2. YÜRÜTME ORGANIN YAPISI VE CUMHURBAŞKANI
CUMHURBAŞKANI
Cumhurbaşkanı 1982 Anayasası'nda yapılan
değişikliklere göre eskiden olduğu gibi TBMM
tarafından değil, halk tarafından seçilmektedir.
Cumhurbaşkanı seçilebilmek için:
40 yaşını doldurmuş olmak.
Yüksek öğrenim yapmış olmak.
Milletvekili seçilme yeterliliğine sahip ve T.C.
vatandaşı olmak.
3. Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyeleri içinden veya Meclis dışından aday
gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile
mümkündür. Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel
seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte
hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partiler ortak
aday gösterebilir.
4. Cumhurbaşkanın tarafsızlığını sağlamak için:
Görev süresi 5 yıldır.
Bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Bulunduğu siyasi partiden istifa etmelidir.
Milletvekili ise Meclis ile de ilişiği kesilir; gibi
düzenlemeler yapılmıştır.
5. Cumhurbaşkanın seçimi:
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt
çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. İlk
oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen
ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk
oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılır ve geçerli
oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş
olur. İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan
birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde;
ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya
göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek
adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde
yapılır. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde
Cumhurbaşkanı seçilmiş olur.
6. Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev
süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde;
makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise
boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanır.
Not: Cumhurbaşkanı siyasal ve hukuki sorumsuzdur.
Cezai bakımdan sadece, vatana ihanet suçundan ve
meclis üye tamsayısının en az üçte birinin önerisi
üzerine, üye tamsayısının en az dörtte üçünün vereceği
kararla suçlandırılır.
7. Cumhurbaşkanın Görev ve Yetkileri:
Yürütme ile İlgili Görevleri ve Yetkileri:
Başbakan atamak, istifasını kabul etmek, başbakanın
teklifi üzerine bakanları atamak ve görevlerine son
vermek.
Gerekli hallerde Bakanlar Kuruluna Başkanlı etmek.
Yabancı devletlere temsilci göndermek.
Milletler arası antlaşmaları onaylamak.
TBMM adına Başkomutanlık etmek.
8. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar
vermek (TBMM ile kullanır).
YÖK üyelerini ve üniversite rektörlerini seçmek.
Genel Kurmay Başkanına atama ve Milli Güvenlik
Kuruluna başkanlı etmek.
Genel Kurmay Başkanını atamak. Bakanlar
Kurulu’nun teklifiyle. Genel Kurmay Başkanı görev ve
yetkilerinden dolayı Cumhurbaşkanına sorumludur.
Devlet Denetleme Kurulunun üyelerini ve başkanını
atamak.
9. BAKANLAR KURULU
1. Bakanlar Kurulu: Başbakan ve bakanlardan oluşur.
Milli güvenliğin sağlanmasından sorumludur.
2. Başbakan: Cumhurbaşkanınca TBMM üyeleri
arasından atanır.
3. Bakan: TBMM üyeleri veya Milletvekili seçilme
yeterliliğine sahip olanlar arasından Başbakanca seçilir.
Meclis dışından da seçilebilir.
10. Dip notlar:
Cumhurbaşkanın, bakanları Başbakanın önerisi
üzerine görevlerine son vermesi hükmü ilk kez 1982
Anayasasında yer almıştır.
Bakanlar kurulunun başkanı Başbakandır. Olağanüstü
dönemlerde Cumhurbaşkanıdır.
Başbakan bakanların hiyerarşik amiri değildir.
Boşalan bir bakanlığa 15 gün içersinde atama
yapılması gerekir. Bir bakan birden fazla bakanlığa
vekillik edemez.
11. TBMM genel seçimlerinden önce, Adalet, İçişleri ve
Ulaştırma bakanları görevlerinden çekilir.
Bakanların kurulması ve kaldırılması, görevleri
KANUNLA düzenlenir.
Bakan, Bakanlığın emrine verilen paraları harcama
yetkisine sahiptir.
Bakan, tüzel kişiliğe bağlı kuruluşları üzerinde vesayet
yetkisine sahiptir.
