2. Hukuk Kurallarının Özelliği
Hukuk kuralları maddi yaptırımlı, yani uyulması
zorunlu kurallardır. Hukuk kurallarına uymayanlar,
diğer sosyal kurallardan farklı olarak birtakım maddi
yaptırımlarla karşılaşırlar. Bu maddi yaptırımlar bazen
ceza biçiminde; bazen cebri icra, yani zorla yaptırma
biçiminde; bazen verilen maddi veya manevi zararın
ödetilmesi (tazminat) biçiminde ortaya çıkarlar.
3. Aynı şekilde, hukuk kurallarına uymamanın sonucu,
bazen yapılan bir hukuki işlemin hükümsüzlüğü,
bazen de o işlemin ortadan kaldırılması (iptal)
biçiminde gerçekleşir.
Hukuk :
• Kamu Hukuku,
• Özel Hukuk
olmak üzere başlıca iki ana gruba ayrılmaktadır.
4. Bir kişi ile diğer bir kişi arasındaki ilişkileri düzenleyen
hukuk kurallarına “özel hukuk” ; bir kişi ile devlet,
veya bir devlet ile diğer bir devlet arasındaki ilişkileri
düzenleyen hukuk kurallarına da "kamu hukuku"
denir.
5. Kamu Hukukunun Dalları
Anayasa Hukuku
Ceza Hukuku
Yargılama Hukuku
Devletler Umumi Hukuku
Vergi Hukuku
İş Hukukundan
6. Anayasa Hukuku, devletin şeklini, yapısını,
organlarının görev ve yetkilerini, vatandaşları n temel
hak ve ödevlerini düzenleyen hukuk kurallarının
tümüdür.
İdare Hukuku, Devlet idaresinin örgüt ve işleyişini,
kişilerin İdare ile olan ilişkilerini ve anlaşmazlıklarını
ve kamu hizmetlerinin görülmesi gibi konuları
düzenleyen hukuk kurallarının tümüdür
7. Ceza Hukuku, suç teşkil eden eylem ve davranışların
nelerden ibaret bulunduğunu, suç işleyenlere ne gibi
cezaların verileceğini belirleyen hukuk kurallarından
oluşmaktadır.
Yargılama Hukuku, hukuk ve ceza davalarının
görülmesinde uyulacak yöntemleri belirleyen hukuk
kurallarından oluşmaktadır.
8. Türk yargı sistemi;
Anayasa yargısı,
İdari yargı,
Askeri yargı
Adli yargı olmak üzere başlı dört yargı sistemi
tanımaktadır.
9. Devletler genel hukuku, egemen devletlerin
birbirleriyle olan devletlerarası ilişkilerini veya
devletler ile uluslar arası kuruluşların birbirleriyle olan
ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır.
Vergi Hukuku, Devlet ile kişiler arasındaki mali
ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarından
oluşmaktadır. Vergi hukukunun temel ilkelerinden
birisi, vergide genellik ve adalet ilkesidir.
İş Hukuku, işçi ile işveren arasındaki ilişkileri
düzenleyen hukuk kurallarının tümünden
oluşmaktadır.
10. Özel Hukukun Dalları
Medeni hukuk düzenlemekte olduğu ilişkilerin
niteliğine göre, beş bölüme ayrılır. Bunlar, "kişiler
hukuku", "aile hukuku", "miras hukuku", "eşya
hukuku" ve "borçlar hukukudur.
Kişiler arasındaki ticari ilişkilerin türlerini; şirket,
kıymetli evrak, sigorta kavramlarını ve bunlara ilişkin
örnekler türetebilmek Ticaret hukuku, kişiler
arasındaki "ticari ilişkileri" düzenleyen hukuk
kurallarıdır. Ticaret Hukuku ile medeni hukuk
arasında çok sıkı bir bağ vardır.
11. Medeni hukuk kişiler arasında günlük yaşamdaki
ticari işletme ile ilgili olmayan ilişkileri, ticaret hukuku
ise, ticari işletme ile ilgili olanları düzenler.
Ticaret hukuku, "ticari işletme hukuku", "şirketler
hukuku", "kıymetli evrak hukuku", "deniz ticareti
hukuku" ve "sigorta hukuku” olmak üzere beş bölüme
ayrılır.
12. Hukukun Kaynakları
Hukuku doğuran kaynaklar, hukuk kurallarının
nasıl ve ne şekilde meydana geldiklerini, nereden
çıktıklarını ifade eder. Hukuku bildiren kaynaklar
ise, hukuk kurallarının hangi şekillerde
göründüklerini gösteren kaynaktır ki, bunlara
"hukukun şekli kaynakları" denir.
13. Hukukun şekli kaynaklarını "yazılı kaynaklar" ve
"yazısız kaynaklar" biçiminde bir ayırıma tabi
tutarız.
Yazılı kaynaklar deyimi ile, hukuk kurallarının yazılı
bir biçimde yer almış oldukları metinler ifade edilmek
istenir. Yazısız kaynağı örf ve adet (gelenek) hukuku
oluşturur. Bu kurallar, yetkili bir organ tarafından
bilerek ve istenerek konulmazlar. Bunlar toplumda
kendiliğinden doğarlar.
15. Gündemi; Başbakan ya da Genelkurmay Başkanı‘nın
önerileriyle Cumhurbaşkanı belirler.
Cumhurbaşkanı olmadığı zaman Başbakan toplar.
16. OLAĞANÜSTÜ HALLER
1.Tabii afet
2.Tehlikeli salgın hastalıklar
3.Ağır ekonomik bunalımlar
4.Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin
ciddi şekilde bozulması hallerinde ilan edilir.
17. İlk üç durumda Cumhurbaşkanı başkanlığında
toplanan Bakanlar Kurulu 6 ayı geçmemek üzere
OHAL ilan edebilir. Dördüncü durumda ise
Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar
Kurulu MGK da görüşünü alarak 6 ayı geçmemek
üzere OHAL ilan edebilir.
OHAL kararı verilmesi durumunda karar RG de
yayınlanır TBMM onayına sunulur. Bakanlar
Kurulu‘nun istemi üzerine Meclis 4 ay uzatabilir veya
OHAL kaldırılabilir.
18. SIKIYÖNETİM, SEFERBERLİK VE SAVAŞ HALİ
1-Hür demokratik düzene veya temel hak ve hürriyetleri
ortadan kaldırmaya yönelik
2-Olağanüstü hal ilanını gerektiren hallerden daha ağır
Şiddet hareketlerinin yaygınlaşması
3-Savaş hali, ayaklanma olması
4-Vatan veya cumhuriyete karşı kuvvetli bir eylemin baş
göstermesi
5-Ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğünü tehlikeye
düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması sebepleriyle
Cumhurbaşkanlığı başkanlığında toplanan Bakanlar
Kurulu, MGK nun da görüşünü alarak süresi altı ayı
geçmemek üzere Sıkıyönetim ilan edebilir.
19. Sıkıyönetim hallerinde;
1-Kolluk görev ve yetkileri askeri makamlara geçer
2-Temel hak ve hürriyetlerde kısıtlanma daha fazla
olmakta
3-Bazı suçların yargılanması sıkıyönetim askeri
mahkemesinde yapılabilmektedir.
Sıkıyönetim komutanları Genelkurmay Başkanlığına
bağlı olarak görev yaparlar.
