցրահամ, այնպես էլ աղիավուն ջրերեւմ՝ ծով թափվող գետերի
գետաբերաններում: Սակայն, ինչպես և գաղթող ձկների մոտ, դրանց
սաղմի զարգացումը կարող է ընթանալ միայն քաղցրահամ ջրերում:
Հայաստանում կիսագաղթող ձկների էկոլոգիական խմբին են
պատկանում ծածանը, հաշամը, բրամը, ճանառը, լոքոն և աայլն:
Մինչ Քուռ և Արաքս գետերի վրա ջրամբարների կառուցումը
բավականին մեծ մեծ քանակությամբ կսագաղթող ձկներ փետրվար-
ապրիլ ամիսներին ձվադրման համար Կասպից ծովից բարձրանում էին
Քուռ և Արաքս գետերի վտակներ: Այդ ամիսներն Արարատյան դաշտի
գետերում կարելի էր միաժամանակ հանդիպել և նստակյաց և ստորին
հոսանքներից գաղթած ծածանի, հաշամի, լոքոյի, ճանառի
առանձնյակների, որոնք միմյանցից տարբերվում էին ինչպես աճի
տեմպով, այնպես էլ արտաքին կազմվածքով:
6. Քաղցրահամ ջրերի ձկներ
Ապրում, սնվում և ձվադրում են քաղցրահամ ջրերում:
Հայաստանի բոլոր էնդեմիկ տեսակները քաղցրահամ
ջրերի ձկներ են՝ Սևանի իշխան, կողակ, բեղլու,
Հայկական տառեխիկ, կարմրակն, գուսատերա:
Բազմացման առումով ձկները բաժանվում են երկու
խմբի՝ ձվադրող և կենդանածին:
Հայաստանի ջրավազաններում երկրորդ խմբին
պատկանող միայն մեկ տեսակի ձուկ կա: Դա
համբուզիան է, որին անցյալ դարի 30-ական թ.
Կլիմայավարժեցրել են Արարատյան դաշտի դանդաղ
հոսող գետերում և լճակներում՝ մալարիայի մոծակի
դեմ պայքարելու նպատակով:
7.
8. Թռչունները, որպես կենսաբանական տեսակ,
Երկիր մոլորակի վրա առաջացել են միլիոնավոր
տարիներ առաջ, երբ գոյություն չուներ անգամ
մարդը:
Իր կարիքների համար մարդու կողմից
թռչնատեսակների օգտագործումը հանգեցրեց
որոշ տեսակների անհետացմանը, և ժամանակի
ընթացքում հրատապ դարձավ անհետացող
տեսակների պահպանությունը:
9. Թռչնաբանները տարբերում են թռչունների մի
քանի տասնյակ հազար տեսակ, որոնք
տարածված են ամբողջ երկրագնդով մեկ, բոլոր
բնակլիմայական գոտիներում: Թռչունների
ուսումնասիրության առումով Հայաստանը
յուրահատուկ երկիր է. յուրահատուկ՝ ծովի
մակերևույթից 450-4090 մ բարձրության վրա
գտնվելով:
10. Հայաստանի թռչնաշխարհը բացառիկ բազմազան է:
Այստեղ հայտնի 351 թռչնատեսակներից 100-ը
բնադրող է:
Թռչունների տեսակները լինում են մեծաքանակ և
փոքրաքանակ: Մեծաքանակներին են պատկանում
ճնճղուկները, արտույտները, ծոծեռնակները,
երաշտահավերը, սարյակները:
Փոքրաքանակներից են, օրինակ, մայրեհավը,
արոսը, անգղը, վայրի հնդկահավը և այլն:
11. Հայաստանում տարածված 351 տեսակի թռչուններից
Կարմիր գրքում գրանցվելու կարիք ունի 65 տեսակը:
Դրանցից են, օրինակ, գիշատիչ, լեշակեր,
հսկայամարմին սպիտակագլուխ ու սև անգղները,
որոնք սնվում են դաշտում սատկած կենդանիների
սշդիակներով ու նրանց մնացորդներով: Սրանց քաշը
հասնում է մինչև 13կգ-ի, իսկ թևերի երկարությունը
բացված վիճակում շուրջ 3 մետր է:
