1. SINH LÝ GAN
Gan là một cơ quan quan trọng của người đảm nhiệm rất nhiều
chức năng: sản xuất mật, giải độc, sản xuất protein, dự trữ glucose
… Chúng ta cùng đi vào từng chức năng cụ thể.
1. Sản xuất mật – giúp tiêu hóa lipid
Các tế bào gan sản xuất ra mật (một hỗn hợp gồm nước, muối
mật, cholesteron, billirubin). Sau đó mật sẽ được tiết vào các ống
mật rồi được đưa xuống dự trữ ở túi mật.
2. Khi thức ăn chứa lipid (chất béo) đến tá tràng, mật từ túi mật sẽ
được tiết qua ống mật chủ, xuống tá tràng giúp chuyển lipid thành
các phần nhỏ dễ tiêu hóa hơn.
3. 2. Chức năng chuyển hóa
Gan giúp chuyển glucose, lipid, protein thành các vật liệu sinh
học hữu ích cho cơ thể.
3. Chức năng dự trữ
Tĩnh mạch cửa mang máu giàu dinh dưỡng từ ruột non lên
gan. Tuy nhiên không phải lúc nào cơ thể cũng cần ngay nên nhiều
chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất được dữ trữ tại gan.
4. Glucose dưới tác dụng của Insulin (là một hormon do tuyến
tụy tiết) sẽ được chuyển thành glycogen để tích trữ ở gan, từ đó giúp
ổn định đường huyết.
Gan cũng dự trữ vitamin A, D, E, K; các khoáng chất như sắt,
đồng để cung cấp cho cơ thể khi cần thiết.
5. Ngoài ra gan còn có vai trò dự trữ máu, ở bệnh nhân suy tim
phải, tim phải co bóp yếu tống ít máu đi làm ứ máu ở tĩnh mạch chủ
dưới, do đó gây ứ máu ở tĩnh mạch gan làm gan to.
6. 4. Tổng hợp protein
Gan tổng hợp nhiều loại protein cần thiết cho cơ thể:
prothrombin, fibrinogen, albumin.
Prothrombin và fibrinogen là các yếu tố đông máu có vai trò
trong việc hình thành cục máu đông.
Albumin có tác dụng tạo áp lực keo cho huyết tương, giúp cân
bằng lượng dịch ở lòng mao mạch và khoảng gian bào. Ở những
bệnh nhân xơ gan, tế bào gan giảm tổng hợp Albumin dẫn đến giảm
áp lực kéo huyết tương gây nên phù, cổ trướng. (Quý bạn đọc xem
thêm chuyên đề sinh lý vận chuyển các chất ở mao mạch)
Cổ trướng
7. 5. Miễn dịch
Gan cũng đóng vai trò trong hệ thống miễn dịch cơ thể nhờ
các tế bào Kuffer (một loại đại thực bào). Khi máu đi từ các nhánh
tĩnh mạch cửa và động mạch gan vào các sinusoid, tế bào Kuffer có
ở các sinusoid sẽ giúp làm sạch máu bằng cách ăn các vi khuẩn,
nấm có hại hay tế bào hồng cầu già.
6. Chức năng giải độc
Các enzym của tế bào gan giúp chuyển các độc tố của rượu
hay thuốc thành các chất không độc để thải ra ngoài qua đường
nước tiểu. Uống nhiều rượu và thuốc sẽ khiến tế bào gan suy yếu vì
phải hoạt động để thải độc nhiều, từ đó làm người uống dễ mắc các
bệnh lý về gan như xơ gan, ung thư gan.
